Analysis of Thai Politics and Government

• รวบรวมเรยบเรยงโดย

• อ านาจ ทาปน

• ป.ธ.๖,พธ.บ.(รฐศาสตร),ร.ม.(รฐศาสตร)

Analysis of Thai Politics and Government

• ค าอธบายรายวชา

• ศกษาวเคราะหปจจยทางประวตศาสตร โครงสรางสงคม วฒนธรรมและเศรษฐกจ วฒนธรรมทางการเมองของไทย ลกษณะแนวโนมของทางการเมองของไทย ลกษณะเฉพาะและอดมการณประจ าชาต พฤตกรรมการเมอง สมพนธภาพระหวางการเมองกบปจจยทางสงคมและธรกจ ปญหาส าคญทางการเมองการปกครองในยคปจจบน

Analysis of Thai Politics and Government

• จดมงหมายรายวชา

1. เพอศกษาใหมความรความเขาใจการเมองการปกครองของไทยทงในอดตจนถงปจจบน

2. เพอใหสามารถอธบายปรากฏการณทางการเมองและการปกครองของไทยไดอยางกวางขวาง

3. เพอใหสามารถวเคราะหปญหาและวธแกไข รวมทงแนวโนมของการเมองการปกครองของไทย

Analysis of Thai Politics and Government

• วตถประสงคเชงคณธรรม

๑. เพอใหรและเขาใจหลกธรรมทางพระพทธศาสนาทสามารถน ามาประยกตใชกบการเมองการปกครองของไทย

๒. เพอใหสามารถน าความรดานการเมองการปกครองของไทยตามแนวพระพทธศาสนาไปประยกตใชในการเผยแผพระพทธศาสนา เพอการพฒนาสงคมไทยตอไป

วเคราะหการเมองการปกครองไทย

• ในการทมนษยจะเขาใจสภาพการเมองการปกครองของตน อยางถองแท จ าเปนอยางยงทบคคลผนนจะตองทราบและมความเขาใจประวตความเปนมา หรอววฒนาการของการเมองการปกครอง

• เพราะการวเคราะห โดยการเขาใจพฒนาการทางประวตศาสตรและปรากฏการณตางๆ จะชวยใหเกดความเขาใจความเปนจรงไดอยางลกซงมากทสด

ความหมายการศกษาประวตศาสตร

• ประวตศาสตร เปนเร อง เ กยวกบการกระท าของมนษย (นกปราชญชาวกรก)

• เรองราวของชวตของประเทศและมนษยชาต (ลโอ ตอลสตอย)

• การไตสวนเขาถงความจรง (แถมสข นมนนท)

• ประสบการณทงมวลของมนษย การวเคราะหลารตความจากหลกฐานทงปวง (สบแสง พรหมบญ)

องคประกอบของประวตศาสตร

• เหตการณหรอพฤตกรรม ทมอยมากมาย และเกดขนตลอด

• หลกฐานทางประวตศาสตร

• ศกษา วเคราะห เรยบเรยง ตามความเขาใจ

ความส าคญของการศกษาประวตศาสตร

• เพอการเรยนรและเขาใจสงทเกดขนในอดต

• เพอใหเกดส านกทางประวตศาสตรของมนษย

• ประวตศาสตรเปนเสมอนซเมนต ซงท าใหการศกษาทงหมดทเกยวกบธรรมชาตและความสมฤทธผลของมนษยเชอมตอกน และเปนวชาเดยวในสาขาทางสงคมศาสตร ทท าใหวชาการตางๆทเกยวของกบมนษย มความหมายและเชอมโยงตดตอกน (จอรท เทรวเลยน)

สรปความส าคญของการศกษาประวตศาสตร

• เรยนรอดต

• เพอเขาใจปจจบน

• เตรยมตวส าหรบอนาคต

วธการทางประวตศาสตร

• การสะสมและเรยบเรยงขอมล

• การคดเลอกและประเมนขอมล

• การวเคราะหและตความขอมล

• การเรยบเรยง(รายงาน)

วธการศกษาประวตศาสตร

• จะตองเปนการมองทงระบบ (สงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม)

• จะตองเปนการมองในลกษณะกระบวนการ (วเคราะหปรากฏการณทางสงคมในลกษณะของการเคลอนไหวอยางไมยดนง Interdisciplinary Dynamic)

แหลงขอมลทางประวตศาสตร

• หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร (จารก ต านาน พงศาวดาร)

• หลกฐานทเปนวตถ

การเปลยนแปลงทางสงคม

• การเปลยนแปลงระบบความสมพนธของบคคลในสงคม

• การเปลยนแปลงทางสงคมแบบคอยเปนคอยไป

• การเปลยนแปลงทางสงคมแบบถอนรากถอนโคน

Society System

• Subsystem

• กระท าใหระบบด ารงอยได

• สาวะสมดล

• เอกภาพ (Unity)

• สมานฉนท (Harmony)

• เรยบรอย (Order)

ผลกระทบการเปลยนแปลงระบบ ตอการเมอง

• Subsystem

• Action Reaction

• การปฏรปการเมองการปกครอง และการบรหารราชการสมยรชกาลท ๕

ลกษณะของการเปลยนแปลงทางการเมอง

• การเขาไปครอบครองหรอยดครองอ านาจ เชนระบอบสมบรณาญาสทธราชย จะยดถอกฎมณเฑยรบาล

• การกอการกบฏ รฐประหาร ปฏวต

ววฒนาการทางการเมองการปกครอง

• การปกครองระบอบปตราชาธปไตย

• การปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย

• การปกครองระบอบปรมตตายาสทธราชย

การปกครองระบอบปตราชาธปไตย

• ชวงระยะเวลาแหงการสรางบานสรางเมอง

• เพอจดระเบยบสงคม น าไปสความเปนอนหนงอนเดยวกน

• ลกษณะสงคมเรยบงาย

• ผปกครองมฐานะไมแตกตางจากประชาชน

• ยดสกลเปนคต (สมเดจพระยาด ารงราชานภาพ)

• กษตรยแบบธรรมราชา

ศลาจารกหลกท ๑

“ ในปากประตมกระดงอนหนงแขวนไวหน

ไพรฟาหนาปกกลางบาน กลางเมอง มถอยมความ เจบทองของใจมนจกกลาวถง เจาถง ขน บ ไว ไปสนกระดงอนทานแขวนไว ”

การปกครองพระราชอาณาเขต

ระบบกฎหมายสมยกรงสโขทย

• “...เพอนจงววไปคา ขมาไปขาย ใครจกใครคาชางคา ใครจกใครคามาคา ใครจกใครคาเงอนคาทองคา...”

• “...เจาเมองบอเอาจกอบ ในไพรลทาง...”

• ผใดกตามทหาทรพยสนมาไดใหไวเปนสวนรวม ไมอาจตกทอดถงลกหลานได

การเสอมอ านาจของอาณาจกรสโขทย

• ขอเสยเปรยบทางเศรษฐกจ

• ความแตกแยกทางการเมอง

• การปกครองแบบกระจายอ านาจ

• ปญหาทางการเมองภายนอก

การปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย

• แนวความคดกษตรยแบบธรรมราชา

• ฐานะความสมพนธระหวางกษตรยกบประชาชน

• การกอตงอาณาจกร ภายใตการคงอยของอาณาจกรตางๆ

• ฟนฟบรณะบานเมองใหกลบสสภาวะเดม

การปกครองระบอบสมบรณาญาสทธราชย

• จตสดมภ ๔

• สมหพระกลาโหม สมหนายก

• เมองชนใน

• หวเมองชนนอก

• เมองประเทศราช

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• ยายเมองหลวง ร.๑

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• ยายเมองหลวง ร.๑

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• กฎหมายตราสามดวง ร.๑ – ร.๕

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• นโยบายของไทยทมตอลทธจกรวรรดนยม ร.๔,ร.๕

1. สนธสญญาเบารง

2. การยอมเสยดนแดน

3. การเจรญไมตรกบชาตตะวนตก

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท ๕

• จดตงสภาทปรกษาราชการแผนดน ๑๒ คน

• รฐมนตรสภา

• จดตงสภาทปรกษาสวนพระองค ๙๙ คน

• องคมนตรสภา

• ปฏรปสงคม , ปฎรปการศกษา , ปฎรปเศรษฐกจ

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท ๕

• ปฏรปการปกครองสวนกลาง จดตง ๑๒ กระทรวง

• 1.กระทรวงมหาดไทย 2.กระทรวงกลาโหม

• 3.กระทรวงนครบาล 4.กระทรวงวง

• 5.กระทรวงเกษตรพาณชการ 6.กระทรวงพระคลง

• 7.กระทรวงการตางประเทศ 8.กระทรวงยตธรรม

• 9.กระทรวงยทธนาธการ 10.กระทรวงโยธาธการ

• 11.กระทรวงธรรมการ 12.กระทรวงมรธาธการ

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท ๕

• ปฏรปการปกครองสวนภมภาค

• ยกเลกระบบกนเมอง ใชระบบราชการ

• มณฑลเทศาภบาล

• เมอง

• อ าเภอ

• ต าบล

• หมบาน

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท ๕

• ปฏรปการปกครองสวนทองถน

• จดตงสขาภบาลกรงเทพ

• สขาภบาลต าบลทาฉลอม

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท ๕

• พระบรมราโชบายในการตอสกบมหาอ านาจตะวนตก

• การปรบปรงประเทศใหเปนทยอมรบ

• สรางความสมพนธระหวางพระมหากษตรยใหมความใกลชดกบประชาชน

• คณะเจาขนมลนาย เสนอค ากราบบงคมทลความเหนในการรกษาเอกราช

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท 6

• พระมหากษตรยพระองคแรกทไดรบการศกษาจากตางประเทศ

• น าพาประเทศเขาสสงครามโลกครงท 1

• ใชค าน าหนา นาย , นาง/นางสาว ใชนามสกล

• ประกาศใชปพทธศกราช

• เปลยนสธงชาต พระราชทานชอวา “ธงไตรรงค”

• จดตงกองเสอปา

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท 6

• การปกครองสวนกลาง

• ยกเลกกระทรวงยทธนาธการ สถาปนากระทรวงกลาโหม

• ปรบปรงกระทรวงโยธาธการ เปนกระทรวงคมนาคม

• เปลยนชอกระทรวงธรรมการ เปนกระทรวงศกษาธการ

• ยกฐานะกรมพาณชย เปนกระทรวงพาณชย

• รวมกระทรวงนครบาลเขากบกระทรวงมหาดไทย

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท 6

• การปกครองสวนกลาง

• 1.กระทรวงมหาดไทย 2.กระทรวงกลาโหม

• 3.กระทรวงการตางประเทศ 4.กระทรวงพระคลงมหาสมบต

• 5.กระทรวงวง 6.กระทรวงเกษตราธการ

• 7.กระทรวงยตธรรม 8.กระทรวงทหารเรอ

• 9.กระทรวงมรธาธร 10.กระทรวงคมนาคม

• 11.กระทรวงศกษาธการ 12.กระทรวงพาณชย

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท 6

• การปกครองสวนภมภาค

• รวมมณฑลเปนภาค ภาคพายพ,ภาคตะวนตก,ภาคใต, ภาคอสาน

• ยกเลกมณฑลและเทศาภบาล

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• สมยรชกาลท 6

• การปกครองสวนทองถน

• เปลยนค าเรยกเมอง เปนจงหวด

• อ าเภอ

• ต าบล

• หมบาน

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• กบฏ ร.ศ.130

• นายทหารชนนายรอย กรมทหารราบท 12

• ไมพอใจกบสภาพความลาหลงของประเทศ

• ปญหาทางเศรษฐกจทสงผลถงกองทพ

• ถกลดความส าคญและถกหมนเกยรต

พฒนาการทางการเมองสมยรตนโกสนทรตอนตน

• หลงเหตการณ ร.ศ.130

• ดสตธาน

• เลอกตง “เชษฐบรษ” คณะนคราภบาล

• ใหสทธเสรภาพดานขาวสาร

• พระราชทานธรรมนญลกษณะปกครองคณะนครภบาล พ.ศ. 2461

• พรรคฝายรฐบาล/คาน , มสภาผแทนราษฎร

• มหนงสอพมพเปนกระบอกเสยงแตละพรรค

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• รชกาลท 7

• ครองราชยไดเพยง 7 ป ระบบสมบรณาญาสทธราชยสนสดลง

เมอ 24 มถนายน 2475

• พระมหากษตรยภายใตรฐธรรมนญพระองคแรก

• ประกาศใชรฐธรรมนญฉบบชวคราว 27 มถนายน 2475

• ประกาศใชรฐธรรมนญฉบบถาวร(ฉบบแรก) 10 ธนวาคม 2475

• ประกาศสละราชสมบต 2 มนาคม 2477

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• ๒๗ มถนายน ๒๔๗๕ ลงพระปรมาภไธยในรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว)

• แตงตงผแทนราษฎร ๗๐ คน เปดประชมสภา ๒๘ มถนายน

• แตงตงรฐบาลชวคราว

• พระยามโนปกรณนตธาดา เปนประธานกรรมการคณะราษฎร

• กรรมการราษฎร ๑๔ คน

• มรฐบาล/รฐสภา เพอรางรฐธรรมนญถาวรขน

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• Parliament

• องคกรสงสดทางการเมอง

• ทรวมเจตจ านงของประชาชนในประเทศ

• ศนยกลางของอ านาจทางการเมองการปกครอง

• มอ านาจกวางขวาง ไมมขอจ ากด

• ไมมสถาบนใดทจะควบคมรฐสภาได

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• Parliament

• Cabinet

• Prime Minister

• รบผดชอบตอรฐสภา อยภายใตการควบคมของรฐสภา

• ประกอบดวย ประมขของรฐ,หวหนารฐบาล,รฐสภา

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• ๑๐ ธนวาคม ๒๔๗๕ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม

• ก าหนดใหรฐสภาเปนสภาเดยว

• ก าหนดสมาชกสภาผแทนราษฎร ๒ ประเภท

• ก าหนดวาระ ๔ ป

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• โครงสรางอ านาจทางการเมองแบบใหมในระบบรฐสภา

1. ประชาชน (ราษฎร)

2. กษตรย

3. สภาผแทนราษฎร (รฐสภาหรอฝายนตบญญต)

4. คณะกรรมการคณะราษฎร (ฝายบรหาร) ประธาน ๑ กรรมการ ๑๔ (คณะรฐมนตร)

5. ศาล (ฝายตลาการ)

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• คณะราษฏร

• หลวงประดษฐมนญธรรม กบรอยโทประยร ภมรมนตร ผรเรม

• ประชมครงแรก 7 คน ณ กรงปารส เดอน กมภาพนธ 2470

• ทประชมมมตเปนเอกฉนทให หลวงประดษฐมนญธรรม เปนประธานทประชมและเปนหวหนาคณะราฎร

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• สาเหตการปฏวต

1. สาเหตทางสงคม ความเลอมล าทางดานสทธระหวางชนชน การศกษาภาคบงคบ

2. สาเหตทางเศรษฐกจ ภาวะทางเศรษฐกจไมมนคง ขาดดล ประสบอทกภย/แลง ปจจยทางเศรษฐกจของตางประเทศ

3. สาเหตทางการเมอง พระราชวงศด ารงต าแหนงทางการเมอง

4. สาเหตทางจตวทยา ความคาดหวงทางการเมองสง

5. สาเหตปจจยภายนอกประเทศ กระแสนยมประชาธปไตย

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• เปาหมายการเปลยนแปลการปกครอง

1. รกษาความเปนเอกราชของประเทศ

2. รกษาความปลอดภยในประเทศ

3. บ ารงสขแกราษฎรในทางเศรษฐกจ

4. ใหสทธราษฎรเสมอกน

5. ใหราษฎรมเสรภาพ

6. ใหการศกษาอยางเตมทแกราษฎร

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

• ค าถวายบงคมทลของคณะราษฎรดวยคณะราษฎร ขาราชการ ทหาร พลเรอน ไดยดอ านาจการปกครองแผนดนไวไดแลวและไดเชญเสดจพระบรมวงศานวงศมสมเดจพระพยาเธอ เจาฟากรมพระนครสวรรควรพนต เปนตนไวเปนประกน ถาหากคณะราษฎรนถกท าราย ดวยประการใดๆ กจะตองท ารายเจานายทจบกมไวเปนการตอบแทน คณะราษฎรไมประสงคทจะแยงชงราชสมบตแตอยางใด ความประสงคอนใหญยงกเพอจะมธรรมนญการปกครองแผนดน จงขอเชญใตฝาละอองธลพระบาทเสดจกลบสพระนครและทรงเปนกษตรยตอไป โดยอยใตธรรมนญการปกครองแผนดน ซงคณะราษฎรไดสรางขนถาใตฝาละอองธลพระบาทตอบปฏเสธกด หรอไมตอบภายใน 1 ชวนาฬกานบตงแตไดรบหนงสอนกด คณะราษฎรจะไดประกาศใชธรรมนญการปกครองแผนดนโดยเลอกเจานายพระองคอนๆทเหนสมควรขนเปนกษตรย

พฒนาการทางการเมองการปกครองหลงเปลยนแปลงการปกครอง

คนควาเพอน าเสนอ

• แบงกลม ๔ กลม

• งานชนท ๑

• วเคราะหลกษณะเฉพาะและอดมการณทางการเมองของไทย

วเคราะหลกษณะและอดมการณทางการเมองของไทย

อดมการณทางการเมอง (Political Ideologies)

• คอ ความเชอมนทมตอระบอบการเมอง หรอตอผน า ซงสงผลกระทบตอคานยม และวถชวตความเปนอยของคน

• หรอเปนระบบความคด ความเชอ หรอความศรทธาของกลมสงคมใดสงคมหนงทมตอระบบการเมอง การปกครอง ซงระบบความเชอตางๆ นจะสะทอนใหเหนถงรปแบบของการเมอง หลกการในการปกครอง วธด าเนนการปกครองของสงคมนน

อดมการณทางการเมอง (Political Ideologies)

• ชยอนนต สมทรวณช อธบายวา

• อดมการณเปนเรองของความเชอโดยไมจ าเปนวาความเชอนนจะเปนความเชอทถกตองดวยเหตผล หรอสอดคลองกบสภาพความเปนจรงเสมอไป แตความเชอ (belief) โดยทวๆ ไปอาจไมมลกษณะเปนอดมการณกได ความเชอทจะเรยกวาเปนอดมการณนนจะตองเปนระบบความคดทมลกษณะส าคญดงตอไปน

อดมการณทางการเมอง (Political Ideologies)

1. ความเชอนนไดรบการยอมรบรวมกนในกลมชน

2. ความเชอนนจะตองเกยวกบเรองทมความส าคญตอกลมชน เขน หลกเกณฑในการด าเนนชวต

3. ความเชอนนจะตองเปนความเชอทคนหนเขาหา และใชเปนแนวทางในการประพฤตปฏบตตว และด าเนนชวตอยางสม าเสมอและในหลายๆโอกาส

4. ความเชอนนตองมสวนชวยในการยดเหนยวในกลมเขาไวดวยกน หรอชวยสนบสนนหรอใหคนน ามาใชเปนขออางในการท ากจการตางๆ ได

วตถประสงคอดมการณทางการเมอง

1. เพอธ ารงรกษาระบบและสภาพการณเดมของสงคมไว

2. เพอกอใหเกดการเปลยนแปลงทงในตวระบบและการจดระเบยบสงคม เศรษฐกจ การเมอง

3. เพอธ ารงรกษาไวซงสภาพการณใหมอนเปนผลจากการเปลยนแปลงเชนวานน

ลกษณะอดมการณทางการเมอง

• ส าหรบอดมการณทางการเมอง (political ideology)

• เปนความเชอ แนวคดและวธในการน ามาปฏบตเพอใหเกดผลทางดานการเมองทงกระบวนการ การใชอ านาจของรฐและความชอบธรรมแกบทบาทของรฐบาล

• การปลกฝงอดมการณทางการเมองมกจะใชวธการจงใจและย าเตอนผานทางระบบการศกษาทงทางตรงและทางออม การใชระบบการสอสารมวลชน หรอวธใดๆกไดทท าใหประชาชนยอมรบอยางคอยเปนคอยไป

• อดมการณทางการเมองและลทธทางการเมองจะมความหมายคลายคลงกนจนอาจกลาวไดวาเปนสงเดยวกน

หนาท/ประโยชน

1. อดมการณทางการเมองเปนตวก าหนดบทบาทของบคคลในระบบสงคมและการเมองพรอมทงวางแนวทางในการประพฤตปฏบตในวถของระบบนอกจากนนอดมการณทางการเมองยงท าหนาทน ามาซงความเปนอนหนงอนเดยวของมวลสมาชกอกดวย

2. ท าใหระบบการเมอง สงคมและเศรษฐกจเปนทยอมรบของสมาชกเพราะวาในการคงอยของระบบสงคมจะขนอยกบการยอมรบของสมาชกซงอดมการณทางการเมองจะท าหนาทดงกลาว

หนาท/ประโยชน

3. อดมการณทางการเมองท าหนาทเปนเครองมอในการระดมพลเพอจดมงหมายในทางการเมองหรอการพฒนาประเทศ

4. เปนการใชพยากรณแนวโนมทจะเกดขนกบระบบสงคม เศรษฐกจและการเมองในอนาคตซงอาจเกดขนไดจรงหรอเปนลกษณะทเพอฝน

5. แมวาอดมการณทางการเมองจะมอยหลายรปแบบแตวารปแบบทจะศกษาจะเปนรปแบบทมอทธพลอยในยคปจจบนกคอ เสรนยม สงคมนยมและประชาธปไตย

อดมการณทางการเมองของไทย

• รบอทธพลจากหลกธรรมและหลกความเชอของศาสนา

• ธรรมราชา สมยสโขทย

• เทวราชา สมยกรงศรอยธยา

• อคคญสตร อธบายความชอบธรรมในการใชอ านาจของพระมหากษตรย

อดมการณทางการเมองของไทย

• ธรรมราชา เทวราชา ประกอบกนเปนอดมการณทางการเมอง

• สนธสญญาเบาวรง การพฒนาตามประเทศตะวนตก

• สมยรชกาลท ๕ ประชาธปไตยเสรนยม กลมเชอพระวงศและขาราชการ

• สมยรชการท ๕ Government Reform

• สมยรชการท ๕ “ฉนจะใหลกวชราวธมอบของขวญใหแกพลเมองทนททขนสบลลงก ฉนจะใหเขาใหปาลเมนต และคอนสตตวชน”

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมยรชกาลท ๖

• กบฏ รศ.๑๓๐ พ.ศ. ๒๔๕๕

• โดยนายทหารชนผนอย และขาราชการจ านวนหนง

• "ถาประเทศหนงประเทศใด รจกจดการปกครองด โดยใชกฎหมายแลแบบธรรมเนยมทยตธรรม ประเทศนนกจะมความเจรญรงเรองแลศรวลยยงขนทกท เพราะราษฎรไดรบความ อศรภาพเสมอหนากน ไมมใครทจะมาเปนเจาส าหรบกดคอ กนเลนดงเชนประเทศซงอยในยโหรปแลอเมรกา"

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมยรชกาลท ๗

• ตงอภรฐมนตรสภาชวยเหลอสถาบนกษตรย

• ปรบปรงสภากรรมการองคมนตรรปแบบรฐสภา

• ยกรางพระราชบญญตเทศบาล

• รางเคาโครงรฐธรรมนญ ครงท ๑ โดยพระยากลยาไมตร (ฟรานซส บ แชร)

• ครงท ๒ กรมหมนเทววงศวโรทย เสนาบดกระทรวงการตางประเทศ

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมยรชกาลท ๗

• เพอพระราชทานแกประชาชน วนท ๖ เมษายน ๒๔๗๕

• ถกคดคานจากเชอพระวงศและขนนางชนผใหญ /อนรกษนยม

อดมการณทางการเมองของไทย

• การปฏวต พ.ศ. ๒๔๗๕

• อทธพลอดมการณประชาธปไตย

• อดมการณประชาธปไตยไมเคยถกน าไปถายทอดแกประชาชน

• ประกอบกบอทธพลทางวฒนธรรมการเมองแบบประเพณนยมคอ การจ านนตออ านาจ มความเชอวาการปกครองเปนเรองของชนชนปกครอง เชอหลกอดมการณเทวราชา-ธรรมราชา

• ทหารและพลเรอน ไมยอมรบรฐบาลทมาจากการเลอกตง

• อ ามาตยาธปไตย

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมดปกเหลอง เคาโครงเศรษฐกจ (หลวงประดษฐมนญธรรม)

• พระยาพหลพลพยหเสนา ปฏวต ๒๐ มถนายน ๒๔๗๖

อดมการณทางการเมองของไทย

• รฐบาล พระยาพหลพลพยหเสนา เรยกตว หลวงประดษฐมนญธรรม กลบมาชวยบรหารบานเมอง

• สรางความไมพอใจใหกบกลมอนรกษนยม “คณะกบานเมอง”

• (กบฏวรเดช) พายแพตอรฐบาล

• สนสดบทบาทกลมอนรกษนยม คณะราษฎรคมอ านาจทางการเมองมากขน

• ความขดแยงระหวางรชกาลท ๗ กบคณะราษฎร เกดทวขน

• (สถาบนพระมหากษตรย กบ รฐบาล) จนสละราชบลลงก

อดมการณทางการเมองของไทย

• รฐบาล พระยาพหลพลพยหเสนา สถาปนารชกาลท ๘

• พระยาพหลพลพยหเสนา ประกาศลาออก แพมตสภาฯ

อดมการณทางการเมองของไทย

• หลวงพบลสงคราม อดตรฐมนตรกระทรวงกลาโหม

• ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร

• กวาดลางฝายตรงขามทางการเมอง แบบเผดจการทางทหาร

• เรยกรองดนแดนคนจากฝรงเศส (สงครามอนโดจน)

• นสตนกศกษารวมเดนขบวนเรยกรองดนแดนทศคน (เกดครงแรก)

• ตอมามผรวมชมนมหลายสาขาอาชพมากขน

• สงครามยตลง ประเทศไทยไดรบดนแดนคน รฐบาลมมตใหสรางอนสาวรยชยสมรภม ๒๗ เมษายน ๒๔๘๔

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมย รฐบาล จอมพล ป.พบลสงคราม ประกาศสงครามโลก ๒

• เกดขบวนการเสรไทย (หลวงประดษฐมนญธรรม กบ ม.ร.ว. เสนย ปราโมช)

• จอมพล ป.พบลสงคราม ประกาศลาออกเพราะแพมตสภา กรณราง พรบ.ยายเมองหลวงไปเพชรบรณ ดวยวธทางรฐสภาในระบอบประชาธปไตย

อดมการณทางการเมองของไทย

• สมย รฐบาล นายปรด พนมยงค

• ประกาศรฐธรรมนญ ๒๔๘๙

• ก าหนด สส. มาจากการเลอกตง และใชระบบ ๒ สภา

• ยกเลก พรบ.คอมมวนสต พ.ศ. ๒๔๗๕

• ผล มพรรคการเมองกอตงขนมากมาย

• รชกาลท ๘ สวรรคต นายปรด พนมยงค ประกาศลาออก

อดมการณทางการเมองของไทย

• รฐบาลทหาร โดยพลโทผน ชณหะวณ ,พนเอกกาจ กาจสงคราม ,พนเอกเผา ศรยานนท ,พนเอกสฤษด ธนะรชต รฐประหาร พ.ศ. ๒๔๙๐ ยดอ านาจทางการเมอง และสลายขวอ านาจฝายเสรนยม จองพล ป. เขารวมดวย

อดมการณทางการเมองของไทย

• ภายหลงคณะราษฎรยดอ านาจ พ.ศ. ๒๔๗๕

• ควบคมกลไกการบรหารประเทศ

• รฐมนตร พ.ศ. ๒๔๗๕ – ๒๔๙๐ เปนสมาชกคณะราษฎรเกอบทงหมด หรอใหการสนบสนน

• ขาราชการประจ า – ทหาร เขามามบทบาท

• รฐประหารเพอสบทอดอ านาจทางการเมอง

อดมการณทางการเมองของไทย

• กบฏเสนาธการ

• กบฏนายพล

• กบฏวงหลวง

• กบฏแมนฮตตน

• รฐบาลจอมพล ป. พบลสงคราม กวาดลางหมด

อดมการณทางการเมองของไทย

• เพอเปนการดงอ านาจ พลเอกผณ ท ารฐประหารตนเอง

• (รฐประหารเงยบ) เหตเพราะรฐธรรมนญไมใหอ านาจเดดขาด

• ตรา พรบ.คอมมวนตส พ.ศ. ๒๔๙๕ กวาดลางกบฏทเกดขนใหม

• นกศกษามหาวทยาลยวชาธรรมศาสตรและการเมองเรมมปฏกรยา จอมพล ป. จงตองไปด ารงต าแหนงอธการบด

• เดนทางรอบโลก เปนเหตอนญาตการวพากษวจารณการเมองไดอยางเสร ,ประกาศ พรบ.พรรคการเมอง , แลวเลอกตงใหม

อดมการณทางการเมองของไทย

• พรรคเสรมนงคศลา ชนะ ดวยวธ พลรม – ไพไฟ

• กระแสตอตานผลการเลอกตง

• กลมสหภาพนสตนกศกษา และประชาชน

จอมพล ป.

จอมพล สฤษด พลต ำรวจเอกเผำ

อดมการณทางการเมองของไทย

• จอมพลสฤษด ปฏเสธ พลเอกถนอม รบต าแหนงนายก

• รฐบาลพลเอกถนอม ลมเหลว

• จอมพลสฤษด ปฏวต เปนนายก , อสญกรรม

• พลเอกถนอม เปนนายก/รฐมนตรกลาโหม ,เลอนยศจอมพล

• นโยบายใหความรวมมอกบสหรฐตอตานคอมมวนตส ,อนญาตใหตงฐานทพ ,การขยายตวของธรกจผดกฎหมาย ,

• รฐบาลรฐประหารตวเอง

• กลม ถนอม – ณรงค - ประภาส

อดมการณทางการเมองของไทย

• รฐบาลรฐประหารตวเอง บรหารประเทศโดยรฐประหาร

• การตนตวทางการเมองของประชาชน นสตนกศกษา

• จดตงศนยกลางนสตนกศกษาแหงประเทศไทย ศนท.

• โจมตพนเอกณรงค กตตขจร น า ฮ ไปลาสตวปาทงใหญ

• การตออายราชการจอมพลถนอม จอมพลประภาส

• การเรยกรองรฐธรรมนญ

• ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ มหาวปโยค จดจบเผดจการ

อดมการณทางการเมองของไทย

• ๑๔ ตลาคม ๒๕๑๖ มหาวปโยค จดจบเผดจการ

• กลมนกธรกจ ,กลมแรงงาน , กลมนสตนกศกษา ,

• นายธรยทธ บญม นสตจฬา เลขา ศนท.

• กลมนสตนกศกษามชยชนะและการมสวนรวมทาง

• รชกาลท ๙ โปรดเกลาฯ แตงตง นายสญญา ธรรมศกด เปนนายก

• บรรยากาศเสรภาพ และการมสวนรวมทางการเมอง

• องคกรอสระ กลมผลประโยชน พรรคการเมอง เกดขนมากมาย

อดมการณทางการเมองของไทย

• องคกรอสระ กลมผลประโยชน พรรคการเมอง เกดขนมากมาย

• เกดความแตกแยกทางความคด ศนท. และ ปช.ปช.

• ขาดเอกภาพ และมบทบาทนอยลง

• ฝายตรงขาม ปลกเราประชาชน โจมต กลาวหาเปนคอมมวนตส

• จอมพลประภาส จอมพลถนอม กลบเขามาเมองไทย

จดมงหมายการพฒนาและการปฏรปการเมอง

• ความชอบธรรมของระบบการเมอง

• ประสทธภาพและประสทธผลของระบบการเมอง

• เสถยรภาพของระบบการเมอง

กระบวนการแนวคดรฐธรรมนญนยม

• Constitutionalism

• แนวทางทจะใชรบธรรมนญลายลกษณอกษร เปนเครองมอ ในการก าหนดรปแบบการปกครอง และก าหนดกลไกInfrastructure ในการจดองคกรบรหารของรฐ

• ความส าคญ “สาระส าคญ”

รฐไทยยคอ ามาตยาธปไตย

• พ.ศ. ๒๔๗๕ ทฤษฏ/หลกการ คอเปลยนแปลงการปกครอง

• พ.ศ. ๒๔๗๕ ความจรง คอประชาธปไตยแคเพยงรปแบบ

• การปกครองโดยรฐบาลทมาจากการเลอกตง หรอมาจากการท ารฐประหาร กลาวไดวา “เปนการปกครองโดยขาราชการ”

• แผนพฒนาเศรษฐกจ ฉบบแรก มแผนใหคนไทยทกคนมสถานะเปนขาราชการ (นายปรด พนมยงศ)

• พ.ศ. ๒๕๐๔ ขาราชการมบทบาทในการวางแผน/ลงมอในการพฒนาประเทศ (จอมพลสฤษด ธนะรชต)

รฐไทยยคธนาธปไตยหรอวณชยาธปไตย

• พ.ศ. ๒๕๑๖ พลงนอกระบบราชการ “ประชาชนชนกลาง/นกวชาการ”

• ผลพวงของการพฒนาเศรษฐกจตามแนวระบบทนนยม

• ปฏเสธเผดจการอ านาจนยม

อดมการณทางการเมองของไทย

• อ ามาตยาธปไตย

• ประชาธปไตยกลายเปนตวแบบการปกครองในอดมคต

• รฐประหาร เพอประชาธปไตย

วเคราะหวฒนธรรมการเมองไทย

วฒนธรรมการเมองไทย

• Social relationship

1. เจากบขา/นายกบบาว

2. ศกดนา

3. เชงอปถมภ

เจากบขา/นายกบบาว

วฒนธรรม

• Ways of life

1. วฒนธรรมทเปนวตถ

2. วฒนธรรมทางจตใจ

• Enculturation การปลกฝงเรยนรวฒนธรรม

• Cultural Diffusion การแพรกระจายทางวฒนธรรม

• Acculturation การรบเอาวฒนธรรมทแพรกระจายเขามา

วฒนธรรมกบการเมอง

• ทศนคต

• ความเชอ

• คานยม

วฒนธรรมกบการเมอง

• รปแบบของการก าหนดทศทางสเปาหมายทางการเมอง สวนใหญแสดงออกในรปแบบของความเชอ, สญลกษณ และคณคา (Heywood 2002: 206)

• แบบอยางของทศนคตและความโนมเอยงซงบคคลในฐานะสมาชกของระบบการเมองมตอการเมอง (Almond and Powell 1966)

• ความคดและความเขาใจเกยวกบความสมพนธทางสงคม โดยเฉพาะความคดและความเขาใจตอการจดสรรแบงปนทรพยากรในสงคม (นธ เอยวศรวงศ 2554: 51)

รปแบบวฒนธรรมกบการเมอง

1. วฒนธรรมทางการเมองแบบคบแคบ

(Parochial political culture)

2. วฒนธรรมทางการเมองแบบไพรฟา

(Subject political culture)

3. วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม

(Participant political culture)

Parochial political culture

• วฒนธรรมทางการเมองแบบน ประชาชนแทบไมมความสมพนธกบระบบการเมองและขาดส านกความเปนพลเมองของรฐ เขาไมคดวาการเมองระดบชาตจะกระทบเขาได และเขาไมหวงวาระบบการเมองระดบชาตจะตอบสนองความตองการอะไรของเขาได

Subject political culture

• วฒนธรรมทางการเมองในรปแบบน ประชาชนสวนใหญในสงคมรจกสถาบนทางการเมองและมความรสกตอมนไมวาในแงบวกหรอลบ ประชาชนเรมมสนใจและความสมพนธกบระบบการเมอง คอ เขารวาระบบการเมองสามารถจดสรรและจดการผลประโยชนใหเขาได แตเขาไมสามารถบทบาทหรออทธพลตอระบบการเมองนนได เขารเรองราวเกยวกบอ านาจรฐและการเมองและยอมรบกบระบบนนๆ แตไมรวาตนจะสามารถเขาไปมสวนรวมผานชองทางหรอกลไกใด

Participant political culture

• วฒนธรรมการเมองแบบน ประชาชนมความรเกยวกบระบบการเมองและร สกเปนสวนหนงของการเมองไมวาจะเปนทางบวกหรอลบ ประชาชนมส านกและตระหนกถงบทบาทของตนในการเขาไปมสวนรวมทางการเมอง พวกเขาเชอมนวาตนเองสามารถมอทธพลตอการเมองไดและมอ านาจทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงได

วฒนธรรมทางการเมองไทยในอดต

• ไพรฟา พอปกครองลก สมบรณาญาสทธราชย รตนโกสนทรตอนตน

• คนไทยมสถานะผถกปกครอง ไมมอ านาจตดสนใจทางการเมอง

วฒนธรรมทางการเมองไทยในอดต

• โครงสรางทางวฒนธรรมทเกดจากมรดกตกทอดจากอดตทางดานโครงสรางทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ตลอดจนพระพทธศาสนา บคลกภาพและอปนสยของคนไทย มผลท าใหวฒนธรรมทางการเมองของไทยมลกษณะอ านาจนยมและยดถอความเปนอาวโส

• เมอเปนเชนนจงเปนเหตใหประชาชนสวนใหญมวฒนธรรมการเมองแบบไพรฟา กจกรรมการเมองการปกครองของไทยจงเปนกจกรรมของคนชนสงของสงคม ไดแก ชนชนน าทางเศรษฐกจ และชนชนน าทางการเมองในระบบราชการ

สรปวฒนธรรมทางการเมองไทยในอดต

• คนไทยมคานยมบชาผมอ านาจ มเงน มบารม

• คนไทยเชอวาตนต าตอยไรวาสนา มเวรกรรมตดตามตว

วฒนธรรมการเมองแบบอปถมภและอ านาจนยมในการเมองไทย

วฒนธรรมทางการเมองไทยแบบอปถมภ

• Social infrastructure โครงสรางพนฐานทางสงคม

• สงคมไทยแบบแผนความสมพนธแบบอปถมภ

• พรรคการเมองกบกลมผลประโยชน

วฒนธรรมการเมองไทยแบบอ านาจนยม

• Authoritarianism อ านาจนยม

• Social infrastructure โครงสรางพนฐานทางสงคม

• แบบแผนความสมพนธเจากบขา นายกบบาว

• วฒนธรรมการเมองแบบไพรฟา

• การจดระเบยบทางการเมองการปกครองลกษณะแบบจ านนตออ านาจ หรอผมอ านาจทางสงคม

• ไตรภมพระรวง , ลลตโองการแชงน า , ฯลฯ เครองมอควบคมทางสงคม

การซอสทธขายเสยง หวคะแนน และมอปน

การซอสทธขายเสยง

• การปกครองในระบอบประชาธปไตยแบบมตวแทน

• ความส าคญของการเลอกตง

หวคะแนน

• นายหนา

• มอทธพลในทองถน หรอสงคม

• ดวยอดมการณ/หรอคาตอบแทน

• เปนผควบคมเสยงของประชาชน

• แบงเบาภาระพรรค และนกการเมอง ชวยพฒนาประชาธปไตย

มอปน

• ไมมผใหขอมลคนใดอยากใหหวคะแนนมอยในสงคม

การทจรตคอรปชน

การทจรตคอรปชน

• การยกยอก (Embezzlement)

• การเรยกรองเงน (Extortion)

• การเลอกจางหรอแตงตงญาตและพวกพอง (Cronyism)

• การใชขอมลภายใน (Insider Trading)

• การฟอกเงน (Money Laundering)

• การใชต าแหนงหนาทเออประโยชน (Conflict of Interest)

การจดสรรผลประโยชนทางการเมอง

การจดสรรผลประโยชนทางการเมอง

• เสถยรภาพทางการเมองของรฐบาล

• กลมผลประโยชน

• พนธมตรทางการเมองในการจดตงรฐบาลผสม

• สรางความขดแยงใหนอยทสด

กฎปฏบตในการจดตงรฐบาลผสม

1. จงเลอกใชเทคนคการผสมรฐบาลทดทสดทมอย

2. ไมมมตรแท และไมมศตรถาวร

3. จงฝกปรอวชาคณตรฐศาสตร (จ านวน ส.ส.)

4. กฎการกระจายรายได อยากนคนเดยว กลมเดยว

5. ปนบ าเหนจบรวาร ลงโทษปรปกษ

6. อยาลมแตงหนาและเสรมบคลกของรฐบาล

7. จงดงกลมทนมาเปนพนธมตร

กฎปฏบตในการจดตงรฐบาลผสม

8. จงสานสมพนธกบผน าทางทหาร

9. จงระดมต าแหนงขาราชการการเมองทงมวลมาใชประโยชน

10.จงแบงหนาทความรบผดชอบระหวางพรรครวมใหชดเจน

จรยธรรมและจรรยาชพของนกการเมอง

จรยธรรม vs จรรยาชพ vs กฎหมาย

• จรยธรรมไมใชกฎหมาย หรอระเบยบขอบงคบ แตเปนคณคาและหลกเกณฑทางศลธรรมหรอคณธรรม

• จรรยาชพเปนจรยธรรมมากกวากฎหมาย หรอระเบยบขอบงคบของรฐ

• จรยธรรมและจรรยาวชาชพแตงตางจากฎหมาย

จรยธรรม vs จรรยาชพ vs กฎหมาย

1. กฎหมายเปนการควบคมจากภายนอก แตจรยธรรมเปน การควบคมจากภายใน

2. กฎหมายเปนขอบงคบขนต าของสงคม แตจรยธรรมเปน อดมคตทสงวา

จดมงหมายและหลกการจรยธรรมทางการเมอง

1. เจตนาหรอจดมงหมายในการกระท า

2. การกระท านนผดหลกการหรอจรยธรรมทางการเมองหรอไม

วชาชพ/อาชพ ทางการเมอง

• Profession > Occupation

1. มจดมงหมายเพอประโยชนสวนรวม มากกวาแสวงหารายไดเพอเลยงชพ

2. มหลกการ หรอจรรยาวชาชพควบคมการท างานเพอสงคม

จรรยาวชาชพนกการเมอง

• Professional ethics

• กฎเกณฑความประพฤต หรอมารยาทในการประกอบวชาชพ

• จรรยาบรรณ

• เพอสรางความผาสก ความเปนธรรม ความเจรญแกประเทศชาตและประชาชน

• สรางภาวะแหงการเปนผน า

• เคารพสทธ และศกดศรของประชาชน

พลวต

• พน – ละ – วต

• น. การเคลอนไหวตามกฎเกณฑ

• ว. เกยวกบแรงท าใหเคลอนไหว Dynamic

• พลวตในความสมพนธของสงคมและวฒนธรรมกบการเมองจงหมายถง การเคลอนไหวเปลยนแปลงของสงคม วฒนธรรมและการเมอง มความเกยวเนองสมพนธเปนเหตเปนผลกน

พลวต

• การเมอง ในความหมายของการปกครองหรอการบรหารจดการกจการของรฐหรอประเทศ กเปนสวนหนงของสงคมและวฒนธรรมของมนษย ซงมวงจรหรอวฎจกรของชวตดวยการเคลอนไหวเปลยนแปลงไดตลอดเวลา เพราะกจกรรมประเภท การเมอง คอการกระท าสมพนธกนของคนกลมหนงในสงคมทใช เคร อง มอหรออปกรณ และ วธการวฒนธรรม ท เปนลกษณะเฉพาะกลมตน

วฒนธรรมในสมยการเมองราชาธปไตยแบบปตราชา

วฒนธรรมอปถมภนยมและอ านาจนยม

• อถมภนยม หมายถง ความเชอในเรองของการชวยเหลอ ค าจน โดยสายสมพนธ

• อ านาจนยม หมายถง การทคนใหความส าคญ ใหคณคา และนยมยกยองผมอ านาจ

วฒนธรรมของพระพทธศาสนา

• ปตราชาและการจรรโลงศลธรรม

• พระแทนมนงคศลา

• รฐกบวด

• ธรรมราชา

วฒนธรรมในสมยการเมองราชาธปไตยแบบเทวราชา

ชนชนในอณาจกรอยธยา

• พระมหากษตรย

• เจานาย

• ขนนาง

• ไพร

• ระบบศกดนา

วฒนธรรมอปถมภนยมและอ านาจนยม

• อถมภนยม หมายถง ความเชอในเรองของการชวยเหลอเกอกลกน ไพรกบมลนาย

• อ านาจนยม หมายถง ความสามารถในการกระท าตามความประสงคอยางมประสทธผล

• ศกดนานยม หมายถง ระบบเจาขนมลนาย ความแตกตางทางฐานะทางสงคม

วฒนธรรมในสมยการเมองราชาธปไตยแบบสมบรณาญาสทธราชย

ปจจยส าคญสมยรตนโกสนทร

1. ปจจยทางดานเศรษฐกจ เชอมโยงอยกบการคาแบบ พณชยกรรม การอพยพเขามาของแรงงานชาวจน Modernization

2. ปจจยทางดานการศกษา

3. อทธพลของวฒนธรรมตะวนตก

4. ชาตนยมในฐานะวฒนธรรมทางการเมอง

5. การปฏรปการจดก าลงไพรพลและแรงงาน

6. การปฏรปการปกครองสวนกลางและสวนภมภาค

วฒนธรรมในสมยการเมอง ภายหลงการเปลยนแปลงการปกครอง

วฒนธรรมหลงการเปลยนแปลงการปกครอง

1. วฒนธรรมการใชอ านาจทผน ามแนวโนมทจะยดอ านาจ

2. วฒนธรรมประชาธปไตย

3. วฒนธรรมความเปนตวเอง กบการเคารพอาวโสแบบยอมรบอ านาจ

4. วฒนธรรมการเมองแบบมสวนรวม

วฒนธรรมการใชอ านาจทผน ามแนวโนมทจะยดอ านาจ

• วถทางแกปญหาความขดแยง

• การใชอ านาจไดผลมากกวาเจรจา

• อ านาจถกใชเพอเปนสวนหนงขอการไดมาในสงทตองการ

• โดยผน า (ผมอ านาจ)

• แกไขปญหาการแยงอ านาจทางการเมอง เมองหลวง ลกหลวง

• ปจจบนเรมนอยลง เพราะสงคมซมซบวฒนธรรมประชาธปไตย

วฒนธรรมประชาธปไตย

• ประชาชนน าอาหลกการและความเชอของระบอบประชาธปไตยมาปฏบต

• เปนระบบความเชอ ระบบคณคา บนหลกการประชาธปไตย

• วฒนธรรมประชาธปไตยยดหลกสนตวธ แกไขความขดแยง

• วฒนธรรมประชาธปไตยยดหลกนตรฐหรอนตธรรม

• วฒนธรรมประชาธปไตยทตองเคารพสทธและเสรภาพ

• วฒนธรรมประชาธปไตยตองเรมตนดวยศรทธา

วฒนธรรมความเปนตวเอง กบการเคารพอาวโสแบบยอมรบอ านาจ

• ความเปนตวของตวเองแบบประชาธปไตย ในแงสทธ ความเสมอภาค อภสทธ

• การเคารพผอาวโสแบบยอมรบอ านาจ

วฒนธรรมทางการเมองแบบมสวนรวม

• ความรสก ความนกคด ความเชอ เปนแรงผลกดน

• เขามามความสมพนธกบรฐ แสดงออก สนบสนน เรยกรอง ตอตาน

• ทบซอนวฒนธรรมแบบไพรฟากบการมสวนรวม

วเคราะหสถาบนทางการเมองการปกครองของไทย

สถาบนทใชอ านาจหนาทในการปกครองของไทย

1. สถาบนพระมหากษตรย

2. รฐธรรมนญ

3. สถาบนนตบญญต

4. สถาบนบรหาร

5. สถาบนตลาการ

สถาบนพระมหากษตรย

ประเทศไทยมกษตรย เปนประมขมาต งแตสมยสโขทยจวบจนกระทงปจจบน โดยแบงเปน 3 ยคคอ

1. สถาบนพระมหากษตรยในลกษณะพอขน

2. สถาบนพระมหากษตรยในลกษณะเทวราชา

3. สถาบนพระมหากษตรยในลกษณะประชาธปไตย ซงอยในรปแบบปจจบนหลงการเปลยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 อ านาจอธปไตยทเคยเปนของกษตรยถกเปลยนมาเปนของประชาชน แตยงคงเปนสญลกษณแหงความเปนชาตและเปนประมขของประเทศรวมไปถงบทบาทอนๆ ทส าคญ

จ าไดไหม ?

• มพระมหากษตรยททรงไดรบสมญานามมหาราช

มกพระองค ไดแกพระองคใด สมยใดบาง

มหาราช

1. พอขนรามค าแหงมหาราช

2. สมเดจพระนเรศวรมหาราช

3. สมเดจพระนารายณมหาราช

4. สมเดจพระเจาตากสนมหาราช

5. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

6. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

7. พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดชมหาราช

รฐธรรมนญ

• รฐธรรมนญ หมายถง กฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ โดยจะก าหนดรปแบบหลกการ และวธการด าเนนการปกครอง รวมทงสทธหนาททรฐมตอประชาชนและประชาชนมตอรฐ

ลกษณะของรฐธรรมนญ

1. เปนกฎหมายสงสดเหนอกฎหมายทงปวง2. ความเปนกฎหมายทก าหนดหลกการและวธการในการ

ปกครองประเทศตลอดจนความสมพนธระหวางอ านาจตางๆ (นตบญญต บรหาร ตลาการ)

3. ความเปนกฎหมายทก าหนดหลกประกนเกยวกบสทธเสรภาพของประชาชน

4. ความเปนกฎหมายหลกในการใชบงคบ การเปลยนแปลงแกไข และการตความทมลกษณะแตกตางไปจากกฎหมายธรรมดา

ประเภทของรฐธรรมนญ

1. แบบจารตประเพณหรอแบบทไมเปนลายลกษณอกษร2. แบบทเปนลายลกษณอกษร เกดขนท U.S.A. เปนครงแรก

กรณของไทยใชรปแบบน

ศกดแหงกฎหมาย

• รธน.

• พ.ร.บ.

• พ.ร.ก.

• พ.ร.ฎ.

• กฎกระทรวง

• กฎหมายทองถน

รฐธรรมนญไทย• “รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.25๔0” ซงถอวามา

จากประชาชน โดยใชสภารางรฐธรรมนญทสมาชกมาจากการเลอกตงของประชาชนในแตละจงหวดและนกวชาการจ านวนหนง ประกาศใชเมอวนท 11 ตลาคม พ.ศ.2540 ถกยกเลกเนองจากการท ารฐประหารของคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยเปนประมข (คปค.) เมอวนท 19 กนยายน 2549

• แกนน าของคณะ คปค. ไดแก ผบญชาการทหารบก อากาศ เรอ ต ารวจ และผบญชาการทหารสงสด

รฐธรรมนญไทย• การแกไขเปลยนแปลงรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

ก าหนดใหเปนหนาทของรฐสภา

• รฐธรรมนญในประเทศไทย มมาแลวจ านวน 18 ฉบบ ชวคราว ๓ ฉบบ ถาวร ๑๕ ฉบบ

• ฉบบแรกคอ “รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรสยาม 2475”

• ฉบบหนงเกบรกษาไว ณ รฐสภา ฉบบหนงเกบรกษาไวใตมหาเศวตฉตร ณ พระบรมมหาราชวง อกฉบบหนงเกบรกษาไว ณ ท าเนยบรฐบาล

รฐธรรมนญไทยในโลก

• รฐธรรมนญแหงสาธารณรฐอนเดย (1950) ประกอบดวย 448 มาตราใน 22 หมวด บทแกไขเพมเตมอก 96 มาตรา ความยาว 117,369 ค า หรอ 441 หนา A4 (ในภาษาองกฤษ) นบเปนรฐธรรมนญทยาวทสดในโลก

• รฐธรรมนญทสนทสดในโลก ตกเปนของรฐธรรมนญแหงสหรฐอเมรกา (1788) ซงมเพยงเจดมาตรา และบทแกไขเพมเตม (Amendments) อกเพยง 27 มาตรา

147

สถาบนนตบญญต : รฐสภา

• รฐสภา (Parliament) หมายถง องคการนตบญญต • ซงหมายถงหนวยงานทมหนาทในการออกกฎหมายอนม

ผลบงคบใชทวไปในราชอาณาจกร และยงมหนาทควบคมดแลการปกครองบรหารประเทศของรฐบาลซงเปนฝายบรหาร โดยท าหนาทเปนตวแทนประชาชน

148

รปแบบรฐสภาไทย (รธน. 2550)

มโครงสรางแบบระบบสองสภาประกอบดวย

• สภาผแทนราษฎร (สภาลาง) ประกอบดวยสมาชก ๕๐๐ คน (ระบบแบงเขต ๓๗๕ คนและระบบบญชรายชอ ๑๒๕ คน) โดยสมาชกตองมอายไมต ากวา 25 ปบรบรณในวนเลอกตง มวาระคราวละ 4 ป

• วฒสภา (สภาบน) ประกอบดวยสมาชกจากการเลอกตงจ านวน 150 คน (เลอกตง76 + แตงตง 74 คน) สมาชกตองมอายไมต ากวา 40 ปบรบรณในวนเลอกตง มวาระก าหนดคราวละ 6 ป

149

อ านาจหนาทของรฐสภา

• อ านาจหนาทการออกกฎหมาย

• อ านาจหนาทในการใหความเหนชอบ เชน การแตงตงผส าเรจราชการแทนพระองค การประกาศสงคราม การปดสมยประชมกอนก าหนด และมอ านาจในการสรรหาบคคลเพอด ารงต าแหนงในองคกรอสระตามรฐธรรมนญ

• อ านาจหนาทในการควบคมการบรหารราชการแผนดน เชน การตงกระทถาม การอภปรายไมไววางใจนายกรฐมนตร และอภปรายไมไววางใจรฐมนตรเปนรายบคคล

150

สถาบนบรหาร : รฐบาล

• รฐบาล (Government) หมายถง กลมหรอคณะบคคลซงไดรบมอบหมายใหใชอ านาจบรหารเพอด าเนนการปกครองประเทศ หรอหมายถง องคกรของรฐทเปนผใชอ านาจบรหารประเทศโดยการยนยอมของฝายนตบญญตทมขอบเขตกวางขวาง

• รฐบาลในรปแบบรฐสภา นายกรฐมนตรและครม.ตองมาจากรฐสภา โดยบรหารงานตองรบผดชอบตอรฐสภาโดยตรง

151

อ านาจหนาทรฐบาลตาม พ.ร.บ.ระเบยบบรหารฯ

• ก าหนดด าเนนนโยบายในการบรหารราชการแผนดน โดยรฐบาลจดท าขนเพอความด ารงอย ความปลอดภย ความเจรญและความมนคงของประเทศ

• รเรมเสนอพระราชบญญต รางกฎหมายอนเขาสสภาฯ และคอยดแลรกษากฎหมายตางๆ เหลานนดวย

• ประสานงานระหวาง กระทรวง ทบวง กรมตางๆ

• วางระเบยบขอบงคบใหกระทรวง ทบวง กรม ตางๆ ถอปฏบต

152

มอะไรในรางรฐธรรมนญใหม : ทมา ครม.

• มาตรา ๑๖๗ พระมหากษตรยทรงแตงตงนายกรฐมนตรคนหนงและร ฐมนตร อน อกไม เ กนสามสบห าคนประกอบเปนคณะรฐมนตร มหนาทบรหารราชการแผนดนตามหลกความร บ ผ ด ช อ บ ร ว ม ก นนายกรฐมนตรตองเปนสมาชกสภาผแทนราษฎรซงไดรบแตงตงตาม

• มาตรา ๑๖๘ใหประธานสภาผแทนราษฎรเปนผลงนามรบสนองพ ร ะ บ ร ม ร า ช โ อ ง ก า ร แ ต ง ต ง น า ย ก ร ฐ ม น ต รนายกรฐมนตรจะด ารงต าแหนงตดตอกนเกนสองวาระหรอเกนกวาแปดปมได สดแตระยะเวลาในการด ารงต าแหนงกรณใดจะยาวกวากน

153

ลองคดดนะ?

• นายกรฐมนตรของไทยมเงนตอบแทนเดอนละเทาใดกนนะ?

เงนเดอนผน าประเทศ

• ประธานาธบดสหรฐอเมรกา เงนเดอน ปละ 16,800,000 บาท เฉลยเดอนละ 1,400,000 บาท

• นายกรฐมนตรองกฤษ เงนเดอน ปละ 11,280,000 บาท เฉลยเดอนละ 940,000 บาท

• นายกรฐมนตรสงคโปร เงนเดอน ปละ 26,000,000 บาทเฉลยเดอนละ 2,166,667 บาท

• นายกรฐมนตรญปน เงนเดอน ปละ 13,200,000 บาท เฉลยเดอนละ 1,100,000 บาท

154

155

เงนเดอนผน าประเทศ

• ประธานาธบดฟลปปนส เงนเดอน ปละ 1,032,000 บาท เฉลยเดอนละ 86,000 บาท

• นายกรฐมนตรมาเลเซย เงนเดอน ปละ 2,795,000 บาทเฉลยเดอนละ 223,000 บาท

• ผบรหารเขตปกครองพเศษฮองกงของจน เงนเดอน ปละ 34,320,000 บาท เฉลยเดอนละ 2,860,000 บาท

เงนเดอนผน าประเทศ

• ปจจบนนไทยม ส.ส.ทงปารตลสตและระบบเขตทง 500 คน ก าหนดวาระ 4 ป แตละต าแหนง มเงนเดอนใหมจากเงนเดอนประจ าบวกคาต าแหนงรวมแลวคนละเทาไหร มาดกน(เฉพาะต าแหนงหลกๆ) ไดแก ประธานสภา 125,590 บาท ผน าฝายคาน 115,740 บาท ส.ส. ทงระบบบญชรายชอและระบบเขต ไดเทากนคนละ 113,560 บาท นายกรฐมนตร 125,590 บาท รองนายกรฐมนตร 119,920 บาท รฐมนตรวาการของทกกระทรวง และรฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตรได 115,740 บาท รฐมนตรชวยวาการทกกระทรวง113,560 บาท

157

สถาบนฝายตลาการ : ศาล

• สถาบนฝายตลาการ (Judiciary) หมายถง สถาบนทางการเมองการปกครองทใชอ านาจอธปไตยในสวนทเกยวกบอ านาจตลาการ เปนองคกรทางการเมองทใชอ านาจของรฐในการชขาดตดสนกรณพพาทตลอดจนคดความทงหลายทงปวงใหเปนไปตามตวบทกฎหมายเพอจดมงหมายในการปกปองและธ ารงรกษาไวซงความยตธรรมไว ตลอดจนใหความคมครองสทธเสรภาพของประชาชนในดานตางๆ ตามทกฎหมายก าหนดไว ผทใชอ านาจตลาการของรฐไดแก ศาลและผพพากษา

158

สถาบนฝายตลาการ : ศาล

• สถาบนฝายตลาการของไทยในปจจบน มการจดโครงสรางและอ านาจหนาทแบงเปน ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา

• รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม เปนผรบผดชอบงานดานธรการของกจการดานงานยตธรรม

159

อ านาจหนาทของประธานศาลฎกา

• มฐานะเปนประมขของฝายตลาการ มความส าคญเทยบเทาประธานรฐสภาและนายกรฐมนตร มหนาทวางระเบยบราชการฝายตลาการของศาลทงหลายเพอใหกจการของศาลด าเนนไปโดยเรยบรอยและเปนระเบยบเดยวกน โดยการอนมตของ รมว.ยตธรรม มอ านาจตกเตอนผพพากษาทงหลายในการปฏบตตามระเบยบวธการตางๆ ทตงขนโดยกฎหมาย

วนท ๑๙ พฤษภาคม

1. วเคราะหระบบราชการกบการเมองการปกครองไทย

2. วเคราะหความสมพนธระหวางลมธรกจกบระบบการเมองการปกครองไทย

วเคราะหกระบวนการทางการเมองของไทย

นยามศพท

• กระบวนการ

• ขบวนการ

กระบวนการ

• หมายถง การเปลยนแปลงทเปนล าดบตามระบบของสงทด าเนนไปตามธรรมชาต ปรากฏการณธรรมชาตทสงใดสงหนงคอย ๆ เปลยนแปลงอยางเปนระบบ เชนกระบวนการเจรญเตบโตของเดกตงแตอยในครรภมารดาจนคลอดออกมาสโลก.

• หมายความวา วธด าเนนการตามแบบแผนและขนตอนทไดก าหนดไวแนนอน เชน เขาตองการใหมการพจารณาขอกลาวหาตามกระบวนการยตธรรมของศาล. กระบวนการจดการเรยนการสอน. ค าวา กระบวนการ เปนค าทบญญตใหตรงกบค าในภาษาองกฤษวา process.

กระบวนการ

กระบวนการ

ขบวนการ

• หมายถง กลมบคคลทรวมกนเพอด าเนนการอยางใดอยางหนง ซงมกจะเกยวของกบทางการเมอง การปกครองบานเมอง การตอตาน เปนตน

• ค าวา ขบวนการ ในความหมายนตรงกบค าในภาษาองกฤษวา movement.

• ในภาษาไทย ค าวา ขบวนการ อาจใชหมายถง การด าเนนการทเปน เครอข ายโยงใยเ กยวของกบบคคลหลายฝายก ได เชน ขบวนการคายาเสพตดมเครอขายขยายไปหลายประเทศในเอเชย.

ขบวนการ

ขบวนการ

การเมองในแงของระบบการเมอง

• ปฏสมพนธหรอพฤตกรรม ทเกยวของกบการจดสรรหรอแบงปนสงทมคณคาเพอสงคม

1. สงทมคณคาทางการเมอง คอ การมสวนรวมในอ านาจ

2. การจดสรรหรอแบงปนสงทมคณคา ในลกษณะกฎหมาย นโยบาย

กระบวนการทางการเมอง

• กจกรรมของบคคลกลมตางๆ ทงในและนอกระบบการเมอง ทพยามแขงขนหรอตอส เพอใหไดมาซงอ านาจ หรออทธพล

• และใชอ านาจ หรออทธพล ทไดมาในการจดสรรหรอแบงปนสงทมคณคาเพอสงคม

• ขณะเดยวกนกพยามพฒนา ขยายอ านาจ หรอ อทธพลทไดมา ทงนเพอบรรลวตถประสงคของกลมของตน

แนวคดเกยวกบกระบวนการทางการเมอง

• ปรากฏการณทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา หรอเปนกจกรรมทมความตอเนองกน

• การเปลยนแปลง + สภาพตอเนอง

• ปฏสมพนธระหวางสถาบนตางๆทางการเมองการปกครอง กบกลมทางสงคม

กระบวนการนตบญญต

• บญญตโดยฝายนตบญญต

• บญญตโดยฝายบรหาร

• บญญตโดยองคกรปกครองสวนทองถน

• กระบวนการวางแผน กระบวนการงบประมาณ กระบวนการนโยบาย

ปญหากระบวนการนตบญญตของรฐสภา

1. การพจารณากฎหมายและการออกกฎหมายทส าคญและจ าเปนตอสงคมของรฐสภามความลาชา ไมทนตอสถานการณ

2. ระบบกรรมาธการของรฐสภาในขนตอนการพจารณารางกฎหมายยงประสบอปสรรคหลายประการในการท างานโดยไมสามารถท าหนาทไดอยางมประสทธภาพ

3. กระบวนการทางรฐสภาไมเออใหภาคสวนตางๆ เขามามสวนรวม

4. กฎหมายสวนใหญรเรมจากหนวยราชการมากกวาจะเปนการน าเสนอจากผแทนประชาชน

5. บทบาทของภาคประชาชนทจะเขามามสวนรวมในกระบวนการนตบญญตแมจะมก าหนดไวในรฐธรรมนญแตยงไมสามารถท าไดอยางเตมท

ประเดนหลกในการพฒนาหรอปฏรปบทบาทกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

1. ประสทธภาพและประสทธผลของรฐสภาในกระบวนการนตบญญต

2. การสงเสรมบทบาทของคณะกรรมาธการในกระบวนการนตบญญต

3. การเพมประสทธภาพของหนวยงานสนบสนนดานนตบญญต

4. การสงเสรมกระบวนการการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการนตบญญต

5. การพฒนาคณภาพงานนตบญญตของรฐสภาไทย

การปฏรป-พฒนากระบวนการนตบญญตของรฐสภาในมตของภาคตวแทนและภาคประชาชน

ภาคตวแทน (รฐสภา)

• เพมประสทธภาพและประสทธผลของรฐสภาในกระบวนการนตบญญต

• พฒนาคณภาพงานนตบญญตของรฐสภา

• สงเสรมบทบาทของคณะกรรมาธการ

• สงเสรมประสทธภาพของหนวยงานสนบสนน

ภาคประชาชน

• สงเสรมกระบวนการมสวนรวมของภาคประชาชน (ในกระบวนการนตบญญตของรฐสภา)

176

เงอนไขของการปฏรป-พฒนากระบวนการนตบญญตของรฐสภา

รฐสภา

รฐธรรมนญ

ประชาชนSubject – Participant

- ส.ส./ ส.ว.- บคลากร

- งบ/คาตอบแทน- สถานท

- ระบบการ จดการความร

ระบบพรรคการเมอง

“โครงสราง” เชน เลอก นรม.

ทางตรงประชาชน ประชาชน

รฐสภา ประชาธปไตยประชาธปไตย รฐสภา

การมสวนรวมของประชาชน

ฯลฯ

ภาพจ าลองกระบวนการนตบญญตไทยในมมมองการแกไขปญหาความลาชาและการขาดการมสวนรวมของประชาชน

ระบบการเมอง -วถประชาธปไตย

“ระบบ”

ประชาชน ของประชาชน?

ประชาธปไตยแบบตวแทน

ส.ส. ส.ว.

ฝายบรหาร

กระบวนการผลต “กตกา”(นตบญญต)

กฎหมาย

รวดเรว?

ลาชา?

พอด?

โดยประชามต? เชงการมสวนรวม

การประเมนผลผลต:

รฐสภา

เชงคณภาพ = ?

เชงเวลา

การแสดงออกตามวถประชาธปไตยแบบอนๆ?

13-159-124-81-3

กระบวนการนตบญญตไทยตามล าดบขนตอน

ฝายบรหาร

1. คณะรฐมนตรมมตรบหลกการ

2. คณะกรรมการกฤษฎกา

3. รอบรรจเขาระเบยบวาระ ส.ส.

สมาชกสภาผแทนราษฎร

4. รอ ส.ส. รบหลกการ

5. ส.ส. รบหลกการแลว

6. กมธ. ส.ส. ก าลงพจารณา

7. กมธ. ส.ส. พจารณาเสรจแลว

8. ส.ส. เหนชอบแลว

สมาชกวฒสภา

9. ส.ว. รบหลกการแลว

10. กมธ. ส.ว. ก าลงพจารณา

11. กมธ. ส.ว. พจารณาเสรจแลว

12. ส.ว. เหนชอบแลว

ตงคณะกรรมาธการรวมกน

ทงสองสภาเหนชอบแลว

กรณแกไขเพมเตม

13. นายกรฐมนตรน าขนทลเกลาฯ

14. พระมหากษตรยทรงลงพระปรมาภไธย

15. ประกาศใช

ในราชกจจา-นเบกษา

กรณไมมการแกไข

.......

.....

1. ประเดนและปญหาของทงระบบการเมอง

- ป ฏรปท ง ระบบใหญ เชน ความเปนประชาธป ไตยรฐธรรมนญ พรรคการเมอง โครงสรางทางอ านาจ วฒนธรรมทางการเมองของไทย การมสวนรวมของภาคประชาชน ฯลฯ

2. ประเดนและปญหาของกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

- ปฏรปบทบาทดานนตบญญตของรฐสภาทงในดานคน – เงน – ระบบการบรหารจดการ

แนวคดการปฏรปกระบวนการนตบญญตของรฐสภา: ประเดนและปญหา

180

สรปปญหาในการปฏรปกระบวนการนตบญญตของรฐสภาทงในดานคน – เงน – ระบบการบรหารจดการ

1. คน: ประเดนศกยภาพ ส.ส. ส.ว. และบคลากรสนบสนน

2. เงน: ประเดนงบประมาณและคาตอบแทนทเหมาะสม

3. ระบบการบรหารจดการ: ประเดนการพฒนาระบบ

3.1 ส.ส. ส.ว. (ตามแตกรณ)

- การขาดประชมดวยเหตผลตางๆ / การอยในหลายกรรมาธการไมสามารถท างานไดเตมท / ระบบการจดคนลง กมธ. ตามโควตาหรอภมภาคมากกวาความสามารถเฉพาะทาง / วฒนธรรมทางการเมอง “แบบไทยๆ” ทงในแงบวกและแงลบ

3.2 บคลากรสนบสนน

- ตองการการพฒนาความสามารถเฉพาะทางในกระบวนการนตบญญต

- ตองการพฒนาความสามารถในการจดการความร (knowledge management) สมยใหม

สรปแนวคดในการปฏรปกระบวนการนตบญญตของรฐสภา

I. การปฏรประบบของรฐสภา

II. การมสวนรวมของประชาชน

III. การพฒนาบทบาทของพรรคการเมอง

1. เพมศกยภาพของ ส.ส. ส.ว. และหนวยงานสนบสนน

2. แกปญหาความไมเปนอสระของสภาผแทนฯ จากฝายบรหาร

3. รฐสภาควรมความรบผดชอบตอรฐธรรมนญ เชน โดยออกกฎหมายลกทเพมพนสทธและเสรภาพของประชาชน

4. เพมบทบาทนตบญญตของ กมธ.สามญของสองสภาศกษากฎหมายทคางอย เตรยมการวางแผน (แทนทจะมงบทบาทการตรวจสอบ)

I. การปฏรประบบของรฐสภา - 1

5. การศกษารางกฎหมายใหเขาใจเจตนารมณ เชน การใหความส าคญแกรางกฎหมายของประชาชน เพราะมาจากความทกข นบเปน “จตวญญาณของกฎหมาย” ทควรจะออกเพอความยตธรรมทางสงคม โดยเฉพาะกฎหมายทเกยวกบสทธและเสรภาพของประชาชน

6. ใชวธพจารณา “กฎหมายชด” ในเรองทสอดคลองกนของทกๆ หนวยงานหรอฝายไปดวยกน แทนทจะแยกพจารณาเปนเรองๆ ของแตละฝาย

I. การปฏรประบบของรฐสภา - 2

7. หนวยงานเสรมงานนตบญญตของรฐสภาททนสมยมความแขงแกรงทางวชาการอยภายในรฐสภา (“น าความรเขารฐสภา”) เชน “สนง.กฤษฎกาของสภา” / “สนง.ชวยจดท ารางกฎหมาย” ฯลฯ หรออยภายนอกเพอใหมความเปนเอกเทศจากวฒนธรรมองคกรเดม (“น าความรสประชาชน”)

I. การปฏรประบบของรฐสภา - 3

8. เปดชองทางและพนทใหประชาชนเขามาสกระบวนการชแจงเกยวกบรางกฎหมายในแตละขนตอนแทนทจะใหแตหนวยงานเปนผชแจง

9. สงเสรมการมสวนรวมของภาคประชาชนดวยการสอสารโดยหนวยงานบรการดานกฎหมายแตตนมอเพอใหประชาชน “รจก(กฎหมาย)จงไมเบอ” (เชน เปลยนบทบาทวทยรฐสภา)

10. เพมชองทางรางกฎหมายของภาคประชาชน จากการเสนอเอง (หนงหมนรายชอ) รเรมการเสนอผาน ส.ส. (20 คน)

II. การมสวนรวมของประชาชน - 1

11. สงเสรมใหกลมกดดน (pressure group) กลมผลประโยชน (interest group) เขารวมในกระบวนการโดยสามารถ lobby ไดอยางถกตองตามกฎหมายและเปนทยอมรบ

12. ใหองคกรอนๆ เชน ผตรวจการแผนดน คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย สภาพฒนาการเมอง และองคกรเครอขายภาคประชาชน เขารวมพจารณารางกฎหมาย

13. ใหมระบบหรอโครงการเฝาระวงหรอตดตามรางกฎหมายทจะเขาสกระบวนการพจารณาของรฐสภาเพอใหเกดความโปรงใส ประชาชนสามารถรวมตรวจสอบไดทกขนตอน

II. การมสวนรวมของประชาชน - 2

14. พฒนาระบบพรรคการเมองใหอ านวยตอการมบทบาทสนบสนนการออกกฎหมาย

III. การพฒนาบทบาทของพรรคการเมอง

ผกระท าในกระบวนการทางการเมอง

1. ผน า เปนผปกครอง จ านวนนอย/บทบาทมาก

2. ประชาชน เปนผถกปกครอง จ านวนมาก/บทบาทนอย

กระบวนการทางการเมองไทยปจจบน

• การเปลยนแปลงการปกครองในความวางเปลา คอ ท าการเปลยนแปลงการปกครองโดยไมไดจดตงโครงสรางกระบวนการประชาธปไตย

• ผปกครองพยามสรางความแขงแกรงใหฝายบรหารในทางทผด

191

การมสวนรวมทางการเมอง (Political Participation)

• “ถาทานไมเลนการเมอง การเมองจะเลนทาน” หรอ “ถาทานไมยงกบการเมอง การเมองจะยงกบทาน”

• ค าพดนแสดงใหเหนวาการเมองสอดแทรกอยในชวตประจ าวนของคนเรามาก การเมองอยทกหนแหง จากแนวคดของประชาธปไตย “รฐบาลเปนของประชาชน” จงเปนการสมควรทประชาชนจะเอาใจใสในกจการบานเมอง ซงระดบความเกยวของทางการเมองของประชาชนมตงแตระดบต าสดคอการสนใจรบฟงขาวสารบานเมอง จนระดบถงสงสดคอการเปนเจาหนาทพรรคหรอไดรบเลอกตง

192

แบบแผนของการเขามสวนรวมทางการเมอง

• การเขามสวนรวมทางการเมองอยางอสระ คอ ลกษณะทพลเมองเขาไปมสวนรวมทางการเมองในรปแบบใดๆ ดวยความพงพอใจสวนตวเปนไปโดยสมครใจ หรอไดพนจพเคราะหใชวจารญาณของตนเอง มองเหนประโยชนของการมสวนรวม และมองเหนวาตนเองสามารถทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทางการเมองไดอยางแทจรง

• การเขามสวนรวมทางการเมองโดยถกปลกระดม คอ ลกษณะของการมสวนรวมทางการเมองของพลเมองทเปนไปโดยทไมไดเกดจากเจตจ านงของตนเอง แตเกดจากผอนปลกระดมใหเขารวมในการกระท ากจกรรมทางการเมองในรปแบบตางๆ โดยการขเขญ บงคบ ชกจง หรอใชอทธพลทางวตถ เพอใหเปนไปตามทผปลกระดมตองการ

193

สาเหตของการเขามามสวนรวมทางการเมอง

• กระบวนการสรางความทนสมย

• การเปลยนแปลงในโครงสรางชนชนของสงคม

• อทธพลของปญญาชนและการคมนาคมสอสารแบบใหม

• ความขดแยงระหวางกลมผน าทางการเมอง

• รฐบาลเขาไปสวนเกยวของกบเรองราวในสงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรมของสงคมมากยงขน

• อทธพลของการศกษา

194

การมสวนรวมทางการเมองเปนทงเปาหมายและกระบวนการทางการเมอง

• การมสวนรวมทางการเมองเปนเปาหมาย (ends) คอ การมสวนรวมทางการเมองเปนดชนชวดทส าคญประการหนงในสงคมโลก นกรฐศาสตรจงถอวาเปนการพฒนาทางการเมอง

• การมสวนรวมทางการเมองเปนกระบวนการ (means) คอ การมสวนรวมเปนกระบวนการแสดงออกซงกจกรรมทางการเมอง กจกรรมเหลานกอใหเกดความสมพนธระหวางสมาชกในสงคมการเมอง และองคกรทางการเมอง ดงนนการศกษาเกยวกบพฤตกรรมทางการเมองของบคคลและองคกรทางการเมองจะชวยใหเขาใจบทบาทการมสวนรวม ซงจะมผลตอความเชอและพฤตกรรมทางการเมองของปจเจกบคคลในแตละสงคม

วเคราะหระบบราชการกบการเมองการปกครอง

การเมอง vs การบรหาร

การเมอง

• เพลโต, อรสโตเตล, มาเคยเวลล, ฮอบส, เวเบอร, และลาสเวลล ตางมความเหนวา รฐศาสตร เปนเรองของการศกษาเกยวกบ “ อ านาจ”

• “การเ มอง” (Politics) คอ เร อง ท เ กยวของกบอ านาจ (กลมผลประโยชน)

การบรหาร

• ค าวา “การบรหาร”

• ในภาษาองกฤษอาจใชค าวา “ administration”

• หรอ “management”

• แตในการบรหารราชการ นยมใชค าวา “administration”

ขาราชการการเมองและราชการประจ า

• เพอใหเหนความสมพนธของฝายการเมองและฝายบรหาร ในสวนทเกยวของกบการบรหารจดการกจกรรมสาธารณะ จงควรทจะทราบถงบคคลผปฏบตหนาทของแตละฝาย

ขาราชการการเมอง

• บคคลผด าเนนการเกยวกบการเมองไมวาจะเปนอาชพ หรอสมครเลน เรยกวา “นกการเมอง” แตเมอนกการเมองไดรบเลอกตงจากประชาชน หรอไดรบการแตงตงจากผมอ านาจทางการเมอง ใหท าหนาทรบผดชอบกจการทางดานการเมองแลวจะเรยกวาขาราชการการเมอง หรอฝายการเมอง

• ขาราชการการเมอง มหนาทก าหนดเปาหมาย นโยบาย ควบคมการปฏบตงานใหเปนไปตามนโยบาย ปจจบนขาราชการการเ มองระดบประเทศม 20 ต าแหน ง ทปรากฎตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการการเมอง พ.ศ. 2535 ( แกไขเพมเตมฉบบท 2 พ.ศ.2550)

ต าแหนงขาราชการการเมอง

1) นายกรฐมนตร

2) รองนายกรฐมนตร

3) รฐมนตรวาการกระทรวง

4) รฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร

5) รฐมนตรวาการทบวง

6) รฐมนตรชวยวาการกระทรวง

7) รฐมนตรชวยวาการทบวง

8) ทปรกษานายกรฐมนตร

9) ทปรกษารองนายกรฐมนตร

10) ทปรกษารฐมนตร และทปรกษารฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร

11) เลขาธการนายกรฐมนตร

12) รองเลขาธการนายกรฐมนตรฝายการเมอง

13) โฆษกประจ าส านกนายกรฐมนตร

14) รองโฆษกประจ าส านกนายกรฐมนตร

15) เลขานการรฐมนตรประจ าส านกนายกรฐมนตร

16) เลขานการประจ าส านกเลขาธการนายกรฐมนตร

17) เลขานการรฐมนตรวาการกระทรวง

18) ผชวยเลขานการรฐมนตรวาการกระทรวง

19) เลขานการรฐมนตรวาการทบวง

20) ผชวยเลขานการรฐมนตรวาการทบวง

ขาราชการประจ า

• บคคลทเปนนกบรหารหรออย ในแวดวงของการบรหารราชการ กคอ บรรดาขาราชการโดยทวไป

• ขาราชการพลเรอนหรอทเรยกกนทวไปวา ฝายบรหารหรอขาราชการประจ า หมายถง บคคลทไดรบบรรจและแตงตงตามพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอนใหรบราชการโดยไดรบเ งนเดอนจากงบประมาณ หมวดเงนเดอนในกระทรวง ทบวง กรม ฝายพลเรอน

ขาราชการประจ า

1) ขาราชการพลเรอนสามญ ก าหนดต าแหนงเปน 4 ประเภท ไดแก

1.1) ต าแหนงประเภทบรหาร ( ระดบตน, ระดบสง )

1.2) ต าแหนงประเภทอ านวยการ ( ระดบตน, ระดบสง )

1.3) ต าแหนงประเภทวชาการ ( ระดบปฏบตการ, ระดบอ านวยการ, ระดบช านาญการ พเศษ, ระดบเชยวชาญ และ ระดบทรงคณวฒ )

1.4) ต าแหนงประเภททวไป ( ระดบปฏบตการ, ระดบช านาญงาน, ระดบอาวโส และ ระดบทกษะพเศษ

2) ขาราชการพลเรอนในพระองค

ความแตกตางระหวางขาราชการกบนกการเมอง

1) อ านาจหนาท และความรบผดชอบ

2) การเขาด ารง

3) ระยะเวลาของการด ารงต าแหนง

4) ความมนคงในการด ารงต าแหนง

5) ระดบความรความสามารถและความช านาญงาน

6) ความเปนกลางทางการเมอง

7) ขอจ ากดดานพฤตกรรม

ความสมพนธระหวางขาราชการกบนกการเมอง

• ความสมพนธระหวางฝายการเมองกบฝายบรหารถกก าหนดขนตามกฎหมาย โดยอาศยอ านาจตามรฐธรรมนญพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน และพระราชบญญตองคกรปกครองสวนทองถน พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534ไดแบงสวนราชการออกเปน

1. สวนกลาง ไดแก ส านกนายกรฐมนตร กระทรวง ทบวง และกรม

2. สวนภมภาค ไดแก จงหวด และอ าเภอ

3. สวนทองถน ไดแก องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนต าบล กรงเทพมหานคร และเมองพทยา

ทฤษฎระบบราชการ (Bureaucracy Theory)

แนวคดเกยวกบการบรหารและการจดองคการขนาดใหญทเรยกวา“Bureaucracy” ถกน าเสนอขนมาโดย Max Weber

“Bureaucracy” อาจพจารณาไดใน 2รปแบบคอ

1. ในฐานะทเปนสถาบนทางสงคม

(Social Institute)

2. ในฐานะทเปนรปแบบหนงของการจดองคการ (a from of organization)

Bureaucracy

ในฐานะทเปนสถาบนทางสงคม(Social Institute)

- ระบบราชการถอเปนสถาบนหนงในกระบวนการปกครองประเทศ มหนาทดแลปกปองผลประโยชนสาธารณะ

- นกบรหารรฐกจในสถาบนราชการจง ตองมความเปนอสระจากอ านาจทางการเมอง พรอมทจะท าหนาทปกปองผล ประโยชนสาธารณะ

- สถาบนบรหาร(ระบบราชการ)เปนสถาบนทมความมนคง ยากตอการเปลยนแปลงแกไข

Bureaucracy

(ระบบราชการ)

ในฐานะทเปนรปแบบหนงของการจด

องคการ

(a from of organization)

-เปนระบบการท างานรปแบบหน ง ท มการจดโครงสรางองคการ รปแบบการบรหารตามล าดบขน

-มการสรางกฎเกณฑ ระเบยบขอบงคบขนไวเปนแนวทางการท างาน

-เนนการท างานทเปนทางการมหลกฐาน

-คนทท างานมความสมพนธตามต าแหนงหนาทเหมาะส าหรบองคการขนาดใหญทกประเภท สามารถปรบเปลยนได

- โครงสรางองคกรแนวตง มการท างานมตเดยว

-มวฒนธรรมการท างานและวฒนธรรมองคกรแบบแยกสวน

-มการสงงานและการรายงานผลตามแนวตง

-รบงบประมาณตามแนวตง

-โดยอ านาจวนจฉยสงการอยทระดบกระทรวง / กรม

ลกษณะของหนวยงานราชการไทย มลกษณะ

ปญหาของระบบราชการไทยอาจแบงพจารณาไดเปน 2 ดาน1. ปญหาเชงโครงสราง2. ปญหาเกยวกบตวบคคล

1. ปญหาเชงโครงสราง (ตวระบบ) ทมผลโดยตรงตอประสทธภาพ ประสทธผล ของการบรหารราชการแผนดน คอ

1.1 ลกษณะการรวมศนยอ านาจการตดสนใจ อยทสวนกลาง โดยมนกการเมอง ในฐานะ รมต. เปนผมอ านาจตดสนใจสงมาก ในแทบทกเรอง

การกระจายอ านาจทางการปกครอง และการบรหาร เปนเพยงรปแบบและภาพลวงตา ไมมผลทางปฏบตจรง

1.2 ระบบราชการไทยมการขยายตวอยางรวดเรว โดยเฉพาะในชวงทประเทศ มการพฒนาอยางมรปแบบ (2504 - 2525)

- เพมสวนราชการ มากเกนไปท าใหเกดปญหา- เพมบคลากร

1.3 โครงสรางของระบบราชการไมคลองตว ไมสามารถตอบสนองตอการเปลยนแปลงทเกดขนไดอยางรวดเรว กอใหเกดความเสยหาย ตอภาคเอกชน สงคม และประชาชน โดยรวม

1.4 ระบบธรกจการเมอง ทพฒนาไปอยางรวดเรวในปจจบน สงผลใหระบบราชการไทย ถกแทรกแซงจากนกการเมองไดอยางงายดาย เพราะ

- ขาราชการมเงนเดอนต า คานยมวตถนยม- วฒนธรรมของหนวยงานราชการ และ รฐวสาหกจ คอขาราชการประจ า ตองท างานเพอตอบสนองความตองการของนกการเมอง ไมใชประชาชน ลกคาคอเจานายไมใชประชาชน

2. ปญหาเกยวกบตวบคคล (ขาราชการและประชาชน)2.1 ข าราชการ ส วนมากขาดจรยธรรม คณธรรม และจรรยาบรรณ ในการปฏบตหนาท เพราะ

- มรายไดนอย แตมอ านาจมากจงมกใชอ านาจทมชอบ- วฒนธรรมองคการทตองท าค าสงนายแมรวาเปนสงทผด- คานยมทเหนเงนเปนใหญ

2.2 ขาราชการทมความร ความสามารถ ไมสามารถท างานไดอยางเตมสมรรถภาพ เพราะอ านาจในการตดสนใจไมม

2.3 ลกษณะของความเปนไทย การน าเอาลกษณะของระบบราชการตามแนวคดของ Max Weber ซงเปนหลกสากลมาใชกบประเพณ ลกษณะนสย วถชวต และวฒนธรรมการท างานแบบไทย ๆ เปนปจจยเสรมใหเกดความผดพลาดและความดอยประสทธภาพในการบรหาร และจดการประเทศมากขน โดยเฉพาะระบบอปถมภทมอทธพลอยางมากในสงคมไทย การประจบสอพลอท าไดทกอยางเพอความกาวหนาและความอยรอด

แนวทางการปฏรประบบราชการไทยทควรจะเปน

1 ตองปรบบทบาทของกระทรวง กรม กองในสวนกลางใหมบทบาทเพยง

ก าหนดนโยบายและแผน

ก าหนดมาตราฐานการท างาน

ใหบรการทางวชาการ และทรพยากรบรหาร

สรางกลไกการควมคม ตดตาม ประเมนผลเพอใหเปนไปตามมาตราฐาน

2 บทบาทในการน านโยบายไปฏบตและการด าเนนควรเปนของราชการสวนทองถน โดยตองกระจายอ านาจไปใหทองถนอยางแทจรง เปดโอกาสใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการบรหารจดการ และแกไขปญหาทองถนเอง

3 โครงสรางของกระทรวง ตองเลกลงเพราะท าหนาทเพยงก าหนดและก ากบนโยบายเทานน ดงนนตองยบและรวมหนวยงานทท างานซ าซอน หรอเกยวพนกนเขาดวยกน เพอใหสวนกลางเลกลง มความคลองตว มสมรรถภาพสง

4 กระจายอ านาจไปสทองถนอยางแทจรง สงเลรมใหประชาชนในทองถนมสวนรวมในการบรหาร แกไขปญหารวมกบทองถน

5 การพฒนาคน ขาราชการเจาหนาทรฐทกระดบใหมทกษะ ฝมอความรความสามารถในการท างานอยางมคณภาพ

6 ปฏรปวฒนธรรมการท างานภาครฐ ปรบเปลยนคานยมของคนทท างานในภาคร ฐทกระดบใหค านงถงการท างานเพอประชาชน สงคมไมใชเพอนาย พวกพอง

7 ยกระดบมาตรฐานคณธรรม จรยธรรม และจตส านกแหงการรบผดชอบของคนทท างานในภาครฐ ใหอยในระดบทสงพอ ทจะตดสนใจ ท างานเพอผลประโยชนสาธารณะอยางแทจรงโดยไมมผลประโยชนของตนเองและพรรคพวกแอบแฝง

แนวทางการปฏรประบบราชการทรฐบาลปจจบนท า ไดแก

1 ขยายสวนกลางใหใหญขน โดยเพมกระทรวงจาก 13เปน 20กระทรวง เพมกรมจาก120เปน150กรม

2 สรางอ านาจในสวนภมภาค โดยใหผวาราชการจงหวดมอ านาจผกขาดแบบC E O

3 พยายามบนทอนอ านาจ และความนาเชอถอขององคการปกครองสวนทองถน โดยการไมเพมและเปลยนวธการจดสรรงบประมาน และการสรางภาพวาทองถนเปนเขตคอรปชนพเศษ คนจากสวนกลางไมยอมไปอย

4 เพมบทบาทของสวนกลางดวยโครงการตางๆเพอหวงผลทางการเมอง เชน 30บาทรกษาทกโรค ธนาคารประชาชน กองทนหมบาน แทนทจะกระจายอ านาจไปใหทองถนเปนผท าหนาทในการจดท าบรการสาธารณะทางดานการศกษา ดานสาธารณสขการพฒนาอาชพฯลฯ

วเคราะหระบบธรกจกบการเมองการปกครอง

Business Environment

• สงคมในปจจบนนมแนวโนมแคบลงทกขณะเปนตามกาลเวลาทงนเกดจากการพฒนาการทางเทคโนโลย ททนสมยอยางไมหยดยง สงผลกระทบตอการประกอบธรกจทตองมการแขงขนรนแรงขน เพราะจะตองมการปรบปรงพฒนาอปกรณเครองมอเครองจกรใหมประสทธภาพสงขน และลดตนทนการผลตใหต าลง โดยทสนคาและบรการมคณภาพดขน อยางไรกตามการเปลยนแปลงทเกดขนจะมความราบรนหรอมอปสรรคมากนอยเพยงใดยอมขนอยกบองคประกอบของสภาพแวดลอมทางธรกจวาจะเอออ านวยใหหรอไม

แสดงวงจรชวตผลตภณฑ The Product Life Cycle : PLC

ยอดขายและก าไร

เวลา

ก าไร

ยอดขาย

ขนแนะน าIntroduction

ขนเจรญเตบโตGrowth

ขนอมตวMaturity

ขนยอดขายลดลงDecline

ปจจยทมผลกระทบตอระบบธรกจ

– ปจจยทางดานกฎหมาย Law Factor

– ปจจยทางดานการเมอง Political Factor

– ปจจยทางดานเศรษฐกจ Economy Factor

– ปจจยทางดานคแขงขน Competitive Factor

– ปจจยทางดานเทคโนโลย Technology Factor

– ปจจยทางดานสงคม Social Factor

223

วงจรความสมพนธของอ านาจธรกจและการเมอง

วเคราะหพระพทธศาสนากบการเมองการปกครองของไทย

หนาทของรฐตอพระพทธศาสนา

• รฐอปถมภคมครองพระพทธศาสนา

• รฐปกครองแผนดนโดยธรรม

• รฐช าระงานพระพทธศาสนาโดยรวมมอกบคณะสงฆ

หนาทของพระพทธศาสนาตอรฐ

• อบรมสงสอนธรรมะแกประชาชน

• การใหค าปรกษาแกรฐแตไมเขาไปกมอ านาจ

Good Governance

พระพทธศาสนากบการบรหารกจการบานเมองทด

Good Governance

• แนวทางในการจดระเบยบ เพอใหสงคมของประเทศอยรวมกนไดอยางสงบสข และตงอยในความถกตอง เปนธรรม

• หลกพนฐานการบรหารกจการบานเมองทด

Good Governance

1. นตธรรม

2. คณธรรม

3. ความโปรงใส

4. ความมสวนรวม

5. ความรบผดชอบ

6. ความคมคา

นตธรรม

กฎเกณฑทยตธรรม ตายตว ไมเลอกปฏบต

ศล อคต ๔

คณธรรม

ความชอบธรรมในการใชอ านาจ

ทศพธราชธรรม

ทาน ศล ปรจจาคะ อาชชาวะ มททวะ

ตบะ อกโกทะ อวหงสา ขนต อวโรธนะ

ความโปรงใส

กระบวนการความโปรงใส

สจจะ สมมากมมนตะ สมมาอาชวะ

ความมสวนรวม

การมสวนรวม

บรษท ๔ สงฆกรรม

ความรบผดชอบ

พรอมรบการตรวจสอบ

กฎแหงกรรม ความเพยร

ความคมคา

• ประสทธภาพ

• ประสทธผล

พระพทธศาสนากบการเมองไทยในปจจบน

เปาหมายทางการเมอง

• เพอประชาชนอยดมสข

• รบใชมวลชน

• เสยสละเพอสวนรวม

เปาหมายทางธรรม

• อยดมสขในปจจบน

• มอนาคตทด

• นพพาน สงบ อสระ

คณลกษณะนกปกครองทด

• จกขมา Conception Skill

• วธโร Technical Skill

• นสสยะ สมปนโน Human Relation Skill

อธปไตยสตร

• อตตาธปไตย ไดงาน เสยคน

• โลกาธปไตย ไดคน เสยงาน

• ธมมาธปไตย ไดงาน ไดคน

วธปกครองตามอธปไตยสตร

• อตตาธปไตย ใชพระเดช มากกวา พระคณ

• โลกาธปไตย ใชพระคณ มากกวา พระเดช

• ธมมาธปไตย ใชทงพระเดชและพระคณ

อธปไตย

• อตตาธปไตย

• โลกาธปไตย

• ธมมาธปไตย

• มขบรษ

• สมมาชน

อตตาธปไตย The Supremacy of Self

• ถอตนเปนใหญ คอ อ านาจทไดมาจากการกระท าท

ปรารภตนเอง เชน ฐานะ ศก ดศร เ กยรตภม

ตลอดจนผลประโยชนของตนเปนใหญ

243

โลกาธปไตย The Supremacy of the World

• ถอโลกเปนใหญ คอ อ านาจทไดมาจากการปฏบตการ

ทปรารภสงคม เชน ความนยมของสงคม การกระท า

การดวยปรารภจะเอาใจหมชน

244

ธรรมาธปไตย The Supremacy of Righteousness

• ถอธรรมเปนใหญ คอ อ านาจทไดมาจากการกระท าท

ถกตองเปนธรรม ถอหลกความจรงเปนใหญ คอ การ

กระท าทเกดประโยชนสขแกตนเองและผอนอยางเปน

ธรรม

245

246

พระพทธเจาทรงมไดเนนวา

ระบอบการปกครองใดดทสด

มไดเสนอวา

จะเลอกผปกครองดวยวธใด หรอ มการจดอ านาจอธปไตยอยางไร

แตเนนวา

ถาเปนผปกครองแลวควรยดถอธรรมะอะไรในการปกครอง

247

ถาจะถามวา

ธรรม หรอ ความถกตองตามเหตผลนน ระบอบการปกครองตาง ๆ ยดถออยหรอไม ???

ตอบไดวา

ทกระบอบตางกเชอวาการปกครองตามระบอบนน ๆ เปนไปเพอความถกตอง ชอบธรรม

นน คอ ทกระบอบตางก เช อว าระบอบของตนเปนธรรมาธปไตย

ธรรมาธปไตยจงเปนจดมงหมายของระบอบการปกครอง

มใชหมายถงระบอบการปกครอง

อคคญญสตร

• ค าสอนวาดวย การเกดรฐ เปนสตรทกลาวถงก าเนดของมนษย สงคม ความคดทางการเมองและ สถาบนทางการเมอง โดยแสดงววฒนาการมาเปนล าดบขน

249

มนษยในตอนแรกมความเปนอยทสบาย ตอมาเกด

ความขเกยจจนถงกบมการลกขโมยกอใหเกดการละเมดศล

5 ประการ จนชาวบานตองมาประชมกนเพอแกปญหาท

เกดขน ดวยการสมมตยกมนษยผมปญญาด รปงามขนมา

แกปญหาใหแกพวกเขา พรอมทงตงชอเรยกบคคลนนวา

ราชา

แปลวา ผ ทเกดมาเพอแกปญหาสรางความรมเยนเปนสข

ใหแกประชาชน

250

ในสตรนรฐเกดขนมาเพอแกปญหาใหแกประชาชน ท าใหเกด

ความผาสกแกประชาชน ความขดแยงของมนษยเกดมาจาก กเลส

ความโลภไมรจกพอ

รฐมหนาท แกปญหา และส ง เส รมความดใหแก

ประชาชน

พระพทธเจาตองการชใหเหนความตกต าทางศลธรรมของ

มนษยจากสภาพทดงามไปสสภาพทเตมไปดวยกเลส ความยดมนใน

ตวตน ความโลภ เพศ อนน าไปสสถาบนทส าคญ คอ ครอบครว

และทรพยสนสวนตว

251

จากทฤษฎนท าใหเหนวาในทางพระพทธศาสนาไมไดเนน

รฐแบบเทวสทธ

ซงถอวาอ านาจอนชอบธรรมมาจากพระเจา

แตผปกครองมลกษณะทเปน

ธรรมราชา

คอ เปนผทรงไวซงธรรม และอ านาจการปกครองยง

เปนของประชาชนอย

ความหมายของธรรมาธปไตย

252

การอธบายวา ธรรมาธปไตยเปนระบอบการปกครองทอาศย

ความถกตอง เปนการอธบายทไมถกตอง

เพราะธรรมาธปไตยไมใชระบอบการปกครอง

แตใชธรรมาธปไตยเปนหลกส าคญทางการเมองได โดย

อาศยหลกธรรม ดงน

253

1. ผปกครองจะตองรธรรม

ผปกครองจะตองเปนคนมปญญาและ ใฝร มความ

เขาใจสภาพและปญหาตาง ๆ ได และมความรอบคอบ

2. ผปกครองจะตองเปนธรรม

จะตองด าเนนการหรอแกปญหาอยางเปนธรรม ม

ความถกตอง ไมเอารดเอาเปรยบ ไมคดโกง

3. ผปกครองจะตองมธรรม

เปนคนยดมนในความดทง กาย วาจา ใจ มความ

ซอตรง เปนคนดไมสนบสนนความชว

254

4. ผปกครองจะตองเปนผปกครองโดยชอบธรรม

โดยเปนผปกครองตามกตกาสงคมโดยสจรต

5. ผปกครองจะตองสรางธรรม

ท าใหเกดความเปนธรรมในกจการตาง ๆ ของสงคม

หลกธรรมส าหรบการปกครอง

• ใหนสตจงหาหลกธรรมทมความเกยวของกบการเมองการปกครอง คนละ ๑๐ หลกธรรม