โดย พระจลนายก (สชาต อภชาโต)

วดญาณสงวรารามวรมหาวหาร

ในพระบรมราชปถมภ

อาเภอบางละมง จงหวดชลบร

พมพแจกเปนธรรมทาน

www.kammatthana.com

กาลงใจ ๑

1

ทานทมความประสงคจะพมพหนงสอเลมนแจกเปนธรรมทาน

ทานสามารถพมพไดโดยไมตองขออนญาตแตอยางใด

โดยใหถอตามหลกธรรมทแสดงไววา การใหธรรมะ ชนะการใหท งปวง

2

สารบญ

คานา

กณฑท หนา

๑ กามสขเปนทกข 4

๒ ศรทธา วรยะ สต สมาธ ปญญา 18

๓ อตตาห อตตโน นาโถ 36

๔ บญ ๑๐ ประการ 42

๕ การเจรญสมาธ กบ การเจรญปญญา 50

๖ อกศล ๑๐ 58

๗ ศรทธา 65

๘ ฆราวาสธรรม ๔ 71

๙ การทาบญใหทาน 76

๑๐ อทธบาท ๔ 83

๑๑ คณคาของพระพทธศาสนา 87

๑๒ วนเกด 94

3

คานา

ความสข สงบ นง ทไดรบจากการฟงเทศน ฟงธรรม เปนเสมอนนาเยนทชโลมจตใหตน

เบกบาน และชมชน เปนอาหารทหลอเลยงใหดวงจตน มกาลง มสมาธและเกดปญญาท

จะตอสกบความทกข ทคนเราพบอยทกขณะในชวตประจาวน เมอผฟงไดนอมนาคาส ง

สอนมาพนจพจารณา และปฏบตตาม กสามารถหาทางแกไขปญหาตางๆ ออกไปไดอยาง

ดยง และสามารถใชชวตใหอย เหนอสข เหนอทกข ได

จากการทเขาถงรสพระธรรม และรถงผลบญแหงการฟงธรรม จงมความปรารถนาทจะ

ใหบคคลอนๆ ไดมโอกาสฟงธรรมอยเสมอๆดวยเชนกน แตไมตองจากดดวย ฐานะ

เพศ วย กาล เวลา และสถานท จงเปนทมาของการจดพมพหนงสอเลมนขน โดยนามา

จากการเทศนาทไดโปรดญาตโยม ทเขามาปฏบตธรรม และทาบญใสบาตรทวดญาณฯ

อยเปนประจา เปนเวลาหลายป

การไดฟงธรรม การเผยแผธรรมะ การไดพจารณาปฏบตตามหลกธรรมทถกตอง ลวน

เปนเรองของการส งสมบญดวยกนท งสน ทางคณะผจดทาจงมความเชอม นวาท งผให คอ

ผทไดมสวนเกยวของในงานน และผรบ คอพวกเราทกคน จะสรางสานบทบาทผใหและ

ผรบกนสบตอไป เพอจะโยงใยเปนสายบญทสาดแสงดจดวงประทป อนจะนาพาพวกเรา

ใหไดเหนทางแหง มรรค ผล นพพาน ในทสด

คณะผจดทา

พฤศจกายน ๒๕๔๓

4

กณฑท ๑

กามสขเปนทกข พรรษา ๒๕๔๐

การทญาตโยมมาอยปฏบตธรรมนถอวามาปฏบตเนกขมมะ คาวาเนกขมมะกคอการออก

จากกามสขนนเอง กามสขกอยางทพด คอความสขทเราจะตองใชตา ห จมก ลน กาย

สมผสกบ รป เสยง กลน รส เครองสมผส ตางๆ นานา แลวกเกดการบนเทงรนเรงใจ

แตไมเกดความอมใจ ไมเกดความพอ ไมเกดความเยนใจ เปนความสขทมความเรารอน

จตใจ เพราะไดสมผสสงไหนทเปนสงทถกอกถกใจ เปนรปกด เปนเสยงกด กเกด

อปาทานความยดม นถอม น เกดความหวงแหน เกดความเสยดาย อยากจะใหสงน นๆ ท

ตวเองสมผสทชอบนน ใหอยกบตวเองไปนานๆ กเลยมความกงวล กลววามนจะไมอย

กบตวเองไปนาน ความสขทไดเลยตองเสยไปกบความทกขทเกดจากความหวง ความ

เสยดาย ความหวงแหน กเลยเปนความสขทปนไปกบความทกข ไดสงทตวเองชอบมา

แตกตองระวงรกษาและกมความกงวลวามนจะหมดไปเมอไหร และในทสดมนกตอง

หมดไป เพราะโดยธรรมชาตของสงท งหลายในสากลโลกมนเปนของไมเทยง ดวยเหต

ทวามนเปนของไมเทยงและเปนสงทไมอยในความควบคมของเรา ทจะบงคบใหมนอย

กบเราไปไดตลอด มนกเลยเปนทกข

แตสงทเราสามารถควบคมบงคบใหอยกบเราไปไดตลอด สามารถใหความสขกบเราไป

ไดตลอด และเปนสงทจรงถาวรไมเปลยนแปลงกมอย ตวนแหละทเราแสวงหากน และ

ตวนทเราตองการพบมน ตวนกคอจตใจของเรานนเอง จตใจนมนเปนของไมตาย มน

เหมอนกบนา นานทาลายยงไงมนกไมสญ ตมมนมนกระเหยขนไปเปนไอ พอมนขนเปน

ไอมนกกลายไปเปนเมฆ พอไปสมผสความเยนเขามนกตกลงมาเปนนาอก มนกวนไป

เวยนมาอยางน จตของมนษยเรากเชนกน มนกไมตาย ไมสญสลายหายไป มนกวนไป

เวยนมา เวยนวายตายเกด ออกจากรางนมนกไปสอกรางหนง สดแทแตเหตปจจยทจะ

พาไป

5

เหตปจจยสวนใหญเราเรยกวากรรม กรรมกคอการกระทาของเรา ทางกาย ทางวาจา

และทางใจ ถาเราทาไปในทางทดอยในทานองคลองธรรมอยในศลธรรม กจะไปสทดท

เรยกวาสคตหรอสวรรค พระพทธเจาบอกวาผใดมศลหา ผน นไปสวรรค และผใด

ละเมดศลหาอยเปนอาจณกตองไปนรก นกเปนภาษาพระ สวรรคกบนรก จตใจพอออก

จากรางกายกไปอยอกรางหนงหรออกภพหนงอกภมหนง แตจตใจนนกไมสญสลายไป

ไหนไปตามวาระแหงกรรมบญทจะพาไป

ทนคนเราไมไดทาแตบญอยางเดยว และกไมไดทาแตบาปอยางเดยว ทาท งบญท งบาป

และทไมใชบญและไมใชบาป สลบผลดเปลยนไปตามอารมณ ตามเหตการณ เวลาทผล

บญผลกรรมมนแสดงขน กเลยสลบกนไป บางทบางคนรสกวาทาบญมากในชาตน แต

รสกวาไมคอยไดรบความสขเทาไหร กเพราะวาบญทตวเองทาอยนนยงไมสงผลให ผลท

ตวเองไดรบนนมนเปนผลของกรรมททามาในอดต มนกเลยเหมอนกบวาทาดไมไดด

สวนบางคนทาความชวอยตลอดเวลา แตรสกวาไดดอยเรอย นนกเปนเพราะวากรรมชว

ทเขาทาในปจจบนนมนยงไมสงผล สวนความดตางๆ ทเกดขนกบเขานนมนเกดขนมา

จากบญหรอความดทเขาเคยทาไวในอดต มนสงผลใหในปจจบนน มนกเลยเกด

ความรสกวาคนทาช วกลบไดด คนทาดกลบไมไดดอยางนเปนตน

เรากตองเขาใจวาการกระทาน มท งอดต ท งปจจบน และกจะมตอไปในอนาคต และการ

ทผลของสงเหลานจะปรากฏขน ผลบางอยางกปรากฏขนเรว ผลบางอยางกปรากฏขนชา

ขนอยกบกรรมบญแตละอยางทกระทากน เหมอนกบตนไมหรอพชตางๆ บางอยางก

ออกดอกออกผลเรว บางอยางกออกดอกออกผลชา ถาปลกตนไมยนตนใชเวลาหลายป

กวาจะออกดอกออกผล แตถาปลกพวกพชลมลกตางๆ เชน ขาว ขาวโพดน ปลกสาม

เดอนกออกผลใหแลว อยางนเปนตน การกระทาตางๆ กเหมอนกน บางอยางกออกผล

เรว บางอยางกออกผลชา แตลกษณะโดยรวมแลวมนกออกผลใหดวยกนท งน น และผท

จะรบผลนนกไมใชใครทไหน กคอจตใจผทกระทากรรมกระทาบญนนๆ

ดงนนกสรปไดวาผลของกรรมนนกเหมอนกบรอยของเกวยน เวลาเกวยนมนหมนไปบน

ดนน กจะมรอยตามไปตลอดเวลาฉนใด การกระทาของเรากมผลตามมาฉนนน จะชา

6

หรอจะเรวเทานนเอง แตถาทาดกไดด ทาช วกไดรบแตสงทไมดไมงามเปนเครองตอบ

แทนไป ทาด ทาบญกไดรบความสขใจ ถาทาความชวทาบาปทากรรมเบยดเบยนผอนก

จะไดรบความไมสบายใจ ผลทเกดทางดานจตใจนมนเรว มนเกดขนไดทนท ทนตาเหน

เชนเราทาบญนชวยเหลอผใดและเราเกดความอมเอบใจ สขใจ นแหละผลบญมนเกดขน

แลว และถาเราทาความชวไปดาใคร ไปวาใคร ประทษรายผหนงผใด หรอไปกล นแกลง

ผหนงผใดใหเขาไดรบความทกข เรากมความไมสบายใจเกดขนมา และผลทมนปรากฏท

ใจนมนเรว

ผลพวงทตามมาทหลง คอถกเขาจบเขาตะราง หรอวาทาดแลว มคนอนเขามาสรรเสรญ

ใหลาภ ใหยศกบเรา นมนอาจจะชา หรอบางทอาจจะไมมาเลยกได แตสงเหลานไมถอวา

เปนเรองสาคญ คนเราถามความสขอยในจตใจเสยอยางแลวไมตองการอะไรหรอก ใคร

จะมาสรรเสรญเยนยอ ใครจะเอาเงนมากองใหตอหนา มนกไมมประโยชนสาหรบคนๆ

นน เพราะคนนนเขามความอม มความพออยในใจ บญหรอความสขน ทาใหเรารจกกบ

คาวาพอ แตถามความอยากแลว มเทาไหรกไมรจกพอ ความทกขเกดจากความอยาก

อยากเทาไหรกไมรจกพอ ไดมาเทาไหรกไมรจกพอ

เชนวนนโยมเอาของมาใหหารอยบาท พอพรงนเอามาใหสามรอยบาท มนจะรสกวานอย

เหลอเกน เคยใหต งหารอย วนนใหแคสามรอย เรองของกเลสมนเปนอยางนน เรองของ

ความอยากมนไมรจกคาวาพอ แตเรองของความสขทเกดจากการใหน น พอเราใหเขาไป

แลว เราสบายใจ มเงนมทอง มขาวมของ ทมนเหลอใช เกนความจาเปน บางทเกบไวก

รสกเกดความราคาญใจ ตองมาคอยหวง คอยดแลรกษา ถาใหไปเสย สละไปเสย หมด

เรองหมดราวไป มนกลบสบายใจ อยตวเปลาๆ นมนแสนสบาย มนไมตองไปหวงหนา

หวงหลง การหวงหนาหวงหลงกเปนความทกขอยางหนง ฉะนนการทเราเสยสละ เราให

สงทไมมความจาเปนสาหรบเรา มนทาใหเราเกดความสขใจขนมา ฉะนนการใหกเปนวธ

หนงทจะทาใหเราพบความสขใจ

เชนเดยวกบการไมเบยดเบยนผอน คอการทเราไมไปทารายผอน ไปฆาเขากด หรอวาไป

ทารายจตใจเขาดวยการ เอาขาวเอาของทเขารกเขาหวงมา หรอไปประพฤตผดประเวณ

7

กบสามเขากด ภรรยาเขากด ลกเขากด ซงเปนสมบตของเขาโดยทเขาไมอนญาต โดยท

เขาไมเหนชอบ มนกสรางความทกขใหกบเขา หรอวาเราไปโกหกหลอกลวงผอนใหเขา

เกดความหลงเชอเรา และเขามารทหลงวาสงทเราพดนนไมเปนความจรง กทาใหเขาเกด

ความเสยใจ และกเกดความอาฆาตพยาบาท บางทเขากตามลาเรา ไปแจงความกบ

ตารวจใหมาจบเรา พอเราทาผดศลแลว จตใจเรากอยไมสงบ อยไมสข วนวายใจ ภาษา

ชาวบานเขากวาเปนววสนหลงหวะ มแผล พอเหนตารวจกตกใจท งๆ ทตารวจเขาไมรจก

เรา เขาไมไดมาจบเราสกหนอย พอเราเหนตารวจเขา เรากชกจะระแวงไมแนใจ นแหละ

เรยกวาเกดความทกขขนมา ไมสบายใจขนมา ถาเรามศล เราไมละเมดศลแลว ปญหา

เหลานกไมเกดขน ความสขใจทเกดจากการมศลกตามมา

สวนความสขทเกดจากความสงบของจต ทเราปรารถนากนนกกนหนาเรยกวาสนตสข

ความสขทเกดจากความสงบนน ตองอาศยการควบคมจตใจใหอยนง เหมอนกบทเรามา

นงอยน เราสามารถควบคมรางกายเราได รางกายเรานน ไมใชเปนของยากทจะบงคบ

สามารถใหน งนงได ช วโมง สองช วโมงน พอบงคบกนได แตจตใจน ใหมนนงได

แมกระท งเพยงสองสามนาทกรสกวายากเหลอเกน ใหมนอยกบคาวาพทโธ พทโธ ไมให

ไปคดเรองราวตางๆ กรสกวามนแสนจะยาก ทมนยากกเพราะวาเราขาดเหตปจจย คอ

ตวทจะควบคมจตใจนนเอง

ตวทจะควบคมจตใจเราเรยกวาสต ความระลกร ความระลกรหมายถง ทาใหรอยกบ

ปจจบน ใหรอยทน เดยวน รอยวาใจกาลงคดอะไรอย ถาเรานงอย กใหใจรอยกบการนง

ใหรอยกบลมหายใจเขาออก ทเราเรยกวาอานาปานสต ถารอยตรงน รอยกบลมหายใจ

เขาออก กถอวาเรามสตควบคมใจ โดยใชการกาหนดรลมเปนเครองควบคมใจ อานา

ปานะ แปลวาลมเขาลมออก สตแปลวาการระลกร อานาปานสตคอการกาหนดรลม

หายใจเขาออก อนนกเปนวธควบคมจตใจใหมนนง

ถาจตใจถกควบคมอยกบลมไดโดยสมาเสมอตอเนองกน จตกจะคอยๆ สงบตวลง

คอยๆ นง คอยๆ นง และในทสดมนกจะหยดนงไปเลย เมอหยดนงแลว กจะเกด

ความรสกทแปลกประหลาดมหศจรรย เกดขนมาภายในจตใจ ซงเราไมเคยสมผสมา

8

กอน เปนความรสกทมนวางเปลา เวงวาง เบาอกเบาใจ เกดความปต เกดความสข บาง

ทขนลกซาขนมาในขณะนน หรอนาตาอาจจะไหลออกมา เพราะเปนความรสกทมน

อศจรรยใจ เปนสงทไมเคยสมผสมากอนในชวต นคอความสขทเกดจากความสงบ

พระพทธเจาจงตรสไววา นตถ สนต ปรมง สขง ไมมสขไหนจะเทากบความสงบ สขอนท

จะเหนอกวาความสขทเกดจากความสงบของจต ไมมในโลกน ตอใหมเงนมทองกรอย

ลานกพนลาน สามารถซอขาวซอของ สรางตกสงเปนรอยๆชน มรถยนตราคาคนละสบๆ

ลานกตาม ความสขทไดจากสงเหลานนไมเทาธลเมอเปรยบเทยบกบความสขทเกดจาก

ความสงบของจตใจ พระพทธเจาจงตรสวา รสแหงธรรมชนะรสท งปวง

สมาธกเปนธรรมอยางหนง เปนธรรมเบองตนเทานนเอง ยงมความสขทเหนอกวาสมาธ

อก คอสขทเกดจากปญญา สขทเกดจากการหลดพนวมตต อนนเปนข นตอนของการ

ปฏบตทเราตองไตขนไป จากสขทเราไดรบจากการใหทาน สความสขทเกดจากการรกษา

ศล ไมเบยดเบยนผอน สความสขของสมาธ ขณะทจตสงบตวอยนน จตจะไมมอาการ

ดน จตจะไมหนไปไหนโดยทเราไมตองบงคบ คอหลงจากทเรากาหนดลมหายใจและจต

คอยๆ สงบเขาไป จนกระท งจตเขาไปรวมตวลง เราเรยกวาจตรวมลงเปนสมาธ พอ

รวมตวลงเปนสมาธแลว ในขณะนนเราไมตองไปกาหนดสต เราไมตองไปกาหนดลมอก

ตอไป ขณะนนเรากปลอยวางลมไป ลมกหายไป จตรวมอยเฉยๆ ตงนงอยในขณะนน

ถาเปนนกโทษ นกโทษตอนนนกไมวงหนแลว นกโทษเหนอยวงไมไหวกน งอยเฉยๆ

ตารวจผทจะตองคอยตามจบนกโทษกไมตองคอยมานงเฝา

เพราะฉะนนขณะทจตเขาสสมาธ จงเปนขณะทมความสบาย ไมมความเครยด จากการท

ตองคอยควบคมจตใจ เหมอนกบขณะทเรากาลงเจรญอานาปานสต ขณะทเราเจรญอา

นาปานสต จะเกดความรสกการตอสกน ระหวางการมสตกบการเผลอสต เวลามสตก

รอยกบลม เวลาเผลอสต กไปคดอยกบเรองราวตางๆ นานา คดเรองโนนบาง คดเรองน

บาง พอไดสต กดงกลบมาหาลม ชวงนนมนเปนเหมอนกบการชกคะเยอกน เกดความ

ตงเครยดระหวางการตอสกนสองฝาย ฝายทพยามจะดงจตไว กบฝายทพยามจะฉดจต

ใหไปตามอารมณตางๆ แตถาฝายทมกาลงมากกวาเปนฝายสต คอฝายธรรมะ ถา

9

สามารถร งจตไวใหอยได กระท งฝายทจะฉดจตใหไปตามกระแสอารมณตางๆนน หมด

กาลงลง จตกจะรวมตวลง พอรวมตวลงปบ กเหมอนกบทมสองทมทชกคะเยอกน พอ

ทมหนงยอมแพ ไมมกาลงทจะตานทานแลว ฝายทมกาลงมากกวากไมตองออกกาลงอก

แลว พอเขาปลอย ความตงเครยดมนกหมดไป จตเวลาเขาสสมาธกเปนในลกษณะนน

มนหมดความตงเครยดไมตองมาคอยควบคมจตอกตอไป ไมตองต งสตแลวในขณะนน

คอขณะนนสตมแลวโดยอตโนมต มนรอยกบจต ตวสตกบจตตอนนนมนรวมกนเปน

หนง ทเราเรยกวาจตรวม หรอสกแตวาร จตรอยตามลาพงของตวเอง รอยวาขณะนจต

ไมคดไมปรง จตไมคดอยากจะไปโนนมาน จตสงบอย จตอยเฉยๆ

อนนแหละเปนความอศจรรยใจเปนความสขทผใดเมอไดสมผสกบความสขแบบนแลว

จะยนดทจะสละความสขตางๆ ทเคยมมากอน เคยมความสขอยกบการอยบานใหญโต

อยในพระราชวง มบรษทบรวาร มขาวของเงนทองตางๆ ทจบจายใชสอยเหลอเฟอ แต

สงเหลานนไมไดมความหมายกบจตดวงนนอกตอไป จตดวงนนจะพยายามแสวงหาแตท

สงบ ทวเวก ทสงด พยายามหลบหลกคน เมอกอนนเปนคนทชอบสงคม เดยวนกลบ

กลายเปนคนเบอสงคม ไมอยากจะพดคย ไมอยากจะเจอใคร เพราะเสยเวลา พดไปมน

กเทานน ไมเกดประโยชนอะไร ไมเหมอนกบหลบไปอยตามลาพงทไหนเงยบๆ นง

กาหนดจต นงดลมหายใจเขาออก ไมใหจตไปคด ไปปรง แลวจตกรวมลงเปนสมาธ อน

นนแหละเปนความสขทแทจรง

แตความสขทเกดจากสมาธน น มนอยไดเพยงช วคร ง ช วคราว คอจตเมอรวมลงแลวอย

ไดไมนาน ใหมๆ นอาจจะอยเพยงวบเดยวเทานน ขณะหนง หรอ สองขณะ เราถง

เรยกวา ขณกสมาธ จตรวมตวลงแลว อยไดเพยงขณะสองขณะ แตขณะสองขณะนน

มนกเปนสงทมหศจรรยใจเหลอเกน เปนสงทจะไมทาใหลมไปตลอดชวต เปนสงทจะ

สามารถดงคนใหออกจากกามสขไดอยางสบาย จากผทเคยเปนผทชอบแตงหนาทาปาก

ใสเสอผาสวยๆ งามๆ ออกงานสงคมตางๆ กลบกลายเปนคนทเบอหนายกบสงเหลานน

ชอบอยแบบงายๆ เรยบๆ ชอบอยตามลาพง หาความสงบจากจตใจ นกคอลกษณะของ

ความสขทเกดจากสมาธ แตอยางทพดน มนเปนช วขณะหนงเทานนเอง

10

พอมนถอนออกมากเรมกลบไปสสภาพเดมๆ มนกจะเรมคดปรงตอไป คดไปโนน คดมา

น คดเรองโนน คดเรองนแลว จตมนกจะเรมฟ งซานแตอยางนอยมนจะอยในวงของ

ศลธรรม อยในวงของการทาบญทาทานคอคดอยากจะทาบญทาทาน อะไรอยางนน แต

บางทการทาบญทาทานมนกวนวายสาหรบคนทมสมาธ เวลาจะไปทาบญทกตองไป

เตรยมขาวเตรยมของ ซอขาวซอของ ตองตดตอกบคนนน ตดตอกบคนน บางทตดตอ

แลว พดกนแลว นดกนแลว กไมเปนตามนด มนกเกดความวนวายขนมาในจตใจ

เพราะฉะนนผทมสมาธแลว ถาไมมปญญากยงไมมโอกาสทจะเจรญกาวหนาตอไปได

เทาไหร

แตถาเปนผมปญญา จะตองรจกรกษาจต คอเมอจตออกมาจากสมาธแลวตองมปญญา

คอยประกบทกขณะ ตองรวาขณะนจตเรากาลงคดอะไรอยคดไปเพอใหจตสงบ หรอ

เพอใหจตวนวาย ถาคดไปเพอทจะไปทาโนนทาน ถามปญญามนกจะดงกลบมา จะตด

ได แตถาไมมปญญา มนกจะถกกเลสหลอกพาไปอก หลอกพาใหไปทาบญนแหละ การ

ทาบญน เมอกอนทจะมสมาธเปนสงทด เพราะวาเปนบนไดทจะนาไปสธรรมะข นทสงขน

ไป แตเมอขนไปถงข นทสงแลว กลบโดนกเลสหลอกใหลงบนไดมาข นทต าอก ไปวนวาย

เกยวกบเรองการทาบญทาทานอก ทาใหไมมเวลามาทาสมาธ เลยหลดจากธรรมข นสง

กลบลงไปสธรรมข นตา

เพราะฉะนนผทเจรญไดสมาธแลว ตองใชสตปญญาสงเกตดวากรยาอาการเคลอนไหว

ของจตใจนน จะเปนไปเพอใหเจรญขนสธรรมทสงขนไป หรอถกดง ถกหลอกใหกลบลง

ไปสธรรมทอยตากวา ถามสตปญญาคอยแยกแยะ กจะสามารถทจะตดการทาบญทเปน

เรองของความวนวายได คอถาจะทาบญกทาแบบงายๆ มเชคกเขยนชอ เซนชอลงไปเลย

หมดเรอง ไมตองไปจดการเรองโนน เรองน ไปเตรยมขาว เตรยมของตางๆ นานา เปน

การทาบญแบบตดภาระ ตดความกงวล ตดเวลาทเราจะตองเสยไปกบเรองราวตางๆ เอา

เวลาทมคามาเจรญธรรมะข นสงตอไปดกวา

ธรรมะข นทสงนน กคอการเจรญดวยปญญา ใหจตทยงมกเลสครอบงาอย ทมกเลส คอ

อปาทาน ยงยดม นถอม นในสงตางๆอยนน ใหใชปญญาเขาไปทาลายเสย ทาลายความ

11

ยดม นถอม น ทเราเรยกวาการเจรญวปสสนา คอการพยามกาหนดดสภาวธรรมท งหลาย

ใหเหนวาเปนของทไมนายดไว ไมนาตดพน เชนขนธหา คอเปาหมายอนใหญโตทกเลส

นนลากใจผกใจไว ใหตดอยกบขนธหา คออปาทานความยดม นในขนธหา ความยดม น

ถอม นในขนธหา วาเปนเราเปนของเรา

ขนธหาประกอบดวยรปขนธ รปขนธกคอรางกาย เวทนาขนธกคอความรสก สข ทกข

ไมสข ไมทกข สญญาขนธ กคอการจาไดหมายร เราเหนรปเรากจาไดวา อนนเปนรปของ

ใคร เปนรปของนายก. รปของนายข. ไดยนเสยง เรากจาเสยงนไดวา เปนเสยงของใคร

อนนกเปนหนาทของสญญาคอการจาไดหมายร สงขารคอความคดปรงแตง คดไปได

สองทางดวยกน คดไปทางธรรมะกได คดไปทางโลกกได ถาคดไปทางโลก กคดไปแบบ

วา เออเดยววนนไปเทยวสกหนอย ไปกนเลยงสกหนอยอะไรอยางน ถาคดไปทางธรรมะ

ก ออวนนวนพระ เราไปเขาวดดกวาไปจาศล ไปอดขาวเยน ไปทรมานใจตวเอง เพอทจะ

พฒนาจตใจใหเกดความเขมแขง ใหเกดกาลงทจะตอตาน ตอสกบกเลส ความโลภ

ความอยากท งหลาย ถาเราไมมกาลง ไมมขนต ไมมศล เปนเครองชวยแลว กยากทจะส

กบความโลภ ความอยากท งหลายได

ดงนน สงขารกเปนสงขารทเปนธรรมะกได เปนกเลสกได ทเราเรยกวาเปนมรรค หรอ

เปนสมทย ถาคดไปในทางส งสมกเลส ไปทางความโลภความโกรธ ไปทางทอยากจะ

สนกสนานเฮฮากบเรองกามสขท งหลาย อนนกถอวาเปนสงขารไปทางสมทย เปนการไป

ส งสมความทกขใจ ถาสงขารทคดวาไปหาทสงบๆดกวา ไปอยตามสถานท ทพระพทธเจา

ทรงส งสอน คอใหหาทน งทนอนอนสงบสงดวเวก อยาไปคลกคลกน อยาไปนงจบกลม

คยกน คยกนไปกฟ งไป และกไมเกดประโยชนอะไร สไปอยตามลาพงของเรา แลวกต ง

สตอยกบลมหายใจเขาออก อนนเรยกวาเปนผทมสมมาสต เปนผทเจรญเขาส

สมมาสมาธ เปนผทเจรญมรรคนนเอง

ความคดอนนจงเปนตวสาคญ ถาคดในทางธรรมะเรากเรยกวาปญญา ถาคดไปในทาง

โลกเรากเรยกวากเลส ทนโดยธรรมดาแลว จตใจของเรานน ไมคอยคดไปทางมรรค

เทาไหร ไมคดไปทางปญญาเทาไหร เพราะโดยนสยเดมแลว จตใจของเรานน ถกกเลส

12

ครอบงามานานมาก จนกระท งฝงเปนนสยลกเขาไป จนกระท งเปนถงสนดานเลยกวาได

เรองของการไปเทยวรสกวามนรวดเรวมาก ใครโทรศพทมาชวนน แทบไมตองรอเลย

แตถาใครจะมาชวนเขาวดเขาวาน ตองตงหลกต งทากนเปนเดอน เปนป กวาจะเขาวดกน

ไดสกคร งหนง นนกเปนเพราะวาเราขาดธรรมะ เราไมคอยไดพฒนา ไมไดสงเสรมใหคด

ไปทางดานธรรมะ นนกเปนเพราะเราไมเคยสมผสผลของธรรมะมากอน เราไมเคยได

สมผสกบความสขอนเกดจากการทาบญทาทาน เราไมเคยสมผสกบความสขจากการ

รกษาศล เราไมเคยสมผสกบความสขทเกดจากความสงบของสมาธน นเอง แตเมอเราได

เรมสมผสกบสมาธแลว เราตองพยายามระมดระวง ควบคม ดสงขารความคดปรงของ

เราน ใหไปในทางทเราตองการใหไป

ขณะทเราออกจากสมาธแลว เราควรทจะดจตใจเรา ดสงขารตวน ดวาสงขารตวนจะพา

ใหเราคดไปในทางไหน ถาคดวาเมอกอนนเคยเขาวดแควนพระ อาทตยหนงกเขาจาศล

อยเพยงคร งเดยว ตอไปนอยากจะขอลองอยสกอาทตยหนงเลย หรออยสกสบวน สก

เดอนหนงหรอพรรษาหนง อะไรอยางนเปนตน เพมเวลาใหกบตวเองในการประพฤต

ปฏบตธรรม ถาคดอยางนแลว แสดงวาเราเรมจะเดนทางไปในทางทถก ทางทเราเรยกวา

มรรคผลนพพานนนเอง เราตองการไปสความสงบ เราตองเจรญรอยตามทพระพทธเจา

ทรงกาหนดไว คอทางแหงศล สมาธ และ ปญญา

พยายามหาทสงบวเวก อยางทวดนเรากมหองพก ทเราเรยกวาหองอนทรยสงวรนน

แหละ เปนสถานทสาหรบผทอยากจะควบคมจตใจ ควบคมอนทรย อนทรยกคอ ตา ห

จมก ลน กาย น ไมใหไปด ไปสมผสกบ รป เสยง กลน รส เครองสมผส ตางๆ ทไป

ย วยวนกวนใจ ใหเกดกเลส ใหเกดความอยาก ถาไปเหนสงเหลานนแลว บางทอยวดได

ไมกวน กทนอยไมได ตองออกไป เพราะคดถงเรองราวตางๆ ทตวเองเคยสมผสมา เคย

มความสขกบสงเหลานนมา แตลมนกถงความทกขทมนมอยกบสงเหลานนไป เพราะ

ความสขของกามสขนน มนเปนความสข แบบยาขมเคลอบนาตาล เวลาอมเขาไปใหมๆ

กหวานแตพอนาตาลทเคลอบอยหมดไป กเจอแตความขมขน ความสขของทางโลกมนก

13

เปนอยางนน เวลาไดอะไรมาใหมๆ กรสกวามนมความสขด มนเพลดเพลนด พอตอไป

เมอเกดความจาเจแลวมนกเรมเกดความเบอหนายขนมาเปนตน

เพราะฉะนนเวลาเรามสมาธแลว ทานบอกใหเจรญปญญาตอไป ใหพจารณาใหเหนโทษ

ของสงเหลาน ใหเหนโทษของกามสข เพราะขณะทเราไดสมาธน น มนเปนเพยงช วขณะ

เดยว พอเราออกจากสมาธแลว กเลสทมนเคยชอบเรองกามสข มนยงมอานาจ ทจะฉด

ลากเรากลบไปไดอยาคดวา คนทน งทาสมาธแลว จะไมไปเทยวผบนะ ไปได ถาเราลอง

ปลอยมนไป มนกอางวา เพอนมาชวนไป เกรงใจกตองไป มนะ เพราะทาแตสมาธ ไมใช

ปญญา ถาใชปญญาแลว มนจะมกาลงตานทาน จตมนสามารถทจะดง ไมใหถกฉด

กระชากไปได

ตองพยายามเจรญวปสสนา คอไตรลกษณอยเสมอ ใหเหนวา ความสขของทางโลก มน

เปนของไมเทยง มนเปนทกข เปนเหมอนยาขมเคลอบนาตาล มนสขช วประเดยว

ประดาว แลวมนกเบอ มนกเซง ตองหาความสขใหมๆ แปลกๆ อยเรอย ซงความจรง

แลว มนกไมมอะไรใหมในโลกน ของตางๆ มนกมอยในโลกนต งแตด งเดม มนประกอบ

ขนดวยดน นา ลม ไฟ แลวเรากเอามาผสมปรงแตง ใหเปนรปรางแปลกๆ ใหมเสยง

แปลกๆ แลวกเกดความลมหลง สนกสนาน ไปกบมนเทานนเอง พอเพลดเพลนกบมน

สกระยะ กจะเกดความเบอหนาย กตองหาของแปลกๆ ใหมๆ ขนมาอก เหมอนเสอผา

แฟชน ทเราใสกนน เดยวมนกส นเดยวมนกยาวขนๆ ลงๆ อยอยางน แฟชนของคนเรา

มนกหมนไป เวยนมาอยอยางน มนไมมทสนสด มนวนไป เวยนมา เหมอนกบวฏฏะ วน

ไป วนไป เปลยนไปเรอยๆ แตมนไมไดเปลยนไป เพอใหเราดขน ใหเราไดหลดพนจาก

สงเหลาน มนกลบวนไป เพอจะผกเรา มดเรา ใหตดอยกบสงเหลาน

แตสงขารรางกายของเราน มนไมเทยงแท แนนอน มนคอย ๆ แกลงไปเสอมลงไป เรา

จะไปตามสงคม ตามแฟชน กไมไหว พอแกเขา แกเขามนกรสกวา มนอยกนคนละโลก

กบเขาแลว ตอนนนบางทกตองทาใจแลว ทาใจตอนนนบางทกอาจจะลาบาก เพระไมเคย

ทามากอน กอาจจะทาไมได บางคนอาย ๗๐ หรอ ๘๐ กยงเขาสงคมอย ยงแตงหนาทา

ปากอยเพราะวาจตใจ มนถกสงเหลานดดไว ดงไว มนกตองทาอยางนน จนกระท งถงวน

14

ตาย ผลกคอ เวลาตาย ระดบจตกยงอยในระดบเดม ไมไดรบการพฒนาใหสงขน ใหด

ขน ใหเปนจตทไดสมผสกบความสข ทมความละเอยด เปนความสขแท ๆ ความสข

ลวนๆ กไมเคยไดมโอกาส ไดปรากฏขนมา

แตถาเราไดเขาวด เขาวา ไดเขามาศกษาและปฏบตธรรมไดยน ไดฟงธรรม อยางทญาต

โยมไดมาฟงกนในวนน ญาตโยมกพอรอยวา สงไหนทญาตโยมจะตองทา กคอการรกษา

จตใจ พยายามรกษาจตใจใหสงบ ใหนง ใหไดมากเทาไหรยงด ถาวนหนง ทาแตสอง

อยางเทานน ไดกเปนสงทเลศเลยทเดยว กคอนงสมาธกบเดนจงกรม พอลกจากนง

สมาธ กเดนจงกรมตอ กาหนดควบคมจตใจตอ คอไมปลอยใหใจไปคด ไปปรงเหมอน

สมยกอน คดวาอยากจะไปโนน อยากจะมาน อยากจะทาโนนอยากจะทาน บอกไมเอา

มนเปนของไมเทยงท งน น มนเปนทกขท งน นเคยทามามากตอมากแลว เคยไปมามากตอ

มากแลว มนไมมอะไรดขนหรอก

แตถาเราควบคมจตใจ ใหนง ใหสงบ ใหปลอย ใหวาง ไมไปยด ไปเกาะ ไมไปวนวายกบ

เรองของใคร อนนนแหละ คอสงทวเศษสาหรบจตใจของเรา ถาเราสามารถทาอยางนได

ในวนๆ หนง แตไมไดหมายความวาจะใหทาเพยงสองอยางนเทานน เพราะวาหนาท

รบผดชอบ ของแตละคนกมอยเชน ดแลรกษารางกาย ของเราน แตสงเหลาน เรา

สามารถทาควบค ไปกบการปฏบตธรรมได คอทกขณะทเราทางานเหลาน ใหเรามสตอย

กบสงทเราทา มนกเหมอนกบเราปฏบตธรรมอย เหมอนกบเราเดนจงกรมอย ขณะเรา

เดนกวาดบาน ถาเรามสต อยกบไมกวาด ทเรากวาดอนนกถอวา เปนการปฏบตธรรม

เปนการตงสต รกษาจตใจ ไมใหจตใจลอยไปหาความวนวาย ไมใหจตใจคดปรง ใหเกด

ความฟ งซาน

ถาเราพยายามรกษาใจ ใหอยกบตวเรา ใหมนนงอย ไมใหไปไหน จตกจะไมฟ งซาน จตก

จะสงบ จะสบาย ไมวาจะทาอะไร ในอรยาบถส จตกจะมแตความสข ความสบาย เพราะ

จตใจ มสต คอยควบคมอย มปญญาคอยตอสกบกเลส ไมปลอยใหกเลสหลอก ฉด

ลาก ไปหาสงทไมเกดประโยชน หรอสงทเราเคยสมผสมาแลว ผานมาแลว มนกไมได ม

15

ดอะไรเทาไหร สสงทเรากาลงทาอยขณะนไมได คอพยายามรกษาใจใหสงบอย

ตลอดเวลานนเอง เพราะความสงบนนกคอความสขทแทจรง

คนเรามความสงบน มนอมนะ บางทขาวปลาอาหาร เมอกอนเคยรบประทานมาก ตอน

หลงนจะไมคอยหวเทาไร รบประทานพอมนอยทองกพอแลว เพราะเดยวน เวลา

รบประทานอาหาร จตใจไมไดไปสมผสกบรสกบชาต รสชาตเหลานน มนไมไดม

ความหมาย เมอเปรยบเทยบกบความสข ทมอยกบจตใจ ของผทมความสงบ มน

ตางกนมาก เพราะฉะนนการรบประทานอาหาร เมอกอนรบประทานอาหารเพอความสข

จรงๆ รบประทานเพอรสชาต เพอสสนของมน อาหารนจะตองจดใหมนสวย ใหมนงาม

พระททานฉนในบาตร บางททานกคลกมนเขาไปเลย เอาแกงใสเขาไป เอาขาวใสเขาไป

เอาของหวาน ทองหยบ ฝอยทอง องน แอปเปลผลไมห นเปนชนๆ แลวกคนเขาไป ให

เปนอนเดยวกน อรอยนะ ลองรบประทานดซ เดยวมนกลงไปรวมกนอยในทอง มน

ไมไดไปไหนหรอก จะไดลองกนอาหารทแปลกๆ อยางนเขาเรยกวาเปบพสดาร แลวเรา

จะสบาย กบเรองอาหาร การกน ไมตองไปแยงอะไรกบใครเขา เพราะเรารวา มนกมแค

เปรยว หวาน มน เคม มอยแค สรสเทานเอง กนกไมไดกนเพอรสชาต เพอความอรอย

อะไร เรากน เพอทจะรกษารางกายน ใหอยไปวนๆหนง ไมใหไดเจบไขไดปวย กนเพอ

ระงบความหวทเกดขน เนองจากการขาดอาหาร เรารบประทานครงเดยวกสามารถอยได

ถง ๒๔ ช วโมง

เรองของกเลสนแปลก รบประทานอาหารเพงเสรจใหมๆ พอมใครมาพดเรองอาหาร

ขนมา บางทกอดทอยากจะกนอกไมได อนนมนเปนความอยากของกเลสมน ไมมความ

จาเปน ทนเราจะแก เราจะทาลาย กเลสน กตองใชเหตผล บอกวากนไปทาไม เพงกนไป

อมๆ เมอก นเอง ทองมนยงยอยไมเสรจเลย จะกนอะไรอก ไวพรงนคอยกนกแลวกน

ถาอยากจะกน อนนเปนการใชเหต ใชผล ดบกเลส ปญญาเปนเหต เปนผล เปนความ

จรง แตกเลสเปนความปลอม ไมมความจาเปนจะตองกน แตหว แตอยากจะกน อนน

เปนความปลอม เปนตวทสรางปญหาใหกบคนเราท งหลาย

16

ถาทกคนมเหต มผลแลว โลกเราสามารถอยกนได ดวยความผาสก เพราะวาของตางๆ

ในโลกนมนมมาก มากเสยกวาทเราจะตองการ แตเพราะความอยากของกเลส มนม

ความรสกวา ไมพอ มนคดวา มมากเทาไหร ยงมความสขมากขนเทานน มนกเลยสราง

ปญหา ใหสงครามเกดขนกเพราะกเลสพาใหเกดขน ถาทกคนเปนชาวพทธ เชอไดวาโลก

เราน จะอยกนไดอยางสนตสข ไมมเหตทจะตองไปรกรานผอน ไมมเหตทจะไป

เบยดเบยนผอน เพราะชาวพทธเรานน อยงาย กนงาย แลวกกนนอยดวยเรยกวา มก

นอยสนโดษ กนเทาทจาเปน บรโภคเทาทจาเปน เสอผามสกสองชด กอยไดแลว ชดขาว

นสลบผลดเปลยนกน วนนใสชดน อกชดหนงกเอาไปซก พอพรงน เรากเปลยนมน

อยางของพระน ทานกมแคสามผนกอยไดแลว เรยกผาไตรจวร มผานงผนหนง ผาหม

ผนหนง แลวกผาหมกนหนาวอกผนหนง ความจรงใชแคสองผนเทานนเอง ผาหมกน

หนาวใชเวลาหนาหนาว ฤดหนาว โดยปกตมอยสองผนกอยไดแลว อยางทอาตมาหมน

ผาจวรนเรยกวาผาหม แลวกผานงอกผนหนง พดถงความจาเปน ของเรองเหลานแลว

มนไมมาก มนษยเราน ถาอยกน ตามคาสอนของพระพทธเจาแลว อยตามความจาเปน

ไมตองมอะไรมากมาย ตเสอผาไมตองมหรอก รานขายตเสอผากเจงไปเลย ไมรจะเอา

เสอผาทไหนมาเกบ แตสงคมเรามนกแปลก ตองมหลายชดดวยกน วนหนงม ชดเชา

ชดกลางวน ชดเยน ชดนอน ใสกนเปนแบบวาเลนไปเลย แลวกตองมาลาบาก กบการ

ดแล รกษา ตองซกกนอยอยางน ปญหาตางๆ นานา จงเกดขนมา เพราะวา ขาดความ

พอดขาดปญญา

ถาเรา ใชเหต ใชผล ใชปญญาแลว สงคมเราจะอยกนได ดวยความสงบผาสก เพราะวา

ความสขทแทจรงนน มนมอยในตวของเราแลว คอความสงบของจตใจนนเอง เพยงแต

วา เราไมเคยมาควบคมตวนเลย ปลอยใหตวน ถกฉด กระชาก ลากไป ดวยพลงอานาจ

ของกเลส มนกเลยหาความสขไมได มแตความรมรอนอยตลอดเวลา รอนเพราะความ

โลภ รอนเพราะความโกรธ รอนเพราะความหลง พระพทธเจาบอกวาจตใจของคนเรานน

รอนเพราะรป รอนเพราะเสยง รอนเพราะกลน รอนเพราะรส รอนเพราะเครองสมผส

เหนแลวตาลกวาว ไดยนแลวตาลกวาว อยากจะไดขนมา มนทาใหเกดความรอนขนมา

17

เมอเกดความอยากแลว กอยไมสขนนเอง แตถาเราใชปญญา ใชธรรมะ เขามาสอนจตใจ

และบอกเราวาอยาไปหลงเลย ในโลกนนะ ตอใหมเงน กรอยลาน กพนลาน มนกซอ

ความสข ทพระพทธเจาสอนพวกเราไมได เรามอยแลวในตวเราเอง เพยงแตทาใหมน

เกดขนเถด แลวเราจะไมตองไปวนวายกบอะไรท งสน

เราจะมความสขตลอดไปเลยทเดยว เพราะความสขอนนเมอเรามแลว เรามสตปญญา

เราสามารถรกษามนไวได มนเปนสมบตของเราอยางแทจรง สมบตภายนอกนน มนถก

เขาขโมยไปไดนะ มนเสอมได รถจอดทงไวเดยวน คนกยงขโมยไปได ขาวของทเรามอย

ขโมยกยงเขาไปขโมยไดถงในบาน สามของเรา ภรรยาของเรา ยงเสยไปไดเลย อยาวา

แตอะไร แตอนนแหละ ทไมมใครสามารถ จะเอาจากเราไปได ความสขทเกดจากความ

สงบสขอนน กขอฝากญาตโยม ใหพยายามผกใจไว คดถงเรองน และพยายามทมเท

ชวต จตใจ สต ปญญา ความพากเพยร เพอทจะยดครองความสข คอความสงบของจต

อนน ไวใหได การแสดงกเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

18

กณฑท ๒

ศรทธา วรยะ สต สมาธ ปญญา พรรษา ๒๕๔๐

ฟงเทศนเรอยๆ มประโยชน เพราะวาการฟงธรรมะนน ทานกบอกวา อานสงสน นจะเกด

ไดถง ๕ อยางดวยกน คอ

๑ เราจะไดยน ไดฟง ในสงทเราไมเคยไดยน ไดฟงมากอน

๒ ในสงทเราไดยน ไดฟง มาแลว กจะเกดความเขาใจทดขน

๓ สามารถทาความเหนใหถกตอง

๔ สามารถขจดความสงสยได

๕ ทาใหเกดความสงบในจตใจ

เพราะวาธรรมะของพระพทธเจานนเปนสงทเยน เหมอนกบเรากนนาเยนเขาไปในรางกาย

เรากเกดความรสกเยนสบาย ถาเราไดยนไดฟงธรรมะ หรออานหนงสอธรรมะ เรากจะ

เกดความเยนใจ เกดความสบายใจขนมา

ขอสาคญเวลาทเราทฟงธรรมะนน ขอใหเรามสตอยกบตวเรา คอเราไมตองสงใจเราไปหา

ผแสดง ไมตองไปกงวลวา ผพดเขาจะพดอะไร แลวเราจะจาไดหรอเปลา ขอใหเราต งใจ

ฟง ใหใจเราอยกบเสยง ทมาสมผสกบห แลวเรากฟงไป เรากพจารณาตามททานพด

ทานแสดงไป ถงเหตถงผลททานแสดงไว อนไหนทเราเขาใจ เรากจะจาไดไปเอง อนไหน

ทเราจาไมได เราไมเขาใจ เรากจะจาไมได กไมเปนไร เพราะวาการฟงแตละคร งน น ไม

สามารถทจะจาได ทกสง ทกอยาง เพราะเวลาพดกพดมาก พดไปเรอยๆ คนฟงกฟงไป

เรอยๆ อนไหนเขาใจกจะไดรบประโยชน บางทกรองออขนมา แสดงวาเขาใจแลว ถงบาง

19

ออ เมอกอนฟงไมคอยเขาใจ แตถาไดฟงซ าๆ บอยๆเขา กจะเกดความเขาใจ จะสามารถ

ขจดความสงสยไปได ทาความคดเหน ความเขาใจใหถกตอง

การทเรามาวด มาประพฤตปฏบตธรรมน กเหมอนกบการทเราเดนทางจากจดหนงไปส

อกจดหนง เรามาจากบานมาทวดน เรากตองอาศยรถยนตเปนพาหนะพาเรามาทน การท

เราจะไปจากจดน คอเราไมมความพอใจในชวตของเรา ในสภาพทเรามอย เปนอยน เรา

คดวา เรานาจะไดสงทดขนกวาน เชนเราอยากจะเปนคนทดขน ตอนนเราอาจจะไมคอย

มศล มธรรม ขาดศล ขาดธรรม ถาเราเหนวา เราขาดศล ขาดธรรม เราอยากจะใหตวเรา

นน มศล มธรรม มคณงาม ความด มากขนกวาทเราเปนอย เราอยากจะเปนคนด เรา

อยากเปนคนทมความสขทางดานจตใจ อนนเราตองยกระดบจตใจในตวเราใหสงขน

ดวยการพฒนา โดยอาศยธรรมะเปนเครองพฒนา

ฉะนนจตใจของเราน จะเดนทางจากจดหนง ไปสอกจดหนงไดน น จตใจตองมเชอเพลง

เหมอนกบรถยนต รถยนตจะเดนทางจากจดหนง ไปสอกจดหนง ตองอาศยนามน

สาหรบขบเคลอนเครองยนต อาศยนามนเครอง สาหรบหลอลน อาศยนา สาหรบระบาย

ความรอน อาศยนากล นทใสไวในแบตเตอร อาศยนามนหลายๆอยาง ทมอยใน

เครองยนต ถาขาดนามน อยางใด อยางหนง ในเครองยนตแลว รถยนตกไมสามารถท

จะแลนไปไดโดยราบรน ไมสามารถทจะพาเราไป ถงจดหมาย ปลายทาง ไดอยาง

สะดวกสบาย อยางทโยมขบไป เกดนาหมด นาแหงขนมา เครองมนกรอน กวงไมได

แลว หรอถาวงไป นามนหมด รถกไมวง หรอวานามนเครองไหลออกหมด รถไมม

นามนหลอลน ลกสบวงไปเดยวมนกตด มนกไปไมได

ฉนใด การทเราจะเดนทาง จากสภาพทเรามอย เปนอย ในขณะน ไปสอกสภาพหนง ทด

ขนกวาน เชนเปนคนทมศล มธรรม เปนคนทมปญญา มความฉลาดรอบร เรากตอง

อาศยธรรม ทเรยกวานามนแหงธรรมะ นามนแหงธรรมะนประกอบขนดวย ๕ อยาง

ดวยกน

20

อยางท ๑ เรยกวาศรทธา คอความเชอ

อยางท ๒ เรยกวาวรยะ ความหม นเพยร

อยางท ๓ เรยกวาสต การระลกร

อยางท ๔ เรยกวาสมาธ ความตงม นของจตใจ

อยางท ๕ เรยกวาปญญา ความฉลาด

นคอนามน ๕ ชนด ทเราจะตองมไว สาหรบขบเคลอนจตใจเรา ใหไปสทดทงาม ไปส

สวรรค ไปสมรรคผลนพพาน กตองอาศยสงเหลาน เหมอนกบพระพทธเจา และ

พระสงฆอรยสาวกท งหลาย ททานไดเดนทางกนไป ทานกตองมสงเหลาน นามนแหง

ธรรมะเปนเครองขบเคลอนผลกดนจตใจของทานนน ใหสามารถเดนทาง ไปถงจดหมาย

ปลายทาง ททานตองการจะไปได

สงแรกทพดถงกคอศรทธา เราจะตองมศรทธา ความเชอในพระพทธ พระธรรม

พระสงฆ คอเราตองเชอในการตรสรของพระพทธเจา เชอวาพระพทธเจานนเปนพระ

อรหนต สมมาสมพทธเจา พระอรหนตนหมายถงผทสนกเลส ปถชนเปนคนทยงมกเลส

อย ปถชนกบพระอรหนตเปรยบเปนคนละฟากกน พวกเรายงเปนปถชนอย เรายงม

ความโลภ ความโกรธ ความหลงอย ทาใหเรามความทกข มความไมสบายใจ แตพระ

อรหนตทานสนกเลสแลว ทานไมมความทกขใจ สาเหตทาใหเกดความทกขใจนนมนได

หมดสนไปแลว นกคอคณสมบตของพระพทธเจาอยางหนง ขอใหเราเชอไววาทานบรรล

แลว สาเรจแลว เมอทานบรรลแลวสาเรจแลว ทานกรวธทจะมาถายทอดความรนใหกบ

พวกเรา ทานถงส งสอน ประกาศสอนพระศาสนา ใหกบสตวโลกท งหลาย สอนท งมนษย

สอนท งเทวดา

สอนมนษยนเรากรอย อยางพระอรยสาวก ทานกไดรบคาสอนพระพทธเจามาใช มา

ปฏบต และนาพาทานไปสจดสงสด เปนพระอรหนตเหมอนกบพระพทธเจาทรงสาเรจ

21

อนนไมใชเปนเรองทจะตองสงสย เปนเรองทพวกเราควรจะเชอวา พระธรรมคาสอนท

พระพทธเจาทรงส งสอนนน เปนคาสอนทถกตอง แมนยา พระพทธเจานอกจากสอน

มนษยแลวนน ทานยงสอนเทวดาดวย ไมทราบวาทานเชอหรอเปลาวาเทวดากม เขา

เรยกวาพวกกายทพย เราไมสามารถมองเหนพวกกายทพยไดดวยตาเปลา ตองใช

นยนตาทพย นยนตาทพยจะเหนได ตองมสมาธกอน อยางพระพทธเจาทานมสมาธ

ทานสามารถสงกระแสจต ใหไปรบรเกยวกบเรองกายทพยได เพราะฉะนนเวลา

พระพทธเจาทรงเขาสมาธน น จะมเทวดาเขามาฟงธรรมกบพระพทธเจาโดยเสมอ

พระพทธเจานนวนหนงๆทรงทากจอย ๕ อยางดวยกน ตอนบายทานทรงอบรมส งสอน

ฆราวาส ญาตโยม ดงทพวกเรามาฟงเทศนฟงธรรมในวนน พระพทธเจาทกตอนบาย ก

จะส งสอนญาตโยมเกยวกบธรรมะ พอตอนคาทานกจะทรงส งสอนพระเณร พอตกดก

ทานจะทรงส งสอนเทวดาโดยการเขาสสมาธ แลวกแสดงสอนธรรมะ ใหกบเทวดา

ท งหลายทมาฟงเทศน ฟงธรรมกบพระพทธเจา พอตอนเชากอนออกบณฑบาต ทานจะ

ทรงเลงญาณดวาวนนจะไปโปรดใครกอน โปรดญาตโยมคนไหนด คนไหนสามารถทจะ

บรรล รธรรมไดเรว หรอวากาลงจะตองมเหตอนเปนไป ทานจะไปโปรดผน นกอน แลว

ทานจะไปบณฑบาตโปรดสตว นคอกจวตรประจา ทพระพทธเจาทรงประกอบตลอด ๔๕

พรรษาทพระองคทรงมพระชนมชพอย หลงจากทพระองคทรงตรสรเปนพระพทธเจา

แลว

เพราะฉะนนทางพระพทธศาสนานน จะเหนไดวา มการส งสอน ถายทอดวชาธรรมะ

ใหกบผทสนใจ เพอทจะไดนาไปประพฤตปฏบต ผทฟงแลวนาไปปฏบตกจะไดรบ

ผลประโยชนจากธรรมะ ทพระพทธเจาทรงส งสอนไว นคอหลกของธรรมะ หลกของ

พระพทธเจา นคอคณของพระพทธเจา พระพทธเจาไดทรงประกอบคณงามความด

เหลานไว ถาเรามความเชอม นวา สงทพระพทธเจาทรงประกาศ ทรงส งสอนนน เปนสงท

พระพทธเจาทรงรจรง เหนจรง มคณ มประโยชน นามาถายทอดใหกบพวกเรา เราเชอ

อนนไว เรากจะไมสงสยในสงตางๆ ในธรรมะคาสอนของพระพทธเจานน

22

ความศรทธาในพระพทธเจา กเชอมตอมาในคาสอนของพระพทธเจา ทเราเรยกวา

ศรทธาในพระธรรมคาสอน คอคาสอนของพระพทธเจา ทานทรงส งสอน ใหพวกเรา

ประกอบคณงามความด ละความชว ทาจตใจใหสะอาด นคอวถทางทจะนาไปสความสข

ความเจรญอยางแทจรง ถาพวกเราเชอในพระพทธเจา เรากตองเชอในคาสอนของทาน

วาคาสอนของพระพทธเจา เปนคาสอนทถกตอง แมนยา ไมมอะไรจะดกวาน ตอใหเราม

เงน มทอง รารวย มเงนเปนลานๆกตามเถอะ เราจะไมไดพบความสขทแทจรง เพราะ

ความสขทแทจรงนน ไมไดอยทเงนทอง ไมไดอยทของภายนอก ไมไดอยทบคคลอน

เชนไดแฟนมา ไดครกมา อยาไปคดวานน คอความสขทแทจรง เพราะสงเหลาน เปน

ของไมเทยงแทแนนอน เวลาไดมาใหมๆ กมความรสก ดอกดใจ แตตอไปสกระยะหนง

สงทเราไดมา กเรมเปลยนแปลงไป แปรสภาพ จากใหมกกลายเปนเกา จากหวานก

กลายเปนขม อนนเปนหลกของธรรมชาต

คนทมเงน มทอง คนทม ทกสง ทกอยาง ทเงนทองสามารถจะซอได เขาไมมความสขท

แทจรงหรอก เพราะสงเหลานนไมใชเปนเหต หรอเปนสงทจะทาใหจตใจของคนนน เกด

ความสขทแทจรง เราจะเหนไดวา ในสมยพทธกาล คนทเปนมหาเศรษฐ เปนถง

พระราชา มหากษตรย สามารถสละเงน สละทอง สละราชสมบต แลวออกบวชกน

เพราะเขาเชอในพระธรรม คาสอนของพระพทธเจาวา ความสขทแทจรงนน มนอยท

จตใจของเรา มนอยทจตใจทสนกเลส ทหมดกเลส ทกวนนทเราไมมความสขกนนน ท

เรามความทกขกนนน สาเหตกเกดจากกเลสนนเอง ตวโลภ ตวโกรธ ตวหลง มนเปนตว

กอกวน รงควานจตใจเรา ทาใหเราไมมความรสกอม ไมมความรสกสบาย ใหความรสก

เหมอนวาเรากาลงขาดอะไร เรากาลงตองการอะไร นคอผลของกเลส ถาเราสามารถชาระ

กเลส ออกไปไดหมด จากจตจากใจแลว เราจะไมมตวมากอกวน ยยงหลอกเรา ใหเรา

เกดความอยาก อยากไดอยางโนนอยากไดอยางน อยากไปโนน อยากมา นอยากไดเงน

เยอะๆ ไดเงนเยอะแลว จะไดเอาไปซอโนน ซอน พอซอมาแลว กจะมความสข มนกสข

อยหรอก แตมนสขอยแคประเดยว ประดาว แลวเดยวมนกเบอ เมอมนเกดความชนชา

ขนมามนกอยากจะไดอยางอนอก นคอลกษณะของความอยาก ไดเทาไหรมนกไมพอ

23

พระธรรมคาสอนจงสอนวา ความสขทแทจรงนน ไมไดอยกบการมเงนมทอง ทสามารถ

จะซอสงน น สงน เพราะสงตางๆในโลกน มนต งอยบนพนฐานของความไมเทยงแท

แนนอน ตงอยบนพนฐานของความทกข ต งอยบนพนฐานของสภาพ ทไมอยในความ

ควบคมของเรา เราคดวา เรามสงโนน สงน แลวเราจะมความสข แตพอเราไดมาสก

ระยะหนง เรากเบอกบสงน นไป หรอสงไหนทเราชอบอย เกดสงน นเกดชารด ทรดโทรม

หรอพง หรอเสยหายไป หรอตายจากเราไป หรอพลดพรากจากเราไป เรากจะเกดความ

ทกขขนมา ฉะนนขอใหจาไววา ทกสง ทกอยางในโลกน ทเราเหนดวยตากด ไดยนดวย

หกด สมผสดวยลน หรอดวยจมก หรอดวยกายของเรากดน น ท งหมดน เปนของไม

เทยงแท แนนอน ตองมการพลดพราก จากเราไปในทสด เพราะฉะนนเวลาเราชอบสง

ไหน เรารกสงไหนแลว สงน นเกดสญสลายดบไป มนกจะสรางความทกขใหกบเรา

ดวยเหตนเอง พระพทธเจาถงสละพระราชสมบตท งหมด ทพระองคทรงมอย แลวออก

บวช เพอทจะหาความสขทแทจรง ทไมตองพงพาอาศยสงภายนอก ไมตองอาศยเงนทอง

ไมตองอาศย ลาภ ยศ สรรเสรญ สข เปนความสข ทเกดจากความสงบของใจนนเอง

เปนความสงบระงบของกเลส เมอกเลสตณหาสงบระงบลง ใจกเยน ใจกสบาย ใจกม

ความอมเอบ ใจกมความสข แตถากเลสมนออกมา ออกอาการทไร ใจนรอนเปนไฟ

กลายเปนหนายกษหนามารไป เวลาโกรธแคนใครน หนาตาดไมไดหรอก แลวเวลาโลภ

เปนไง หนาตาของคนเรานนแหละอาการของกเลส แตถาสงเหลานสงบลงแลว อาการ

เมตตากรณากจะปรากฏออกมา มแตความรมเยนมแตความให ใหทกสงทกอยางทจะให

ได ใหแมกระท งใหอภย นคอลกษณะของจตใจทปราศจากกเลส เปนจตใจทมความสข

อยางยง

เพราะฉะนนขอใหเรามศรทธา เชอในพระธรรมคาสอนอนน และขอใหเชอในพระสงฆ

อรยเจา ซงเปนผถายทอดธรรมะอนน จากพระพทธเจามาสพวกเราอกทอดหนง อยาง

ครบาอาจารยท งหลายทเราเหนนงประทบอยขางหนาเราน เรามความเชอม นวาทานเหลาน

เปนพระอรยสงฆ เปนพระอรหนต เปนผทสาเรจแลว บรรลแลว ทานปฏบต ประพฤต

ชอบ เอาธรรมะของพระพทธเจามาปฏบต จนกระท งทาลายลางกเลสทมอยภายในจตใจ

24

ใหหมดไป ททานเรยกวาเปนอรยสาวก เปนเนอนาบญของโลก ทาบญกบทานน มแตจะ

ไดบญโดยถายเดยว เพราะวาทาบญกบทานแลว จะไดยนไดฟงคาสอนของทานดวย

ทานจะสอนเราในเรองทด ทงาม ทถกทตอง เมอเราไดยนไดฟงแลว เราเอาไปประพฤต

ปฏบต เรากจะไดประโยชนอนสงสด ดไมด เรากอาจจะกลายเปนพระอรหนตขนมาอก

คนในทสด

นคอจดมงหมายทแทจรง ของการเขาวด เพอทจะทาจตใจของเราใหสะอาดบรสทธ ทา

จตใจเราใหปราศจากกเลส เครองเศราหมองท งหลาย เราไมไดมาเขาวด เพอทจะมาขอ

ลก ขอสามนะ ขอใหสามซอสตยกบเรา ขอใหลกเราด สงเหลานเราขอไมไดหรอก มน

เปนเรองของเขา เขาจะดจะช ว มนเปนเวร เปนกรรม เปนบญ เปนกศล ของเขา เขาทา

มาอยางไรเขากตองเปนอยางนน มนเปนกรรมของเราตางหาก ทเราไปหลงตดกบเขา ถา

เราฉลาด เรากตดเสย ทงเสย อยคนเดยวสบายกวาเยอะแยะ ถาไปหลงตดกบเขาแลว

ทนใจกตองกลมอกกลมใจ ไมรวาเขาจะไปทาอะไร ใจเราอยากจะใหเขาด แตเขาไมด

ดวย เราจะทาอยางไร เรากจะมแตความทกขโดยถายเดยว เพราะฉะนนการมาวดน ไม

ไดมาขออะไรมาเพอฟงเหต ฟงผล ฟงวธ วาจะทาอยางไร ทาใหตวเรานอยอยางสข

สบายอยางแทจรง โดยทเราไมตองไปขออะไรจากใคร

ศาสนาพทธนไมไดสอนใหคนขอ ศาสนาพทธนสอนใหคนทา ททานเรยกวา อตตาห

อตตโน นาโถ ตนเปนทพงของตน อยาไปนงจดธปสามดอกแลวไปนงขอโนน ขอนเลย

ขอจนตายกไมไดหรอก ถาขอไดเมองไทยนเจรญ เจรญเพราะอะไร เจรญเพราะวา ขาย

ธป ขายดบ ขายด ไมตองทาอะไรหรอก ผลตแตธปอยางเดยว คนกซอแตธป แลวกไป

นงจดขอ อยากจะไดเงนกลาน กแสน กลอยมา แมกระท งเดยวน ประเทศจะลมจมทก

วนน กเพราะขอกนน อนนตองไปกหน ยมสนเขาเทาไหร ลองคดดซ เพราะคนไทยเรา

ขาดศลธรรม ขาดความซอสตย สจรต ทกคนรวมกน กนบาน กนเมอง บานเมองเราก

เลยกลายเปนอยางน แลวกมานงขอกน ขอไมไดหรอก เราตองสรางมนขนมา เราตองม

ความขยนหม นเพยร

25

ทนมาถงธรรมะขอทสอง ถาเราหวงผลอนเลศจากการปฏบตธรรม เราจะตองมความ

ขยน หม นเพยร พากเพยร ขยนมาวด ขยนใสบาตร ขยนรกษาศล ขยนฟงเทศน ฟง

ธรรม ขยนทาบญตามฐานะของเรา คอพยายามทาใหมาก อยาขเกยจ ขคราน เพราะวา

เราทาไดทาไหร กเปนของเราเทานน ถาเราไมทา เรากไมได ของอยางน คนอนทาใหเรา

ไมได แมแตพระพทธเจา พระอรยสาวก ทานกทาใหเราไมได ทานเปนเพยงแตผชแนะ

แนวทาง เปนผบอกวธวาทาอยางไรเราถงจะรวย

แตอนนไมไดรวยทางเงนทอง แตรวยทางดานสมบตภายใน ทเรยกวาอรยสมบต รวยดวย

ศล รวยดวนทาน รวยดวยความสขใจ รวยดวยความอมเอบใจ อนนเราสามารถทจะ

รารวยได เปนสมบตทไมสญหายไป ไมมใครสามารถจะมาแยง มาขโมย จากเราไปได

ไมเหมอนสมบตภายนอกอยางสามเรา หรอภรรยาของเราน คนอนมาแยงของเราไปได

ลกเราขาวของเราน กอาจจะโดนคนอนมาลกขโมยไปได แตสมบตทแทจรงของเรา ทอย

ในใจของเรานน ไมมใครจะสามารถขโมยจากเราไปได

บญกศลนแหละ เปนสมบตทแทจรงของเรา บญกศลอนน จะเปนเครองปกปอง รกษา

คมครอง เปนผทใหความสข ความสบายกบเรา ท งในปจจบน และในอนาคต ถาตายไป

กไปสสคต สทด ไมไปสทต า ไมไปอบาย ไมไปเกดเปนเดรจฉาน ไมไปเปนเปรต ไมเปน

สตวนรก ถามบญกศลแลว อยางนอยทสด กไดกลบมาเกดเปนมนษย ถาเกดเปน

มนษย กเปนมนษย ทมรปราง หนาตา ทสวยงาม มเงน มทอง มความฉลาดรอบร ไมม

ความทกข ทรนทราย เปนคนทมาสวางเพราะบญพามา แตถาไมมบญไมมกศลแลว กไป

แบบคนไปมดๆ ไปมดกไปสทต าน นเอง ไปสอบาย ไปเปนเดรจฉาน ไปเปนแมวบาง

เปนนกบาง เปนววเปนควายบาง อยางนเปนตน สาเหตเพราะวาไมมบญไมมกศลไมได

ทาบญทาทาน ไมไดรกษาศล นคอหลกของธรรมะ หลกของความเปนจรง

ทานจงบอกวา ถาเราอยากไดดบไดด เราอยากไปสทด สสคต สสวรรค ไปสอรยภม เรา

จะตองมความขยน หม นเพยร ความอตสาหะ พยายามเรงพยายามทาแตความด ทาน

สอนวา ใหพยายามรกษาความด ทเรามอยไว ไมใหมนเสอมถอยไป และพยายามสราง

ความด ทเรายงไมม ใหเกดขน เชนสมมตวา ตอนนเรามศลหาแลว พยายามรกษาศลหา

26

ไวใหดอยาใหมนขาดอยาใหมนหายไป แลวตอไปเรากพยายามเพมขนมา จากศลหา ให

เปนศลแปด คอรกษาความด ทเรามไว คอศลหา แลวกพยายามสรางความดใหม ให

เพมพนขนมา คอพยายามสรางใหเปนศลแปดขนมา จากศลแปดใหเพมเปนศลสบ จาก

ศลสบใหเปน ๒๒๗ บวชพระไปเลย

อนนแหละเปนสงทด ทงาม ทาไปแลวกใหพยายามเพยรรกษา ปองกนไมใหบาป ทเรา

ละแลวเกดขนอก เชนเมอกอนน เราเปนคนโลภโมโทสน โมโหเกง ใชอารมณ แตเดยวน

เราเปนคนใจเยน มเหต มผล ใครเขาจะวาอะไรเรา เรากใหอภย ไมถอโทษ โกรธเคอง

อนนคอความชวทเราไดละแลว คอความโกรธ แลวกพยายามรกษาไว อยาใหมน

กลบคนขนมาอก สวนความชวอนไหนทเรายงมอย เชนอาจจะมความงอน ความดอดง

อะไรอยางน เรากพยายามแกไขเสย พยายามตดเสย ใหมนหมดไป ทาใหเปนคน ทมแต

เหต มแตผล ละความโลภ ความโกรธ ความหลง ถาเรายงไมไดละ กละมนเสย สงไหน

ทเราละไดแลว เรากพยายาม อยาใหมนกลบฟนขนมาอก นคอลกษณะของการมความ

เพยรพยายาม เพยรพยายามทาความด เพยรพยายามละความชว เพยรพยายามทา

จตใจใหสะอาดบรสทธ ดวยการชาระจตใจ ใหปราศจากความโลภ ความโกรธ ความ

หลง นคอธรรมะขอทสองทไดพดไว

ข นตนใหมศรทธา ใหมความเชอ ถาเรามความเชอในพระธรรมคาสอน เชอใน

พระพทธเจา เชอในพระอรยสงฆแลว เรากจะมความขยนหม นเพยร ทจะประกอบ

กระทา ตามคาสอนของพระพทธเจา ของพระสงฆเพราะรวา เมอทาไปแลว มแตผลด

ตามมาโดยถายเดยว คนทไมเชอนมกจะเกดความเคลอบแคลง สงสย เชนวาตายไป

แลว จะไดไปสวรรคจรงหรอเปลา มสวรรคจรงหรอเปลา นรกมหรอเปลา หรอวาเขา

หลอกเราใหเราทาความด แลวเรากไมไดอะไรขนมา สเราไปเทยวสนกสนานเฮฮา กน

เหลาเมายา ไมดกวาหรอ นรกมนไมม ไมเหนจะเปนอะไร ดกวามานงหลบตา อดๆ

อยากๆ ขาวเยนกไมไดกน อยางนไมไดอะไรเลย ถาเราคดอยางน แสดงวาเรามความ

สงสย เราไมม นใจ ในคาสอนของพระพทธเจา

27

แตถาเราเชอวา การทเรามาจาศล อดขาวเยนอยางน ถงแมจะทกข จะยาก จะลาบาก แต

ผลทดมนจะเกดขนตามมา มนมาทหลง เพราะวาพระพทธเจา พระสงฆสาวกน ทานเปน

ผพสจนแลว ทานเปนผรบรองแลววาสงเหลาน เปนสงทด ทาใหเรามความสขทแทจรง

เมอเราเชออยางนแลว เราจะมความขยน หม นเพยร ทจะประกอบคณงามความด จะมา

อยวดทกวนพระ เมอกอนน ไมเคยเขาวด เขาวาเลย แตพอเรมมาเขาวดเขาวา ไดยน ได

ฟงธรรมะแลว เรมเหนถงคณทเรามาวดมาวา เราไดรบสงทเราไมเคยไดรบมากอน คอ

ธรรมะ ซงเปนของไมเหมอนกบวตถสงของ ไมเหมอนกบรถยนต รถยนตนเราเหนกบตา

ได แตธรรมะนเปนนามธรรม มนคอยๆ ซมซาบเขาไปในจตใจเรา บางทเขาวดต งหลาย

หนกยงไมรสกไดอะไร แตมนคอยๆ ซมซาบเขาไปเรอยๆ แลวดไมดวนหนง มนกจะเกด

ความรสกเยนขนมาทนท แลวมนกจะรวาทเรามาวดทกวนๆ นกเพออนนเอง

หรอวาบางทตอไป ในชวตของเราขางหนา เราอาจจะไปประสบมรสมทางชวตอาจจะ

ประสบสงทเราไมพงปรารถนา เกดเคราะหกรรม สญเสยในสงทเรารก ทเราชอบ แตพอ

เรามธรรมะ นกถงธรรมะ นกถงพระพทธเจาขนมาได ใจเรากเยน แทนทเราจะโศกเศรา

เสยใจ ทกขทรมาน รองหม รองไห กนไมได นอนไมหลบ พอเรานกถงธรรมะของ

พระพทธเจาบอกวามนเปนเรองธรรมดา เกดกบคนทกคน เปนเรองธรรมดา ไมตองไป

เสยอก เสยใจอะไรเลย ชวตเรายงม เราตองดาเนนตอไป เราตองทาตวของเรา ทาใจของ

เรา ใหเปนปกต เราไมตองเสยหลก ลมลงไป ถาเราไดสต ไดธรรมะเกดขนมาน เรากจะ

เหนคณคาของธรรมะ วาทเราเขาวด เขาวามาน เมอกอนเราไมรหรอกวา เราเขาเพออะไร

ตอเมอเราประสบเคราะหกรรม เกดความทกขขนมา แลวธรรมะทเราไดยน ไดฟงมาชวย

เรา ชวยทาใหจตใจเรานนเยน จตใจเราสบาย จตใจเราไมทกข จตใจเราไมรอน เรากจะ

เหนคณคาของธรรมะขนมา เรากจะมความขยน

ทนจะชอบทาบญ บางคนน เราสงเกตดส คนนชอบทาบญ คนนชอบรกษาศล ไมทราบ

วาทาไมเขาถงชอบ กเพราะวา เขาเหนผล เขาร เขาไดสมผสมาแลว แตคนทไมเคยทา

จะไมรถง จะไมเขาใจ เพราะฉะนนถงแมวา เรายงไมไดสมผสกบผลเหลาน กพยายาม

ทาไปกอน มนเหมอนกบการปลกตนไม เราปลกตนไมในวนน เราไมไดหวงผล ใหมน

28

เกดขนในวนพรงน เราปลกตนทเรยน ตนมะมวง เราตองรอหาป สบป กวาจะไดกนลก

ของมน ฉนใดการทเรามาทาบญ ทาทาน มารกษาศล ฟงเทศนฟงธรรม มนกแบบ

เดยวกบการปลกตนไม บางทผลมนจะไมปรากฏขนแบบทนททนใด มนตองใชเวลา

อบรม ตองใชเวลาบม ขอใหเราพยายามมความเชอ ในสงทพระพทธเจาทรงส งสอน และ

พยายามมความพากเพยร พยายามปฏบตตาม แลวผลมนจะคอยๆ ปรากฏขนมาใหเรา

เหนเอง

ทนธรรมะขอทสาม ทอยากจะพดในวนนกคอ นอกจากมศรทธา มวรยะแลว ถาเรา

อยากจะใหธรรมะ เกดผลขนอยางรวดเรว เราจะตองมสตคอจะทาอะไร จะตองมสต

สตเปนตวทจะควบคมจตใจ เหมอนกบรถยนต ถาคนขบรถไมมสตขบไป เชนคนกน

เหลาเมายาขบไป มนกจะชนแหลก ถงไฟแดงมนกจะผา มนไมรจกเบรก เพราะ

คนขบรถขาดสต ไมมสตควบคมรถยนตฉนใด จตใจของเรากเหมอนกน ถาจตใจเราไม

มสต จตใจเรากเหมอนกบไมมเบรก อยางทคนเขาเรยกวาสตแตก คนสตแตกเปน

อยางไร เวลาโกรธกดากราดคนท วไปหมดเลย แสดงอาการทคนธรรมดาปกตแลว จะไม

กลาทา แตคนทไมมสตน เขาสามารถทาได ถาสตแตกมากๆ เรากเรยกวาคนบา อยกบ

คนในสงคมไมได ตองจบเขาไปอยในโรงพยาบาลรกษาคนบา เพราะขาดสตนนเอง

เพราะฉะนนสตเปนเรองสาคญมาก เพราะวาเราจะทาอะไร ทาความดท งหลาย เชน

ประพฤต ปฏบตธรรม รกษาศล ทาทาน นงทาสมาธ เราจะตองมสต ถาเราไมมสตแลว

เราจะไมสามารถควบคมจตใจได

การมสตควบคมจตใจ เปรยบเหมอนกบลงทมเชอกผกไวกบตนไม ถาลงมนไมมเชอก

ผกไวกบตนไม มนกตองไปซนของมนท วไปหมด มนไมยอมอยกบทหรอก แตถาเราเอา

เชอกผกคอมนไว แลวผกมดไวกบตนไม มนกไปไหนไมได ตอนตนมนกอาจจะดน มน

อาจจะส แตตอไปสกระยะหนง มนกจะเหนอย จะหมดแรง เมอมนหมดแรงแลว มนก

จะยอม นแหละคอสต เราสามารถใชสตเปนเครองควบคมจตใจเราได เวลาเรามความ

โกรธ ถามสตรอย เรากจะสามารถระงบความโกรธได ถาเรามความโลภ เรามสตรอย

เรากสามารถระงบความโลภได

29

สตจงเปนสงทมความสาคญอยางยง มคณประโยชนอยางยง ถาเราไมมสตแลว เราจะ

เปนคน เหมอนกบรถ ทไมมเบรก จะทาอะไรทมกจะเลยเถดไปเรอย แลวกสรางผล

เสยหายใหกบตวเราเอง เปนคนทไมนาเลอมใส คนเหนหนากเบอหนา บอกคนนเปนคน

สตแตก นกอยากจะพดอะไรกพด นกอยากจะวาใครกวา โดยทไมคานงถงเหต ถงผล

วาควรจะพดอะไร หรอไมควรพดอะไร ปลอยใหอารมณพาไป เปนคนทไมนาคบคา

สมาคมดวย เพราะฉะนนถาเราตองการ จะประกอบคณงามความด ทาตวเราใหเปนคน

ด ไปทสง ทสงไดน เราตองอาศยการมสต

การมสตนหมายถงวา เราจะตองมสต ระลกรอยกบตวเรา เชนวาเรากาลงทาอะไรอย

ขอใหเรารอยกบสงทเรากาลงทาอย เรากาลงพดอะไร ขอใหรอยวา เรากาลงพดอะไร คอ

ใหใจเราอยกบปจจบน อยทตรงนเดยวน ไมใหใจลอยไปทอน ถาใจลอยไปทอนแลว เรา

กาลงทาอะไรอยน บางทเรากเผลอ ถากาลงห นเนอ ห นอะไรอย ดไมดกห นไปทนวเรา

แทนทจะห นไปทเนอ ทเรากาลงห นอย แทนทจะห นผก ห นเนอ กไปห นนวตวเองแทน

เพราะใจเรากาลงคดถงเรองโนน เรองนอย อยางนแสดงวาไมมสต ถามสตแลวเรา

จะตองรอยทกขณะ วาเรากาลงทาอะไรอยอยางเวลาเราจะรอยดายใสรเขม ถาเราไมมสต

ม น ใจเราไมม น เราจะไมสามารถทจะรอยดายเขารเขมได เพราะใจเราจะวอกแวก ใจเรา

จะลอยไป ลอยมา แตถาเรามสตควบคมจตใจใหม น เรากสามารถทจะรอยดายเขาสร

เขมไดอยางงายดาย

นคอลกษณะของการมสต อนนเปนธรรมะทสาคญอยางยง ควรพยายามเจรญใหมาก

ควรพยายามใหมสตอยกบตวของเราเองกได หรอวาเราจะเอาสตผกไวกบพทโธกได เรา

จะทาอะไรกขอใหระลกถงคาวาพทโธ พทโธ พทโธ อยในใจของเรา อยาใหใจเราลอยไป

ในทตางๆ นานา อยาใหลงของเรา คอใจของเรานนลอยไป ผกมนไวกบตนไม ตนไมตน

นกคอพทโธ พทโธ พทโธ ถาเราสามารถผกใจไวได ในทสดใจเรากจะสงบตวลงเปน

สมาธ คาวาสมาธกคอใจตงม น ใจไมลอยไป ลอยมา ใจอยตรงนกต งอยตรงน

เหมอนกบนาแกวน ทใหต งอยตรงน กจะอยตรงน มนไมไปไหน แสดงวามนอยกบท ใจ

30

เรากเหมอนกน ถาใจเรามสมาธโดยอาศยสตเปนเครองควบคม ใจเรากจะตงม น เมอใจ

เราตงม นแลว เรากจะสามารถทาอะไรได หลายอยาง

เพราะฉะนนนอกจากมศรทธาแลว มความพากเพยรแลว มสตแลว ข นตอมาเราตองม

สมาธดวย ใจเราจะตองตงม น ต งม นในสงอะไร ต งม นในเรองของคณงามความด โดย

ปกตคนเรานมกจะตงม นอยในคณงามความดไมคอยได เพราะอะไร เพราะใจเรามน

ชอบลอย ไปลอยมา ตามอารมณ บางอารมณกทาได บางวนถาอารมณด ถาอยากจะ

ทาบญกทาได แตบางวน ถามนเกดอารมณไมอยากเสยอยาง มนไมทา แตถาใจมสมาธ

แลว ใจมนตงม นอยแลว มนจะทาอยตลอดเวลา เรองของคณงามความด การละความ

ชว กจะงาย เพราะใจมนตงม นอยทจะละความชว กจะละความชวอยเสมอ ความดกจะ

ทาอยเสมอ เพราะฉะนนการทเราจะทาอะไรทจะใหไดผลจรงๆแลว เราจะตองมความตง

ม น กคอการมสมาธ

ฉะนนการฝกหดทาสมาธโดยสมาเสมอนน จงเปนสงทสาคญอยางยง เราตองพยายาม

ทาอยเสมอ ทาอยเรอยๆ อยางนอยวนละคร ง สองคร ง เชาตนขนมาลางหนาลางตาเสรจ

แลว กไหวพระสวดมนต การสวดมนตกเปนวธทาสมาธอยางหนง สวดไปนานๆ ถาเรา

สวดได สวดสกครงช วโมง สกช งโมงหนง ใจจะเยน ใจจะตงม นอย ใจจะไมลอยไปไหน

หรอวาถาเราไมอยากสวด เราอยากจะนงทาจตใหสงบ โดยการบรกรรมคาวาพทโธ พ

ทโธอยภายในใจเรา เรากทาได นงหลบตาแลวภาวนา พทโธ พทโธ พทโธ ใหนานทสด

เทาทจะนานได ครงช วโมง ช วโมงหนงหรอสองช วโมง แลวแตเราจะทาได มากนอยแค

ไหน เราทาไป อนนเปนการฝกหดทาใจใหต งม น พยายามฝกหด ไมใหใจลอยไป ลอย

มา โดยตองอาศยสตเปนตวคอยดงใจไว

ถาเราทาไป โดยทเราไมมสต ใจจะลอยไป เชนถาเราสวดมนตแลวใจเราไปคดเรองอน

ดวย แสดงวา ใจเราลอยไปแลว แสดงวาเราไมมสมาธ เราไมมสต เชนเราสวดอรหง

สมมาสมพทโธ แลวกคดวา เดยววนนเราจะไปทาอะไรด ถามอยางนแทรกเขามา ก

แสดงวาใจเราไมมสต เราสวดมนตไป แตใจเราไปคดอกอยางหนง อนนจะทาใหไม

เกดผล ใจจะไมต งม น ถาจะใหต งม น จะตองมสตอยกบสงทเราสวด ถาเราสวดอรหง

31

สมมาสมพทโธ กใหมแตอรหงสมมาสมพทโธ อยในใจอยางเดยว อยาใหมอยางอนอย

ในใจ ใหมนเปนหนง อยาใหมนเปนสอง เรยกวาใจเปนหนง ใจมอารมณเดยว ถาใจม

อารมณเดยว ใจกต งม น ถาใจมสอง มสาม มนกวอกแวก มนกลอยไป ลอยมา ใจกจะ

ไมเปนสมาธ ใจกจะไมสงบ เมอใจไมเปนสมาธ ใจไมสงบ ใจกไมเยน ใจกรอน รอน

เพราะอารมณของกเลสนนเอง อารมณรก อารมณชง อารมณเบอหนาย อารมณอะไร

ตางๆ ท งหลายแหล แลวมนกจะทาใหเราไขวเขวไป ไมสามารถทจะประกอบคณงาม

ความดได ต งใจไววา วนนจะไปทาบญ แตพอไปเหนอะไรเขาสกอยาง ไมถกใจเขา เกด

เสยอารมณ ไมไปซะแลววนน อยางนเปนตน กเกดขนได เพราะวาใจเรามนไมม น ใจเรา

ไมมสมาธน นเอง เพราะฉะนนพยายามฝกหดทาสมาธอยเรอยๆ

เราสามารถทาสมาธไดตอดเวลา ไมวาเราจะอยทไหน ในอรยาบถไหน ขบรถเรากทาได

แตอยาไปหลบตา ขบรถไป กพทโธไปในใจ ใหมสมาธอยกบการขบรถ อยางนกเปนการ

ทาสมาธ กนขาวเรากมสมาธอยกบการกนขาว อานหนงสอกมสมาธอยกบการอาน

หนงสอ ทางานกใหมสมาธอยกบการทางาน นกคอการฝกหดทาสมาธ เราไมตองรอเขา

วด ไมตองรอหาทสงบ ทเงยบตรงไหนหรอก ไมตองมานงหนาหองพระกอนถงจะทาได

อยางนนมนไมทนการ เพราะเหตใด เพราะกเลสมนทางานอยตลอดเวลา กเลสทเรา

พยายามจะตอสกบมน มนอยทไหนมนกทาได ความโลภมนเกดไดทกแหงหน ทกขณะ

ทกเวลา ความโกรธกเชนกน ความโกรธมนไมไดบอกวา เดยวขอรอใหขนเวทกอนแลว

คอยโกรธ ขอขนเวทกอนแลวคอยโลภ มนไมคดอยางนนหรอก เหนอะไรป บมนกโลภ

เหนอะไรมนกโกรธเลย ฉนใดเรากตองเอาธรรมะเขาไปแก เราตองเอาสตเขาไปเบรก เอา

สตเอาสมาธไปเบรก

ฉะนนการตอสกบกเลส มนตองตอสกนตลอด ๒๔ ช วโมงเลย คอตงแตตนขนมาถง

เวลาหลบเลย เราตองพยายามตงทา การตงทาของเราคอการตงสตน นเอง พยายามให

รอยทกขณะ วาใจเรากาลงคดอะไร ใจกาลงโลภอยหรอเปลา กาลงโกรธอยหรอเปลา ถา

โลภหรอโกรธ เราตองมสตระงบมนเสย บอกวาสงเหลานไมด สงเหลานเปนฟนเปนไฟ

เมอโลภแลวมนรอน เมอโกรธแลวมนรอน เมออยากแลวมนรอน เมอไมโลภไมโกรธ

32

แลวมนเยน มนสบาย มนจะไมโลภไมโกรธ กตอเมอมสตระงบมน เพราะฉะนน

พยายามฝกหดตงสตตลอดเวลา ทาสมาธอยตลอดเวลา เวลาอยวางๆ แทนทจะไปหา

หนงสอแฟชนอาน หนงสอการตนอาน กเอาพทโธขนมาอยในใจดกวา พทโธ พทโธ พท

โธ อยในใจ แลวใจจะเยน ใจจะสบาย ใจจะมความสข ใจจะตงม นอยในคณงาม ความด

กคอธรรมะทเราเรยกวาสมาธ ความตงม นของจตใจ ทจะเปนเครองชวยทาใหการปฏบต

ของเรากาวหนาเจรญ ทาใหจตใจของเรานนเจรญสงขนไปเรอยๆ

สวนธรรมะขอสดทาย ทเปนเครองชวยหนน ใหจตใจเรานนสงขนไปเรอยๆ คอปญญา

ปญญากคอความฉลาด ตางกบความโง ความโงกบความฉลาดนนตางกน เรากรวาความ

ฉลาดเปนอยางไร คนฉลาดกบคนโงเปนอยางไร เรากร คนโงกตองไปเปนคนกวาดถนน

ลางถวย ลางชามเพราะไมฉลาด คนฉลาดนน กไปทางานสบาย นงอยในออฟฟศ หอง

แอร กระดกนว กดโทรศพท ส งคนโนน ใชคนน เพราะเขามปญญา มความฉลาด เขาม

ความร วาเขาควรจะทาอะไร ไมควรทาอะไร แตคนโงน ไมร ใหไปพมพดด กพมพไม

เปน เลยตองไปลางถวย ลางจาน เปนคนตดหญา ถางหญา ไปกวาดถนน เพราะงาน

อยางน ไมตองใชปญญาใชไหม แตถาจะไปทางานทพเศษขน ละเอยดลออขน ทตอง

อาศยความร ความสามารถ กจะตองใชปญญา นคอลกษณะของคนทมปญญา คอคนท

มความร รในเรองราวตางๆ

แตปญญาในทางพระพทธศาสนาน เราเนนถงความรในเรองของทกข ในเรองของพระ

อรยสจส คอใหรวาใจเราทกขเพราะอะไร อะไรคอความทกขใจ ใหรวาขณะทเกดความ

ทกขน น เรารอยหรอเปลา บางคนไมรวาตวเองกาลงทกข เวลาทกขเกดขนมาตวเองไมร

วาทกข หรอวารกไมรวา อะไรทาใหมนเกดความทกขขนมา แตถาคนทมปญญา กจะร

ทนท เวลาเกดความทกขขนมา มนจะรอนขนมาทใจ ขณะนญาตโยมนงอยนมนเยน

สบาย แตถาเกดใครมาทาใหเราไมสบายใจขน ใจมนจะรอนขนมา แตถาเราไมม

สตปญญา บางทเรากไมรวาเราทกข แตถาเรามสตปญญา เราไดยนไดฟงธรรมะอย

เรอยๆ เรากจะรวาเวลาเราไมสบายใจ นแหละคอความทกข

33

ความทกขในใจของเรามนกมเหตของมนดวย เหตมนไมไดเกดจากภายนอก เหตท

แทจรงมนเกดจากภายในใจของเรานนเอง เหตของความทกขกมอยสาม คอตณหาท ง

สาม ความอยากไดในรปในเสยง ในกลน ในรส อยากจะไดขาวของตางๆนานา เหน

เสอผาสวยๆ งามๆ กอยากจะได พอมนอยากปบ มนกรอนขนมา อยไมสขแลว อย

เฉยๆไมไดแลว ถาเปดโทรทศนเหนเขาโฆษณาอะไร เขาบอกเบอรโทรศพทวา โทรมา

เบอรนนะ ซอของอนน จะลดราคาให อยเฉยๆ ไมไดแลว รบโทรกนวนไปหมดเลย

เพราะใจมนรอนแลว ใจมนไมนงใจมนไมสงบ เกดความทกขขนมาแลว ทกขอกอยางก

คอทกข ทเกดจากความอยากม อยากเปน เพราะรวา ถามโอกาสทจะไดเปนนายกขนมา

นงอยเฉยๆไมไดตองรบไปหาเสยง ไปเลอกตง เลอกอะไรกนวนไปหมด เพอทจะไดเปน

นายก แทนทจะอยเฉยๆ แลวใหมนมาหาเราเอง เรากลบทาใจไมได แตถาเปนคนไม

อยาก เขาอยเฉยๆ เขานงเฉยๆ มากไดไมมากได เขาไมเดอดรอน เขาอยเปนสขเพราะ

ไมมความอยากแตถาอยากแลวมนอยเฉยๆไมได มนทกขแลว มนรอนแลว

ความทกขมนเกดทใจเรา สาเหตของความทกขมนกเกดในใจเรา กคอความอยาก

ท งหลาย ถาเราไมมความอยากแลว เรากไมทกขหรอก สมมตวาเราอมแลว กนขาวอม

แลว จะกนเขาไปอกสกคากไมได ตอใหยกโตะจนมาตงอยขางหนาเรา เรากกนไมลง เรา

กไมอยาก เรากเฉยๆ แตถาเราไมไดกนขาวมาสกสองสามมอ อยาวาแตโตะจนเลย ขาว

เปลาๆ กบกลวยยงรบเขาตะครบหา เพราะความอยากมนพาไป ความทกขหมายความ

วา ความอยไมสขนนเอง คนเราถาอยนงๆ เฉยๆได กมความสขแลว คนนนกไมมความ

ทกข เพราะฉะนนความทกขมนอยทใจและสาเหตของความทกขมนกเกดภายในใจเรา

การดบทกขน นกดบทใจเรา สงทจะดบทกข มนกอยในใจเรา สงทดบทกขเราเรยกวา

มรรค มรรคคออะไร มรรคกคอสตปญญาทเราพดถง ขอใหเรารวา ความทกขของเรา

มนเกดขนเพราะความอยาก ดงนนเรากดบความอยากเสย พอเราร ไดสต วาเรากาลง

ทกข เราอยาไปอยากกบมน เรากดบได เชนเราอยากจะกนอะไรขนมาท งๆ ทเราอมแลว

น พอเหนเขาโฆษณาวาอาหารนอรอย กอยากจะวงไปเปดตเยนหยบมากน แตพอเราได

สต บอกวาเราเพงกนไปหยกๆนะ กนแลวเดยวมนอวน เดยวนาหนกมนจะเพมนะ เดยว

34

ไขมนจะเพม เดยวความดนมนจะเพม เดยวจะตายเรว มนคดอยางนมนจะหยดได มน

เบรกได มนกระงบความอยากได เมอระงบไดใจกต งม นอย มนกสงบ

นแหละคอปญญาในทางพทธศาสนา ขอใหดวาทกสงทกอยางในโลกนเปนของไมเทยง

เปนทกข อยาไปหลง อยาไปตดมน พวกรป เสยง กลน รส เครองสมผส ขาวของ เงน

ทอง ลาภ ยศ สรรเสรญ สข ทเราชอบกนนก ไดเงน ไดทองแลว รสกวามความสข

เหลอเกน แตทางศาสนา ทางของคนทมปญญา กลบเหนวาเงนทอง เปนตนเหตของ

ความทกข ถามเกนความจาเปน ถาเรามไวสาหรบเลยงปาก เลยงทองเรา เลยงอตภาพ

รางกายเรา กเปนสงจาเปน มนกไมเปนความทกข แตถามนมมากกวานน มนวนวาย มน

รอน มนอยเฉยๆไมได มเงนทองอยในกระเปาแลวมนรอน มนตองออกไปใช มนรสกวา

ถามนอยในกระเปาแลว มนรอนไปหมดท งตว แตถาไดออกไปซอขาว ซอของ ไปใชให

หมดแลว ทนมนสบายแลว หมดเมอไรกกลบมานอนกายหนาผากเพราะไมมเงนทจะใช

ทกขมนกหมดไป

อยาไปคดวา เงน ทอง ลาภ ยศ สรรเสรญ สขน เปนความสขทแทจรง เพราะสขเหลาน

เปนของไมเทยง ไมแนนอน มนมเกดขนได มนมดบได คนเราเวลารวยขนมา กม

ความสข แตพอจนลงมา กทกขมาก เวลาเงนทองหมดไป ไมมอะไรจะทกขเทา แตถา

เคยอยแบบไมมเงน มทอง อย แบบพระทาน กไมเหนเดอดรอนอะไร กอยได เพยงแต

ขอใหมขาวกนไปวนๆ กพอแลว ขอใหใชปญญา ใหเกดความเขาใจวา ความสขทแทจรง

นน กคอการไมอยากในอะไรท งสน ท งปวง นนเอง ละความโลภ ละความโกรธ ละความ

หลง ละตณหาท งหลาย ละกามตณหา ความอยากในรป เสยง กลน รส เครองสมผส

ละความอยากม อยากเปน อยาไปอยากเปนนายรอย อยากเปนนายพน อยากจะเปน

อธบด อยากจะเปนนางงามจกรวาล เพราะถาเราอยากกตองวงไปหาสงเหลานน ถาเราไม

อยาก เรากอยเฉยๆ เรากมความสข

เหตของความทกขกคอความอยากท งหลายนนเอง วธจะดบทกข กใชสตปญญา ใหเหน

วาสงเหลาน ไมใชเปนความสขอยางแทจรง ความสขทแทจรงอยทในใจของเรา ใจทสงบ

ระงบ ดบตณหาท งหลายนนเอง เพราะฉะนน ถาเรามธรรมท งหาทไดแสดงไวกคอ ม

35

ศรทธา มวรยะ มสต มสมาธ มปญญาแลว เราจะมเครองมอ ทสามารถใชดบกเลส ดบ

ความทกขได ภายในจตใจของเรา ฉะนนขอฝากธรรมะท งหาน ใหญาตโยมนากลบไป

เจรญใหมาก เพอผลคอความสข ความเจรญทแทจรง ยอมเปนแกญาตโยมโดยท วกน

อยางแนนอน การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

36

กณฑท ๓

อตตาห อตตโน นาโถ ๒ กนยายน ๒๕๔๓

การทาบญนน เปนการใหอาหารแกจตใจ เพราะคนเรานน มสวนประกอบสองสวน

ดวยกน คอรางกายและจตใจ รางกายเรากตองใหปจจยส เพอทจะไดอยอยางสขสบาย

จตใจกตองใหบญ ใหกศล หรอใหธรรมะ ถาจตใจไมมบญ ไมมกศล ไมมธรรมะ ตอให

มเงนทองเยอะแยะ ขาวของเยอะแยะ จตใจกไมมความสข เพราะวาเงนทอง ขาวของ

ปจจยสน น ไมสามารถระงบดบความรอนใจ ความกงวลใจ ความทกขใจได ตองอาศย

ธรรมะ พระธรรมคาส งสอน ของพระพทธเจาเทานน ถาเรามธรรมะ คาสอนหลอเลยง

จตใจเราแลว จตใจเราจะมความสบาย จตใจเราจะมความสข จตใจเราจะมความอม ม

ความพอ เพราะวาธรรมะนน สอนใหเรารจกวา ความทกขน นอยตรงไหน ความสขนน

อยตรงไหน

ถาเราไมร เรากหลง คนเราในโลกน มอยสองพวกดวยกน พวกร กบพวกหลง พวกหลง

กจะไปหา ของทไมเปนคณ ไมเปนประโยชน ทไมใหความสขกบตวเอง กลบไปหาสง ท

ใหความทกขกบตวเอง พวกเราในโลกน สวนใหญยงถอวาเปนพวกทหลงอย เพราะม

โลภ มโกรธ มหลง ความหลงมนทาใหเราโลภ ทาใหเราโกรธ และทาใหเราไมรวา ความ

โลภ ความโกรธน มนเปรยบเหมอนกบไฟ เวลาเกดขนมาในจตใจของเราแลว จตใจของ

เราจะรอน กระวนกระวาย หาความสบาย หาความสขไมได เพราะวาจตใจเรามดบอด

นนเอง จตใจขาดธรรมะ ขาดแสงสวาง ถาเราเขาหาธรรมะ เขาหาพระพทธ พระธรรม

พระสงฆ ศกษาพระธรรม คาสอนของพระพทธเจาแลว เรากจะสามารถแยกแยะไดวา

อะไรคอเหตทนามาซงความสข อะไรคอเหตทนามาซงความทกขท งหลาย ถาเรามธรรมะ

เปนแสงสวางแลว เรากจะสามารถดาเนนชวตของเราไปได ดวยความราบรนดงาม

37

พระพทธเจาทานจงตรสสอนไววา คนเรานนจะด จะช ว จะสข จะทกข จะเจรญ หรอไม

เจรญ กอยทตวเราเอง สวนประกอบ ทจะเปนเหตนามาซงความสขกด นามาซงความ

ทกขกด มอย ๓ คอ กายกรรม วจกรรม และ มโนกรรม คอ การกระทา ทางกาย ทาง

วาจา และทางจตใจ รวมกนเรยกวากรรม กรรมนเปนคากลางๆ เปนคาทไมเปนฝายด

หรอฝายช ว กรรมดเรยกวา กศลกรรม หรอ บญ กรรมชว คอการกระทาทไมด ทานก

เรยกวา อกศลกรรม หรอ บาป สองตวน เปนตวสาคญ ทจะพาเราไป ยงทศทางใด

ทศทางหนง เหมอนกบเวลาทเรามาถงสามแยก มทางใหเลยวซาย กบเลยวขวา เราจะไป

ทางไหน ถาออกจากวดญาณฯไปถนนสขมวท เลยวซายกไปสตหบ ถาเลยวขวากไป

พทยา หรอไปกรงเทพฯ

ฉนใด กรรม หรอการกระทาของเรา ทางกาย ทางวาจา กฉนนน ถาเราไปทางกศลกรรม

มนกจะพาเราไปสสคต พาเราไปสความสข พาเราไปสสวรรค พาเราไปส มรรค ผล

นพพาน ถาเราไปทางอกศลกรรม คอ บาปกรรม มนกจะพาเราไปสอบาย พาเราไปส

นรก พาเราไปสความทกข ความยาก ความลาบากท งหลาย อนนเปนของตายตว ถงแม

จะมพระพทธเจา มาตรสร ส งสอนโลก เกยวกบเรองเหลาน หรอ ไม กตาม เรองเหลาน

กเปนเรองตายตว มนมอย เปนอย ของมนตามกฏของธรรมชาต เหมอนกบเรองของ

ดวงอาทตย ดวงอาทตยมนจะตองขนในตอนเชา แลวกตองตกตอนเยน จะมใครมาบอก

มาเลาใหเราฟง หรอไม วาดวงอาทตยน น ขนตอนเชา ตกตอนเยน กไมสาคญ เพราะวา

เรองของดวงอาทตย มนกจะตองเปนไปตามเรองของมน

ฉนใด เรองของกรรม คอการกระทาของเรา กบเรองของวบาก คอผลของการกระทาของ

เรา มนกจะเปนเชนนน มนกจะตามมา เหมอนกบเงาตามตว ถาเราทาด ความสข ความ

เจรญ กจะตามมา ตายไป กไปสสวรรค ไปสนพพาน เปนตน ทาบาป ทาอกศล ตายไป

จะตองไปสอบาย ไปสนรก อนนไมมใครสามารถทจะมาชวยเราได เพราะวา คนทจะชวย

เราไดน น กคอ กาย วาจา ใจ ของเราเทานน พระพทธเจาจงตรสวา ตนเปนทพงของตน

อตตาห อตตโน นาโถ หมายถงวา ตวเรานนแหละ การกระทาของเรานนแหละ จะเปน

ตวทจะชวย ใหเราดขนกได ใหเลวลงกได พระพทธองคทรงชวยบอก ชวยแนะ ไดเทา

38

นนเอง แตถาบอกแลว ชแลว แนะแลว ยงทาเปนหทวนลม ทาเปนไมสนใจ ไมเชอ ไม

ฟง อนนนกชวยไมได

มพราหมณมาเฝาพระพทธองค กราบทลถามวา พระองคทาน เปนผส งสอน ใหคนไปส

สวรรค ไปสมรรค ผล นพพาน แตทาไมสาวกท งหลายทพระองคทานทรงส งสอนนน

บางทาน บางองค กไปส มรรค ผล นพพานกน แตบางทาน บางองคกไปไมถง

พระพทธเจากเลยยอนถามกลบไปทพราหมณ คนทถามปญหานนวา พราหมณ คณก

เปนคน ทรจกทศทางตางๆ เวลามคนเขามาถามวา เวลาจะไปกรงเทพฯ จะไปทางไหน

คณกบอกเขาวา ไปทางน ใหเลยวซาย ไปทางนน ใหเลยวขวา ถงตรงนใหตรงไป และใน

ทสด กจะไปถงกรงเทพฯเอง แตทาไม คนทคณบอกทางไปนน บางคนไปถง บางคนไป

ไมถง พราหมณกตอบวา อนนมนไมไดอยในวสยของเรา เราเปนเพยงผบอกทางเทา

นนเอง แตคนทเขามาถามทางนน เขาจะไปทางทเราบอกหรอไม มนขนอยกบเขา ถาเขา

ไปตามทางทเราบอก เขากจะตองไปถงจดหมาย ปลายทาง อยางแนนอน พระพทธเจา

ทรงตรส ตอบวา ฉนใดกฉนนน บญกด สวรรคกด มรรค ผล นพพาน กดน น กเปน

ของทมอย และวธทจะดาเนนไป เรากบอกกบเขาไปแลว แตเขาจะไปถง หรอไมไปถงนน

กขนอยกบตวของเขาเอง เขาเปนผประพฤตปฏบต เขาเปนคนดาเนน เขาเปนทพงของ

เขา เราเปนแตผชบอก เปนผทรทาง กบอกทางเขาไป ถาเขาไปไมผดทาง ไมเลยวผดทาง

ไมหลงผดทาง เขากจะไปถงยงจดหมาย ปลายทางอยางแนนอน นแหละคอเรองของ

มนษยเรา

พระพทธเจาทรงตรสวา กรรมเปนเครองจาแนกแยกสตว คอมนษยเรานมความแตกตาง

กน มสง มตา มฉลาด มโง มขยน มขเกยจ มด มช ว ไมเหมอนกน กเพราะวาสงเหลาน

เรากระทากนมาไมเทากน อยางพวกเราในอดต อาจจะทาบญไวมาก มความขยนมาก ม

ความฉลาดมาก ขยนศกษาเลาเรยน คบหาผร ชอบฟงธรรมะอยเสมอๆ พอมาเกดใน

ชาตน กจะเปนคนทขยน มความเกง มความฉลาดอยางน เปนตน แตถาชาตกอนๆ เรา

ชอบสะสมความเกยจคราน ไมชอบทาอะไร ชอบงอมองอเทา ชอบอาศยกนของคนอน

เขา ไมชอบไปโรงเรยน เวลาไปเรยนหนงสอกไมสนใจ ครอาจารยพดกใจลอย คดไป

39

ตางๆ นานา หรอไมกวาดการตนเลนไปเรอยๆ สงทครอาจารยสอน อาจารยส งกไมร

เรอง ฟงเขาหซายออกทางหขวา เมอไมไดรบความร ความฉลาดกไมเกดขน พอมาเกด

ในภพนชาตน กเลยเปนคนทไมฉลาด เปนคนทไมคอยมปญญาเทาไร อนนกเปน

เพราะวา บญกรรมของเรา ทเรากระทากนมาในอดตนน ไมเทาเทยบกนนนเอง

สงทเกดขนในอดตนน มนผานไปแลว เราแกไขมนไมได สงทเราจะแกไขไดกคอ ใน

ปจจบนน เราสามารถทจะแกไขได ถาเราเปนคนขเกยจ ตอนน เรากจะมาฝกเปนคน

ขยน เอาความขยน ชนะความขเกยจ ถาเราเปนคนโง เรากพยายามศกษาหาความร เขา

หาผร คบบณฑต อยาไปคบคนพาล บณฑตเขาฉลาดกวาเรา เขากจะส งจะสอนเรา จะ

บอกเรา เรองราวตางๆ ทเราไมร เรากจะไดรจากเขา ถาไปคบคนพาล คนโง เขากไม

สามารถทจะสอนอะไรทแปลก ทใหม ใหกบเราได คบกบเขากไมเกดประโยชน ไมเกด

ความรอะไร อยางนเปนตน เราตองพยายามคบบณฑต คบผร คบคนด คนดชอบเขาวด

เขาวา ชอบทาบญ ชอบรกษาศล เขาจะชวนใหเราไปทาความด อยางนเปนตน อดตเรา

แกไมได แตปจจบนเราแกได เราทาใหมขนมาได ดงนนเมอเราทาขนมาใหมมากๆแลว

ตอไปผลกจะตามมาในอนาคตนนเอง ภพหนา ชาตหนา แมกระท งพรงน เดอนหนา ป

หนา มนกจะดขนกวาน เพราะเราไดใชชวตของเรา ไปในทศทางทดขนนนเอง

พระพทธเจาจงตรสวา คนเรามความแตกตางกน ไมเสมอกน อยางลกทมาเกด ใน

ครอบครวเดยวกน มพอแมเดยวกน แตจะมความแตกตางกน บางคนกฉลาด บางคนก

ไมคอยฉลาด บางคนกโง บางคนกขยน บางคนกขเกยจ บางคนกด บางคนกไมคอยด

พระพทธองคจงทรงจาแนกลกไวอย ๓ ชนดดวยกน ลกทมาเกดในครอบครวของพอแม

มอย ๓ แบบ คอ ลกทเกง ทด ทฉลาด กวาพอกบแม อนนพวกหนง ลกทเกง ทด ท

ฉลาดเทากบพอกบแม พวกนกอกพวกหนง แลวพวกท ๓ พวกทเกง ทด ทฉลาด นอย

กวาพอกบแม อนนมอย ๓ พวกดวยกน

เวลาพอแมมลก ทด กดไป คอเปนลกทฉลาด ทเกง กวาพอ กวาแม ถามลกแบบนแลว

พอแมแทบไมตองส งสอน ไมตองบอกอะไรเลย พวกนเขาจะรของเขาเอง เพราะเขารมา

กอนแลว อยางพระพทธเจาเปนตน พระพทธเจาน เปนตวอยางของลกทฉลาดกวาพอ

40

แม พอแมนจะไปส งสอนอะไรทานไมได แมกระท งครอาจารยตางๆ ทพระราชบดาหามา

เพอส งสอนพระพทธเจา พระพทธเจาทานกลบรมากกวาครทมาส งสอนทานเสยอก อยาง

นเปนตน สวนลกทฉลาดนอยกวาพอแม ดนอยกวาพอแม พอแมกตองอาศยความ

อดทน อาศยขนต พยายามส งสอนเขา พยายามบอกเขาไป เรองด เรองช ว เรองบาป

เรองบญ เรองคณเรองโทษ ถาพอแมมเงน มทอง กพยายามสงเสย ใหเขาไดรบ

การศกษา ไดเรยนหนงสอ ถาเขามความขยนหม นเพยร ชอบราเรยน เขาอาจจะมความร

มากกวาพอ กวาแม กได

แตถาเขาเปนคนไมเอาถาน เปนคนไมชอบเรยน ชอบแตเทยวเตร ชอบกนเหลา เมายา

เลนการพนน ไปโรงเรยน กไมเรยนหนงสอ เรยนกเรยนไมเกง พอแมกอยาไปทกขกบ

เขา พอกบแมตองรจกแยกแยะ วาเขาเปนเขา เราเปนเรา ดงภาษตทวา สตวท งหลายนน

มกรรมเปนของตน จะทากรรมอนใดไว ดหรอช ว จะตองเปนผไดรบผล ของกรรมนน

ลกถงแมจะออกมาจากทองของเรา เปนลกของเรา แตกเปนลกแตเพยงรางกาย คอเขา

อาศยรางกาย ของพอ ของแมเทานนเอง แตจตใจของเขานน ไมไดมาจากพอ จากแม

จตใจของเขานน มาจากกรรมในอดต คอ กรรมทเขาทาไวในอดต เวลาทพอแมมลก ท

ไมคอยเอาถาน เปนลกทแย พอแมกทกขใจไปกบลก อนนไมถก พอแมไมตองทกขใจ

ไปกบเขาหรอก เราทาหนาทของเราใหสมบรณกแลวกน เลยงดเขา ใหความรเขา

พยายามสอนเขา บอกเขา ใหเขาเปนคนด แตถาเขายงไปหาสงทไมด อนนกถอวาเปน

กรรม อนนเปนเรองทไมมใครชวยใครได ดงทพระพทธเจาทรงตรสวา อตตาห อตตโน

นาโถ ตนเปนทพงของตน

ดงนน พวกเราท งหลาย ถาอยากมความผาสก ความเจรญรงเรอง ไมอยากทจะไปพบ

กบความทกข ความหายนะ ความเสอมเสยท งหลาย กขอใหเราบารงกาย วาจา และใจ

ของเราใหด คอยสงเกตดวา กาย วาจา และใจ เรานน ไปทางกศลกรรม หรอเปลา หรอ

ไปทางอกศลกรรม ถาไปทางกศลกรรม กพยายามสงเสรม ใหมมากยงๆขนไป ถาไมรวา

กศลกรรมคออะไร กใหเขาหาผร เขาหาพระสงฆองคเจา หาพระสปฏปนโน หาคร

41

อาจารย ทรในเรองเหลาน และพยายามศกษากบทาน เรากจะรเรองกศลกรรมท งหลาย

เรากจะสามารถเอาไปประพฤตปฏบต เพอทจะสรางความสขความเจรญรงเรองใหกบเรา

แตถาจตใจของเรา เปนไปในทศทางของอกศลกรรม กพยายามฝน พยายามตอส อยา

ใหมนไป เชน ถาเราชอบกนเหลาเมายา ชอบเทยวเตร ชอบเลนการพนน อยางนเปนสงท

ไมด หรอชอบผดศล ชอบโกหก ชอบลกเลก ขโมยนอย ชอบยงนกตกปลา สงเหลานก

พยายามฝนเสย อยาไปทา ถาคบกบคน ทเขาชอบทาสงเหลาน กพยายามปลกตว

ออกไปจากเขา อยาไปคบกบเขา ถาอยกบเขา เขากจะชวนเราไป ทาในสงเหลาน แลวเรา

กจะตองรบผลกรรม คอความทกข ความหายนะ ความเสอมเสย นนเอง

จงขอฝากเรอง อตตาห อตตโน นาโถ คอ การกระทาทางกาย ทางวาจา และทางจตใจ

ไวใหกบทานท งหลาย เอาไปพนจพจารณา เพอจะไดนาเอาไปประพฤตปฏบต เพอความ

ถกตองดงามตอไป การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

42

กณฑท ๔

บญ ๑๐ ประการ ๓ กนยายน ๒๕๔๓

หลกธรรมคาสอนของพระพทธเจา คอ อตตาห อตตโน นาโถ น เปนคาสอนทสาคญ

อยางยง ในพระพทธศาสนาเรา ทพระพทธองคทรงส งสอน ใหพวกเรา เปนทพงของตว

เราเอง เพราะเหตทวา ความดกตาม ความชวกตามนน เราเปนผสรางขนมา ความสข

ความทกข จงเปนผลจากการกระทาของเรา องคประกอบทสราง ความสข ทกข ด ช ว น

มนอยทตวเรา นรก สวรรค กเกดขนทตวเรา เกดขนจากจตใจของเรา จตใจเปน

ผกระทา พระพทธองคจงแสดงวา ใจนเปนใหญ ใจนเปนตนเหต ใจเปนผสรางเหต และ

ใจเปนผรบผล ดงคาบาลททรงแสดงไววา มโนปพพงคมา มโนมยา มโนเสฏฐา คอ ใจน

แหละเปนผกระทา ทาแลวกส งการไปทกาย และทวาจา

การกระทาจงมอยสามอยาง เรยกวา กายกรรม วจกรรม มโนกรรม เมอกระทาท งสาม

สงนแลว ในทศทางใด ทศทางหนง กจะมผลตอบกลบมา ถาไปในทางกศล ทเรยกวา

บญ กจะมแตความสข ความเจรญตามมา สวรรคกจะตามมา แตถาเราทาในทาง

อกศลกรรม คอไปทาบาป ผลกคอ ความทกข ความรอนใจ ความหายนะ ความเสอม

เสยกตามมา ถาตายไปกไปสอบาย ไปสนรก อยางนเปนตน ดงนน พระพทธองคจงทรง

ส งสอนวา เราจะตองเปนทพงของเราเอง เราจะคอยใหคนอนเขามาสรางสวรรคนพพาน

ใหกบเราไมได สรางความสข ความความเจรญ ใหกบเราไมได เราจะตองเปนผ สราง

ความสข ความเจรญใหกบเราเอง

เรากราบพระ ไหวพระ แลวเรากอธฐาน ขอใหพระทานเสก ทานเปา ใหเรามความเจรญ

รงเรอง อยางน ไมใชหลกธรรม คาสอนของพระพทธเจา พระพทธเจานน เปนแตเพยง

ผทชบอกทางกบเรา บอกถงเหตทจะนามาซงความผาสก ความเจรญรงเรอง บอกถงเหต

ทจะนามาซงความทกข ความหายนะ ท งหลาย ดงนน ทานจงสอน ใหพวกเรา พยายาม

43

สรางเหตทด คอพยายามทาบญ ทากศล ใหมาก และพยายามหลกเลยงบาป อกศล

ท งหลาย เพราะวา บาป อกศล ทาไปแลว จะมแตความทกขตามมา

ถาเปรยบเทยบกบสมยปจจบนน การทาบญ กเหมอนกบเอาเงนไปฝากไวในธนาคาร ถา

นาเอาไปฝากธนาคารอยเรอยๆ เรากจะมเงนมากขนๆ เรอยๆ ดอกผลกจะมเพมขน

อยางมากมาย ตอไปเรากจะกลายเปนเศรษฐ ฉนใด การทาบญ กเหมอนกบการสะสม

คณงาม ความด ทจะเปนทพงของเราตอไป ตรงกนขาม ถาเราทาบาป กเหมอนกบการท

เราไปกหน ยมสน จากทางธนาคาร เมอเรากหน ยมสน มาแลว เรากตองจายเงนดอก

ใหกบเขา นอกจากนนแลว ยงจะตองจายเงนตน ทเราไปกเขามาดวย เปนภาระอยางยง

คนเรานน เวลามหนมสนแลว เราจะรสกอยางไร มความทกข มความกงวลใจ อย

ตลอดเวลา ไมเหมอนกบคนทมเงนฝากอยในธนาคาร เวลาทเขาเอาสมดไปทธนาคาร

เขากจะมแตความยมแยม เพราะเขารวาเงนทฝากนน มแตจะงอกงามขนไปเรอยๆ

ฉนใด การทาบญ กฉนนน ทาบญไปแลว จะทาใหจตใจของเรา มความเบกบาน มความ

สงบ มความสข มความสบายใจ มความอมเอบ แตถาทาบาปแลว กทาใหจตใจของเรา

มความรมรอนใจ มความกงวลใจ มความทกข อนนเราเหนได เราสงเกตไดทตวเรา อย

ทใจเรา ผลอนนเปนสงทเกดขนทนท ทนตาเหน เกดขนทนท ทนใด ไมตองรอไปถงภพ

หนา ชาตหนา อนนเราสามารถเหนได ในปจจบนน ดงนน ถาพวกเราอยากจะมความ

ผาสก มความเจรญรงเรอง กนไดนอนหลบอยางสบาย ไมตองมความทกข กพยายาม

ทาแตบญ อยาไปทาบาป

บญทพระพทธองคทรงสอน ใหพวกเราทานน มอยถง ๑๐ ประการดวยกน อยางทวนน

ญาตโยมไดมาทากนนน เรยกวาทาน ทานกคอการให อนนกเปนบญอยางหนง การให

ทานนถาใหไปแลว จตใจเราจะมแตความอมเอบ เพราะวาจตใจเราไดชนะความเหนแก

ตว ชนะความโลภชนะความตระหน ถาเรามความเหนแกตว มความโลภ มความตระหน

อยในจตใจของเรา จตใจของเราจะมความหว มแตความกระหาย แตถาเราเอาชนะ ๓

ตวนได จตใจของเรากจะมแตความ อมเอบใจ เกดความ ปตขนมา อนนเปนบญอยาง

หนง

44

ประการทสอง ทานบอกใหเรามศล ศลหมายถงวา ใหเราละเวนจากการกระทา ทเปนการ

เบยดเบยนผอน ทางกาย และ ทางวาจา เชน การฆาสตว ตดชวต การลกทรพย การ

ประพฤตผดประเวณ การพดปดมดเทจ และการดมสรายาเมา นเปนการกระทา ททา

แลว สรางความเดอดรอนใหเรา และ ใหกบผอน ถาเราไมทา เรากเปนผมศล ศลกจะ

ระงบดบทกขทเกดจาก การประพฤตผดศลนนเอง คนทไปลกขโมย กจะมความรสก

วตกวา เจาหนาทตารวจ จะมาจบเขาคก เขาตะราง คนทไปโกหกเขา กจะตองคอย

ระแวง วาคนอนเขาจะจบได วาเราเปนคนพดปด มดเทจ อยางนเปนตน ความทกข

เหลานจะไมม ถาเรามศล เรากจะมแตความสบายใจ

ประการทสาม ทานบอกใหเราทาภาวนา ภาวนานแปลวา การซกฟอกจตใจ จตใจของเรา

นน ไมคอยมความสขกน กเพราะวา จตใจมเครองเศราหมองอยในใจเรา เครองเศรา

หมองนทานเรยกวา กเลสตณหา ความอยากตางๆ นานา ความโลภ ความโกรธ ความ

หลง อนน เวลามนแสดงตวขนมาแลว มนทาใหจตใจเรา มความเศราหมอง มความไม

สบายใจ ดงนน ทานจงบอก ใหเราเจรญจตตภาวนา การภาวนาคอ การสรางฐาน ๒

อยาง เพอทจะไปซกฟอกจตใจ เวลาเราซกเสอผา เราจะตองมนา มสบ มผงซกฟอก ไว

สาหรบซกเสอผา เวลาเราซกฟอกจตใจของเรา เรากตองมผงซกฟอก คอมนา คอธรรมะ

คอจะตองมสมาธ ตองมปญญา ถาเรามสมาธ และ มปญญาแลว เราจะสามารถชาระ

หรอซกฟอก ความโลภ ความโกรธ ความหลง ตณหา ความอยากท งหลาย ใหออกไป

จากจต จากใจได เหมอนกบจตของพระพทธเจา พระอรหนต

หลงจากท พระพทธองคทรงเจรญจตตภาวนา จนกระท งเกดมสมาธ เกดมปญญาขนมา

กสามารถทาจตใจของทาน ใหสะอาดบรสทธ เมอจตของพระพทธองคบรสทธแลว ก

กลายเปนจตของพระพทธเจา จตของพระอรหนตขนมา เปนผไมมความเศราหมอง อย

ในจตใจ มแตความเปนผเบกบาน เปนผตน เปนผร เปนผทสนแลว ซงเหตทจะนามาซง

ความทกขใจ ความเศราใจ เหตทจะนามาซงการเวยนวาย ตายเกด กไดถกชาระออกไป

จากจตจากใจ จตกเปนจตพทธะ คอจตบรสทธ ไมตองเวยนวาย ตายเกดอกตอไป เปน

จตทมแตความสขอยางเดยว ทเรยกวา ปรมง สขง เปนความสขทประเสรฐอยางยง สข

45

นเปนความสข ทไมมอะไรในโลกน สามารถสรางใหเกดขนได ในจตใจ ไมวา ลาภ ยศ

สรรเสรญ สข ขนาดไหนกตาม กไมสามารถจะสรางสขแบบนได และการทจะทาให

เกดขนได กจากการทาจตภาวนา บาเพญใหเกดสมาธ และเกดปญญาขนมา แลวจะทา

ใหจตของเราเปนจตวมตต หลดพนจากเครองเศราหมองท งหลาย

ประการท ๔ ทานบอกวา หลงจากทเราทาบญแลว ทานกบอกใหเราอทศสวนบญของเรา

ใหแกผทลวงลบไปแลว บญทเราทาน เราสามารถจะแบงปนใหกบผทลวงลบไปแลวได

แตผทมชวตอย เราไมสามารถอทศบญใหได ผมชวตอยนน จะตองสรางบญ สรางกศล

ของเขาเอง ผลวงลบไปแลว มพวกหนง ทเราเรยกวาพวกเปรต เปรตนเปนพวกทจะตอง

คอยรบผลบญ เพราะตวเขาเองไมสามารถ ทจะสรางบญใหเกดขนกบตวเขาเองได สวน

ภพภมอนนน ถาเกดเปนมนษย หรอเทวดา เปนเทพ เปนพรหม บคคลเหลาน เขามบญ

พอทจะอยได ดวยลาแขง ลาขาของตวเขาเองได สวนพวกทไปสนรก กไมสามารถรบ

สวนบญนได เพราะตกอยในกองเพลงแหงความทกขน นเอง

มพวกเดยวเทานน ทเรยกวา สมภเวส หรอพวกเปรต พวกนมแตความหว มแตความ

กระหาย จะตองคอยบญทเขาอทศให เปรยบเหมอนกบเปนขอทาน บญทเขาอทศให ก

ไมไดมมากมายนก มเพยงเสยวเดยวเทานนเอง ทเราทาไปในวนน บญทเราอทศใหกบ

เขาได ถาเปรยบเทยบกเหมอนกบเปนเงน คารถ คารา หรอเปนคาอาหาร มอหนงเทา

นนเอง ดงนน เวลาเราทาบญแลว ถาเราคดถงญาต พนอง เพอนสนทมตรสหายของเรา

เผอเขาจะรอบญอทศสวนนอย เรากอทศใหเขาไป แตพวกเราทยงมชวตอยนน เราไม

ควรประมาท อยาไปคดวา ตายไปแลว จะมคนเขาอทศบญใหกบเรา เพราะวาบญทอทศ

นน เปนเพยงบญสวนนอย บญสวนใหญกวาน เราสามารถทาไดในขณะทเรายงมชวตอย

อยางวนน ทานมาเขาวดเขาวา มาทาบญใหทาน มาฟงเทศน ฟงธรรม อนนเปนบญท

ยงใหญกวา แตถามการทาบญแลว เราอทศสวนกศลนไป เผอผทยงรออย เขากจะไดรบ

สวนกศลน เราเองกจะไดรบบญเพมขนอกสวนหนง ทเกดจากการอทศบญนนเอง

ประการท ๕ ทานสอนใหมการอนโมทนาบญ การอนโมทนาบญนน คอ การแสดงความ

ยนด หรอชนชม กบการกระทาความด ของผอน เวลาเราเหนคนอนเขาทาความด เรา

46

ควรทจะชนชมยนดไปกบเขาดวย เพราะจะทาใหเราเกดความสขใจ เวลาทคนเขาทา

ความดนน เขาไมไดไปสรางความเดอดรอนใหแกใคร ความดนนมแตคณ มแต

ประโยชนโดยถายเดยว ถงแมวาเราจะไมไดรบผลของความดอนนนกตาม เรากไมควรท

จะไปแสดงอาการอจฉารษยา เพราะวาการอจฉารษยานน เปนกเลส เปนเครองเศรา

หมอง เวลาเกดความอจฉารษยานน เกดความทกขขนมาในจตใจ แตถาเราแสดงความ

ยนด อนโมทนาบญกบเขาแลว เรากจะมความสขไปกบเขาดวย เพราะวาเมอทาความด

ไปแลว มนกเหมอนกบคลนทมากระทบฝง ไมชากเรว มนกจะกลบมาหาเรา เมอคนใน

สงคมทาความดกนแลว มนกจะทาใหสงคมนน เปนสงคมทด เปนสงคมทมความสงบ

เมอสงคมมความสงบ เราเปนคนอยในสงคม เรากจะไดรบผลประโยชนของสงคมนน

ดวย ดงนน เวลาทเราเหนผอนเขาทา ความด กขอใหเราชวยกนใหกาลงใจกบเขา ดวย

การอนโมทนาบญ ในการทาความดของเขา

ประการท ๖ ทานสอนใหเรา ชวยเหลอ รบใชผอน

ประการท ๗ ทานสอนใหเรา เปนผมความออนนอม ถอมตน ความเปนผออนนอม

ถอมตนน ไปอยกบใคร กจะเปนทรกใคร ของผอน เปนผทมกจะไดรบการอนเคราะห

ชวยเหลอ ไดรบการประคบประคอง เปนประโยชนกบผน นโดยตรง แตถาเราเปนคนท

หยงผยอง เปนคนทถอเนอ ถอตว ทาตวเปนผยงใหญ ไมมใครอยเหนอเราได ถาเรา

เปนคนอยางนแลว เราจะเปนคนทจะไมไดรบการชวยเหลอ การสงเคราะหจากผอน และ

จะไมมใครเขาอยากคบคา สมาคมดวย เพราะเปนคนเจาอารมณ ดงนน ถาเราไม

อยากจะเปนคน ทอยโดดเดยวเดยวดาย ยงตองพงพาผอนอย เราตองทาตวใหเปน

ผนอย เปนผออนนอมถอมตน อยกบใคร กจะไดรบความอนเคราะหจากทานเหลานน

อนน เปนบญกศลอยางหนง

ประการท ๘ ทานสอนใหเรา ทาความเหนใหถกตอง คาวา ทาความเหนใหถกตองกคอ

เราตองรจกกฎของธรรมชาต กฎของความถก ความจรง อยางเมอก น ไดแสดงเบองตน

ไววา อตตาห อตตโน นาโถ ตนเปนทพงของตน สข ทกข ด ช วน น อยทตวเรา อนน

เปนความเขาใจทถกตอง ถาเราเขาใจไดอยางนแลว เรากจะสามารถดาเนนชวตของเราให

47

เปนไปไดดวยด เพราะเรารวา ถาเราอยากจะไดความสข ความเจรญ เรากตองพยายาม

ทาความด ถาเราไมตองการ ความทกข ความหายนะ เรากตองหลกเลยง การทาบาป ทา

กรรมท งหลาย ถาเราทาตาม เรากจะไดรบประโยชน อนนเปนกฎตายตว เปนกฎ

ธรรมชาต ใครจะเชอหรอไมเชอกตาม กฎนมอย

คนเชอแลวทาความด กจะไดรบผลของความด คนทไมเชอ แตทาความด กจะไดรบผล

ของความด เหมอนกน คนไมเชอ เมอทาความชว กจะตองรบผลของความชว แตคน

เชอยอมไมกลาทาความชวอยางแนนอน ดงนน คนเชอตองไดรบประโยชนมากกวาคน

ไมเชอ เพราะคนไมเชอนน มกจะชอบทาสงทไมด ชอบทาบาป เพราะเหตใด เพราะวา

จตใจนนมกเลส คอความโลภ ความโกรธ ความหลง ซงมอานาจมากอยในจตใจของเขา

จงชอบทจะทาในสงทไมด ชอบทาความชวนนเอง ยงเขามความเชออยแลว จะทาใหเขา

ทาความชวไดอยางสบาย เพราะคนไมเชอนน ยอมคดวาเมอตายไปแลว กจะสญไป ไม

มอะไรตามมา บาป บญ คณโทษ นรก สวรรค นน ไมมตามมา มอยแตภพนชาตน

เทานน

อนนเปนลกษณะของคนทมความเหนผด ทเราเรยกวามจฉาทฐ เกดมากภพกชาต ก

จะตองเวยนวายอยกบความทกข ดวยการกระทาบาปอยเสมอ เพราะจตใจนน ไม

สามารถทจะชาระความโลภ ความโกรธ ความหลง ออกไปไดน นเอง แตถาเปนคนทม

ความเชอ มความเหนทถกตอง วาบาปกรรมนนอยกบเรา อยทตวเรา ผลของวบากกรรม

กคอตวเราตองเปนผรบ เมอเปนเชนนนแลว เรากจะพยายามทาแตความด เพราะเราไม

ตองการ ทจะรบผลของกรรมท งหลายนนเอง และเมอเราทาอยางนตอไปเรอยๆ จตใจ

ของเรา กจะคอยพฒนาสงขนไปเรอยๆ จนกระท งในทสด เรากจะไดไปอย ในสถานภาพ

เดยวกน กบของพระพทธเจา ของพระอรหนตสาวก อนจะเกดขนไดกตอเมอเราพฒนา

จตใจ จะเกดขนไดกตอเมอเรามความเหนชอบนนเอง

ประการท ๙ ทานตรสวา การไดยนไดฟงธรรมน เปนเปนประโยชนอยายง เพราะวา

ธรรมะนน เปรยบเหมอนแสงสวาง จตใจของพวกเรานน เปรยบเหมอนกบคนตาบอด

คนตาบอดถาไปคบกบคนตาบอด มนกไมเกดประโยชนอะไร เพราะฉะนนคนตาบอด

48

ตองไปหาคนตาด คนตาดในทางพระพทธศาสนา กหมายถง พระพทธเจา และพระ

อรหนต พระอรยสงฆสาวกท งหลาย ทานเหลานทานมดวงตาเหนธรรม ทานมแสงสวาง

ทานรจกวาอะไรถก อะไรผด อะไรด อะไรช ว ถาเราไปฟงเทศน ฟงธรรม กบทานเหลาน

อยเรอยๆ จตใจของเรานนจะไดรบความร ไดปญญา ไดวปสสนา แลวเรากจะสามารถ

พฒนาตวเรา ใหเปนไปในทศทางทดขน เปนคนทฉลาดขน ทาแตสงทด เมอทาแตสงทด

ผลทดกจะตามมา อนนเรยกวา การฟงธรรมเปนบญอยางหนง

ประการสดทายคอ การใหธรรมะกบผอน ถาเรารธรรมะ ถงแมจะไมมากเทาไร ถาเราม

เรากสามารถจะใหคนอนเขาได เพราะวาคนเรานน บางคร ง บางคราว เวลาตกทกข ได

ยาก บางทมนมดแปดดาน ไมรจะไปหาใคร บางทเขามาปรกษากบเรา ถาเรามธรรมะ

เรากพดใหกาลงใจกบเขาได คนเราทกวนนขาดธรรมะ เวลาเกดความเศราโศก เสยใจ

ไมรจะไปทางไหน เพราะขาดการใหกาลงใจซงกนและกน เพราะขาดการเขาวด เขาวา

ขาดการฟงเทศน ฟงธรรม อบรม บมนสย ประพฤต ปฏบตธรรมกน พอไปประสบ

ปญหาขนมา กไมรจกวธแก

ปญหานนมนมทางแก ทงายมาก เพยงแตเราบอกตวเองวา อะไรมนจะเกดกเกด

เตรยมพรอมยอมรบความเปนจรง อะไรมนจะเกดกเกด เราทาอะไรไว มนกตองเกด

ขนกบตวเรา ผดแลวกผด เราตองยอมรบใหมนเกด ถงเวลาอะไรมนหมด มนกตอง

หมด ถาคดไดอยางนแลว มนกไมเกดการฆาตวตาย แตคนเราสวนใหญนน สมยน พอ

เวลาเจอสภาพ ทตวเองรบไมได ไมรจะทายงไง กเลยคดจะหนมนดวยการฆาตวตาย

แตฆาไดกเพยงแตรางกาย จตใจทมความทกขน น มนกไมหายไปไหน มนกจะมทกข

ตอไปในนรก และเมอไดมาเกดเปนมนษยอก มนกจะมาฆาตวตายอก ทานตรสบอกวา

การฆาตวตายแตละคร ง ทาใหฆาตวตายอกหารอยคร ง เพราะมนจะเปนนสย เปนความ

เคยชน เวลามความทกขใจ ความไมสบายใจ เคยแกปญหาอยางไร มนกจะตอง

แกปญหาอยางนน ถาชาตกอนเคยฆาตวตาย ชาตนเวลามปญหากจะฆาตวตายอก

วธทเราจะตดวงจรอบาทวนได คอเราตองเขาหาธรรมะ ตองใชธรรมะ เขามาตอสกบ

ปญหา ใหเอาขนต ความอดทน ความอดกล น เขาตอส ถงแมจะทกขยาก ลาบาก ขนาด

49

ไหน กพยายามประคบ ประคองมน ไป อยาหนมน ถงแมจะตองเขาคกเขาตะราง ถงแม

จะถกเขาดาวากลาว ประณามตางๆ นานา กปลอยใหเขาวาไป อนนเปนเรองของวบาก

กรรมท เราทาเอาไว เมอเราใชมนไปแลว…..กหมด เรากไมตองทกขกบมนอก ตอไป น

คอเรองของบญท งหลายทเรยกวา บญกรยาวตถ ๑๐ ประการ

ญาตโยมสวนใหญเขาใจวา การทาบญในพทธศาสนา กคอการใหทานอยางเดยวเทา

นนเอง ไมทราบหรอกวา ยงมบญอกเยอะแยะ ทเราตองทากน เหมอนกบการ

รบประทานอาหาร เราไมไดกนขาวอยางเดยว เราตองกนผก กนผลไม กนอาหารใหครบ

๕ หม รางกายของเราจงจะมความผาสก ไมมความทกข ไมมโรคภย ไขเจบ ฉนใด

จตใจคนเรากเชนกน จตใจของเรา จะเจรญรงเรองได กตอเมอไดทาบญท ง ๑๐ ประการ

น จงขอฝากการทาบญ ๑๐ ประการน ใหกบทานท งหลาย นาไปคด พนจ พจารณา และ

ประพฤตปฏบต เพอความผาสก ความเจรญรงเรองตอไป การแสดงเหนวาสมควรแก

เวลา จงขอยตไวแตเพยงเทาน

50

กณฑท ๕

การเจรญสมาธ กบ การเจรญปญญา ๙ กนยายน ๒๕๔๓

การททานไดเขาวดเขาวา มาประพฤต ปฏบตธรรม มาทาบญใหทานรกษาศล และ เจรญ

จตตภาวนาน ถอวาเปนการมาหาความสขใหกบตวเอง เปนความสขทเราเรยกวา

ความสขของจตใจ ความสขนนกมอย ๒ แบบดวยกน สขกายและสขใจ สขกายนนเปน

ของหาไดไมยาก ถาเรามปจจยสไวคอยบารง คอ อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย ยา

รกษาโรค รางกายกจะสามารถดาเนนไปได ดวยความเปนปกตสข รางกายไมเจบ ไมไข

ไมหว ไมกระหาย ไมอยาก เพราะมปจจย ๔ ไวคอยดแลบารงรกษารางกาย อนนกถอ

วาเปนความสข แตสขกายนน กยงถอวาเปนความสขสวนยอย หรอเปนสข ทยงเปนรอง

ความสขของใจ ใจนนสาคญกวา ความสขของใจนสาคญกวาความสขของกาย

ถงแมรางกายจะเปนปกต แตจตใจเรากลบไมสบาย จตใจเรามความทกข เวลาจตใจเรา

มความทกข ความทกขมนกจะไปกดความสขทางดานรางกาย ความสขทางดานรางกาย

กจะหายไป เพราะมความทกขทางดานจตใจมาครอบงา ในทางตรงกนขาม รางกายเรา

อาจจะไมคอยสข คออาจจะมโรคภยไขเจบ เจบตรงนน ปวดตรงน แตถาใจเรานนม

ความสข ความสขของจตใจ กสามารถทาใหความเจบ ความทกขของรางกายนนบางเบา

ลงไป มนไมรนแรง มนไมสามารถทาใหจตใจของเราหว นไหวได พระพทธองคจงชไปท

การดแลสวนทสาคญ กคอจตใจ

กายนน ถงแมจะทกขบาง จะเจบบาง กไมเปนไร ขอใหใจสบายกพอแลว ใจอยเหนอ

ความทกขทางดานรางกายได ถาเราเกดทกขใจขนมา ถงแมรางกายจะสขสบาย จะเปน

ปกต ไมเจบ ไมปวดตรงไหน แตถามความทกข ทางดานจตใจเกดขน มนกจะไปกด

ความสบาย ความสขทางรางกายใหหมดไป จะมแตความทกขใจ ไมสบายใจครอบงา

จตใจของเรา พระพทธองคจงตรสบอก ใหเราดแลจตใจของเราใหมาก ใหมากยงกวา

51

ดแลกาย การดแลกายนนดไมยาก อยางทบอก ขอใหมปจจย ๔ กพอเพยงแลว ม

อาหารรบประทาน มบานพกอาศย มเครองนงหม และมยารกษาโรคไวในกรณทเกดการ

เจบไขไดปวย รางกายกสามารถทจะดาเนนไปได ดวยความเปนปกตสข

แตทางดานจตใจนน จะตองมธรรมะ มบญกศล ทจะทาใหจตใจของเรามความสข ถาไม

มธรรมะ ไมมบญ ไมมกศลแลว เราจะหาความสขทางจตใจไมไดเลย อยางทญาตโยม

มาวนน ญาตโยมเขามาประพฤตปฏบต เอาธรรมะเขาสจตใจ ธรรมะนเปรยบเหมอนยา

รกษาโรค รกษาโรคความทกขใจ ความไมสบายใจ ซงเกดจากกเลส เครองเศราหมอง

กเลส เครองเศราหมองน มนฝงลกอยในจตใจของมนษย ของสตวโลกท งหลาย มาตง

นมนานแลว มนตดมากบเราทกภพ ทกชาต ถาเราไมใชธรรมะ ไมใชบญ ใชกศล เขาไป

ชาระสะสางแลว มนกจะไมหายขาดไปจากจต จากใจ ถาตราบใด จตใจเรามกเลส

เครองเศราหมอง อยในจตใจแลว กเลสมนกจะสรางความเศราหมอง ความไมสบายใจ

ความทกขใจใหกบเรา

การทพระพทธเจามาตรสรธรรมะนน เปนสงทเลศ เปนสงทวเศษ เปนสงทมคณคามาก

สาหรบสตวโลก เพราะวามเพยงพระพทธเจาพระองคเดยวเทานน ทจะรถงเคลดลบ วา

ความสขของจตใจนนเกดขนไดอยาไร ความสขของจตใจ จะเกดขนได ตองมบญ ม

กศล มธรรมะเขาไปซกฟอกจตใจ ใหปราศจาก ความเศราหมอง กคอกเลสตณหา

ท งหลายนนเอง กเลสกเหมอนกบเชอโรค ทอยในรางกายของเรา ถารางกายมเชอโรค

ขนมา มนกเจบไขไดปวย บางทอาจจะถงแกความตาย อยางในสมยน มโรครายแรงท

เราเรยกวาโรคเอดส โรคเอดสนน ถาใครไดรบเชอเขาไปในรางกายแลว กมแตจะตายลก

เดยว ยงไมมใครหายามารกษาโรคนใหหายได ฉนใด กเลสกเปนเหมอนกบเชอโรคเอดส

ทเกดขน ในจตใจของสตวโลกท งหลาย ถาตราบใด ยงไมมยามารกษาโรคนได มาทาให

กเลสออกไป จากจตจากใจของสตวโลกอยางพวกเรา พวกเรากจะตองอยกบความทกข

ไปตลอดเวลา

แตเรามพระพทธเจามาตรสร พระพทธเจาทานเปรยบเหมอนกบเปนหมอ เปนผคนควา

ยารกษาโรคนขนมาได ยารกษาโรคจตใจ กคอธรรมะ ถามใครสามารถคนควายารกษา

52

โรคเอดสได ใหคนทเปนโรคเอดสกนเขาไป โรคเอดสกจะหาย แตตอนนยงไมมยามา

รกษาโรคเอดส เมอไดรบเชอ กมแตจะตายถายเดยว ทางดานจตใจของพวกเรานน โชค

ดทเรามพระพทธเจามาตรสร มารจกวธรกษาโรค ทางจตใจมาปราบ มาสะสางกเลส คอ

เครองเศราหมองท งหลาย ใหหมดไปจากจตจากใจของเรา การตรสรของพระพทธเจา จง

เปนสงทประเสรฐ เปนสงทวเศษสาหรบสตวโลก

กอนหนาน ไมมใครสามารถบอกเราไดวา ทาอยางไรทจะทาใหจตใจของเรานน มแต

ความสข แตพอพระพทธเจามาตรสร เรามทานมาบอกเราแลววา ความสขทางดานจตใจ

ของเรานน เกดจากการชาระความโลภ ความโกรธ ความหลง ใหหมดไปจากจตจากใจ

ของเรานนเอง และสงทจะชาระ ความโลภ ความโกรธ ความหลงนนได กมสงเดยว ก

คอธรรมะ หรอ บญและกศลนนเอง พระพทธเจาทรงประกาศพระธรรมคาสอน ใหแก

สตวโลกมาตลอดเวลา ๔๕ พระพรรษา กทรงสอนวธเจรญธรรมะ วธเจรญบญ เจรญ

กศลนนเอง

การทญาตโยมท งหลาย ไดเขามาสวดสวาในวนน เพอทจะมาเจรญบญ เจรญกศล เจรญ

ธรรม ระดบตางๆกน สดแทแตภมจต ภมธรรม สดแทแตกาลง แหงสตปญญา ของแต

ละบคคล แตละทาน บางคนกทาไดแตการใหทาน เชนมาทาบญตกบาตร ถวายขาว

ถวายของใหกบพระสงฆองคเจา บางคนกทาไดมากกวานน คอทาบญแลว ยงรกษาศล

ไดอก สามารถรกษาศล ขอหนง ขอใดใน ๕ ขอ หรอใน ๘ ขอ หรอหมดท ง ๕ ขอ ท ง

๘ ขอ อนนกขนอยกบอนทรยพละ ของแตละคน วาจะมมากแคไหน ถามอนทรยพละ

มาก กสามารถทจะรกษาศลใหมากขน ถามอนทรยพละมากยงขนไปกวาน กสามารถท

จะเจรญธรรม เจรญจตตภาวนา คอ การพฒนาจตใจใหสงขน ใหเปนจตใจทมความ

สะอาด ใหมความสงบ เพราะวาความสขนน เกดจากความสงบ ความสะอาดของจตใจ

จตใจทไมมความสข เพราะวาจตใจ มเครองเศราหมองนนเอง เครองเศราหมองจะ

ออกไป จากจต จากใจของเราได กตองอาศยการเจรญจตตภาวนา จตตภาวนากคอการ

ชาระจตใจ ชาระกเลสเครองเศราหมองท งหลาย ใหออกไปจากจตจากใจ นนเอง

53

ทานสอนวา ใหทาจตใจใหสงบเสยกอน จตใจเรานนวนวาย ไมรจกเหนอ จกใต ไมรจก

เหต จกผล ไมรจกวาอะไรเปนสงทถก อะไรเปนสงทผด อะไรคอบญ อะไรคอบาป อะไร

คอความสขทแทจรง อะไรคอความทกขทแทจรง เวลาจตใจมความวนวายใจ มความ

ทกขครอบงาอย จตใจจะมแตความหลง เหนผดเปนชอบ เหนกงจกรเปนดอกบว เหน

กามสข วาเปนความสขอนแทจรง อยางนเปนตน ความจรงกามสขนน กคอความทกข

น นเอง ผใดตดอยในกามสข ผน นกจะมแตความทกข เชน คนทเสพสรายาเมากคดวา

ตนเองมความสข แตผทไมเสพสรายาเมากจะรวา คนทเสพสรายาเมานน มแตความ

ทกข เพราะเวลาทไมไดเสพสรา กจะมแตความกระวนกระวายใจ มความหว มความ

กระหาย มความอยาก เทยบกบคนทไมเสพสรา อยเฉยๆ กมความสขแลว

ฉนใด คนทมกเลส มความหลงครอบงาอย จตใจจะมแตความเหนผดเปนชอบ ดงนน

พระพทธเจาจงทรงสอนใหเรา ทาจตใหสงบกอน ใหระงบอารมณท งหลาย ทครอบงา

จตใจ ใหมนตกตะกอนลงไป เหมอนกบนาขนทอยในตม เราเอาสารสมเขาไปแกวง

สารสมกจะทาใหพวกอนมลท งหลาย ทอยในนาเกาะตวกน แลวกตกตะกอน แยกออก

จากนา เมอพวกอนมลท งหลายทอยในนา แยกตวออกไป ตกตะกอนลงไป นากจะใส

ขนมา เรากสามารถมองเหนสงตางๆ ทอยในนา อยในตมได

ฉนใด จตใจของเรากเหมอนกน ขณะทจตของเรา มความเศราหมอง จตใจของเรา จะม

ความขนมว ไมมความผองใส ไมสะอาด มองอะไรไมเหน ไมสมารถแยกแยะไดวา อะไร

เปนสงทปดบงจตใจอย แตถาจตสามารถเขาสความสงบไดแลว จตใจจะเปนจตใจท

สะอาด เพราะขณะทจตสงบตวลงนน พวกกเลส พวกอารมณความเศราหมองตางๆ

ความโลภ ความโกรธ ความหลง ตางๆ นน จะตกตะกอน จะสงบตวลงไป จะแยก

ออกไป ช วขณะหนง ในขณะนน จตใจจะเปนจตใจ ทมความสะอาด มความสข มความ

เบกบาน มความผองใส สามารถเหนไดอยางชดเจนในจตใจวา อะไรคอความสข อะไร

คอความทกข จตใจมองเหนแลววา ความสขนน เกดขนจากความสงบ ของจตใจ

นนเอง

54

ข นตอไป เรากใชปญญาแยกแยะ กรองออก เหมอนกบเรากรองนา เมอนากบตะกอน

มนแยกตวออกไปแลว ตะกอนมนอยตรงกน นาลอยอย เรากเอานาทสะอาดไปใสอกตม

สวนตะกอนทเหลอ เรากทงมนไป ฉนใด กเลสทตกตะกอน คอ ความโลภ ความโกรธ

ความหลงน เราจะเหนไดชดวา มนเปนพษ เปนภย เพราะวาขณะทจตใจของเรา มความ

สงบนน กเลสจะหดตวลงไป เราจะมแตความสบายใจ แตพอกเลสเรมขยบตว คอม

ความโลภเกดขน มความโกรธเกดขน เราจะเหนพษ เหนภยของมนทนท เพราะวาเวลา

เกดความโลภ มนจะรอนวบขนมา เวลาเกดความโกรธ จะรอนวบขนมา อนนจะเหนได

ชด ถาจตเปนจตทมความสงบ มสมาธ จตไดแยกออกจากกเลสแลว เวลากเลสแสดงตว

ออกมานน จะเหนไดชดเลยวา ออ……นคอพษภย นคอตนเหตแหงความทกขท งหลาย

ถงแมเราจะไมรจกชอของมน วามนชอโลภ ชอโกรธ ชอหลง แตเราจะร โดยทไมตองม

ใครมาบอกเรา วาไอตวน เปนตวรอน ไอตวนเปนพษ เปนภย เวลามนแสดงตว แสดง

อาการออกมาแลว มนสรางความทกข ใหกบจตใจเราอยางไร

เมอเราไดเหนอยางนแลว เรากใชปญญาตดมนออกไป ปญญาทใช คอ ปญญาใน

อรยสจ หรอปญญาในไตรลกษณ คอสตปญญาทเหนสงตางๆ ในโลก วาเปนของไม

เทยง เปนทกข ไมใชเปนสข ของท งหลายทมนไมเทยงนน ถาเราไปยดไปตดกบมน เวลา

มนเปลยนแปลงไป แปรปรวนไป หรอสญเสยไป ซงเกดจากสภาพความเปนจรงของมน

นน มนกจะสรางความทกขใหกบเรา อนนเราเหนไดชด อยางรางกายของเราน เรากรอย

วา เกดแลวมนกแก แลวมนกเจบ แลวมนกตาย ถาเราไปยนด ไปยดไปตดในรางกาย

เทากบเรามความโลภในรางกาย อยากใหรางกายอยกบเราไปนานๆ อยากใหรางกายเปน

ของของเรา แตความเปนจรงพระพทธองคทรงแสดงวา รปงอนจจง รปงทกขง รปง

อนตตา รปเปนของไมเทยง รปเปนทกข รปเปนอนตตา นเปนสจธรรม เปนความจรง ท

เราจะตองเอามาใชสอนจตใจของเรา เพอทจะไดระงบความยนด ความโลภ ความยดตด

ในรางกายนนเอง

ถาเรามธรรมะ ส งสอนตวเราเองแลว เรากสามารถ ดบความโลภได เพราะเหนวา สง

เหลานเปนทกข ไมใชเปนสข รางกายมนเหมอนกอนฟนกอนไฟ ถาเราไปจบกอนฟน

55

กอนไฟ มนกจะไหมมอเรา แตถาเราเพยงแตมองดมน มนกไมสามารถ สรางความ

เดอดรอน ใหกบเราได ฉนใด รางกายของเรากเชนกน รางกายของเราเปนธาต ๔ ดน

นา ลม ไฟ ทจตใจของเราไปยด ไปครอบครอง เหมอนกบไปยด ไปครอบครอง ทดน

ผนหนง เดมท ทดนในโลกน ไมมใครเปนเจาของ แตพอเราเกดขนมาในโลกน เรากไป

จบจองทดน ๕ ไร ๑๐ ไร แลวกไปออกโฉนดกน กลายเปนของของเราขนมา พอมใคร

มาแยงไป มาโกงไป เรากเกดทกขขนมา เพราะเราไปยดตดกบของ ทไมใชของของเรา

เราไปยด ไปตด กบของทไมเทยงแทแนนอน ฉนใดรางกายเรา กเปรยบเหมอนกบทดน

ผนหนง ทเรามายด มาครอบครองไว แลวกเรยกวามนเปนของของเรา ไปยนดกบมน

ไปโลภกบมน เวลามนเจบ เวลามนแก เวลามนตาย กเศราโศกเสยใจ กเกดทกขขนมา

นแหละ…คอลกษณะของการขาดปญญา

ถาเราเจรญปญญา เจรญวปสสนาอยเรอยๆ สอนตวเราเองใหเขาใจตามหลก อนจจง

ทกขง อนตตา จนเราเขาใจวาทกอยาง เปน อนจจง ทกขง อนตตา แลว เรากจะไมกลา

ไปยด ไปเกาะไปตด ไปโลภ ไปอยาก เราจะปลอยวางตามสภาพความเปนจรง ถงแมเรา

จะมสงของเหลานครอบครองอย เมอถงเวลาของมน ยนดทจะใหมนพลดพรากจากเรา

ไป ถาเราทาใจใหไดในระดบน จตใจของเรากจะไมมความทกข เพราะจตใจของเราม

ปญญา จตใจของเรามวปสสนา จตใจของเราสามารถตดกเลสออกไป จากจตจากใจของ

เราได เมอไมมกเลสอยในจตใจของเราแลว มนกจะไมมเรอง ทจะสรางความเศราหมอง

ความทกข ความฟ งซานใหแกจตใจเรา จตใจเรากจะเปนจตใจ ทมแตความสงบ มแต

ความสข อนนเปนความสขทแทจรง ดงทพระพทธองคทรงแสดงไววา สขใดทจะ

เหนอกวาความสข ทเกดจากความสงบของจตใจนนไมม และการสงบของจตใจ ทจะ

เปนความสงบทถาวร กตองเปนความสงบทเกดจากการชาระกเลส ใหหมดไป จากจต

จากใจ อนนเปนความสขทเหนอกวาความสขของสมาธ

ความสขของสมาธน น เปนความสขช วคราว เมอจตออกจากสมาธแลว กเลสทถกกด

ถกทบอย ดวยกาลงของสมาธ กจะออกมาเชนกน มาสรางความทกข ความเศราหมอง

ใหแกเราอก ตางกบความสข ความสงบทเกดจากปญญา ทไดตดกเลส ใหหมดออกไป

56

จากจตใจ จากใจแลว ถามปญญาตดกเลส ใหออกไปจากใจไดแลว กเลสจะไมสามารถ

กลบมาเกดใหมไดอก เหมอนจตของพระพทธเจา จตพระอรหนตสาวกท งหลาย จตใจ

ทานนน ไมมทางทกเลสจะกลบฟนขนมาไดอก เพราะถกปญญาตดขาดไปหมดแลว ถก

ทาลายไปหมดสน

ดงนน พวกเราชาวพทธท งหลาย ทปรารถนาความสขทแทจรง ขอใหเราเจรญกศลธรรม

ท ง ๒ ระดบ คอธรรมะข นสมาธ และ ธรรมะข นปญญา อยาไปหยดแคสมาธ พอทาจต

ใหสงบแลว จตมสมาธแลวกพอ อนนยงไมพอ เพราะวาสมาธน น เปรยบเหมอนกบหน

ทบหญา เวลาทเราเอาหนไปทบหญาไว หญามนกไมงอกออกมา แตพอเอาหนออกจาก

หญา พอหญามนไดแดด ไดนา ไดฝน สกพกหนง มนจะเจรญงอกงามขนมาอก

เพราะวารากมน ไมไดถกทาลาย ฉนใด รากเหงาของกเลสกเชนกน มนไมไดถกทาลาย

ดวยสมาธ มนจะถกทาลายได กจากปญญา วปสสนาเทานนเอง

ฉะนน หลงจากเราไดสมาธแลว ไดความสงบแลว ทานสอนใหเจรญวปสสนา เจรญ

ปญญาใหมาก ใหพจารณาธาตขนธ พจารณาขนธ ๕ คอรป เวทนา สญญา สงขาร

วญญาณ ใหเหนวา เปนของไมเทยง เปนทกข เปนอนตตา อยอยางตอเนอง ถาพจารณา

อยเรอยๆ ปญญาน จะพฒนาจากจนตามยปญญา ขนไปสภาวนามยปญญา มนจะคอย

ด คอยบอก คอยสอน ใหคอยด ใหคอยคดอยเรอยๆ อนนเปนจนตามยปญญา แลวถา

คดบอยๆ เขา กเหมอนกบวามนจาได พอมนเกดเหตการณขนมา เวลารางกายเจบไข ได

ปวย มนกจะคดปบ และบอกเราวา ทเราเปนทกข เพราะเราไปยดมน ถาเราปลอยวาง

เรากเปนปกต อนนจะเปนสงทเกดขนตามกนมา เพราะฉะนนอยาประมาทในการ

พจารณาธรรมะ พระพทธเจาทรงตรสสอน ใหพวกเราพจารณาอยเรอยๆ ใหเจรญ

ปญญา หลงจากทเราออกจากสมาธแลว

เวลาเจรญปญญาน จตจะตองเหนอย เรากพกจต หยดพกจต กลบเขาสสมาธ พกผอน

จต เมอพกพอแลว กออกมาพจารณาธรรมะตอไป นคอธรรมข นสมาธและปญญา ท

จะตองทาควบคกนไป เหมอนกบการเดน เราตองใช ท งเทาซายและเทาขวา เรายางเทา

ซายแลว เรากตองยางเทาขวา เรากาวเทาซายแลว เรากกาวเทาขวา สลบกนไป สมาธกบ

57

ปญญากเชนเดยวกน ตองไปควบคกน อยาไปฟงคนทเขาบอกวา สมาธไมตองทาหรอก

ใหเจรญปญญาเลย อนนไมถก บางคนกบอกวา เจรญสมาธแลว จะเกดปญญาขนมาเอง

อนนไมถกอกเหมอนกน แตเปนธรรมทตองเจรญท งสองอยาง เพยงแตการกระทา ตาง

หนาทกน สมาธใหความสงบ ใหกาลง ใหการพกผอน ของจตใจ สวนปญญานน เปรยบ

เหมอนกบมด สาหรบใชฟน ใชตดสงตางๆ ทมารบกวนในจตใจ ใหหมดไป

พวกเราท งหลายทเปนนกปฏบต ขอใหพงสงเกตวา จตใจของเรานนตดอยกบธรรมะข น

ไหน ถาเราตดสมาธ กขอใหเราหนมาเจรญปญญา ถาเราตดปญญา พจารณาอยางเดยว

พจารณามากไป เกดอารมณฟ งซาน กลายเปนวปสสนขนมา เกดความเครยดทาง

วปสสนา กขอใหเราหนมาเจรญสมาธ สลบไปกบการเจรญปญญา บางคนพจารณาทาง

ปญญาแลว เกดอาการตดวปสสนา หลงตน คดวาตวเองรจรงขนมา อนนกอาจจะเปนไป

ได เพราะฉะนน ตองอาศยธรรม ท ง ๒ อยาง เปนเครองถวงดลกน เปนเครอง

สนบสนนกน แลวการเดนทางส มรรค ผล นพพาน จะเปนไปดวยความราบรนดงาม

จนกระท งถงวาระสดทายแหงธรรม คอพระนพพานนนเอง ดงนน จงขอฝากธรรมบทน

ใหไวกบญาตโยม ผเปนนกปฏบตท งหลายไดนาไปพนจ พจารณา เพอความเจรญ

รงเรอง กาวหนาในทางธรรม ตอไป การแสดงธรรมเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยง

เทาน

58

กณฑท ๖

อกศล ๑๐ ๑๐ กนยายน ๒๕๔๓

พระพทธองคไดทรงแสดงธรรมไววา สตวท งหลายนน มกรรมเปนของของตน จะทา

กรรมอนใดไว ด หรอ ช ว จะตองเปนผรบผลของกรรมนน เพราะวา ความสขกด ความ

ทกขกด ความชวกด ความดกดน น พระพทธองคทรงเหนแลววา มนเกดจากการกระทา

ของพวกเราเอง คอ การกระทาทางกาย ทางวาจา และทางจตใจ ถาทาด ทาบญ ทากศล

กจะนามาซงความสข ความเจรญ แตถาทาบาป ทากรรม ทาความชว กจะนามาซงความ

ทกข ความเสอมเสย ความหายนะท งหลาย

พระพทธองคทรงร ทรงเหนวา สตวโลกท งหลายนน มแตปรารถนาความสขดวยกน

ท งน น ไมมใครปรารถนาความทกข พระพทธองคจงทรงส งสอน ใหสตวโลกท งหลาย ทา

แตความด ทาบญ ทากศลใหถงพรอม ละบาปกรรมท งหลาย อยาไปกระทากน เพราะ

การทาความดนน นาความสข ความสบาย มาใหกบเรา บญกศล ความดท งหลายนน

เปนของเยน ทาไปแลว จะเกดความเยน ท งผทกระทา และผทไดรบการกระทา สวน

บาปนนเปนของรอน เมอทาไปแลว กสรางความรอนรนจตใจ ใหท งผทกระทา และ ผท

ถกกระทา

ถาพวกเราไมสามารถจะทาความด ทาบญกนได อยางนอยกอยาไปทาบาป เวลาเราไมได

ทาบญ ทากศล ทาความด จตใจเราจะไมเยน แตอยางนอย จตใจเรากไมรอน บาปกรรม

นนทาได ๓ ทาง คอ ทางกาย ทางวาจา และทางจตใจ เรยกวา อกศลกรรม หมายถง

การกระทาทตรงขามกบกศลกรรม อกศลกรรมทาแลว นามาซงความรอนรน กระวน

กระวาย ความทกขเผารนจตใจ

อกศลกรรมทางกายม ๓ ประการ ประการแรกคอ การฆาสตวตดชวต ประการท ๒ คอ

การลกทรพย ประการท ๓ คอ การประพฤตผดประเวณ ท ง ๓ ประการน คอ

59

อกศลกรรมทางกาย ถาทาไปแลว กเกดความทกขความรอนรน ตามมา สวนทางวาจา ม

๔ ประการดวยกน คอ ๑ การพดปดมดเทจ ๒ การพดคาหยาบ ๓ การพดสอเสยด ๔

การพดเพอเจอ นคออกศลกรรมทางวาจา พดไปแลว กนามาซงความเสอมเสยแกผพด

ทาความไมสบายใจ ใหแกผฟง อกศลกรรมทางใจ ม ๓ ประการดวยกน คอ ความโลภ

ความโกรธ และ ความหลง ท งหมดนเรยกวา อกศลกรรม ๑๐ ประการ

พระพทธองคทรงส งสอน ใหพวกเรา ลด ละ อกศลกรรม ท ง ๑๐ ประการ อยาไปทากน

เพราะวาทาแลว จะมแตผลเสยเกดขนกบตวเรา และกบผทถกกระทา เชน การฆาสตว

ตดชวตน ถาเราทาไปแลว ผถกกระทา จะมความทกขมาก เพราะชวตเปนสงททกคนรก

ทกคนหวงแหน ไมมใครอยากจะสญเสยชวตของตวไป แมแตชวตของสตวเลก สตว

นอย กมคณคาเทาเทยมกน การรกชวตของสตว ของบคคลนน มความเทาเทยมกน

คณคาชวต ของแตละบคคล กเทาเทยมกน ถาเราไมอยากถกผอนเขาทาลายชวตเรา เรา

กอยาไปทาลายชวตผอน

ประการท ๒ อยาไปลกทรพย เพราะการลกทรพยน น เมอทาไปแลว นาความทกข

ใหกบผทสญเสยทรพย ผทลกทรพย จะมความไมสบายใจ เพราะกลวจะถกจบไปทา

โทษ ประการท ๓ อยาประพฤตผดประเวณ สาม ภรรยา บตร ธดา เปนของมเจาของ

เปนของรก ของหวงแหน ถาเราไปละเมดในเรองเหลาน จะสรางความไมสบายใจ สราง

ความทกขใจ สรางความโกรธแคน ใหกบผทถกกระทา

วธทจะตอสกบสงเหลาน ทานสอนใหเรามเมตตา รกกน อยาเบยดเบยนกน ผมความ

เมตตา ยอมเปนผไมฆา ไมทาลายชวตผอน เพราะมเมตตา มการใหอภยกน ไมจองเวร

จองกรรมกน การทเราสามารถฆาผอนไดน น เพราะมความโกรธแคน เกดความพยาบาท

อยากใหเขาตายจากไป แตถาเรามความเมตตา เราจะใหอภย เมอใหอภยแลว เขาก

ปลอดภย เรากปลอดภย ถาไมมความเมตตาแลว เราจะละการเขนฆากนไมได จงขอให

พวกเราเจรญเมตตาใหมากๆ พยายามมองทกคน เหมอนเปนพ เปนนองกน ใหคดวา

เปนเพอนเกด แก เจบ ตาย ในวฏสงสารดวยกน ความทกขของเรามมากกนอยทกคน

แลว อยาเพมความทกขใหกบผอน ดวยการกระทาของเราเลย

60

การลกทรพยน น ทานสอนใหเราละดวยการมสมมาอาชพ คอใหมอาชพทสจรต เลยง

ปาก เลยงทอง ถาเราทามาหากนดวยความซอสตยสจรตแลว การทเราจะไปลกขโมย ไป

เบยดเบยนผอนยอมไมม

สวนการประพฤตผดประเวณ ทานกสอนใหเราละ ดวยการมความสารวมในกาม คอให

รจกประมาณ รจกพอด ใหมความพอใจ กบสงทมอย ใหพอใจกบสามของเรา ใหพอใจ

กบภรรยาของเรา ถาเรามความพอใจในสงเหลานแลว ความอยากจะมเพม มนกจะไมม

ความอยากจะมเพมน เปนความหลงของจตใจ คดวาไดคนนแลวจะดขน แตแทนทมน

จะด กลบมปญหาตามมาอกมากมาย วธทจะตดปญหาความทกขดานจตใจเกยวกบเรอง

การประพฤตผดประเวณน เราตองมความสารวมในกามารมณ อยาปลอยใหเปนไปตาม

ความอยาก ความตองการ ถาปลอยไปแลว จะไมมความพอ

บางคนมภรรยาเปนรอยกม เพราะขาดการควบคมจตใจนนเอง ถอวามเงนชะอยาง ซอ

ได กซอ แตไมมความสขหรอก เพราะไมอม ไมพอนนเอง จงขอใหพวกเรา มความ

พอใจกบสาม กบภรรยาของเรา มคนเดยวกพอแลว จะมความสขยงกวามเปนสบๆคน

เพราะจะไมมปญหาบานเลก บานนอย ทะเลาะกน ตกนวนวาย คนทอยตรงกลางกน

ไมได นอนไมหลบ รกพเสยดายนอง ไมรจะทาอยางไร ควรตดใจเสย รกหนง รกเดยว

ใจหนง ใจเดยว คอความสขทแทจรง

อกศลกรรมทางวาจา คอ การพดปดมดเทจ ทานสอนใหละดวยการเจรญสจจะ คอ ให

พดความจรง พดแตสงทเปนจรง อยาพดโกหกหลอกลวงกน ทกคร งกอนทจะพดอะไร

ออกไป ขอใหคดกอนวา สงทเราจะพดนนเปนความจรงหรอเปลา ถาเปนเรองไมจรง ก

อยาไปพด ใหนงเสย ถาจะพด ขอใหเปนความจรง แลวการโกหก กจะไมเกดขน เวลา

พดปดเรอยๆนน ตอไปคาพดจะไมมความหมาย ไมมคาไมมราคา พระพทธเจาทรงสอน

พระราหล ซงเปนพระโอรส สมยทพระราหลบวชเปนสามเณร ทานทรงสอนเกยวกบเรอง

การพดวา คณคาของคนเรากอยทสจจวาจา

61

พระพทธเจาทรงยกตวอยาง โดยการตกนาใสขนใหเตม แลวทรงเทนาออกจากขนทละ

นด ทละหนอย แลวตรสกบพระราหลวา ทกคร งทเธอพดเทจ คณคาของเธอจะลดลงไป

เรอยๆ เหมอนกบนาทถกเทออกจากขนน ถาเธอพดเทจไปเรอยๆ ตอไปคณคาของเธอ

จะหมดไป เหมอนกบนาในขนทถกเททงหมด การพดเทจจงเปนการทาลายคณคาของ

เธอนนเอง ทกคร งทเธอพดปด ความนาเชอถอในตวเธอ กจะนอยลงไปเรอยๆ ถาพด

ปด พดเทจ จนเปนนสย ตอไปจะไมมใครเชอคาพดของเธอ เธอจะกลายเปนคนไมม

คณคา ไปในทสด

เหมอนเดกเลยงแกะ คร งแรกทตะโกนขอความชวยเหลอ คนกวงมาชวย แตพอมาถงก

พบวาถกหลอก ครงตอไป เกดเหตการณจรงๆขน พอรองขอความชวยเหลอออกไป ก

ไมมใครมาชวยเหลอ เพราะวาคาพดไมมคาไมมราคาอะไรแลว ดงนน ขอใหเราเหน

คณคาของสจจะ เหนคณคาของคาพด เหนโทษของการพดโกหกมดเทจ แลวละเสย

เลกเสย ถาพดความจรงไมได กขอใหนงไว จะดกวา หรอเลยงไปพดเรองอนเสย พด

เรองฝน พดเรองฟา พดเรองแดด พดเรองลม พดอะไรกพดไป จะดกวาไปพดโกหก

ประการตอมา อยาพดคาหยาบ เมอพดไปแลว จะทาใหเราเปนคนหยาบคาย เปนคนไม

สวยงาม ความสวยมอยสองแบบ รปสวย และ วาจาสวย ถารปสวย แตเวลาพดแลวฟง

ไมได จะไมมใครอยากอยดวย คนแบบน เวลามสาม มแฟน จะอยกนไมยด ตองเลก

รางกนไป เพราะพดจาหยาบคาย เวลาโกรธขนมา กดาพอลอแม อยางนสามจะอยดวย

ไดยงไง ตอใหสวยเหมอนนางงามจกรวาล กไมสามารถทจะลบลางความหยาบคายนน

ได ถาอยากเปนทรกใคร ยนด ของผอน กขอใหสวยท งรป สวยท งวาจา ถารปไมสวย ก

ขอใหสวยดวยวาจา เพราะปากเปนตอ รปเปนรองนนเอง วาจาทไพเราะ ใครไดยนก

อยากฟง อยากเขาหา เวลาฟงเทศน ฟงธรรมของพระพทธเจา รสกมความอมอกอมใจ

เพราะพระธรรมเทศนาของพระพทธองคน น สวยท งเบองตน สวยท งเบองกลาง สวยท ง

เบองปลาย ฟงแลวไพเราะห ฟงแลวเกดปต มความสข มสาระ มปญญา ดงนน ขอให

ตรวจตราดคาพด เหมอนกบเวลาทเราจะออกจากบาน เรายงสองกระจก ดหนา ดตา

62

ตรวจตรา ดความเรยบรอย ทกคร งทจะพด ขอใหใชธรรมะ ใชสต สอดสอง ดการพด

ของเรา วาพดไปในทศทางใด ไปในทางทสภาพเรยบรอย หรอพดไปทางหยาบคาย

ประการตอมา อยาไปพดสอเสยด การพดสอเสยดนน ไมไดหมายถงการพดเสยดส แต

การพดสอเสยดนแปลวา คาพดททาใหเกดการแตกแยกกน เชนพดยแหย ใหสาม

ภรรยาทรกกน ใหแตกแยกกน บอกภรรยาวา สามไปยงกบคนน บอกสามวา ภรรยาไป

ยงกบคนนน อยางนเปนตน ทาใหเกดความแตกแยก สรางความทกขใหแกผอน เมอเขา

มารทหลง วาเราเปนคนอยางน เรากจะเปนคนทไมมใครเขาอยากคบคาสมาคมดวย อย

ทไหนกบใครมแตจะสรางความแตกแยก

เวลาพดอะไร ใหพดดวยความเมตตา คานงถงประโยชนของผฟง ถาพดแลว ไมเกด

ประโยชนกอยาไปพด นกปราชญ เวลาพดเรองของตวเองมกจะพดเรองความไมดของ

ตน แมจะมนอยนด สวนความดของตนนน ถงแมจะมมากมายเทาภเขา กจะไมคอยพด

เทาไร ในทางกลบกนเวลาพดถงผอน มกจะพดแตความดของเขา แมจะมไมมาก เพราะ

เมอพดไปแลว มแตจะด แตถาพดถงความไมดของเขา มแตจะเสย คนเรานน มท งด

และไมด ทาไมถงพดแตสงทไมด ทาไมไมพดในสงทด ถาพดสงทดแลว ทกคนจะม

ความสข ท งคนพด ท งคนทถกพดถง ฉะนน เวลาพดอะไร ขอใหระมดระวง พดแตสงท

ด ทงาม อยาพดทาลายลางกน มนไมเกดประโยชนอะไร

ประการตอมา อยาพดเพอเจอ เพราะคาพดเพอเจอนน ไมมสาระ ไมมประโยชน เรอง

นนทากาเล เปนเรองเพอเจอ เวลาพด ควรพดเรองทมประโยชน มสาระ เชน พดเรองทา

ไร ทานา ทามา หากน หรอพดเรองศล เรองธรรม ฟงแลวไดความร มสาระ มประโยชน

ใหระวงคาพด อยาพดเพอเจอ หาสารประโยชนไมได

สวนอกศลกรรมทางจตใจ มอย ๓ คอ ความโลภ ความโกธร ความหลง เมอมความ

โลภเกดขนแลว จะมความทกขตามมา เพราะอยไมเปนสขเหนอะไร กอยากจะเอา

อยากจะไดขนมาทนท และถามความโลภมากๆ ถาไมสามารถหามาไดดวยความสจรต ก

จะตองหามา ดวยความมชอบ ดวยความทจรต เชนไปลกไปขโมย แตถาเรามความมก

63

นอย สนโดษ พออย พอกน พอเปน พอไป พอใจในสงทเราม พอใจในสงทไดรบความ

โลภนกจะเหลอนอยลงไป หรออาจจะหมดไปกได ถาเราไมมความโลภ เรากจะม

ความสข เพราะวาไมมกเลสเหลออยในจตใจ

ความโกรธกเชนกน เวลามความโกรธ จตใจจะรอนรน กระวนกระวาย เกดความอาฆาต

เกดความพยาบาท เกดความแคนขนมา อยากจะใหเขานนตายไปตางๆ นานา อยางน

เปนตน เราตองใหอภย มความเมตตา ใหอภยอยเสมอ แลวเราจะเอาชนะตวเอง เวลา

ชนะผอน กจะสรางความเคยดแคนใหกบเขา เวลาผอนชนะ กจะทาใหเกดความเคยด

แคนในตวเรา แตถาชนะตวเราเองได คอ ชนะความโกรธ จตใจของเรากจะเยน จะสบาย

อยางในขณะน ญาตโยมนงอยน ไมมความโกรธ มแตความสบายใจ แตถามความโกรธ

เกดขนมา จะรสกอยางไร มนกจะรอนรนกระวนกระวายใจ

ดงนน เวลามความโกรธ ขอใหต งสตไวใหม น แลวบอกตวเองวา ปลอยเขาไปเกด สงท

เขาพด สงทเขาทาไปแลว มนผานไปแลว แกไขอะไรไมได จะใหเขาทาใหถกใจเราเสยทก

เรองนน ยอมเปนไปไมได แตเรองททาไดกคอ การใหอภย เมอใหอภยแลวมนจะเยน

เพราะไดขบสงทเปนพษเปนภย ออกไปจากจต จากใจ เหมอนกบวาไมมอะไรเกดขน แต

ถาไปดาเขา หรอไปคดถงเขาอยเรอยๆ ยงคดกยงรมรอนใจ คดโกรธ คดแคน คดไป

เรอยๆ นคอ ความไมสบายใจ เวลาเราโกรธ กเหมอนกบเอาคอนมาทบหวเรา อยาคดวา

เวลาเราโกรธแลว คนอนจะทกขไปกบเราดวย คนทเราโกรธ เขาไมรเรองหรอก เขาสบาย

แตผทเดอดรอน กคอใจเรานนเอง ฉะนน เวลาเราเกดความโกรธ พยายามใหอภย อยา

ไปถอโทษโกรธเคองเขา แลวจตใจเราจะเยน

ประการสดทาย คอ ความหลง ความหลงคออะไร กคอความเหนผดเปนชอบ เหน

กงจกรเปนดอกบว เหนบญเปนสงทไมนากระทา กลบเหนบาปเปนสงทนากระทา เปน

เพราะเหตใด กเปนเพราะวา คนเรายงไมเคยเหนผลของบญนนเอง เวลาทาบญแลว ยง

ไมเหนผลบญ มนกไมมกาลงใจทอยากจะทา สการทาบาปไมได เชน เวลาจะเอาเงนไป

ทาบญน สเอาเงนไปกนเหลา เอาไปเทยว สนกกวา เหนผลทนท เพราะในขณะนนเราจะ

64

มความสข ไมเหนความทกขทซอนอยในความสขนน เพราะเวลาทเราไมมเงน เกดอยาก

ไปเทยวขนมา จะทาอยางไร มนกเกดความทกขขนมา อยางนเปนตน

ดงนน เราตองพยายามศกษาธรรมะ ใหเหนวาบญคอบญ บาปคอบาป ทาบญแลว จะทา

ใหสขใจ ทาบาปแลว จะทาใหรอนใจ เมอเราเหนผลบญทเกดขนในใจแลว ตอไปเราจะม

กาลงใจในการทาบญ คนชวชอบทาบาป ไมชอบทาบญ เพราะไมเหนผลของบญและบาป

คนดชอบทาบญ ไมชอบทาบาป เพราะเหนผลของบญและบาป วธทจะทาใหเหนผลของ

บญและบาป คอการศกษา ฟงเทศน ฟงธรรม อยเรอยๆ เขาหาผร ศกษาธรรมะ แลวจะ

เกดปญญา แลวจะรวาการทาบญ ทากศล เปนสงทดสาหรบเรา รวาการทาบาป ทากรรม

เปนอนตราย เปนโทษกบตวเรา ดงทพระพทธเจาไดทรงแสดงไววา ทาด ไดด ทาช ว ได

แตความหายนะ ดงนน ขอใหทานท งหลาย จงทาแตความด ละความชวท งหลาย แลว

ทานจะมแตความผาสก ความเจรญรงเรองโดยถายเดยว การแสดงธรรมเหนวาสมควร

แกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

65

กณฑท ๗

ศรทธา ๒๓ กนยายน ๒๕๔๓

การทเราจะเชอสงหนงสงใด หรอบคคลหนงบคคลใด เราจะตองม ความม นใจในบคคล

นนๆ วาเขามสจจะในสงทเขาพด ในสงทเขาบอกเรา เปนสงทเปนความจรง เพราะคนเรา

นน ไมชอบใหใครมาหลอก ไมชอบถกหลอกลวง เพราะการหลอกลวงน ทาใหเกดความ

ผดหวง ทาใหเกดความเสยใจ ถาเราจะเชอใคร ขอใหเราพจารณาดวยปญญา ใชเวลา

ตรกตรอง ใชเวลาดบคคล ทเขาบอกอะไรกบเรา อยางโบราณททานบอกวาระยะทางเปน

เครองพสจนมา เวลาเปนเครองพสจนคน

คนเรานน จะรวาเปนคนด หรอคนไมด เปนคนพดจรง หรอพดโกหกหลอกลวงนน เรา

ตองอาศยเวลา เพราะวาคนเราสวนใหญมกจะพดในสงทตรงกนขาม พดคร ง สองคร ง

เราไมแนใจ วาเขาพดจรงหรอเปลา เพราะวาคนเราสามารถหลอกลวงกนได เวลารจกกน

ใหมๆ จะพดแตสงทดๆ ไมพดในสงทไมด ใหเราตายใจ ใหเราหลงเชอ พอเราไปคบคา

สมาคมกบเขาแลว ตอไปเขากจะแสดงธาตแท สงทเขาเปนจรงๆ ออกมา ถาเราไม

ระมดระวงตว เราเชอเขาไปหมด เวลาเขาพลกจากหนามอเปนหลงมอ พลกจากสงทเขา

พด พลกจากความจรง เปนความเทจ มนกจะทาใหเราเกดความเศราโศกเสยใจ เกด

ความผดหวงถงกบหมดเนอ หมดตวไปกได ถาไมระมดระวงเรองเหลาน จะเสยใจ

ภายหลง ทานจงสอนบอกวา เวลาจะฟงใคร จะเชอใคร อยาไปฟง อยาไปเชอ ถงรอย

เปอรเซนต ใหฟงดวยเหต ฟงดวยผล ฟงดวยการพสจน คอใหเวลาเปนเครองพสจน วา

จะทาอยางทพดหรอเปลา ทาไดกคร ง กคราว อนนตองใชเวลาดไปเรอยๆ แลวเราจะร

เราจะม นใจ

อยางทพระพทธเจาทรงตรสสอนไวกเหมอนกน เรากไมรวา จะเชอทานไดเพยงใด แตถา

เราดกาลเวลาทผานมา สงตางๆ ทพระพทธองคทรงส งสอนนน มระยะเวลายาวนานถง

66

๒๕๐๐ กวาป และตลอดระยะเวลา ๒๕๐๐ กวาปทผานมา กมผพยายามจะพสจน

พยายามจะลบลางพระธรรมคาสอนของพระพทธเจา วาเปนสงทไมมอยางทพระพทธ

องคไดทรงส งสอนไว แตเวลากไดพสจนแลววา คาสอนของพระพทธองคยงอยมาไดถง

๒๕๐๐ กวาป เพราะเปนความจรง มคนไดพสจน ผทสามารถพสจน พระธรรมคาสอน

ของพระพทธเจา วาเปนสงทถกตอง ตามหลกของความเปนจรง กคอผทไดศกษา ไดยน

ไดฟง พระธรรมคาสอนของพระพทธองคแลว ไดนาหลกธรรมคาสอนนนไปประพฤต

ปฏบต นาไปพสจนด วาสงทพระพทธองคทรงสอน ทรงบอกไวน น มจรงหรอไม จน

ปรากฏเปนพระอรยสาวกข นตางๆ เปนพระอรยบคคลขนมาอยางมากมาย ในสมย

พทธกาลจนถงสมยปจจบนน พระอรยสาวกทกรป ทกองค ไมมองคหนง องคใด มา

ประกาศหรอคดคาน พระธรรมคาสอนของพระพทธเจาแมแตองคเดยว วาพระธรรมคา

สอนของพระพทธเจานน เปนคาสอนทไมตรงกบหลกความเปนจรง

ถาเราจะเชออะไรในโลกน ขอใหเราเชอในพระพทธเจา เชอในพระธรรมคาสอน เชอใน

พระอรยสงฆสาวก และเชอไดอยางม นใจรอยเปอรเซนต ไมวาในสมยพทธกาล หรอใน

สมยน สงททานทรงสอนใหกบพวกเรานน เปนสงทมอย เปนอย ตามหลกของความเปน

จรง ไมใชเปนเรองทกขนมา ไมใชเปนนยายทเขยนขนมา แลวเอามาขายกน อนน ไมใช

พระธรรมคาสอนของพระพทธเจา เพราะวาพระพทธเจากด พระสงฆสาวกกดน น การท

ทานออกมาส งสอนธรรมะใหกบพวกเรานน ทานไมไดสอนเพอตองการอะไรเปนสงตอบ

แทนจากพวกเราเลย แตทานสอนออกมาจากความเมตตา กรณา คอมความสงสาร

เพราะเหนพวกเรายงตกอยในกองฟนกองไฟแหงความทกขอย

พวกเราน ถงจะมเงน มทอง มยศ มตาแหนงสงขนาดไหน มเงนมากมายขนาดไหน ม

กามสข สามารถซอขาว ซอของ ไปเทยวเตร ไปเสพ ไปกนอะไรตางๆ นานาได ใชวาจะม

ความสข ยงหนไมพนความทกข ความทกขนตดตามเรามา เหมอนเงาตามตว พระองค

ทรงเหนความทกขของเรา พระองคเคยเสพมากอน เคยอย เคยกน เคยสข เคยทกข

เหมอนกบพวกเรามากอน พระองคทรงรวา ความทกขของพวกเรานนหนกหนาสาหส

ขนาดไหน ดงนน หลงจากทพระพทธองคทรงตรสรธรรมแลว ทรงสามารถดงพระองค

67

ออกจากกองเพลงของความทกขได แลว พระพทธองคจงเกดความสงสาร เปนหวงเปน

ใย อยากจะชวยใหพวกเราไดพนจากกองฟน กองไฟ ของความทกข พระองคจงสละ

เวลา ตลอดเวลา ๔๕ พรรษา หลงจากทไดตรสร จนกระท งถงวนเสดจดบขนธ

ปรนพพาน เอาธรรมะทพระพทธองคทรงร ทรงเหน มาส งสอนพวกเรา เพอทพวกเราซง

เปรยบเหมอนคนตาบอด จะไดลมตาขนได

พระพทธองคเปรยบเหมอนกบหมอรกษาโรคตา รกษาความมดบอดของเรา ให

กลายเปนดวงตาทสวางไสวขนมาภายในจตใจของเรา โดยการนอมนาเอาธรรมะ ทพระ

พทธองคทรงส งสอน มาประพฤตปฏบต เรากจะสามารถ ทาใหดวงตาของเรานน

กลายเปนดวงตาของธรรมขนมาได เปนผมแสงสวางแหงธรรม เปนผสามารถทจะดาเนน

ชวตไปไดอยางราบรนดงาม

สงตางๆ ทเรายงไมเหนนน พระพทธเจาทรงรทรงเหนมากอน ท งๆ ทเรากมตาเหมอนกน

แตตาเรานนมองไดแครปอยางเดยว ไมสามารถมองสงทละเอยดยงกวารปท งหลายได

นนคอเรองของนรกกด สวรรคกด ภพภมตางๆ กด ตายไปแลวตองไปเวยนวายตาย

เกดกด มรรค-ผล-นพพานกด เปนสงทอยเหนอวสยของเรา ทจะสามารถเหนได เราตอง

อาศยคนอยางพระพทธเจา คอยช คอยบอกเรา เพราะฉะนน ขอใหเราเชอในสงตางๆ ท

พระองคทรงส งสอนเรา วานรกนนมจรง สวรรคน นมจรง บาปบญมจรง ความด ความ

ชวนนมจรง

ถาเราอยากจะปฏเสธเรองนรก เรองสวรรคแลวละก เรากปฏเสธเสยกอนวา ความโลภ

ความโกรธ และความหลงนน ไมมในจตใจของเรา เพราะวาความโลภ ความโกรธ ความ

หลงนน มนเปนตนเหตทจะพาเราไปสนรกนนเอง ถาเราไมสามารถทจะปฏเสธวา ความ

โลภ ความโกรธ ความหลงน ไมมอยในจตใจของเราแลว เรากไมสามารถปฏเสธนรก

ปฏเสธสวรรคได เพราะวานรกสวรรคน น มนเปนผลทเกดจากการกระทาของเราทาง

จตใจจรงๆ เวลาเรามความโลภ มความโกรธ มความหลง อยในจตใจของเรา จตใจของ

เราจะมอารมณทจะนาไปสการกระทา ทเปนอกศลท งหลาย เชนไปฆาสตวตดชวต ไปลก

ทรพย ไปประพฤตผดประเวณ ไปเสพสรายาเมา อยางนเปนตน

68

เวลาทเราไมมความหลงแลว เราจะไปเสพสรา ใหมนเสยเงนเสยทองทาไม จะไปเสพสรา

ใหมนกลายเปนคนไมมสตสตงทาไม เพราะวาเวลาทเราเสพสราไปแลว ทาใหเราไม

สามารถควบคมจตใจของเราได ไมมสตทจะยบย งความคดตางๆได ไมมสตทจะยบย ง

คาพด และการกระทาตางๆได ถาเราสงเกตด เราจะเหนวา เวลาเสพสราเขาไปแลว เรา

จะทาความชวไดงาย แตเวลาทไมเสพสรา เรายงมความเกรงกลวตอบาป มความอาย

แตพอเสพสราเขาไปในรางกายแลว กเกดความเมาขนมา เกดความบาระหาขนมา เกด

ความไมกลวบาปขนมา เกดความไมมยางอายขนมา กจะพดเลอะเทอะ พดจาหยาบคาย

ถอยคาทพดเมอพดออกไปแลว ฟงแลวไมรนห ไมนาฟง คนอนกไมอยากเขาใกล

เวลาทไมไดเสพสรา จะพดอะไรกจะมความระมดระวง ใหสงทพดออกไปนน เปนคาพด

ทสภาพเรยบรอย ไมพดถอยคาทหยาบคาย แลวทาไมถงตองไปเสพสรา กเพราะความ

หลงนนเอง หลงคดวา เสพสราเขาไปแลว มนจะสบายใจ เวลามความทกข ไดดมสราเขา

ไป มนจะดบทกขได เวลาวางไมรจะทาอะไรด เบอ เซง กดมสราเขาไป พอกนเขาไปแลว

มนกกลายเปนการกระทา ทจะนาไปสอกศลกรรมท งหลาย คอเหตซงจะนามาซงความ

ทกข นาไปสอบาย นาไปสนรก นนเอง

พระพทธเจาไมไดทรงสรางอะไรขนมา ไมไดทรงเสกอะไรขนมา ไมไดทรงเปนผททาอะไร

ขนมา แลวเอามามอบใหกบพวกเรา พระพทธองคเพยงแตเปนผทมดวงตาเหนธรรม คอ

เปนผทมปญญา สามารถทจะเขาใจท งเหตและผล เหตกคอการกระทา ทางกาย ทาง

วาจา และทางจตใจ เมอทาไปแลว ผลกจะตามมาในจตใจ และทางรางกาย และในภพ

ชาตตอๆไป เวลาเราทาความชว ทาไมด จตใจเราจะมความทกข รางกายจะถกทาราย

เวลาเราทาความด จตใจเรากมความสข จตใจเรากด รางกายเรากสบาย เพราะไมมใคร

มาทาราย อนนเปนผลทจะตามมา และตอไป เวลาทเราตายไปแลว จตใจเรากจะไปสภพ

หนา ชาตหนา จะตองไปเกดตอไป เปนพรหมบาง เปนเทพบาง เปนมนษยบาง เปนเดยร

ฉานบาง ขนอยกบบญกรรม ทไดทาไว

แมจะมพระพทธเจามาตรสร มาส งสอนเรองเหลานหรอไมกตาม สงเหลานกยงมอย สง

เหลานเปนสงทไมมใครสามารถปฏเสธได เหมอนกบไมมใครสามารถปฏเสธไดวา โลกน

69

ไมใชโลกกลม โลกนมนแบน อนนเราไมสามารถปฏเสธได แตในอดตนน ไมมผทร ผท

ศกษาเรองเหลาน คนสวนใหญกเชอวาโลกนแบน เวลานงเรอไปสดขอบทะเล กกลววา

จะตกไปนอกโลก อยางนเปนตน อนนเปนความเชอ ทไมถกกบหลกความเปนจรง และ

ตอมากไดมการพสจนแลว วาโลกนมนไมแบน โลกนมนกลม หลงจากไดพสจนแลว วา

โลกนกลม ความเชอทวา โลกแบน กไมสามารถจะลบลาง ความจรงทวาโลกกลมได ฉน

ใด เรองนรก เรองสวรรค เรองบาป บญ คณ โทษ เรองการเวยนวายตายเกด เรองด

เรองช วน กเปนความจรง จะมใครมาบอกมาสอนเราหรอไมกตาม สงเหลานกยงคงอย

ไมมใครสามารถมาลบลางได พระพทธศาสนาสามารถอยมาไดกวา ๒๕๐๐ ป เพราะ

พระพทธศาสนา สอนตามหลกของความเปนจรงนนเอง

ผทมศรทธา มความเชอ ในพระธรรมคาสอน ของพระพทธองค ยอมนอมเอาธรรมะนน

มาประพฤตปฏบต คอทาแตความด ละความชว และชาระจตใจใหสะอาดหมดจน ชาระ

ความโลภ ความโกรธ ความหลงใหหมดไปจากจตใจ กจะไดรบแตผลทด มแตความ

ผาสก ความเจรญรงเรอง ในทางตรงกนขาม ผทไมเชอ มกชอบทาแตสงทตรงกนขาม

กบทพระพทธเจาทรงส งสอน คอ พระองคสอนใหทาความด เขากไมทาความดกน

พระพทธเจาสอนใหละความชว กมกจะไมละกน กลบชอบทาความชว พระพทธเจาสอน

ใหชาระจตใจ เอาความโลภ ความโกรธ ความหลงใหออกไปจากจตจากใจกไมชอบทา

กน กลบชอบสะสมความโลภ ความโกรธ ความหลง คอโลภใหมากขน โกรธใหมากขน

สรางความหลงใหมมากยงขนกวาเดม เมอทาในสงเหลานแลว ผทไมเชอในคาสอนของ

พระพทธองค กมกจะตกอยในทน งลาบาก มกจะมแตความทกข ความหายนะ ความ

เสอมเสย อนนเราเหนกนได ลองไปดทคกทตะราง คนทตดคก ตดตะราง สวนใหญนน

เพราะไปทาผดศล ผดธรรม ไมเชอวา จะมผลตามมา

ถาจะเชอใคร กขอใหเชอใน พระพทธ พระธรรม พระสงฆ เชอไดอยางรอยเปอรเซนต

วาเปนสงทสามารถนาประโยชนข นสงสด มาใหกบชวตเรา ชวตของเราจะมความ

เจรญรงเรอง มความผาสก มความสบาย ไมมความทกข กเพราะวาเราไดปฏบตตาม

พระธรรมคาสอนของพระพทธเจา คอละความชว ทาความด และชาระจตใจใหสะอาด

70

หมดจด ดวยการละความโลภ ความโกรธ ความหลงนนเอง จงขอฝากศรทธาความเชอ

อนน ใหกบทานท งหลายไปศกษา พนจพจารณา และนาไปประพฤตปฏบต เพอความ

ผาสกและความเจรญรงเรองตอไป การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

71

กณฑท ๘

ฆราวาสธรรม ๔ ๒๔ กนยายน ๒๕๔๓

เวลาทพระพทธองค ทรงแสดงธรรมเทศนาโปรดญาตโยม หรอ โปรดพระภกษ สามเณร

ทกคร งพระพทธองคจะทรงพจารณา เลอกเฟนธรรมะทเหมาะสมกบผทกาลงฟงอย

เพราะวาธรรมะนนเปรยบเหมอนกบยารกษาโรค เปนยารกษาโรคทางจตใจ คอ โรคเศรา

หมอง โรคของความทกข ความไมสบายใจ ความกงวลใจ ความเศราโศกเสยใจ สง

เหลานนน เปนโรคของจตใจ ตางจากโรคของรางกาย โรคของรางกาย กมปวดหว ตว

รอน เปนไข เปนหวด เจบเทา ปวดทอง อยางนเปนตน มความแตกตางกน เวลาท

พระพทธเจาทรงแสดงธรรม พระพทธองคจงเลอกยาทเหมาะสมกบผฟงธรรมนนๆ ถา

เปนฆราวาส กจะแสดงธรรมแบบหนง ถาเปนพระภกษ เปนนกบวช ทานกจะแสดง

ธรรมอกแบบหนง เพอใหเหมาะสมกบเพศ กบวย ใหเหมาะสมกบภมจต ภมธรรม ของ

แตละบคคล เวลาทเราไปหาหมอ หมอกจะตองใหยาทเหมาะสมกบโรค ถาเราเปนโรค

ปวดทอง แตหมอใหยารกษาโรคปวดหวมา โรคปวดทองกจะไมหาย กนยาเขาไปกไม

เกดประโยชน ดไมด อาจจะเกดโทษขนมากได เพราะใหยาผด คนไขดไมดอาจจะเกด

อาการแพยา หรออาจจะตายไปกได

การแสดงธรรมของพระพทธเจาแตละคร งน น พระองคจงทรงเลอกธรรมทเหมาะสมกบ

ผฟง สมยทพระพทธองคทรงแสดงธรรมะคร งแรกนน มผฟงธรรมะอย ๕ รปดวยกน

คอ พระปญจวคคย พระปญจวคคยท ง ๕ น ทานเปนนกบวช ทานเปนผแสวงหา

ความสขทางดานจตใจ ทานไมไดแสวงหาความสขจาก รป เสยง กลน รส และ เครอง

สมผส คอ กามสข อนนน เปนความสขของฆราวาส ความสขของสมณะเพศ คอการหา

ความสงบของจตใจ ทน จตใจจะสงบ หรอไมสงบ กขนอยกบความสามารถทจะกาจด

เหต ทจะนามาซงความไมสงบของจตใจไดหรอไม เหตทนามาซงความไมสงบของจตใจ

72

นน พระพทธองคทรงแสดงไว ในอรยสจ 4 คอ สมทย ไดแกกามตณหา ภวตณหา และ

วภวตณหา คอ ความอยากท งหลายนนเอง

ความอยากสมผสรป เสยง กลน รส เครองสมผส อนนเปนกามตณหา ความอยากม

ความอยากเปน เชน อยากเปน ส.ส. อยากเปนนายก อยากเปนรฐมนตร อนนเรยกวา

ภวตณหา สวนวภวตณหา กคอ ความอยากไมม อยากไมเปน เชน ไมอยากแก ไมอยาก

เจบ ไมอยากตาย คอความกลวนนเอง วภวตณหากคอ ความกลว กลวแก กลวเจบ

กลวตาย พระพทธเจาไดทรงแสดงใหเหน ใหเขาใจวา สงเหลานเปนตนเหต ทจะนามาซง

ความทกขทางดานจตใจของนกบวช ของสมณะท งหลาย ถาอยากจะทาใหจตสงบ จตใจ

ไมมความทกข กตองละกามสข ละกามตณหา ละความอยากม อยากเปน เปนพระ

ลกวด กอยาไปอยากเปนเจาอาวาส อยาไปอยากเปนเจาฟา เจาคณ ถาไมมความอยาก

แลว จะไมมความดนรน จะไมมความทกข

สวนความแก ความเจบ ความตาย ทานบอกวาอยาไปกลวมน ถากลวมนแลว มนกมแต

ความทกขอยางเดยว เพราะวา ความแก ความเจบ ความตาย มนเปนเรองของรางกาย

ไมใชเรองของจตใจ จตใจน ไมแกตามรางกาย ไมไดเจบตามรางกาย ไมไดตายตาม

รางกาย แตจตใจหลง เลยไปผกตดกบรางกาย ทาใหคดวา เวลารางกาย แก เจบ ตาย

จตใจจะ แก เจบ ตาย ไปดวย ถาสามารถระงบความกลวนได จะทาใหเราอยในโลกนได

ดวยความผาสก ความสบายใจ เพราะวาเขาใจแลววา อะไรคอสงทจะตองแก ตองเจบ

ตองตาย อะไรคอสงทไมตองแก ไมตองเจบ ไมตองตาย สามารถแยกแยะไดระหวาง

กายกบจต กายนนตองแก ตองเจบ ตองตาย เปนธรรมดา สวนจตใจ ไมแก ไมเจบ ไม

ตาย รางกายตายไปแลว จตตองไปเกดใหม

เวลาทพระพทธองคทรงแสดงธรรมะใหกบฆราวาสผครองเรอน จะแสดงธรรมะทตาง

จากธรรมะของสมณะ เพราะวาธรรมะของผครองเรอนนน มความเกยวของกบเรองขาว

ของเงนทอง และบคคลตางๆ ทเกยวพนกน ดงนน ธรรมะของฆราวาสจงไมเหมอนกบ

ธรรมะของสมณะ พระพทธองคทรงแสดงธรรมะของฆราวาสไว ๔ ประการดวยกน

เรยกวาฆราวาสธรรม ๔ คอ ธรรมทฆราวาสผครองเรอน ควรจะมไวเปนเครองนาพา

73

จตใจ เปนเครองนาพาความประพฤตปฏบต ถามฆราวาสธรรมท ง ๔ ประการนแลว ผท

อยครองเรอน จะอยอยางมความสขตามฐานะ ตามอตภาพของตน

ธรรมะท ง ๔ ประการคอ ๑. จาคะ การเสยสละ ๒. สจจะ ความจรงใจ ๓. ขนต ความ

อดทน ๔. ทมะ ความอดกล น การขมจตขมใจ ชนะตนดกวาชนะผอน ผทมธรรมะท ง ๔

ประการนแลว กเปรยบเหมอนกบทหารทมอาวธครบมอ พรอมจะเขาสสมรภม ตอสกบ

ศตรท งหลาย ทจะมาสรางความเสอมเสย ความหายนะ ความทกขตางๆ ทานจงสอน

ฆราวาสท งหลาย ใหระลกถงธรรมะท ง ๔ ประการน ตรวจตราดวา ธรรมะท ง ๔

ประการน มอยภายในใจหรอเปลา ถาไมม กพยายามสรางใหมนเกดขน เพอประโยชน

สขของตนเอง

จาคะ คอ การเสยสละ การแบงปนความสข แบงปนประโยชนของเราใหแกผอนบาง ม

มาก กแบงมาก มนอย กแบงนอย เวลาทานอาหารรวมกน เรากแบงปนอาหารกน ไม

ตองคดวา เราจะกนแตเราคนเดยว ใหคดถงคนอนดวย เพราะทกคนกมปาก มทอง

เหมอนกน มความหว มความตองการเหมอนกน ถาไดแบงปนตามอตราสวนแลว ทก

คนกจะอยกนได ดวยความรมเยน เปนสข ไมวาจะเปนสงคมใหญ หรอสงคมเลกกตาม

ถามการแบงปน มการชวยเหลอซงกนและกนแลว สงคมนน กจะเปนสงคม ทอยกนได

ดวยความสงบสขเชนในขณะน มอทกภยเกดขนตามภาคตางๆ มความเดอนรอนในเรอง

ทอยอาศย ยารกษาโรค เครองนงหม และอาหารการกนตางๆ มการบรจาคปจจย ๔

เปนขาว เปนของ เปนเงน เปนทอง เพอเอาไปชวยเหลอเพอนรวมชาต ทไดรบความ

เดอดรอน ไดบรรเทาคลายความทกขทมอย ใหหนกเปนเบา ถาตางฝายตางมจาคะ คอ

มการเสยสละ มการบรจาค มการใหซงกนและกนแลว สงคมนนกจะอยกนดวยความ

รมเยนผาสก ทกคนกพอม พออย พอกนเพราะวาปจจย ๔ น มนไมใชตวสาคญ ตวท

สาคญ คอ ธรรมะทอยในจตใจของเรา บางคนกนไดเยอะ กนไดมาก แตกนคนเดยว ไม

แบงคนอนเขา กไมมความสขใจ แตพอมการเสยสละ แบงปนอาหารกน รางกายกพออย

ได ใจกอม ใจมความสข เพราะมการเสยสละ มจาคะนนเอง

74

สจจะ คอความจรงใจ คนเราอยดวยกน ตองมความจรงใจตอกน ปากกบใจตองตรงกน

ไมควรอยดวยการโกหก หลอกลวงกน ระหวางสามและภรรยา ควรจะมสจจะ มความ

จรงใจตอกนและกน คอ มความซอสตยตอกนนนเอง ไมนอกใจกน มรกหนง ใจเดยว

ถามสงเหลานแลว จะมความสบายใจ ทกคนไมตองหวาดระแวงกน ไมตองกงวลวาจะ

ถกหลอกลวงหรอเปลา ลกกบพอแมกเหมอนกน ตองมสจจะ เวลาบอกพอแมวาจะไป

โรงเรยน กตองไปโรงเรยน ไมใชบอกไปโรงเรยน แลวกไปเทยวเตร ตามผบ ตามบาร

ตามสถานททไมควรไป ไมควรโกหกหลอกลวงพอแม พอแมทราบเขาจะเสยใจ

คนไมมสจจะ มกจะทาในสงทไมดไมงาม เปนทนารงเกยจ ไมนาคบคาสมาคมดวย เปน

คนทไมมใครอยากรจกมกคน ไมอยากของเกยวดวย คนพดปดเปนคนไมสวย ไมงาม

อยในสงคมใดกจะมแตจะสรางความไมไววางใจใหเกดขนกบสงคมนน ทาใหเกดความ

ระแวง เกดความทกข ความไมสบายใจตามมา ถาอยากใหสงคมเปนสงคมทดงาม อย

แลวสบายใจ กขอใหมสจจะ พดความจรง ถาพดความจรงไมได กใหนงเสย หรอ

หลกเลยงไปพดเรองอน ไมจาเปนตองมาโกหกหลอกลวงกน สรางความไมสบายใจตอ

กนและกน เมอเราพดโกหกหลอกลวง เราจะไมสบายใจ เพราะกลวถกจบผด วาเปนคน

พดปดมดเทจ เปนคนไมม คณคาทางวาจา ทาใหทกขใจ หาความสขทางใจไมได

ขนต คอ ความอดทน อยในโลกน ตองอดทนกบความยากลาบาก บางคร งบางคราวขาด

อาหารไปบาง เวลารบประทานอาหาร บางทกชาไปบาง สายไปบาง เกดความหวโหย

ขนมา กตองอดทน ถาไมอดทน กจะทกขมาก เวลาเหนสงตางๆ ทคนอนเขามกน เราก

อยากได ถาไมมความอดทน บางทอาจไปลกขโมยสงของเหลานนมา การลกขโมย เราก

ทราบแลววา ผลทจะตามมาเปนอยางไร เราไดอานขาวทางหนาหนงสอพมพอยเสมอวา

คนทไปขโมย ไปลกทรพย จะตองถกตารวจจบเขาคกเขาตะราง แตถามความอดทน วา

ตอนน ถงแมจะหวขนาดไหนกตาม จะไมลกขโมยอาหารของคนอนเขา จะทนไปกอน

จนกวาจะหาอาหารมาไดดวยความชอบธรรม แลวเราจงคอยกน ถามความอดทน

โอกาสทจะไปทาผดทางดานศลธรรม จะมนอย โอกาสทจะไปตดคกตดตะรางกมนอย

เชนกน

75

ทมะ คอ ความอดกล น ขมใจ เวลาจตใจไมมความสข เหนอะไร ไมถกใจ ไมพอใจ หรอ

เหนอะไร ไดยนอะไร เกดความอยากได อยากมขนมา เกดความทกขรอนใจ ทานสอน

ใหขมใจ คอชนะอารมณเหลานนเสย ไมวาจะเปนความโลภกด ความโกรธกด ใหระงบ

มนเสย อยาปลอยใหมนมฤทธ มอานาจ ส งใหเราไปทาในสงทไมด ไมงาม เชน พอเกด

ความโกรธขนมา กระบายออกทางวาจา ไปดา ไปวา หรอ ไปทบ ไปต ไปทารายรางกาย

ผอน ถาสามารถขมใจได อดกล นได เอาชนะความโกรธได กไมตองไปพด ไปดา ไปวา

ไปทะเลาะเบาะแวง ถาไปดาเขาแลว เขากจะตองโตตอบกลบมา พอโตกนไป โตกนมา

ข นตอไป กจะตองลงไมลงมอ ทบตกน มการเจบตาย คนตายกตองถกเอาไปเผา คนท

ฆาเขาตายกจะตองเขาคกเขาตะรางตอไป อนนเปนเพราะวาไมมทมะ คอ การขมใจ ขม

อารมณ ขมตนนนเอง

พระพทธเจาทานจงสอน ใหมทมะ คอ การขมใจ ความอดกล น ชนะตน ดกวาชนะผอน

ชนะผอนกสรางความเคยดแคนใหกบเขา ถาผอนชนะเรา เขากสรางความเคยดแคน

ความอาฆาตพยาบาทใหแกเรา ไมมทสนสด แตถาเราชนะตวเราไดแลว ทกอยางจะสงบ

ทกอยางจะเยน เวลาเราโกรธ เราเอาชนะความโกรธได เรากสบายใจ คนทถกเราโกรธก

จะไมเดอดรอน กบการทตองฟงการดดาจากเรานนเอง การมทมะ คอ การขมใจนน เปน

สงทด เปนสงทสาคญ สาหรบฆราวาส ไมวาใครกตาม ทจะตองเกยวของกบบคคลอน

ควรมทมะ ไวสาหรบดแล ควบคมอารมณ ไมใหระเบดออกมา

ถาอยากจะมความผาสก ความสบายในชวต ขอใหนาธรรมท ง ๔ ประการนคอ จาคะ

การเสยสละ แบงปน สจจะ ความจรงใจ ขนต ความอดทน และ ทมะ การอดกล น ขม

ใจ เปนธรรมะประจาใจ ทานจะอยในสงคมไดดวยความรมเยนผาสก และบคคลทอย

ใกลกบทาน กจะมความรมเยนผาสกตามไปดวย การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยต

ไวเพยงเทาน

76

กณฑท ๙

การทาบญใหทาน ๓๐ กนยายน ๒๕๔๓

เวลาทญาตโยมมาทาบญกนนน ถาปรารถนาจะไดบญมากๆ ตองใชปญญา ตองรจก

แยกแยะ วาควรจะทาบญกบใคร วาควรจะใหอะไรกบใคร และเจตนาของตวเราเองนน

เปนอยางไร คอใหดท ง ๓ จดน คอ ๑ ดทใจเรา ดทเจตนาของเรา วาเรามาทาบญดวย

เรองอะไร ๒ สงของทเราเอามาถวายพระนน หรอของทเอามาใหบคคลใดบคคลหนงนน

เปนของชนดไหน ไดมาอยางไร ๓ บคคลทเราไปทาบญดวยนน เปนบคคลแบบไหน

เปนคนดหรอไมด เปนคนฉลาดหรอเปนคนโง ท ง ๓ ประการน จะมอทธพลสงใหผล

ของการทาบญ ทาทานนน มอานสงส มผลประโยชนมากนอยไมเทาเทยมกน

ประการแรก ใหดทตวเรา เวลาเราทาบญนน เราทาบญเพออะไร เราทาบญเพอหวง

ผลตอบแทน จากผทเราไปทาบญดวยหรอเปลา เชนเราทาบญ ๑๐๐ บาท แลวเราอยาก

ไดพระ ๑ รป ๑ องค อยางนเปนตน อนนถอวาเปนการทาบญแบบแลกเปลยนกน แบบ

ซอขาย แบบยนหมยนแมวใหกน เปนการทาบญทยงไมบรสทธ ถาทาดวยความบรสทธ

อยางแทจรงแลว ตองเปนการทาบญทไมปรารถนาทจะรบผลตอบแทนจากผทเราไป

ทาบญดวย เชนถาใหไปแลว แมกระท งคาขอบคณกไมสนใจ ไมใยด ไมปรารถนา

เพราะอยากจะทาความด อยากจะใหโดยไมมขอแมใดๆท งสน อยางเชนเวลาทาบญสราง

กฏ ถวายแทงก นาใหแกวดแกวา กไมจาเปนจะตองมชอนาย ก นาย ข

แตการเขยนชอกไมผดอะไร เพยงแตไดบญนอยลงไป มนนอยลงไปทตรงไหน มน

นอยลงไปทจตใจเรา เพราะจตใจของเรายงยดตดอยกบตวเรา ทาอะไรกอยากใหคนอน

เขารวาเราทาบญ สงเสรมอตตา อตตานตามหลกพระพทธศาสนา เปนของปลอม เปน

ของไมจรง เปนของไมมอย เปนของทเกดจากอวชชา ความหลงสรางขนมา ถาผใดไปยด

ตดกบตวอตตามากนอยแคไหน ผน นยอมมความทกขมากนอยตามไปดวย เพราะอตตา

77

นเปนตนเหต ทจะนามาซงความปรารถนา คอความอยากตางๆ นานา เมอมตวตนแลวก

อยากมตวตนทด ทวเศษ อยากจะเปนนายกฯ อยากจะเปนรฐมนตร อยากจะเปน ส.ส.

อยางนเปนตน อนนเปนเหตทจะนามาซงอตตาตวตน จะทาอะไร กอยากใหคนอนเขาร

เพราะวาตอไปจะไดรบผลตอบแทน เวลาไปหาเสยง จะไดใหคนอนเขารวา ออ คนนนะ

ไดมาชวยเหลอหมบานน สรางถนน สรางสะพาน เพอทเขาจะไดลงคะแนนเสยงให เขา

จะไดเลอกบคคลนนเขามา ใหไปเปนตวแทนของเขา อนน ตามหลกศาสนานน ไมถอวา

เปนการทาบญ ถอวาเปนการคาขายในเชงพาณชย เปนการยนหม ยนแมวใหแกกน ฉน

ใหเธอแลว เธอตองใหฉนมา แลวกทาใหจตใจมแตความโลภ มความอยากเกดขน ทาให

จตใจมความไมสบายใจ มความหว มความกระหาย มความทกขน นเอง

แตถาเราทาบญดวยความบรสทธใจ คอทาบญโดยทไมหวงผลตอบแทนจากผรบ เราจะ

มความสบายใจ มความอมใจ มความสขใจ มความภมใจ เปนผลตอบแทนทไดรบ จาก

การทาบญดวยความบรสทธใจ เหมอนปดทองหลงพระ ไดบญยงกวาปดทองหนาพระ

คอการทาบญโดยไมมอตตา ไมมตวตน ไมตอง การใหคนอนรวาเราทาบญ ไมไดทา

เพอใหคนอนเขาขอบอก ขอบใจเรา เพอแสดงความยนดกบเรา แตเรากไมปฏเสธ เมอ

ทาไปแลวถาคนอนร จะอนโมทนาบญ แสดงความยนด กเปนเรองของเขา เขาอนโมทนา

บญ เขากไดรบความสขใจนนดวย แตถาเขาไมอนโมทนาบญ เขากไมไดรบความสขใจ

นน เวลาเราทาบญเราจงไมปฏเสธ ถาคนอนจะขอรวมทาบญดวย อยางการทอดผาปา

หรอทอดกฐน ถาเราเปนเจาภาพ แตเขาเปนคนทไมมทรพยมากมายอะไร และอยากจะ

ไดบญ จากการทาความดนนดวย เรากใหเขารวมบรจาค เขากจะไดอานสงส เขากจะได

บญดวย บญทเราทากไมไดสญเสยไปไหน ยงมครบเตมรอยอย ตราบใดทเราไมไดแจก

ซองใหผอน ไมไดบอกเรยไรใหมาชวยทาบญ ซงเปนเจตนาทไมบรสทธ เพราะทาใหเกด

ความโลภ อยากจะทาใหไดมากๆ เกนกาลงฐานะของตวเอง การทาบญควรทาตามกาลง

ฐานะของตวเอง มมากมนอยแคไหน กทาไป บอกคนอนได แตไมใหขอเขา ไมใหเรยไร

จะไปทาบญทไหน กบอกได แตอยาไปเรยไร อยาไปบงคบกน แตถาเขาทราบ เขาม

ศรทธา เขาอยากจะรวมทาบญดวย กเปนบญของเขา เปนการไดชวยใหผอนไดทาบญ

78

การทาบญทแทจรงแลว ควรทาดวยความบรสทธใจ โดยไมหวงสงตอบแทนใดๆท งสน

หวงผลอยางเดยว กคอผลทเกดขนภายในจตใจ จตใจมความบรสทธใจเราไดชนะกเลส

คอความโลภ ความตระหน ความหวงแหน ขาวของตางๆ นน เปนสงททกคนรก ทกคน

หวงแหน ไมมใครทอยดๆ จะตองการสญเสยเงนทอง ขาวของตางๆทมคาไป การทเรา

สามารถเสยสละทรพยสนเงนทอง เพอประโยชนของผอนไดน น แสดงถงความสงสงของ

จตใจ เปนการแสดงถงคณธรรมทมอยในจตใจ ทสามารถเอาชนะความตระหน ความ

หวงแหนไดน นเอง

ตราบใดทยงมความตระหน ความหวงแหนอยในจตใจ จตใจจะมแตความไมสบายใจ

เพราะจตใจจะตองหวง ตองกงวลกบขาวของตางๆ เวลาไปไหน กหวงบาน หวง

ทรพยสนเงนทอง ไมคอยกลาออกไป กลายเปนปโสมเฝาทรพยไป มทรพยมาก แตไม

กลาใช เสยดาย รก หวงแหนทรพยสมบตตางๆ ซงความจรงแลว มไวเพอทจะรบใชเรา

เพอทจะใหความสขกาย สขใจกบเรา ทรพยสมบตเหลานน กลบไมไดทาหนาทของมน

แตกลบกลายเปนภาระ เปนผทสรางความไมสบายใจใหกบตวเจาของ ซงเกดจากความ

โงเขลา เบาปญญาของบคคลนนๆ เพราะไมเคยเขาวดเขาวาไมเคยไดยน ไดฟงธรรมะ

เลยคดวา มทรพยสมบตขาวของ เงนทองมากแลว ตนเองจะมความสข แตกลบ

กลายเปนยามเฝาสมบตน นไป แทนทจะใหเงนทองเปนผรบใชตน กลบกลายเปนผรบใช

ขาวของเงนทองเสยเอง

หลวงพอองคหนงทานบอกวา เงนทองมไวใช ไมใชไปรบใชมน ใชมนเขาไป ไมตองไป

ปราณมน เพยงแตเวลาใช ขอใหมนเกดประโยชนท งตอตวเราและตอผอน คอถาเราเอา

เงนไปชวยเหลอผอน ผอนจะไดรบประโยชน เราจะไดความสขใจ สบายใจ ไดธรรมะ

ไดบญกศลนนเอง แตถาเสยดาย มวแตนงเฝาทรพยสมบต จะไมไดรบประโยชน จาก

เงนทองทมอยมากมายกายกอง ตายไปกไมไดรบประโยชน เงนทองทมอย ไมสามารถ

สงเราไปสสคต สภพภมทดได เพราะไมไดใชเงนไปในทางทถกทควรนนเอง

การทาบญจงควรดทตวเราเปนข นตน ใหดทจตใจเรา วาเราทาบญดวยความบรสทธใจ

หรอเปลา ถาทาบญดวยความบรสทธใจแลว จะมความสขอยางยง เราทาบญ เรารคน

79

เดยวกพอ คนอนจะรหรอไม ไมใชเปนเรองสาคญ สาคญทตวเรารหรอเปลา เมอรแลว

เราชมตวเองได ยนดกบตวเองได ทกคร งทเรานกถงการทาบญน เรากจะมความสข

แมกระท งบญทเคยทาไปแลว ผานมาหลายเดอน หลายปกตาม พอนกถงการกระทานน

เรากมความสขกบมน การทาบญจงใหดทใจ จะไดบญเยอะๆ

ประการท ๒ ใหดสงของทจะใชทาบญ วาเปนของทไดมาดวยความบรสทธหรอเปลา

หรอเปนสงของทไปขโมยเขามา ถาเอาของๆคนอนเขามาทาบญ เราจะไมไดบญ เพราะ

เปนของๆคนอนเขา เขาตางหากทจะไดบญ ถาเขาทราบแลวเขาอนโมทนา เขากจะไดบญ

เชน เวลาไปขโมยขาวของเขามา พอเจาของรเขากเกดความเสยใจ แตพอมาทราบ

ภายหลง วาเราเอาไปทาบญ เขาอนโมทนาเขายนดดวย เขากจะเปนผไดบญอนนไป

เพราะวาของอนนนเปนของๆเขา ตอนตนเขาเศราโศกเสยใจ อาลยอาวรณกบของท

หายไป แตพอมาทราบภายหลง วาของทหายไปนน ไดเอาไปทาบญ เขาตดใจได เขา

อนโมทนา เขากมความสข เพราะบญเปนเครองดบทกขน นเอง

ควรจะพจารณาดวยทกคร ง วาสงทเราเอาไปทาบญนน มคณประโยชนหรอไม อยางไร

เชนเวลาทจะถวายของใหกบพระภกษสงฆ ใหถวายปจจย ๔ คอ จวรเครองนงหม ยา

รกษาโรค อาหารบณฑบาต ทอยอาศย สงเหลานเปนคณ เปนประโยชนกบผรบ ถาใหไป

แลว จะทาใหเขาอยไดดวยความรมเยนเปนสข อยางวนปใหม เราจดกระเชาไปใหกน

มกจะมสราอยในกระเชานนดวย เราควรจะเปลยนประเพณนเสย อยาใหสรากน คอ

แทนทจะใหสรา กเอาหนงสอธรรมะดๆ สกเลม ใสเขาไปแทน การใหธรรมะน คอการให

แสงสวางแกชวต ทาใหรจก ถก ผด ด ช ว ทาใหมดวงตาเหนธรรม ทาใหมปญญา ทาให

เปนคนฉลาด ทาใหสามารถดาเนนชวตไปได ดวยความราบรนดงาม มแตความผาสก

ความเจรญโดยถายเดยว

ดกวาใหสรา เพราะสรานน เมอกนเขาไปแลว กเกดอาการมนเมา ขาดสต เมอไมมสต

แลว กจะกระทาผดศลขอตางๆ เชน พดจาหยาบคาย ทะเลาะววาท มเรองมราว ชกตอย

ฆารนฟนแทงกน ประพฤตผดประเวณ ลวงเกนสามภรรยาของผอน ลกทรพยเอาขาว

ของๆผอน คนไมมสตน น เปนคนไมมยางอาย ปกตแลว เวลาไมไดดมสรายาเมา จะ

80

เปนคนเรยบรอย สภาพ แตพอเสพสราเขาไปแลว ไมมสตควบคมจตใจ สนดานหยาบ

ตางๆ กจะโผลขนมา จะแสดงออกมา วาจาตางๆ กเปนวาจาทหยาบคาย พดจาสกปรก

เลอะเทอะ ไมมใครอยากจะเขาใกล เพราะกระทาในสงทไมด ไมงาม ทางกาย ทางวาจา

และทางจตใจ เวลาทจะใหขาว ใหของกบใคร ควรพจารณาถงผลทจะตามมา วาจะนามา

ในสงทด หรอสงทไมด ใหหนงสอธรรมะแลวมแตด จะทาใหคนไมเสพสรายาเมา จะทา

ใหคนไมฆาสตวตดชวต ไมเบยดเบยนซงกนและกน

ประการสดทาย การใหของนน ตองดบคคลทเราให วาเปนคนชนดไหน โดยปกตแลว

ควรทาบญกบคนด ใหกบคนด เพราะคนดนน สรางความด สรางประโยชนใหกบตวเขา

เอง ใหกบผอน ใหกบสงคม อยาไปชวยเหลอคนทไมด เพราะคนทไมดน น มกจะไป

สรางความเดอดรอนใหกบผอน ใหกบสงคม เชนถาเราไปชวยเหลอพวกโจร พวกขโมย

พวกชอบกนเหลาเมายา เสพสงเสพตดท งหลาย กจะมแตไปสรางความเดอดรอนวนวาย

ใหกบสงคม แตถาชวยคนด อยางเชนเวลามาวด มาทาบญกบพระสงฆองคเจา พระสงฆ

ทานตงอยในศล ในธรรม ทานไมไดไปสรางความเดอดรอน ใหกบผหนงผใด ทานมแต

ทาประโยชน เพราะทานศกษาธรรมะ ปฏบตธรรม เมอทานร ทานเขาใจธรรมะแลว ทาน

กเอามาอบรม เอามาส งสอน เผยแผใหกบพวกเรา ทาใหพวกเรารจก ผด ถก ด ช ว เมอ

พวกเรารจกสง ผด ถก ด ช ว แลว พวกเรากจะทาแตสงทด ไมทาสงทไมดท งหลาย เมอ

ทกคนทาแตสงทด ไมทาความชว สงคมกจะมแตความสงบสข

ทกวนน สงคมของเรานน มความวนวาย เพราะเหตไร กเพราะวา คนเราชอบทาความชว

มากกวาชอบทาความด เราคงไดอานตามหนาหนงสอพมพเสมอ เรองฆารนฟนแทง

เรองขมขน เรองการลกทรพย เรองปลน เรองจ เรองคด เรองโกง เรองเหลานนน มน

เกดขนได เพราะจตใจของคนเหลานน ไมมธรรมะนนเอง ไมมศล ไมมธรรม ไมมคน

บอก ไมมใครมาส งสอน หรอเมอมคนบอก คนส งสอนแลว กลบเหนผดเปนชอบ เหน

กงจกรเปนดอกบว คดวาทาอะไรกได ขอใหไดด งใจ เมอไดด งใจ ตวเองจะมความสข

คนอนจะทกข จะยากลาบากอยางไร กไมสนใจ แตหารไมวาเมอทาไปแลว ตวเองนน

แหละ จะตองเปนผทรบผลกรรม รบทกขตอไป ถกเจาหนาทบานเมอง จบเขาคก เขา

81

ตะราง เอาไปประหารชวตในทสด เรองเหลาน มเกดขนในสงคมเรา เพราะฉะนนเวลาเรา

จะทาบญ ควรทากบคนด อยางพระสงฆองคเจา เพราะทานปฏบตด ปฏบตชอบ ทานม

ธรรมะมาสอนเรา ทาใหพวกเราอยในสงคม ดวยความรมเยนเปนสข

โดยหลกแลวบคคลตางๆนน มความสาคญ มประโยชนมากนอยแตกตางกนไป

ยกตวอยางเชนเวลาใหทานกบพวกเดรจฉาน ใหขาวสนข สมมตวาจะไดบญสบบาท ถา

ทากบมนษย กจะไดรอยบาท ถาทากบพระอรยบคคล เชนพระโสดาบน กจะไดพนบาท

กบพระสกทาคาม กจะไดหมนบาท กบพระอนาคาม กจะได แสนบาท ทากบพระ

อรหนต กจะไดลานบาท ทากบพระปจเจกพทธเจา กจะไดเปนสบลานบาท และถาทากบ

พระอรหนตสมมาสมพทธเจา กจะไดเปน หมนลาน แสนลานบาทขนไป ทเปนเชนนก

เพราะวา ความสามารถของแตละบคคลนนไมเทาเทยมกน อยางพระพทธเจาของเราน

ทานทาคณประโยชน ใหกบโลกเราอยางมากมาย ถงแมพระพทธองคจะเสดจดบขนธ

ปรนพพานไปนานถงสองพนหารอยกวาปแลวกตาม พระธรรมคาสอนของพระพทธองค

กยงมคณ มประโยชนกบสตวโลกอยางนบไมถวน ไมใชเฉพาะแตในประเทศไทยเทานน

เดยวนเกอบทกประเทศท วโลก มพระพทธศาสนาเผยแผไปถงหมดแลว ไมวาจะไปท

ไหน กจะพบผทมศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนา เพราะเขาเหลานนเหนคณ เหน

ประโยชนในคาส งสอนของพระพทธองคน นเอง

การทาบญจงควรเลอกดบคคลดวย วาควรทากบบคคลใดบาง เชนการทาบญกบพระ

เปนตน แตถาไมคอยมโอกาสไดเขาวด เขาวา ทานกสอนใหทากบพระทบาน พระทบาน

กมอย ๒ รปดวยกน คอพอและแมของเรา พอแมของเรานน ทานแสดงไววาเปนพระ

พรหมของบตรธดา เปนพระอรหนตของลกๆ ไมควรมองขามบดามารดาไป เวลาอยบาน

คอยชวยเหลอพอแม เหนพอแมทาอะไรกชวยเหลอทาน ลางถวย ลางจาน กวาดถบาน

ซกเสอผา อยาใหพอแมทาใหเรา ถาทาแทนทานได กควรทาแทนทาน หากทานเกดเจบ

ไขไดปวย หรอชราภาพ ไมสามารถดแลตวทานเองได เรากควรดแลทาน หาขาวปลา

อาหาร หาหยก หายา มารกษา ดแลทานอยางด ใหเหมอนกบททานไดเลยงดเรามาอยาง

ด อนนถอวาเปนการทาบญทถกตอง เปนการเลอกบคคลทถกตอง เวลาทจะไปทาบญ

82

ขางนอก ไปทาบญกบพระขางนอก กควรจะทาบญกบพระในบานเสยกอน อยามองขาม

พระในบานเปนอนขาด ไมเชนนนแลวจะกลายเปนคนทรพ เปนคนไมมความกตญ�

กตเวท จะหาความเจรญไมได หาความสขไมได

เวลาทาบญ จงควรพจารณาเหตปจจยท ง ๓ ประการน คอ ใหดใจเรา วามเจตนาท

บรสทธหรอเปลา ใหดของทใหไป วาเปนของทหามาไดดวยความสจรตหรอเปลา เปนสง

ทมคณ มประโยชนหรอเปลา และใหดบคคลททาบญดวย วาเปนคนดหรอคนไมด ถา

สามารถเลอกเหตปจจยท ง ๓ ประการนไดดแลว บญททาจะเปนบญทมอานสงส

มากมายอยางยง การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

83

กณฑท ๑๐

อทธบาท ๔ ๑ ตลาคม ๒๕๔๓

คงเปนททราบกนดวา ในระยะนมการแขงขนกฬาระดบโลก ระดบนานาชาต มนกกฬา

จากประเทศตางๆท วโลก ไดมารวมกนแขงขนกฬา เพอพสจนความสามารถของแตละ

คน ในกฬาชนดตางๆ การแขงขนกฬาน เราเรยกวากฬาโอลมปค เปนมหกรรมกฬาท

พสจนความยอดเยยมของนกกฬาแตละประเภท ทจะตองเขาไปแขงขนกน ดวาผใดจะ

สามารถควาชยชนะ ไดเหรยญทอง เปนคนทมความสามารถเลศทสด ในกฬานนๆ

ในการทจะประสบความสาเรจไดเหรยญทองขนมานน ตองอาศยเหตและปจจย คอ

ไมไดเกดจากความปรารถนา ความอยากทจะไดเหรยญทองแตเพยงอยางเดยว ยงตอง

อาศยเหตปจจยอยางอนดวย คอความพรอมของรางกายและจตใจ รางกายตองม

สขภาพทสมบรณแขงแรง ไมพกลพการ ไมเจบไขไดปวย มการรบประทานอาหารอยาง

ครบถวน มกาลงวงชาทสมบรณ แขงแรง จงจะสามารถพารางกายอนน ไปแขงขนใน

กฬาประเภทตางๆได อนนเปนปจจยสวนหนง เรยกวา ทางดานรางกาย

เหตปจจยทสาคญมากเทาๆกน กคอทางดานจตใจ จตใจทจะสามารถทาอะไร หรอ

สามารถบรรลผล ใหประสบกบความสาเรจ เปนทหนงไดน น ตองมคณธรรมอย ๔

ประการดวยกน เรยกวา อทธบาท ๔ ประกอบดวย ๑. ฉนทะ คอ ความชอบใจ ความ

รก ความพอใจในงาน ในสงทเราจะกระทา ๒. วรยะ คอความขยนหม นเพยร ความ

อตสาหะพยามยาม กระทางานของเราใหสมบรณ ๓. จตตะ แปลวา ความจดจอ ใสใจ

หรอความตงม นของจตใจ คอการมสมาธในการทางานนนๆ หรอทาสงน นๆ ดวยความ

จดจอ เอาใจใส และ ๔. วมงสา คอ ความใครครวญ การใชเหตผล ใชสต ใชปญญา

ถามคณธรรมท ง ๔ ประการนแลว ไมวาจะทาอะไร กจอนใดกตาม จะเปนทางโลกกด

เชน การแขงขนกฬา หรอวาการประกอบอาชพ ทามาหากน ทามาคาขาย หรอการเรยน

84

หนงสอ อยากจะเรยนใหจบ กตองอาศยคณธรรมเหลาน หรอในทางธรรม จะประพฤต

ปฏบตตน เพอใหบรรลถง มรรค ผล นพพาน ไดน น กตองอาศยอทธบาท ๔ น คอตอง

ม ฉนทะ คอ มความรก ความชอบ ในสงทเราปรารถนา วรยะ มความขยนเหม นเพยร

ทจะทาหนาทการงานของเรา ใหบรรลลวงไปได จตตะ มความตงม น อยในการงานของ

เรา ไมปลอยใหจตใจของเราลอยไปลอยมา คดจะทาแตเรองโนน เรองน งานหลกทควร

ลงมอทา กลบไมทา ถาไมทาแลว กจะไมสามารถบรรลถงผลทปรารถนาได และวมงสา

คอ ความเฉลยวฉลาด รวาสงตางๆทกาลงทาอยนน ถกหรอผดอยางไร ถามคณธรรม

ท ง ๔ ประการนแลว ไมวาจะทาอะไร ยอมจะประสบความสาเรจ เพราะ อทธ แปลวา

ความยงใหญ บาท แปลวาทางเดน อทธบาท จงแปลวาทางเดนทจะนาไปสความยงใหญ

นนเอง ถาเราปรารถนา จะประสบความสาเรจในชวต ไมวาจะเปนการงานกด การศกษา

กด หรอกจการงานใดๆกตาม เราตองใช อทธบาท ๔

สงแรก เราตองถามตวเองเสยกอน วาเราชอบอะไร เรารกอะไร เพราะวาการทเราจะไป

ทาอะไร ถาทาในสงทเราไมชอบ เราไมรกแลว บางทมนจะทาใหเราไมมความยนด ไมม

ความพออกพอใจ มนกจะทาใหเราไมมความขยนหม นเพยร ทจะประกอบภารกจ การ

งานนนๆ ดงนน ใหเราถามตวเองเสยกอน วาเราชอบอะไร บางคนชอบเลนกฬา บางคน

อยากเปนหมอ บางคนชอบเปนพยาบาล บางคนชอบเปนดารา นกรอง นกแสดง หรอ

บางคนชอบเปนนกเรยน อนนเปนสงทเราตองถามตวเองดเสยกอน ใหเรามความม นใจ

ถาเรารแลววา เราชอบอะไร เราจะมความขยนหม นเพยร มนจะงาย ถาเราไปเลอกทาใน

สงทเราไมชอบแลว มนจะฝนตวเอง เมอฝนตวเองแลว จะไปทามนกไมประสบ

ความสาเรจเทาทควร

บางคร ง พอแมมลก อยากใหลกเปนหมอ เปนทนายความ เปนคร แตบางทลกกลบไม

ชอบเปนคร ไมชอบเปนหมอ หรอไมชอบเปนทนายความ พอแมกไมควรไปบงคบลก

เพราะวาถาไปบงคบลกแลว ลกไมสามารถจะทาในสงทเขาไมชอบได เพราะไปฝนใจเขา

ทาไปแลวกไมเกดผลดอะไร ควรเปดโอกาส ใหลกเลอกทาในสงทเขาชอบ เพราะวาสงท

85

เขาชอบ ทาไปแลว มนงาย มนสนก แลวเขาจะมความพากเพยร มความขยน มความตง

อก ตงใจ และจะพยายามทาในสงน นๆ จนประสบความสาเรจขนมาได

ยกเวนสงทเขาชอบนน เปนสงทไมถก ไมควร เชน เขาชอบอาชพการทางาน เปดบาร

เปดผบ เปดโรงเหลา โรงยา อยางนเปนตน ถอวาเปนอาชพทไมเหมาะสม เปนอบายมข

ไมควรกระทา เปนสงทพอแมตองหามลก ไมควรสงเสรม เพราะทาไปแลว จะมแตความ

เสอมเสยตามมา มแตความวนวาย มแตเรองราวตางๆ อนน พอแมตองบอกเขา สอน

เขา ใหเขาเปลยนใจ ใหเขาทาในสงทถกตอง ทาอาชพทสจรต เปน สมมาอาชวะ พอแม

ควรสงเสรมลกใหไปในทศทางน นคอเรองของฉนทะ ความชอบใจ ความพอใจ ถา

คนเรานน ไดทาในสงทตนเองชอบแลว เวลาจะทาอะไรกงาย ความขยนหม นเพยรกจะ

ตามมา เปนเหตทจะทาใหประสบกบความสาเรจในทสด

เหตปจจยท ๒ กคอ วรยะ ความขยนหม นเพยร ถาเราชอบอะไรแลว ไมตองมคนบอก

ไมตองมคนใช ถงเวลาเรากจะทาเองเลย เพราะเราชอบ จตใจจะอยกบสงน นๆ การ

กระทาจะเปนไปไดอยางด ผลตางๆท ปรารถนากจะตามมา เชน ถาอยากจะไดปรญญา

ตร โท เอก กตองชอบเรยนหนงสอ ถาชอบแลว กจะขยนเรยนหนงสอ ขยนเขา

หองเรยน ขยนฟงอาจารย ขยนดหนงสอ ขยนทาการบาน อยางนเปนตน ถาเราขยนแลว

ผลทปรารถนากจะตองตามมาอยางแนนอน เพราะวาความพยายามอยทไหน

ความสาเรจยอมอยทน น นนเอง ตรงขามกบคนทมแตความเกยจคราน ถงแมจะไป

โรงเรยน กไมชอบเรยน เวลาเรยนกไมต งใจเรยน ไมต งใจฟง การบานกไมทา หนงสอก

ไมอาน อยางนยากทจะเรยนจบได หรอเรยนไดกไมด เพราะขาดวรยะ ความ

ขยนหม นเพยร นนเอง ถาอยากจะประสบความสาเรจในชวตไมวาจะทาธรกจการงาน

อะไรกตาม ทางโลกหรอทางธรรม เราตองมวรยะ ความขยนหม นเพยร

เหตปจจยท ๓ คอ จตตะ แปลวาความใสใจ ความจดจอ ทาใจใหอยกบหนาทการงาน

ไมเถลไถลนนเอง ทาแตหนาทของเราอยางเดยว เวลาทางาน กตองทาอยางเตมท ไมเถล

ไถลไปนงอานหนงสอพมพบาง นงกนกาแฟบาง คยกบคนโนน คยกบคนน ผลงานกไม

ม ตอไปบรษทกเจง กตองตกงาน ตองออกจากงาน ถาเปนเจาของบรษทกตองลาบาก

86

ในทางตรงกนขาม ถามจตตะ ความใสใจ มความจดจอ มสมาธ ความแนวแนกบการ

ทางาน จะไมเกยจคราน ไมหนเทยว ไมเถลไถลไปไหน ผลงานกจะเกดขน มรายได ม

ความเจรญรงเรอง ประสบกบความสาเรจในชวต

เหตปจจยท ๔ คอ วมงสา การใครครวญ การใชสตปญญา รจกคด รจกอาน วาสงททา

ไปนน ถกหรอผดอยางไร ถาสงททาไปไดผลด กควรจะทาใหมากขน ถาสงไหนผด ก

ควรจะแกไข อยางเชน การคาขาย บางทอาจจะขายไมได กตองถามตวเองกอนวา ทาไม

ของถงขายไมออก เปนเพราะอะไร เปนเพราะของไมด ไมมคณภาพหรอเปลา ถาเปน

เชนนน กควรพฒนาคณภาพ พฒนาสนคาใหดขน หรอถาสนคาด มคณภาพ แตไมม

ใครซอ กตองเปลยนสนคาใหม เรยกวาใชวมงสา ใชสต ใชปญญา ใชความฉลาดนนเอง

คอ ตองรจกคด ไมใชทาแบบ หลบหหลบตา ไมรวา อะไรผด อะไรถก ไมใชสต ไมใช

ปญญา ผลทจะเกดตามมา จะไมดอยางทอยากจะใหเปน แตถาใชสตปญญา รจกเลอก

รวา สงไหนควรทา สงไหนไมควรทา มนกจะนาไปสผล คอความสาเรจนนเอง

ถาพวกเราทกคน ปรารถนาทจะประสบกบความสาเรจในชวต ไมวาจะเปนในหนาทการ

งาน การเรยน การกฬา การกระทาอะไรตางๆ ขอใหใชคณธรรมท ง ๔ ประการนคอ

ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา คอหนงตองมความรก ความชอบใจ ในสงททา สอง ตองม

ความขยน สาม ตองมความจดจอ มความใสใจ จตใจตองมสมาธ ไมเถลไถลไปทาอยาง

อน และส ตองมความฉลาด ถาไมร กตองไปศกษาจากผร หรอหาหนงสอมาอาน หรอ

จางผทมความร มาเปนทปรกษา อยางนเปนตน แลวเรากจะมความร มสตปญญา

สามารถทจะดาเนนไปสจดหมายปลายทางทเราปรารถนาได ไปสความสาเรจ ไปสความ

ยงใหญได

ขอฝากคณธรรมท ง ๔ ประการน ใหกบญาตโยมนาไปพนจพจารณา ถาปรารถนา

ความสาเรจในชวต กขอใหม ฉนทะ วรยะ จตตะ วมงสา หรอ อทธบาท ๔ แลว

ความสาเรจจะเปนของทกทานอยางแนนอน การแสดงเหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไว

เพยงเทาน

87

กณฑท ๑๑

คณคาของพระพทธศาสนา ๗ ตลาคม ๒๕๔๓

ถาจะนบอายของพระพทธศาสนา วามความยาวนานสกแคไหน กตองเรมนบต งแตวนท

พระพทธองค ทรงประกาศสอนธรรมะเปนคร งแรก กคอวนเพญ เดอน ๘ ทเรยกวา วน

อาสาฬหบชา เปนวนทพระพทธเจาทรงประกาศสอนธรรมะ ใหกบสตวโลกเปนคร งแรก

โดยมพระปญจวคคยท ง ๕ เปนผรบฟงธรรม หลงจากนนพระพทธองคกทรงแสดง

ธรรมมาตลอด จนกระท งถงวนดบขนธปรนพพาน เปนเวลา ๔๕ พรรษา ปนเปนป

พทธศกราชท ๒๕๔๓ ถาจะนบอายของพระพทธศาสนา กเรมนบจาก วนทพระพทธองค

ทรงประกาศสอนธรรมะ จนถงวนเสดจดบขนธปรนพพาน เปนเวลา ๔๕ ป บวกเขากบป

พทธศกราช ซงปนเปนปท ๒๕๔๓ เพราะวาพทธศกราชเรมนบจากวนทพระพทธเจา

เสดจดบขนธปรนพพาน รวมกนแลวจะได ๒๕๘๘ ป นคออายของพระพทธศาสนา

การทพระพทธศาสนา สามารถดารงมาไดยาวนาน เปนเพราะอานภาพของพระธรรม

คาส งสอน ของพระพทธองคน นเอง ทมอานภาพสามารถดงดดจตใจ ดงดดศรทธาของผ

ทไดยน ไดฟง สามารถทาใหผทไดยนไดฟงนน เหนคณคาของพระพทธศาสนา และม

ความปรารถนาทจะสบทอด ถายทอด ใหกบอนชนรนหลงตอไป นบตงแตพระอรหนต

รนแรก คอพระปญจวคคยท ง ๕ หลงจากททานเหลานนไดฟงธรรมะ คาสอนของพระ

พทธองคแลว ไดบรรลเปนพระอรหนต ทานเหลานนกทาหนาทชวยพระพทธองคเผยแผ

คาสอน ใหผอนไดรจก ทาใหผอนทไดรจกแลว ชวยกนเผยแผสบทอดกนมา จนกระท ง

ถงปจจบนน

อานภาพของพระธรรมคาสอน ทพระพทธองคทรงแสดงนน มอยหลายประการดวยกน

ประการหนง ทเราสวดในบทพระธรรมคณอยเสมอๆ คอ สวากขาโต ภควตา ธมโม

แปลวา พระธรรมคาสอนของพระพทธเจานน เปนธรรมทตรสไวชอบแลว คอถกตอง

88

ตามหลกของความเปนจรง พระพทธองคไมไดปลก ไมไดเสกสงตางๆ ขนมาส งสอน

พวกเรา ทกสง ทกอยาง ทพระพทธองคทรงส งสอน ใหกบพวกเรานน เปนสงทมอย

เปนอย เพยงแตวาพวกเรา อาจจะมองไมเหน อาจจะไมร เพราะวาจตใจของพวกเรา กบ

จตใจของพระพทธเจานน ไมเหมอนกน จตใจของพระพทธเจา มธรรมะ มดวงตาเหน

ธรรม มแสงสวาง สวนจตใจของพวกเรานนมอวชชา ความหลง ความมดบอด ทาให

มองไมเหนสงตางๆตามความเปนจรง แตมองไปตามความหลงของเรา มองไปตามความ

อยากทมอยในใจเรา ความเหนของเรา กบความเหนของพระพทธเจา จงไมเหมอนกน

พระพทธเจาทานเหนตามความจรง พวกเราเหนตามจนตนาการ ตามความคดของเรา ซง

เปรยบเหมอนคนตาบอด

คนตาบอดนน เหมอนคนหลบตา ตองใชจนตนาการ เวลาญาตโยมเดนหลบตาเขามาใน

วด ในศาลาน จะมองไมเหนสงตางๆ ทมอยในศาลานได ตองใชจนตนาการ วาศาลาหลง

น กวางขนาดไหน สงขนาดไหน มเสากตน มหนาตางกบาน มพระพทธรปกองค ซง

อาจจะไมตรงกบความเปนจรงกได เพราะมองไมเหนดวยตาของเราเอง สวนพระพทธ

องคน น เปรยบเหมอนกบคนทมตา ไมใชเปนคนตาบอด เวลาเดนเขาในศาลาน สามารถ

มองเหนวา ศาลานมขนาดกวาง ยาว ขนาดไหน มพระประธานตงอยทไหน หนาตกกวาง

เทาไร มพระพทธรปองครองกองค มพระสงฆทน งอยในศาลาแหงนกรปดวยกน สง

เหลานสามารถเหนได เพราะตาไมบอด

ความบอดของปถชนนน ทาใหไมสามารถมองเหนนามธรรมท งหลาย ซง เปนสงท

ละเอยดกวารปธรรมท งหลาย ซงสามารถมองเหนไดดวยตาเนอธรรมดา นามธรรม

ท งหลายน ถาไมมปญญา ไมมธรรมะ ดวงตาทเหนธรรมแลว จะไมสามารถเหนได ใน

เรองนรก เรองสวรรค เรองเวยนวายตายเกด เรองมรรค ผล นพพาน เรองบาป บญ

เรองกรรม สงเหลานปถชนอยางเราๆทานๆ มกจะไมคอยเหนกน ไมรจกกน เพราะเปน

เรองของนามธรรม ไมใชเรองของรปธรรม ทสามารถมองได เหนไดดวยตาเนอ

ผทจะเหนสงเหลานได จะตองเปนผทประพฤต ปฏบตธรรม จนกระท งเกดมดวงตาเหน

ธรรมขนมา คอพระอรยบคคลท ง ๔ ประเภท นบตงแตพระโสดาบนขนไป ตอดวยพระ

89

สกทาคาม พระอนาคาม และพระอรหนต ทานเหลานสามารถเหนสงตางๆ ทเราปถชน

คนธรรมดาสามญ ไมสามารถเหนได ทานเหนตามภมจต ภมธรรมของทาน พระ

โสดาบนจะเหนสวนหนง แตยงเหนไมหมด พระสกทาคาม จะเหนเพมขนมาอก พระ

อนาคาม จะเหนเพมมากขนไปอก จนกระท งถงพระอรหนต และพระอรหนตสมมาสม

พทธเจา ทานจะเหนครบทกสง ครบทกอยาง เหนการเวยนวายตายเกดของสตวโลก

ท งหลาย เหนกรรมตางๆททามาในอดตจนถงปจจบน รผลของกรรมทจะตามมาใน

อนาคต สงเหลาน ทานสามารถเหนได เพราะทานมปญญา มดวงตาเหนธรรม

เมอทานเหนสงเหลานแลว ทานกเอาสงเหลานมาประกาศส งสอน ใหกบพวกเรา ผท

เปรยบเหมอนกบคนตามดบอด จะไดร จะไดเหน เวลาคนตาบอดเดนไปไหนตามลาพง

จะลาบากมาก ไมรวาจะไปตกหลม ตกบอทไหน หรอไปชนกบอะไรบาง ถามคนตาด

เดนนาหนา พาคนตาบอดไป คนตาบอดนนจะสบาย สามารถเดนไปไดดวยความ

ปลอดภย ไมตองไปตกหลม ตกบอ ไมตองไปชนกบอะไร ตางๆ นานาคนตาบอดนน จง

ตองอาศยคนตาด เปนเครองนาทางฉนใด พวกเราผยงเปนปถชน มความหลง มอวชชา

มความมดบอดครอบงาจตใจอย จงตองอาศยผทมตาดนาทางฉนนน ผทตาดกคอ พระ

อรยบคคลท งหลายนนเอง ทานไดศกษา ประพฤต ปฏบตธรรมของพระพทธเจา และได

เหนสงตางๆแลวทานจงนาเอาสงเหลาน มาส งสอนพวกเรา สอนใหเรารจกกรรม คอการ

กระทา วาการกระทานน มท งทางกาย ทางวาจา และทางจตใจ มท งดมท งช ว ถาทาด ก

มผลดตามมา คอความสขของจตใจ ถาตายไป กจะไปสสคต ไดไปเกดทด ทงาม เปน

มนษย เปนเทวดา เปนพรหม เปนพระอรยบคคลตอไป ถากระทาความไมด กระทา

ความชว จตใจจะมแตความทกขรอน ตายไปกจะไปสนรกอเวจ ไปเกดเปนเดรจฉาน

เปนเปรต อสรกาย ไปสอบายภมท ง ๔ ซงเปนทอยของผทกระทาความชว ผทชอบฆา

สตวตดชวต ลกทรพย ประพฤตผดประเวณ พดปดมดเทจ เสพสรายาเมา

พวกเราท งหลายทไดเกดมาเปนมนษยในชาตน เปนเพราะเราไดเคยทาความด ใน

อดตชาตน นเอง เราเคยทาบญ เราเคยรกษาศล เราเคยไหวพระสวดมนต เจรญจต

ภาวนา อนเปนเหตทาใหเราไดเกดเปนมนษย แตท งนท งน น การเกดมาเปนมนษยกม

90

ความไมเทาเทยมกน เพราะวาบญวาสนาทเราทามาไมเทากน บางคนทามาก กได

อานสงสผลบญมาก มชวตทสขสบายมาก คนททานอย กมชวตทสขสบายนอย อยางน

เปนเรองของผลกรรมททากนมา ถาเราเอาประสบการณในชวตของเราในปจจบนนมา

เปนครสอนเรา วาสงตางๆ ทเราทามาในอดตนน มนกทาใหเราเปนอยอยางในปจจบนน

ถาเราอยากจะไดวาสนาบารมทยงขนไป เรากควรประพฤต ปฏบต ตามพระธรรมคาสอน

ของพระพทธองค ทสอนใหเรากระทาความด ละความชวท งหลาย ชาระจตใจ ชาระ

ความโลภ ความโกรธ ความหลง ใหออกไปจากจตใจของเรา ถาเราเชอในเรองเหลาน

เรากจะทาแตความด

พระพทธเจา และพระอรยสงฆนน ทานเปนบคคลทมศล มธรรม เปนคนซอสตย สจรต

เปนคนทไมหวงผลประโยชนตอบแทน จากการกระทาของทาน ทานชวยเหลอพวกเรา

ดวยความเมตตา กรณา สงสารพวกเรา เหนพวกเรายงเปนคนมดบอด ตองเวยนวาย

ตายเกด บนกองทกขแบบไมรจกจบจกสน กมความปรารถนาด อยากจะชวยใหพวกเรา

ไดพนจากทกข ไดพนจากการเวยนวายตายเกด เมอทานมดวงตาเหนธรรมแลว ทาน

ทรงสละเวลาตลอดชวตของทาน มาส งสอนพวกเรา เพอพวกเราจะไดมดวงตาทสวางขน

นาพาพวกเราไปสทางทด ดงพวกเราออกจากความชวท งหลาย

ถาพวกเรามศรทธา เชอในพระธรรม คาส งสอนของพระพทธองคแลว พวกเราจะมแตได

อยางเดยว ไมมขาดทน เพราะทกสงทกอยาง ทพระพทธองคทรงส งสอนนน เปนความ

เปนจรงท งน น เราจะเหนไดจากพระอรหนตสาวกท งหลาย กอนททานจะบรรลเปนพระ

อรหนตสาวก ทานกเปนปถชน คนธรรมดาสามญอยางพวกเรานแหละ เมอไดยน ไดฟง

ธรรมะ คาสอนของพระพทธองคแลว กเกดความศรทธา นอมเอาธรรมะคาสอนของพระ

พทธองคมาประพฤต ปฏบต และบรรลธรรมขนมา มดวงตาเหนธรรม สามารถยกจตใจ

ใหพนจากกองทกขได พนจากการเวยนวายตายเกด เขาสความสขอยางยง ทเรยกวา

ปรมง สขง คอ ความสขในพระนพพานนนเอง

นเปนสงทเราสามารถเชอไดอยางตายใจ รอยเปอรเซนต แตความเชออยางเดยว ยงไม

พอ นอกจากเชอแลว เราตองนอมเอาสงตางๆ ททานทรงส งสอน มาประพฤตปฏบตกบ

91

กาย วาจา ใจ ของเรา ดงททานไดมากระทากนในวนน ทานไดมาทาบญทาทาน ฟงเทศน

ฟงธรรม ถงแมพระสงฆจะไมไดใหศลกบเรา เรากสามารถตงจต ต งใจ รบศลในจตใจ

ของเราได คอเรารแลววา ศล ๕ ศล ๘ มอะไร เรากต งจตอธฐาน วาเราจะรกษาศลท ง ๕

ขอ หรอ ๘ ขอน กเหมอนกบวาไดรบศลกบพระมาแลว เราเพยงแตรกษาไป ศลนกจะ

เปนเครองปกปองคมครองรกษา ไมใหเราตกไปสอบายภมน นเอง เพราะวาอานสงสของ

ศลนน ทานแสดงไววา สเลนะ สคตง ยนต ผมศลยอมไปสสคต ไปสภพภมของมนษย

ของเทวดา ของพระพรหม ของพระอรยบคคลนนเอง

สวนอบายภมน น ผมศลจะไมไป เพราะศลนเปนเหมอนกบกาแพงกนเอาไว หรอเปนตา

ขายมารองรบเอาไว ไมใหตกไปสทต า เวลาเราไปดการแสดงกายกรรม จะเหนมตาขาย

ขงเอาไวขางลาง เผอเวลานกกายกรรมพลาดตกลงมา ยงมตาขายไวรองรบ รางกายจะ

ไดไมกระแทกกบพน ศลนกเปนเหมอนกบตาขายทรองรบดวงวญญาณ ดวงจต ดวงใจ

ของพวกเราท งหลายไว หลงจากรางกายเราแตกสลายไปแลว ถาเรามศล จตใจของเราก

ไมไปเกดในทต า ไมไปเกดเปนสนข ไมไปเกดเปนแมว เปนนก เปนกา เพราะมศลคอย

ปองกนไวน นเอง

ถาพวกเราอยากจะเหนผลของธรรม เราตองนอมธรรมเขามาดวยความศรทธา นอมเขา

มาประพฤตปฏบต เมอเราปฏบตแลว เราจะเหนผลทพระพทธเจา และพระอรหนตสาวก

ท งหลาย ทรงไดร ทรงไดเหนมากอน เพราะวาพระธรรม คาสอนของพระพทธองคน

เปน อกาลโก คอ เปนของทไมขนอยกบกาล กบเวลา ไมเสอมสภาพ ความจรงตางๆ ท

พระพทธองคไดทรงส งสอน ในสมยพทธกาลนน กยงเปนจรงอยในสมยปจจบนน

อานสงสหรอผลตางๆ ทผปฏบตจะพงไดรบจากการประพฤตปฏบตธรรม ในอดตเปน

อยางไร ในปจจบนกจะเปนเชนนน เปนของทไมเสอมคณภาพ ไมเสอมประสทธภาพ ไม

เหมอนกบขาวของตางๆ ทมอยในปจจบนน เชนอาหารหรอยาตางๆ เปนของทมอายขย

พอหมดอาย มนกจะเสย จะเสอม จะหมดคณภาพ เวลาไปซอของตามตลาด จะมฉลาก

ตดไวตามกลอง วาควรบรโภคกอนวนทเทานนๆ เพราะถาบรโภคหลงจากวนนไปแลว

ไมรบรองวาจะมอะไรเกดขนกบผบรโภคหรอไม

92

แตเรองธรรมะ คาสอนของพระพทธเจานน ไมเปนเชนนน พระธรรมคาสอนของพระ

พทธองค ไมมฉลากตดไว วาจะเสอมในยคใด ในเวลา ๑๐๐ ป ๕๐๐ ป ๑๐๐๐ ป หรอ

๕๐๐๐ ป พวกเราคงเคยไดยนวา พระพทธศาสนาของเรา จะมอายเพยง ๕๐๐๐ ป

เทานน แตกไมไดหมายความวา พระพทธศาสนาจะเสอม หมดอาย หมดคณภาพไป

การทมการทานายวา พระพทธศาสนาจะอยไปไดแค ๕๐๐๐ ปนน เปนเพราะวา ผทจะ

ฟง ผทจะเชอ ผทจะนาไปประพฤต ปฏบตน น จะไมมเหลออย หลงจาก ๕๐๐๐ ปผาน

ไปแลว คอหลงจากนนไปแลว ผทจะศกษาธรรมะ จะไมคอยเขาอก เขาใจ ไมคอยร

เทาไร เพราะวาจตใจของมนษยไดเปลยนไปเรอยๆ เสอมไปเรอยๆ ตามอานาจของความ

โลภ ความโกธร ความหลง

คนสมยนกบคนสมยกอน ถาเปรยบเทยบกน คนสมยกอน สมยทเรายงเปนเดกอยนน

จะมศลธรรมมากกวาคนสมยน ศกษาธรรมะมากกวา คนสมยน คนทจะบวชนน จะบวช

ท งพรรษา แตสมยนบวชกนแค ๑๕ วนบาง ๑๐ วนบาง บางทบวชเชา สกเยนกม คอ

บวชหนาไฟ บวชเปนประเพณแคนนเอง แสดงใหเหนวา จตใจของคนเราเรมหางเหนจาก

พระพทธศาสนา เพราะอานาจของกเลส อานาจของวตถในโลกนมมาก คนสวนใหญทก

วนน แทนทจะบชาบญกศลกน กลบไปบชาเงน บชาทอง บชาตาแหนงตางๆ นานา

เดยวนลงทนกนทใชเงนหมดไปเปนรอยลานกม เพราะอะไร เพราะวาเมอไดตาแหนง

แลว จะสามารถกอบโกยเงนทองได จงยนดทจะลงทนแบบน ไมคอยทาเพอศลธรรม ไม

คานงถงคณงาม ความด ไมเคยคดวาเขาไปแลว จะทาประโยชน จะทาความด มแตคด

วา เขาไปแลวจะกอบโกย เอาเงน เอาทอง ใหไดมากๆ เพราะวาสมยน มวตถสงของ

ตางๆ ทจะซอมานนมอยเยอะ เชนโทรศพทมอถอ โทรทศน วดโอ คอมพวเตอร เครอง

เลนตางๆ บานเรอน เสอผาอาภรณ อาหาร ยารกษาโรค ยาบารง เครองสาอาง ของ

ฟมเฟอยท งหลาย คอยย วยวน ลอกเลสตณหาอย ตลอดเวลา จงทาใหไมอยาก

เขาวดเขาวา เพราะเสยเวลา เสยเงนเสยทอง ซอขาวของมาถวายพระ

คนทมกเลสตณหาอยในจตใจมาก จะไมอยากใหอะไรกบใคร อยากแตจะไดอยางเดยว

เพราะตณหาคอความอยาก อยากม อยากเหน อยากดอยากจะได ไมอยากจะให แตหา

93

รไมวา ตามหลกของความเปนจรงแลว ความอยากนกคอตนเหตของความทกขน นเอง

อยากไดเทาไร กยงอยากไดมากขนไปอก แทนทมมากแลวจะด มนกลบไมด มนกลบไม

พอ มหาเศรษฐมเงนเปนพนลาน หมนลาน ยงอยากจะมใหมากๆขนไปอก จะเหนไดชด

เลย วาตณหา ความอยาก คอเหตทาใหไมอม ไมพอ การทจะทาใหอม ใหพอ ไดน น

จะตองลดตณหา ดวยการทาบญใหทานนนเอง อยางทวนนญาตโยมไดมาทาบญกน

เวลาไดใหอะไรไปแลว ใจมนอม ใจมนมความสข เพราะใจเอาชนะกเลส ชนะตณหา

ชนะความโลภ ชนะความตระหนไดน นเอง เวลาใจมความโลภ มความตระหน ใจจะม

ความหว มความกระหาย แตพอไดทาบญ ใหทาน ความหวความกระหายตางๆ กจะถก

ดบไป ทาใหจตใจมความอมขนมา

จงขอใหพวกเราท งหลาย จงเหนคณคาของธรรมะ คาสอนของพระพทธองค อยาปลอย

ใหการทเราไดมาเกดเปนมนษย และไดพบพระพทธศาสนา ซงเปนสงทมคณคาอยางยง

น น หลดลอยออกไปจากจต จากใจของเราเลย เพราะวาไมมอะไรในสากลโลกน ในภพ

ท งสามน ทจะมคณคา มประโยชนแกตวเรา มากยงกวาพระธรรม คาสอนของ

พระพทธเจา เพราะพระธรรม คาสอนของพระพทธเจานน จะทาใหเราพนจากทกขภย

ท งหลายได สวนทรพยสมบต ขาวของ เงนทองท งหลายนน มนชวยอะไรเราไมได เวลา

มความทกขนมา เงนทองทมอยน นไมไดชวยดบทกข ทาใหเรามความสข มความสบาย

ใจขนมาไดเลย พวกเราชาวพทธท งหลาย จงควรเหนคณคาของพระพทธศาสนา แลว

นาเอามาศกษา และประพฤตปฏบต เพอทเราจะไดมธรรมะเปนทพงตอไป การแสดง

เหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน

94

กณฑท ๑๒

วนเกด ๘ ตลาคม ๒๕๔๓

พวกเราทกๆคนทเกดมาในโลกน จะมวนสาคญอยางยงสาหรบตวเองอยวนหนง เรยกวา

วนเกด ทกๆปจะมวนคลายวนเกด เวยนมาบรรจบ เชนถาเกดวนท ๘ ตลาคม เมอถง

วนท ๘ ตลาคม กจะเปนวนครบรอบวนเกด วนน จงถอเปนวนสาคญอยางยงสาหรบตว

ของเราเอง เราจงทาสงทพเศษกน เชนมาทาบญกน เพอความเปนสรมงคลแกชวตของ

เรา เพอความสข ความเจรญนนเอง การทจะทาบญ ใหเกดความเปนสรมงคล เกด

ความสข เกดความเจรญอยางแทจรง ตองทาบญใหเกดปญญา คอทาบญแลว ตองได

ธรรมะดวย ไมใชสกแตเพยงการมาใหทาน ถวายของพระแลวกกลบบาน โดยทไมรเรอง

เกยวกบวนเกดของเราเลย วาเราเกด มาไดอยางไร ชวตของมนษยนมความสาคญ

อยางไร จะทาประโยชน ใหแกชวตของเรานนไดอยางไร ถาศกษาธรรมะ ฟงเทศน ฟง

ธรรม จะเกดความเขาใจ เกยวกบเรองการเกดของเรา เมอทราบแลว จะสามารถดาเนน

ชวต ไปในทศทางทถกตองดงาม นาความผาสก ความเจรญรงเรอง ความเปนสรมงคล

มาใหกบเราได

การทเรามาเกดไดน ตองอาศยปจจยใหญๆอย ๒ ประการดวยกน คอ ปจจยทางดาน

รางกาย และปจจยทางดานจตใจ ปจจยทางดานรางกายนนเกยวกบผใหกาเนด คอตอง

มพอกบมแม ถาไมมพอ ไมมแม ยอมไมสามารถมาเกดได ดงนน บคคลทสาคญทสด

ในชวตของเรา กคอ พอและแมนนเอง ถาไมมพอ ไมมแม ชวตเรากไมม รางกายเรากไม

มพอแมจงเปนบคคลทมความสาคญอยางยงกบชวตเรา ทานเปนผใหชวตเรา ทานจง

เปนผมพระคณอนใหญหลวง ลกๆจงตองสานกในบญคณของทานอยเสมอ

อยางวนนเปนวนเกดของเรา เราไดทาบญกบพระของเราแลวหรอยง พระของเรากคอพอ

แมของเรานนเอง พระพทธเจาทรงตรสวา พอแมนนเปรยบเหมอนพระพรหม พระ

95

อรหนตของลกๆ ดงนน พวกลกๆจงตองพยายามดแลพอแมใหด ถาพอแมแกชรา ไม

สามารถเลยงดตวเองได กตองเปนหนาทของลกๆ ทจะตองคอยเลยงดทาน เหมอนกบ

ทานเคยดแลเรา อนนเปนสงทเราไมควรลม ไมควรทจะละเลย ถาเราเลยงดพอแมแลว

เราจะเปนคนด ความเจรญรงเรอง ความเปนสรมงคลท งหลายกจะตามมา เพราะพระ

พทธองคทรงตรสวา ผทมความกตญ�กตเวท มความสานกในบญคณ และทดแทน

บญคณแกทานผมพระคณนน ไปอยทไหน จะมแตความเจรญรงเรอง

ในทางตรงกนขาม ผไมมความกตญ�กตเวท ไปอยทไหน มกไมคอยประสบ

ความสาเรจในชวตสกเทาไร เมอผอนรวาคนนเปนคนไมมความกตญ� จะไมมใคร

อยากใหความชวยเหลอ หรอใหการสงเสรม เพราะสงเสรมไปแลวกไมเกดประโยชน

อะไร เพราะไมรจกสานกบญคณของผอนในเวลาทผอนทาบญทาคณให ดไมด นอกจาก

จะไมมความกตญ�แลว อาจจะทารายผมพระคณอกดวยกเปนได อยางนกม แตคนทม

ความกตญ�กตเวท ไปอยทไหนกจะมแตคนสรรเสรญ ยกยอง ไดรบความชวยเหลอ

อปการะ จากบคคลตางๆอยเสมอ

ถาเราอยากจะใหวนเกดของเรานนมความหมายอยางแทจรง และเรามความสข ขอให

พวกเราระลกถงบญคณของบดามารดาเปนอนดบแรก มหนาทกจกรรม จะทาอะไร

ใหกบบดามารดาของเราได กขอใหกระทาเสย ถาทานแกเฒาชรา กควรเลยงดทานดวย

ปจจย ๔ ถาทานยงมกาลงวงชาอย หรอเรายงเปนเดก กขอใหเรามความเคารพ เชอฟง

ในคาสอนของทาน เพราะวาทานมแตความปรารถนาดกบเรา ทานรกเรา ทานอยากจะให

เราเปนคนด เราจงควรทจะประพฤตตวเอง ใหด ใหงาม อยาทาตวเปนคนเกกมะเหรก

เกเร เวลาเรยนหนงสอ กใหต งใจเรยน ขยนไปโรงเรยน อยาหนไปดหนง ดการตน อยา

ไปเทยวเตรใหมากจนเกนไป เชอฟงคณคร กลบมาบานกชวยทางานบาน เชอฟงพอแม

ประพฤตปฏบตตวเปนคนด แลวพอแมจะมความสข การทาความสขใหกบพอแมน เปน

บญเปนกศลอยางหนง

เหมอนกบการทเราไดมาอยวด มาบวชเปนพระ หรอเปนคฤหสถปฏบตธรรม จะทาให

พอแมมความสขใจ เพราะทานรวา ผทมาอยในวดนน จะทาแตความด นามาซงความ

96

เจรญรงเรอง ทาใหพอแมสบายใจ ถาอยากจะใหพอแมมความสข เรากควรประพฤตตว

เราใหด อยาไปทาตวเปนคนเกเร อยาใหผอนเขาตาหนตเตยน เมอพอแมไดยนขาวคราว

ไมดของเรา จะไมสบายใจ ถาเราประพฤตผดจนเขาคกเขาตะราง มนกเหมอนกบจบพอ

แมเขาคก เขาตะรางไปดวย เพราะวาพอแมรกเรา หวงใยเรา เวลาเราตดคกตดตะราง

พอแมกจะตองไปเยยมเราถงคกถงตะราง จงขอใหเราระลกถงพระคณของบดามารดา

อยเสมอ แลวประพฤตตวเราใหด

เหตปจจยทางดานรางกาย ไมใชเปนเหตปจจยเดยว ทจะทาใหเรามาเกดเปนมนษยได

พระพทธองคทรงแสดงไววา การทจะมาเกดเปนมนษยไดน น บคคลนนตองสะสมบญ

บารมมาดวย คอจะตองเปนผมศลธรรม อยางนอยกมศล ๕ ตองเคยรกษาศลมากอน

เคยละเวนจากการฆาสตวตดชวต ละเวนจากการลกทรพย ละเวนจากการประพฤตผด

ประเวณ ละเวนจากการพดปดมดเทจ ละเวนจากการเสพสรายาเมา ถาไมมสงเหลาน

แลว จตใจของเรา จะไมสามารถเกดเปนมนษยได จะตองไปเกดเปนเดรจฉาน อยางน

เปนตน อนนพระพทธองคไดทรงแสดงไวอยางแนชดแลววา ศลนนเปนเครองประกน

ความเปนมนษยของผรกษาศล ผใดทเกดเปนมนษย จะตองมศล อยางพวกเราท งหลาย

ทไดมาเกดเปนมนษยน เพราะวาในอดตเราเคยรกษาศล เราเคยละเวนการกระทาบาป

ท งปวงนนเอง จงเปนเหต เปนปจจยใหพวกเราไดมาเกดเปนมนษย

การทไดมาเกดเปนมนษยนจงเปนของยาก ไมใชเปนของงาย งมเขมในมหาสมทร ยง

งายกวาการไดมาเกดเปนมนษยเสยอก เพราะเหตใด เพราะวาการทจะไดเกดเปนมนษย

จะตองมท งศล ท งธรรม และโอกาสอานวย อยางมนษยนเปรยบเทยบกบจานวนสตว

อนๆ พวกมดและแมลง พวกสตวตางๆ จะมมากกวามนษย เวลาออกลกท ไมไดออกมา

ทละตวแตออกมาเปนสบ เปนรอย การเกดเปนมนษยมจานวนนอย ถาเปรยบเทยบก

เหมอนกบเวลาซอสลากกนแบงรฐบาล รางวลทหนงมอยรางวลเดยว โอกาสทจะถก

รางวลทหนงนนยากมาก เพราะมอยฉบบเดยว สลากท งหมดมเปนลานฉบบ แตมฉบบ

เดยวเทานน ทจะถกรางวลทหนงได ไมเหมอนรางวลอนๆ รางวลท ๒ ท ๓ ท ๔ ท ๕

หรอเลขทายนน มมากกวา โอกาสทจะถกรางวลตางๆ กจะมมากกวา ทจะถกรางวลท ๑

97

ฉนใด การทจะไดเกดเปนมนษย กฉนนน โอกาสทจะไดเกดเปนมนษย กเหมอนกบการ

ซอสลากกนแบงแลวถกรางวลท ๑ มนมนอยมาก เมอไดเกดมาเปนมนษย จงถอวาเปน

โชคดอยางยง เปนบญวาสนาอยางยง

สงสาคญอกสงหนง และเปนสงทหายากในโลกน กคอการเกดขนของพระพทธเจาแตละ

พระองค พระพทธเจาแตละพระองคทจะไดตรสร และมาส งสอนธรรมะใหกบสตวโลกน

ไมใชเปนสงทจะเกดขนไดงายๆ เวลาทพระพทธเจาจะไดมาเกดนน ตองใชเวลาเปนกป

เปนกลปทเดยว กปหนง กลปหนงน เปนเวลาทยาวนานมาก มากกวาลานๆปขนไป ลาน

เดยวนกยาวนานแคไหนแลว แตลานๆป ลองคดด จะยาวนานขนาดไหน ดงนนโอกาสท

ไดเกดเปนมนษย ไดมาเจอพระพทธเจา ไดมาเจอพระพทธศาสนา จงเปนโอกาสทยาก

อยางยง พวกเรานถอวาเปนผทมโชควาสนามาก ไดเกดมาเปนมนษยแลว กยงไดเกดมา

พบกบพระพทธศาสนาอก อนนเทากบซอสลากใบเดยว แลวถกท งรางวลท ๑ และ

รางวลท ๒ พรอมๆกนไปเลย

เมอไดเกดเปนมนษยแลว และไดพบกบพระพทธศาสนา ควรจะถามตวเองวา แลวเราจะ

ทาอะไรตอไป เราควรทจะศกษาใหรวา พระพทธเจาทานทรงสอนใหทาอะไร ทานทรง

สอนใหเราทาความด ใหเราละเวนความชว และชาระจตใจของเรา ใหสะอาดหมดจด ละ

ความโลภ ความโกรธ ความหลง การทาบญจะนาความสขมาใหกบเรา เชนเรามาวดมา

ทาบญ เอาอาหารคาว หวาน เอาขาว เอาของ มาถวายพระสงฆ องคเจา ทาไปแลว เราก

มความสขใจ เพราะเราไดชนะความตระหน ชนะความโลภ ชนะความหลงทมอยในจตใจ

ของเรา ถาเรามความโลภ มความตระหนอยในจตใจของเรา จตใจเรากจะมความแต

ความทกข มแตความไมสบายใจ แตถาเราสามารถชาระสงเหลาน ใหออกไปจากจต จาก

ใจ ของเราไดแลว เรากจะมความสข มความสบายใจ

เชนเดยวกบการละเวนจากการทาบาป ถาเราไมไดสรางความเดอดรอนใหกบผอน ไมไป

เบยดเบยนผอน ไมไปลกทรพย ไมไปประพฤตผดประเวณ ไมไปฆาสตวตดชวต ไมไป

โกหกหลอกลวงผอนแลว เรากจะสบายใจ เราไมตองกลวคนอนจะมาจบเราไปขงคก แต

ถาเราไปทาผด ไปทาบาปแลว มนกจะมโทษตามมา มความไมสบายใจตามมา

98

เชนเดยวกบการชาระความโลภ ความโกรธ ความหลงทมอยในจต ถาเราชาระสงเหลาน

ได จตใจของเราจะมแตความสข อยางตอนน ญาตโยมนงอยในศาลาแหงน มความสข

มความสบายใจ กเพราะวา ในขณะนไมมความโลภ ไมมความโกรธ ไมมความหลง

นนเอง สงเกตด เวลาทมความโกรธอยนน จตใจจะรอน จะนงอยไมได จะตองระบาย

ออกไปดวยการไปดา ไปวา ไปทบตผอน เพราะวาเวลาทมความโลภ ความโกรธ ความ

หลงเกดขนมาแลว จะนาความทกขมาใหกบเรา แตถาเราสามารถเอาชนะความโลภ

ความโกรธ ความหลงได นงอยเฉยๆ เรากมความสขแลว

เมอไดมาเกดเปนมนษย และไดยนไดฟงธรรมะ กขอใหเรานอมเอาธรรมะคาสอนของ

พระพทธเจา มาประพฤตปฏบตกบตวเรา จะทาใหการทไดมาเกดเปนมนษยนน ไดรบ

ผลประโยชนอยางสงสด เพราะวามนษยน น สามารถทจะประพฤตปฏบตตนใหหลดพน

จากการเวยนวายตายเกดได หลดพนจากความทกขได ดงทพระพทธเจา และพระ

อรหนตสาวกท งหลาย ไดใชชวตของมนษยใหเกดประโยชนอยางสงสด ดวยการทา

ความด ละเวนความชว และชาระความโลภ ความโกรธ ความหลง ใหออกไปจากจต

จากใจ กลายเปนจตใจทสะอาดบรสทธ เปนจตทบรรลถงพระนพพาน อนเปนแดนเกษม

สนตทเรยกวา ปรมงสขง เปนความสขอยางยงยวด เปนความสขอนสงสด เปนความสข

อนประเสรฐ ซงเราสามารถบรรลถงได จากการทเราไดพบกบพระพทธศาสนา และ

ประพฤตปฏบตตาม

จงขอใหทานท งหลาย จงใชประโยชนของการเปนมนษย และใชประโยชนของ

พระพทธศาสนา ใหเตมกาลงสตปญญา ถงแมจะไมไดบรรลเปนพระอรหนตในชาตนก

ตาม อยางนอยกไดสะสมบญบารมทจะคอยๆ นาเราไปสจดหมายปลายทางอนดงาม

ตอไป ขอใหระลกถงคณคาของความเปนมนษย ระลกถงคณคาของพระพทธศาสนา

แลวดาเนนชวตไปตามรอยพระพทธบาท ทพระพทธองคไดทรงดาเนนมา แลวทานจะ

ประสบกบความสข ความเจรญรงเรอง และความเปนสรมงคลในชวตตอไป การแสดง

เหนวาสมควรแกเวลา ขอยตไวเพยงเทาน