แผนพฒนาการเกษตรระดบต าบล ต าบลคานหาม ป 2557-2559

โดยส านกงานเกษตรอ าเภออทย อ าเภออทย

จงหวดพระนครศรอยธยา

กรมสงเสรมการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ

2

ค ำน ำ

หนงสอแผนพฒนากรเกษตรระดบต าบลคานหาม อ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา จดท าขนเพอรวบรวมขอมลดานการเกษตร ทางกายภาพ ชวภาพ เศรษฐกจและสงคม จากขอมลหนวยงานราชการตางๆ ทเกยวของและจากการจดท าเวทชมชน รวบรวมน ามาวเคราะห เพอหาแนวทางในการพฒนาดานการเกษตรของต าบลใหดขน

ในการจดท าครงน ไดรบความรวมมอจากก านน ผใหญบาน คณะกรรมการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร ทใหขอมลและรวมกนจดท าเวทชมชน รวบรวมจดท า เปนรปเลม แนวทางการพฒนาต าบลคานหาม เสรจสมบรณดวยด ขอขอบพระคณมาในทนดวย

นายสายชล ชาตะรกษ

นกวชาการสงเสรมการเกษตร

2557

3

สำรบญ

หนำ บทท 1 โครงกำรพฒนำชมชนต ำบลคำนหำม อ ำเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยำ 1 หลกกำรและเหตผล 1 วตถประสงค 1 ผลทคำดวำไดรบ 1 พนทเปำหมำย 1 ระยะเวลำด ำเนนกำร 1 งบประมำณทใชและแหลงทมำ 1 ผรบผดชอบโครงกำร 1 บทท 2 สภำพพนฐำนทำงเศรษฐกจ 2 ขอมลทางกายภาพ 2 ทตงอาณาเขต 2 สภาพภมประเทศ 2 อณหภม 4 แหลงน าและปรมาณน าฝน 4

เสนทางคมนาคม 4 ขอมลกลมชดดน ความเหมาะสมของดนและคณภาพดน 6 ขอมลสาธารณปโภค (ประปา ไฟฟา โทรศพท) 8 ขอมลสงกอสรางตางๆ 8 ภยธรรมชาต 8 ขอมลทางชวภาพ 10 พนธพชทปลก / พนธสตวเศรษฐกจ 10 พนธพช พนธสตว แมลงพนเมอง 10 การใชทดน 10 ระบบการผลต 11 ปฏทนกจกรรมในการดแลปลกพช และเลยงสตว 12 เทคโนโลยการผลตพช 12 ปรมาณผลผลต 13

4

สำรบญ (ตอ)

หนำ ขอมลดานเศรษฐกจ 13 ขนาดการถอครองทดน 13 สทธในทดนท ากน 13 จ านวนแรงงาน 14 รายไดรายจายของครวเรอน 14 สตวใชงาน เครองจกรการเกษตรและปจจยการผลต 14 เทคนควธการผลต 14 ผลผลตเฉลย ราคา ตนทนการผลต 15 การรวมกลมเกษตรและเงนทนของกลม 15 แหลงสนเชอเพอการเกษตร 15 ขอมลการตลาด 16 ภาวะหนสน 16 ขอมลดานสงคม 17 จ านวนประชากรและครวเรอน 17 ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม อทธพลของความคด (คานยม) 17 ศาสนาสงยดเหนยวและขอหามตางๆ 17 การศกษา / ศาสนา 17 ผน า 17 การรวมกลมเพอประกอบอาชพ 18 องคกรในชมชน 18 กองทน 19 ภมปญญาทองถน 19 บทท 3 สถำนกำรณของชมชน 21 ปญหาของชมชน 21 ดานกายภาพ 21 ดานชวภาพ 21 ดานเศรษฐกจ 21 ดานสงคม 21

5

สำรบญ (ตอ) หนำ

ล าดบความส าคญของปญหาชมชน 21 ศกยภาพของชมชน (ภมปญญาทองถน จดขายของทองถน) 22 วสยทศนของชมชน 22

ฝนของชมชน 22 ฝนทเปนไปได 22 บทท 4 สงเครำะหขอมล 20

กลยทธทางเลอก

โครงการบรหารจดการของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร ประจ าต าบล 23 โครงการสงเสรมการปลกพชไรดนในโรงเรยน 23

โครงการสงเสรมการใชน าหมกชวภาพและน าสกดสมนไพร 24 บทท 5 แนวทำงกำรพฒนำชมชน 25 แผนพฒนาการเกษตรของต าบล 25 แผนถายทอดเทคโนโลย 25 แผนปรบปรง ฟนฟทรพยากร 26 บทท 6 รปแบบกำรเขยนโครงกำร / กจกรรม 27

โครงการบรหารจดการของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตร 28 ประจ าต าบล โครงการสงเสรมการปลกพชไรดนในโรงเรยน 31

โครงการสงเสรมการใชน าหมกชวภาพและน าสกดสมนไพร 33 ภำคผนวก กำรจดเวทชมชน 35

6

สำรบญตำรำง ตำรำงท หนำ

1 ปรมำณน ำฝน 5 2 ปฏทนกำรปลกพช 10 3 ปฏทนกำรเลยงสตว 10 4 ปฏทนกำรเลยงปลำ 10 5 ตนทนกำรผลตขำวนำป 13 6 ผลผลตเฉลยรำคำตนทนกำรผลต 21 7 แผนพฒนำกำรเกษตรของต ำบล 23

8 กระบวนกำรจดท ำเวทชมชน 37

7

สำรบญรป รปท หนำ 1 ขอบเขตของต ำบลคำนหำม 4 2 เสนทำงคมนำคมต ำบลคำนหำม 5 3 ชดดนตำง ๆ ในต ำบลคำนหำม 7 4 ทตงของสถำนทท ำกำรตำง ๆ ของต ำบลคำนหำม 9

บทท 1

โครงกำรพฒนำชมชนต ำบลคำนหำม อ ำเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยำ

หลกกำรและเหตผล ดวยกรมสงเสรมการเกษตร ไดใหคณะกรรมการบรหารศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล เขารวมจดท าเวทชมชนและจดท าประชาคม และน าประเดนการพฒนาทางดานการเกษตรมาจดท าเปาหมายการพฒนาการเกษตรระดบต าบลฉบบสมบรณ และใหคณะกรรมการบรหารศนยฯ จดท ารายละเลยดแผนงานโครงการ เสนอองคกรปกครองสวนทองถน เพอสนบสนนของบประมาณในการด าเนนงาน โดยใหคณะกรรมการบรหารศนยฯ และประชาชนของทกหมบานภายในต าบลมารวมกน เสนอขอมลและปญหาของหมบาน ทรพยากรทม ตลอดจนขอดและขอเสยของตนเอง เพอจะไดเสนอใหเปนแนวทางในการท าแผนพฒนาต าบลใหเปนไปตามความตองการของชมชนตอไป

8

วตถประสงค 1. เพอใหทราบขอมลของหมบานและต าบล 2. ทราบปญหา และความตองการของหมบาน 3. จดท าแผนพฒนาการเกษตรประจ าต าบล

ผลทคำดวำจะไดรบ สามารถจะจดท าแผนพฒนาการเกษตรไดตรงตามความตองการของหมบาน

เพอพฒนาหมบานใหเปนไปตามความตองการของชมชนตอไป

พนทเปำหมำย หมท 1 - 9 ต าบลคานหาม อ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา

ระยะเวลำด ำเนนกำร กมภาพนธ – กนยายน

ผรบผดชอบโครงกำร 1. ส านกงานเกษตรจงหวดพระนครศรอยธยา 2. ส านกงานเกษตรอ าเภออทย 3. องคการบรหารสวนต าบล คานหาม 4. ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล คานหาม 5. นกวชาการสงเสรมการเกษตรประจ าต าบลคานหาม

บทท 2 สภำพพนฐำนทำงเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอมของชมชน

2.1 ขอมลทำงกำยภำพ 2.1.1 ทตง อำณำเขต และกำรปกครอง ต าบลคานหาม มหมบานท งหมด 9 หมบาน มพนทท งหมด 14,010 ไร พนทท า

การเกษตร ประมาณ 1,535 ไร อยทางทศตะวนตกเฉยงใตของอ าเภออทย หางจากอ าเภออทยประมาณ 5 กโลเมตร

อาณาเขตของต าบล ทศเหนอ ตดตอกบ ต าบลธน อ าเภออทย ทศใต ตดตอกบ ต าบลสามเรอน อ าเภอบางปะอน ทศตะวนออก ตดตอกบ ต าบลอทย และต าบลบานชาง อ าเภออทย ทศตะวนตก ตดตอกบ ต าบลธน อ าเภออทย ต าบลไผลงอ าเภอพระนครศรอยธยา

9

การแบงเขตการปกครอง ต าบลคานหามแบงการปกครองออกเปน 9 หมบาน คอ หมท 1 ชอบานคานหาม หมท 2 ชอบานโคกระวาง หมท 3 ชอบานหนองไมซง หมท 4 ชอบานคานหาม หมท 5 ชอบานลาด หมท 6 ชอบานโคกมะยม หมท 7 ชอบานวงตามน หมท 8 ชอบานวงตาแกว หมท 9 ชอบานลาว

2.1.2 สภำพภมประเทศ สภาพภมประเทศของต าบลคานหามเปนทราบลม

รปท 1 ขอบเขตของต ำบลคำนหำม

N

ต าบลธน ต าบลอทย

10

------------------ ขอบเขตต าบล - - - - - - - - - - - ขอบเขตหมบาน

ทมา แผนทชลประทาน ค าอธบาย หมท 1 บานคานหาม หมท 4 บานคานหาม หมท 7 บานวงตามน

หมท 2 บานโคกระวาง หมท 5 บานลาด หมท 8 บานวงตาแกว หมท 3 บานหนองไมซง หมท 6 บานโคกมะยม หมท 9 บานลาว

2.1.3 อณหภม อณหภมสงสดเฉลย 38 องศาเซลเซยส ในชวงเดอนกมภาพนธ ถง เมษายน ต าสดเฉลย

18 องศาเซลเซยส ในชวงเดอน พฤศจกายน ถงธนวาคม

2.1.4 แหลงน ำและปรมำณน ำฝนในรอบป แหลงน าทส าคญและมผลตอกจกรรมทางการเกษตรของต าบลคานหาม ประกอบดวย 1. คลองคานหาม ไหลผานกลางหมบาน หมท 1,2,4,5 และ6 2. คลองชลประทาน ไหลผานหมท 4,7,8 และ9

ปรมาณน าฝน ฝนจะเรมตกตงแตมนาคม – ตลาคม และจะมฝนตกมากทสดในเดอนตลาคม ปรมาณ

น าฝนในป 2554 ตกเฉลย 62.08 มลลเมตร ตำรำงท 1 ปรมาณน าฝน

เดอน ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. รวม เฉลย ป 2555 - - 56.3 24 114 45.9 94.3 105.1 273.5 31.9 - - 745 62.08

อ าเภอพระนครศรอยธยา ต าบลบานชาง

อ าเภอบางปะอน

11

ทมา : สถานประตระบายน าขาวเมา

2.1.5 เสนทำงคมนำคม ทางคมนาคมในต าบลคานหาม ใชถนนลาดยางและถนนคอนกรตเชอมตดตอกน

ระหวางหมบานและอ าเภอ สภาพดและสะดวกเนองจากอยในยานอตสาหกรรม จงไมคอยประสบปญหาทางดานคมนาคม

รปท 2 เสนทำงคมนำคมต ำบลคำนหำม

N

ต าบลอทย ต าบลธน

ต าบลบานชาง

12

ทมา แผนทชลประทาน

ค าอธบาย ต าบลคานหามมถนนลาดยาง 2 เสน ผานต าบลโดยมถนนโรจนะจากจงหวดพระนครศรอยธยาไปอ าเภอวงนอยแลวผานหม 1, 2, 3, และ 4อกเสนหนงเชอมระหวางถนนโรจนะกบทวาการอ าเภออทย โดยเรมจากหมท 3 ผานหม 5, 6, 8, และหม 9 นอกจากนนจากทกหมยงมถนนลกรงตดตอกบถนนดงกลาวทงสองสามารถใชไดตลอดทงปการคมนาคมจงไมมปญหา

2.1.6 ขอมลกลมชดดน ควำมเหมำะสมของดนและคณภำพของดน ลกษณะของดนในต าบลคานหาม สวนใหญเปนดนเหนยว ม 2 ชด คอ ชดดนหมายเลข

1 ดนชดบางเลน และชดดนหมายเลข 8 ดนชดเสนา ดนชดบางเลน เปนดนตะกอนลมแมน าหรอน าทวม หนาดนลกเปนดนเหนยว ตลอด

ชนดนมสด าเทามจดประในระดบความลก 150 เซนตเมตร และระบายน าไดชามาก อนทรยวตถปานกลาง ฟอสฟรสทเปนประโยชนตอพชปานกลางและมโปแตสเซยมทเปนประโยชนตอพชสงมาก เดนเปนดนเปรยว มความเหมาะสมในการปลกขาว และมความเหมาะสมตอการปลกพชไรนอย มปญหาเรองน าทวม

ดนชดเสนา เปนดนเกดจากการทบถมของแมน าหนาดนลกสด าเทา การระบายน าของดนเลวมาก อนทรยวตถปานกลาง ฟอสฟอรสทเปนประโยชนจด มความเหมาะสมในการปลกขาว และมความเหมาะสมในการปลกพชไรนอย มปญหาเรองน าทวม

สรปชดดนในต าบลคานหาม เหมาะสมส าหรบการปลกขาว แคเปนดนทมสภาพเปนกรด (ดนเปรยว) ระบายน าไดชา ท าใหผลผลตของขาวไมสงนกจ าตองมการปรบปรงสภาพดน และการจดการดานอนๆ ใหเหมาะสมยงขน

อ าเภอพระนครศรอยธยา อ าเภอบางปะอน

13

รปท 3 ชดดนตำง ๆ ในต ำบลคำนหำม

N

ต าบลอทย ต าบลธน

อ าเภอพระนครศรอยธยา ต าบลบานชาง

14

---------------------- เสนแบงเขตต าบล - - - - - - - - - - - - - เสนแบงเขตหมบาน เสนแบงเขตชดดน

, ชดดน

2.1.7 ขอมลสำธำรณปโภค (ประปำ ไฟฟำ โทรศพท) ต าบลคานหามมไฟฟา น าประปา และโทรศพท ใชทกหมบาน และมความสะดวกใน

การบรการ

2.1.8 ขอมลสงกอสรำงตำงๆ วดม 3 วด คอ

- วดคานหาม ตงอยหมท 4 - วดโคกมะยม ตงอยหมท 5 - วดรมโพธมโนธรรม ตงอยหมท 9

โรงเรยนม 3 แหง คอ - โรงเรยนวดคานหาม ตงอยหมท 4 - โรงเรยนเชาววศน ตงอยหมท 9 - โรงเรยนวดโคกมะยม ตงอยหมท 5 สงปลกสรางอนๆ - สถานอนามยประจ าต าบล 1 แหง ตงอยหม 9 - องคการบรหารสวนต าบล 1 แหง ตงอยหมท 9

2.1.9 ภยธรรมชำต

อ าเภอบางปะอน

15

ต าบลคานหาม ประสบภยธรรมชาตฝนแลงในพนทท าการเกษตร, น าทวมรนแรงในป 2554 และมโรคแมลงศตรพชระบาดอยบาง แตไมคอยรนแรง

รปท 4 ทตงของสถำนทท ำกำรตำง ๆ ของต ำบลคำนหำม

N

ต าบลธน ต าบลอทย

อ าเภอพระนครศรอยธยา ต าบลบานชาง

16

ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล คานหาม วด อนามย

โรงเรยน ทท าการองคการบรหารสวนต าบล คานหาม

ค ำอธบำย ต าบลคานหามมโรงเรยนระดบประถม 3 โรง มวด 3 วด มอนามย 1 แหง

และประปาหมบาน 2.2 ขอมลชวภำพ

2.2.1 พนธพชทปลก/พนธสตวเศรษฐกจ การใชพนททางการเกษตรของต าบลคานหามมการเพาะปลก ป 2553 มพนท

การเกษตร 1,001 ไร มการท านาหวานส ารวยเปนสวนใหญประมาณ 645 ไร ผลผลตเฉลย 450-500 กโลกรม/ไร มการปลกไมผลแบบสวนหลงบานไวรบประทานเอง เชน มะมวง พนธอกรอง, เขยวเสวย น าดอกไม ฯลฯ นอกนนกมการปลกมะพราว ขนน ชมพ ปลกไวบรเวณบาน

พนธพช การปลกพชของต าบลคานหาม - ขาวนาป เกษตรกรปลก 20 ราย พนท 645 ไร - ขาวนาปรง เกษตรกรปลก 9 ราย พนท 300 ไร

พนธสตวเศรษฐกจ พนธสตวสวนใหญของต าบลคานหาม ทมการเลยงอย คอ ไกพนเมอง, ไกไข และเปดไข

พนธปลาน าจด ทเกษตรกรต าบลคานหามเลยง คอ พนธปลาดก, ปลานล มเกษตรกรเลยง ประมาณ 5 บอ

2.2.2 พนธพช พนธสตว แมลงพนเมอง พนธพช

ขาวนาป ขาวนาปรง สวนใหญเกษตรกรต าบลคานหามใชพนธขาว คอ - พนธขาวตาแหง 17 - พนธ กข30

อ าเภอบางปะอน

17

พนธไมผล มะมวง สวนใหญเกษตรกรปลกมะมวง คอ

- พนธเขยวเสวย - พนธน าดอกไม - พนธโชคอนนต - พนธอกรองทอง

มะพราว สวนใหญเกษตรกรจะปลกมะพราว คอ - มะพราวแก (ส าหรบใชในครวเรอน) - มะพราวน าหอม

พนธสตว เกษตรกรสวนใหญเลยง - ไกพนธพนเมอง (ไกชน) - ไกไขพนธลกผสม goldden - เปดไข พนธกากเคมเบลล - โคพนธเนอ - สกรเนอ

พนธปลาน าจด เกษตรกรสวนใหญเลยงปลา - ปลาดก - ปลานล

แมลงพนเมอง - ไมม

2.2.3 กำรใชทดน การใชประโยชนทดนในปจจบนของต าบลคานหาม พนททงหมด 14,010 ไร

พนทท าการเกษตร 1,001 ไร ขาวนาป 645 ไร ขาวนาปรง 300 ไร ไมผล 51 ไร นคมอตสาหกรรม 8,000 ไร อนๆ 5 ไร หมายเหต

18

พนทอนๆ หมายถง ทตงโรงงานอตสาหกรรม ทอยอาศย วด ถนน ทางเดน คน า หนอง คลอง บง ทรกรางวางเปลาทมอยในต าบล

2.2.4 ระบบกำรผลต การปลกขาวนาป สวนใหญเกษตรกรต าบลคานหามจะปลกขาว

นาป เรมต งแตเดอนพฤษภาคม ถงเดอนสงหาคม เกบเกยวในชวงเดอนธนวาคม ถงเดอนมกราคม

ไมผล สวนใหญเกษตรกรจะปลกในชวงฤดฝน หากเปนปทเกบเกยวผลผลตเชนมะมวง จะปฏบตดแลรกษา คอ การตดแตงทเกบเกยวผลผลตแลวใสปยคอก ปยหมก และปยเคม

2.2.5 ปฏทนกจกรรมในกำรดแลปลกพชและเลยงสตว

ตำรำงท 2 ปฏทนการปลกพช

ชนดของกจกรรม ม.ค. ก.พ ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ขาวนาป ไมผล พชผก

ตำรำงท 3 ปฏทนการเลยงสตว

ชนดของกจกรรม ม.ค. ก.พ ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เลยงไกพนเมอง เลยงไกไข เลยงเปดไข เลยงโค

ตำรำงท 4 ปฏทนการเลยงปลา

ชนดของกจกรรม ม.ค. ก.พ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. เลยงปลาทกชนด

2.2.6 เทคโนโลยในกำรผลตพช

19

ขาวนาปนาหวานส ารวย พนธขาว พนธขาวตาแหง 17, กข31 เมลดพนธ 20 กโลกรม/ไร การไถ ไถดะทงไว 7-15 วน เพอใหวชพชตาย แลวหวานเมลดพนธไถกลบ

หรอคราดกลบ การก าจดวชพช ใชสารเคม 2,4 ด ฉดพนเมอมน าในแปลงหลงเมลดพนธงอกแลว การใสปย ใสปยสตร 16-20-0 อตรา 30 กโลกรม / ไร หลงมน าในแปลงนา

และวชพชตาย การปองกนก าจดแมลง ใชสารเคมปองกนก าจดเมอเกดการระบาด เชน เพลยไฟ เพลย

กระโดดสน าตาล หนอนมวนใบ เปนตน การปองกนก าจดโรค โรคไหม โรคใบจดสน าตาล ใชสารเคมปองกนก าจดเชอราฉดพน ไมผล พนธมะมวง เขยวเสวย, น าดอกไม, อกรองทอง การใชปย ใชสตร 15-15-15 และ ปยคอกอตรา 20 กโลกรมตอตน

การปองกนก าจดแมลง ใชปองกนระยะแตกใบออน และระยะออกดอก การหอผล เพอปองกนแมลงวนทอง

ระยะปลก การปลกจะใชระยะ 6x6 แลถาปลกแบบสวนหลงบานกจะปลกตามบรเวณทวาง

2.2.7 ปรมำณผลผลต - การผลตขาวนาป พนท 645 ไร ไดผลผลตประมาณ 516 ตน - การผลตไมผล เกษตรกรต าบลคานหามปลกไมผล มพนทประมาณ 106 ไร

ลกษณะการปลกแบบสวนหลงบานไวบรโภคในครวเรอน ไมผลทนยมปลกไดแก มะมวง มะพราว ขนน กระทอน กลวยน าวา

2.3 ขอมลดำนเศรษฐกจ 2.3.1 ขนำดกำรถอครองทดน

พนทท าการเกษตรท งหมดของต าบลคานหาม ประมาณ 1,001 ไร มครวเรอนเกษตรกร 91 ครวเรอน ทดนเปนของตนเอง อก 18 ครวเรอนตองเชาทท ากน

2.3.2 สทธในทดนท ำกน

20

เกษตรกรสวนใหญของต าบลคานหามมสทธในทดนท ากนของตนเองมเปนสวนนอยทตองเชาพนทท าการเกษตร อาชพหลกของราษฎร คอ อาชพรบจางทวไปและท างานในโรงงาน อาชพรอง คอ ท าการเกษตรและคาขาย

- ราษฎรประกอบอาชพรบจางทวไปและท างานในโรงงาน รอยละ 73 - อาชพคาขายรอยละ 15 - อาชพดานการเกษตร รอยละ 12

2.3.3 จ ำนวนแรงงำน จ านวนแรงงานในครวเรอนของเกษตรกรเฉลยแรงงานในครวเรอน ครวเรอนละ 2-3

คน แรงงานในวยท างานดานการเกษตรจะมอายตงแต 45-60 ป ซงเปนแรงงานทอยกบบานเปนสวนใหญ และแรงงานอาย 18-45 ป จะไปท างานในโรงงาน อตราคาจางวนละ 191 บาท 2.3.4 รำยไดรำยจำยของครวเรอน

รายไดของราษฎรในต าบลคานหาม - รายไดจากการเกษตร เฉลยครวเรอนละ 65,000 บาท / ป - รายไดจากการรบจางและท างานในโรงงาน เฉลยครวเรอนละ 75,000 บาท /ป - รายไดจากการคาขาย เฉลยครวเรอนละ 50,000 บาท / ป

2.3.5 สตวใชงำน เครองจกรกำรเกษตรและปจจยกำรผลต - สตวใชงาน ในปจจบนไมนยมน าสตวมาใชงานแลว - เครองจกรกลการเกษตรของต าบลคานหาม มดงน คอ

รถไถเดนตาม จ านวน 22 คน 22 ครวเรอน เครองสบน า จ านวน 18 เครอง 18 ครวเรอน

เครองพนยา จ านวน 25 เครอง 25 ครวเรอน รถอแตน จ านวน 15 คน 15 ครวเรอน

2.3.6 เทคนควธกำรผลต ขำวนำป พนธขำว พนธขำวตำแหง 17, กข 31 เมลดพนธ 20 กโลกรม / ไร การไถ ไถดะทงไว 7-15 วน เพอก าจดวชพช แลวหวานเมลดพนธไถกลบ

หรอคราดกลบ

21

การก าจดวชพช ใชสารเคม 2,4 ด ฉดพนก าจดเมอมน าในแปลงนาหลงเมลดพนธงอกแลว

การใสปย ใสปยสตร 16-20-0 อตรา 30 กโลกรม / ไร หลงมน าในแปลงนาและวชพชตาย

การปองกนก าจดแมลง ใชสารเคมปองกนก าจดเมอเกดการระบาด เชน เพลยไฟ เพลยกระโดดสน าตาล หนอนมวนใบ ฯลฯ

การปองกนก าจดโรค โรคไหม โรคใบจดสน าตาล ใชสารเคมปองกนก าจดเชอราฉดพน เมอมการระบาด

2.3.7 ผลผลตเฉลย รำคำตนทนกำรผลต

ตำรำงท 5 ตนทนการผลตขาวนาป

รายการ นาป (หวานส ารวย) 1. คาเชานา 2. คาเมลดพนธ 3. คาเตรยมดน 4. คาปยเคม 5. คาสารเคม 6. คาจางแรงงาน 7. คาน ามนเชอเพลง 8. คาเกบเกยว/รถเกยว 9. คาขนสง

1400 720 500

1195 350 400 600 500 160

รวม ผลผลตเฉลย/ไร

5,825 450-500 ก.ก.

22

2.3.9 กำรรวมกลมเกษตรกรและเงนทนของกลม กำรรวมกลม

1. กลมแมบานเกษตรกร 1 กลม สมาชก 15 คน 2. กลมวสาหกจชมชน 2 กลม สมาชก 22 คน

แหลงเงนทน เงนทน ใชทนของตนเองบางเปนสวนใหญ กจากทนของรฐ คอ ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ สหกรณการเกษตรอ าเภออทย และบางรายกจากเพอนบาน

2.3.10 แหลงสนเชอเพอกำรเกษตร - ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ สาขาอ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา - สหกรณการเกษตรของอ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา - เงนกจากเพอนบาน

2.3.11 ขอมลดำนกำรตลำด

วถกำรตลำด ขายตลาดกลาง

ขาว เกบไวท าพนธ

บรโภคในครวเรอน

ไมผล ขายตลาดทองถน

ขายใหพอคาในทองถน

ไขไก ขายใหครวเรอนใกลเคยง

23

บรโภคในครวเรอน 2.3.12 ภำวะหนสน สวนใหญเกษตรกรในต าบลคานหาม จะมการกยมเงนจากแหลงเงนทนไปท าการ

เพาะปลก เมอเกบเกยวผลผลตแลวจะสงคน แหลงเงนทน ทเกษตรกรกยมมดงน 1. ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณ 2. สหกรณการเกษตรอ าเภออทย 3. เพอนบาน 4. ฯลฯ

2.4 ขอมลดำนสงคม

2.4.1 จ ำนวนประชำกรและครวเรอน ต าบลคานหาม มครวเรอนท งสน 786 ครวเรอน มประชากรท ง สน 4,727 คน ชาย 2,303 คน หญง 2,424 คน

2.4.2 ขนบธรรมเนยมประเพณ พธกรรม อทธพลทำงควำมคด (คำนยม) ศาสนา ชาวบานยงยดถอกจกรรมทางศาสนาอยเปนประจ า วดเปนศนยรวมจตใจ ของ

ชาวบาน มการท าบญตกบาตร และประกอบพธกรรมทางศาสนาของชาวพทธทวๆ ไป สงคม ยงยดถอประเพณดงเดม เชน ประเพณสงกรานต เคารพผทเปนผใหญ ผมอาวโส

การแตงกาย แตงแบบประเพณพนบาน ของคนภาคกลางทวๆ ไป จะมการตกแตงเครองประดบบาง

ส งอ านวยความสะดวก ชาวบานทกบาน จะม ส งอ านวยความสะดวก เ ชน เครองใชไฟฟา พดลม โทรทศน และโทรศพทเกอบทกครวเรอนมใชเปนสวนใหญ

2.4.3 ศำสนำ สงยดเหนยว และขอหำมตำงๆ ดานศาสนาของต าบลคานหาม ประชากรนบถอศาสนาพทธ ซงในต าบลคานหาม มวดอย 3 วด ไดแกวดคานหาม วดรมโพธมโนธรรม วดโคกมะยม เปนสงยดเหนยวของประชาชนในต าบล

24

สงเกตไดจากงานประเพณ เชน ท าบญวนสงกรานต ท าบญวนเขาพรรษา และวนส าคญทางพระพทธศาสนา เชน วนมาฆบชา ฯลฯ ขอหามตางๆ กคอ ไมใหท าบาป ท าผดศล หรอท าผดกฎหมาย

2.4.4 กำรศกษำ/ศำสนำ การศกษา เนองจากประชากรในต าบลคานหามมฐานะทางเศรษฐกจด เมอจบ

การศกษาภาคบงคบ จะสงบตรหลานไปเรยนตอระดบสงขนทอ าเภออทย และในตวจงหวดพระนครศรอยธยา จนจบอนปรญญา หรอปรญญาตร ศาสนา ประชากรในต าบลคานหาม จะนบถอศาสนาพทธ ซงในวนส าคญทางศาสนา จะมการท าพธกรรมทางศาสนา มการท าบญตกบาตรซงจะจดขนเปนประจ าในทกๆ ป

2.4.5 ผน ำ ผน าทเปนทางการ จะเปนก านน ผใหญบาน สมาชกสภาองคการบรหารสวนต าบล ซงใหความรวมมออนดกบทางราชการ และชาวบาน สวนใหญ มอบอ านาจในการตดสนใจในการด าเนนกจกรรมตางๆของหมบาน ใหกบผน าทเปนทางการของหมบาน

ผน าทไมเปนทางการ พระภกษของวดในต าบล จะเปนทประชาชนใหความเคารพนบถอ นอกจากนยงมครใหญ ผน าอาชพ เชน เกษตรกรผน า ผน ากลมแมบาน ซงผน าเหลานสามารถชวยในงานสงเสรมการเกษตรไดมาก

2.4.6 กำรรวมกลมเพอประกอบอำชพ กลมทเปนทางการของกรมสงเสรมการเกษตร

1. กลมแมบานเกษตรกร 2. กลมสงเสรมการเลยงไกพนเมอง 3. กลมยวเกษตรกร 4. กลมวสาหกจชมชน

และนอกจากนยงมกลมลกคาธกส. และสมาชกสหกรณการเกษตร ซงเปนแหลง เงนทนในการด าเนนกจกรรมทางการเกษตรของสมาชก

2.4.7 องคกรในชมชน - กลมแมบานเกษตร - กลมสงเสรมอาชพ

25

- กลมสตรอาสา - กลมแมบานเกษตรกร - กลมยวเกษตรกร - กลมวสาหกชมชน

ความสมพนธของเกษตรกรกบสถาบนตาง ๆ สวนใหญเกษตรกรจะใหความส าคญของกลม หรอสถาบนนอยมาก ยกเวนสถาบนทมการใหกยมเงนทนแกสมาชก เพราะเกษตรกรจะค านงถงผลประโยชนดานการตอบแทนเปนส าคญ สถานภาพของสถาบนและองคกร วตถประสงคกลมทกกลมทตงขนมาในหมบาน จะมวตถประสงคทเดนชดแนนอน บางกลมกตงขนเพอใหความชวยเหลอเกษตรกร โดยใหสนเชอเพอน ามาประกอบอาชพ และบางกลมกจะตงขนมาเพอเนนความสามคค ในหมคณะเพอรวมแรงรวมใจกนพฒนาหมบานใหกาวหนา ทนตอเหตการณปจจบน กฏระเบยบของแตละสถาบนกจะตงขนมาเพอเปนกฏใหสมาชกถอปฏบต เพอใหด าเนนการของกลมตาง ๆ เหลาน ด าเนนการไปอยางมประสทธภาพ การแบงผลประโยชน กลมทตองการแบงผลประโยชนใหกบสมาชก กจะมกลมทเกยวของกบการด าเนนธรกจ เชน กลมสหกรณการเกษตร กลมสงเสรมอาชพตางๆ จะมการแบงผลประโยชนใหสมาชกทกป สถานภาพของสถาบนกลมทเกยวกบผน าและสมาชก คดใหผน าเปนผ ประสานงานระหวางสถาบนกบกลมสมาชก การด าเนนงานและผลการด าเนนงาน

กลมทประสบความส าเรจสวนใหญจะเปนกลมทมสถาบนการเงนเขามาเกยวของเพราะกลมเหลานมแนวทางการใหสนเชอท าอยางรดกม ซงสมาชกไมสามารถหลกเลยงได เชนกลมสหกรณการเกษตร เปนตน ปญหาและอปสรรค ปญหาและอปสรรค การด าเนนกจกรรมกลม กลมใดทคณะกรรมการเขมแขงปญหาจะเกดขนนอย กลมทมเรองการเงนเขามาเกยวของสมาชกไมยอมช าระเปนบางราย ท าใหสมาชกเกดการเอาอยางและจะเกดความลมเหลวในการด าเนนธรกจของกลม

2.4.8 กองทน การสนบสนนจากภายนอก

ภาคราชการไดสนบสนนอนมตโครงการประจ าปมาใหด าเนนการ เกยวกบการด าเนนโครงการตางๆ ตามความตองการของกลมทมศกยภาพในการด าเนนการ องคกรหนวยงานตางๆ จะสนบสนน ในสวนทเกยวของ เชน กรมประมง จะสนบสนนพนธปลา วทยากร และวชาการ เกยวกบ

26

การเลยงปลา การเลยงไกพนเมอง กรมปศสตว จะสนบสนนพนธไก วชาการเกยวกบการเลยงไก และวทยากรถายทอดวชาการ เปนตน ผลการด าเนนงาน

ผลการด าเนนงานตามโครงการตางๆ จะด าเนนการตามขนตอน วตถประสงคของโครงการ สวนใหญการด าเนนการจะประสบความส าเรจตามเปาหมายของโครงการ แตบางครงจะประสบความลมเหลวบาง เนองจากปญหาทางธรรมชาต ไดแก ภยธรรมชาต เปนตน

2.4.8 ภมปญญำทองถน ส าหรบภมปญญาชาวบานของต าบลคานหาม มดงน

ภมปญญาทองถนดานหตถกรรม การท ารองเทาหนง การตดเยบเสอผาการจกสานไมไผ ท าสมไก ลอบดกปลา

ภมปญญาทองถนดานการเกษตร - การแปรรปผลผลตทางการเกษตร เชน ไขเคมสมนไพร, ขนมไทย - น าสกดชวภาพ ทผลตจากหอยเชอร ปลา ผลไมทเนาเสย และพชผกหมกทงไว

จนเปอย เชนน าหมกน ามาใชผสมกบน าในอตราสวน 1: 20 ลตร ฉด รด พชผก ไมผล ขาวไดผลด - การควบคมสตวศตรพชโดยการใชภมปญญาทองถน โดยน ากงของล าตนยโถ

มาวางไวบรเวณแปลงเพอปองกนหนมาท าลายผลผลต - ใชใบและตนฟาทะลายโจรโขลกใหละเอยด คนและกรองเอาแตน า น าไปให

ไกชนกนเพอปองกนโรคไขหวดในสตวปก ในฤดฝน

27

บทท 3

สถำนกำรณของชมชน

3.1 ปญหำของชมชน ดำนกำยภำพ

สภาพดนในต าบลคานหาม สภาพดนเปนกรด ดนเปรยว ไมมความเหมาะสมตอการปลกพชอยางอน นอกจากปลกขาว และการขาดน าในทนามาใชเกยวกบการเกษตรโดยเฉพาะฤดแลง เนองจากชลประทานไมทวถง ท าใหใชประโยชนจากทดนไมเตมท และผลผลตขาวตกต า

ดำนชวภำพ ในพนทต าบลคานหามมขอจ ากดเกยวกบการพฒนาและเทคโนโลยเนองจากเปนทลม

ต า ในฤดนาป น าจะทวมขง การปรบปรงทางดานเทคโนโลยใหมๆ ท าไดยากประกอบกบในต าบลคานหาม เปนทตงสวนอตสาหกรรมพนทราคาสง เกษตรกรสวนใหญตองการขายพนทการเกษตรใหกบโรงงานอตสาหกรรม จงไมคอยสนใจกบการปรบปรงทางดานเทคโนโลยการเกษตร

ดำนเศรษฐกจ เกษตรไมคอยมการลงทน เนองจากพนทลมต า ตองลงทนสง ไมสามารถทจะปรบปรง

ได ไมคมทน ราคาผลผลตตกต า ดำนสงคม

28

เกษตรกรมความเปนอยอยางสงบเรยบรอย มการพฒนาดานสงคมมาก มผลกระทบตอการประกอบอาชพดานการเกษตรมาก เนองจากพนทการเกษตรลดลงเรอยๆ เนองจากเปนโรงงานอตสาหกรรม และทอยอาศย มการรวมตวเปนกลมเพอพฒนาอาชพและความสามคคในหมบาน

ล ำดบควำมส ำคญของปญหำชมชน 1. น ามนเชอเพลงมราคาแพง 2. ปญหาปยเคมราคาแพง 3. สารปองกนศตรพชและวชพชราคาแพง 4. ปญหาน าชลประทานไมเพยงพอในการท าการเกษตรฤดแลง 5. ขาดแรงงานดานการเกษตร 6. ปญหาโรคระบาดสตวปก ไมมยาปองกนและรกษา 7. ปญหาราคาผลผลตตกต า 8. สภาพดนขาดความอดมสมบรณ 9. ขาดตนทนในการประกอบอาชพ

ปญหำทสงผลกระทบตอสงแวดลอม

ต าบลคานหาม ปญหาการเกษตรทมผลกระทบตอสงแวดลอมไดแก การเผาตอซงขาว ท าใหมผลกระทบกบสภาพอากาศและการคมนาคมท าใหเกดอบตเหตทางรถยนตเสมอ

3.2 ศกยภำพของชมชน ภมปญญำทองถนดำนหตถกรรม

การท ารองเทาหนง การตดเยบเสอผาการจกสานไมไผ ท าสมไก ลอบดกปลา ภมปญญำทองถนดำนกำรเกษตร

- การแปรรปผลผลตทางการเกษตร ไดแก ไขเคมสมนไพร, ขนมไทย - น าสกดชวภาพทผลตจากหอยเชอร ปลา ผลไมทเนาเสย พชผก หมกทงไวจนเปอย

เปนน าหมก น ามาใชผสมกบน าในอตราสวน 1:20 ลตร ฉด รด พชผกและไมผล เจรญงอกงามด - การควบคมสตวศตรพชโดยการใชภมปญญาทองถน โดยน ากงของล าตนยโถ

มาวางไวบรเวณแปลงเพอปองกนหนมาท าลายผลผลต - ใชใบและตนฟาทะลายโจรโขลกใหละเอยด คนและกรองเอาแตน า น าไปให

ไกชนกนเพอปองกนโรคไขหวดในสตวปก ในฤดฝน

3.3 วสยทศนของชมชน 3.3.1 ฝนของชมชน

1. ตองการใหราคาขาวเปลอก อยในระดบไมต ากวา 14,000 บาท/ตน

29

2. ตองการใหราคาปยเคม สารเคมปองกนก าจดศตรพช วชพช ราคาถก 3. ตองการใหเกษตรกรในชมชนมอาชพเสรม เพอเพมรายไดแกครอบครว 4. ตองการใหขาวสารมราคาถก 5. ตองการใหระบบชลประทาน สงน าไดทวถง 6. ตองการแหลงเงนทนทางการเกษตรทมดอกเบยต า

3.3.2 ฝนทเปนไปได 1. ตองการใหราคาขาวอยในระดบไมต ากวา 14,000 บาท / ตน 2. การมระบบชลประทาน ทจะสามารถสงน าไดตลอดป 3. มการประกอบอาชพแบบผสมผสาน เพอเพมรายไดและลดความเสยงจากการ

ประกอบอาชพอยางเดม โดยเกษตรกรในชมชนมอาชพเสรม เพมรายไดใหครอบครว

บทท 4 สงเครำะหขอมล

ต าบลคานหาม ประชากรสวนใหญประกอบอาชพทางดานอตสาหกรรม เนองจากพนทสวนใหญจะเปนเขตโรงงานอตสาหกรรม ดงนนการท าการเกษตรสวนใหญ จงเปนการการท านาปเนองจากปรมาณน าไมเพยงพอตอการเพาะปลกนาปรง ประชากรทงหมดของต าบล จ านวน 679 ครวเรอน และจะประกอบอาชพการเกษตรจ านวน 518 ครวเรอน คดเปนรอยละ 76.29 ของต าบล พนททงหมดของต าบล จ านวน 10,973 ไร และพนทในการท าการเกษตร จ านวน 8,290 ไร หรอคดเปนรอยละ 75.55 ดงนนจะเหนไดวาอาชพการเกษตรจงมความส าคญตอชมชนต าบลคานหาม ซงการท าทางเลอกในการแกไขปญหา จงเปนเรองของการเกษตร ตามแผนงานดงน

กลยทธทำงเลอก แผนกำรผลต

1. โครงกำรบรหำรจดกำรของศนยบรกำรและถำยทอดเทคโนโลยกำรเกษตรประจ ำต ำบล เหตผล

- เพอพฒนาศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลใหมความเรยบรอยในการพฒนาการเกษตรและสถาบนเกษตรกรใหมความเขมแขง สามารถประกอบอาชพเกษตรไดอยางย งยน

30

- เพอใหหนวยงานราชการในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณท างานรวมกนในลกษณะบรณาการในการใหบรการแกเกษตรกร ณ จดเดยวทศนยบรการฯ

วธการด าเนนการ - จดประชมคณะกรรมการศนยฯ จ านวน 12 ครง - จดตงกองทนวตถดบจดท าน าหมกชวภาพ - ปรบปรงขอมลศนยฯ การเผยแพรโฆษณาประชาสมพนธนทรรศการทางวชาการ - จดเกบขอมลและเผยแพรขอมลของศนยบรการฯ

2. โครงกำรสงเสรมกำรปลกพชไรดนในโรงเรยน เหตผล

- เพอเปนโครงการสงเสรมอาหารกลางวนใหแกเดกนกเรยน - เพอถายทอดความรเรองการผลตผกปลอดภยจากสารพษแกชมชน - เพอสรางเสรมนสยรกการเกษตรใหแกนกเรยน และสามารถสรางรายไดใหแก

ครอบครวรวมทงรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน วธการด าเนนการ

- คดเลอกนกเรยนทสนใจเขารวมโครงการ - ถายทอดความรเรองการปลกพชไรดน - จดท าแปลงปลกพชไรดน

3. โครงกำรสงเสรมกำรใชน ำหมกชวภำพและน ำสกดสมนไพร เหตผล

- เพอลดตนทนการผลต - เพอฟนฟสภาพแวดลอมและรกษาสมดลธรรมชาต - ลดการใชสารเคมและชวยใหผผลตและผบรโภคปลอดภยจากสารพษ

วธด าเนนงาน - อบรมเกษตรกรถายทอดความร การใชน าหมกชวภาพและสารสกดสมนไพร - จดท าแปลงสาธตและเปรยบเทยบ

บทท 5 แนวทำงกำรพฒนำชมชน

ตารางท 6 แผนพฒนาการเกษตรของต าบล

ประเภทแผน โครงกำร/กจกรรม เหตผลประกอบ วธด ำเนนงำน ผรบผดชอบ (ระบชอ

กลม/องคกร) จ ำนวนเงน (บำท) แหลงงบประมำณ

ตวชวด

1. แผนถายทอดเทคโนโลย

1. โครงการพฒนาการบรหารจดการข อ ง ศ น ย บ ร ก า ร แ ล ะ ถ า ย ท อ ดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล

- เพอใหคณะ กรรรมการบรหารศนยฯ มความ สามารถในการบรหารจดการในการถายทอดความร และการใหบรการการเกษตรกรไดอยางมประสทธภาพ - เ พ อ ใ ห ช ม ช น มความสามารถในการวางแผนและพฒนาตนเอง - เพอใหหนวยงานในสงกดกระทรวงเกษตรและสหกรณท างานร วมกน ในลกษณะบรณาการใหบรการเกษตรกร ณ จดเดยว

- จดประชมคณะกรรมการบรหารศนยฯ ประจ าทกเดอน

- อ งคก ารบ รหาร สวนต าบลคานหาม - ส านกงานเกษตรอ าเภออทย

100,0 00 - องคการบรหารสวนต าบลหนองไมซง

- ความพงพอใจของเกษตรกรในการใหบรการของคณะกรรมการศนยฯ - เกษตรกรในต าบลไมนอยกวารอยละ 60 มาใชบรการศนยฯ

32

ประเภทแผน โครงการ/กจกรรม เหตผลประกอบ วธด าเนนงาน ผรบผดชอบ (ระบชอ

กลม/องคกร) จ านวนเงน (บาท) แหลงงบประมาณ

ตวชวด

2.โครงการสงเสรมการปลกพชไรดนในโรงเรยน

- เพ อ เ ปนโครงการส ง เ ส ร ม อ า ห า รกล า ง วน ให แ ก เ ด กนกเรยน - เพอถายทอดความรเ ร อ ง ก า ร ผ ล ต ผ กปลอดภยจากสารพษแกชมชน - เพอสรางเสรมนสยรกการ เกษตรใหแ กนกเรยน และสามารถส ร า ง ร า ย ได ใ ห แ กครอบครวรวมท งรจกใช เ วล าว า ง ให เ ป นประโยชน

- คดเลอกนกเรยนทสนใจเขารวมโครงการ - ถายทอดความรเรองการปลกพชไรดน - จดท าแปลงปลกพชไรดน

- อ งคก ารบ รหาร สวนต าบลคานหาม - ส านกงานเกษตรอ าเภออทย

80,700 - องคการบรหารสวนต าบลคานหาม

- โรงเรยนสามารถลดคาใชจายในการซอผกทมประโยชนม าท า เ ปนอาหารใหกบเดกนกเรยนจ านวน 60 คน - เปนแหลงถายทอดความรเรองการปลกพ ช ไ ร ด น ใ ห ก บโรงเรยนและชมชนใกลเคยง

33

ประเภทแผน โครงการ/กจกรรม เหตผลประกอบ วธด าเนนงาน ผรบผดชอบ (ระบชอ

กลม/องคกร) จ านวนเงน (บาท) แหลงงบประมาณ

ตวชวด

2. แผนปรบปรง ฟนฟทรพยากร

1. โครงการสงเสรมการใชน าหมกชวภาพและน าสกดสมนไพร

- ลดการใชสาร เค มและชวยใหผผลตและผบรโภคปลอดภยจากสารพษ - เพ อลดตน ทนการผลต - เ พอ ฟนฟสภาพสง แวดลอมและ รกษาสมดลธรรมชาต

- อบรมเกษตรกร ถายทอดค ว า ม ร ก า ร ใ ชน า ห ม กช ว ภ า พ แ ล ะ ส า ร ส ก ดสมนไพร - จดท าแปลงสาธตและเปรยบเทยบ

- อ งคก ารบ รหาร สวนต าบลคานหาม - ส านกงานเกษตรอ าเภออทย

18,705 - องคการบรหารสวนต าบลคานหาม

- เกษตรกรน าความรไปปฏบตจ านวน 50 ราย - ลดตนทนการผลตไดไรละ 200 บาท - เพมผลผลตขาวไดไรละ 100 กโลกรม

บทท 6 รปแบบกำรเขยนโครงกำร / กจกรรม

โครงการพฒนาการบรหารจดการของศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล

1. ความเปนมา กระทรวงเกษตรและสหกรณ มหนาทรบผดชอบดานการเกษตรของประเทศ ไดเลงเหนถงความส าคญของการพฒนา และเพมขดความสามารถของเกษตรกรในการประกอบอาชพการเกษตร ตลอดจนสรางความเขมแขงใหแกเกษตรกรในชมชน จงไดจดตงศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบลขน เพอเปนศนยกลางใหเกษตรกรไดเขามามสวนรวมคด วเคราะห วางแผน และบรหารจดการวางแผนดวยตนเอง

2. หลกการและเหตผล ตามทกระทรวงเกษตรและสหกรณไดก าหนดยทธศาสตร ดานการเพมประสทธภาพระบบบรหารจดการทด และก าหนดใหกรมสงเสรมการเกษตรพฒนาระบบสาระสนเทศ สรางฐานขอมลดานการเกษตร สรางระบบการเตอนภยทางการเกษตรและความโปรงใสดานการบรหารจดการ โดยกระทรวงเกษตรและสหกรณ จะท าหนาทในการสนบสนนดานวชาการและถายทอดความรการเกษตร ทงดานพช ปศสตว ประมง รวมทงการใหขอมลขาวสารดานการเกษตรทส าคญแกเกษตรกร ณ ทจดท าการศนยฯ ดงนนจงจ าเปนตองพฒนาศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล ใหมความพรอมในการพฒนาเกษตรกรและสถาบนเกษตรกรใหมความเขมแขง สามารถประกอบอาชพการเกษตรไดอยางย งยน

3. วตถประสงค 1. เพอใหคณะกรรมการบรหารศนยฯ มความสามารถในการบรหารจดการ ในการถายทอดความรและการใหบรการไดอยางมประสทธภาพ 2. เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน สถาบนเกษตรกร และชมชนมสวนรวมในการพฒนาการเกษตรแบบยงยนดวยตนเอง และใหสอดคลองกบความตองการของชมชน ในลกษณะ บรณาการ 3. เพอใหหนวยงานราชการ ในกระทรวงเกษตรและสหกรณท างานรวมกนเปนลกษณะบรณาการในการใหบรการแกเกษตรกร ณ จดเดยวทศนยบรการฯ

35

4. เพอใหชมชนมความสามารถในการวางแผนและพฒนาตนเอง ดานการเกษตร รวมทงใหมการใชประโยชนจากงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถนในการพฒนาการเกษตร

4. เปาหมายการด าเนนการ ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล คานหาม

5. วธการด าเนนการ 1. ประชมคณะกรรมการบรหารศนยบรการฯ ระดบต าบล 2. ปรบปรงขอมลศนยบรการฯ เผยแพรโฆษณา ประชาสมพนธ และนทรรศการวชาการ 3. จดตงกองทนวตถดบ จดท าปยน าหมกชวภาพ และอบรมเกษตรกรจดท าปยน าหมกชวภาพ

4. จดท าแผนพฒนาต าบล โดยเกษตรกรรวมกนวเคราะหปญหาของชมชน 5. ด าเนนการถายทอดความร และเทคโนโลยทเหมาะสมดวยวธการตางๆ เชนการอบรม ศกษาดงาน การแลกเปลยนเรยนรระหวางเกษตรกรดวยกนเอง

6. ระยะเวลาด าเนนการ ตลาคม 2555 – กนยายน 2556

7. งบประมาณ รวม 100,000 บาท 1. จดประชมคณะกรรมการบรหารศนยฯ ศนยละ 16 คนๆ ละ 100 บาท 12 ครง เปนเงน 19,200 บาท/ศนยฯ

2. คาวสดปรบปรงส านกงานศนยฯ /วสดโฆษณา และเผยแพรประชาสมพนธ นทรรศการศนยฯ เปนเงน 20,550 บาท

3. คาจดอบรมถายทอดความรทางการเกษตรเศรษฐกจพอเพยงตามแนวพระราชด ารใหแกเกษตรกร 50 รายๆละ 125 บาท เปนเงน 6,250 บาท

4. คาจดอบรมไปศกษาดงานตางจงหวดเกยวกบการถายทอดความรทางการเกษตรทมความสนใจ เปนเงน 46,000 บาท

5. คาจดท าเสอคณะกรรมบรหารศนยบรการฯ จ านวน 16 ตว เปนเงน 8,000 บาท แหลงงบประมาณ

- องคการบรหารสวนต าบล คานหาม

36

8. หนวยงานทรบผดชอบ ส านกงานเกษตรอ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา

9. ผลทคาดวาจะไดรบ 1. ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล ไดรบการสนบสนน คาตอบแทนในการจดประชมคณะกรรมการบรหารศนยฯ ประจ าเดอน 2. ศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล ไดรบการสนบสนน คาวสดในการปรบปรงศนยฯ และเผยแพรประชาสมพนธศนยบรการฯ 3. เกษตรกรภายใตศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล สามารถลดตนทนการผลตพชเนองจากการท าปยน าหมกชวภาพไวแทนปยเคม 4. เกษตรกรไดรบการมสวนรวมในการคด วเคราะห และวางแผนการพฒนา การเกษตร 5. เกษตรกรไดรบความรเกยวกบการเกษตรในทกดาน ทงพช ประมง และปศสตว 6. เกษตรกรไดรบการบรการ และแกไขปญหาทเกดขนจากการท าการเกษตร 7. เกษตรกรไดรบความสะดวก ในการตดตอขอค าแนะน าท งดานพช ประมง และปศสตว

37

โครงการสงเสรมการปลกพชไรดนในโรงเรยน

1. ความเปนมา ปจจบนปญหาของสารพษทปนเปอนในผกทใชรบประทานกนทกวนนรนแรงมาก

สงผลใหคณภาพชวตและสขภาพอนามยของประชาชนประสบกบโรคภยไขเจบจนยากจะแกไข และปญหาการใชสารพษเพอก าจดศตรพชในการผลตพชผกนบวนมอตราสงขนจนนาวตาแมภาครฐพยายามทจะสงเสรมการใชสารชวภาพ และสารทไดจากธรรมชาตแตกไมประสบผลส าเรจเทาทควรเพราะการแพรระบาดของศตรพช และโรคพชกมการววฒนาการท าใหเกดการดอยา และท าใหเกษตรกรจ าเปนตองเพมความเขมขนของการใชสารพษตางๆ มากขนเพอใหไดผลผลตมาจ าหนายใหพอเพยงตอความตองการของผบรโภค ดงนนความเสยงในการรบสารพษของผบรโภคจงเปนสงทมอาจหลกเลยงได

2. หลกการและเหตผล

เนองจาก ต าบลคานหามซงมพนทการเกษตรนอยการปลกพชแบบไมใชดนจงเหมาะสมในการปลก ซงการปลกพชแบบไมใชดนซงสามารถใชปลกพชไดในทกสถานทโดยไมมขอบเขตจ ากด ไมวาจะเปนการปลกจ านวนนอยเพอบรโภคในครวเรอนหรอการผลตเชงธรกจ เปนวธทเหมาะสมกบความตองการส าหรบผปลกทมพนทปลกจ านวนไมมากนก

ดงนนโครงการปลกพชไรดนในโรงเรยน จะเปนการสงเสรมโครงการอาหารกลางวนแลวยงเปนการใหเดกไดเรยนรวทยาศาสตรไปดวยอกทางหนง ทสามารถมองเหนและสมผสไดจรง ไดเรยนร ทดลองท าไดประสบการณ สนกทจะเรยนร และเกดความสนใจในวทยาศาสตรในทสด นอกจากน ยงจะท าใหเกดความสมพนธทดตอกนระหวางโรงเรยนกบชมชน จงเปนการเชอมโยงกบชมชนอกทางหนง

3. วตถประสงค 1. เพอเปนโครงการสงเสรมอาหารกลางวนใหแกเดกนกเรยน 2. เพอถายทอดความรเรองการผลตผกปลอดภยจากสารพษใหแกชมชนโดย

วธการปลกพชแบบไรดน 3. เพอสงเสรมใหนกเรยนใชเวลาวางใหเปนประโยชน 4. เพอสรางเสรมใหนกเรยนเกดนสยรกการเกษตร และสามารถสรางรายไดใหกบครอบครว

38

4. เปาหมายการด าเนนการ จดต งกลมนกเรยนทสนใจจ านวน 3 กลม ๆ ละ 20 คนประกอบดวย โรงเรยนวด โคกมะยม โรงเรยนเชาววศน โรงเรยนวดคานหาม

5. วธการด าเนนการ 1. คดเลอกนกเรยนทสนใจเขารวมโครงการ ( กลมยวเกษตรกร ) 2. ถายทอดความรเรองการปลกพชไรดนใหแกนกเรยนในโครงการ 3. จดท าแปลงปลกพชไรดนในโรงเรยนทเขารวมโครงการ โดยคดเลอกชนดผกทเหมาะสม กบฤดกาล และความตองการของโรงเรยน

4. น าผกทไดจากโครงการเขาสนบสนนโครงการอาหารกลางวนของโรงเรยน

6. ระยะเวลาด าเนนการ ตลาคม 2555 – กนยายน 2556

7. งบประมาณ รวมทงสน 80,700 บาท 1. ชดปลกพชไรดนส าเรจรป จ านวน 3 ชดๆ ละ 15,500 บาท เปนเงน 46,500 บาท 2. ธาตอาหารพชชนดสารละลาย จ านวน 3 ชดๆ ละ 4,800 บาท เปนเงน 14,400 บาท 3. เมลดพนธพช 4 ชนด จ านวน 12 กระปอง ๆ ละ 400 บาทเปนเงน 4,800 บาท 4. คาวสดอปกรณ เปนเงน 15,000 บาท

แหลงงบประมาณ - องคการบรหารสวนต าบลคานหาม

8. หนวยงานทรบผดชอบ ส านกงานเกษตรอ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา

9. ผลทคาดวาจะไดรบ

1. นกเรยนมอาหารกลางวนทมประโยชนและปลอดสารพษ 2. โรงเรยนลดคาใชจายในการจดซอผกทมประโยชนใหแกนกเรยน 3. นกเรยนใชเวลาวางเปนประโยชนและเกดนสยรกการเกษตร 4. เปนแหลงถายทอดความรเรองการปลกพชไรดนใหกบชมชนและโรงเรยนใกลเคยง

39

โครงการสงเสรมการใชน าหมกชวภาพและน าสกดสมนไพร

1. ความเปนมา การผลตในภาคการเกษตรทผานมามงเนนการเพมผลผลตเพอการอตสาหกรรม และการ

สงออกโดยการใชสารเคม ดงจะเหนไดจากการน าเขาสารเคม ปองกนก าจดศตรพชมลคาเพมขนถง 5,102 ลานบาท ในป 2540 และน าเขาปยเคม16,934 ลานบาท ในป 2540 เชนเดยวกน ซงนบวาเปนการเสยเงนตราจ านวน มหาศาล และเกดปญหามากมายตามมา ไดแก ตนทนการผลตทสงขนของเกษตรกร ดนเสอมโทรม มผลกระทบตอสงแวดลอม และสขภาพของผผลต ผบรโภค รวมถงการน าไปสการกดกน สนคาเกษตรทมสารพษตกคาง ดงนน เพอเปนความปลอดภย ผบรโภค และการสงออกจงไดมการรณรงค ใหมาใชน าหมกชวภาพ เพอลดความเสยงดานตางๆ ตอไป

2. หลกการและเหตผล น าหมกชวภาพ และสารสกดสมนไพร เปนทางเลอกใหมของเกษตรกรทชวยลดตนทนการผลต สามารถแกไข และลดความเสยหายโดยการฟนฟระบบการเกษตร ดวยการน าทรพยากรทมอยในทองถน หรอน าวสดเหลอใชจากกระบวนการผลต เชนพชผกสด พชสมนไพร ผลไม หอยเชอร เศษปลาสด กากออย กากน าตาล มาผลตเปนน าสกดชวภาพ ซงไดผลดในการผลตขาว ชวยลดตนทนการผลต เกษตรกร มรายไดเพมขน มคณภาพชวตทดขน พรอมทงสามารถฟนฟธรรมชาต ใหกลบคนสสภาพปกต และน าไปสการเกษตรทย งยนได เนองจากในปจจบนเกษตรกรยงใชสารเคมและปยเคมในอตราทมาก เพอเปนการลดภาระตางๆ ของเกษตรกรจงไดจดท าโครงการสงเสรมการท าน าหมกชวภาพและน าสกดชวภาพ เพอลดตนทนการผลตของเกษตรกรตอไป

3. วตถประสงค 3.1 เพอลดตนทนการผลตของเกษตรกร 3.2 เพอเพมผลผลตทางการเกษตร 3.3 เพอเพมรายไดใหกบเกษตรกร 3.4 เพอฟนฟสภาพแวดลอมใหสมดลทางธรรมชาต

4. เปาหมายการด าเนนการ ด าเนนการในพนท ต าบลคานหาม เกษตรกรเขารวมโครงการจ านวน 10 ราย

40

5. วธการด าเนนการ 5.1 คดเลอกพนท คดเลอกเกษตรกร 5.2 ปรบปรงชแจงโครงการ 5.3 จดฝกอบรมเกษตรกร 1 ครง 1 วน 5.4 จดท าแปลงสาธตเปรยบเทยบ 1 แปลง 5 ไร 5.5 ขอรบการสนบสนนงบประมาณจากหนวยงานทเกยวของ

6. ระยะเวลาด าเนนการ เดอนตลาคม 2555 - กนยายน 2556

7. งบประมาณ รวมทงสน 18,705 บาท - จดซอถงหมก จ านวน 10 ใบๆ ละ500 เปนเงน 5,000 บาท - จดซอวสดในการหมก 45 กโลกรมๆ ละ 10 บาท เปนเงน 455 บาท - กากน าตาล 600 กโลกรมๆ ละ 15 บาท เปนเงน 9,000 บาท - หวเชอจลนทรย 10 ลตรๆ ละ 30 บาท เปนเงน 3,000 บาท - จดอบรมและถายทอดความร จ านวน 1 ครง 1 วนๆ ละ 1,250 บาท เปนเงน 1,250 บาท

แหลงงบประมาณ - องคการบรหารสวนต าบล คานหาม

8. หนวยงานรบผดชอบ - ส านกงานเกษตรอ าเภออทย จงหวดพระนครศรอยธยา

9. ผลทคาดวาจะไดรบ 9.1 เกษตรกรน าความรไปปฏบตจ านวน 50 ราย เครอขาย 50 ราย 9.2 ลดตนทนการผลตไดไรละ 200 บาท รวม 200 ไร เปนเงน 40,000 บาทตอฤด 9.3 เพมผลผลตขาวไดไรละ 10 ถง 9.4 ปรบความสมดลทางธรรมชาตฟนฟทรพยากรทางธรรมชาต

41

ภำคผนวก

ตำรำงท 7 กระบวนการจดท าเวทชมชน

ครงท

วตถประสงค / เปำหมำย

จ ำนวนชำวบำน ทเขำรวม

ทงหมด (คน)

จ ำนวนเจำหนำททงหมด จ ำนวนผน ำ ชำวบำน

(ระบชอ/ต ำแหนง) ผลทคำดวำ จะไดรบ ชอหนวยงำน

จ ำนวน (คน)

1.

2.

3.

4.

เพอไดทราบถงป ญหาทางการเกษตรทเกดขนกบเกษตรกร

ใหชมชนมสวนรวมกบเจาหนาทในการแกปญหาของชมชน

เพอใหชมชนชวยกนแกไขปญหารวมกบเจาหนาทเพอน าแนวทางมาพฒนาการเกษตรระดบต าบล

เพอแกไขปญหาทเกดขนและหาแนวทางแกไขปญหาไดถกตอง

50

50

50

50

- ส านกงานเกษตรอ าเภออทย - องคการบ ร ห า ร ส ว นต าบลคานหาม

3 2

นายมนญ จ าแนกยทธ ประธานคณะกรรมการศนยบรการและถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจ าต าบล นายสมควร ตรสาร ก านนต าบล คานหาม น.ส.อดม ตรมงคล ผใหญบานหมท 1 นายโชต บานกรด ผใหญบานหมท 2 นายไพลวลย สขพอด ผใหญบานหมท 3 นายส าเนยง จรตซอ ผใหญบานหมท 5 นางบญช เมาลทอง ผใหญบานหมท 6 นายมาน เกสรจนทร ผใหญบานหมท 7 นายเสนาะ สนทรานนท ผใหญบานหมท 8 นางโสภณารกษ สดบรรทด ผใหญบานหมท 9

- ไดปญหาอยางแ ท จ ร ง จ า กชมชนเพอเปนแนวทางในการพฒนา

- น าปญหาตาง ๆ ข อ ง ช ม ช นม า ร ว ม ก นวางแผนเ ขยนโครงการ เพ อพ ฒ น า ด า นอาชพในต าบล

42