Authors name: BRIKENA SMAJLI, Affiliation: QSA, Title: Naim Frashri, Tehajjulat (), a textual and intertextual approach, toward a philological and hermeneutical translation.Naim Frashri (1846-1900) is one of the most prominent authors of Albanian Awakening, known as a national poet. Although his work of poetry got several published monographs and a countless written scholarly articles about the tradition of writing poetry, which he had consecrated in Albanian culture, we cannot valuate his poetry as a simple romantic one. Trying to read for the first time his first verse book written in Persian, we can argument that his poetry style is still unknown and never reached the Albanian reader as such. This first verse book, named Tehajjulat() published in Turkey in 1884 was adapted in Albanian (not translated) by the Albanian Orientalist, Vexhi Buharaja in 1971, and due to the nature of the publications of communist regime avoid this kind of religious imagery and metaphor ( in order to have at least a faint version of Naim Frashri's poetry in Persian) still important for the whole knowledge of his poetry written in Albanian. For this reason due to the textual analyses and a comparative translation of some of the components of this book we argument the need for a textual and intertextual study of it and a final hermeneutical and philological translation. Tehajjulat () is adapted in Albanian with a title Dreams giving the whole poetries, included there, the perception of a dreamlike verse, solitary one and even pessimist way of thinking about the world which is the contrary to the whole tradition of poetry to which Naim Frashri affiliate, including the imagery of Tehajjulat () himself. key words: religious lexic, imaginary theory, filosophical poetic, imagery, intertextuality, Quranic interpretation.

III.1. Tradita sufiste: harmonia e natyrs, Tehajjulat. (ndrrimet)/ Prfytyrime

Frashri i Prmetit, ku lindi dhe u rrit Naim Frashri, qe nj qendr e bektashizmit pr shqiptart,[footnoteRef:2] pr rrjedhoj edhe msimet e para t marra ktu n teqen e Baba Tahirit nga hoxha i fshatit edhe pr turqishten, arabishten dhe persishten,[footnoteRef:3] prve rndsis s dors s par q do t ken nga pr formimin e poetit t ri, do t ken nj rndsi t padiskutueshme fetare edhe kulturore n veprn e tij poetike.[footnoteRef:4] Pr m tepr bektashizmi si tarikat (drejtim) i islamit suni, u zhvillua n Shqipri nga nj qasje me kto mendsi e kultura: asaj turke prej nga vinte, arabe si gjuh e prgjithshme e teologjis dhe e besimit dhe asaj perse si gjuh e kulturs, poezis, duke ndrtuar, n pasuesit e drejtimit fetar prkats, nj marrdhnie t qndrueshme me kulturn dhe kulturat, jo vetm islame.[footnoteRef:5] [2: ELSIE, Robert. Histori e letrsis shqiptare, Prktheu nga anglishtja Abdurrahim Myftiu, Botim i dyt, Dukagjini, Peja 2001, f.57.Teqet e bektashinjve, sidomos ato t Krujs, Kors, Konics, Frashrit dhe Gjakovs, do t bheshin pas pak kohe qendra t fshehta t kulturs, shkollimit, tolerancs dhe, njkohsisht, t qndress kombtare kundr sundimit turk.] [3: Po kshtu me rndsi sht shkollimi n gjimnazin Zosimea t Janins, ku gjuhve t para do tu shtohet greqishtja e vjetr dhe e re, latinishtja, italishtja dhe frngjishtja, pr t vendosur qysh hert nj komunikim kulturor-poetik q do t jet domethns n veprn e tij.] [4: ELSIE, Robert. Histori e letrsis shqiptare, Prktheu nga anglishtja Abdurrahim Myftiu, Botim i dyt, Dukagjini, Peja 2001, f.57.] [5: DOJA, Albert. Bektashizmi n Shqipri: histori politike e nj lvizjeje fetare, Prktheu nga anglishtja: Shptim uka, Instituti Shqiptar pr Studime Ndrkombtare, Tiran, 2008, f.30-31....bektashizmi, pas shfaqjes s tij t dukshme n gjysmn e dyt t shek.XVII, nisi t lshonte gjithnj e m shum rrnj n Shqipri aty nga fundi i shek.XIX. Prve faktit q n Shqipri bektashinjt nuk njohn at shtypje q provuan n Anadoll dhe n treva t tjera qendrore t perandoris osmane pas vitit 1826, nj tjetr arsye mund t ket qen klima e veant fetare n Shqipri, fal s cils vendosja e bektashizmit n Shqipri ka ngjallur nj vmendje t veant si pr nj fe, q mendohet se ka trashguar nj numr shum t madh tiparesh t vjetra dhe ka zhvilluar n Shqipri nj karakter t pavarur, q shrben si nj tjetr shembull tipik pr forcat e ngurtsis kulturore dhe qndress politike. Pr hir t natyrs panteiste dhe jozyrtare t bektashizmit ekziston nj bindje e prgjithshme se pranimi i tij n Shqipri u mundsua ndjeshm nga fakti q sinkretizmi i bektashizmit kishte ndrthurur tanim brenda vetes elementet paraislamike dhe shiite me ato t krishtera.]

Duke e lidhur kt form t par edukimi dhe shkollimi me veprn q paraqet m shum interes n studimin ton, Tehajjulat /ndrrimet, leximi dhe perceptimi i brendis s saj si produkt i mendsis dhe tradits sufiste, na duket m i natyrshm. Me shkrimin e ktij libri, t par, aq m tepr n persisht, Tehajjulat /ndrrimet, Naimi dshmon jo vetm njohjen e ksaj gjuhe, por edhe lidhjen e natyrshme, q si autor, ndien dhe percepton me kto kultura, si edhe zotrimin e vetdijes poetike n lidhje me sistemin kulturor perso-arab. Marrdhnia e qndrueshme q autori shpreh dhe krijon, q n fillimet e tij, me kt sistem kulturor poetik, do t ndikoj edhe n vet poezin e Naimit t shkruar n shqip, e cila duhet lexuar e vlersuar jo thjesht si rezultat i ksaj marrdhnieje, por i ndrtekstualitetit dhe vlers sugjeruese t saj, n shprehin metaforike dhe simbolin.Duke iu drejtuar veprs s par t autorit, kndvshtrimi ndrtekstual, metaforik e simbolik i s cils sht pjes e domosdoshme e vlersimit t poetiks prej nga vepra sht shkruar, vrejm dy marrdhnie t qndrueshme ndrtekstuale dhe t dyja kan t bjn me bektashizmin si drejtim fetar dhe me sufizmin si mendsi mistike e t perceptuarit t Zotit dhe t gjithsis. E para ka t bj me traditn e shkrimit poetik mistik t masnavive n kulturn perso-arabe dhe, kryesisht t poezive t Xhelaledin Rumiut, si ka vn n dukje edhe kritika,[footnoteRef:6] prej nga vet kjo vepr e Naimit sht vazhdimsi dhe, e dyta ka t bj me tekstet e fetare, si paratekste, kryesisht me vargjet kuranore, por edhe me evokimin e Bibls, ndrtekstualiteti i t cilve vihet re n poezi, si interpretim mistik dhe reflektim i tyre. Njkohsisht, n kt lloj parateksti vjen edhe interpretimi mistik i Makalat[footnoteRef:7] (Kuvendime) t Haxhi Bektash Veliut, prej nga teksti poetik i Naimit sht n vazhdn e interpretimit kuranor e biblik, si vargzim; religjionit, religjioneve si botperceptim dhe bektashizmit me Makalat si mendsi prjetimi dhe interpretimi. [6: BULO, Jorgo. Rumiu dhe Naim Frashri, PERLA Revist shkencore Kulturore tremujore, Viti XII 2007 Nr. 3 (46) fq. 9-14 .] [7: Makalat sht vepra e Haxhi Bektash Veliut (1209-1271), themeluesit shpirtror t Bektashizmit. Vepra sht shkruar fillimisht n arabisht, pr tu prkthyer pastaj n turqisht nga Katipoglu, duke u br baz e riteve dhe doktrins sekrete, karakteristik pr bektashizmin. Shih The Encyclopaedia of Islam, New edititon, prepared by a number of leading orientalists, editors: H. A. R. Gibb, J. H. Kramers, E. Levi-Provengal, J. Schacht, ass. M. Stern (pp. 1-320) B. Lewiss, CH. Pellat and J. Schacht, C. Dumont.... (pp. 321-1359) The International Union of Academies, Vol. I, A-B, Leiden E.J. Brill, 1991, f. 1161-2.]

N lidhje me kt tradit shkrimi poetik, ajo q vihet n dukje n planin e perceptimit dhe t prfytyrimit poetik, si kurorzim i ktij krijimi, sht harmonia e natyrs, n t ciln poeti, zri poetik ndihet i shkrir. Kjo harmoni dhe ky njjtsim sht pjes prbrse e pranimit dhe e paqtimit, s cils edhe vepra i prgjigjet n form e n prmbajtje, qoft nga pikpamja e besimtarit mendimtar, qoft nga pikpamja e shkruesit poet. N kt kndvshtrim t fundit, Naimi shkruan n traditn e shkrimit poetik t masnavive (dyvargsheve) dhe n prputhje me traditn mistike t poezis perso-arabe, tek masnavit mistike, prej nga qasja tekstore me ritualin sufi t samas[footnoteRef:8] ka nj tradit tjetr edhe m t hershme poetike n kt kultur shkrimore at t shkrimit epik.[footnoteRef:9] Ligjrimi poetik i kultivuar vepron n cilsin e metafors (parabols biblike) apo t ligjrimit idiomatik metaforik, n vazhdn e fabuls mitike t kultivuar q nga Attari e deri tek Rumiu. Ky lloj poetik, i cili, n vetvete sht nisur si interpretim kuranor dhe jo si qllim poetik, ndrthur prmbajtjen mistike me subjektin etik dhe edukativ fetar, duke shnuar kshtu jo nj tekst t thjesht poetik, me synime t qarta individuale, por nj prvoj t tr shpirtrore dhe nj histori t lartimit shpirtror t njmendt t subjektit shkrues. Ajo q lexohet, megjithat, nuk sht nj histori prjetimesh. N nivelin e prfytyrimit t besimtarit mendimtar ajo sht nj histori zbulesash, t cilat besimtari mendimtar na i sjell n gjuh poetike. Shembulli i Xh.Rumiut sht tregues i ngritjes deri n shkalln m t lart t ktij prfytyrimi mistik, duke organizuar fabuln mistike n prputhje me mendsin fetare (temn, tekstin kuranor), n shprehje metaforiko-simbolike [footnoteRef:10]dhe vargzim n distik hekzametrik.[footnoteRef:11] Naimi vepron n t njjtn mnyr: n persiatjen e tij mistike t mendimtarit besimtar, ai mediton pr Qiellin ()[footnoteRef:12] dhe ngazllehet nga [nata e but dhe hna q prin (mson)][footnoteRef:13] rrezet e s cils vrshojn me ern e freskt n tok; sht zogu (simbolik e qiellit, hapsirs, ajrit)[footnoteRef:14]q ndrmerr udhtimin nga qielli tek toka, prej nga lartohet edhe vallja sama, prfshir edhe vet zrin poetik, kundrues.[footnoteRef:15] [8: Sama/sema sht nj valle sufi e shoqruar me muzik. Pr kuptimin mistik t saj, i cili edhe pse nuk nxit dgjimin midis ndjeksve t tij, ve shpjegon teorin q vjen pas praktiks i drejtohemi Ibn Arabit. Sama e vrtet, na tregon ai, sht thjesht nj prngjashmim i primordiales qenie (kun) q vjen, e cila sillet rreth qensis (kawn) s bots. Vallzimi q bashkshoqron kt prngjashmim pasqyron kalimin e gjrave nga thellsit e qetsis s papar n bot. Ajo q sama percepton n fjalt e kngtarit sht fjala e Zotit ji pr gjerat para krijimit. Muzika dhe vallja sama i kalojn sufijt n gjendje ekstaze. Shih Chittick. C. William. Sufism, Never ending dance, Oneworld books, Oxford, 2008, f. 97. ] [9: Masnavia sht nj dyzim vargjesh, t nj poezie ku rima e t gjitha vargjeve sht e njjt. Pas do dy vargjesh vjen nj rim e pavarur e cila bn q vargjet t organizohen n form zinxhiri, duke u br shkas pr nj distik t ri. Perst e quajn kt mathnawi, sepse vargu prfundon me dy shkronja q rimojn. Megjithse fjala sht me origjin arabe, termi teknik i vargzimit sht pjes e tradits poetike perse. Duke pasur nj numr t pakufizuar vargjesh, masnavit jan poema t gjata epike, por zhvillimet e mvonshme sjellin edhe llojin lirik e mistik, sidomos me masnavit e Xh. Rumiut.The Encyclopaedia of Islam, New edititon, prepared by a number of leading orientalists, editors: C. E. Bosworth, E. Van Donzel, B. Lewis, CH. Pellat, W. P. Heinrichs, As. F. TH. Dijkema and Mme S. Nurit (pp. 1-512-1044), The International Union of Academies, Vol. VI, MAHKMID, Leiden ] [10: Chittick, William C. The Sufi Doctrine of Rumi, Illustrated ed. , Foreword by Seyyed Hossein Nasr, World Wisdom, 2005, f. VII, It is true that Rumi did not write direct metaphysical expositions as did an Ibn Arab! or Sadr al-Din Qunyawi. But Jalal al-Din was a metaphysician of the first order and dealt with nearly every gnostic and metaphysical question, but often in the form of parables, narratives, or other forms of literary devices and poetic symbols.] [11: Schimmel, Anne Marie. A Two-Colored Brocade: The Imagery of Persian Poetry, University of North Carolina Press (November, 1992, f. 20-21.] [12: FRASHRI, Naim. Tehajjulat ndrrime, shqiproi Vexhi Buharaja, Fondacioni Kulturor Saadi Shirazi, Tiran, 2005, f. 42, 43.] [13: Po aty, v, 1. = n tekstin pers autori shtjellon nj nat t but dhe hnn q ndrion tokn. ] [14: CHEBEL, Malek. Dictionnaire de Symbols Musulmans: Albin Mishel S.A., Paris, 1995.Oiseou, f. 306-307.] [15: Po aty, v, 3. = n tekstin pers zogu (morgh/ )lshohet nga lartsit qiellore, si vegim i valles sama ().]

1. 2. 3. 4.

1. Nat e qet, hna e bukur plot me drit,2. Fllad i mbl, toka hapur ka stolit,3. Zogu i mndjes po m sulet drejt nga qielli,4. Nhapsirat plot me afsh e drit dielli. (Shqip. V. Buharaja)Fillimi i nj poezie mbi qiellin kshtu, aq m tepr kur kjo poezi sht m e para e gjith veprs poetike, sht tregues i organizimit t trsishm si pjes e ritualit sufi t njjtsimit dhe t ngazllimit, prej nga kundrimi bhet nga pikvshtrimi i brendshm dhe i jashtm. N kt proces, jo prveimi - as individual dhe as autorial - vet subjekti meditues lartohet e prndritet bashk me prndritjen e mendimit meditim t tij, sepse e ndien veten pjes t ksaj gjithsie, t ktij qielli. I vendosur n kt pik t meditimit perceptim t tij, poeti e kundron harmonin, rendin e prkryer t vendosjes s sendeve n natyr, me nj ndjenj mrekullimi, m fort se dyshimi e krkimi dhe, ndrsa rreshton nj trsi pyetjesh drejtuar gjithsis, qiellit, Zotit, e pohon n veprim (ndienj prjetim) gjithprfshirjen, mrekullimin-habi dhe harmonin, kundrejt kaosit, duke u br vet dshmues i mrekullis qiell, Zot, natyr, gjithsi.

11. sht, sht kjo-e paana Gjithsi?12. Dhe ky rregull dhe ky libr q sheh ti?13. Kjo e kaltr hapsir e paan.14. Kto drita q kufi e numr skan?15. Kto yje trupergjnd e faqeart,16. Q vrtiten me nxitim e dritqart?17. Kjo natyr dhe ky det, burim i jets?18. Kto ligje, kto pamje t s fshehts?[footnoteRef:16] (shqiproi: V. Buhraja) [16: FRASHRI, Naim. Tehajjulat /ndrrime, shqiproi Vexhi Buharaja, Fondacioni Kulturor Saadi Shirazi, Tiran, 2005, f. 44-45, vv: 11-18 ]

Duke e par veprn poetike t Naimit, n kt kndvshtrim, [ndrrimet] Tehajjulat () vrejm q ajo organizohet q n titull me nj marrdhnie mistike, e cila, pr m tepr motivon dhe motivohet nga detaji prfytyrues. Ndrsa titulli i shqipruar ndrrimet, (sipas V.B) paraqitet i mjegullt dhe i prgjithsuar, duke i dhn veprs motivin kryesor t ndrrimeve, prfytyrimeve t parealizueshme, q ndodhin brenda mendjes s poetit; aq m tepr, kur ky prkon me mendsin bashkkohore europiane romantike,[footnoteRef:17] me t ciln, megjithse autori yn, n qasjen e von shqiptare, nuk sht n shmang; n lidhje me mendsin dhe traditn poetike nga e cila vepra u shkruajt, shqiprimi i ktij titulli sht kufizues. Aq m pak prcaktimi i poezis s tij, si romantike, sht i prligjur. Duke iu bindur nj leximi tekstual hermeneutik i cili respekton edhe marrdhniet kulturore e religjoze t poezis s autorit, po shtyhemi t dallojm cilsit kuptimore t fjals, e cila, sht me rndsi n vet vlern e persiatjes poetike t autorit dhe t harmonis, si element i qensishm i shkrimit artistik dhe i krijimit. [17: Prmbledhja e poezive lirike romantike t poetit ton kombtar, Naim Frashri, shkruar n persishte dhe botuar n Stamboll m 1884, nn titullin e prbashkt Tehajjulat, prbn fazn e par t krijimtaris s tij. Shih: Ahmet Kondo, Pak fjal lexuesve, Frashri, Naim. ndrrime, Biblioteka Zehra, shqiproi: Vexhi Buharaja, Rumi, 1996, f. 4.]

S pari fjalori anglisht-persisht shtjellon se fjala (Tekhajjulat) nuk do t thot ndrrime, por prfytyrime, shfaqje.[footnoteRef:18] Gjegjsja europiane e ksaj fjale do t prkonte jo thjesht me konceptin e par t t sjellurit n mend, t t prfytyruarit, si veprim q ndodh n mendjen ton, pasoj e mbamendjeve konkrete dhe ndrtim prmbylls i objektit, ngjarjes, njeriut; si produkt i pavarur i mendjes dhe i shkputur nga qasja shqisore, por nj veprim i kujtess dhe ndjenjs njkohsisht, kshtu si e shpjegon, William C.Chittick, n terma biblike. [18: English-Persian Dictionary, Ed. Arthur N. Wollaston, W. H. Allen & Co. London, 1882, f. 151. ]

M tepr se sa me perceptime ndjesore, Zbulesa fillon me vegime-ndrra, sepse domethniet e kuptueshme jan m afr prfytyrimit se sa ndaj perceptimit ndjesor. Perceptimi ndjesor sht ana m e ult e kuptimit, ndrsa kuptimi vet sht m e larta dhe m e holla an. Prfytyrimi qndron n mes t t dyjave. Zbulesa sht ajo domethnie kur Zoti krkon kuptim pr t zbritur tek perceptimi ndjesor, asaj(zbuless, sh.im) i duhet t kaloj prmes Pranis s Prfytyrimit prpara se t mbrrij perceptimin ndjesor. Realiteti ose prfytyrimi krkon q ti jepet form ndjesore do gjje q aktualizohet brenda tij. Nuk ka ikje prej ksaj. Nse zbulesa arrihet n gjendjen e gjumit, ajo quhet nj prfytyrim-ndrr, por nse ajo arrihet n koh ose zgjuar, quhet t prfytyruar Takhayyul...ja pse zbulesa fillon me prfytyrimin. Prandaj prfytyrimi ridrgohet tek engjlli n botn e jashtme. Engjlli e prfytyron veten si njeri ose si nj person i cili perceptohet nprmjet perceptimit ndjesor. Mund t ndodh q vetm ai q sht objekt ose zbulesa vet e percepton engjllin ose mund t ndodh edhe q ato q jan me t, ta perceptojn kur engjlli shprndan fjalt e Zotit t tij n veshin e profetit dhe kjo sht zbules. [footnoteRef:19] [19: Chittick. William C. Imaginal words: Ibn Al-Arabi and the problem of religious diversity, Suny series, 1994, f. 75.]

Chittick ktu e shpjegon fjaln, (takhayyul) si veprim t zbuless, perceptim t brendshm t saj, duke na e lidhur edhe vet titullin e veprs s Naim Frashrit jo me nj prfytyrim t thjesht, por me at q, n rradh, t par ka t bj me besimin apo edhe nj shkall t lart perceptimi dhe prjetimi t besimit. Duke krkuar q ksaj fjale ti gjejm m tej gjegjsen e vet kuptimore apo prbrsit kuptimor, n gjuhn, gjuht prej nga vjen, ndjekim m tej mendimin e Nabil Matar-it, i cili, duke iu referuar Alfarabit[footnoteRef:20] e shtjellon karakterin e fjals, nisur nga rrnja (Khal). Matar v n dukje, se, sipas Alfarabit, kjo fjal sht gjegjsja semite, q i prgjigjet asaj greke prfytyrim, imagjinat=(Phantasia) ,[footnoteRef:21] apparition shtjelluar tek vepra e Aristotelit, De Anima. Por kjo nuk ka t bj me konceptin e trillimit apo gjs s pavrtet, prkundrazi. Autori bn fjal pr nj prfytyrim fanits (Takhayyul).[footnoteRef:22] Termi si i till prkon me gjegjsen latine biblike aparicione /apparition/ apareo.[footnoteRef:23] [20: Abu Nasr Al-Farabi (875950) Alfarabius n tekstet e latinishtes mesjetare, i vlersuar si msuesi i dyt, pas Aristotelit, sht nj nga mendimtart m origjinal t filozofis islamike, n periudhn e art t islame. Shih The Cambridge Companion to Classical Islamic Theology, ed. by Tim Winter, Cambridge Companions to Religjion, III. Series, 2008, f. 63.] [21: Gjuht latine dhe m gjer zgjedhin pr kt fjaln APPARITION(angl), apareo (lat), shih. Diccionario auxiliar espaol-latino para el uso moderno del latn - Baha Blanca: Instituto Superior Juan XXIII, 2007, f. 80. (aparicion) dhe Rodale, J. L. The synonym finder, Jerome Irving, 1898-1971. Warner Book Edition, Rodale Press, 1986, f. 57 (Apparition).] [22: shih. Matar, Nabil. Magazine/Journal, Literature/writing,West Chester University, Feb, 1996, v23, Issue: n1, ISSN: 0093-3139.] [23: Diccionario auxiliar espaol-latino para el uso moderno del latn - Baha Blanca: Instituto Superior Juan XXIII, 2007, f. 80. (aparicion) dhe Rodale, J. L. The synonym finder, Jerome Irving, 1898-1971. Warner Book Edition, Rodale Press, 1986, f. 57. ]

Nj fjal tjetr q afron (poetikisht) dhe nga ana e prjetimit, perceptimit t besimit, me fjaln takhayyulat, sht (khad) prej nga fjala (takhayyud) = me vshtrue, me qndrue zgjuar natn n shenj prkushtimi, me kalue natn me lutje edhe pse nuk sht veprim q n rrnj ka lidhje me fjaln e prmendur m sipr, vjen si pjes e ktij prjetimi, duke sugjeruar nj nuanc prjetuese t veprimit prfytyrues, tekhayyul/takhayyul[footnoteRef:24] dhe e lidh kt t fundit me shtjellimin fundor t t prfytyruarit, cituar m sipr prej Chittick, duke na sugjeruar n kuptimin e fjals tekhayyul/takhayyul, jo veprimin e jashtm dhe zbrits t zbuless mbi subjektin prjetues, por veprimin e prkundrt, krkues t njeriut drejt zbuless, dijes, si nj paraprgatitje, pr t. Pra ky prfytyrim-vegim vjen si shfaqje e fundme e krkimit dhe udhtimit t besimtarit-mendimtar. Duke ndjekur m tej referencat, q pr kt fjal gjejm, ndjekim shtjellimin n Enciklopedin e Islamit, e cila n vllimin X t botimit Brill, 2000, fjaln tekhayl e shpjegon si term poetik,[footnoteRef:25]i cili, si i till, teknik shpjegohet me kuptime t ndryshme, t gjith t fushs s hermeneutiks: teori e prfytyrimit, poetik filozofike, interpretim kuranor, figur retorike. Ajo ka nj tradit t tr n poezin mistike perso-arabe dhe shnon edhe nj metafor t veant.[footnoteRef:26] [24: The Encyclopaedia of Islam, New edititon, prepared by a number of leading orientalists, editors: H. A. R. Gibb, J. H. Kramers, E. Lfivi-Provencal, J. Schaht, The International Union of Academies, Vol. X, T-U, LEIDEN E. J. BRILL, 2000, f. 129-32.)] [25: Transkriptimi fonetik sht br sipas shqiptimit turk, q gjendet n kt enciklopedi.] [26: The Encyclopaedia of Islam, New edititon, prepared by a number of leading orientalists, editors: H. A. R. Gibb, J. H. Kramers, E. Lfivi-Provencal, J. Schaht, The International Union of Academies, Vol. X, T-U, LEIDEN E. J. BRILL, 2000, f. 129.]

Duke u prpjekur t prmbledhim gjith far fjala nnkupton n prfytyrimin-vegim t titullit (Takhayyulat) paraqesim kto kuptime: at t lutjes si shenj prkushtimi dhe at t prfytyrimit fanits, si shenj frymzimi dhe vegimi, pasoj e lutjes, si edhe llojin e prfytyrimit filozofik e teologjik i cili shpreh dhe prpunon me gjuhn e interpretimit kuranor nj metafor t veant, ngjashm me parabolat biblike. Titulli, m sakt, mund t prkthehet prfytyrime. N kt titull, Prfytyrimet prkojn me natyrn e shkrimit poetik (t masnavive mistike) q, sipas tradits prej s cils Naimi shkruan, kan po kt marrdhnie me prfytyrimin poetik t mistikut, udhheqsit shpirtror n ritualin bektashi, sufi t lutjes dhe t vallzimit.Leximi n kt kontekst i poezive, sidomos i atyre kozmogonike (Qielli, Hna, Dielli, N breg t detit, Zoti) sht nj lexim q duhet t ket parasysh pikrisht vlern e prfytyrimit fanits, q vjen si pasoj e ritmit t vallzimit, rrotullimit (samas) prej nga ligjrimi poetik ritmon nprmjet enumeracionit, anafors, inversionit, rims s puthur dhe parimit zinxhir t lidhjes s distikve - q do ta ndeshim m von t pasqyruar edhe n veprn e Dantes tek tercinat e Komedis hyjnore - simbolizmin tingullor etj. Kshtu, prfytyrimet jan n vetvete nj proces m i thell dhe m i ndrlikuar se shkrimi a vargzimi i zakonshm poetik. Ata nuk jan fryt i vetm nj procesi ngjizs, por e nj trsie, q n termat e shprehjes s artit prmbledh, n ritualin e integruar t lutjes s frymzuar, tekstin poetik, i cili sht pasoj e botperceptimeve t prfytyrimeve (takhayyulat), rezultat i nj tjetr shprehie artistike vallzimit, si akt prjetues i aktit krijues, si dalldi e shkrirjes, njjtsimit n vallen rrethrrotulluese sufije, pikrisht prbashkuese e toks dhe e qiellit, njeriut dhe t gjithsishmes, hyjnores. N kt pikvshtrim motivohet edhe krkimi autorial dhe personal i Naim Frashrit drejt nj harmonie dhe njsimi, i cili nuk prkufizohet tek harmonizimi i tekstit poetik, prfytyrimeve t tija, autorit si shkrues, por vshtrimit t ktij teksti dhe autorit si pjes e s trs s gjithsishmes, prej s cils sht pjes e harmonishme. N kt pikvshtrim i gjith libri poetik sht vizionar dhe krkues, drejt prfytyrimit t gjithsis, Zotit. Poezit e vllimit poetik dallohen pr kt harmoni, e cila, prvese persiatje e t gjithsishmes, e vendos vet poetin (zrin poetik, syrin kundrues sodits dhe t mahnitur t besimtarit-mendimtar) n kt marrdhnie shkrirje, njjtsimi. Prej ktij pikvshtrimi buron ajo q e quajm harmoni e natyrs, e cila sht nj pjes e harmonis s qensishme, q evokojn poezit, si gjendje e frymzuar shpirtrore.

ALBANIA

1. The article submitted should include (a) the authors name and any relevant information about the author, including institutional affiliation, (b) the title of the article, (c) an abstract of no more than 300 words, (d) key words (e) The paper, up to 3000 words.

2.Texts should be submitted in MS Word. PDF files are not acceptable. It will be sent in info@ijosc.net, using "Submission" as the subject in the email address block.

3. Font should be 12 point Times New Roman, double spaces, whether in normal, bold, or italic. Please do not insert line breaks in the text. 4. References in articles submitted to International Journal of Science should conform to the formats below. For references see, https://ilrb.cf.ac.uk/citingreferences/tutorial/faq.html

Submission Requirements

In submitting work to International Journal of Science, authors agree to the policies of this journal, including free access and use of the material published in it with, of course, proper acknowledgment of authorship and source. If you have any questions about whether your article is appropriate for IJOSC, send it directly to marthazimbberfeb@ijosc.net, for a preliminary review. All articles will be blind-refereed except when invited. Articles accepted for publication will be copyrighted by International Journal of Science.

Submission Preparation Checklist

As part of the submission process, authors are required to check off their submission's compliance with all of the following items.

The submission has not been previously published, nor is it taken under consideration by another journal before.At least one author must hold Ph.D. Degree. Otherwise, the manuscript must be examined and approved scientifically and ethically by two (Ph.D.) The submission cannot be canceled at any time during the review process by the author.Manuscript must meet IJOSC formats.If submitting to a peer-reviewed section of the journal, the instructions in Ensuring a Blind Review have been followed. ISSN 2225-7063 For further information contact:info@ijosc.net