ผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพชในภาคเกษตรการใชสารเคมกาจดศตรพชในภาคเกษตร

Economic Impact of Chemical Pesticide Economic Impact of Chemical Pesticide Use in AgricultureUse in Agriculture

โดยโดยสวรรณา ประณตวตกล Pepijn Schreinemachers

ปรศนย ทพยรกษา ปยะทศน พาฬอนรกษ และชนกา ไหลแทดาเนนการวจยโดย

ศนยวจยเศรษฐศาสตรประยกต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

หวขอการนาเสนอหวขอการนาเสนอ• บทนา• วตถประสงคของงานวจย• ทฤษฎทKเก Kยวของ• กรอบแนวคดในการวจย• วธวจย• วธวจย• ตนทนผลกระทบภายนอก• สรปและขอเสนอแนะ

ปรมาณการใชสารเคมกาจดศตรพชและผลตภาพการผลตในประเทศไทยปรมาณการใชสารเคมกาจดศตรพชและผลตภาพการผลตในประเทศไทย

ผลกระทบจากการใชสารเคมกาจดศตรพชผลกระทบจากการใชสารเคมกาจดศตรพช

สารเคมกาจดศตรพชชนดเปนพษรายแรง

วตถประสงคของโครงการวจยวตถประสงคของโครงการวจย

� เพKอประมวลผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพชในภาคการเกษตรท Nงในและตางประเทศ

� เพKอวเคราะหตนทนผลกระทบ� เพKอวเคราะหตนทนผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชในประเทศไทยและกรณศกษา

� เพKอวเคราะหตนทนผลกระทบ ภายนอกของสารเคมกาจดศตรพช 4 ชนด (Carbofuran, Methomyl, Dicrotophos, EPN

ตนทนผลกระทบภายนอก ตนทนผลกระทบภายนอก (External cost)(External cost)

ราคา(บาท/กก.)

MCs

MCp

ปรมาณ(กก.)

D

Q* Qm

m

แนวคดทางทฤษฎ

ผลประโยชน/ตนทน(บาท) C3 ตนทน

ของสงคม

C1 ตนทนตามความเขาใจของเอกชน

C2 ตนทนเอกชนทKจายจรง

ผลประโยชนของการใชสารเคมกาจด

ศตรพช

I

UaSc UaPc UpPc

การปองกนความสญเสยของผลผลต

อปสงคในการลงทนเพKอลดความสญเสยทKเกดจากการใชสารเคมกาจดศตรพช

0

ปญหาการใชสารเคมกาจดศตรพชในประเทศไทยท�ไมเหมาะสม

ใชอยางไมถกตอง ใชในปรมาณมากเกนความจาเปน ใชสารเคมท�มระดบความเปนพษรนแรงสง

ผลกระทบตอเศรษฐกจ สงคม และส�งแวดลอม

ประเมนผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพช

กรอบแนวคดในการวจยกรอบแนวคดในการวจย

กรณศกษา: ขาวในประเทศไทย

กรณศกษา: พชบนพ2นท�สง ลมน2าแมสา ประเทศไทย

การตรวจเอกสารงานวจยท�เก�ยวของท 2งในและตางประเทศ ดานผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพช

0

วเคราะหผลกระทบจากการใชสารเคมกาจดศตรพชในประเทศไทย

ขอมลสนบสนนการสรางความตระหนกตอสงคมในดานผลกระทบของสารเคมกาจดศตรพช

การประเมนตนทนสขภาพของเกษตรกร

ปทKศกษา ผทาการศกษา พNนทKศกษา มลคาตนทนสขภาพ

2535 สวรรณา หวงทรงธรรม อ.หนองเสอ จ.ฉะเชงเทรา

- ตนทนสขภาพของเกษตรกรเทากบ 780.13 บาท/คน/ป- ตนทนสขภาพของผรบจางฉดพนยาเทากบ 1,138.67 บาท/คน/ป- คาความเส2ยงของอาชพรบจางฉดพนยา 1,081 บาท/คน/ป

2536 จรภา ฉววงศ จ.สระบร - ตนทนสขภาพของเกษตรกรเทากบ 278.47 บาท/ป/ครวเรอน- หรอ 29.64 บาท/ไร/ป

2539 ฉตรฤด ลาดวน อ.ปากชอง - ตนทนสขภาพของเกษตรกรเฉล2ยครวเรอนละ205.97 บาท/ปหรอ

งานวจยทKเกKยวของกบผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพช ในประเทศไทย

2539 ฉตรฤด ลาดวน อ.ปากชอง จ.นครราชฯ

- ตนทนสขภาพของเกษตรกรเฉล2ยครวเรอนละ205.97 บาท/ปหรอ 20.44 บาท/ไรตอป

2541 สจตรา สนธนาภรณ อ.สนามชย จ.ฉะเชงเทรา

- เกษตรกรสวนมะมวงมตนทนสขภาพเฉล2ย 28.90 บาท/ไร/ป- เกษตรกรนาขาวมตนทนสขภาพเฉล2ย 97.20 บาท/ไร/ป

2543 ประพมพ วรรณสม อ.แมสรวย จ.เชยงราย

- ตนทนสขภาพของเกษตรกร กรณผปวยนอกเฉล2ย 564 บาท/คน กรณผปวยในเฉล2ย 5,701 บาท/คน คาใชจายท2เกดข?นจากผลกระทบดานจตใจ 286 บาท/คน

2543 โอปอล ลาวลย อ. แมแจม จ.เชยงใหม

- ตนทนสขภาพของเกษตรกร ท2ทาเกษตรแบบท2วไป คอ 1,292.04 บาท/ไร ท2ทาเกษตรแบบผสมผสาน คอ 832.50 บาท/ไร

2547 อาเกท บษบากร อ. แมรม จ.เชยงใหม

- ตนทนสขภาพของเกษตรกรโดยรวมเฉล2ย 1,326.67 บาท/คน/ป- เกษตรกรความเตมใจจายสงในการหลกเล2ยงปญหาสขภาพ คอ

1,978 บาท/คน/ป

การประเมนโดยการวดความเตมใจจายของผบรโภคในสนคาผกและผลไม

ปทKศกษา ผทาการศกษา พNนทKศกษา มลคาความเตมใจจาย

2545 สวรรณา ชาวบานเกาะ กรงเทพ - ผบรโภคมเตมใจจายใหแกผกท2มความปลอดภยจากสารเคม โดยม

มลคาสวนเกนผบรโภคเทากบ 37.96 บาท/กโลกรม

2004 Vanit-Anunchai and

Schmidt

กรงเทพ - ผบรโภคมความยนดจายเฉล2ยเพ2อผกท2ผลตโดยกระบวนการเปนมตร

กบส2งแวดลอม 39.88 บาทตอกโลกรม

2549 สนต แสงเลศไสว กรงเทพ - ผซ ?อมความเตมใจจายเพ2อใหไดผกปลอดสารเคม แครอทเทากบ

งานวจยทKเกKยวของกบผลกระทบทางเศรษฐศาสตรจากการใชสารเคมกาจดศตรพช ในประเทศไทย

2549 สนต แสงเลศไสว กรงเทพ - ผซ ?อมความเตมใจจายเพ2อใหไดผกปลอดสารเคม แครอทเทากบ

28.01 บาท/กก. ผกกาดหอมหอ เทากบ 34.47 บาท/กก.

2551 ณฐพร สรลพธ กรงเทพ - ผบรโภคมความเตมใจจายสาหรบผกอนทรยเทากบ 68.64 บาท/กก.

- ผบรโภคท2ซ?อผกจากซปเปอรมาเกตระดบบนและกลางมความเตมใจ

จายเทากบ 73.93และ 64.40 บาท/กก.

2550 จตรลดา จนทวโร กรงเทพ - ความเตมใจจายของผบรโภคท2มตอแตงโมปลอดสารพษเฉล2ย

เทากบ 28.55 บาท/ กก.และ 29.87 บาท/ กก.

2552 วชราภรณ ดวงโสน กรงเทพ - ผบรโภคมความเตมใจจายใหลาไยท2มการผลตท2ปลอดภยเทากบ

80.78 บาท/กก.มการรบรองความปลอดภยเทากบ 70.88 บาท/กก.

2552 ธนพล ไผทรตน กรงเทพ - ล?นจ2ท2มคณภาพและความปลอดภยน?น ผบรโภคมความยนดจายโดย

เฉล2ยในชวง 46.23-72.20 บาท

สรปทบทวนงานวจยทางเศรษฐศาสตรทKเกKยวของกบการประเมนผลกระทบภายนอกระหวาง พ.ศ. 2543-54

ผแตงและป วธการประเมน ประเภทขอมล พ?นท2ท2

ประเมน

ประเภทผลกระทบ มลคาผลกระทบ

COI AC AA CVM 1 2 PDG ENV HUM มลคา สกล

Haucke and Brueckner, 2010

√ √ เยอรมน √ 15–62 พนลาน ตอป €

Lopes Soares and Firpo de Souza Porto, 2009

√ √ Parana, บราซล

√ 443 ลาน ตอป $

Travisi and √ อตาล √ √ 3,625 ตอครวเรอน €Travisi and Nijkamp, 2008

√ อตาล √ √ 3,625 ตอครวเรอน €

Leach and Mumford, 2008

√ √ สเปน, ตรก,อสราเอล

√ √ ผลกระทบของสารเคมกาจดศตรพชท ?ง 14 ชนด มมลคาแตกตางกนข?นกบสตรของผลตภณฑและวธใช

-

Atreya, 2008 √ √ √ เนปาล √ 144 ตอคน NPR

COI=การประเมนคาใชจายทKเกดจากการเจบปวย (Cost of Illness) CV=การประเมนคาทางออม (Contingent Valuation Method)AA=วธการหลกเลKยงพฤตกรรม (Aversive Action or Averting behavior method) AC=คาใชจายจรง (Actual Cost)PDG=การเจรญเตบโตของความสามารในการผลต (Productivity growth) ENV=สKงแวดลอม HUM=สขภาพมนษย1=ขอมลปฐมภม. 2=ขอมลทตยภม.

ผแตงและปวธการประเมน ประเภท

ขอมล พ?นท2ท2ประเมน

ประเภทผลกระทบ มลคาผลกระทบ

COI AC AA CVM 1 2 PDG ENV HUM มลคา สกล

Ngowi et al., 2007 √ √ แทนซาเนย √ 0.018–116 ตอป $

Devi, 2007 √ √ อนเดย √ 0.86 ตอวน $

Faere et al., 2006 √ √ อเมรกา √ รอยละ 6 ของรายได จากระบบการผลตพชและสตว

-

Atreya, 2006 √ √ √ เนปาล √ √ เพ2อส2งแวดลอม $

สรปทบทวนงานวจยทางเศรษฐศาสตร (ตอ)

เพ2อส2งแวดลอม 13.10-73.87 ลานตอป

เพ2อสขภาพ 2.14 ลานลานตอป

Atreya, 2005 √ √ เนปาล √ 16.8 ตอครวเรอน ตอป $

Pimentel, 2005 √ √ อเมรกา √ √ 1.1 พนลาน ตอป $

Tegtmeier and Duffy, 2004

√ √ อเมรกา √ √ 5.7 - 16.9 พนลาน ตอป

$

Maumbe and Swinton, 2003

√ √ 2 ตาบล, ซมบบเว

√ 13.04 ตอป $

Yanggen et al., 2003

√ √ เอกวาดอร √ √ เสยรายไดจากการทางาน 11 วน

ผแตงและปวธการประเมน ประเภท

ขอมล พ?นท2ท2ประเมน

ประเภทผลกระทบ มลคาผลกระทบ

COI AC AA CVM 1 2 PDG ENV HUM มลคา สกล

Wilson, 2002 √ √ ศรลงกา √ เสยรายไดจากการทางาน 10 สปดาห

Ajayi et al., 2001 √ √ มาล √ คนงานในไรฝายเสยหาย 30, 500 - 39 ,550. ตอป สงคมเสยหาย 6.8 พนลาน ตอป

CFA franc

Wilson and √ √ √ ศรลงกา √ วธ COI ประมาณได LKR

สรปทบทวนงานวจยทางเศรษฐศาสตร (ตอ)

Wilson and Tisdell, 2001

√ √ √ ศรลงกา √ วธ COI ประมาณได 54,654 ตอป วธ AAประมาณได405 ตอป

LKR

Pretty et al., 2001

√ √ องกฤษ,สหรฐอเมรกา, เยอรมน

√ √ ในเยอรมน 3.9 ลาน , ในองกฤษ8.6 ลาน ,ในสหรฐอเมรกา 2.2 ลานตอ 1 กกของสารออกฤทธz ตอป

£

Brethour and Weersink, 2001

√ √ ออนตารโอ,แคนาดา

√ √ 188 ตอครวเรอน ตอป $

Cole et al., 2000 √ √ เอกวาดอร √ 26.51 ตอราย ตอป $

Pretty et al., 2000

√ √ องกฤษ √ √ 2,343 ลาน ตอป £

ประเภทของตนทน ขอมลทKใชคาดคะเน

มลคา(ลานบาท)

ป 2539

มลคา (ลานบาท)

ป 2552

ดานสขภาพ ขอมลผปวยจากสารกาจดศตรพช

จานวนผปวยท2ไดรบพษจากสารเคมประเภทเฉยบพลน ผนวกกบขอมลปรมาณการใชสารกาจดศตรพช

1.00

13.00

0.56

17.37

การตกคางของสารพษในอาหาร

การวเคราะหปรมาณการตกคางของสารกาจดศตรพชในผก

การวเคราะหปรมาณการตกคางของสารกาจดศตรพชในผลไม

2,067.00

2,950.00

2,280.27

8,620.43

การตานทานสารของแมลง

คาใชจายในการปราบศตรพชเม2อเกดปญหาการระบาดของศตรพช

57.40 83.38

งานวจยทKเก Kยวของกบสาร งบประมาณงานวจยดานสารกาจดศตรพช 25.29 36.74งานวจยทKเก Kยวของกบสารปองกนกาจดศตรพช

งบประมาณงานวจยดานสารกาจดศตรพช 25.29 36.74

การตดตามและตรวจสอบคณภาพสารกาจดศตรพชและการตกคางในสKงแวดลอม

งบประมาณการตดตามและตรวจสอบคณภาพสารกาจดศตรพชและการตกคางในส2งแวดลอม ของกองวตถมพษกรมวชาการเกษตร

48.47 70.41

การตดตามประเมนผลและตรวจสอบสารพษตกคางในอาหาร

งบประมาณในการตดตามประเมนผลและตรวจสอบสารพษตกคางในอาหารตามสถานท2ในตลาดตางๆ

46.00 66.82

การสงเสรมการเกษตรทKเก Kยวของกบสารปองกนกาจดศตรพช

งบประมาณของภาครฐในการสงเสรมการเกษตรท2เก2ยวของกบสารปองกนกาจดศตรพช

284.64 413.48

รวม ตนทนผลกระทบภายนอกข NนตKา

ตนทนผลกระทบภายนอกข Nนสง

462.80

5,491.80

671.39

11,588.90

ตนทนผลกระทบภายนอกของสารเคมตนทนผลกระทบภายนอกของสารเคมกาจดศตรพชในประเทศไทยกาจดศตรพชในประเทศไทย

(External Cost)(External Cost)

ขอมลประกอบการวเคราะห

ขอมลทตยภม: การนาเขาสารเคมกาจดศตรพช

ขอมลปฐมภม กรณศกษา 2 กรณ

o ขอมลการใชสารเคมกาจดศตรพชในการผลตพชผกบนพNนทKสง สา จงหวดเชยงใหม กลมตวอยางจานวนท Nงหมด ลมน Nาแม สา จงหวดเชยงใหม กลมตวอยางจานวนท Nงหมด 295

ครวเรอนทKอาศยอยใน 12 หมบาน ปการเพาะปลก 2552/53

o ขอมลการใชสารเคมกาจดศตรพชในการผลตขาว "โครงการประเมนผลทางเศรษฐศาสตรและความย Kงยนของการถายทอดความรตามกระบวนการโรงเรยนเกษตรกรฯ” ในพNนทKศกษาจงหวด อางทอง ชยนาท กาแพงเพชร กาฬสนธ และอดรธาน มจานวนตวอยางท Nงหมด 224 ตวอยาง ปการเพาะปลก 2545/46

Field Use External cost

The assessment of the total external costs of UK USA and German agriculture.

วธวเคราะห คารวมของผลกระทบภายนอก (Total External Cost: TEC)

farm worker health

consumer health

ecology

Environmental Impact Quotient: Method to Measure the Environmental Impact of Pesticides

Environmental Impact Quotient: Method to Measure the Environmental Impact of Pesticides

สารเคมกาจดศตรพช

เกษตรกรและแรงงาน ผบรโภค พชหรอสตวน Nา นก ผNง

แมลงทKเปนประโยชน รวม

Carbofuran 69.7 8.3 4.7 82.7

Dicrotophos 36.6 5.9 2.4 44.9

ตนทนผลกระทบภายนอกของสารเคมกาจดศตรพชตนทนผลกระทบภายนอกของสารเคมกาจดศตรพชทKนาเขามาจาหนายในประเทศไทย ในป ทKนาเขามาจาหนายในประเทศไทย ในป 25532553

หนวย : ลานบาท

EPN 21.3 3.5 2.4 27.2

Methomyl 113.4 20.1 8.3 142.9

Glyphosate 2,890.5 367.4 249.2 3,507.1

Paraquat 1,701.0 216.2 146.5 2,063.6

สารเคมอ2นๆ 6,980.0 1,040.7 611.9 8,632.6

รวม 11,812.5 1,662.0 1,025.3 14,501.0

มลคาผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชมลคาผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชป พป พ..ศศ..25402540--25532553

มลคาการนาเขาและมลคาผลกระทบภายนอกมลคาการนาเขาและมลคาผลกระทบภายนอกของสารเคมในบญชเฝาระวง ของสารเคมในบญชเฝาระวง 4 4 ชนดในประเทศไทย ป ชนดในประเทศไทย ป 2553 2553

มลคาผลกระทบภายนอกของการใชสารเคมกาจดศตรพช มลคาผลกระทบภายนอกของการใชสารเคมกาจดศตรพช จาแนกตามกลมสารเคม พจาแนกตามกลมสารเคม พ..ศศ.. 25532553

กรณศกษากรณศกษา::พชผกบนพNนทKสง และขาวพชผกบนพNนทKสง และขาว

สดสวนของการใชสารเคมกาจดศตรพชทKใชในประเทศไทย สดสวนของการใชสารเคมกาจดศตรพชทKใชในประเทศไทย จาแนกตามชนดพช กรณศกษาจาแนกตามชนดพช กรณศกษา

ขาว คาเฉลKยท Nงประเทศ

การผลตผกพNนทKแมสา

ผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชในพNนทKลมน Nาแมสา ป ในพNนทKลมน Nาแมสา ป 25522552//5353

สารเคมกาจด

ศตรพช

เกษตรกรและ

แรงงานผบรโภค

พชหรอสตวน Nา นก ผNง แมลงทKเปน

ประโยชน

รวม(บาท/

ไร)

Carbofuran 0.9 0.1 0.1 1.1

หนวย: บาท/ไร

Carbofuran 0.9 0.1 0.1 1.1

Methomyl 31.4 5.4 2.3 39.1

Glyphosate 40.1 5.0 3.3 48.4

สารเคมอKนๆ 361.2 52.7 35.8 449.7

รวม 433.6 63.1 41.5 538.3

ผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพช ผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพช ในการปลกขาว ป ในการปลกขาว ป 25525522//5353

สารเคมกาจดศตรพช

เกษตรกรและ

แรงงาน ผบรโภค

พชหรอสตวน Nา นก ผNง แมลงทKเปนประโยชน

รวม(บาท/

ไร)

Carbofuran 7.10 1.08 0.70 8.87

หนวย: บาท/ไร

Carbofuran 7.10 1.08 0.70 8.87

Dicrotophos 0.22 0.05 0.02 0.28

Glyphosate 7.18 1.48 0.56 9.23

Paraquat 2.31 0.40 0.31 3.01

สารเคมอKนๆ 18.00 1.52 1.30 20.85

รวม 34.81 4.53 2.89 42.24

ตนทนผลกระทบภายนอกของการใชสารเคมกาจดศตรพชในระบบการปลกขาวการปลกพชผกบนพNนทKสง และคาเฉลKยของประเทศไทย ป 2552/53

538บ

าทต

อไร

42

123

ขาว คาเฉลKยท Nงประเทศ

การผลตผกพNนทKแมสา

บาท

ตอ

ไร

� ประเทศไทยมปรมาณการใชสารเคมกาจดศตรพชตอหนวยพNนทKเพ KมขNนอยางตอเนKองในอตรา รอยละ 11 ตอป

� ผลกระทบภายนอกจากการใชสารเคมกาจดศตรพชเพKมขNนในทศทางเดยวกบการใช โดยผลกระทบภายนอกเพKมขNนในอตรา รอยละ 14 ตอป

� ในป 2553 ผลกระทบภายนอกมมลคา 14.5 พนลานบาทตอป

� ผลกระทบภายนอกจากสารเคมกาจดศตรพชแตกตางกนไปขNนอยกบชนดสาร หรอระบบของการผลตพชทKแตกตางกนออกไป

� จากวธ PEA ชNใหเหนวา เกษตรกรและแรงงานในฟารมไดรบผลกระทบภายนอกจากสารเคมกาจดศตรพชมากทKสด

ขอเสนอแนะ

� เปนความทาทายของประเทศไทยทKควรมงสการลดการพKงพาสารเคมกาจดศตรพชเพKอลดผลกระทบภายนอกทKเกดขNน

� ผเกKยวของควรเพKมประสทธภาพ และความสามารถในการแขงขนของทางเลอกอKนๆทKจะทดแทนการใชสารเคมกาจดศตรพช เชน การจดการศตรพชแบบผสมผสาน

� ควรมสนบสนนงานวจยดานตนทนและผลประโยชนจากการใชสารเคมกาจดศตรพชเพKอใหเหนภาพทKครบถวนอยางแทจรง