Ang Sanaysay

Maikling Kasaysayan ng Pag-unladAng Sanaysay Ang anyo ng sulating ito ay hiramItoy isinilang noong 1580Ang tinaguriang ama ay si Michel De MontaigneEssai ang tawag niya ritoEssai- isang pagtatangka, isang pagtuklas, isang pagsubok sa anyo ng panulatPagsasalaysay kung paano umunlad ang larangan ng sanaysay sa daigdig at sa Pilipinas Sinimulan nina Aristotle at Horace ang panunuri at pananagubiling pampanitikanItoy oxageum sa wikang LatinKaibahan sa tinuklas ni Montaigne ay ang palagayang paglalahad niya nito

Itoy muling naisilang sa PransyaHinuwad ito ni Francis Bacon ng InglateraHinuwad bilang napakaobhektibo, napakaseryoso, at napakaaral-na-aral ang paksa.Tinaguriang ama ng maanyo at pormal na sanaysay si Francis Bacon

Makalipas ang isang dekadaAng sanaysay bilang sangay ng panitikan ay nabuhay sa Pilipinas noong huling siglo ng pananakop ng mga KastilaSumulong ito sa panaon ng himagsikan. Una, laban sa Kastila. Pangalawa, laban sa mga AmerikanoKung paano nakatulong ang sanaysay sa pagpaparating ng mga isyung panlipunan noong panahon ng propaganda at himagsikanNailabas ang hinaing at mga layunin ng pakikibakaNagkiskis ang isip, nagsindi ang galit, at nagsiklab ang lakas ng pagkakaisa ng bayanNabuo ang nasyonalismong ipaglaban ang kalayaang-PilipinoAng mga layunin nina Apolinario Mabini at Rafael Palma sa pagsulat nila ng sanaysayMaging instrumentong mamuna, manudyo at mang-udyok ng kinauukulanMagsilbing sandata ng pakikibaka bilang pahayagang makabayan

Dumaloy ang isip-PinoyAng sanaysay ay isa sa mga naging instrumento upang ipahayag ang mga simulain at damdaming namamayani sa mga manunulat noong panahong iyonNatapos ang digmaanAng sanaysay ay mananatili at magpapatuloy sa panulat ng henerasyon ngayon at ng susunod pa.Katuturan, Uri, Layunin at KatangianAng Sanaysay Ang sanaysay ang isang anyo ng panitikan na ipinahahayag sa isang paraang tahas ngunit masining.Itoy tahas dahil inilalahad dito ang kaisipan, pala-palagay at damdamin ng manunulat.Walang hangganan ang maaaring paksain dahil walang balakid sa posibilidad ng pakikisangkot ng manunulat sa lipunan.KatuturanPormal o maanyoPamilyar o personalMga Uri ng SanaysayTinatawag ding impersonalMaimpormasyon- naghahatid ng kaalaman base sa agham at lohikaMaanyo- mahigpit na pinag-aaralan Mabigat basahin- pinipili ang pananalitaPampanitikan- makahulugan, matalinghaga at matayutayNasa ikatlong panauhan ang pananawObektiboAng modo nito ay seryoso, panintelektwal, walang halong pagbibiro

Pormal o Maanyo

Pamilyar o palagayan ito kung itoy mapang-aliw .Mga paksa nito ay karaniwan, pang-araw-araw at personal.Ang pananalita ay kombersasyunal.

Pamilyar o personal

Ang dalawang uri ng sanaysay ay parehong naglalayong magbigay-kaalaman at magdulot ng aliw.

Ang pagkakaiba ay nasa prayoridad ng bawat uri.LayuninNais magpaliwanag, manghikayat at magturo tungo sa pangkaunlarang-isip, moral at hilayo ng mga mambabasaLayunin ng PormalItoy nagmimithi ng ganyak, magpatawa, o kaya ay manudyo o magsilbing salamin sa lahat ng mga saloobin at kondisyong pansikolohikal ng mga mambabasa.Layunin ng PamilyarMabilis mag-isipSensitibo sa kapaligiranMay laging tugon at hinuha sa interes ng buhay, ng tao, at mga bagay bagayMay kakayaang manuklas ng mga bagay-bagay na hindi nakikita ang panlabas lamangMalikhain at orihinal sa isip at damdaminMay mapiling panlasaMay kalugurang mapagkakatiwalaanMay kabatiran sa mga kaalamang makabago hinggil sa makataong kapakananPamilyar sa mga mabubuting panitikan at iba pang siningKatangiang dapat taglay ng isang mananaysay