1

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 2

3

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

رضوری::لیصفت

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت : وظع:

ہیلعہللتمحاعرػ:ابہلل::دجمد:زامہن:رضحت:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح: : واظع::

ء:ربوز:ۃعمج:اابملرک1982وجالیئ::؍23ھ:اطمقب:14۴2؍وشاؽ:ارکملؾ:2: وظع::: اترخی

اِز:تعیب:رضحت:واال:ہیلعہللتمح(:: رتبیت:و:حیحصت انجب:دیس:رمعاؿ:لصیف:اصبح:)ہفیلخ:ُمج

ربوز:دبھ ء2۴15:امرچ:: 4ھ:اطمقب:1436امجدی:االوٰیل::12: اترخی:ااشتع

،رکایچ2ہبعش:رشن:و:ااشتع،:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف،:نشلگ:اابقؽ،:البک: : زریِ:اامتہؾ:

92.316.7771051+اور:92.21.34972080+راہطب::11182وپٹس:سکب::

khanqah.ashrafia@gmail.comای:لیم:

،رکایچ،:اپاتسکؿ2بتک:اخہن:رہظمی،نشلگ:اابقؽ،:::البک: : انرش:

اقرنیئ:ونیبحم:ےس:زگارش

ادمادہی:ارشہیف:رکایچ:اینپ:زریِ:رگناین:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:رضحت:ادقس:ومالان:اشہ:میکح:اخاقنہ:

اخاقنہ: دمحم:ارتخ:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہٗ:یک:اشعی:رکدہ:امتؾ:اتکوبں:یک:اؿ:یک:رطػ:وسنمب:وہےن:یک:امضتن:داتی:ےہ۔

رۃمح:اہلل:ہیلع:یک: :رحتری:ےک:ا دنت:اور:رضحت:واالادمادہی:ارشہیف:یک:رحتریی:ااجزت:ےک:ریغب:اشعی:وہےن:وایل:یسک:یھب

رطػ:وسنمب:وہےن:یک:ذہم:داری:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:یک:ںیہن۔

اس:ابت:یک:یتح:اولعس:وکشش:یک:اجیت:ےہ:ہک:خیش:ارعلب:وامجعل:اعرػ:ابہلل:دجمد:زامہن:رضحت:ادقس:

ابطتع:اور:رپوػ:رڈیگن:ایعمری:وہ۔ادمحلہلل:اس:اکؾ:یک:ومالان:اشہ:میکح:دمحم:ارتخ:اصبح:ونر:اہلل:رمدقہ:یک:اتکوبں:یک:

رگناین:ےک:ےیل:اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف:ےک:ۂبعش:رشن:و:ااشتع:ںیم:فلتخم:املعء:اور:امرہنی:دینی:ذجےب:اور:نگل:ےک:اسھت:

ہ:اینپ:دخامت:رسااجنؾ:دے:رےہ:ںیہ۔:اس:ےک:ابووجد:وکیئ:یطلغ:رظن:ٓاےئ:وت:ازراہ:رکؾ:علطم:رفامںیئ:اتہک:ٓادنی

ااشتع:ںیم:درتس:وہ:رک:ٓاپ:ےک:ےیل:دصۂق:اجرہی:وہےکس۔:

انمظ:ۂبعش:رشن:و:ااشتع

اخاقنہ:ادمادہی:ارشہیف::::

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 4

ونعاانت

6 .................................................................... رکاتم یک ہمیرک ِتیٓا

7 ............................................... ےہ رشک رکان بلط دمد ےس دخاؤں ابلط

8 ............................................................................. ااسقؾ یک رشک

1۴ ........................................................................ العج اور انگہ اک ایرِ

11 .................................................. ےہ رحاؾ رکان املئ رطػ اینپ وک ںونیسح

ےس اہلل ریغ

ّ

لخ

یک اہلل ںیم دؽ ریغب ےک ت

ّ ج

خ

12 .................................. ےہ احمؽ ت

13 ......................................................... تالیثمت ےیل ےک افحتظ یک رظن

14 ....................................................... ںیرک ادا رکش اک اہلل رپ وھچڑےن انگہ

15 ................................................................یوافدار یک دخا ےس دنبوں

15 ............................................................... فیرعت یکِممِیَِْکِرِ اور ْیِمَحلِِ

16 ......................... ےہ یانرکش رکان رطػ یک اجمدہات اےنپ تبسن یک اہیہٰل ااعنامِت

رپ ابمرک بلق ےک واال رضحتِ 17 ............................................... ولعؾ ااہلؾ

18 ............................................... ںیہ ببس اک رتیق ںیم ی وقت اقتےض ےک انگہ

18 ...................................................... ودعہ اک ینامیا الحوِت رپ رظن افحتظِ

19 ....................................... ےہ وموقػ رپ یدور ےس ںونیسح یوضحر یک دخا

19 .................................................................. دایمئ وکسِؿ اک ی وقت الہِ

2۴ ............................................................. ںیہ ببس اک یناشیرپ دایمئ انگہ

2۴ ................................................................... دخا وضحبرِ اطخ ارتعاِػ

21 ............................................................... افین ریغ ذلِت یک ایہٰل اونارِ

22 ............................................. ایہٰل اونارِ ارِ دید اک االسلؾ اہیلع وفصرہ رضحت

23 .....................................................ہخسن اک رکےن احلص ؿاانیمط دصیف وس

ِ 24 ............................................. راز اک نیادل یلع ااقتستم یک فہک ااحصب

5

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

26 .......................................................... ںیچب ےس راسین اذیا وک اہلل الہ

27 ..................................... ہقیرط اک رکےن احلص لضف اک دخا کت تشپ است

28 ........................................................ ااعنؾ رپ رقابین یک وخااشہت رحاؾ

29 ....................................رضورت یک رتتیب اہوھتں ےک اہلل الہ یک اعیقش ذوِؼ

31 ..................................................... ےہ ہعیذر اک اخقل اقلےئ قلخ اےئذیا

32 .................................................................. ےہ انگہ ہریبک اننس اگےن

ِ 33 ...................................................... تلیضف رپ دجہت یک تیصعم اانتجب

اعوقشں ےک اہللِ 34 ............................................................. قشع اکاقمؾ

ؤؤؤؤ

ا ے رمے اخقلِ ایحت

الم وج اک سفن

ا ہ و ہ ےہ رغق ےہ غ

نگ

ںیم

دنیگ ینتک ےہ ا س یک و ا ایہت

ویکں ہن وہکں ہک ز

اک ا ُس

خلتی ینتک ےہ ایگ نھچ وکسں

ایحت

سج ےن ےھکچ ںیہ د و وتس افین وتبں ےک ایکمنت

ا ہ

نگ ےس یھب د ل دصقِ وہ نکیل ےس وتہب رکںی

و ں ایبیبں وہں یگ اف

ز

ئ رشح ںیم وہں ےگ اف

ا ت

ز

ئ

ب ا ں ہپ ےہ رضو ز

د ا ےس د و ز د و ز نکیل ز

ںیہ وت خ

ملعِ د وعیی

ملعِ د وعیی ا ز ایضت

ایکلفت

د ا ےن شخب

رک لضف ےس سج وک خ

ِ د

د ی ذلت

فطلِ احصِ سب ےہ ب ا ایگ و ہ ا رتخؔ

اکانئت

ا رتخؔ

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 6

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغافین:ذلت

اِبَْعُدِ ِاَّمََطٰفی

ِِْعَباِدِهِالَِّذیَْنِاص َِعٰلی َِوَسََلِمم َْمُدِلِِلَِِوکَٰفی

ِْاَْل

ِجْیِِفَاَُعْوُذِبِاِلِِلِ ِنِارّلَْیطی ِِمَنِالّشَ

ِحۡیِِ ِنِارّلَ ۡحمی ِبِۡسِمِالِِلِارّلَ

ۖۚ ﴿ِ َۡ

لِِمۡییُِِکۡنُتِِِمَنِالّظ ۡ َنَکِۖ٭ِِاّّنِ ی

ۡۡبَُتِِس

ِِۡاَنِِِِۤاّّلَ َ

ِِِاٰلیۤ1 ﴾۷۸ّّلَ

؎

ِ

ٓاِتی:رکہمی:یک:رکاتم

رضحت:دیسان:ویسن:ہیلع:االسلؾ:وک:بج:یلھچم:ےن:لگن:ایلوت:وہ:نیت:ادنریھوں:ےک:مغ:

:اور:رسیتے:یلھچم:ےک: ںیم:التبم:وہےئگ،اکی:رات:اک:ادنریھا،دورسے:درای:ےک:اپین:اک:ادنریھا

ےن:وخد:اس: ویسن:یک:ریسفت:ںیم:رفامای:ہک:ںیم ٹیپ:اک:ادنریھا۔:العہم:ٓاولیس:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:وسرۂ

س:دنمسر:ںیم:دنمسر:وک:اجرک:داھکی:ےہ:اہجں:یلھچم:ےن:رضحت:ویسن:ہیلع:االسلؾ:وک:الگن:اھت،:وایعق:ا

اینت:ڑبی:ایلھچمں:ںیہ:وج:ااسنونں:وک:لگن:یتکس:ںیہ۔:

ُْوُةِبج:یلھچم:ےن:رضحت:ویسن:ہیلع:االسلؾ:وک:الگن:اھت:

َْتَقَمُہِاْل

ْ2فَال

؎

وت:وفراً:اہلل:اعتٰیل:ِ

:اس:وک:انسیپ:تم۔:بج:مہ:رویٹ: اک:مکح:وہا:ہک:مت:ےن:ریمے:یبن:وک:لگن:وت:ایل:ےہ:نکیل:ربخدار!

دعمہ:اےس:انسیپ:رشوع:رکداتی:ےہ:نکیل:اہلل:اعتٰیل:ےن:یلھچم:وک:مکح:دای:ہک:مت:ےن:ریمے:اھکےت:ںیہ:وت:

اہمتری: ٹیپ:ںیم:امہری:اامتن:ےہ،ہی مکح:ےس:اںیہن:لگن:وت:ایل:ےہ:نکیل:ریما:ہی:ربمغیپاہمترے

ذغا:ںیہن:ےہ،مہ:ےنںیہمت:ےنسیپ:یک:ااجزت:ںیہن:دی،:رصػ:ےنلگن:یک:ااجزت:دی:ےہ:ویکں:ہک:

:اؿ:وک:اہمترے:ٹیپ:ںیم:ارعاج: اط:رکین:ےہ۔ہی:اہلل:اعتٰیل:یک:اشؿ:ےہ: س:وک:ہاںیہ:مہ:ےن

87:اّلنبیٓا: ؎1

فیت ؎2 142:الّّصٓ

7

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

رعش:رپ:ارعاج: اط:رفامںیئ:اور: س:وک:ہاںیہ:یلھچم:ےک:ٹیپ:ںیم:ارعاج: اط:رفامدںی۔:بج:یلھچم:

ک:یئگ:اور:رضحت:ویسن:ہیلع:االسلؾ:اس:ُےک:دعمے:وک:اہلل:اک:مکح:وہاوت:اس:یک:اسری:رنیشمی:ر

:و:تماتم:رےہ۔:وہ:یلھچم:ٓاپ:وک:ک :رک:دنمسر:یک:م ہ:ںیم:زت ن:کت:گ چن:یئگ:اہجں:ےکادنرحیحص

َتِرکنکایں:ڑپی:وہیئ:ںیھت،:اہلل:اعتٰیل:ےن:اؿ:رکنکویں:وک:مکح:دای:ہک:مت:ہی:حیبست:ڑپوھ:ِِۡاَنِِِۤاّّلَ َ

ِِِاٰلیَّۤل

ِ َۡ

لِِمۡییِِمَنِالّظ ُِکۡنُتِ ِ ۡ َنَکۖ٭ِاّّنِ ی

ۡۡبُری:ٓاواز:رک:رک:ہی:حیبست:ڑپ :اتہک:امہرا:ربمغیپیھب:اہمتس

حیبست:ڑپھ:ریہ:ںیہ:وت:ٓاپ:یھب ہی ےگل۔:بج:رضحت:ویسن:ہیلع:االسلؾ:ےن:داھکی:ہک:رکنکایں

: اےسڑپ ےگل،بج:اوہنں:ہی ُہِحیبست:ڑپیھ:وت:اہلل:اعتٰیل:ےن:رفامای ََِنَّۡینی َِو ِۙٗفَاۡسََتَۡبَناَِٰل

ِۡؤُمۡلَِکِِنُــِِۡۨجِال َِِؕوِکَذی ِ

َّغم

ِِۡمَنِال َ

ۡ3ِمِنۡی؎

مہ:ےن:اؿ:یک:داع:وبقؽ:رکیل،:اؿ:وک:مغ:ےس:اجنت::

دی،:اور:ایقتم:کت:مہ:اامیؿ:واولں:وک:اس:وےفیظ:یک:ربتک:ےس:اجنت:دےتی:رںیہ:ےگ۔:اس:حیبست:

ےک:ڑپےتھ:یہ:اہلل:ےن:اؿ:رپ:اانپ:لضف:رفام:دای:اور:یلھچم:وک:مکح:وہا:ہک:اب:اؿ:وک:الُگ:دو۔

ہی:ہملک:رضحت:ویسن:ہیلع:االسلؾ:ےک:ےیل:اخص:ںیہن::اہلل:اعتٰیل:اراشد:رفامرےہ:ںیہ:ہک

ےہ:ہکلب:وج:ؤمنم:ایقتم:کت:ےھجم:اکپرے:اگ،:اےنپ:مغ:ںیم:ےھجم:اید:رکے:اگ:مہ:اس:وک:مغ:ےس:

اجنت:دے:دںی:ےگ۔:ارگ:مہ:اےنپ:مغ:ںیم،:اینپ:رپاشیین:ںیم:اس:وےفیظ:وک:ڑپںیھ:وت:اؿ:اشء:اہلل!:

،:صوص ًا:دو:ر تع:ۃٰول :اجاحاجت:ڑپھ:رک:اس:یک:ربتک:ےس:امہرے:بس:مغ:دور:وہاجںیئ:ےگ

:الھک:اک:وہفیظ:یھب:ڑپاھ:ےہ: س:ےک:ےسیج: اس:وک:اکی:وس:ایگرہ:دہعف:ڑپھ:ںیل،:وضعبں:ےن:وسا

احالت:وہں:یسک:اہلل:واک :ےک:وشمرے:ےس:ایس:ےک:اطمقب:ڑپںیھ۔:اس:ٓاتی:ںیم:اسنیکل:

ےک:ےیل:یھب:ھچک:میلعت:ےہ:وج:ںیم:شیپ:رکات:وہں۔

دمد:بلط:رکان:رشک:ےہابلط:دخاؤں:ےس:

َِاس:ٓاتی:ںیم:ےلہپ: ِِِاٰلیِۤےہ،رعیب:ںیمَّل َ

ےکٰینعم:وبحمب:ےک:ںیہ،: س:ےس:تبحم:ِاٰلی

ِاور:تہب:زایدہ:قلعت:وہاجےئ،:وچں:ہک:اکرفوں:وک:وتبں:ےس:تہب:تبحم:یھت:اس:ےیل:اؿ:وک: َِاٰلی

ےتہک:ےھت۔یسک:وک:رھتپ:ےک:وتبں:ےس:تبحم:وہیت:ےہ:اور:یسک:وک:ااسنؿ:یک:زدنہ:وصروتں:ےس:تبحم:

88:اّلنبیٓا: ؎3

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 8

نیسح:یھب:ابلط:دخا:اور:ریغ:اہلل:ںیہ،: وہیت:ےہ،رھتپ:ےک:تب:یھب:ابلط:دخا:اور:ریغ:اہلل:ںیہ:اور:ہی

ےک:ےتل:رفؼ:ہی:ےہ:ہک:وہ:ابلط:دخا:رمدہ:ںیہ،:رھتپ:ےک:ںیہ:اور:ہی:وج:نیسح:ڑلایکں:اور:نیسح:ڑل

رھپےت:ںیہ:ہی:یھب:ابلط:دخا:زدنہ:ںیہ،:ابلط:وہےن:ںیم:وت:دوونں:رتشمک:ںیہ:رفؼ:رصػ:ہی:ےہ:

ہک:وکیئ:رمدہ:ےہ،:رھتپ:ےہ:اور:وکیئ:زدنہ:ےہ،:اتلچ:رھپات:اجدنار:ےہ،اہلل:ےک:راےتس:ںیم:دوونں:

امےت:ںیہ:رطخانک:ںیہ۔:اؿ:ونیسحں:ےس:دؽ:اگلان:یھب:اکی:مسق:اک:رشک:ےہ،:اہلل:اعتٰیل:اراشد:رف

ُکۡوَنِ﴿ ِۡ

ِّمُۡشَِوُُِہۡ ِِِاّّلَ ِ

یِبِالِّل ُُہۡ

ََُثِۡاَک

ُِمن ؤۡ

ُ4﴾۶۰۱َوَِماِی

؎

تہب:ےس:ولگ:اامیؿ:واک :ںیہ:نکیل:رشمنیک:ںیہ،:اامیؿ:رصػ:انؾ:اک:ےہ۔:ہی:ٓاتی:وضحر:یلص:

ہک::اہلل:ہیلع:وملس:ےک:زامےن:ںیم:انزؽ:وہیئ:ہکبج:تہب:ےس:ولگ:اہلل:وک:وت:امےتن:ےھت:نکیل:ےتہک:ےھت

اہلل:ےک:اسھت:وج:دورسے:تب:ںیہ:مہ:اؿ:وک:یھب:ںیہن:وھچڑںی:ےگ۔:انچں:ہچ:جح:ےک:زامےن:ںیم:وہ:

یَْکِ ْیَکَِّلََِشِ ْیَکِلَّبَ ِلَّبَ َّم ُ

یْیَکِاّلَّل ِےک:دعب:ےتہک:ےھت::لَّبَ

ِٗلََکِتَُملُِّکہ اُِھَو

ًیْک ََِشِ ِاّّلَ

:وتبں:ےک:اایتخرات:امےتن:ےھت::نکی:وہ:رشکی:نج:وک:ٓاپ:ےن:ھچک:اایتخر:دای:ےہ:ینعیَوَماَملََکِل

دے:دای۔:وت:وہ: ےسیج:اپین:رباسان:یسک:تب:ےک:اہھت:ںیم:دے:دای،اوالد:دانی:یسک:اور:تب:ےک:اہھت:ںیم

یَْکِہیبلت:ںیم: ْیَکَِّلََِشِ اےک:دعب:ےتہک::لَّبًَیْک ََِشِ وت:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:رفامےت:ےھت:ہک::ِاّّلَ

ِہن:اگلؤ:ِاّّلِ ْیَکَِّلََِشِ وہک۔یَْکِلََکِلَّبَ5؎

رشک:یک:ااسقؾ:

العہم:ٓاولیس:رۃمح:اہلل:ہیلع:ےن:رفامای:ہک:رشک:یک:تہب:یس:ںیمسق:ںیہ۔وج:کین:لمع:

دورسوں:وکداھکےن:یک:رغض:ےسایک:اجےئ،:ولوگں:ےک:دولں:ںیم:اےنپ:وک:وصیف:اورریقحو:دروشی

ڑپاتھ:اھت::نکیل:بج:وکیئ:رہتش:دار:ٓاایگوت:ھچ: داھکےن:ےک:ےیل:ایک:اجےئ،:وےسی:وت:روز:دو:ر تع:لفن

َعِظْیِِراعکت:ڑپھ:ںیل،:ےلہپ:روکع:ںیم:نیت:دہعف:ِْال َ َِرّّبِ َاَنِ

ْۡبُڑپاتھ:اھت:اب:داھکی:ہک:وکیئ::س

رہتش:دار:ٓاایگ:وت:اپچن:اپچن،:است:است:رمہبت:ڑپھ:راہ:ےہ۔:ارگ:مت:اہلل:ےک:ےیل:ڑپھ:رےہ:ےھت:وت:روز:

106:یوسف ؎4

ایجِایمِسعید،بابِالتلبیۃِوصفتہاووقتہا،1/376:الّصححیِلمسلم ؎5

9

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

: :مولعؾ:وہا:ہک:مت:ہی:ہا ےت:وہ:ہک:ریما:رہتش:دار:ہی: ےھجم:ہک:ہی:تہب:است:رمہبت:ویکں:ںیہن::ڑپےتھ

َعِظْیِِاور:ویل:اہلل:ےہ،:ڑبا:اچنہپ:وہا:زبرگ:ےہ،:دوھکی:است:است:رمہبت: ڑبا:وصیفِْال َ َاَنَِِرّّبِ

ْۡبُ:س

ِڑپھ:راہ:ےہ۔:وت:العہم:ٓاولیس:رۃمح:اہلل:ہیلع:ریسفت:روح:ااعملین:ںیم:رفامےت:ںیہ: اُؤَنِالّنَ َرُاَسِاَْیِی

ِسُنْونََہاِ ِیَْسََتُْ

اس َِوالّنََالُُُھْ

ْیِاَْع ِتُری

ُْدْوَنِاَن

ُّصِْیَق 6َوُُہْ

؎

وج:اانپ:لمع:ولخمؼ:وک:داھکرک:ِ

زعت:احلص:رکےن:یک:رغض:ےس،:ریقفی:اکمچےن:یک:تین:ےس:رکے:ہی:یھب:رشمک:ےہ۔

:اس:ےس:رماد:وہ:ااقتعدی رشک:ںیہن:ےہ::)اہیں:رای:وک:وج:رشک:اہک:ایگ:ےہ:ہی:رشِک:ارغص:ےہ،:

ِ س:ےک:ےیل:اہلل:اعتٰیل:ےن:رفامای:ےہ: َکِبِہ َۡ

ِیُّۡشِۡاَن

ُِِفِۡالَِلَِّلِیَغ ِاّنَ

ہک:اہلل:اعتٰیل:رشمک:یک: ِ؎7

یھبک:رفغمت:ںیہن:رفامںیئ:ےگ،:ااقتعدی:رشک:ہی:ےہ:ہک:اہلل:اعتٰیل:یک:ذات:اور:افصت:ںیم:اہلل:

د:ام یگ:اجےئ:ای:رزؼ:وریغہ:بلط:ایک:اجےئ:::ای:ےک:وسا:یسک:اور:وک:یھب:رشکی:ایک:اجےئ:ًالثم:اؿ:ےس:اوال

اؿ:یک:یسک:یھب:درےج:ںیم:ابعدت:یک:اجےئ،:ًالثم:دجسہ:وریغہ:ایک:اجےئ،ہاےہ:وہ:تب:وہں:ای:ریپ:

:وکیئ:اور:ولخمؼ،اؿ:یک:یسک:یھب:درےج:ںیم:ہن:وت: اوراوایلء:اہلل،ااسنؿ:وہں:ای:نج،رفےتش:وہں:ای:

:ہن:یہ:اؿ:وک:لکشم:اشک :امہرے:لکشم:اشک:اور:ابعدت:یک:اجےئ:اور :اور:احر :روا:ج اھج:اجےئ،

؎:: احر :روا:رصػ:اور:رصػ:اہلل:اعتٰیل:ںیہ

وہ::ایک::ےہ:وج:ںیہن:وہات:دخا:ےس

ےس::: اوایلء:::: ےہ:: اماتگن:: وت ےسج::

ادنر:::: ےک:: رقٓاں::: اکچ::: رفام:: دخا

ریمے:اتحمج:ںیہ:بس:ریپ:و:ربمیپ

تین:ےس:اہلل:یک:ابعدت:ہن:رکو،ینتج:لفن:روز:ڑپےتھ:وہ:اینت:یہ:ڑپوھ،::وت:ولخمؼ:وک:ِداھکےن:یک

ولخمؼ:ےک:وخػ:ےس:ہن:وت:کین:لمع:وھچڑو:ہک:روز:وج:دو:ر تع:ڑپےتھ:ےھت:وہ:یھب:وھچڑ:دی:ہک:

اس:ےیل:ٓاج:لفن:ںیہن:ڑپںیھ:ےگ:وت:ہی:یھب:رشک: رےتش:دار:ٓاےئ:وہےئ:ںیہ:ںیہک:دھکی:ہن:ںیل

:ابعدت:رکان:رشک:ےہ:وہ ا:یہ:ولخمؼ:ےک:وخػ:ےس:کین:ےہ،اسیج:ولخمؼ:وک:داھکےن:ےک:ےیل

بریوة،داراحیا:الرتات،(142)النسا:ِِ،5/176:روحِالمعاّن ؎6

48:النسا: ؎7

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 1۴

:::اے: : : لمع:وھچڑان:یھب:رشک:ےہ،انتج:کین:لمع:روز:رکےت:وہ:اانت:یہ:رکو،:اور:اہلل:ےس:ہہک:دو:ہک:

اہلل!:ںیم:وت:روزاہن:دو:ر تع:ڑپاتھ:وہں،:ٓاج:ہی:رہتش:دار:ٓاایگ،:ذٰہلا:ٓاج:یھب:ٓاپ:یک:ابعدت:ںیہن:

وھچڑوں:اگ:۔ہی::صخش:صلخم:ےہ۔

راِی::اک:انگہ:اور:العج

رضحت:اوب:رہریہ:ریض:اہلل:ہنع:اکی:دؿ:اےنپ:رھگ:ںیم:ابعدت:رکرےہ:ےھت،:اہاکن:

وکیئ:رہتش:دار:ٓاایگ:اور:اؿ:اک:دؽ:وخش:وہایگ:ہک:ہی:وج:رہتش:دار:ٓاای:ےہ:ہی:وسےچ:اگ:ہک:ہی:وت:ڑبا::::::

ش:وہا:ےہ:ںیہک:اہ ا:ہن:وہ:ہک:رشک:اہلل:واال:ےہ:رگم:وفراً:اؿ:وک:دخا:اک:وخػ:یھب:وہا:ہک:ریما:دؽ:وخ

وہایگ:وہ،:ںیہک:ِداھکوا:ہن:وہایگ:وہ۔ذٰہلا:وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک:دختم:ںیم:ےچنہپ:اور:رعض:

ایک:ای:روسؽ:اہلل:)یلص:اہلل:ہیلع:وملس(:ٓاج:ںیم:اےنپ:رھگ:ںیم:اہنتیئ:ںیم:ابعدت:رکراہ:اھت:نکیل:اکی:

:ایل:اور:اس:ےس:ریما:دؽ:وخش:وہایگ:وت:اس:اک:رشتع:رےتش:دار:ےن:ےھجم:ابعدت:یک:احتل:ںیم:دھکی

َرِحَمَکِںیم:ایک:مکح:ےہ :ایکریما:لمع:اضعی:وہایگ :ںیہک:ہی:رای:وت:ںیہن:وہیئگ :وت:ٓاپ:ےن:رفامای

َعََلنَِیِۃِِْالَُِوِاَْجر ِ ّ ِالِِسّ ُ

اِنِاَْجرَۃ!لََکِاَْجر

َیْرَِیَااَبَاُِھر الِلُ

8: ؎اے:اوب:رہریہ!:ھجت:رپ:اہلل:

رہا:ارج:ےلم:اگ۔::وپدیشہ:ابعدت:اک:یھب:وثاب:ےلم:اگ:اور:ریتے:دوتس:ےن::یک:رتمحُوہ،:ےھجت:وت:د

وج:دھکی:ایل:اس:اک:یھب:وثاب:ےلم:اگ:ینعی:ملھک:الھک:ابعدت:اک:وثاب:یھب:ےلم:اگ:ویکں:ہک:اہمتری:تین:

اس:وک:داھکےن:یک:ںیہن:یھت:مت:وت:روزاہن:وہ:ابعدت:رکےت:وہ۔

رےہ:وہں،:ہاےہ:وکیئ:رےتش:دار:ٓااجےئ،:ہاےہ:رنجؽ:ذٰہلا:وج:وہفیظ:ٓاپ:روز:ڑپھ:

ٓااجےئ،:ہاےہ:وزری:امظع:ٓااجےئ،:وگررن:ٓااجےئ:وکیئ:یھب:ٓااجےئ:اس:وک:تم:وھچڑو۔:نکیل:

:ہک:ٓاج:وگررن:اصبح:ٓاےئ:ںیہ:ولچ:دس:سیب: اس:دؿ:یسک:وک:دھکی:رک:اس:وک:ڑباھؤ:یھب:تم:

ویہ:ٓاای:ےہ: س:وک:مت:ےن:سیب:راعکت:اور:ڑپھ:ول:اتہک:اؿ:ےس:وکیئ:اکؾ:ڑپے:وت:ربع:امجؤں:ہک:

:وج: :اور :یسک:وک:دھکی:رک:اینپ:ابعدات:ںیم:ااضہف:یھب:تم:رکو راعکت:ڑپےتھ:وہےئ:داھکی:اھت،

رکرےہ:وہ:اس:وک:وھچڑو:یھب:تم۔

بریوةِ،دمشقِ،المکتبِاّلسَلیم،(4141)14/328:َشحِالسنۃِللبغوی ؎8

11

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

خیش:ارعلب:و:امجعل:رضحت:احیج:ادماد:اہلل:اصبح:رفامےت:ںیہ:ہک: س:رطح:ولخمؼ:وک:

وک:ڑباھان:رشک:ےہ:اےسی:یہ:ولخمؼ:ےک:ےیل:یسک:داھکےن:ےک:ےیل:یسک:لمع:وک:ڑباھان،:یسک:وےفیظ:

یھب:رشک:ےہ۔ لمع:وک:وھچڑدانیہی

ونیسحں:وک:اینپ:رطػ:املئ:رکان:رحاؾ:ےہ

:وعرت: :وکیئ:ےب:رپدہ :ڑبی:زیچ:ےہ، میکح:االتم:رفامےت:ںیہ:ہک:اہلل:یک:ابعدت:وت

ان:ےہ،:اس:اک:راہتس:داکدنار:ےک:اپس:ٓایئگ:ای:یسک:ڑلیک:ےن:وپھچ:ایل:ہک:ومالان:ےھجم:الفں:اکمؿ:رپ:اج

داڑیھ:وٹیپ:کیھٹ:رکیل:وت:ہی:یھب:رشک:ےہ:ویکں:ہک:مت: دکرھ:ےہ :وت:ارگ:اس:وتق:ٓاپ:ےن:اینپ

ےن:اس:نیسح:اک:دؽ:وخش:رکےن:ےک:ےیل:اینپ:داڑیھ:وٹیپ:اور:ابؽ:کیھٹ:ےیک:ںیہ۔:ہی:ٓاپ:ےن:

:ےیل،:ےلہپ:ویکں:ںیہن:کیھٹ:ےیک :مولعؾ:وہا:ہک:اس:نیسح:ےک:دؽ:ںیم:اینپ:رتبغ:ڑباھےن:ےک

اس:اک:دؽ:وخش:رکےن:ےک:ےیل،:یسک:ارَمد:ای:انرحمؾ:وک،:ہاےہ:اخہل:یک:یٹیب:وہ،:اچچ:یک:یٹیب:وہ،:نج:

ےس:رشتع:ےن:رپدہ:وابج:ایک:ےہ:اور:نج:وک:دانھکی:رحاؾ:رفامای:ےہ:اؿ:اک:دؽ:وخش:رکےن:ےک:

:وک:رنؾ:رکےک:وبانل،:رکسمارک:وبانل،: :اور:ٓاواز ڑبے:االخؼ:ےیل:اینپ:داڑیھ:وٹیپ:وک:درتس:رکان

دالھکان:ہی:بس:رشک:ےہ۔:اےسی:وتق:ںیم:وت:ٓاواز:وک:تخس:رکےن:اک:مکح:ےہ۔:

:ےہ:: :مکح:وہراہ :اک :اہلل:اعتٰیل :وک :ویبویں :یلص:اہلل:ہیلع:وملس:یک َضْعَنِوضحرََِْت فَََل

َقْوِلِْ9بِال

؎

:وک:اس:یک:رطفی: اے:یبن:یک:ویبوی!انرحمؾ:رمدوں:ےس:ابت:رکےت:وتق:اینپ:ٓاواز

:ر وھ:ہکلب: فلک:ےس:راھری:رکول۔:ارگ:وکیئ:احصیب:وپ اتھ:ےہ:ہک:اے:امہری:امںیئ!:احتل:رپ:رنؾ:ہن

ھچک:وسدا:وگنماان:ےہ :وت:ویبنں:یک:ویبویں:ےک:ےیل:وج:امتؾ:املسمونں:یک:امںیئ:ںیہ:اہلل:اک:مکح:وہراہ:

:اس:وک: فلک:ےس:راھری:رکول۔ایس:رطح:ارگ:رمدوں:وک:یسک: ےہ:ہک:دوھکی:ٓاواز:وک:رنؾ:ہن:رکان،

:تخس:رض :وک:راھری:رکےک:وبںیل، :ٓاواز ورت:یک:وہج:ےس:انرحمؾ:وعروتں:ےس:ابت:رکین:وہ:وت

رمداین:ٓاواز:ںیم:وبںیل،:ٓاواز:وک:زایدہ:انب:ونسار:رک:ابت:ہن:رکںی۔

:ںیم:اھٹیب:وہا:اھت:وت:اکی:ڑلیک:اک:یلیٹ:وفؿ:ٓاای،:ٓارپرٹی:ےن:وعروتں:ِاکی:دہعف:ںیم:اکی:ِم

32:اّلحزابِ ؎9

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 12

یک:ٓاواز:انبرک:اس:وک:ولیہ:اہک۔:ںیم:ےن:اہک:ہک:راھیئ:مت:ےن:ایسی:ٓاواز:ویکں:انبیئ :ےنہک:اگل:ہک:مہ:وک::مکح:

ےہ:ہک:مت:وعروتں:یک:رطح:ٓاواز:انبؤ،:رمداین:ٓاواز:ےس:ہن:وبول،:اس:ےس:اکونں:وک:فیلکت:وہیت:ےہ۔:

ںیہ،:یسک:یھب:درتف:ںیم:وت:ٓاج:لک:رطہقی:یہی:ےہ،:ایس:ےیل:داکونں:اور:یلیٹ:وفؿ:رپ:ڑلایکں:رےتھک:

اجےیئ:بس:ےس:ےلہپ:انجہب:ےس:الماقت:وہیگ،:انجب:ےس:الماقت:وت:دعب:ںیم:وہیگ،انجہب:ےلہپ:یھٹیب:

وہیت:ںیہ۔: س:زیچ:وک:رشتع:ےن:اانت:عنم:ایک:ےہ:ہک:وعرت:ےک:ٓاےگ:یھب:اطیشؿ:اور:ےھچیپ:یھب:

وعرت:اجریہ:وہ:وت:اس:وک:ےھچیپ:اطیشؿ:وہات:ےہ،:اس:وک:ہن:اسےنم:ےس:دوھکی:ہن:ےھچیپ:ےس:دوھکی،:ارگ:

ِےس:یھب:ہن:دوھکی۔وضحر:یلص:اہلل:ہیلع:وملس:رفامےت:ںیہ:ہک:وعرت:بج:مِبلَۃ

ْقُوہیت:ےہ،:ٓاےن:ِم

ِِوایل:وہیت:ےہ:وت:یھب:اس:رپ:اطیشؿ:وہات:ےہ:اور:بجمۃَبِرْدُوہیت:ےہ،::اجےن:وایل:وہیت:ےہ:وت: م

ت:ویکں:رکےت:وہ۔:اس:ےک:ےھچیپ:یھب:اطیشؿ:وہات:ےہ۔:وت:اطیشؿ:دنمش:ےس:الماق

میکح:االتم:ومالان:ارشػ:یلع:اھتونی:ونراہلل:رمدقہٗ:یک:امیلعتت:وک:دوھکی،ںیم:ےن:ٓاج:

کت:روےئ:زت ن:رپسفن:یک:دھکی:راھؽ:اورسفن:یک:رشارت:ےس:ٓااگہ:رکےن:واال:اہ ا:اہلل:واال:اعمل:

:وج:اس:دقر:ابرکی:ابںیت:اتبےئ،ورہن:ٓاج:ایسی:وکیئ:اتکب:وہ:وت:ال:رک :ےھجم:داھکؤ،:ںیم:ںیہن:داھکی:

اس:اک:رکشہی:ادا:رکوں:اگ،:ااکنر:ںیہن:رکوں:اگ،:وفراً:وبقؽ:رکولں:اگ:ہک: س:اتکب:ںیم:اہیں:کت:

اھکل:وہ:ہک:ارگ:یسک:انرحمؾ:وعرت:ےس:وکیئ:راہتس:وپےھچ:ای:درتف:ںیم:ںیہک:الماقت:وہاجےئ:ای:ٹکٹ:ےنیل:

داڑیھ:وٹیپ:ابؽ:وریغہ:کیھٹ:رکےیلوت:ےئگ:اور:داھکی:ہک:انرحمؾ:وعرت:ٹکٹ:دے:ریہ:ےہ،:واہں:

:اؿ:ابوتں:ےس :ہا ےت:وہ۔ :ااھچ:رکےک:داھکان :ذرا :ہک:ٓاپ:اس:ےک:دؽ:ںیم:اےنپ:وک :وہا ::::::: مولعؾ

میکح:االتم:ےن:ٓااگہ:رفامای:ےہہک:یسک:نیسح:وک:ہاےہرمد:وہ:ای:وعرت:وہ:اس:وک:وخش:رکےن:ےک:

: عط:وک:درتس:رکان:ریغ:اہلل:ےس:دؽ:اگلان:ےہ،:رشتع:ےیل:ابلس:وک:ونساران،:ٓاواز:وک:ونساران،:وعض

رپ:وخب:وغر:رکو۔ لمع:اجزئ:ںیہن:ےہ۔:اےنپ:سفن:یک:اس:امیبری ےن:اس:وک:رحاؾ:رقار:دای:ےہ،ہی

:احمؽ:ےہ

ّ ج

خ

:ےک:ریغب:دؽ:ںیم:اہلل:یک:ت

ّ

ل خ

ریغ:اہلل:ےس:ت

َتِِِۡاَنِِِِۤاّّلَ َ

ِِِاٰلیۤریغ:اہلل:ےس:ںیہن:ےٹک:اگ:ومضمؿ:ےہ:ہک:بج:کت:اہمترا:دؽ: ںیم:ہیَّل

َتِمت:وک:اقمؾ:ْ:ِاَن َتِاحلص:ںیہن:وہاگ۔

َْتِےک:ٰینعم:ںیہ:ٓاپ،رعیب:زابؿ:ںیماَن

ْیک:ریمض:ِاَن

َتِاحرضےک:ےیل:وبےتل:ںیہ،ِِۡاَنِِِِۤاّّلَ َ

ِِِاٰلیۤینعی:ںیہن:ےہ:وکیئ:وبعمد:رگم:ٓاپ۔:ےسیج:ٓاپ:ولگ:َّل

13

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

: یھب:اُےس:ٓاپ :اہلل:اعتٰیل :ہک:ارگ:مت:اےنپ:دؽ:وک::::::ےتہک:ںیہ:وجاسےنمرظن:ٓاےئ۔وت ےن:ہی:رفامای

ےس:اپک:رکول:وت:مہ:مت:وک:اانت:ڑبا:اامیؿ:دںی:ےگ:ہک:اہمترے:اسےنم:وہاجںیئ:ےگ،:اہمترا: ریغاہلل

َغْیِبِِْمنُْوَنِبِال

ْؤُ10ی

؎

ےن:ہی:میلعت:دی:ےہ: رباےئ:انؾ:رہ:اجےئ:اگ۔اس:ٓاتی:ںیم:وگای:اہلل:اعتٰیلِ

ِےساپک:رکول:اور:ہی:ڑسوکں:رپ:ےنتج:نیسح:رھپرےہ:ںیہہک:ارگ:مت:اےنپ:دؽ:وک:ریغ:اہلل: َِِِاٰلیۤیک:َّل

ِولتار:ےس:اںیہن:رقابؿ:رکدو۔:ہی:رقابین:ےک:دےبن:اور:رکبے:ںیہ،:اؿ:وک: َِِاٰلی ِۤیک:ولتار:ےس:َّل

ذحب:رکدو۔:رقابین:ےس:رقب:اتلم:ےہ:ای:ںیہن :ذٰہلا:اس:رقابین:ےس:ربھگاؤ:تم۔:

رظن:یک:افحتظ:ےک:ےیل:الیثمتت

ولگ:ےتہک:ںیہ:ہک:رکایچ:ےس:راھگ:اجےن:وک:دؽ:ہااتہ:ےہ،اہیں:ڑبی:ےب:رپدیگ::ضعب

ےہ۔ںیم:اتہک:وہں:ہک:ارگ:رقابین:ےک:دےبن:زایدہ:لم:اجںیئ:وت:ایک:ڈران:ہاےیہ اںیہن:ذحب:رکےن:ںیم:

وھتڑی:یس:تنحم:وت:ےگل:یگ:نکیل:اہلل:اک:رقب:یھب:وت:ڑبےھ:اگ۔:ارگ:رقابین:ےک:دونں:ںیم:ٓاپ:ےک:

رکدےی:اور:رھپ:دو:نیت:اگےئ:یھب: :ےہ،:اور:یسک:ےن:یزدی:نیت:دےبن:ٓاپ:وک:اور:دہہیاپس:اکی:دہبن

دے:دںی:ہک:راھیئ:اںیہن:یھب:رقابؿ:رکدو:وت:ٓاپ:انراض:وہےتںیہ:ای:وخش:وہےت:ںیہ :ںیم:اتہک:

وہں:ہک:رکایچ:ےس:راھےنگ:یک:رضورت:ںیہن:ےہ،:اہلل:ےن:اہیں:رقابین:ےک:دےبن:اور:رکبے:اور:

: :وج:ڑسوکں:رپ: یرھی:وہیئ:ںیہ،:بج:ہی:اسےنم:ٓااجںیئ:وت: ہاہ:ک یچ:رکول:اور:اؿاگےئ:زایدہ:دی:ںیہ

ِوک:اےنپ:بلق:ںیم:تم:ٓاےن:دو،:اس:رطح:وگای:مت:ےن: َِِِاٰلیۤیک:ولتار:ےس:اؿ:وک:ذحب:رکدای،:اؿ:یک:َّل

:اؿ:یک:تبحم:رپ :اؿ:ےک:ایخالت:رپ:اور ِِّوصتروں:رپ، َِِاٰلی ِۤ:وت:ہی:رقابَّل : ین:ےکیک:ولتار:ریھپ:دو،

رکبے:ٓاپ:ےک:دؽ:ںیم:ذحب:وہاجںیئ:ےگ،:ہی:ںیہن:ہک:اجرک:اؿ:رپ:ایلص:رھچی:امردو۔:

ذرا:رقتری:وک:ذرا:وغر:ےس:اننس،:ورہن:وکیئ:ایلص:رھچا:ک :رک:ڑسوکں:رپ:لکن:ایگ:اور:اہک:ہک:

:امہرے:ریپ:ےن:اہک:ےہ:ہک:ہی:رقابین:ےک:رکبے:ںیہ،:مسب:اہلل:اہلل:اربک،:وت:راھیئ:اہیں:رماد:ےہ:ہک

دؽ:ےک:رحاؾ:ایخالت:رپ،:دؽ:ںیم:انرحمومں:ےک:وصترات:رپ،:دؽ:ےک:ادنر:ٓاےن:وایل:رحاؾ:ٓارزو:

:یک:اناجزئ:وخااشہت:رپ: ِاورسفن: َِِاٰلی ِۤیک:رھچی:الچؤ۔ارگ:اہمترانیسح:وصرںیت:دےنھکی:وک:دؽ:َّل

3:البقرۃ ؎10

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 14

رپ:لمع::ہااتہ:ےہ:وت:اس:رحاؾ:وخاشہ:وک:ںیم:رقابین:اک:رکبا:رقار:دے:راہ:وہں:،:سفن:یک:اس:وخاشہ

َِہن:رکو،اؿ:ونیسحں:یک:رطػ:ہن:دوھکی،: ہاہ:ک یچ:رکول،یہی ِِاٰلی ِِۤےہ،َّل َ

ِِاٰلی ِۤونیسحں:وک:ہن: ںیمّل

ہن:اننس:یھب:اشلم:ےہ،:اؿ:ےک:اپس:ہن:اجان:یھب:اشلم:ےہ:اور:اؿ: دانھکی:یھب:اشلم:ےہ،اؿ:یک:ابںیت

: :اجںیئ:وت:وگای:مہ:ےن:اؿوک:طخ:ہن:انھکل:یھب:اشلم:ےہ:ینعی:ارگ:مہ:یسک:رطح:یھب:اؿ:ےک:رقبی:ہن

َِوک: ِِِاٰلیۤ ےس:ذحب:رکدای۔:َّل

نسح:ےک:دےبن:اےنت:یتمیق:ںیہ: نکیل:ہی دوھکی:داینوی:دےبن:وت:دو:نیت:وس:ےک:لم:اجےت:ںیہ

اٹُل:داتی:ےہ،اؿ:ےکاکی:ااشرےرپڑبی:ڑبی:رایںیتس::ابتہ: رپٓادیم:تنطلس ہک:اؿ:یک:اکی:وخاشہ

ےبن:ڑبے:یتمیق:ںیہوہںیئگ،مولعؾ:وہا:ہک:ہی:رقابین:ےک:َُِِذٰہلا:اؿ:وک د ِِِاٰلی

ۤےس:ذحب:رکو:رھپ:اانت:ڑبا:َّل

رباےئ:انؾ:رہ: ااعنؾ:ےلم:اگ،:اہمترے:اامیؿ:اور:اہمتری:تبحم:اک:اقمؾ:اانت:دنلب:وہاگ:ہک:اامیؿ:اببیغل

َتِاجےئ:اگ،بج:َْتِِوہک:ےگ:وت:وگای:دؽ:یک:ٓاوھکنں:ےس:وہاَن

ْ واک :رظن:ٓاںیئ:ےگ۔اَن

:اک:رکش:ادا:رکںیانگہ:وھچڑےن:رپ:اہلل

ھاادایےہہک ےنٓاےگہی اعتٰیل اہلل

ِسک

انََکِاجےنےکدعب: ےسچب ونیسحں اؿ یھب: َْۡبُس

ِیھب:وہک:ینعی:اہلل:اک:رکش:ادا:رکو،:مت:وک: َوج:وتقیف:وہیئ،:ریغ:اہلل:ےس:دؽ:اگلےن:یک: یفن:یک یکَّلِِاٰلی

اہلل:ےن:مت:وک:ےنگہ:ومےنت:واک :وخاشہ:وک:وج:مت:ےن:ذحب:ایک:اس:رقابین:اک:رکشہی:ادا:رکو:ویکں:ہک:

:ابلط:دخاؤں:ےس:اپک:رکےک:اینپ:اپک:ذات:اک:اعقش: بیع:دار:وبحموبں:ےس:اور:بیع:دار

انبایذٰہلا:اس:رپ:رکشہی:ادا:رکےک:وہک:ہک:اے:اہلل!:رکش:ےہ:ںیم:اناپوکں:ےس:وھچٹ:رک:ٓاپ:کت:

َانََکِِاچنہپ،ٓاپ:اپک:ںیہْۡبُ:اپایگ،:وت:اہلل:ےن:،ںیم:اناپوکں:ےس:وھچٹ:رک:ٓاپ:یک:اپک:ذات:وکس

انََکِاہیں َْۡبُِںیہمت انزؽ:رکدای:ہک:بج س َ

یک:یفن:یک:وتقیف:وہاجےئ:اور:مت:ںیمہ:اپاجؤ:وت:َّلِِاٰلی

امہری:اپیک:ایبؿ:رکو،ہی:اکی:مسق:اک:رکش:ےہ:ہک:ےلہپ:مہ:اہکں:ےسنھپ:وہےئ:ےھت،:ےنگہ:ومےنت:وایل:

ر:ںیہن:وہںیت،:ٓاج:مہ:ےس:دؽ:اگلای:لک:الںیش:وج:ربق:ںیم:لگ:ڑس:اجیت:ںیہ:اور:داین:ںیم:یھب:وافدا

: یسک:ےن:زایدہ:ہسیپ:دای:وت:مہ:وک:زرہ:الھکرک:اُدرھ:ےلچ:ےئگ۔دوھکی:داینوی:ونیسحں:اک:ایک:احؽ:ےہ،

ھ:ےن:ہسیپ:داھکرک:اشدی: اابخر:ںیمِسکؽ:ربمنٓاےن:وایل:ڑلیک:وک:اکی:

ّانسح:ںیم:او

ل

ٓاای:اھت:ہک:اقمبج

ورسے:ٓادیم:ےن:زایدہ:ہسیپ:داھکای:وت:اس:وک:وھچڑ:رک:اُدرھ:رکیل،اس:ےک:دعب:اابخر:ںیم:ٓاای:ہک:یسک:د

15

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

راھگ:یئگ۔:وج:وسیپں:ےس:کب:اجےت:ںیہ:اؿ:وشعموقں:ےک:ےھچیپ:ایک:رھپےت:وہ۔

دنبوں:ےس:دخا:یک:وافداری:

ذرا:اتبؤ:ہک:اہلل:ےن:یھب:یھبک:یسک:رغبی:وک:وھچڑا:ےہ :وکیئ:اریم:ارگ:رغبی:وہایگ:وت:ایک:

دای :اہلل:اعتٰیل:ےن:اےنپ:اایبنء:اور:اوایلء:اک:اسھت:یھبک:وھچڑا :اس:ےیل:اہلل:ایمں:ےن:اس:وک:وھچڑ:

یھب:احتل:ںیم:ںیہن: دووتس!:ایسی:ذات:ےس:دؽ:اگلؤ:وج:اےنپ:دنبوں:وک:رغیبی:ںیم،امیبری:ںیم:یسک

وھچڑیت۔:ارگ:وکیئ:رغبی:وہاجےئ:وت:داین:واولں:ںیم:ےس:وکیئ:ںیہن:وپےھچ:اگ:ہکلب:ارگ:وشرہ:ےک:

:اور:ابؽ:یدلی: دیف:وہاجںیئ:اور:اس:یک:ویبی: م:رمع:ےہ:وت: ےہ:یگ:ارے:ایمں:داتن:وٹٹ:اجںیئ

مت:وت:تہب:یدلی:ڈبےھ:وہےئگ،:اب:ںیمہ:تہب:رپاشیین:ےہ،:ینعی:اس:ےک:اسھت:ابنہ:رکےن:ںیم:

:وشرہ:اصبح:اک:یھب:ہی:احؽ:ےہ:ہک:ارگ:ویبی:امیبری:ےس:وبڑیھ: وخیش:ںیہن:ےہ۔ایس:رطح:

:ےتہک:ںیہ:ہک:ارے:ایک:ںیہک:ڑبی:یب:ٓاپ:ےک:اسھت: س:زگارا:وہیئگ،:داتن:یدلی:وٹٹ:ےئگ:وت

رکراہ:وہں۔:نکیل:اہلل:اعتٰیل:اےنپ:یسک:رغبی:دنبے:ےس،یسک:امیبر:دنبے:ےس:ہی:ںیہن:رفامےت:

:رکراہ:وہں،:مت:وت:ڑبے:انالقئ:وہ،:اہلل:اعتٰیل:وت:امہرے:بیع:ےک: ہک:ںیم:اہمترے:اسھت:زگارا

:واہ:اسھت:ںیمہ:رخدیےن:وک:ایتر:ںیہ،اہلل: اعتٰیل:رہ:احتل:ںیم:امہرا:اسھت:دےتیںیہ۔:احبسؿ:اہلل!

رے:ریمے:رکمی:امکل!:دنبہ: س:احتل:ںیم:وہ:اہلل:اعتٰیل:اےس:یھبک:ںیہن:وھچڑےت،:مہ:یہ:اینپ:

انالیقئ:ےس:اںیہن:وھچڑ:دےتی:ںیہ:رگم:اہلل:اعتٰیل:اےنپ:رکؾ:ےس،:اینپ:رتمح:ےس:اور:اےنپ:لضف:

ڑےت:ویکں:ہک:وہ:رکمی:اور:ہ می:ںیہ۔ےس:یھبک:یسک:دنبے:اک:اسھت:ںیہن:وھچ

ِاور::َحلِْیِم یک:رعتفیَکِریْممرۃمح:اہلل:ہیلع اّلمیلع:اقری

ُعُقْوبَِۃِِاَلَِّذْیِرکےت:ںیہ رعتفی یکَحلِْیِمِْبِال

َُِّلیَْعِجل

ایک:اہلل:ایمں:زسا:دےنی:ںیم:یدلی:رکےت:ںیہ :مہ: وج:زسا:دےنی:ںیم:یدلی:ہن:رکے۔:ویکں:یئھب

:وہیئ :رگدے:ںیم:رھتپی:دیپا:روزاہن:ینتک: :رکےت:ںیہ:یھبک:ٓاپ:وک:زسا دب ہایہ:اورےنتک:انگہ

:یب :مہ: اڈیسکیٹن ےنںیہک وہیئ اہلل:ایمں وہیئ یٹ رکاای اعمػ:رکےت:ےلچ:اجےت:ںیہ۔

:: وفراً:ڑکپ:رفامےت:ںیہ :ارگ:وہ:ہاںیہ ولوگں:ےس:رات:دؿ:ےنتک:انگہ:وہرےہ:ںیہ:نکیل:ایک:اہلل:اعتٰیل

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 16

: اےس:زت ن:ںیم:داسنھدںی۔:وبول:یئھب اٹسپ:رپ:ٓادیم:یسک:وعرت:وک:دےھکی:وںیہوت:ےسیج:یہ: س:ا

ُعُقْوبَِۃِِاَلَِّذْیِہی:ںیہ ےکٰینعم:یہَحلِْیمِاہلل:وکاس:یک:اطتق:ےہ:ای:ںیہن :نکیلِْبِال

َُِّلیَْعِجل

: رےتھک:وہےئیھب ااقتنؾ ہک:وجدقرِت ِزسا:دےنی:ںیم:یدلی:ہن:رکے۔اور ںیہ: ےکٰینعمَکِریْمم

َِّ ِۃِاَل َمّنَِْال ِبُِدْوِن َِو َقاٍق ِاْسَِتْ ِ

ِْبَِغری ْعِِطْ

ُِی 11ِذْی

: : ؎

:ریغب:اقتیلب:ےک: ینعی:وج:ریغب:قح:ےک،

ششخب:دے:دںی۔:ہی:اؿ:اک:ااسحؿ:ےہ۔

ااعنامِت:اہیہٰل:یک:تبسن:اےنپ:اجمدہات:یک:رطػ:رکان:انرکشی:ےہ

ُتِایس:ےیل:میکح:االتّم:ےن:ایبؿ:ارقلٓاؿ:ںیم:رفامای:ےہ::ِِِِِْبَْعُضِ:َوِقُل ِِ ِِ یَْن رَتِّ

ْغُمْال

اِنِ َِْالُْکِف ُ

َْذاَعۡی ِھی ُُِمَاَھَداتُِِھْ ِِاٰلی ْوَنَِکَماَّلتُِِھْ

ُِسب

ْنُِی َ

ْْعَجِبۡی

ُ:::و::َوِم ہک:وہ:وصیف:

:ںیم:التبم:ےہ،:رفکاِؿ:تمعن: ُبجج ُجع

اسکل:ےب:ووقػ:ےہ،دوھےک:ںیم:ڑپا:وہا:ےہ،:اہنتی:درےج:

اےنپ:اجمدہات:یک:رطػ:وسنمب:رکات:ےہ:ہک:ںیم:ےن:اور:انرکشی:ںیم:التبم:ےہ:وج:اےنپ:امکالت:وک:

اینت:ںیلفن:ڑپںیھ،:اےنت:روزے:رےھک،:زبروگں:یک:اینت:ںیتبحص:ااھٹںیئ:اس:ےیل:ںیمہ:اہلل:ےن:

ااعنؾ:دای۔:وت:وگای:اہلل:ےک:ااعنامت:وک:اےنپ:اجمدہات:یک:رطػ:وسنمب:رکات:ےہ،ہی:انرکشی:ںیم: ہی

12َّلَِزیَْدنَُّکْمِےک:دعب:وج:ِلَِئْنَِشَکْرتُْمِدںی:ےگ،:التبم:ےہ،اہلل:اعتٰیل:اس:یک:تمعن:وک:روک:؎

اک:

ودعہ:ےہ:ہی:اس:رتیق:ےس:رحموؾ:وہاجےئ:اگ۔:

ہی:ہن:وہک:ہک:ںیم:ےن:ڑبے:ڑبے:اجمدہے:ےیک:ںیہ،:ڑبی:ابعدںیت: اس:ےیلدووتسیھبک

ے:تمعن:دی:ےہ۔:اہلل:یک: اط:یک:تبسن:اینپ:ابعدت:اور:اےنپ:اجمدہ یک:ںیہ:اس:ےیل:اہلل:ےن:ےھجمہی

یک:رطػ:ہن:رکو،ہی:وہک:ہک:ای:اہلل!ٓاپ:ےن:اےنپ:لضف:ےس:دای:ےہ،:ارگ:ںیمہ:ابعدت:واجمدہات:یک:

وتقیف:وہیئ:ےہ:وت:وہ:یھب:ٓاپ:اک:لضف:ےہ:اور:ںیمہ:وج:ااعنامت:لم:رےہ:ںیہ:ہی:یھب:ٓاپ:اک:لضف:

ےہ۔:اہلل:ےک:لضف:اک:ببس:رصػ:اؿ:اک:لضف:ےہ،:اہلل:یک:رتمح:اک:ببس:رصػ:اؿ:یک:رتمح:

را:لمع:ںیہن:ےہ۔ےہ:امہ

:ہک:ارگ:وکیئ:ابداشہ: ریمے:خیش:ومالان:اشہ:دبعاینغل:اصبح:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ےھت:

بریوةِ،دارالکتبِالعلمیۃِ،بابِالتطوعِ،3/371ِ:رمقاۃِالمفاتحی ؎11

7:ابراھی ؎12

17

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

رغبی:ٓادیم:اینپ:وھجڑپنی: االعؿ:رکے:ہک:ریمے:اشیہ:لحم:یک:ریمعت:ےک:ےیل:دنچہ:الؤ۔:اکی

ےیل:اگل:وہا:ابسن:ک :اجےئ:اور: ےہ:ہک:وضحر:ہی:ابسن:ٓاپ:ےک:اشیہ:لحم:ےک: ےس:ڑسا:وہا،نھگ

الای:وہں:اور:ابداشہ:اےنپ:رکؾ:ےس:اےس:وبقؽ:رکےک:اس:وک:تہب:اس:ااعنؾ:دے:وت:ایک:وہ:ہی: ےھجم:اگ:

وت:تہب:یہ:یتمیق:ےہ۔وہ:وت:ہی: ےہ:اگ:ہک:واہں:وت:ںیم:ےن:داھکی:اھت:ہک:وسےن:ہادنی:اور: ہک:ریما:ابسن

:اب :وہا :ڑسا : سن:ک :رک:اس:وکگنس:رمرم:یک:امعرت:ایتر:وہریہ:ےہرگم:رھپ:یھب:ابداشہ:ےن:ریما

وبقؽ:رکایل:اور:اس:ےک:وعض:ھجم:وک:اکی:الھک:ارشایفں:دںی:وت:ہی:ضحم:اؿ:اک:رکؾ:ےہ۔:

امہری:ابعدت:یھب:ڑسے:وہےئ:ابسن:ےس: م:ںیہن:ےہ۔:امہرا:روزہ:اور:امہری:امنز:اور:

اور:امہری:التوت:اہلل:اعتٰیل:یک:تمظع:اور:ربکاییئ:ےک:اقمےلب:ںیم:ایک:ےہ :مہ:امنز:ڑپھ:رےہ:ںیہ:

اور: رگم:دؽ:ںیہک دؽ:اہکں:راتہ:ےہ ایک:امنز:ںیم:احرض:راتہ:ےہ :امنز:یک:تین:ابدنےھ:وہےئ:ںیہ

ےہ،یسک:اک:دؽ:ڈلب:رویٹ:رخدی:راہ:ےہ،یسک:اک:انہتش:رخدی:راہ:ےہ:اور:یسک:اک:دؽ:رٹکیفی:ںیم:ےہ۔:

ؿ:ےہ۔یھب:اہلل:اک:ااسح یسیک:ابعدت:ےہ ارے:اس:ابعدت:رپ:ذعاب:انزؽ:ںیہن:وہات:ہی دووتس:ہی

وہک:ہک:ایاہلل!:ینتج:ٓاپ:یک:مہ:رپ:رںیتمح رپ،اہلل:یک:روتمحں:رپہی اس:ےیل:اہلل:یک:انعایت

انزؽ:وہیئ:ںیہ:اؿ:اک:ببس:رصػ:اور:رصػ:ٓاپ:یک:رتمح:ےہ،:امہرےلمع:وک:اس:ںیم:وکیئ:

یھب:ٓاپ:یک: اطےہ۔ دلخ:ںیہن،:اور:ںیمہ:لمع:یک:وج:وتقیف:وہریہ:ےہ:ہی

:ولعؾرضحت:واال:ےک:بلق:ابمرک:رپ:ِ ااہلؾ

: َتِوتْانََکِےک:دعباَن َ

ْۡبُاک:مکح:ویکں:وہا :ہی:ںیم:ےن:ںیہک:داھکی:ںیہن:ےہ۔ایس:س

:یک:ربتک:ےس:ریمے:بلق:ںیم:لک: رطح:اہلل:اعتٰیل:ےک:لضف:و:رکؾ:اور:زبروگں:یک:داعؤں:

رپوسں:یھب:اکی:ومضمؿ:ٓاای:اھت،:بش:دقر:اتسوسیئںی:رات:ےک:اکی:ڈزیھ:ےجب:اک:وتق:اھت،:

:اھت۔اہلل:اعتٰیل::ریمے:ھچک:دوتس :اةحب:عمج:ےھت،اس:وتق:ہی:ومضمؿ:ذنہ:ںیم:ٓاای اور

اتکوبں:ںیم: وج:ںیم زبروگں:یک:داعؤں:یک:ربتک:ےس:یھبک:یھبک:دؽ:ںیم:ایسی:ابت:ڈاؽ:دےتی:ںیہ

:ملع:رضحات: ںیہن:داتھکی:نکیل:ادمحلہلل:ریمی:زگاراشت:ےس:املعء:یھب:تسم:وہاجےت:ںیہ،الہِ

رغبی:ومضمؿ:ےہ۔:اہلل:اعتٰیل:یک:بیجع:و:رغبی:اشؿ:ےہ:اس::یھب:وخش:وہےت:ںیہ:ہک:بیجع:و

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 18

ےیل:یھبک:ومضمؿ:یھب:بیجع:و:رغبی:دے:دےتی:ںیہ:وت:زعت:ازفایئ:وہاجیت:ےہ:ورہن:یٹم:ںیم:

ایک:ےہ :ارگ:یٹم:کمچ:ریہ:ےہ:وت:ھجمس:ول:ہک:اس:رپ:وسرج:یک:اعشںیع:ڑپریہ:ںیہ،:ہی::یٹم:اک:امکؽ:

،:ارگ:اس:ںیم:کمچ:ٓاریہ:ےہ:وت:ہی:وسرج:اک:رکؾ:ےہ:ذٰہلا:اےس:ںیہن:ےہ،:یٹم:اک:رگن:وت:ایٹمہل:ےہ

:رشوع :اڑکان :اس:رپ :اور :وہں :ہاےیہ۔ارگ:یٹم: ےہ:ہک:ںیم:کمچ:دار :رکان :ادا :رکشہی : وسرج:اک

رکدے:وت: س:دؿ:وسرج:اینپ:اعشع:اٹہک :اگ:بت:مولعؾ:وہاگ:ہک:یٹم:ںیم:ایک:اھت۔:اسرا:اعمہلم:

رکؾ:رقمر:رپ:ہن:رکے:وت:چس:اتہک:وہں:ہک:وہ:اےنپ:وک:ابلکل:اجلہ:اہلل:ےک:لضف:ےس:ےہ،:ارگ:اہلل:اانپ:

ےھجم،:اےس::ھچک:ھجمس:ںیم:ہن:ٓاےئ:ہک:ایک:وبانل:ہاےیہ۔

:ںیم:رتیق:اک:ببس:ںیہ انگہ:ےک:اقتےض:وقتی

: :ہک انََکِاب:اکی:ابت:اوررعض:رکدوں َْۡبُِس َت

َِْےس:ےلہپ:اہلل:ےن:وجاَن َّلِاٰلی

ںیم:ےہ:ہک:سفن:یک:وبحمب:ےس:وبحمب:رت:وخاشہ: س:وک:اہلل:ےن:عنم:ایک:ےہ،مہ::اسِےهِاھکسای

ِرپرحاؾ:رفامای:ےہ،اس:وک: :یک:ںیہ:اؿَّل : یک:ولتار:ےس:رقابؿ:رکدو۔اہلل:ےن:وج:وخااشہت:دیپا

وخااشہت:رقابین:ےک:دےبن:ںیہ:ذٰہلا:ہی:ہن:وسوچ:ہک:ہی:رحاؾ:وخااشہت:ویکں: ےس:تم:ربھگاؤ،ہی

وکیئ:ایسی:ڈنھٹی:دوا:یھب:ہن:اھکؤ:ہک:ہی:وخااشہت:متخ:وہاجںیئ:ویکں:ہک:ارگ:رقابین:دیپا:وہیت:ںیہ :

ےک:دےبن:ںیہن:ںیلم:ےگ:وت:رقابین:ےسیک:رکوےگ :ارگ:رقبہ:دیع:ےک:زامےن:ںیم:رقابین:ےکاجونر:

: وخااشہت:دی وج:رُبی:رُبی م:وہاجںیئ،:ابزار:ںیم:ہن:ںیلم:وت:ینتک:رپاشیین:وہیگ۔:اہلل:ےن:دؽ:ںیم

ںیہ:اؿ:ےس:ربھگاای:تم:رکو،ہی:رقابین:ےک:دےبن:ںیہ،:بج:دؽ:ںیم:رُبی:وخاشہ:ٓایئ:وت:رکش:ادا:

َِرکو:ہک:ادمحلہلل:رقابین:اک:دہبن:ٓاایگ،:اب یک:ولتار:ےس:اس:وک:ذحب:رکدو:ینعی:رحاؾ:وخاشہ:رپ::َّلِِاٰلی

ہک:اہلل:ےن:ںیمہ:اؿ:لمع:ہن:رکو،:رُبے:اقتوضں:رپ:لمع:ہن:رکو:اور:اس:رپ:اہلل:اک:رکش:یھب:ادا:رکو:

اناجزئ:وخااشہت:رپ:لمع:رکےن:ےس:اچبای۔

افحتظِ:رظن:رپ:الحوِت:اامیین:اک:ودعہ

دقیس:ںیم:ےہاہلل:اعتٰیل:اراشد:رفامےت: اعتٰیل:اکودعہ:ےہ،دحثیِ رظن:یک:افحتظ:رپاہلل

:ڈاےنل:ےس:ٓاوھکنں:وک:اچبات:ےہ: جگہ جی

:رُب ِقَِںیہ:ہک:بج:ااسنؿ:اینپ:رظن:اچبات:ےہ، ِِِفْ ََِیُِد ِبہ ْل

19

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

ِیَْماِنِْ13وت:اےنپ:بلق:ںیم:اامیؿ:یک:اھٹمس:اپاجاتےہ۔َِحََلَوَۃِاّل

؎

ینعی:اہلل:اس:وک:اےنپ:رقب:اور::

َتِاامیؿ:اک:اانت:اواچن:اقمؾ:دے:اگ:ہک:ِْاَن ےک:اقمؾ:رپ:گ چن:اجےئ:اگ:وگای:اہلل:ایمں:اےس:اےنپ:وک:ِاّّلَ

َتِِداھکدےتی:ںیہ:بت:یہ:وت:ْاتہک:ےہ:ہک:ںیہن:ےہ:وکیئ:وبعمد:رگم:ٓاپ۔::ارگ:وکیئ:ٓادیم:االیک:اھٹیب: اَن

وہ:اور:ہہک:راہ:وہ:ہک:وکیئ:ںیہن:ےہ:رگم:ٓاپ،وت:ٓاپ:ںیہک:ےگ:ہک:اہیں:وت:وکیئ:ںیہن:ےہ،:ٓاپ:سک:

ےنہک:ےک:ےیل:یسک:وک:اسےنم:وموجد:وہان:ہاےیہ۔:‘‘ ٓاپ’’ےس:ابت:رک:رےہ:ںیہ :مولعؾ:وہا:ہک:

َِدہہ:ےک:راےتس:ےس:ہاشدہہ:اک:اانت:اواچن:اقمؾ:دےتی:ںیہ،وچں:ہک:اہلل:اعتٰیل:دنبے:وک:اجم ںیم:َِّلِِاٰلی

َتِاجمدہہ:وقی:وہا:اس:ےیل:ہاشدہہ:وقی:وہا:ینعی:اہلل:ےن:اےنپ:ٓاپ:وک:ِداھک:دای،ِْاَن کت:اچنہپدای:ہک::ِاّّلَ

َغْیِبِںیم:اب:اغبئ:ںیہن:وہں،:اب::اہمترا:ِْمنُْوَنِبِال

ْؤَُتِاقمؾ::رباےئ:انؾ:رہ:ایگ:ےہ،:مت ی

ِْاَن

وک:دھکی:ول۔ رپ:ٓاےئگ:وہ،:اب:مہ

دخا::یک:وضحری:ونیسحں:ےس:دوری:رپ:وموقػ:ےہ

َتِِْاَن َانََکِےک:دعب:ےہ::ِاّّلَ

ْۡبُینعی:مہ:اؿ:اناپوکں:ےسوھچٹ:رک:ٓاپ:ےک:اپس::س

ونیسحں:وک:زایدہ:دری:کت:دےنھکی: ٓاےئ:ںیہ:نج:وک:دےنھکی:ےس:امہرا:ووض:یھب:وٹٹ:اجات:اھت۔:وبول:یئھب

ووض:وٹاتٹ:ےہ:ای:ںیہن ذٰہلا::اہلل:اک:رکش:ادا:رکو:ہک:ایاہلل!ٓاپ:اک:رکش:ےہ:ہک:ٓاپ:ےن:ںیمہ:اناپیک:ےس:

َانََکِےہ اپک ذات یک اطایک۔ٓاپ اقمؾ رکاپک ےساکنؽ وہگجں ےساوراناپکْۡبَُتِس

ْاَن

نیسح:وت:رم:اجےت: اناپوکں:ےس،:اناپک:لمع:ےس:چب:ایگ:اور:ٓاپ:یسیج:اپک:ذات:وک:اپایگ۔:ہی ںیم

ںیہ،ڑس:اجےت:ںیہ،لگ:اجےت:ںیہ،:امیبری:ںیم:اؿ:اک:نسح:متخ:وہاجات:ےہ:رھپ:ھچک:دؿ:ےک:دعب:روان:

اور:اتھچپان:ڑپات:ےہ،:زدنیگ:یہ:ںیم:ونتکں:یک:ولکشں:اک:نسح:و:رغجاہیف:دبؽ:اجات:ےہ:اور:رمےن:ےک:

انََکِِدعب:وت:بس:اک:احؽ:متخ:وہاجات:ےہ۔:اے:اہلل! َْۡبَُتِس

ْ:ںیم:یھب: س:ٓاپ:اپک:ںیہ:وج:داین اَن

اسھت:دےتی:ںیہ:اور:ربق:ںیم:یھب:ٓاپ:ےک:اسھت:اک:یزہ:ٓاےئ:اگ۔:

::اک:وکسِؿ:دایمئ الہِ:وقتی

ِ دحثی:ںیم:ٓاات:ےہ ِبََِلِده ِمًناِِِفْیَِنِاتََّقِالَِلَِصاَرِا

وج:صخش:اہلل:ےس:ڈر:رک:م

بریوةِ،دارالکتبِالعلمیۃ،فّصلِومنِعقوباتہاانہاتزیلِالنعم،1/106:اجلوابِالکاِفِّلبنِالقیِاجلوزی ؎13

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 2۴

ڑسوکں:رپ:راتہ:ےہ:رہ:رہش:ںیم:وکسؿ:ےس:رھپات:ےہ۔:ہاےہ:رھگ:یک:وکڑھٹی:ںیم:اھٹیب:وہ:ہاےہ:ابرہ

اا،:انتج:ونط:ںیم

خ

ت

ل

ھن ِچ

رُپ: وہ،:اہجں:یھب:وہ:وکسؿ:ےس:راتہ:ےہ،:اس:اک:وکسؿ:رپدسی:ںیم:یھب:ںیہن:

وکسؿ:راتہ:ےہ:اانت:رپدسی:ںیم:رُپ:وکسؿ:راتہ:ےہ:ویکں:ہک:اہلل:اس:ےک:اسھت:ےہ،:ویبی:ےچب:وت:

ای:ںیم،:وہایئ:ںیم،:در رپ،:لگنج وھچٹ:اجےت:ںیہ:رگم:اہلل:ایمں:ںیہن:وھچےتٹ۔:رلی:ںیم،:انشیٹس

:اہلل:یک: اہجز:ںیم:اہجں:یھب:ےہ:اس:وک:وکسؿ:یک:زدنیگ:احلص:ےہ،وہ:اہلل:ےک:انم:ںیم:ےہ،

افحتظ:ںیم:ےہ:ویکں:ہک:انرفامین:ےس:اچب:وہا:ےہ۔

انگہ:دایمئ:رپاشیین:اک:ببس:ںیہ

اور:وج:انرفامؿ:ےہ:وہ:رھگ:ںیم:یھب:اھٹیب:وہا:ڈرات:ےہہک:ںیہک:الب:ہن:ٓااجےئ،:اس:اک:دؽ::

یہ:ادنر:روراہ:ےہ:اور:رپاشیؿ:ےہ:ہک:مہ:ےن:انگہ:ایک:ےہ،:اہلل:ڑکپ:اتکس:ےہ۔:اہلل:رھگ:ںیم:یھب:ادنر:

ا:حبص:رگدؿ:ںیم:درد:وہا،:درد:ڑباھ:وت:وخؿ:اک:ٹسیٹ:وہا،:مولعؾ:

ٹ

ڑکپاتیل:ےہ،:رات:وک:ریختی:ےس:ل

رم:ےئگ۔::وہا:ہک:ڈلب:رسنیک:وہراہ:ےہ،:اہیں:کت:ہک:وپرے:مسج:ںیم:وہ:زرہ:لیھپ:ایگ:اور:وہ:اصبح

ویں:ٓاات:ےہ:ذعاب۔:

بس:وک:ںیہن:اتہک:نکیل:وج:اہلل:ےک:انرفامؿ:ںیہ:اؿ:ےک:ابرے:ںیم:اتب:راہ:وہں:ہک::دوھکی:

:یس:دری:ںیم:رمض:ٓااجات:ےہ،:امیبری:ٓااجیت:ےہ،:رپاشیین: اےھچ:اخےص:ریختی:ےس:ںیہ:اور:ذرا

ڑھگی:ڑھگی:یک:ریخ: اط::ای:اہلل! ٓااجیت:ےہ۔:اس:ےیل:اہلل:ےس:ڑھگی:ڑھگی:یک:ریخ:اموگن۔:ہی:وہک:ہک

رفام،:اے:امکل!:رہ:وتق:اعتیف:یک: اط:رفام۔اہلل:ےس:ےب:وخػ:ہن:روہ۔

ارتعاِػ:اطخ:وضحبرِ:دخا

ِاس:ٓاتی:ںیم:اکی:زج:اور:ےہ: َْ

لِِمۡییِکُْنُتِِمَنِالّظ ْ ،اس:ںیم:اہلل:اعتٰیل:ےن:ِاّّنِ

: لِِمِدنبے:ےس:ہی:ارقار:رکوادای:ہک:ویں:وہک:یِکُْنُتِِمَنِالّظ ْ ِِاّّنِ َ

ْای:اہلل!:اب:کت:مہ:ےس:وج:ۡی

ت ااں:وہیئ:ںیہ،:مہ:ےن:دؽ:ںیم:وج:رحاؾ:ایخالت:اکپےئ:ںیہ،:اکونں:ےس:وج:رحاؾ:ابںیت:ینس:ق

ل

ئانال

ںیہ:اور:ےنتج:یھب:دنگے:دنگے:اکؾ:ےیک:ںیہ:وت:مہ:اےنپ:ملظ:اک:ارقار:رکےت:ںیہ:ہک:ٓاپ:یسیج:اپک:

ت ااں:وہںیئ۔:ومالان:رویم:ق

ل

ئ ؎: رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہذات:ےک:وہےت:وہےئ:مہ:ےس:ہی:انال

21

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

شیپ:ونِر:ٓااتفب:وخش:اسمغ

:از:عمش:و:رچاغ

ل

خ

ج

رامنہیئ:ج

ٓااتفب:ےک:وہےت:وہےئ::امٹمٹےت:رچاغ:ےس:روینش:احلص:رکےن:واال:تخس:انرکشا:ےہ،:وسرج:

ےک:وہےت:وہےئ:ارگ:وکیئ:صخش:رچاغ:ےس:روینش:احلص:رکات:ےہ:وت:ہی:وسرج:اک:انرکشا:ےہ۔:ایس:

وہےئ:ریغ:اہلل:ےس:دؽ:اگلےن:واال:یھب:انرکشا:ےہ،اہلل:ےک:وہےت:وہےئ:ریغ:رطح:اہلل:ےک:وہےت:

اہلل:ےس:دؽ:اگلےن:واال:ااہتنیئ:ےب:ووقػ:ےہ۔:

اونارِ:ایہٰل:یک:ذلِت:ریغ:افین

رضحت:میکح:االتم:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہ:ہک:رضحت:ویفس:ہیلع:االسلؾ:یک:لکش:

اکٹ:یل،:احالں:ہک:وہ:اےنپ:اہھت:ںیم:ڑکپے:وہےئ::دھکی:رک:رصم:یک:تہب:یس:وعروتں:ےن:اینپ:ایلگن

:ویفس:ںیم:دوھکی:ہک:بج:رضحت:ویفس:ٔلھپ:وک:اکےنٹ:وایل:ںیھت:نکیل:رقٓاؿ:رشفی:یک:وسرہ

:ُزاخیل:ےن:اہک:ہک:اؿ:وعروتں:ےک:اسےنم:ےس:زگرو،:اب:ےسیج:یہ:وہ:اسےنم:ٓاےئ:وت: ہیلع:االسلؾ:وک:

راہ:ہک:ہاوق:اہکں:ےہ:اور:لھپ:اہکں:ےہ:اور::ٓاپ:اک:نسح:دھکی:رک:اؿ:وعروتں:وک:دایھؿ:یہ:ںیہن

لھپ:ےک:اجبےئ:اینپ:اایلگنں:اکٹ:ںیل۔

رضحت:اھتونی:ےن:رفامای:ہک:اہلل:یک:ولخمؼ:اک:نسح:دھکی:رک:وعرںیت:اینپ:اایلگنں:اکٹ:

یتکس:ںیہ:وت:اہلل:اعتٰیل:ےک: س:ولجے:اک:اہلل:واک :اےنپ:دولں:ںیم:ہاشدہہ:رکرےہ:ںیہ،:اہلل:ےک:

:ک : :یزہ :اک :وہ:ونر :وہاجےئ:ہک :یھبک:یسک:اخص:مسق:یک:تیفیک:اطری :ارگ :رپ رےہ:ںیہ:اؿ

ےبہارے:وبجمر:وہاجںیئ،:ویفس:ہیلع:االسلؾ:وک:دھکی:رک:ارگ:وعرںیت:اپلگ:وہاجںیئ:وت:اؿ:وک:وت:

ذعمور:رقار:دے:دںی:اور:اہلل:ےک:اعوقشں:رپ:یسک:وتق:تیفیک:اطری:وہاجےئ:وت:اؿ:وک:ذعمور:

دویاونں:وک:یھب:وت:ذعمور:رقار:دو۔:ارگ:اہلل:ایمں:یسک:وک:اےنپ:رقب:اک:رقار:ںیہن:دےتی،:اہلل:ےک:

:اہلل: وکیئ:اٰیلع:اقمؾ:داھکدںی:وت:وکیئ:اکروابرںیہن:رکاتکس،:رٹکیفایں:اکراخےن:بس:دنب:وہاجےت،

ےک:اونار:وک:دےنھکی:ںیم:اانت:یزہ:ےہ۔:ایس:ےیل:بج:اہلل:ایمں:تنج:ںیم:اانپ:ددیار:رکاںیئ:ےگ:وت:

اولں:اک:نسح:یزدی:ڑبھ:اجےئ:اگ۔:اہلل:ایمں:تنج:ںیم:رہ:ہعمج:وک:اانپ:ددیار:رکاںیئ:ددیار:رکےن:و

ےگ،بج:یتنج:ددیار:رکےک:اینپ:تنج:ںیم:واسپ:ٓاںیئ:ےگ:وت:وحرںی:ںیہک:یگ:ہک:ٓاج:وت:اہمترا:

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 22

نسح:تہب:ڑبھ:ایگ:ےہ،ہی:نسح:اہکں:ےس:الےئ:وہ :وہ:ںیہک:ےگ:ہک:اہلل:ایمں:ےن:ںیمہ:داھکی:

رے:ےرہے:ںیم:ذجب:وہایگ۔:ےہ،:اؿ:اک:ولجہ:امہ

رضحت:وفصرہ:اہیلع:االسلؾ:اک:ددیارِ:اونارِ:ایہٰل

بج:رضحت:ومٰیس:ہیلع:االسلؾ:ےن:وکہِ:وطر:رپ:اہلل:اک:ولجہ:داھکی:وت:اؿ:ےک:ےرہے:رپ:اہلل:

رکایگ،:اہلل:اعتٰیل:ےن:رفامای:ہک:اے:ومٰیس:مت:ےن:ریما:ولجہ:دھکی:ایل،:اب: ےک:ولجے:اک:ونر:رساتی

وک:ےب:رپدہ:وکیئ:ںیہن:دھکی:اتکس،:ارگ:ولےہ:اک:اقنب:ڈاولےگ:وت:یھب:ریما:ونر::اس:وک::اہمترے:ےرہے

اھپڑ:دے:اگ:ذٰہلا:اےنپ:ےرہے:رپ:اس:لبمک:اک:اقنب:اگلؤ: س:وک:مت:وکہِ:وطر:رپ:ےنہپ:وہےئ:ےھت:ویکں:

ہیلع: ہک:اس:ےن:ریما:ولجہ:دھکی:ایل:ےہ،وہ:ڑپکاریمے:ونر:وک:ربداتش:رکاتکس:ےہ۔رضحت:ومٰیس

ؾ:ےن:لبمک:اک:ک اا:اکوا:اور:ےرہے:رپ:ڈاؽ:رک:اینپ:زوہج:ح ہرہ:رضحت:وفصرہ:اہیلع:االسلؾ:ےک:االسل

اپس:رشتفی:الےئ۔اوہنں:ےن:وپاھچ:ہک:ٓاپ:ےن:ےرہہ:رپ:رپدہ:ویکں:ڈاؽ:راھک:ےہ :ٓاپ:اک:ےرہہ:

:ٓاج:دھکی:رک:وت:امہرا:دؽ:وخش:وہات:ےہ:اور:ٓاپ:ےن:اانپ:ےرہے:یہ:اپھچایل۔:رفامای:ہک:اے:وفصرہ:رگ:وت

ےھجم:ریغب:رپدہ:ےک:دےھکی:یگ:وت:ریتی:ٓاھکن:یک:روینش:متخ:وہاجےئ:یگ:ویکں:ہک:ٓاج:ےھجم:وکہِ:وطر:رپ:اہلل:

اک:ولجہ:رظن:ٓاای:ےہ:اور:اہلل:اعتٰیل:ےن:رفامای:ےہ:ہک:ٓاپ:ےک:ےرہے:ںیم:امہرا:ونر:رساتی:رکایگ،:اب:

ںینہپ:ےگ:وت:اس:ںیم:ےس:یھب::ٓاپ:اک:ےرہہ:وکیئ:ولخمؼ:ںیہن:دھکی:یتکس،ارگ:ٓاپ:ولےہ:اک:اقنب:یھب

امہرا:ونر:اظرہ:وہاجےئ:اگ:ذٰہلا:ٓاپ:اس:لبمک:اک:ک اا:ںیل:وج:ٓاپ:ےن:وکہ:وطر:رپ:انہپ:وہا::اھت،:اس:ےن:

: ریمی:یلجت:دھکی:یل:ےہ،:وہ:اےس:ربداتش:رکک :اگ:ویکں:ہک:وہ:ٓاپ:ےک:مسجِ:وبنت:رپ:اھت:،ٓاپ

یئگ۔:اس:ےس:اکی:ابت:مولعؾ:ےک:مسج:یک:ربتک:ےس:اس:لبمک:ےک:ک اے:ںیم:یھب:اطتق:ٓا

وہیئ:ہک:اہلل:واولں:ےک:مسج:رپ:وج:ڑپکا:وہات:ےہ:اور:اہلل:واولں:ےک:مسج:ےس:وج:اسسن:یتلکن:ےہ:اس:

ںیم:یھب:اہلل:اک:ونر:وہات:ےہ،وچں:ہک:اؿ:ےک:بلق:ںیم:اہلل:اک:ونر:وہات:ذٰہلا:اؿ:ےک:مسج:ےس:وج:

دہاتی:ےک:اونار:وہےت:ںیہ۔اسسن:یتلکن:ےہ:اس:اسسن:ےک:ادنر:یھب:اہلل:یک:روتمحں:اور:

:ہن: وت:رضحت:وفصرہ:ےن:اہک:ہک:ہی:ریمے: س:یک:ابت:ںیہن:ےہ:ہک:ںیم:ٓاپ:اک:ےرہہ

دوھکیں،:اوہنں:ےن:رفامای:ہک:ارگ:ےب:رپدہ:دوھکی:یگ:وت:ٓاھکن:یک:روینش:اضعی:وہاجےئ:یگ۔:رضحت:

ویکں:ہک:یبن::وفصرہ:ےن:رعض:ایک:ہک:ریمی:ٓاھکن:رےہ:ای:ہن:رےہ:ںیم:ٓاپ:اک:ےرہہ:رضور:دوھکیں:یگ

23

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

اک:ےرہہ:دےنھکی:ےس:ریمی:ٓاںیھکن:ڈنھٹی:وہیت:ںیہ،:ارگ:ںیم:ٓاپ:وک:ہن:دھکی:وکسں:وت:ریما:زدنہ:رانہ:

ےب:اکر:ےہ،:ںیم:ومت:وک:اس:ےس:رتہب:یتھجمس:وہں:ذٰہلا:ےھجم:دانھکی:وت:رضور:ےہ:نکیل:ےلہپ:ںیم:

۔:اوہنں:ےن:اانپ:اہھت:اکی:ٓاھکن:ےس:دوھکیں:یگ،:ٓازامؤں:یگ:ہک:اکی:ٓاھکن:اضعی:وہیت:ےہ:ای:ںیہن

اکی:ٓاھکن:رپ:راھک:اور:دورسی:ٓاھکن:ےس:رضحت:ومٰیس:ہیلع:االسلؾ:اک:ےرہہ:داھکی۔:رضحت:الجؽ:

ادلنی:رویم:رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہ:ہک:رضحت:وفصرہ:ےن:ےسیج:یہ:رضحت:ومٰیس:ہیلع:االسلؾ:اک:

ٓاھکن:یک:روینش:وفراً:متخ:وہیئگ۔::ےرہہ:داھکی:وت:اہلل:ےک:ونر:یک:کمچ:اینت:زیت:یھت:ہک:رضحت:وفصرہ:یک

ےسیج:یہ:اکی:ٓاھکن:یک:روینش:متخ:وہیئ:اوہنں:ےن:دورسی:ٓاھکن:ےس:یھب:دھکی:ایل،:ویکں:ہک:اںیہن:

اانت:یزہ:ٓاای:اھت:ہک:ربداتش:ںیہن:وہا،:اکی:ٓاھکن:اضعی:وہےت:دھکی:ریہ:ںیہ:نکیل:یتہک:ںیہ:ہک:اانت:

اک:ونر:کیب:وتق:دوونں:ونر:اک:یزہ:ٓاراہ:اھت:ذٰہلا::یزہ:ٓاای:ہک:وبنت:ےک:ےرہے:رپ:اہلل:اکونر:اور:یبن

دورسی:ٓاھکن:ےس:یھب:دھکی:ایل:اور:دوونں:ٓاوھکنں:یک:روینش:متخ:وہیئگ۔:ٓاامسؿ:ےس:ٓاواز:ٓایئ،:

؎::: اے:وفصرہ:ایک:ھجت:وک:اینپ:ٓاوھکنں:یک:روینش:ےک:اضعی:وہےن:اک:وکیئ:مغ:ےہ :وت:رعض:ایک

تفگ:رسحت:یم:وخرؾ:ہک:دص:زہار

اثنر:::: دؾ رک:: ات:::یمہ ے:وبد ددیہ::

اے:دخا!:ارگ:ریمی:وس:زہار:ٓاںیھکن:اور:وہںیت:وت:ںیم:ریتے:یبن:ےک:ےرہے:وک:دےنھکی:رپ:رقابؿ:

رکدیتی:ویکں:ہک:یبن:ےک:ےرہے:رپ:ٓاپ:اک:ولجہ:یھب:اھت:۔: س:وتق:اوہنں:ےن:ہی:ہلمج:اہک:اہلل:وک:اانت:

ایپر:ٓاای:ہک:ایس:وتق:دوونں:ٓاںیھکن:کیھٹ:رکدںی۔

دصیف:اانیمطؿ:احلص:رکےن:اک:ہخسن:وس

دنچ:دؿ:اہلل:رپ:اجؿ:دفا:رکےک:وت:دوھکی،اہلل:ایمں:اجؿ:ںیہن:ںیل::ےگ،: س:مت:اینپ:رطػ:

ےس:ارادہ:رکول:ہک:انگہ:ںیہن:رکںی:ےگ،:یسک:وعرت:وک:ںیہن:دںیھکی:ےگ::ہاےہ:اجؿ:رےہ:ای:ہن:رےہ،:

:امکل:وک:رایض:ر وھں:اگ،:اہنتیئ:ںیم،:اؿ:اشء:اہلل!:اجؿ:اجےئ:یگ:ںیہن۔ذٰہلا:ارادہ:رکول:ہک:ںیم:اےنپ

ابزاروں:ںیم،:درتفوں:ںیم،:رھگوں:ںیم،:دجسموں:ںیم:رہ:وتق:اہلل:وک:رایض:ر وھں:اگ،:ںیم:اس:اک:

دنبہ:وہں:دجسم:ںیم:یھب،:درتف:ںیم:یھب،:اکراخہن:ںیم:یھب:اور:اےنپ:رھگ:ںیم:یھب۔:رہ:وتق:یہی:وسوچ،:

وک:رہ:وتق:وخش:رےھک:اگ۔:وج:اےنپ:امکل:وک:دجسم:ںیم:وت:اےنپ:امکل:وک:وخش:ر وھےگ:وت:امکل:یھب:مت:

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 24

وھتڑی:دری:وخش:راتھک:ےہ:رگم:ڑسوکں:رپ،:ابزاروں:ںیم:انراض:رکات:ےہ:وت:اہلل:اعتٰیل:یھب:اس:اک:دؽ:

ھچک:دری:وخش:رےتھک:ںیہ:رگم:وہ:انگوہں:یک:وہج:ےس:یھبک:نیگمغ:اور:رپاشیؿ:یھب:رےہ:اگ،:اسیج:مت:

وےگ:وےسی:یہ:اورپ:ےس:اعمہلم:وہاگ۔:ارگ:مت:اہلل:اعتٰیل:وک:وس:یف:دص:اےنپ:امکل:ےک:اسھت:اعمہلم:رک

َِوِرایض:رکول:ےسیج:احصہب:ےن:وس:یف:دص:رایض:ایک:اھت:وت:اںیہن:ایک:ااعنؾ:الم:اھت َِعْنُُھْ ِالِلُ َرِِضَ

14َرُضْواَِعْنُہِ؎

اوہنں:ےن:اہلل:وک:رایض:ایک:وت:اہلل:ےن:اؿ:وک:رایض:رکدای۔:::

امکل:وک:رایض:رکات:ےہ:وت:امکل:یھب:اس:اک:دؽ:وخش:رکداتی:ےہ۔::دووتس!:وج:الغؾ:اےنپ

ٓاپ:وخیش:یک:زدنیگ:ہا ےت:ںیہ:ای:مغ:یک:زدنیگ:ہا ےت:ںیہ :ارگ:وخیش:وایل:زدنیگ:ہا ےت:ںیہ:وت:

اےنپ:امکل:وک:وخش:رںیھک:ہی:ہن:وسںیچ:ہک:ونوٹں:یک:ڈگویں:ےس،:ارئی:ڈنکرنشیوں:ےس:اور:داین:یک:

رکںیل:ےگ۔:رمغ:اک:ہمقل:زابؿ:رپ:وہاگ،:رمغ:یک:ربایین:زابؿ:رپ:وہیگ:ذلوتں:ےس:مہ:اانپ:دؽ:وخش:

نکیل:دخا:ہن:ہاےہ:وت:دؽ:رپاشیؿ:وہاگ۔::یسک:وک:اینپ:ویبی:ےس:تہب:تبحم:ےہ:نکیل:وہ:امیبر:ڑپی:رات:

رھب:اّلچریہ:ےہ،:ایک:اےس:رمغ:اک:ہمقل:وکسؿ:دے:اگ :ارگ:اہلل:وکسؿ:نیھچ:ک :وت:تنطلس،:تخت::و:

ین:اور:داین:یک:وکیئ:اطتق:اس:وک:وخش:ںیہن:رکیتکس۔: س:یک:وخیش:وک:دخا:نیھچ:اتج،:رمغ:یک:ربای

ک :اس:ےک:دؽ:وک:اسرا:اہجں:لم:رک:وخش:ںیہن:رکاتکس۔:وپری:داین:ارماکی،:روس،:رجینم:بس:یک:

اسسنئ،:بس:یک:ررسیچ:ےک:ٓاالت:یھب:اُس:ےک:دؽ:وک:وخش:ںیہن:رکےتکس: س:ےک:دؽ:ےس:اہلل:

ےک:دؽ:وک:دخا:وخیش:دے:وت:اسری:داین:لم:رک:اس:وخیش:وک:نیھچ::وخیش:وک:نیھچ:ک ۔:اور: س

ںیہن:یتکس۔:ہاےہ:دصر:و:وزری:امظع:یھب:انراض:وہاجںیئ۔

:فہک:یک:ااقتستم::یلع:ادلنی:اک:رازِ ااحصب

:فہک:تہب:رغبی:ےھت،:وہ:اکی:یبن:رپ:اامیؿ:ک :ٓاےئ،:اس:وتق:ےک:ِدوھکی:ااحصب

:ہک:دخا:وک:وھچڑو،:وتوکدوک:وھچڑو،:ںیمہ:دخا:امون:ورہن:مہ:ابداشہ:ےن:اؿ:یک:اخمتفل:یک،:ابداشہ:ےن:اہک

اہمترے:اہھت:ریپ:اکٹ:ڈاںیل:ےگاور:مت:وک:اھپیسن:رپ:ڑچاھدںی:ےگ۔:ہی:ولگ:ابداشہ:ےک:بضغ:ےس:

ےنچب:ےک:ےیل:اکی:اغر:ںیم:اج:ےپھچ:اہجں:اہلل:ےن:اںیہن:رقتًابی:نیت:وس:ربس:کت:ُُساےئ:راھک۔:اؿ:

8:البینۃ ؎14

25

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

َمنُۡواامرےہ:ںیہ:ےک:ابرے:ںیم:اہلل:اعتٰیل:رفیِِامَیۃ

ِۡفِت ہی:اکی:امجتع:یھت:وج:اےنپ:رب:رپ:ِِانَُُّھۡ

نیُُھُِْھًدیاامیؿ:الیئ:یھت،ْ15َوِزد

؎

اور:مہ:ےن:اؿ:وک:دہاتی:ںیم:اور:رتیق:دی۔:

رۃمح:اہلل:ہیلع:ریسفت:ومحض:ارقلٓاؿ:ںیم:رفامےت: اشہ:دبعااقلدر:اصبح:دحمِث:دولہی

ُِھًدیِںیہ نیُُھْْوبثت:ےہ:ہک:ےلہپ:مت:ومعمیل:ومنم:ےھت:نکیل:مہ:ےن:اس:ںیم:والتی:اک:َوِزد

اامیؿ:ںیم:رتیق:دے:رک:مت:وکویل:اہلل:انبدای:ہک:مت:ابداشہ:ےک:اقملب:ڑھکے:وہےئگ۔:اہلل:اعتٰیل:

رفامےت:ںیہ:ہک:ریمے:ہی:رغبی:دنبے:وہنجں:ےن:یھبک:ابداشوہں:وک:داھکی:کت:ںیہن:اھت،:

:اطتق:ںیہن:یھت،:نکیل:بج:اہلل:ےن:اؿ:ےک:داینوی:جاحظ:ےس:تہب:فیعض:اور:زمکور:ےھت،:وکیئ

اامیؿ:وک:وقی:ایک:وت:ابداشہ:ےک:اقملب:اھٹ:ڑھکے:وہےئ:اور:ابداشہ:ےس:انمرظہ:رکرےہ:ںیہ:ہک:مہ:

مت:وک:دخا:ںیہن:امےتن،:مہ:وت:اہلل:وک:امےتن:ںیہ:وج:امہرا:اخقل:ےہ،:امکل:ےہ۔:اہلل:اعتٰیل:رفامےت:ںیہ:ہک:

ِوفج:ےکاقملب:ےسیک:ڑھکے:وہےئاس:اک:ایک:راز:اھت :ریمے:رغبی:دنبے:ابداشہ:اور:اس:یک

بُِِھِۡ ِقُُُلۡ َناَِعٰلیَۡربَط ِّوَ

16؎

مہ:ےن:اؿ:ےک:دولں:ےس:راہطب:اقمئ:رکایل:اھت۔:ینعی:مہ:ےن:اؿ:ےک:

دولں:وکاہسرا:دای:اور:اںیہن:وبضمط:رکدای،:اؿ:ےک:دولں:اک:اینپ:ذات:ےس:راہطب:اقمئ:رکایل:اھت۔:اینپ:

ط:رکدای:اھت:ےسیج:اجونر:وک:ابدنھ:دو:وت:اس:وک:ےتہک:ںیہ:رموبط:وہایگ،:ر :دویتس:اک،:تبحم:اک:رہتش:وبضم

؎::: وہایگ۔:اس:وک:وخاہج:اصبح:رفامےت:ںیہ

مہ:مت:یہ: س:ٓااگہ:ںیہ:اس:ر :یفخ:ےس

مولعؾ::یسک::اور::وک::ہی::راز:::ںیہن::ےہ

:دوتس:اےنپ:دؽ:ںیم:اہلل:وک:اس:داین:ںیم:اہلل:وخد:وت:رظن:ںیہن:ٓاات:نکیل::اہلل:ےک:اوایلء:اور:اہلل:ےک

وسحمس:رکےت:ںیہ:اور:اہلل:اعتٰیل:اک:اےنپ:اوایلء:ےس:ر :و:قلعت:اک:ہی:راز:یسک:اور:وک:مولعؾ:ںیہن:

بُِِھِۡوہات،وت:اہلل:اعتٰیل:رفامےت:ںیہ: ِقُُُلۡ َناَِعٰلیَِۡربَط مہ:ےن:اؿ:ےک:دولں:ےس:راہطب:اقمئ:َِو

؎: انتک:یہ:زمکور:وہ:نکیل:ومالان:رویم:رفامےت:ںیہرکایل،:اور: س:ےک:دؽ:ےس:اہلل:اک:راہطب:وہ:وہ:

روےہب:ہک:تسہ::او::را:ریش:تشپ

گااں:: کّلہ دنکشب::

ل

تشم::: را:::ہب:: پ لن

13:الہکف ؎15

14:الہکف ؎16

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 26

س:ولڑمی:اک:ریش:ےسقلعت:وہاور:ریش:اک:اہھت:اس:ولڑمی:یک:ھٹیپ:رپ:وہوت:وہ:ولڑمی:ےتیچ:اک:کّلہ:

وہ۔:ولڑمی:اینت:زمکور،:اینت:زبدؽ:وہیت:ےہ:اکی:وھگہسن:امر:رک:وتڑ:دے:یگ:ہاےہ:وہ:ینتک:یہ:زمکور:

:ںیہ:ہک:مت:وت:ولڑمی:وہےئگ:وہ،:نکیل:ارگ:ریشہہک:دے:ہک: ہک:اس:یک:زبدیل:رپ:اثمںیل:دی:اجیت:

ےہ:نکیل:ںیم:ریتے:اسھت:وہں،: اے:ولڑمی:وت:زبدؽ:ےہ،:زبدیل:ںیم:ریتی:اثمؽ:شیپ:یک:اجیت

:ےس:دھکی:ںیہن:اتکس۔:وت:ومالان:رویم:ریتا:قلعت:ریمے:اسھت:ےہ،:لگنج:ںیم:ےھجت:وکیئ:رتیھچ:رظن

رۃمح:اہلل:ہیلع:رفامےت:ںیہ:ہک: س:ولڑمی:یک:تشپ:رپ:ریش:اک:اہھت:وہ:وہ:ےتیچ:اک:ہلک:اکی:وھگےسن:ےس:

اھپڑ:دے:یگ۔

الہ:اہلل:وک:اذیا:راسین:ےس:ںیچب

اہلل:واک :ےنتک:یہ:زمکور:وہں:اؿ:ےک:مسج:یک:زمکوری:وکتم:دوھکی:ہک:زمکوری:ےس:

:اکی:نم:ےک:ںیہ:مہ:نیت:نم:ےک:ںیہ۔:ارتخ:ناولاؿ:ربادری:وک:اؿ:ےک:ےرہے:ےلیپ :وہ :ںیہ،

االعؿ:رکات:ےہ:ہک:اہلل:واک :ارگزمکور:مسج:ےک:ںیہ:وت:ہی:ہن:وسوچ:ہک:مہ:اؿ:وک:یتشُک:ںیم:خٹپ:دںی:

ےگ،:وہ:زمکور:وت:ںیہ:نکیل:اؿ:ےک:اورپ:دخا:اک:اہھت:ےہ،:اؿ:وک:رتیھچ: ہاہ:ےس:دےنھکی:واولں:اک::اخدناؿ:

اجےئ:اگ،:مت:ایک:اہمتری:اوالدوں:رپ:یھب:ذعاب:ٓااجےئ:اگ۔:بج:یسک:اہلل:واک :وک:یسک:وقؾ:ےن:اڑج:

اتسای:وت:ویتسبں:یک:ایتسبں:ابتہ:وہںیئگ۔:وتریمے:دووتس!:ارگ:اہلل:واک :ےلیپ:ےرہے:ےک:اور:زمکور:

؎: رظن:ٓاےت:ںیہ:وت:ہی:ہن:وھجمس:ہک:وہ:وایعق:زمکور:ںیہ۔:ومالان:رویم:رفامےت:ںیہ

زرنی:نم:رگنم:ہک:اپےئ:ٓاںینہ:دارؾرخ:

ہچ:یم:داین:ہک:در:ابنط:ہچ:اشہ:ںیشنمہ:دارؾ

ریما:الیپ:ےرہہ:تم:دوھکیہک:ںیم:وبضمط:ریپ::راتھک:وہں:ںیہمت:ایک:مولعؾ:ہک:ںیم:اےنپ:ابنط:ںیم:انتک::

ڑبا:ابداشہ:راتھک:وہں۔امہرے:اظرہی:مسج:وک:تم:دوھکی:ہک:امہرے:اپس:وفج:ںیہن:ےہ،:وپسیل:

،:ڑبے:ڑبے:اکمؿ:ںیہن:ںیہ۔:ارے: س:وک: س:احؽ:ںیم:دخا:رےھکایس:ںیم:اہلل:ںیہن:ےہ

ےس:رایض:روہ۔:ٓاج:ارتخ:وک:اہلل:ےن:ہی:اخاقنہ:دی:ےہ:نکیل:ںیم:ےن:وھجڑپنویں:ںیم:یھب:دؿ:

زگارے:ںیہ،:رہ:احتل:وک:داھکی:ےہ:اور:اہلل:ےن:ہشیمہ:مہ:وک:وخش:راھک:ےہ،:ادمحلہلل۔:ںیم:اہجں:

:روہں: س:ہی:یہ:اتہک:وہں:ہک:ای:اہلل!:ارگ:ٓاپ:مہ:ےس:وخش:ںیہ:وت:یھب:روہں: س:احؽ:ںیم:یھب

27

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

امہرا:دؽ:یھب:وخش:ےہ۔

است:تشپ:کت:دخا:اک:لضف:احلص:رکےن:اک:رطہقی

اہلل:مہ:بس:ےس:وخش:رےہ۔: س:ومنم:یک:بس:ےس:ڑبی:امکیئ،:ومنم:اک:بس:ےس:

: ارگ:اہلل:زخاہن،:ومنم:یک:بس:ےس:ڑبی:دوتل:یہی:ےہ:ہک:اہلل:اس:ےس:وخش:رےہ۔:دووتس!

انراض:ےہ:وت:واہلل:مسق:اھکرک:اتہک:وہں:ہک:اہمترے:ویبی:ےچب،اہمترے:رمغ:یک:ربایاینں،:اہمترا:

اکروابر:مت:وک:نیچ:ہن:دے:ےکس:اگ۔ س:ےن:اےنپ:امکل:وک:انراض:ایک:وہا:ےہ:اس:وک:ںیہک:نیچ:ںیہن:

لم:ےکس:اگ:اور:اہمتری:اوالد:یھب:نیچ:ےس:ہن:رہ:ےکس:یگ۔:

رکایل:وت:العہم:ٓاولیس:رفامےت:ںیہ:ہک:اکی:ویل:اہلل:یک:اسوتںی:تشپ::اور:ارگ:اہلل:وک:رایض

:دو:ےچب:میتی:وہےئگ:ےھت،:اؿ:یک:دویاررگریہ:یھت: س:ےک:ےچین:اؿ:اک:زخاہن:دنف:اھت:وت:اہلل: ںیم:

:رضخ:ہیلع:االسلؾ:وک:مکح:دای:ہک:اس:دویار:وک:دیساھ:رکدو،:ارگ:ہی:دویار:رگ:یئگ:وت: اعتٰیل:ےن:رضحت:

:وج:اس:ےک:ابپ:اک:زخاہن:ےہ:وہ: لھ:اجےئ:اگ:اور: یتس:واک :اس:وک:ولٹ:ںیل:دویار:ےک:ےچین

ۡوُھَماَِصاِْلًاِےگ۔اہلل:اعتٰیل:رقٓاِؿ:اپک:ںیم:رفامےت:ںیہُ17َِوِکَاَنِاَب

؎

اؿ:اک:ابپ:کین:اھت،:

اس:ابپ:یک:یکین:یک:ربتک:ےس:مت:اؿ:یک:دویار:ااھٹرک:دیسیھ:رکدو۔

وکیئ:دجہت،:وکیئ:ارشاؼ،:وکیئ:روزہ:اثتب:ںیہن:ےہ،:ہی:میتی:ےچب:ایھب:اؿ:اک:وکیئ:لمع،:

ایھب:وت:ہی:ابغل:یہ:ںیہن:وہےئ:ںیہ،اؿ:رپ:ہی:لضف:رصػ:اؿ:ےک:ابپ:ےک:انؾ:رپ:وہراہ:ےہ:ہک:

اسوتںی:تشپ:ےلہپ:اؿ:اک:ابپ:دادا:اہلل:واال:اھت۔:العہم:ٓاولیس:رۃمح:اہلل:ہیلع:ریسفت:روح:ااعملین:ںیم:

ابِِرفامےت:ںیہ ِالّسَ ََبِْاّل 18َعِکَاَن

؎

: ِریمض یکِکَاَنِاہیںَْب

ْیک:رطػ:اجریہ:ےہ:ینعی:وہ: اَّل

: ابَِعِاسوتںی:تشپ:اک:ابپ:اھت، ِالّسَ ََبْ:ابپ:ِکَاَنِربخ:ےہ::اَّل یک،:ینعی:ہی:اسوتںی:تشپ:ےلہپ:اک

:اعتٰیل:رمح:رفامرےہ: :رپ:دخا اھت۔اسوتںی:تشپ:ےلہپ:وج:اہلل:واال:اھت:اس:یک:اسوتںی:تشپ:یک:اوالد

اہلل!:ٓاپ:ےنتک:رکمی:ںیہ:ہک:اےنپ:اعوقشں:یک:اسوتںی:تشپ:رپ:یھب:ںیہ۔واہ:رے:ریمے:رکمی:

لضف:وہراہ:ےہ۔:دووتس!:اکی:اہلل:واال:ارگ:یسک:اخدناؿ:ںیم:زگراجےئ:وت:اید:ر وھ:مت:ےن:وخد:اینپ:

82:الہکف ؎17

بریوةِ،داراحیا:ِالرتاتِ،(82)الہکفِ،16/13:روحِالمعاّن ؎18

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 28

ذات:رپ:وت:ااسحؿ:ایک:نکیل:اینپ:است:وتشپں:رپ:یھب:ااسحؿ:ایک۔:وج:صخش:اہلل:واال:اتنب:ےہ:ہن:رصػ:

ااسحؿ:رکات:ےہ:ہکلب:اینپ:است:وتشپں:رپ:ااسحؿ:رکات:ےہ۔:اؿ:اشء:اہلل!:اس:یک::ہی:ہک:وہ:اےنپ:اورپ

است:وتشپں:رپ:اہلل:یک:رتمح:انزؽ:وہیگ۔

رحاؾ:وخااشہت:یک:رقابین:رپ:ااعنؾ

ِ س:ٓاج:اک:ومضمؿ:ےہ َۡ

لِِمۡییُِِکۡنُتِِِمَنِالّظ ۡ َنَکِۖ٭ِِاّّنِ ی

ۡۡبَُتِِس

ِِۡاَنِِِِۤاّّلَ َ

ِِِاٰلیۤ19َِّل

؎

:ےس:دؽ:وک:اکوٹ:اور:اہلل:ےس:وجڑو،:ال:اک ہ:یک:ولتار:ےس::رُبی:رُبی:وخااشہت:وک:اکوٹ،:اؿ:ینعی:ریغ:اہلل

وخااشہت:ےس:ربھگاؤ:تم،:ہی:رقابین:ےک:دےبن:ںیہ،:ہی:وج:وعرںیت:ڑسوکں:رپ:ےب:رپدہ:رھپریہ:

اؿ:ےس:رظن:اچبان:امہرے:ےیل:رقابین:ےک:دےبن:ںیہ،:رگم:ہی:رقابین:ڑسوکں:رپ:ںیہن:وہیت،:دؽ: ںیہ

ِِ:وہیت:ےہ۔:اےنپ:دؽ:یک:رحاؾ:وخاشہ::وکںیم ِ ِ َِِِاٰلیۤیک:رھچی:ےس:رقابؿ:رکدو:،:رھپ:ایک:ےلم:اگ :َّل

رھپ:ہی:ےلم:اگ:ہک:ںیہمت:اہلل:اعتٰیل:اک:ددیار:بیصن:وہاجےئ:اگ،:دؽ:یک:رظن:ےس:اہلل:اک:ہاشدہہ:وہاگ،:

:اس:ٓاھکن :اس:ٓاھکن:ےس:اہلل:رظن:ںیہن:ٓاںیئ:ےگ، : :ےس:ددیاروت:نکیل:اس:ٓاھکن:ےس:ںیہن:وہاگ،

تنج:ںیم:ےلم:اگ،:نکیل:دؽ:ےک:ادنر:ٓاپ:وک:مولعؾ:وہاجےئاگ:ہک:وکیئ:لم:ایگ:ےہ۔

َِہی:ابلط:دخا:ےنتج:زایدہ:وبحمب:وہں:ےگ: ِِِاٰلیۤ: یک:ولتار:اینت:یہ:رہگی:ےگل:یگَِِِّل ِاور:

ِۤاّّلَ

َتِۡاینپ:وخااشہت:یک:یلجت:اینت:یہ:زایدہ:انزؽ:وہیگ۔:وج:انتج:زایدہ:اعقش:یزاج:وہات:ےہ:اس:وک:ِاَن

رپ:ولتار:الچےن:ںیم:اینت:یہ:زایدہ:فیلکت:وہیگ۔:رقابین:اک:اجونر:انتج:زایدہ:وموا:وہات:ےہ:رھچی:یھب:

اینت:یہ:رہگی:الچین:ڑپیت:ےہ۔:رمیغ:ذحب:رکےن:ںیم:اور:اگےئ:ذحب:رکےن:ںیم:رفؼ:وہات:ےہ:ای:

:ڑبا:آاسنیھٓاایگ: س:ںیہن :رمیغ:ذحب:رکو:وت:اکی:اچن:ےس:یھب: م:رگدؿ:اکینٹ:ڑپیت:ےہ:نکیل:تہب

َِہی:ِیک:رگدؿ:اکی:ٹف:ومیٹ:ےہ:اس:رپ:رھچی:ریھپےن:ںیم:وتق:ےگل:اگ۔:وت ےنتج:زایدہ:دؽ:ِِِِاٰلی

ہ:زایدہ:ےہ:وت:اس:یکِِّںیم:ںیسھگ:ےگ:ًالثم:یسک:ےک:یزاج:ںیم:قشع:اک:امد ِ ِ َ

یک:ولتار:یھب:اینت:یہ:ِاٰلی

۔:رہگی:ےلچ:یگ،:وہ:اس:ولتار:وک:دؽ:یک:رہگایئ:کت:ک :اجےئ:اگ

بج:اجمدہہ:زایدہ:وہاگ:وت:اسرا:دؽ:اہلل:ےک:ولجؤں:ےس:رھب:اجےئ:اگ:اؿ:اشء:اہلل۔:ایس:

87:اّلنبیٓا: ؎19

29

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت

ےیل:اہلل:ایمں:ےن:امہرے:یزاج:ںیم:تبحم:اک:امدہ:رھک:دای:ےہ:اتہک:اہمتری:ولتار:اورپ:یہ:اورپ:ہن:

َِِےلچ،:رمیغ:یک:رطح:ہن:وہ:ہک:ذرا:یس:دری:ںیم:ذحب:رکدای،:دؽ:یک:رہگایئ:کت الچؤ:اتہک::یک:ولتارِِِِاٰلی

اہمترا:اسرا:دؽ:ریغ:اہلل:ےس:اپک:وہرک:امہرے:ولجوں:ےک:اقلب:وہاجےئ،:رھپ:ںیہمت:اےنپ:دؽ:

َتِںیمَۡتِیہ:ِاَن

ۡ رظن:ٓاےئ:اگ۔ِاَن

بج:وکہِ:وطر:رپ:اہلل:یک:یلجت:انزؽ:وہیئ:وت:املعء:ےن:اھکل:ےہ:ہک:وہ:اہلل:یک:یلجت:وک:ربداتش:

:نکیل:ومالان :اس:ےیل:ک اے::ہن:رکاکس:اس:ےیل:ک اے:ک اے:وہایگ: :وہ رویم:رفامےت:ںیہ:ہک:

ک اے:وہایگ:ہک:اہلل:اک:ونر:ریمے:ادنر:کت:ٓااجےئ،:ارگ:ںیم:تخس:روہں:اگ،:وٹھپں:اگ:ںیہن:وت:اہلل:

ےک:اونار:ریمے:اورپ:یہ:اورپ:رںیہ:ےگ،:وگای:وکہِ:وطر:اہلل:اک:اعقش:اھت،:اس:ےن:اہک:ہک:ںیم:یدلی:

ہ:ںیم:سھگ:اجےئ۔::ےس:ک اے:ک اے:وہاجؤں:اتہک:اہلل:اک:ونر:ریمےّہ:ذرّ ذر

:راھک:ےہ:ہک:دؽ:یک: اہلل:اعتٰیل:ےن:اےنپ:اعوقشں:ےک:ےیلایس:ےیل:اانت:تخس:اجمدہہ

:ذرہ:ںیم:اہلل:اک:ونر:دالخ:وہاجےئ:ایس:ےیل: وخاشہ:ک اے:ک اے:وہاجےئ:اتہک:دؽ:ےک:ذرہ

ریمے:دووتس:ںیم:اتہک:وہں::::؎

:: س::اک::اامؾ::وہات::ےہقشع

وہات:::ےہس::اک::اواچن::اقمؾ::ا

ذوِؼ:اعیقش:یک:الہ:اہلل:ےک:اہوھتں:رتتیب:یک:رضورت

داین:ےک:اعوقشں:وک:ولگ:رُبا:ےتہک:ںیہ:نکیل:ںیم:تبحم:واولں:ےس::ہاےہ:وہ:داینوی:تبحم:

یہ:ںیم:ویکں:ہن:رگاتفر:وہں:تہب:تبحم:رکات:وہں:ویکں:ہک:اؿ:اک:یزاج:وج:ااہتنیئ:اعاقشہن:ےہ:وہ:

ڑی:یس:النئ:دبینل:ےہ،:انجن:ںیم:امیٹس:وت:ےہ:نکیل:اےٹُل:تہب:یدل:درتس:وہاجےئ:اگ،: س:وھت

اعیقش:کیھٹ:رکان:وہاگ۔:اور:ارگ:یسک: اجرےہ:ںیہ،:زنمؽ:یک:رطػ:ںیہن:اجرےہ:ںیہ:ذٰہلا:اؿ:اک:ذوِؼ

ےک:ادنر:امیٹس:یہ:ںیہن:ےہ،:رٹیپوؽ:یہ:ںیہن:ےہ:وت:ایک:رکںی:ےگ :یھبک:داکھ:دںی:ےگ:یھبک:دیپؽ:

:قشع:اک:رٹیپوؽ:ےہ:وہ:ڑبے:اےھچ:ولگ:ںیہ،:ومولویں:وک:اؿ:ںیلچ:ےگ۔:ذٰہلا:نج:ےک:دولں:ںیم

ےس:دویتس:رکین:ہاےیہ،:رصػ:اؿ:یک:ڈراویئگن:حیحص:رکدو:ویکں:ہک:اماشء:اہلل:یکنیٹ:وت:رٹیپوؽ:ےس:

ایلجتِت:اہیہٰل:یک:ریغ:افین:ذلت 3۴

لف:ےہ: س:راہتس:حیحص:داھکدو۔:اور:ارگ:رٹیپوؽ:یہ:ںیہن:ےہ:وت:ومولی:الھک:اس:وک:راہتس:داھکےئ،:

ں:�