Antologia Guerra Galias

Embed Size (px)

Citation preview

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    1

    SELECCINDETEXTOSDEC.I.CAESAR,LAGUERRADELASGALIAS

    *Parafacilitarlatraduccin,podisestudiarlostextosdeCsarenPerseusoconelasistentedelecturadetextoslatinosNodictionaries:http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0002&default.scheme=book%3Achapter%3Asection&default.type=chapterhttp://nodictionaries.com/caesar/debellogallico1/11Evaluacin*LosalumnostraducirnlostextosqueestnanotadosLIBROI(Campaacontraloshelvecios;campaacontraAriovisto,germano)I,1.Galliaestomnisdivisainpartestres,quarumunamincoluntBelgae,aliamAquitani,tertiamquiipsorumlinguaCeltae,nostraGalliappellantur.[2]Hiomneslingua,institutis,legibusintersedifferunt.GallosabAquitanisGarumnaflumen,aBelgisMatronaetSequanadividit.[3]HorumomniumfortissimisuntBelgae,proptereaquodacultuatquehumanitateprovinciaelongissimeabsunt,minimequeadeosmercatoressaepecommeantatqueeaquaeadeffeminandosanimospertinentimportant,[4]proximiquesuntGermanis,quitransRhenumincolunt,quibuscumcontinenterbellumgerunt.QuadecausaHelvetiiquoquereliquosGallosvirtutepraecedunt,quodferecotidianisproeliiscumGermaniscontendunt,cumautsuisfinibuseosprohibentautipsiineorumfinibusbellumgerunt.[5][Eorumuna,pars,quamGallosobtineredictumest,initiumcapitaflumineRhodano,contineturGarumnaflumine,Oceano,finibusBelgarum,attingitetiamabSequanisetHelvetiisflumenRhenum,vergitadseptentriones.[6]BelgaeabextremisGalliaefinibusoriuntur,pertinentadinferiorempartemfluminisRheni,spectantinseptentrionemetorientemsolem.[7]AquitaniaaGarumnaflumineadPyrenaeosmonteseteampartemOceaniquaeestadHispaniampertinet;spectatinteroccasumsolisetseptentriones.]

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    2

    Texto1:Orgetrixpromueveunaconspiracindelanoblezahelvecia,actualSuiza.I,2,1.ApudHelvetioslongenobilissimusfuitetditissimusOrgetorix.IsM.Messala,[etP.]M.Pisoneconsulibusregnicupiditateinductusconiurationemnobilitatisfecitetcivitati1persuasit2utdefinibussuiscumomnibuscopiisexirent: 1 Entindase como conjunto de ciudadanos 2 Verbo transitivo I,3,1.HisrebusadductietauctoritateOrgetorigispermoticonstituerunteaquaeadproficiscendumpertinerentcomparare,iumentorumetcarrorumquammaximumnumerumcoemere,sementesquammaximasfacere,utinitinerecopiafrumentisuppeteret,cumproximiscivitatibuspacemetamicitiamconfirmare.Texto2:Loshelvecios,preparadosyaparasalirdesusterritorios,quemantodolodems.I,5,23.Ubiiamseadeamremparatosessearbitratisunt,oppidasuaomnia,numeroadduodecim,vicosadquadRhingentos,reliquaprivataaedificiaincendunt;[3]frumentumomne,praeterquod1secumportaturierant2,comburunt,utdomumreditionisspesublataparatioresadomniapericulasubeunda3essent;triummensummolitacibariasibiquemque4domo5efferreiubent. 1 Praeter quod: con excepcin del que 2 3 per. Pl. perifrstica activa: iban a llevar 3 Ad omnia pericula subeunda: para sobrellevar todos los peligros 4 De quisque, quaeque, quidque 5 Abl. de separacin : de su pas

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    3

    Texto3:Loshelveciosslodisponendedossalidasdesusterritorios.I,6,12.Erantomninoitineraduo,quibus1itineribusdomo2exirepossent:unumperSequanos,angustumetdifficile,intermontemIurametflumenRhodanum,vixqua3singulicarriducerentur,monsautemaltissimusimpendebat,utfacileperpauciprohiberepossent;[2]alterumperprovinciamnostram,multo4faciliusatqueexpeditius,proptereaquod5interfinesHelvetiorumetAllobrogum,quinuperpacatierant,Rhodanusfluitisquenonnullis6locisvadotransitur. 1 quibus itineribus: repeticin del antecedente itinera, haba dos caminos, por los cuales 2 Abl. de separacin: de sus pas 3 Adverbio relativo: por donde 4 Adverbio modificador de los adjetivos comparativos 5 propterea quod: porque 6 non nullis locis: en algunos lugares Texto4:CuandoCsarseenteradelasintencionesdeloshelvecios,seapresurahacialaGaliaulteriorI,7,1.Caesaricumidnuntiatumesset,eosperprovinciamnostramiterfacere1conari2,maturataburbeproficiscietquammaximispotestitineribus3inGalliamulterioremcontenditetadGenavampervenit. 1 Iter facere: pasar, marchar. 2 Aposicin de id. 3 Quam maximis potest itineribus: a marcahs forzadas Texto5:LoshelveciosintentanconvenceraCsardequesupropsitodeatravesarlaprovincianoesperjudicialparaella.I,7,3.Ubi1deeiusadventuHelvetiicertioresfactisunt,legatosadeummittuntnobilissimoscivitatis,cuiuslegationisNammeiusetVerucloetiusprincipemlocumobtinebant,qui2dicerentsibiesseinanimosineullomaleficioiterperprovinciamfacere,proptereaquod3aliuditerhaberentnullum: 1 Valor temporal. 2 Adjetiva con subjuntivo, valor final. 3 Propterea quod: porque, con subjuntivo al depender de un infinitivo (traducir en indicativo).

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    4

    Texto6:CsarrealizaconstruccionesdedefensaenelmonteJura,juntoaladesembocaduradelRdanoenellagoLemnparafrenarelpasodeloshelvecios.I,8,1.Intereaealegionequamsecum1habebatmilitibusque,quiexprovinciaconvenerant,alacuLemanno,quiinflumenRhodanuminfluit,admontemIuram,quifinesSequanorumabHelvetiisdividit,miliapassuumXVIIIImuruminaltitudinempedumsedecimfossamqueperducit. 1 Se refiere a Csar Texto 7: A los helvecios, que no han podido pasar por la provincia, slo les queda un camino a travs del territorio de los secuanos. Para ello, intentan que el heduo Dumnrige interceda por ellos ante los secuanos. I,9,12.RelinquebaturunaperSequanosvia,qua1Sequanisinvitis2propterangustiasirenonpoterant.[2]Hiscumsuaspontepersuaderenonpossent,legatosadDumnorigemHaeduummittunt,uteodeprecatore2aSequanisimpetrarent. 1 Adverbio relativo 2 Ab. Ab., tipo Cicerone consule Texto 8: Dumnrige consigue lo que le piden y secuanos y helvecios se intercambian rehenes. I,9,4.ItaqueremsuscipitetaSequanisimpetratutperfinessuosHelvetiosirepatiantur,obsidesque1uti2intersesedentperficit:Sequani,neitinereHelvetiosprohibeant,Helvetii,utsinemaleficioetiniuriatranseant3. 1 Entindase obsides detrs de uti. 2 Uti = ut. Hay varios en el texto, no siempre con el mismo valor 3 Yuxtapuestas en las que se sobreentiende el verbo y cuyos sujetos son Sequani y Helvetii. I,10,1.CaesarirenuntiaturHelvetiisesseinanimoperagrumSequanorumetHaeduorumiterinSantonumfinesfacere,quinonlongeaTolosatiumfinibusabsunt,quaecivitasestinprovincia.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    5

    I,11,12.HelvetiiiamperangustiasetfinesSequanorumsuascopiastraduxerantetinHaeduorumfinesperveneranteorumqueagrospopulabantur.[2]Haedui,cumsesuaqueabiisdefenderenonpossent,legatosadCaesaremmittuntrogatumauxilium:Texto9:Despusdeasolarelpasdelosheduos,loshelveciosatraviesanelroArar,hoyelSaona.I,12,1.FlumenestArar,quodperfinesHaeduorumetSequanoruminRhodanuminfluit,incredibililenitate,itaut1oculisinutrampartem2fluatiudicarinonpossit.IdHelvetiiratibusaclintribusiunctis3transibant. 1 Ita ut possit (Subjuntivo). 2 In utram partem: hacia cul de las dos partes 3 Ratibus ac lintribus iunctis: Instrumental. Texto10:Csarsepreparaparatrabarcombateconloshelvecios.I,24,12.Postquamidanimumadvertit1,copiassuasCaesarinproximumcollemsubduxitequitatumque,qui2sustinerethostiumimpetum,misit.[2]Ipseinterimincollemediotriplicemacieminstruxitlegionumquattuorveteranarum; 1 Animum advertit = animadvertit 2 Adjetiva con subjuntivo, valor final Texto11:Loshelvecios,vencidos,pidenlapazaCsarconsplicas.I,27,12.Helvetiiomniumreruminopiaadducti1legatosdededitioneadeum2miserunt.[2]Qui3cumeuminitinereconvenissentsequeadpedesproiecissentsuppliciterquelocutiflentes4pacempetissent,atqueeosineolocoquo5tumessentsuumadventumexpectareiussisset,paruerunt. 1 Omnium rerum inopia adducti: llevados por la falta de todo 2 Ad eum: ante l 3 Falso relativo. 4 Locuti flentes: dos participios que concuerdan con el sujeto y que tienen funciones diferentes 5 Quo tum essent: en el que en ese momento se encontraran

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    6

    I,38,1.Cumtriduiviamprocessisset,nuntiatumesteiAriovistumcumsuisomnibuscopiisadoccupandumVesontionem,quodestoppidummaximumSequanorum,contendere[triduiqueviamasuisfinibusprocessisse].I,43,12.Planitieseratmagnaetineatumulusterrenussatisgrandis.HiclocusaequumferespatiumacastrisAriovistietCaesarisaberat.Eo,uteratdictum,adconloquiumvenerunt.[2]LegionemCaesar,quamequisdevexerat,passibusCCabeotumuloconstituit.ItemequitesAriovistipariintervalloconstiterunt.I,46,12.Dumhaecinconloquiogeruntur,CaesarinuntiatumestequitesAriovistipropiustumulumaccedereetadnostrosadequitare,lapidestelaqueinnostroscoicere.[2]Caesarloquendifinemfecitsequeadsuosrecepitsuisqueimperavitnequodomninoteluminhostesreicerent.I,54,1.HocproeliotransRhenumnuntiato,Suebi,quiadripasRhenivenerant,domumreverticoeperunt;quosubiquiproximiRhenumincoluntperterritossenserunt,insecutimagnumexiisnumerumocciderunt.LIBROII(Campaacontralosbelgas)Texto12:Csar,unavezestablecidoscontactosconlosremosseenteradequelosotrospueblosbelgasseestnpreparandocontral,demaneraqueseapresuraacruzarelroxona,actualAisne,enlafronteraconlosremos,yaapostarsealotrolado,despusdecolocarunaguarnicinenelpuente.II,5,6.Ineoflumineponserat.IbipraesidiumponitetinalterapartefluminisQ.TituriumSabinumlegatumcumsexcohortibusrelinquit;castrainaltitudinempedumXIIvallofossaqueduodevigintipedummuniriiubet.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    7

    II,6,2.GallorumeadematqueBelgarumoppugnatioesthaec:ubicircumiectamultitudinehominumtotismoenibusundiqueinmurumlapidesiacicoeptisuntmurusquedefensoribusnudatusest,testudinefactaportassucceduntmurumquesubruunt.Texto13:Enladurabatalla,lossoldadosromanosmatanamuchosenemigosensuintentodeatravesarelro,algunosdeellospasandoporencimadeloscadveresdesuscompaeros.II,10,23.Acriterineolocopugnatumest.[2]Hostesimpeditosnostriinflumineadgressimagnumeorumnumerumocciderunt;[3]pereorumcorporareliquosaudacissimetransireconantes1multitudinetelorumreppuleruntprimosque,quitransierant,equitatucircumventos2interfecerunt. 1 Per eorum corpora audacissime transire conantes: participio concordando con reliquos. 2 Participio de perfecto de circumvenio. Texto14:Csarseapresurahacialosterritoiosdelossuesiones,vecinossureosdelosremos.II,12,1.Postridieeiusdiei1Caesar,priusquamsehostesexterroreacfugareciperent,infinesSuessionum,quiproximiRemiserant,exercitumduxitetmagnoitinere[confecto]adoppidumNoviodunumcontendit. 1 Postridie eius diei: al da siguiente. Texto15:Csaraceptalarendicindelossuesionesmediantelaentregaderehenes.II,13,1.Caesar,obsidibus1acceptisprimiscivitatisatqueipsiusGalbae2regisduobusfiliisarmisqueomnibusexoppidotraditis,indeditionemSuessionesaccipitexercitumqueinBellovacos3ducit. 1 Predicativo de primis civitatis, en ablativo por concordancia con primis. 2 Galba, jefe de los suesiones. 3 Los belovacos, otro pueblo belga.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    8

    II,26,12.Caesar,cumVII.legionem,quaeiuxtaconstiterat,itemurgeriabhostevidisset,tribunosmilitummonuitutpaulatimseselegionesconiungerentetconversasignainhostesinferrent.[2]Quofactocumaliisaliisubsidiumferrentnequetimerentneaversiabhostecircumvenirentur,audaciusresistereacfortiuspugnarecoeperunt.II,29,12.Atuatuci,dequibussupradiximus,cumomnibuscopiisauxilioNerviisvenirent,hacpugnanuntiataexitineredomumreverterunt;[2]cunctisoppidiscastellisquedesertissuaomniainunumoppidumegregienaturamunitumcontulerunt.

    II,3435,1.EodemtemporeaP.Crasso,quemcumlegioneunamiseratadVenetos,Venellos,Osismos,Coriosolitas,Esuvios,Aulercos,Redones,quaesuntmaritimaecivitatesOceanumqueattingunt,certiorfactusestomneseascivitatesindicionempotestatemquepopuliRomaniesseredactas.

    35.HisrebusgestisomniGalliapacata,

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    9

    2Evaluacin

    LIBROIII(RebelinenlosAlpes;campaacontralosvnetos;rebelinenAquitania)III,1,1.CuminItaliamproficiscereturCaesar,Ser.GalbamcumlegioneXII.etparteequitatusinNantuates,VeragrosSedunosquemisit,quiafinibusAllobrogumetlacuLemannoetflumineRhodanoadsummasAlpespertinent.III,7,1.HisrebusgestiscumomnibusdecausisCaesarpacatamGalliamexistimaret,[superatisBelgis,expulsisGermanis,victisinAlpibusSedunis,]atqueitainitahiemeinIllyricumprofectusesset,quodeasquoquenationesadireetregionescognoscerevolebat,subitumbelluminGalliacoortumest.Texto1:Estallaunanuevarebelinentrelosvnetos,pueblomartimodeArmrica,enlaactualBretaa,quedetentaelmayorpoderentresusvecinosporsunmerodenavesydepuertosysuprcticadelanavegacin.III,8,1.Huiusestcivitatislonge1amplissimaauctoritasomnisoraemaritimaeregionumearum2,quodet3naveshabentVenetiplurimas,quibusinBritanniamnavigareconsuerunt,etscientiaatqueusurerumnauticarumceterosanteceduntetinmagnoimpetumarisatqueaperto4paucisportibusinteriectis,quos5tenentipsi,omnesfere6quieomariuti7consuerunthabentvectigales8. 1 Modificador de amplissima. 2 omnis orae maritimae regionum earum: partitivo de amplissima. 3 Et etet: coordinadas introducidas por quod. 4 In magno impetu maris atque aperto: en un mar borrascoso y abierto. 5 Adjetiva, con portibus como antecedente. 6 Modificador de omnes. 7 Infinitivo de utor, que rige ablativo. 8 Predicativo que se refiere a omnes. III,9,12.QuibusderebusCaesaraCrassocertiorfactus,quodipseaberatlongius,navesinterimlongasaedificariinflumineLigeri,quodinfluitinOceanum,remigesexprovinciainstitui,nautasgubernatoresquecomparariiubet.[2]Hisrebusceleriteradministratisipse,cumprimumperannitempuspotuit,adexercitumcontendit.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    10

    Texto2:Losvnetos,enteradosdelasmaniobrasdeCsaryconfiadosensusupremacaenelartedelaguerraenmarabierto,sepreparantambinellosysebuscanaliados.III,9,810.Hisinitisconsiliisoppidamuniunt,[9]frumentaexagrisinoppidacomportant,navesinVenetiam,ubiCaesaremprimumbellumgesturum1[10]constabat,quamplurimaspossunt2cogunt.SociossibiadidbellumOsismos,Lexovios,Namnetes,Ambiliatos,MoRhinos,Diablintes,Menapiosadsciscunt;auxilia3exBritannia,quaecontraeasregionespositaest,arcessunt 1 Se sobreentiende esse. 2 Naves quam plurimas possunt: el mayor nmero de naves posible. 3 Tropas auxiliares. III,11,12.ItaqueT.LabienumlegatuminTreveros,quiproximifluminiRhenosunt,cumequitatumittit.[2]Huicmandat,RemosreliquosqueBelgasadeatatqueinofficiocontineatGermanosque,quiauxilioaBelgisarcessitidicebantur,sipervimnavibusflumentransireconentur,prohibeat.Texto3:DespusdedarinstruccionesaT.Labienoparaqueacteconlosbelgasygermanos,hacelomismoconP.Craso,puesintentaevitarquelospueblosgalosseunanenunagranofensiva.III,11,3.P.CrassumcumcohortibuslegionariisXIIetmagnonumeroequitatusinAquitaniamproficisciiubet,neexhisnationibusauxiliainGalliammittanturactantaenationesconiungantur.Texto4:Porotrolado,ordenaaD.Brutoponersealfrentedelaflotaymarcharcontralosvnetos.III,11,5.D.BrutumadulescentemclassiGallicisquenavibus,quasexPictonibusetSantonisreliquisquepacatisregionibusconvenireiusserat,praeficitet,cumprimumpossit1,inVenetosproficisciiubet.Ipseeo2pedestribuscopiiscontendit. 1 Cum primum possit: tan pronto como pueda. 2 Adverbio de lugar.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    11

    Texto5:Mientrastanto,Q.TiturioSabinollegaalosterritoriosdelosunelos,enlaactualNormanda,dondeViridvixestreuniendounejrcitocontraRoma.III,17,12.DumhaecinVenetisgeruntur,Q.TituriusSabinuscumiiscopiisquasaCaesareacceperatinfinesVenellorumpervenit.[6]HispraeeratViridovixacsummamimperiitenebatearumomniumcivitatumquaedefecerant,exquibusexercitum[magnasquecopias]coegerat;Texto6:Porotrolado,PublioCraso,despusdereunirtropasyalimento,sedirigehaciaelterritoriodelossotiates,enAquitania.III,20,2.Itaquerefrumentariaprovisa,auxiliisequitatuquecomparato,multispraetereavirisfortibusTolosaetCarcasoneetNarbone,quaesuntcivitatesGalliaeprovinciaefinitimae,exhisregionibusnominatimevocatis,inSotiatiumfinesexercitumintroduxit.III;21,1.Pugnatumestdiuatqueacriter,cumSotiatessuperioribusvictoriisfretiinsuavirtutetotiusAquitaniaesalutempositamputarent,nostriautemquidsineimperatoreetsinereliquislegionibusadulescentuloduceefficerepossentperspicicuperent;tandemconfectivulneribushostestergaverterunt.Texto7:Craso,despusdelarendicin,sedirigehacialosterritoriosdelosvocatesydelostarusatios,tambinaquitanos.All,asustados,sepreparanlosbrbaros.III,23,12.Armisobsidibusqueacceptis,CrassusinfinesVocatiumetTarusatiumprofectusest.[2]Tumverobarbaricommoti,quodoppidumetnaturalociet1manumunitum2paucisdiebusquibuseo3ventumeratexpugnatum4cognoverant,legatosquoqueversus5dimittere,coniurare,obsidesintersedare,copiaspararecoeperunt. 1 Et et: ya ya 2 Participio con valor concesivo. 3 Adverbio de lugar. 4 Se sobreentiende esse. El ncleo de su sujeto, oppidum. 5 Quoque versus: a todas partes

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    12

    III,24.Primaluceproductisomnibuscopiisdupliciacieinstituta,auxiliisinmediamaciemconiectis,quidhostesconsiliicaperentexpectabat.[2]Illi,etsiproptermultitudinemetveterembelligloriampaucitatemquenostrorumsetutodimicaturosexistimabant,tamentutiusessearbitrabanturobsessisviiscommeatuinterclusosinevulnerevictoriapotiri,[3]etsipropterinopiamreifrumentariaeRomanisereciperecoepissent,impeditosinagmineetsubsarcinisinfirmioresanimoadoriricogitabant.[4]Hocconsilioprobatoabducibus,productisRomanorumcopiis,sesecastristenebant.[5]HacreperspectaCrassus,cumsuacunctationeatqueopinionetimorishostesnostrosmilitesalacrioresadpugnandumeffecissentatqueomniumvocesaudirenturexpectaridiutiusnonoporterequinadcastrairetur,cohortatussuosomnibuscupientibusadhostiumcastracontendit.Texto8:Crasodainstruccionesalosprefectosconlaintencindeacercarsealasfortificacionesdelosenemigos.III,26,12.Crassusequitumpraefectoscohortatus,utmagnispraemiispollicitationibusquesuosexcitarent,quid1fierivelletostendit.[2]Illi,uteratimperatum,eductisiiscohortibusceleriteradeasquasdiximusmunitiones2pervenerunt 1 Pronombre interrogativo. 2 = ad eas munitiones quas diximus Texto9:Alrebasarlasfortificaciones,lossoldadosdeCsarrenuevansusnimos,mientrasquelosenemigosbuscanuncaminoparasusalvacin.III,26,45.Tumveroclamoreabeaparteauditonostriredintegratisviribus,quod1plerumqueinspevictoriaeaccidereconsuevit,acriusimpugnarecoeperunt.[5]Hostesundiquecircumventidesperatisomnibusrebussepermunitionesdeicereetfugasalutempeterecontenderunt. 1 cosa que

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    13

    Texto10:Enelnorte,trasuntemporal,Csardecideretirarsuejrcitoencampamentosdeinviernoentrelosaulercosylexovios,enlaactualNoemanda.III,29,3.Itaquevastatisomnibuseorumagris,vicisaedificiisqueincensis,CaesarexercitumreduxitetinAulercisLexoviisque,reliquisitemcivitatibusquaeproximebellumfecerant,inhibernisconlocavit.LIBROV(CampaadeBritania)Texto11:CsaremprendesucampaadeBritania,trasdejaraLabienoalcuidadodetodoslosasuntosdelaGaliaV,8,12.Hisrebusgestis,Labienoincontinentecumtribuslegionibusetequitummilibusduobusrelictoutportustuereturetremfrumentariamprovideretquaeque1inGalliagererenturcognosceretconsiliumqueprotemporeetprore2caperet,[2]ipsecumquinquelegionibusetparinumeroequitum,quem3incontinentireliquerat,adsolisoccasumnavessolvitetleniAfrico4provectusmediacirciternocteventointermissocursumnontenuit5,etlongiusdelatusaestuortalucesubsinistraBritanniamrelictam6conspexit. 1 Quae: pronombre interrogativo, neutro. 2 Pro tempore et pro re: segn el momento o la situacin 3 Su antecedente se sobreentiende como el segundo trmino de la comparacin con pari: con igual nmero de jinetes del que 4 por un suave brego, viento del suroeste, que viene de frica segn los romanos. 5 no mantuvo el rumbo 6 Sub sinistra relictam, participio predicativo dependiendo de un verbo de percepcin. V,10,12.Postridieeiusdieimanetripertitomilitesequitesqueinexpeditionemmisit,uteosquifugerantpersequerentur.[2]Hisaliquantumitinerisprogressis,cumiamextremiessentinprospectu,equitesaQuintoAtrioadCaesaremvenerunt,quinuntiarentsuperiorenoctemaximacoortatempestatepropeomnesnavesadflictasatqueinlitoreeiectasesse,

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    14

    Texto12:Losenemigosaprovechanunmomentodedescuidodelosromanospuesestnfortificandoelcampamento.V,15,3.Atilli,intermissospatio1,imprudentibusnostrisatqueoccupatisinmunitionecastrorum,subitoseexsilviseiecerunt,impetuqueineosfactoquierantinstatione2procastriscollocati,[4]acriterpugnaverunt, 1 Se sobreentiende temporis. 2 In statione: de guardia Texto13:Despusdemauchosproblemas,pueslaformadecombatedelosbritanosesbastantenuevaparalosromanos,CsardecideirhaciaelTmesis,enlosterritoriosdeCasivelaunoV,18,12.CaesarcognitoconsilioeorumadflumenTamesiminfinesCassivellauniexercitumduxit;quod1flumenunoomnino2locopedibus,atquehocaegre3,transiripotest.[2]Eo4cumvenisset,animumadvertit5adalteramfluminisripammagnasessecopiashostiuminstructas6; 1 Falso relativo. 2 Modificador de uno. 3 y esto con facultad. 4 Adverbio de lugar. 5 Animum advertit = animadvertit. 6 Para entenderlo mejor > magnas copias hostium instructas esse. Texto14:Alatravesarelro,lossoldadosromanosseabalanzanconmuchompetusobrelosenemigosapostadosenlaotraorillaycausanunadesbandada.V,18,5.Sedeaceleritateatqueeoimpetumilitesierunt,cum1capitesoloexaquaexstarent,uthostesimpetumlegionumatqueequitumsustinerenonpossentripasquedimitterent2acsefugaemandarent. 1 Valor ms bien concesivo. 2 Dimitto: abandonar

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    15

    V,20,13.InterimTRhinobantes,propefirmissimaearumregionumcivitas,exquaMandubraciusadulescensCaesarisfidemsecutusadeumincontinentemGalliamvenerat,cuiuspaterineacivitateregnumobtinueratinterfectusqueerataCassivellauno,ipsefugamortemvitaverat,legatosadCaesaremmittuntpollicenturqueseseeidediturosatqueimperatafacturos;[2]petuntutMandubraciumabiniuriaCassivellaunidefendatatqueincivitatemmittat,quipraesitimperiumqueobtineat.V,21,12.TRhinobantibusdefensisatqueabomnimilituminiuriaprohibitisCenimagni,Segontiaci,Ancalites,Bibroci,CassilegationibusmississeseCaesaridedunt.[2]AbhiscognoscitnonlongeexeolocooppidumCassivellauniabessesilvispaludibusquemunitum,quosatismagnushominumpecorisquenumerusconvenerit.V,22,1.Dumhaecinhislocisgeruntur,CassivellaunusadCantium,quodesseadmaresuprademonstravimus,quibusregionibusquattuorregespraeerant,Cingetorix,Carvilius,Taximagulus,Segovax,nuntiosmittitatqueeisimperatuticoactisomnibuscopiiscastranavaliadeimprovisoadorianturatqueoppugnent.Texto15:Csardecideregresardespusdelavictoriayparaellonecesitaorganizardosconvoyes.V,23,12.Obsidibusacceptisexercitumreducitadmare,navesinvenitrefectas.[2]Hisdeductis1,quodetcaptivorummagnumnumerumhabebat,etnonnullaetempestatedeperierantnaves,duobuscommeatibusexercitumreportareinstituit. 1 Deduco: botar

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    16

    3Evaluacin

    LIBROVI(Diversasrevueltasgalas;2expedicinalotroladodelRhin;disgresinsobregalosygermanos)Texto1:CsarhapedidoaPompeyoqueleabastezcadesoldadosyhahechounalevaentrelosgalos,puestemeunarevueltaanmayorDespusdelamuertedeIndutiomaroenel54,enemigodeCsaryjefedelostrveros,enlaactualLuxemburgo,supueblointentaconseguirayudadelosgermanos,susvecinos.VI,2,12.InterfectoIndutiomaro,utdocuimus,adeiuspropinquos1aTreverisimperiumdefertur.IllifinitimosGermanossollicitareetpecuniampollicerinondesistunt.Cumabproximisimpetrarenonpossent,[2]ulteriorestemptant. 1 parientes VI,3,12.ItaquenondumhiemeconfectaproximisquattuorcoactislegionibusdeimprovisoinfinesNerviorumcontenditet,[2]priusquamilliautconvenireautprofugerepossent,magnopecorisatquehominumnumerocaptoatqueeapraedamilitibusconcessavastatisqueagrisindeditionemvenireatqueobsidessibidarecoegit.Texto2:Efectivamente,debesofocaralosnervios,pueblobelga;mstardelossenones,vecinosdelosparisios,yloscarnutes,vecinosaloestedestos,pidenqueselesperdoneensuintentoderevuelta.Sinembargo,supreocupacinestenelldereburnAmbirix,yaqueseestmovilizandojuntoconlosmenapiosytrveros,losprimerosalnorte,enterritriobelga,ylossegundosalsurdeloseburones,tambinbelgas,ademsdesolicitarayudaalosgermanos.Paraello,primerosometealosmenapios,mientrasqueLabienoharlomismoconlostrveros.EnestemomentodecideatravesarelRhin.VI,9,12.Caesar,postquamexMenapiisinTreverosvenit,duabusdecausisRhenumtransireconstituit;quarumunaerat,quodauxiliacontraseTreverismiserant1,[2]altera,neadeosAmbiorixreceptumhaberet2. 1 Se sobreentiende que el sujeto son los germanos. 2 Receptum haberet: encontrara refugio

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    17

    VI,17,12.DeummaximeMercuriumcolunt.Huiussuntplurimasimulacra:huncomniuminventoremartiumferunt,huncviarumatqueitinerumducem,huncadquaestuspecuniaemercaturasquehaberevimmaximamarbitrantur.PosthuncApollinemetMartemetIovemetMinervam.[2]Dehiseandemfere,quamreliquaegentes,habentopinionem:Apollinemmorbosdepellere,Minervamoperumatqueartificioruminitiatradere,Iovemimperiumcaelestiumtenere,Martembellaregere.Texto3:Ensudisgresinsobregalosygermanos,Csarhabladesuscreenciasysusdioses,y,entreellosdeDisPater(probablementeCernuno,undiosmuyrespetadoentrelosgalos),consideradoenRomacomounadivinidaddelanoche(aunquenoestdemostradaestarelacineneldiosgalo)VI,18,12.GalliseomnesabDitepatreprognatos1praedicantidqueabdruidibusproditum1dicunt.[2]Obeamcausamspatiaomnistemporisnonnumerodierumsednoctiumfiniunt;diesnatalesetmensumetannoruminitiasicobservantut2noctemdiessubsequatur. 1 Se sobreentiende esse. 2 Sic ut + Subjuntivo. VI,21,12.Germanimultumabhacconsuetudinedifferunt.Namnequedruideshabent,quirebusdivinispraesint,nequesacrificiisstudent.[2]Deorumnumeroeossolosducunt,quoscernuntetquorumaperteopibusiuvantur,SolemetVulcanumetLunam,reliquosnefamaquidemacceperunt.Texto4:Csardecidenoavanzarmsenterritoriosuevo,queseharetiradoalapartemsalejadadesuterritorio,debidoalafaltadetrigo.VI,29,1.Caesar,postquamperVbios1exploratorescomperitSuebosseseinsilvasrecepisse,inopiamfrumentiveritus,quod,utsuprademonstravimus,minimeomnesGermaniagriculturaestudent2,constituitnonprogredilongius; 1 Pueblo germano, fiel a Csar y vecino de los trveros. 2 Segn la disgresin de Csar sobre los germanos, stos no se preocupaban demasiado de la agricultura (VI, 22).

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    18

    VI,31,5.Catuvolcus,rexdimidiaepartisEburonum,quiunacumAmbiorigeconsiliuminierat,aetateiamconfectus,cumlaboremautbelliautfugaeferrenonposset,omnibusprecibusdetestatusAmbiorigem,quieiusconsiliiauctorfuisset,taxo,cuiusmagnainGalliaGermaniaquecopiaest,seexanimavit.Texto5:TrasvolverdelotroladodelRhin,ElejrcitodeCsarhasorprendidoaAmbirix,perostehapodidohuir.Estadesbandadadeloseburoneshaprovocadoelsuicidiodelotrojefe,Catuvolco.CsardividesustropasylsedirigehaciaelroEscalde,actualEscaut,parabuscaraAmbirix.VI,33,3.ipsecumreliquistribusadflumenScaldem,quodinfluitinMosam,extremasqueArduennaepartesireconstituit,quo1cumpaucisequitibusprofectum2Ambiorigemaudiebat. 1 Adverbio relativo. 2 Se sobreentiende esse. VI,39,12.Interimconfectafrumentationemilitesnostriclamoremexaudiunt:praecurruntequites;quantoressitinpericulocognoscunt.[2]Hicveronullamunitioestquaeperterritosrecipiat:modoconscriptiatqueususmilitarisimperitiadtribunummilitumcenturionesqueoraconvertunt;VI,41,12.Germanidesperataexpugnationecastrorum,quodnostrosiamconstitisseinmunitionibusvidebant,cumeapraedaquaminsilvisdeposueranttransRhenumsesereceperunt.[2]Actantusfuitetiampostdiscessumhostiumterroruteanocte,cumGaiusVolusenusmissuscumequitatuadcastravenisset,fidemnonfaceretadessecumincolumiCaesaremexercitu.VI,44,2.Quibuscumaquaatqueigniinterdixisset,duaslegionesadfinesTreverorum,duasinLingonibus,sexreliquasinSenonumfinibusAgedinciinhiberniscollocavitfrumentoqueexercituiproviso,utinstituerat,inItaliamadconventusagendosprofectusest.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    19

    LIBROVII(Vecingetrix)Texto6:DespusdepacificartodalaGalia,CsarpartehaciaItaliaenelinviernodel52a.C.AllseenteradelamuertedePublioClodio,afectoasufaccin.Mientrastanto,algunospueblosgaloscomienzandenuevoamovilizarseLoscarnutestomanCnabo,actualOrleansyasesinanaloscomerciantesromanos.Enelpasarverno,eljovenVercingetrigeintentasuscitarlamismarebelin.VII,4,1.Similiratione1ibiVercingetorix,Celtillifilius,Arvernus,summaepotentiaeadulescens,cuiuspaterpRhincipatum2Galliaetotiusobtinueratetobeamcausam,quodregnumappetebat,abcivitateeratinterfectus,convocatissuisclientibusfacileincendit3. 1 con esta misma idea 2 supremaca 3 El CD est implcito en el Ab. Ab. VII,8,12.Hisrebuscomparatis,repressoiamLucterioetremoto,quodintrareintrapraesidiapericulosumputabat,inHelviosproficiscitur.[2]EtsimonsCevenna,quiArvernosabHelviisdiscludit,durissimotemporeannialtissimaniveiterimpediebat,tamendiscussanivesexinaltitudinempedumatqueitaviispatefactissummomilitumsudoreadfinesArvernorumpervenit.Texto7:Vercingtorixhaconseguidoqueseleunannumerosospueblosgalosysehapuestoalmandodelosmismos.CsarhaorganizadosuejrcitotrasvolverdeItaliayasegurarladefensadelaNarbonense,ysedisponeatomarlaciudadeladeNovioduno,delosbituriges,enelcentrodelaGalia,perocuandoestenestaempresa,apareceelejrcitodeVercingtorixylosdelaciudadelaseenardecenconlaposibilidaddelaayudagalaCsardecideayudarasussoldados,quehanentradoyaenlaciudadela,conlacaballerayconalgunosgermanos.VII,13,12.Caesarexcastrisequitatumeduciiubet,proeliumequestrecommittit:laborantibus1iamsuisGermanosequitescirciterCCCCsummittit2,quosabinitiohaberesecuminstituerat.[2]EorumimpetumGallisustinerenonpotueruntatqueinfugamconiectimultisamississeadagmenreceperunt 1 Laboro: En este contexto, traducir por hallarse en dificultades 2 Summitto: enviar en ayuda

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    20

    VII,15,12.OmniumconsensuhacsententiaprobataunodieampliusXXurbesBiturigumincenduntur.[2]Hocidemfitinreliquiscivitatibus:inomnibuspartibusincendiaconspiciuntur;quaeetsimagnocumdoloreomnesferebant,tamenhocsibisolatiproponebant,quodsepropeexploratavictoriaceleriteramissareciperaturosconfidebant.Texto8:Despusdevariasderrotas,Vercingtorixreuneunconsejoylosarengaparaquequemenlasciudadelasmsdesprotegidasyasnodenoportunidadalosromanosdequedarseconlosvveresquetantonecesitan(polticadetierraquemada).Aslohacen,conlaexcepcindeAvrico,ciudadtambindelosbituriges,fcilmentedefendibleporlanaturalezadellugar,dondeCsaryahaestablecidosucampamentoparaasediarla.Haciaallsedirigeycomienzaavigilarlosmovimientosdelossoldadosromanos.VII,16,12.VercingetorixminoribusCaesaremitineribus1subsequituretlocumcastrisdeligitpaludibussilvisquemunitumabAvaricolongemiliapassuumXVI.[2]Ibipercertosexploratoresinsinguladieitempora2quae3adAvaricumagerenturcognoscebatetquid3fierivelletimperabat. 1 Minoribus itineribus: en etapas cortas 2 In singula diei tempora: en cada momento del da 3 Pronombres interrogativos. Texto9:Vercingtorixhaconseguidomovilizaramuchosdelospueblosgalos,inclusoalosheduos,losmsfielesaCsar,yhaimpedidoelasediodelaciudaddeGergovia,enterritorioarverno.Csar,porsuparte,sehareunidoconLabieno,queestabaluchandoconlosparisios,ysehaenfrentadoconVercingtorix,quedecidetrasladarseaAlesia,ciudaddelosmandubios.VII,68,1.Fugatoomniequitatu1Vercingetorixcopias,utprocastriscollocaverat,reduxitprotinusqueAlesiam,quodestoppidumMandubiorum,iterfacerecoepitceleriterqueimpedimentaexcastriseducietsesubsequiiussit. 1 Ab. Ab. con matiz causal.

  • COLEGIO ALJARAFE LATN 2 BACHILLERATO Seleccin de Textos de J. Csar, La Guerra de las Galias

    21

    VII,79,1.IntereaCommiusreliquiqueducesquibussummaimperipermissaeratcumomnibuscopiisadAlesiamperveniuntetcolleexterioreoccupatononlongiusmillepassibusabnostrismunitionibusconsidunt.VII,87,14.MittitprimoBrutumadulescentemcumcohortibusCaesar,postcumaliisGaiumFabiumlegatum;postremoipse,cumvehementiuspugnaretur,integrossubsidioadducit.[2]RestitutoproelioacrepulsishostibuseoquoLabienummiseratcontendit;cohortesquattuorexproximocastellodeducit,equitumpartemsequi,partemcircumireexterioresmunitionesetabtergohostesadoririiubet.Texto10:VercingtorixsehaestablecidodentrodeAlesiaydesdeallorganizatodaladefensaydespidealacaballeraparaquevayaenbuscadeayudaalasciudadesgalas.Porsuparte,Csarhaconstruidounadoblefortificacinparadefendersedelosataquesdesdelaciudadtantocomodelosdelosrefuerzosgalos,hastaqueconsiguequeestosltimosseretirenyfuerzaaslarendicindeAlesiaylaentregadelasarmasydellderVercingtorix.VII, 89, 3-4. Mittuntur de his rebus ad Caesarem legati. [3] Iubet arma tradi, pRhincipes produci. [4] Ipse in munitione pro castris consedit: eo duces producuntur; Vercingetorix deditur, arma proiciuntur.