แผนการจดองคความรในองคกร

(Knowledge Management : KM)

เทศบาลต าบลเคยนซา

อ าเภอเคยนซา จงหวดสราษฎรธาน

ค าน า

การพฒนาบคลากร หมายถง กระบวนการทจะเสรมสรางใหบคลากรมความรความสามารถ

ความเขาใจ ตลอดจนทศนคต อนจะเปนผลใหการปฏบตงานมประสทธภาพยงขน การพฒนาบคคลอาจจาแนกออกเปนประเภทใหญ ๆ ได 2 ประเภท คอ การพฒนาผใตบงคบบญชาและการพฒนาตนเอง นอกจากนน การพฒนาบคคลากรยงเปนกระบวนการทมงจะเปลยนแปลงวธการทางาน ความรความสามารถ ทกษะและทศนคตของบคลากรใหเปนไปทางทดขนเพอใหบคลากรทไดรบการพฒนาแลวนนปฏบตงานไดผลตามวตถประสงคของเทศบาลอยางมประสทธภาพ ประกอบกบพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. 2546 มาตรา 11 ระบดงน “สวนราชการมหนาทพฒนาความรในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลผลความรในดานตาง ๆ เพอนามาประยกตใชในราชการไดอยางถกตอง ปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกด ใหเปนบคลากรทมประสทธภาพและมการเรยนรรวมกน ทงน เพอประโยชนในการปฏบตราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธ เพอใหการปฏบตราชการของเทศบาลตาบลเคยนซา เปนไปตามหลกเกณฑและวธการบรหารทด จงไดนาแผนจดการความร (knowledge Management) ซงเปนระบบการจดการทสามารถกาหนดขน และนาไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม โดยทางเทศบาลตาบลเคยนซาไดดาเนนการจดวางระบบการจดความร และแผนการดาเนนการจดองคความรไวเพอทจะใหมการรวบรวม จดระบบ เผยแพรถายโอนองคความรทเปนประโยชนตอการปฏบตงาน ของเทศบาลตาบลเคยนซา ใหสามารถนาไปประยกตใชในสถานการณตางๆ ไดทนเวลา ทนเหตการณ จะสงผลใหการปฏบตงานของบคลากรในสงกดเทศบาลตาบลเคยนซา มคณภาพ และมประสทธภาพเพมมากขน ซงจะทาใหองคกรบรรลเปาหมายตาม วสยทศน พนธกจ และเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization)

งานการเจาหนาท

สานกปลดเทศบาลตาบลเคยนซา

สารบญ

เรอง หนา

1. บทนา 1 2. บทสรปผบรหาร 1 3. ประกาศแตงตงทมงาน KM และ CKO ขอบเขต KM (KM focus Area) 1 4. ขอบเขต KM (KM Focous Area) 2 5. เปาหมาย KM (Desired State) 3 6. ปจจยแหงความสาเรจ (Key Sucdess Factor) 3 7. แนวทางการจดการความรเทศบาลตาบลเคยนซา 3 8. แนวคดการจดทาแผนจดการความรเทศบาลตาบลเคยนซา 6 9. หวใจของการจดการความร 8 10. เครองมอในการจดการความร 9 11. การจดความรกบองคกรแหงการเรยนร 10 12. CoP (Community of Practiice) 10 13. การประเมนตนเองเรองการจดการความร 14 14. แผนจดการความรเทศบาลเคยนซา 16 15. การตดตามและประเมนผล 17

- 1 -

แผนจดการองคความรในองคกร เทศบาลต าบลเคยนซา อ าเภอเคยนซา จงหวดสราษฎรธาน

1. บทน า ความหมาย “การจดการความร ” (Knowledge Management : KM)

การจดการความร หรอ KM ซงทยอมาจากคาวา “Knowledge Management” คอการรวบรวม องคความรทมอยในสวนราชการซงกระจดกระจายอย ในตวบคคลหรอเอกสารมาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความรและพฒนาตนเองใหเปนผรนาความรทไดไปประยกตใชในการปฏบตงาน ใหเกดประสทธภาพอนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด

KM ไมใชเปาหมาย แตเปนเครองมอ ทจะชวยใหมการสราง รวบรวม จดระบบ เผยแพร ถายโอนความรทเปนประโยชนเพอใหสามารถนาไปประยกตใชในสถานการณตางๆ ไดทนเวลา และทนเหตการณ จะสงผลใหการปฏบตงานของคนในองคกรมคณภาพ และมประสทธภาพเพมมากขน ซงจะทาใหองคกรบรรลเปาหมายตามวสยทศน พนธกจขององคกรและเปนองคกรแหงการเรยนร (Learning Organization)

2. บทสรปผบรหาร

จากพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ มาตรา ๑๑ กาหนดใหสวนราชการ มหนาทพฒนาความรในองคกร เพอใหมลกษณะเปนองคกร แหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลความรในดานตาง ๆ เพอนามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรว เหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศน และปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพ และมการเรยนรรวมกน

เพอใหการปฏบตราชการของเทศบาลตาบลเคยนซา เปนไปตามหลกเกณฑและมวธการบรหารทดจงไดนาการจดการความร (Knowledge Management) ซงเปนระบบการจดการทสามารถกาหนดขนและนาไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม โดยทางองคกรไดจดวางระบบการจดการความร แ ละแผนการดาเนนงาน ไวดงรายการตอไปน

3. ประกาศแตงตงทมงาน KM และ CKO (Chief Knowledge Officer)

เพอใหการจดทาระบบการจดการความรดาเนนไปอยางมประสทธผล เทศบาลตาบลเคยนซา จงไดประกาศแตงตงทมงาน KM และ CKO ดงตอไปน

๑. นายกเทศมนตรตาบลเคยนซา เปน CKO ๒. รองนายกเทศมนตรตาบลเคยนซา คนท ๑ เปน ทปรกษา CKO ๓. รองนายกเทศมนตรตาบลเคยนซา คนท ๒ เปน ทปรกษา CKO ซงมหนาทและความรบผดชอบ ดงน - ใหคาปรกษาเกยวกบการดาเนนการ และอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนกบคณะทางาน ๔. ปลดเทศบาลตาบลเคยนซา เปน ผอ. KM Team ๕. รองปลดเทศบาลตาบลเคยนซา เปน KM Team 6. ผอานวยการกองคลง เปน KM Team 7. ผอานวยการกองชาง เปน KM Team 8. หวหนากองสาธารณสขฯ เปน KM Team 9. หวหนาสานกปลดเทศบาล เปน KM Team และเลขานการ

- 2 -

โดย CKO มหนาทและความรบผดชอบ ใหการสนบสนนในดานตาง ๆ เชน ทรพยากร และใหคาปรกษา แนะนา และรวมประชม เพอการตดสนใจแกคณะทางาน และทปรกษา CKO มหนาทและความรบผดชอบ ใหคาปรกษาเกยวกบการดาเนนการและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนกบคณะทางาน และผอ. KM Team มหนาทและความรบผดชอบ จดทาแผนงานการจดการความรในองคกรเพอนาเสนอประธาน รายงานผลการดาเนนงาน และความคบหนาตอประธาน ผลกดน ตดตามความกาวหนา และประเมนผลเพอปรบปรงแกไข ประสานงานกบคณะทปรกษาและคณะทมงาน และ KM Team มหนาทและความรบผดชอบ ดาเนนการตามแผนงานทไดรบมอบหมาย จดทารายงานความคบหนาของงานในสวนทรบผดชอบ เปน “แบบอยางทด” ในเรองการจดการความรเปน Master Trainer ดานการจดการความร

4. ขอบเขต KM (KM Focus Area)

กรอบการประเมนดานการจดการความร ซงจะมความเกยวของและเชอมโยงกบพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ มาตรา ๑๑ กาหนดใหสวนราชการ มหนาทพฒนาความรในองคกร เพอใหมลกษณะเปนองคกร แหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสารและสามารถประมวลความรในดานตาง ๆ เพอนามาประยกตใชในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรว เหมาะสมกบสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความรความสามารถ สรางวสยทศน และปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกดใหเปนบคลากรทมประสทธภาพ และมการเรยนรรวมกน ทงนเพอประโยชนในการปฏบต ราชการของสวนราชการใหสอดคลองกบการบรหารราชการใหเกดผลสมฤทธตามพระราชกฤษฎกา ดงนน

ขอบเขต KM (KM Focus Area) ทสนบสนนประเดนยทธศาสตรทงหมด ประกอบดวย

๑). สงเสรมการนากระบวนการจดการความรมาใชพฒนาบคลากร และใหเปนสวนหนงของการปฏบตงาน

๒). เสรมสรางบรรยากาศใหเออตอการนาการจดการความร มาเปนเครองมอในการพฒนาบคลากรและพฒนางานของหนวยงานตาง ๆ ภายในเทศบาลขอบเขต KM (KM Focus Areas) ของเทศบาลตาบลเคยนซา ขอบเขต KM (KM Focus Areas) ของเทศบาลตาบลเคยนซา

ขอบเขต KM (KM Focus Areas)

ประโยชนทไดรบจากขอบเขต KM ทมตอ

ประชาชนในทองถน พนกงาน หนวยงานอน รฐบาล Outsource

ของ หนวยงาน

๑. สงเสรมการนากระบวนการจดการความรมาใชพฒนาบคลากร และใหเปนสวนหนงของการปฏบตงาน

๑. ไดรบการบรการทสะดวกรวดเรว ๒. ไดรบความรเพมขนจากสอประชาสมพนธ ตางๆ ๓. ชมชนไดรบการพฒนาไปในทางทดขน ๔. ชมชนเกดภาพลกษณ ทดขน

๑.ไดรบความรเพมขน ๒.ไดรบการพฒนาศกยภาพของตนเองและเทศบาล ๓. สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ ๔. ไดรบความไววางใจจากใชบรการ ๕. เกดภาพลกษณทด

๑. ไดรบผลงานทมประสทธภาพ ๒.ภาพลกษณ ทด

1. เกด ภาพลกษณทด

- 3 -

๒. เสรมสรางบรรยากาศใหเออตอการนาการจดการความรมาเปนเครองมอในการพฒนาบคลากรและพฒนางานของหนวยงานตางๆ ภายในเทศบาล

๑. ไดรบการบรการทสะดวก สบาย ๒. สามารถสบ / คนหา ความรตางๆ ไดงาย

๑. มวสยทศนรวมกน ๒. มความคดรวมกน ๓. มการพฒนาตนเอง ๔. มการเรยนรในทม ๕. มความคดเชงระบบ ๖. มความคดสรางสรรค

๑. เกดภาพลกษณท ด

๑.เกด ภาพลกษณทด

5. เปาหมาย KM (Desired State)

เปาหมาย KM (Desired State) ทงหมดทสอดรบกบขอบเขต KM ทจะเลอกดาเนนการ ประกอบดวย

๑) การสนบสนนสงเสรมใหบคลากรในสงกดเทศบาลตาบลเคยนซาไดรบการพฒนาศกยภาพ ความร ความสามารถทางดานตางๆ เชน การศกษาตอ / ฝกอบรม / สมมนาในหลกสตรตางๆ

๒) การสนบสนนสงเสรมใหบคลากรในสงกดเทศบาลตาบลเคยนซา มสวนรวมในการดาเนนงาน/กจกรรมของเทศบาลอยางเขมแขงและตอเนอง

๓) การสนบสนนสงเสรมใหบคลากรในสงกดเทศบาลตาบลเคยนซา มสวนรวมในการแลกเปลยนองคความรแกเพอนรวมงาน

๔) การสนบสนนสงเสรมการยดหลกคณธรรมและ นตธรรมในการบรหารและปฏบตงาน

๕) การสนบสนนสงเสรมการสรางขวญและกาลงใจแกผปฏบตงาน

6. ปจจยแหงความส าเรจ (Key Success Factor)

ปจจยแหงความสาเรจ(Key Success Factor) เพอใหดาเนนการจดการความรตามเปาหมาย KM ทเลอกทา สามารถนาไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรมภายในองคกร คอ

๑) ผบรหารสวนใหญใหความสาคญ และสนบสนนให บคลากรได เขารวมกจกรรม ๒) บคลากรทเกยวของใหความรวมมอเปนอยางด ๓) คณะกรรมการจดการความร มความร ความเขาใจ และมงมนในการดาเนนงานอยางเตม

ประสทธภาพเพอใหบรรลเปาหมาย ๔) มระบบการตดตามประเมนผลการจดการความร อยางตอเนองและเปนรปธรรม

7. แนวทางการจดการความรเทศบาลต าบลเคยนซา

7.1 การจดการความร (Knowledge Management: KM) คอ การรวบรวมองคความรทมอยในสวนราชการซงกระจดกระจายอยในตวบคคล หรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถ เขาถงความร และพฒนาตนเองใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพอนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนสงสด โดยทความรม ๒ ประเภท คอ

- 4 -

๑. ความรทฝงอยในคน (Tacit Knowledge) เปนความรทไดจากประสบการณ พรสวรรคหรอสญชาตญาณของแตละบคคลในการทาความเขาใจในสงตางๆ เปนความรทไมสามารถถายทอดออกมาเปนคาพดหรอลายลกษณอกษรไดโดยงาย เชน ทกษะในการทางานงานฝมอ หรอการคดเชงวเคราะห บางครง จงเรยกวาเปนความร แบบนามธรรม

๒. ความรทชดแจง (Explicit Knowledge) เปนความรท สามารถรวบรวม ถายทอดได โดยผานวธตางๆเชน การบนทกเปนลายลกษณอกษร ทฤษฎ คมอตางๆ และบางครงเรยกวาเปนความรแบบรปธรรม

นพ. วจารณ พานช ได ให ความหมายของคาวา “การจดการความร” ไว คอสาหรบนกปฏบต การจดการความรคอ เครองมอ เพอการบรรล เปาหมายอยางนอย ๔ ประการไปพรอมๆ กน ไดแก

๑. บรรลเปาหมายของงาน ๒. บรรลเปาหมายการพฒนาคน ๓. บรรลเปาหมายการพฒนาองคกรไปเปนองคกรแหงการเรยนร ๔. บรรลความเปนชมชน เปนหมคณะ ความเอออาทรระหวางกนในททางาน การจดการความรเปนการด าเนนการอยางนอย ๖ ประการตอความร ไดแก ๑). การกาหนดความรหลก ทจาเปนหรอสาคญตองานหรอกจกรรมของกลมหรอองคกร ๒). การเสาะหาความรทตองการ ๓). การปรบปรงดดแปลง หรอสรางความรบางสวน ใหเหมาะตอการใชงานของตน ๔). การประยกต ใชความรในกจการงานของตน ๕). การนาประสบการณ จากการทางาน และการประยกต ใช ความรมาแลกเปลยนเรยนร และ

สกด“ขมความร ”ออกมาบนทกไว ๖). การจดบนทก “ขมความร ”และ “แกนความร” สาหรบไวใชงาน และปรบปรงเปนชดความร

ทครบถวน ลมลกและเชอมโยงมากขน เหมาะตอการใชงานมากยงขน

โดยทการดาเนนการ ๖ ประการน บรณาการเปนเนอเดยวกน ความรทเกยวของเปนทงความรทชดแจงอยในรปของตวหนงสอหรอรหสอยางอนทเขาใจไดทวไป (Explicit Knowledge) และความรฝงลกอยในสมอง (Tacit Knowledge) ทอยในคนทงท อยในใจ(ความเชอคานยม)อยในสมอง (เหต ผล) และอยในมอและสวนอนๆของรางกาย(ทกษะในการปฏบต) การจดการความรเปนกจกรรมทคนจานวนหนงทารวมกนไมใชกจกรรมททาโดยคนคนเดยวเนองจากเชอวา“จดการความร ” จงมคนเขาใจผด เรมดาเนนการโดยเขาไปทความรคอเรมทความรนคอความผดพลาดทพบบอยมากการจดการความรทถกตองจะตองเรมทงานหรอเปาหมายของงานเปาหมายของงานทสาคญ คอ การบรรลผลสมฤทธ ในการดาเนนการตามทกาหนดไว ทเรยกวา Operation Effectiveness และนยามผลสมฤทธออกเปน ๔ สวน คอ

๑). การสนองตอบ (Responsiveness) ซงรวมทงการสนองตอบความตองการของลกคา สนองตอบความตองการของเจาของกจการหรอผถอหน สนองตอบความตองการของพนกงาน และสนองตอบความตองการของสงคมสวนรวม

- 5 -

๒). การมนวตกรรม (Innovation) ทงทเปนนวตกรรมในการทางาน และนวตกรรมดานผลตภณฑ หรอบรการ

๓). ขดความสามารถ (Competency) ขององคกร และของบคลากรทพฒนาขน ซงสะทอนสภาพการเรยนรขององคกร

๔). ประสทธภาพ (Efficiency) ซงหมายถงสดสวนระหวางผลลพธ กบตนทนทลงไป การทางานทประสทธภาพสงหมายถง การทางานทลงทนลงแรงนอย แตไดผลมากหรอคณภาพสง

เปาหมายสดทายของการจดการความร คอ การทกลมคนทดาเนนการจดการความรรวมกน มชดความรของตนเองทรวมกนสรางเองสาหรบใชงานของตน คนเหลาน จะสรางความรขนใชเองอยตลอดเวลาโดยท การสรางนนเปนการสรางเพยงบางสวน เปนการสรางผานการทดลองเอาความรจากภายนอกมาปรบปรงให เหมาะตอสภาพของตน และทดลองใชงาน จดการความร ไมใชกจกรรมทดาเนนการเฉพาะหรอเกยวกบเรองความรแตเปนกจกรรมทแทรก/แฝง หรอในภาษาวชาการเรยกวา บรณาการอยกบทกกจกรรมของการทางาน และทสาคญตวการจดการความรเองกตองการการจดการดวย

ตงเปาหมายการจดการความรเพอ งาน พฒนางาน คน พฒนาคน องคกร เปนองคกรการเรยนร

ความเปนชมชนในททางาน การจดการความร จงไมใชเปาหมายในตวของมนเอง นคอ หลมพรางขอท ๑ ของการจดการความรเมอไรกตามทมการเขาใจผด เอาการจดการความร เปนเปาหมายความผดพลาดก เรมเดนเขามา อนตรายทจะเกดตามมาคอ การจดการความรเทยม หรอ ปลอมเปนการดาเนนการเพยงเพอใหไดชอวามการจดการความร การรเรมดาเนนการจดการความร แรงจงใจ การรเรมดาเนนการจดการความร เปนกาวแรก ถากาวถกทศทาง ถกวธ กม โอกาสสาเรจสงแตถากาวผด ก จะเดนไปส ความลมเหลว ตวกาหนดทสาคญคอแรงจงใจในการรเรมดาเนนการจดการความร

การจดการความรทดเรมดวย สมมาทฐ : ใช การจดการความร เปนเครองมอเพอบรรล ความสาเรจและความมนคงในระยะ

ยาว การจดทมรเรมดาเนนการ การฝกอบรมโดยการปฏบตจรง และดาเนนการตอเนอง การจดการระบบการจดการความร

แรงจงใจในการรเรมดาเนนการจดการความร แรงจงใจแทตอการดาเนนการจดการความร คอ เปาหมายท งาน คน องคกร และความเปนชมชนในททางานดงกลาวแลว เปนเงอนไขสาคญ ในระดบทเปนหวใจสความสาเรจ ในการจดการความร แรงจงใจเทยมจะนาไปสการดาเนนการจดการความร แบบเทยม และไปสความลมเหลวของการจดการความรในทสด แรงจงใจเทยมตอการดาเนนการจดการความรในสงคมไทย ม

- 6 -

มากมายหลายแบบทพบบอยทสด คอ ทาเพยงเพอใหไดชอวาทา ทาเพราะถกบงคบตามขอกาหนด ทาตามแฟชนแตไมเขาใจความหมาย และวธการดาเนนการจดการความรอยางแทจรง

7.2. องคประกอบส าคญของการจดการความร(Knowledge Process)

๑ .“คน” ถอวาเปนองคประกอบทสาคญทสดเพราะเปนแหลงความร และเปนผนาความรไปใชใหเกดประโยชน

๒. “เทคโนโลย ” เปนเครองมอเพอใหคนสามารถคนหา จดเกบ แลกเปลยน รวมทงนาความร ไปใช อยางงาย และรวดเรวขน

๓. “กระบวนการความร ” นน เปนการบรหารจดการ เพอนาความรจากแหลงความรไปให ผใช เพอทาใหเกดการปรบปรง และนวตกรรม

องคประกอบทง ๓ สวนน จะตองเชอมโยงและบรณาการอยางสมดลการจดการความรของเทศบาลตาบลเคยนซา จากพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.๒๕๔๖ กาหนดใหสวนราชการ มหนาทพฒนาความร ในสวนราชการเพอใหมลกษณะเปนองคกรแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ โดยตองรบรขอมลขาวสาร และสามารถประมวลผลความรในดานตางๆ เพอนามาประยกต ใช ในการปฏบตราชการไดอยางถกตอง รวดเรว และเหมาะสมตอสถานการณ รวมทงตองสงเสรมและพฒนาความร ความสามารถ สรางวสยทศน และปรบเปลยนทศนคตของขาราชการในสงกด ใหเปนบคลากรทม ประสทธภาพ และมการเรยนรรวมกน

ขอบเขต KM ทไดมการพจารณาแลว เหนวามความสาคญเรงดวนในขณะน คอ การจดการองคความรเพอแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการ และไดกาหนดเปาหมาย(Desired State) ของ KM ทจะดาเนนการในป ๒๕๔๙ คอ มงเนนใหเทศบาล เปนศนยกลางองคความรเพอแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการในพนท ทเปนประโยชนแกทกฝายท เกยวของโดยมหนวยทวดผลไดเปนรปธรรม คอ เทศบาล มขอมลผลสาเรจ การแกไขปญหาความยากจนเชงบรณาการในศนยปฏบตการฯ ไมนอยกวาศนยละ ๑ เรอง และเพอใหเปาหมายบรรลผล ได จดให ม กจกรรมกระบวนการจดการความร (KM Process) และกจกรรมเปลยนแปลง (Change Management Process) ควบคกนไป โดยมความคาดหวงวาแผนการจดการความรนจะเปนจดเรมตนสาคญสการปฏบตราชการ ในขอบเขต KM และเปาหมาย KM ในเรองอนๆ และนาไปสความเปนองคกรแหงการเรยนรทยงยนตอไป

8. แนวคดการจดท าแผนจดการความรเทศบาลต าบลเคยนซา

8.1 แนวคดการจดท าแผนการเรยนร กระบวนการจดการความร (Knowledge Management) เปนกระบวนการทจะชวยใหเกด

พฒนาการของความร หรอการจดการความรทจะเกดขนภายในองคกร มทงหมด 7 ขนตอน คอ

1. การบงชความร เปนการพจารณาวาองคกรมวสยทศน พนธกจ ยทธศาสตร เปาหมาย คออะไร และเพอใหบรรลเปาหมาย เราจาเปนตองใชอะไร ขณะนเรามความรอะไรบาง อยในรปแบบใดอยทใคร

- 7 -

2. การสรางและแสวงหาความร เชน การสรางความรใหม แสวงหาความรจากภายนอก รกษาความรเกา กาจดความรทใชไมไดแลว

3. การจดความรใหเปนระบบ เปนการวางโครงสรางความร เพอเตรยมพรอมสาหรบการเกบความรอยางเปนระบบในอนาคต

4. การประมวลและกลนกรองความร เชน ปรบปรงรปแบบเอกสารใหเปนมาตรฐาน ใชภาษาเดยวกน ปรบปรงเนอหาใหสมบรณ

5. การเขาถงความร เปนการทาใหผใชความรเขาถงความรทตองการไดงายและสะดวก เชนระบบเทคโนโลยสารสนเทศ (IT) Web board บอรดประชาสมพนธ เปนตน

6. การแบงปนแลกเปลยนความร ทาไดหลายวธการ โดยกรณเปน Explicit Knowledge อาจจดทาเปนเอกสาร ฐานความร เทคโนโลยสารสนเทศ หรอกรณเปน Tacit Knowledge จดทาเปนระบบ ทมขามสายงาน กจกรรมกลมคณภาพและนวตกรรม ชมชนแหงการเรยนร ระบบพเลยง การสบเปลยนงาน การยมตว เวทแลกเปลยนความร เปนตน

7. การเรยนร ควรทาใหการเรยนรเปนสวนหนงของงาน เชน เกดระบบการเรยนรจากสรางองคความร การนาความรในไปใช เกดการเรยนรและประสบการณใหม และหมนเวยนตอไปอยางตอเนอง

8.2 กระบวนการบรหารจดการเปลยนแปลง

กระบวนการบรหารจดการการเปลยนแปลง (Change Management Process) เปนกรอบความคดแบบหนง เพอใหองคกรทตองการจดการความรภายในองคกร ไดมงเนนถงปจจยแวดลอมภายในองคกร ทจะมผลกระทบตอการจดการความร ประกอบดวย ๖ องคประกอบ ดงน

๑) การเตรยมการและปรบเปลยนพฤตกรรม เชน กจกรรมการมสวนรวมและสนบสนนจากผบรหาร (ททกคนมองเหน) โครงสรางพนฐานขององคกรทม/ หนวยงานทรบผดชอบมระบบการตดตามและประเมนผล กาหนดปจจยแหงความสาเรจชดเจน

๒) การสอสาร เชน กจกรรมททาใหทกคนเขาใจถงสงทองคกรจะทาประโยชนทจะเกดขนกบทกคน แตละคนจะมสวนรวมไดอยางไร

๓) กระบวนการและเครองมอ ชวยใหการคนหาเขาถงถายทอด และแลกเปลยนความรสะดวกรวดเรวขน โดยการเลอกใชกระบวนการและเครองมอขนกบชนดของความร ลกษณะขององคกร (ขนาด, สถานทตง ฯลฯ) ลกษณะการทางาน วฒนธรรมองคกร ทรพยากร

๔) การเรยนร เพอสรางความเขาใจและตระหนกถงความสาคญ และหลกการของการจดการความร โดยการเรยนรตองพจารณาถง เนอหา กลมเปาหมาย วธการ การประเมนผล และปรบปรง

๕) การวดผล เพอใหทราบวาการดาเนนการไดบรรลเปาหมายทตงไวหรอไม มการนาผลของการวดมาใชในการปรบปรงแผนและการดาเนนการใหดขน มการนาผลการวดมาใชในการสอสารกบบคลากรในทกระดบใหเหนประโยชนของการจดการความร และการวดผลตองพจารณาดวยวาจะวดผลทขนตอนไหนไดแก วดระบบ (System) วดทผลลพธ (Out put) หรอวดทประโยชนทจะไดรบ (Out come)

- 8 -

๖) การยกยองชมเชยและใหรางวล เปนการสรางแรงจงใจใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรม และการมสวนรวมของบคลากรในทกระดบ โดยขอควรพจารณาไดแก คนหาความตองการของบคลากร แรงจงใจระยะสนและระยะยาว บรณาการกบระบบทมอย ปรบเปลยนใหเขากบกจกรรมททาในแตละชวงเวลา

9. หวใจของการจดการความร

มผรไดกลาวถง KM หลายแง หลายมมท อาจรวบรวมมาชธงคาตอบวา หวใจของ KM อยทไหนไดโดยอาจกลาวเปนลาดบขนหวใจของ KM เหมอนกบลาดบขนของความตองการ ( Hierarchy of needs )ของ McGregor ได โดยเรมจากขอสมมต ฐานแรกทเปนสากลทยอมรบทวไปวาความรคอพลง (DOPA KM Team)

๑. Knowledge is Power : ความรคอพลง

๒. Successful knowledge transfer involves neither computers nor documents but rather in interactions between people. (Thomas H Davenport) : ความสาเรจของการถายทอดความรไมใชอยทคอมพวเตอร หรอเอกสารแตอยทการมปฏสมพนธระหวางคนดวยกน

๓. The great end of knowledge is not knowledge but action : จดหมายปลายทางสาคญ ของความร มใชทตวความรแตอยท การนาไปปฏบต

๔. Now the definition of a manager is somebody who makes knowledge productive : นยามใหมของผจดการ คอ ผซงทาใหความรผลตดอกออกผล

จะเหนวา จากขอความทกลาวถง ความร ดงกลาว พอทาใหมองเหนหวใจของ KM เปนลาดบชนมาเรมแตขอความแรกทวาความรคอพลงหรอความรคออานาจซงเปนขอความเปนทยอมรบทเป นสากล ทงภาคธรกจ เอกชน และ ภาคราชการ จากการยอมรบดงกลาว มาสการเนนทปฏสมพนธของคนวามความสาคญในการถายทอดความรกวาเครองมอหรอเอกสารใดและมกกลาวถงวา แมความรจะถกจดระบบ และงายตอการเขาถงของบคคลตางๆ ดเพยงใดกตาม ถามความร เกดความรขนแลว หากไมนาไปใชประโยชนกไมใชจดหมายปลายทางของความร และทชดเจนกคอประโยค สดทายทเนนการนาความรไปใชประโยชนใหเกดมรรคผลมคณคาประโยชนเปนรปธรรมวานนเปนนยามใหม ของผทาหนาทเปนผจดการเลยทเดยวดงนนอาจกลาวไดวาหวใจของ KM อยทการนาความรไปใชใหเกดประโยชนตอสงคม อ.นพ.วจารณ พานชกลาวไวนาคดหลงจากการไปรวมสมมนา “นวตกรรมการเรยนรเพอชมชนเปนสข” โดยไดฟงการบรรยายของ ศ.นพ. ประเวศ วะส ตความ “การเรยนรเพอชมชนเปนสข ” ทาใหเกดความเขาใจเรองการจดการความรอยางลกซงมากจงขอนามาเลาสกนฟงทานบอกวาการพฒนาชมชนตองม ๔ องคประกอบ

๑. ชมชน หมายถง การอยรวมกน ความเปนชมชนมเปาหมายทการอยรวมกน

๒. เปนสข หมายถง ความเปนทงหมดความเปนปรกต สมดล บรณาการของปจจยตางๆ อยางนอย ๘ ดาน ไดแก ชวต สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม วฒนธรรม ศาสนธรรม ครอบครว และชมชน

๓. การเรยนร หมายถง การเรยนรรวมกนของคนในชมชนนนๆ ผานการปฏบต

๔. การสรางเสรม หมายถง การเขาไปเอออานวย สงเสรม เสรมพลง (Empower) ไมใชเขาไปสอนหรอถายทอดความร

- 9 -

ทง ๔ องค ประกอบน คอ หวใจของการจดการความรในทกบรบท ไมใชแคการจดการความรของชาวบาน หรอของชมชน ในเรอองการจดการความรน การเรยนรสาคญกวาตวความร เพราะถาไมระวง ตวความรจะเปนความรทหยดนงตายตว การเรยนรจะมลกษณะ “ดนได ” คอ มชวตเปนพลวตการเรยนรทด ทสดคอการเรยนรรวมกนเปน collective learning และเปนการเรยนรรวมกนผานการปฏบต (interaction learning through action)

อ.บดนทร วจารณ เปนบคคลหนงทนาสนใจอยางยงในดาน การจดการความร (Knowledge Management : KM) และองคการแหงการเรยนร (Learning Organization)ได กลาวไว เมอคราวสมมนาวชาการ เมอวนท ๖ สงหาคม ๒๕๔๘ ณ หองประชม ๒ อาคาร HS๐๕ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน วา การจดการความร (KM) สงสาคญมนอยทการลงมอปฏบตใหไดใชภาษาเดยวกน สอความหมายกนใหได การเรยนรของบคคลหวใจสาคญอยทเราจะไดเรยนรจากการสอนคนอน (Learning from Teaching) และสงทสาคญของการจดการความรก คอ เรองของคน การพฒนาคน คนพฒนาตนเอง การวางแผนทางาน การจดลาดบความสาคญ ของงาน ขององคกร

10. เครองมอในการจดการความร

กรมการปกครองไดจดทาแผนการจดการความร (KM Action Plan) ซงปรากฏอยในเอกสาร“คารบรองการปฏบตราชการประจาปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๔๙” ซงไดสงให ก.พ.ร. เมอวนท ๓๐ ม.ค. ๒๕๔๙ แลว เมอพจารณาเฉพาะเนอหาสาระในแผนดงกลาว จะประกอบดวยสวนสาคญ ๒ สวน คอ

๑. แผนการจดการความรในสวนของกระบวนการจดการความร(KM Process) ๒. แผนการจดการความรในสวนของกระบวนการจดการเปลยนแปลง (Change Management

Process) ซงทง ๒ สวน จะมความสาคญในการชวยขบเคลอนยทธศาสตร การแกปญหาความยากจนตาม

ขอบเขตและเปาหมายทกาหนดไวใหบรรลผล ขณะเดยวกนในแตละสวนกจะมโครงการและกจกรรมของแตละสานกกองรองรบ เพอใหเกดผลเปนรปธรรม ซงขณะนมอยไมนอยกวา ๑๖ โครงการ/กจกรรม การขบเคลอนการจดการความรของกรมการปกครองเพอสนบสนนประเดนยทธศาสตร การแกไขปญหาความยากจนเปนงานทมความสาคญอกงานหนงทตองการพลงการมสวนรวมของทกๆ สวน ทงสวนกลาง และสวนภมภาค และจะเปนอกกาวหนงทสาคญ ในการทจะกอเกดการรวบรวมสะสมองคความร การใชประโยชน และตอยอดองคความรในการแกไขปญหาความยากจน

การจดการความรประกอบดวย

กระบวนการหลกๆ ไดแก การคนหาความร การสรางและแสวงหาความรใหม การจดความร ใหเปนระบบ การประมวลผล และกลนกรองความร การแบงปนแลกเปลยนความร สดทายคอ การเรยนรและเพอใหมการนาความรไปใชใหเกดประโยชนสงสดตอองคกร เครองมอหลากหลายประเภทถกสรางขนมาเพอนาไปใช ในการถายทอดและแลก เปลยนความรซงอาจแบงเปน ๒ กลมใหญๆ คอ

(๑) เครองมอทชวยในการ “เขาถง” ความรซงเหมาะสาหรบความรประเภท Explicit (๒) เครองมอทชวยในการ “ถายทอด” ความรซงเหมาะสาหรบความรประเภท Tacit ซงตอง

อาศยการถายทอดโดยปฏสมพนธระหวางบคคลเปนหลก ในบรรดาเครองมอดงกลาวทมผนยมใชกนมากประเภท

- 10 -

หนงคอ ชมชนแหงการเรยนรหรอชมชน นกปฏบต (Community of Practice : CoP) การจดการความร กบองคกรแหงเรยนร

11. การจดการความรกบองคกรแหงการเรยนร

การจดการความร หรอ Knowledge Management เปนเรองคอนขางใหม ซงเกดขนจากการคนพบวาองคกรตองสญเสยความรไปพรอมๆ กบการทบคลากรลาออกหรอเกษยณอาย ราชการ อนสงผลกระทบตอการดาเนนการขององคกรเปนอยางยง ดงนจากแนวคดทมงพฒนาบคลากรใหมความรมากแตเพยงอยางเดยวจงเปลยนไป และมคาถามตอไปวาจะทาอยางไรให องคกรไดเรยนรดวย ดงนน การบรหารจดการความรจงสมพนธกบเรององคกรแหงการเรยนร (Learning Organization) เปนอยางยง หากองคกรจะพฒนาตนเองใหเปนองคกรแหงการเรยนร กจาเปนจะตองบรหารจดการความรภายในองคกรใหเปนระบบ เพอสงเสรมใหบคลากรเรยนรไดจรงและตอเนอง หากองคกรใดม การจดการความรโดยไมมการสรางบรรยากาศแหงการเรยนรใหเกดขนภายในองคกร กนบเปนการลงทนทสญเปลาไดเชนกน อยางไรกตามการบรหารจดการความรมความซบซอนมากกวาการพฒนาบคลากรดวยการฝกอบรม เพราะเปนกระบวนการทตองดาเนนการตอภายหลงจากทบคลากรมความร ความชานาญแลว องคกรจะทาอยางไรใหบคลากรเหลานนยนดถายทอด และแลกเปลยนความรกบผอน และในขนตอนสดทายองคกรจะตองหาเทคนคการจดเกบความรเฉพาะไวกบองคกรอยางมระบบ เพอทจะนาออกมาใชไดอยางมประสทธภาพ บรษทยกษ ใหญหลายแหงในสหรฐอเมรกายงคงแขงขนกนหาวธบรหารจดการความรทเหมาะสมกบตนเอง เพอใหอยในโลกของการแขงขนได สาหรบประเทศไทยนนคงเปนเรองทาทายสาหรบผบรหารทจะหายทธวธในการดงความรออกมาจากตวบคคล และการกระตนใหบคลากรถายทอดความรใหเพอนรวมงาน ซงการถายทอดความรบางประเภทนน การฝกอบรมอาจจะไมใช วธทดทสด อปสรรคทมกพบอยเสมอของการบรหารจดการความร คอ พฤตกรรม "การหวงความร" และวฒนธรรม "การไมยอมรบในตวบคคล" หากองคกรสามารถกาจดจดออนทงสองอยางนได การบรหารจดการความรกมใชเรองยากจนเกนไป สบเนองจากการปฏรประบบราชการครงสาคญทผานมาเมอเดอนตลาคม ๒๕๔๕ ได มการวางกรอบแนวทางการบรหารราชการแผนดนไวอยางชดเจน ซงรวมถงการประกาศใชพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑ และวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ. ๒๕๔๖ เปนเรองของการกาหนดขอบเขต แบบแผนวธปฏบต โดยเฉพาะมาตรา ๑๑ ได กาหนดเปนหลกการวาสวนราชการตองมหนาทในการพฒนาความร เพอใหมลกษณะเปนองคการแหงการเรยนรอยางสมาเสมอ พรอมทงสรางความมสวนรวมในหมราชการใหเกดการแลกเปลยนความรซงกนและกน

12. CoP (Community of Practice)

CoP (Community of Practice) ชมชนนกปฏบต คอ อะไร คอ ชมชนทมการรวมตวกน หรอเชอมโยงกนอยางไมเปนทางการประสบปญหาลกษณะเดยวกน โดยมลกษณะดงน

●มความสนใจในเรองเดยวกน ตองการแลกเปลยนประสบการณ จากกนและกน ●มเปาหมายรวมกน มความมงมนรวมกน ทจะพฒนาวธการทางานไดดขน ●มความเชอวธปฏบตคลายกนใชเครองมอและภาษาเดยวกน ●มบทบาทในการสราง และใชความร และยดถอคณคาเดยวกน ●มการแลกเปลยนเรยนร จากกนและกน อาจจะพบกนดวยตวจรง

- 11 -

●มชองทางเพอการไหลเวยนของความร หรอผานเทคโนโลย ●มความรวมมอชวยเหลอ ทาใหความรเขาไปถงผทตองการใชไดงาย ●มปฏสมพนธตอเนอง เพอพฒนาและเรยนร จากสมาชกดวยกนเอง ●มวธการเพอเพมความเขมแขงใหแกสายในทางสงคม

ทาใหเพมพนความรทลกซงขนเรอยๆ ในระดบทงายทสด ชมชนนกปฏบต คอ คนกลมเลกๆ ซงทางานดวยกนมาระยะหนง มเปาหมายรวมกน และตองการทจะแบงปนแลกเปลยนความรประสบการณจากการทางาน กลมดงกลาวมกจะไมไดเกดจากการจดตงโดยองคการ เปนกลมทเกดจากความตองการทางสงคม และความพยายามทจะทาใหบรรลผลสาเรจ เปนกลมทไมมอานาจ ไมมการกาหนดไวในแผนภมโครงสรางองคกร และอาจจะมเปาหมายทขดแยงกบผนาองคกร ในหนงองคกรอาจจะมชมชนนกปฏบตจานวนมาก และคนคนหนงจะเปนสมาชกในหลายชมชน ชมชนนกปฏบตมความสาคญอยางไร เครอขายความสมพนธทไมเปนทางการเกดจากความใกลชดความพอใจและพนฐานทใกลเคยงกนลกษณะทไมเปนทางการจะเออตอการเรยนรและการสรางความรใหมๆ มากกวาโครงสรางทเปนทางการ คาวาปฏบต หรอ practice ใน CoP ชจดเนนทการเรยนรซงไดรบจากการทางานเปนหลก เปนแงมมเชงปฏบต ปญหาประจาวน เครองมอใหมๆ พฒนาการในเรองงาน วธการทางานทไดผลและไมไดผล การมปฏสมพนธระหวางบคคลทาใหเกดการถายทอดแลกเปลยนความรฝงลกสรางความร และความเขาใจไดมากกวาการเรยนรจากหนงสอ หรอการฝกอบรมตามปกต เครอขายทไมเปนทางการ ซงมสมาชกจากตางหนวยงาน ชวยใหองคกรประสบความสาเรจไดดกวา การสอสารตามโครงสรางทเปนทางการขอคดเหนเกยวกบชมชนนกปฏบต

แนวคดCoP

● CoP เปนกลไกของการไขวควาหาความรเขาหาตวมากกวาการรวบรวมความร เพอสงมอบใหผอน

● CoP เปนเรองของการเรยนร เพอเปนคนทางานทเกงขน มใชแคเรยนรวาจะทางานอยางไร หรอเรยนรแตเรองทเปนนามธรรม

● การเปนสมาชกของ CoP คอ มสวนรวมในชมชนนนอยางมความหมาย

● CoP ควรเชอมโยงกบเปาหมายหลกขององคกร

แนวคด ของการปฏบตในชมชนนกปฏบต หรอ P ใน CoP หมายถง การกระทาในบรบทเฉพาะ

สงทมผลตอการปฏบต และเปนผลจากการเรยนร ไดแก

● สงทปรากฏชดแจง : เครองมอ เอกสาร ภาพลกษณ สญลกษณ บทบาท ทชดเจน เกณฑทกาหนดไว กฎขอบงคบ สญญา

●สงทไมปรากฏชดแจง : ความสมพนธกฎเกณฑในใจความหยงร การรบร ความออนไหวความเขาใจสมมตฐาน มมมอง ซงเปนทยอมรบทวไป

- 12 -

การปฏบตมใชสงตายตว ทเปลยนแปลงไมได ขณะเดยวกนกไมอาจเปลยนแปลงไดงายๆ ดวยคาสง หรอกฎระเบยบ

มคนอนในองคกร ซงมประสบการณทจะเปนประโยชนกบเรา พวกเขาเตมใจทจะแบงปนประสบการณนนใหผอน และเราเตมใจทจะชวยพวกเขา เราสามารถคนหาพวกเขาได พบแมจะไมรจกพวกเขา ธรรมชาตของ CoP

องคกรประกอบไปดวย CoP จ านวนมากทบซอนกนอยคขนานไปกบโครงสรางทเปนทางการขององคกร

รอบชวตของ CoP ไมมความชดเจน วาเรมตนเมอไรสนสดเมอไรขนกบความพรอม และโอกาสเหมาะส าหรบการเรยนร

ประเดนท CoP ใหความสนใจจะเปลยนไปตามความตองการ และความสนใจของสมาชก การสนบสนน CoP

ปฏบตตอ CoP เสมอนทรพยสนขององคกร ใหการสนบสนนทรพยากร และขอมลขาวสาร ดแลเปาหมายใหสอดคลองกบองคกร

สงเสรมการสราง CoP ดวยการยอมรบผลงานทเกดขนจากกลมทไมเปนทางการ และดงชมชนเขามารวมกนท างานใหลกซงยงขนอก

มองวาองคกรเปนทรวมของชมชน ทเชอมตอกนสงเสรมใหมจดยนทเหมาะสม และมสวนตอความส าเรจขององคกร

สงเสรมให CoP เรยนรจากภายในกลม และจากกลมอนๆ

ดแลวา กลไกขององคกร มสวนในการสนบสนน CoP

สงเสรมการเรยนรทกรปแบบ และเชอมตอทวทงองคกรมมมองตอการเรยนร

การเรยนร เปนสวนหนงของการปฏบต แตเรามกจะมองไมเหนวา เกดการเรยนรดขน

การแลกเปลยนเรยนร ไมไดเกดจากการดเอกสารของคนอน แตเกดจากการทาความเขาใจในตรรกะ หรอวธคดของคนอน ซงมประสบการณทจะเปนประโยชนกบเราพวก เขาเตมใจทจะแบงปนประสบการณนนใหผอน และเราเตมใจทจะชวยพวกเขา เราสามารถคนหาพวกเขาไดพบ แมจะไมรจกพวกเขา ธรรมชาตของ CoP

เทคโนโลยสารสนเทศ ชวยใหเราแลกเปลยนความเขาใจ และความคดกนไดกวางขวางขน แตหวใจของการแลกเปลยน คอ ความสนใจรวมกน ใสใจความคดของกนและกน และสรางชมชนซงเชอใจกน การหาโอกาสเรยนร

ถามปญหาเกยวกบการเรยนร ใหมองหาแบบแผน /สาเหตของการมสวนรวม และการแยกตวของสมาชก

- 13 -

เมอมการนาความรไปใชในบรบทอน หรอมการสงผานขอมลขาวสารไปยงอกหนวยงานหนง ใหตดตามเรยนรการปรบเปลยน ความเขาใจทคลาดเคลอน และการแปลความหมายใหม

รบรการเกดขนของวธปฏบตใหมๆ ในทไกลห ไกลตา

การเรยนร ทชายขอบของ CoP กมความสาคญไดแก การดงดดสมาชกใหม การตอบสนองสงกระตนจากภายนอก การมปฏสมพนธกบชมชนอนๆ ขอควรระวง

ความพยายามทจะเปลยนความรทฝงลก มาเขาไวในลกษณะของเอกสาร อาจจะกอใหเกดผลเสยมากกวาผลด เกดเปนขยะของขอมลขาวสาร ทไมคนใชสดทายคนกยงตองการความชวยเหลอในเรองประสบการณจากเพอนรวมงาน

ใหมการเรยนรใกลชดกบการปฏบตใหมากทสด อยาดวนหลวมตวทจะสกดความร ความรจาก CoP หรอเปลยนความรจาก CoP ไปเปนหลกสตรเพอการฝกอบรม

แนวคดปจจบน เปลยนจากการเกบเกยวความรไปสการเชอมตอระหวางบคคล อยาสรางหองสมดทเตมไปดวยเอกสาร ใหสรางบตรรายชอบคคล ( card catalog) เพอชวยในการเชอมตอระหวางบคคลตอบคคล ปจจยสความสาเรจกลมทไมเปนทางการเปนสงทเกดโดยธรรมชาตอยแลว ในองคกรมลกษณะของสงมชวตเตบโตขนเมอเปนทประสงคของสมาชก การทจะใหมคณคาตอองคกรจะตองไดรบการเพาะบม ดแลดวยความระมดระวง การสนบสนนมากเกนไปอาจจะทาใหไมเปนทสนใจจากสมาชก การปลอยปละละเลยกอาจจะทาใหแคระแกรนเหยวเฉา ความทาทายนแตกตางจากปจจยตางๆ ทผนาองคกรเคยประสบความทาทาย สาหรบ CoP ปญหาสาคญของชมชนทกาลงเตบโต คอ การทสมาชกสญเสยความสนใจและปลอยใหผประสานงานรบผดชอบไปคนเดยว เมอผประสานงานหนไปทางานอน ชมชนกลมสลาย ปญหาสาคญของชมชนทประสบความสาเรจ คอ การทสนใจอยแตความสาเรจของตนเอง ขอเสนอแนะตอไปน จะชวยรกษาพลงของชมชนใหเกดความตอเนอง นาสมาชกใหมเขามารวม และมงไปทประเดนทแหลมคม

เชญผนาทางความคด ซงเปนทยอมรบเขามารวมแตเรมแรก เพอสรางพลงใหแกชมชน

จดใหมเวทพบปะกน เพอแลกเปลยนความคด เพอสรางความตนตว ความไวเนอเชอใจ ความรสกรวม

สงเสรมการตดตอระหวางสมาชกของชมชน

จดตงกลมแกนทแขงขน ไมจาเปนวาสมาชกทกคนจะมสวนรวมอยางเทาเทยมกน สนบสนนกลมแกนดวยการใหเปนทรบรของชมชน และไมรบกวนเวลาเพมมากเปนพเศษ ความทาทายดานเทคนค

ท าใหการตดตอ การใหขอมล และการเขาถงชมชนเปนเรองงาย เชน การใช Software computer ทใชงาย และคนเคย ความทาทายสาหรบสมาชกสงทมคณคามากของชมชน คอ การรวมกนแกปญหา แตการอภปรายปญหาอยางเปดอก ในขณะทความคดยงไมสกงอมด หรอคดดงๆ ในทประชมเปนสงทไมใชธรรมชาตของเราความทาทายของสมาชกทสาคญ คอ การพดถงปญหาของตนเอง ตอหนาผคนจานวนมากทเราไมรจก

- 14 -

สรางเวทเสวนาในประเดนทเฉยบคม ใหสมาชกอาวโสซงคนยอมรบเปนผขอความชวยเหลอ และหาผทมกนไปรวมอยในเวท ผประสานงานชวยกระตนใหอธบายหลกคดของขอเสนอ เพอใหสมาชกอภปรายไปทสมมตฐาน ทใชและเลอกการสรางความไวเนอเชอใจในกลมขนาดเลก ๒-๓ คน อาจใชเปนจดเรมตนสาหรบการสรางชมชนได

ตามนยามของ DOPA KM Team ไดกลาวไววา CoP เปนกลมคนทมารวมตวกนอยางไมเปนทางการ มวตถประสงค เพอแลกเปลยนเรยนร และสรางองคความรใหมๆ เพอชวยใหการทางานมประสทธผลทดขนสวนใหญ การรวมตวกนในลกษณะน มกจะมาจากคนทอยในกลมงานเดยวกน หรอมความสนใจในเรองใดเรองหนงรวมกน ซงความไววางใจ และความเชอมนในการแลกเปลยนขอมลระหวางกนจะเปนสงทสาคญ

CoP จะมความแตกตางจากการทบคคลมารวมกลมกนเปนทมปฏบตงานปกตทวไปตรงท CoP เปนการรวมตวกนอยางสมครใจ เปนการเชอมโยงสมาชกเขาดวยกน โดยกจกรรมทางสงคม ไมไดมการมอบหมายสงการเปนการเฉพาะ และจะเลอกทาในหวขอหรอเรองทสนใจรวมกนเทานน

ความรทไดจากการแลกเปลยนในกลม CoP จะพฒนาเปนองคความรทเปนประโยชนตอการพฒนาการทางานของบคคล และองคกรตอไป และจากการแลกเปลยนเรยนร ภายในกลมอยางไมเปนทางการ ในทามกลางบรรยากาศแบบสบายๆ ประกอบกบการใชเทคนคท เรยกวา สนทร สนทนา (Dialogue) ซงเปนการสนทนาทเคารพความคดเหนของผพด ใหเกยรตกน ใหโอกาสกน และไมพยายามขดขวางความคดใคร กบรบฟงผอนพดอยางตงอกตงใจ (Deep Listening)

13. การประเมนตนเองเรองการจดการความร และสรปผลการประเมนตนเอง

กระบวนการจดการความร สงทมอย/ท าอย

๑.๑ เทศบาลมการวเคราะหอยางเปนระบบ เพอหาจดแขง-จดออนในเรองการจดการความร เพอปรบปรงในเรองความร เชน เทศบาลยงขาดความรทจาเปนตองม หรอเทศบาลไมไดรวบรวมความรทมอยใหเปนระบบ เพอใหงายตอการนาไปใชไมทราบวาคนไหนเกงเรองอะไร ฯลฯ และมวธการทชดเจนในการแกไข ปรบปรง

- เทศบาลมการวเคราะห SWOT ของเทศบาล แตยงไมไดเชอมโยงถงการจดการความร

๑.๒ เทศบาลมการแสวงหาขอมล/ความรจากแหลงตางๆจรยธรรม

- เทศบาลมการแสวงหาความร/ขอมลจากแหลงตางๆ เมอจาเปนตองใช แตไมเปนระบบ ตางคน ตางทา

๑.๓ ทกคนในเทศบาล มสวนรวมในการแสวงหาความคดใหมๆ ระดบเทยบเคยง (Benchmarks) และ Best Practicesจากองคกรอน ๆ ทมลกษณะคลายคลงกน (บรการหรอดาเนนงานทคลายคลงกน ) และจากองคกรอน ๆ ทมลกษณะแตกตางกนโดยสนเชง

เทศบาลมการแสวงหาความรใหมๆบาง แตไมเปนระบบ และทากนเฉพาะกลมงาน และยงไมครอบคลมทกคน

๑.4 เทศบาลเหนคณคา “Tacit Knowledge” หรอ ความรและทกษะ ทอยในตวบคลากร ซงเกดจากประสบการณและการเรยนรของแตละคน และใหมการถายทอดความรและทกษะนน ๆ ทวทงเทศบาล

เทศบาลเหนคณคาของ Tacit Knowledge และพยายามกระตนใหมการถายทอดความร แตไมไดทาเปนระบบ สวนใหญ มการประชมเพอแลกเปลยนความรเปนกลมยอยๆ แตไมมรปแบบชดเจน

- 15 -

13.1 เกณฑการประเมน

เทศบาลตาบลเคยนซา มนโยบายทจะดาเนนการจดการความร (Knowledge Management) ในองคกร โดยไดจดวางระบบการจดการเพอใหเออตอการนาแผนการจดการความรไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม เทศบาลตาบลเคยนซา ไดจดวางระบบการจดการความรและแผนการดาเนนงานดงรายการตอไปน

1) เทศบาลตาบลเคยนซา มแผนการจดการความร โดยใหบคลากรผปฏบตงานจดทาองคความรเกยวกบคมอการปฏบตงานในองคกร และองคความรอนๆ เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงานอยางเปนรปธรรม

2) นายกเทศมนตรตาบลเคยนซา (CEO) กาหนดผบรหารจดการความร CKO และทมงานKM เพอดาเนนการจดการความรของเทศบาลตาบลเคยนซา

3) CKO และทมงาน KM รวมกนหารอในการพจารณาหาขอบเขต KM การตดสนใจเลอกขอบเขต KM การกาหนดเปาหมาย KM และการประเมนการจดการความรของหนวยงานตามแบบประเมนตนเอง

3) CKO และทมงาน KM รวมกนจดทาแผนจดการความร เพอกาหนดกจกรรม ระยะเวลาและผรบผดชอบในการจดการความรของเทศบาลตาบลเคยนซา ตลอดจนกาหนดตวชวดผลสาเรจในการดาเนนงานในแตละกจกรรม

13.2 แนวทางการตดตามและประเมน

1) กาหนดใหพนกงานเทศบาล จดทาองคความรไวเปนรปเอกสาร โดยจดทาเปนเลม เพอใชเปนแนวทางในการปฏบตงาน

๒) กาหนดใหพนกงานเทศบาล เผยแพรองคความรในเวปไซตเทศบาล โดยใหทาการประสานงานกบผชวยเจาหนาทบนทกขอมล

3) กาหนดใหผบงคบบญชาทาหนาทตดตามผลการปฏบตงาน โดยการพจารณาผลการปฏบตงานกอนและหลงการจดองคความร

- 16 -

14. แผนการจดการความรเทศบาลต าบลเคยนซา

ท กจกรรม วธการส

ความสาเรจ ระยะเวลา ตวชวด เปาหมาย

เครองมอ/อปกรณ

งบประ มาณ

ผรบผดชอบ

1

การบงชความร -พนกงานนาการจดการ ความรมาเปนเครองมอ ในการพฒนาคน และพฒนางาน

ทาการตรวจสอบพนกงานทไดรบการพฒนาศกยภาพดานตางๆ

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

พนกงานในสงกดทราบเปาหมาย KM ของเทศบาล

จานวนพนกงานททราบเปาหมาย KM ของ ทต.เคยนซา อยางนอย 50%

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร

-

นายกเทศ- มนตร

KM Team

2

การสรางและแสวงหาความร -ภายในเทศบาล -ภายนอกเทศบาล

-จดอบรม ศกษาดงาน -เขารวมฝกอบรม

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

พนกงานในสงกดเขาใจถงการจดการองคความร

จานวนพนกงานทเขาใจถงการจดการองคความร อยางนอย 50%

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร

-

นายกเทศ- มนตร

KM Team

3

การจดความรใหเปนระบบ -บอรดประชาสมพนธ -เวปไซตเทศบาล -การจดทารปเลม/รายงาน

รวบรวมความรเปนหมวดหมและจดทาฐานขอมลเปน Knowledge Base

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

จานวนขอมลความรดานตางๆ ทนาไปใชได

จานวนความรทนาไปใชจรงอยางนอย 1 รายการ

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร

-

นายกเทศ- มนตร

KM Team

4

การประมวลและ กลนกรองความร -ปรบปรงรปแบบ เอกสารขอมลใหเปน มาตรฐานสมบรณ

ปรบปรงฐาน ขอมลความรของบอรด ประชาสมพนธ/ เวปไซคเทศบาล

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

จานวนขอมลความรดานตางๆ ทไดรบการปรบปรง

จานวนฐาน ขอมลความรท ไดรบการปรบปรง อยางนอย 1 รายการ

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร -

นายกเทศ- มนตร

KM Team

5

การเขาถงความร -บอรดประชาสมพนธ -เวปไซคเทศบาล -ศนยขอมลขาวสาร

รวบรวมความรเพอตดประกาศ/บนทก/จดเกบ

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

จานวนการเขาถงฐานขอมลความรดานตางๆ

มจานวนการเขาถง ฐาน ขอมลความร ดานตางๆ อยาง นอย 6 ครง

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร -

นายกเทศ- มนตร

KM Team

6

การแบงปน แลกเปลยนความร -บอรดประชาสมพนธ -เวปไซคเทศบาล -จดทารปเลม

ใหพนกงานไดรบการพฒนาศกยภาพดานตางๆ เขารวมประชม/สมมนา/เพมขอมลการพฒนาในเวป

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

จานวนการเขาประชม/สมมนา/บนทกเพอแลกเปลยนความรในเวปไวต

มจานวนกจกรรม อยางนอย 1 รายการ

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร

- นายกเทศ-

มนตร KM Team

7

การเรยนร -การสรางองคความร -การนาความรในไปใช

ประชาสมพนธ/เวปไซตเทศบาล/ศนยขอมลขาวสาร

1 ต.ค. 57 เปนตนไป

การจดทา /บนทกขอมล

มจานวนการ จดทา/บนทก ขอมลอยางนอย

1 รายการ

-กระดาษ A๔, -คอมพวเตอร -พรนเตอร

- นายกเทศ-

มนตร KM Team

- 17 -

15. การตดตามและประเมนผล

การตดตามและประเมนผลแผนการจดการความรเทศบาลตาบลเคยนซา ใหมคณะกรรมการตดตามและประเมนผลแผนการจดการความรเทศบาลตาบลเคยนซา โดยมการตดตามการประเมนผลแผนการจดองคความร ปละ 1 ครง ประกอบดวย

1. ปลดเทศบาลตาบลเคยนซา เปนประธานกรรมการ 2. รองปลดเทศบาลตาบลเคยนซา เปนกรรมการ 3. ผอานวยการกองคลง เปนกรรมการ 4. ผอานวยการกองชาง เปนกรรมการ 5. หวหนากองสาธารณสขและสงแวดลอม เปนกรรมการ 6. หวหนาสานกปลดเทศบาล เปนกรรมการและเลขานการ