BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI

BỘ MÔN: KHOA HOC MAY TINH

KHOA: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

BÀI GIẢNG

TIN HỌC ĐẠI CƢƠNG

TÊN HỌC PHẦN: TIN HỌC ĐẠI CƢƠNG

MÃ HỌC PHẦN: 17202

TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO: ĐẠI HỌC CHÍNH QUY

DÙNG CHO SV NGÀNH: CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

HẢI PHÒNG - 2008

i

MỤC LỤC

Chƣơng 1. Đại cƣơng về tin học .............................................................................................. 1

1.1. Thông tin và xử lý thông tin, đơn vị đo thông tin .................................................. 1

1.2. Xử lý thông tin ....................................................................................................... 2

1.3. Ứng dụng công nghệ thông tin ............................................................................... 3

Chƣơng 2. Nguyên lý biểu diễn và xử lý thông tin ................................................................ 4

2.1. Kiến trúc chung của máy tính điện tử .................................................................... 4

2.2. Nguyên lý Von Neumann....................................................................................... 4

2.3. Các thiết bị của máy tính ........................................................................................ 5

2.4. Biểu diễn thông tin trong máy tính ........................................................................ 5

Chƣơng 3. Hệ điều hành .......................................................................................................... 6

3.1. Chức năng của hệ điều hành .................................................................................. 6

3.2. Sự phát triển các hệ điều hành ............................................................................... 6

3.3. Hệ điều hành MS DOS ........................................................................................... 6

3.4. Hệ điều hành MS WINDOWS ............................................................................. 12

3.5. Giới thiệu hệ điều hành Unix và Linux ................................................................ 14

Chƣơng 4. Mạng máy tính, Internet và tội phạm tin học ................................................... 14

4.1. Mạng máy tính ..................................................................................................... 15

4.2. Internet ................................................................................................................. 15

4.3. Tội phạm tin học .................................................................................................. 16

Chƣơng 5. Phần mềm soạn thảo văn bản MS Word ........................................................... 17

5.1. Khởi động màn hình làm việc - các thao tác cơ bản ............................................ 17

5.2. Định dạng văn bản ............................................................................................... 19

5.3. Các lệnh về khối ................................................................................................... 22

5.4. Các chế độ hiển thị văn bản. ................................................................................ 24

5.5. Các thao tác tạo bảng biểu trong văn bản ............................................................ 35

5.6. Sắp xếp dữ liệu trong bảng và tính toán ............................................................... 41

5.7. Chèn thêm đối tượng vào văn bản ....................................................................... 45

5.8. Tạo số trang - tiêu đề, hạ mục .............................................................................. 46

Chƣơng 6. Phần mềm Bảng tính Excel ................................................................................. 46

6.1. Khởi động Excel - Giới thiệu bảng tính ............................................................... 47

6.2. Cách tạo lập bảng tính .......................................................................................... 47

6.3. Định dạng dữ liệu trong bảng tính ....................................................................... 48

6.4. Thao tác sao chép, di chuyển dữ liệu. .................................................................. 53

6.5. Làm việc với các vùng - làm việc với các tệp bảng tính, in ấn ............................ 56

ii

6.6. Đồ thị trong Excel - chèn các đồ hoạ vào trong bảng tính ................................... 57

6.7. Cơ sở dữ liệu trong Excel..................................................................................... 64

6.8. Liên kết dữ liệu .................................................................................................... 65

6.9. Tạo Macro ............................................................................................................ 65

Chƣơng 7. Phần mềm trình chiếu Power Point ................................................................... 66

7.1. Giới thiệu chương trình Power Point ................................................................... 66

7.2. Soạn thảo nội dung trình chiếu ............................................................................ 66

7.3. Định dạng hiệu ứng và hoàn thiện trình chiếu ..................................................... 67

Tài liệu tham khảo ................................................................................................................. 73

iii

Tên học phần: Tin học đại cương (dành cho SV khoa CNTT) Loại học phần: 2

Bộ môn phụ trách giảng dạy: Khoa học máy tính Khoa phụ trách: CNTT

Mã học phần: 17202 Tổng số TC: 4

TS tiết Lý thuyết Thực hành/Xemina Tự học Bài tập lớn Đồ án môn học

75 30 45 0 0 0

Điều kiện tiên quyết:

Môn học cần được bố trí tại kỳ học đầu tiên

Mục tiêu của học phần:

Giúp cho sinh viên nắm bắt được kiến thức cơ bản về tin học, về hệ điều hành

Windows.

Cung cấp các kiến thức cơ bản về soạn thảo văn bản hành chính với MS Word

Phân tích và thiết kế bảng tính để áp dụng trong công tác văn phòng với MS Excel

Thiết kế tài liệu trình chiếu với MS PowerPoint

Khai thác thông tin trên Internet

Một số phương pháp phát hiện và phòng tránh virus Tin học

Nội dung chủ yếu

Gồm 2 phần:

Phần các kiến thức cơ sở: cung cấp cho sinh viên các kiến thức cơ sở về thông tin, máy

tính, phần mềm và ứng dụng công nghệ thông tin.

Phần sử dụng máy tính: cho sinh viên làm quen với máy tính, thực hành các lệnh và các

phần mềm xử lý thông tin thông dụng và Internet, virus, sử dụng các chương trình soạn thảo

văn bản, bảng tính, tạo slide trình chiếu

Nội dung chi tiết của học phần:

TÊN CHƢƠNG MỤC

PHÂN PHỐI SỐ TIẾT

TS LT TH/Xemina BT KT

Chƣơng 1. Đại cƣơng về tin học 4 4 0 0 0

1.1. Thông tin và xử lý thông tin, đơn vị đo

thông tin 1

1.1.1. Tổng quan về thông tin

1.1.2. Độ đo thông tin

1.1.3. Mã hóa thông tin

1.2. Xử lý thông tin 1

1.2.1. Xử lý thông tin

1.2.2. Xử lý thông tin bằng máy tính điện tử

1.2.3. Tin học và công nghệ thông tin

1.3. Ứng dụng công nghệ thông tin 2

1.3.1. Các bài toán khoa học kỹ thuật

iv

TÊN CHƢƠNG MỤC

PHÂN PHỐI SỐ TIẾT

TS LT TH/Xemina BT KT

1.3.2. Các bài toán quản lý

1.3.3. Tự động hoá

1.3.4. Công nghệ thông tin trong hoạt động văn

phòng

1.3.5. Công nghệ thông tin và giáo dục

1.3.6. Thương mại điện tử

1.3.7. Công nghệ thông tin và ứng dụng hàng

ngày

Chƣơng 2. Nguyên lý biểu diễn và xử lý

thông tin 5 3 1 0 1

2.1. Kiến trúc chung của máy tính điện tử 0.5

2.2. Nguyên lý Vol Neumann 0.5

2.3. Các thiết bị của máy tính 1

2.4. Biểu diễn thông tin trong máy tính 1 1

2.4.1. Các hệ đếm thường dùng trong tin học

2.4.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính 1

2.4.3. Lưu trữ thông tin trên máy tính

Chƣơng 3. Hệ điều hành 15 7 7 0 1

3.1. Chức năng của hệ điều hành 0.5

3.2. Sự phát triển các hệ điều hành 0.5

3.3. Hệ điều hành MS DOS 3 3 1

3.3.1. Mô tả họ máy tính PC

3.3.2. Tổ chức thông tin trên đĩa

3.3.3. Khái niệm tệp tin (file), đường dẫn, thư

mục

3.3.4. Lệnh nội trú và ngoại trú

3.3.5. Thực hiện một chương trình trên MS

DOS

3.3.6. Các lệnh thao tác với file và thư mục

3.4. Hệ điều hành MS WINDOWS 2 4

3.4.1. Giới thiệu WINDOWS

3.4.2. Các tác vụ cơ bản trong WINDOWS

3.4.3. Một số ứng dụng chuẩn trong

WINDOWS

3.4.4. Các tùy biến hệ thống

3.4.5. Cách cài đặt và gỡ bỏ chương trình

3.5. Giới thiệu hệ điều hành Unix và Linux 1

Chƣơng 4. Mạng máy tính, Internet và tội

phạm tin học 5 2 3 0 0

4.1. Mạng máy tính 0.5

4.1.1. Các mô hình xử lý cộng tác

4.1.2. Mạng máy tính

4.2. Internet 1 2

v

TÊN CHƢƠNG MỤC

PHÂN PHỐI SỐ TIẾT

TS LT TH/Xemina BT KT

4.2.1. Khái niệm về Internet

4.2.2. Các tài nguyên trên Internet

4.2.3. Các dịch vụ trên Internet

4.2.4. Công nghệ Internet

4.3. Tôi phạm tin học 0.5 1

4.3.1. Tin tặc, tội phạm kỹ thuật

4.3.2. Khái niệm, phân loại và cách phòng

chống virus

4.3.3. Vấn đề bản quyền và đạo đức nghề

nghiệp

Chƣơng 5. Phần mềm soạn thảo văn bản

MS Word 19 7 12 0 0

5.1. Khởi động màn hình làm việc - các thao

tác cơ bản 1 1

5.1.1. Khởi động, thoát chương trình

5.1.2. Mở và lưu giữ tài liệu

5.1.3. Các thao tác nhập, xoá, di chuyển văn

bản

5.2. Định dạng văn bản 1 2

5.2.1 Định dạng ký tự

5.2.2 Định dạng đoạn văn bản (Paragraph)

5.2.3. Môi trường tiếng Việt

5.3. Các lệnh về khối: Sao chép; di chuyển; sử

dụng Autotext; tìm kiếm và thay thế 0.5 2

5.4. Các chế độ hiển thị văn bản. Định dạng

trang văn bản, in ấn. 1 2

5.4.1. Các chế độ hiển thị văn bản trong cửa sổ

soạn thảo

5.4.2. Định dạng văn bản dạng cột báo

5.4.3. Định dạng trang văn bản (đặt lề, cỡ giấy,

hướng in, in ấn)

5.4.4. In trộn (mail merge)

5.5. Các thao tác tạo bảng biểu trong văn bản 1 1

5.5.1. Thao tác tạo bảng

5.5.2. Định dạng bảng

5.6. Sắp xếp dữ liệu trong bảng và tính toán 1 2

5.7. Chèn thêm đối tượng vào văn bản: ký

hiệu, khung hình, ảnh, chữ nghệ thuật, công

thức, biểu đồ, …

0.5 1

5.8. Tạo số trang - tiêu đề, hạ mục - Tạo và sử

dụng Macro, dùng các kiểu trình bày Style 1 1

Chƣơng 6. Phần mềm Bảng tính Excel 19 5 14 0 0

6.1. Khởi động Excel - Giới thiệu bảng tính 0.5

vi

TÊN CHƢƠNG MỤC

PHÂN PHỐI SỐ TIẾT

TS LT TH/Xemina BT KT

6.2. Cách tạo lập bảng tính 0.5 1

6.3. Định dạng dữ liệu trong bảng tính 0.5 2

6.3.1 Định dạng bảng tính

6.3.2 Sao chép, hủy bỏ định dạng

6.3.3 Sử dụng Style

6.4. Thao tác sao chép, di chuyển dữ liệu. Chèn

xoá ô, cột, hàng trong bảng tính, áp dụng toán

học trong bảng tính.

1 2

6.4.1. Sao chép và di chuyển dữ liệu

6.4.2. Chèn xoá ô cột, hàng

6.4.3. Áp dụng toán học trong bảng tính (địa

chỉ tương đối, tuyệt đối). Cách sử dụng các

hàm

6.4.4. Một số hàm thường dùng (Sum, If,

Average, Max, Min, Rank, Int, Mod, Round,

Left, Right, Upper, Lower, Len, Rept...)

6.5. Làm việc với các vùng - làm việc với các

tệp bảng tính, in ấn 0.5 2

6.6. Đồ thị trong Excel - chèn các đồ hoạ vào

trong bảng tính 0.5 2

6.7. Cơ sở dữ liệu trong Excel 0.5 2

6.7.1 Tạo cơ sở dữ liệu

6.7.2 Tìm kiếm, sắp xếp trong một CSDL, đặt

lọc dữ liệu

6.8. Liên kết dữ liệu 0.5 1

6.8.1. Liên kết giữa các bảng tính (sheets)

trong cùng 1 tệp tin bảng tính

6.8.2. Liên kết giữa các tệp tin bảng tính

(Workbooks)

6.8.3. Liên kết giữa Excel và những ứng dụng

khác trong Windows

6.9. Tạo Macro 0.5 2

Chƣơng 7. Phần mềm trình chiếu Power

Point 8 2 6 0 0

7.1. Giới thiệu chương trình Power Point 0.5 1

7.2. Soạn thảo nội dung trình chiếu 0.5 2

7.3. Định dạng hiệu ứng và hoàn thiện trình

chiếu 1 3

Nhiệm vụ của sinh viên :

Tham dự các buổi thuyết trình của giáo viên, tự học, tự làm bài tập do giáo viên giao,

tham dự các buổi thực hành, các bài kiểm tra định kỳ và cuối kỳ.

Tài liệu học tập :

vii

Bùi Thế Tâm, Giáo trình Tin học Đại cương: Lý thuyết, bài tập và lời giải, NXB Giao

thông vận tải, 2007

Hồ Sĩ Đàm, Đào Kiến Quốc, Hồ Đắc Phương, Giáo trình tin học cơ sở, NXB Đại học

Sư phạm, 2004.

Hình thức và tiêu chuẩn đánh giá sinh viên:

Hình thức thi cuối kỳ : Thi vấn đáp.

Sinh viên phải đảm bảo các điều kiện theo Quy chế của Nhà trường và của Bộ

Thang điểm: Thang điểm chữ A, B, C, D, F

Điểm đánh giá học phần: Z = 0,3X + 0,7Y.

Bài giảng này là tài liệu chính thức và thống nhất của Bộ môn Khoa học máy tính,

Khoa Công nghệ thông tin và được dùng để giảng dạy cho sinh viên.

Ngày phê duyệt: / /20

Trƣởng Bộ môn: ThS. Nguyễn Hữu Tuân (ký và ghi rõ họ tên)

1

Chƣơng 1. Đại cƣơng về tin học

1.1. Thông tin và xử lý thông tin, đơn vị đo thông tin

1.1.1. Tổng quan về thông tin

Thông tin : là tập hợp các dữ liệu sau khi được xử lí cho ta những hiểu biết về một

vấn đề nào đó.

Máy tính : là công cụ lưu trữ và xử lí dữ liệu một cách tự động, thực hiện các phép

tính số học và lí luận theo những quy trình định trước, cung cấp những thông tin theo yêu

cầu.

Theo nghĩa rộng, dữ liệu thô là các số, ký tự, hình ảnh hay các kết quả khác của các

thiết bị chuyển đổi các lượng vật lý thành các ký hiện. Các dữ liệu thuộc loại này thường

được xử lý tiếp bởi người hoặc đưa vào máy tính. Trong máy tính, dữ liệu được lưu trữ và

xử lý tại đó hoặc được chuyển (output) cho một người hoặc một máy tính khác. Dữ liệu thô

là một thuật ngữ tương đối; việc xử lý dữ liệu thường được thực hiện theo từng bước, và

"dữ liệu đã được xử lý" tại bước này có thể được coi là "dữ liệu thô" cho bước tiếp theo.

CNTT là ngành sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo

vệ, xử lý, truyền, và thu thập thông tin. người làm việc trong ngành này thường được gọi là

dân CNTT (IT specialist) hoặc cố vấn quy trình doanh nghiệp (Business Process

Consultant)

Ở Việt Nam:khái niệm CNTT được hiểu và định nghĩa trong nghị quyết Chính phủ

49/CP kí ngày 04/08/1993 : Công nghệ thông tin là tập hợp các phương pháp khoa học, các

phương tiện và công cụ kĩ thuật hiện đại - chủ yếu là kĩ thuật máy tính và viễn thông - nhằm

tổ chức khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn tài nguyên thông tin rất phong phú và

tiềm năng trong mọi lĩnh vực hoạt động của con người và xã hội.

Máy tính : là công cụ lưu trữ và xử lí dữ liệu một cách tự động, thực hiện các phép

tính số học và lí luận theo những quy trình định trước, cung cấp những thông tin theo yêu

cầu.

Lợi ích của máy tính :

Tôc đô cao: Máy tính có thể thực hiện các tác vụ thường xuyên với tốc độ nhanh hơn

con ngươi. Chúng có thể làm các phép tính phức tạp trong vài giây . Ví dụ, giáo viên có thể

dùng máy tính để lập nhanh chóng danh sách điểm học sinh thay vì lập bằng tay .

Độ chính xác : Khi môt viêc đươc thưc hiên thu công thi luôn co kha năng c on ngươi lam

lôi. Máy tính có thể được dùng để thực hiện công việc theo cách đảm bảo độ chính xác khi

dư liêu đưa vao la chinh xac.

Lưu trư: Máy tính có thể lưu trữ một lượng thông tin lớn . Sau khi thông tin đươc lưu ,

nó có thể được lấy ra khi cần . Ví dụ, bạn có thể dùng máy tính để lưu chi tiết toàn bộ hoạt

đông ban le cua ban . Sau đo ban co thê dung thông tin đo đê tiên hanh cac loai phân tich

khác nhau . Ví dụ , bạn có thể muốn t heo doi môi tương quan giưa môt loai hang mơi đưa

vào và sự gia tăng hàng bán ra.

Tư đông hoa : Có thể ra lệnh cho máy tính để nó tự động thực hiện những nhiệm vụ

phưc tap . Ví dụ , nêu ban muôn lâp môt bao cao va biê u đô mô ta kêt qua đâu tư ca nhân

trung binh hang thang cua ban , máy tính se giúp bạn thực hiện nó một cách hiệu quả . Tư

đông hoa co thê lam tăng hiêu qua ca nhân cua ban.

Tính thống nhất : Máy tính có thể thực hiệ n cung môt nhiêm vu nhiêu lân va co đô

chính xác như nhau mà không hề mệt mỏi . Ví dụ, bạn có thể dùng máy tính để in giấy mời

2

cho cac buôi tiêc lê hoăc hop măt công đông . Máy tính se in từng giấy mời với cùng chấ t

lương cung luc.

Tính đa dụng: Máy tính có thể thực hiện cả những nhiệm vụ đơn giản lẫn phức tạp . Ví

dụ, bạn có thể dùng chúng để viết thư, nghe nhac, ve tranh hoặc thiết kế ô tô.

Tiêt kiêm chi phi : Máy tính làm giả m khôi lương công viêc giây tơ va nhân công , do

đo lam giam chi phi . Ví dụ, bạn có thể tạo và chỉnh sửa báo cáo một cách dễ dàng khi dùng

máy tính. Bạn có thể gửi báo cáo điện tử cho người quản lý hoặc giáo viên bằng e-mail.

1.1.2. Độ đo thông tin

Ðơn vị dùng để đo thông tin gọi là bit. Một bit tương ứng với một chỉ thị hoặc một

thông báo nào đó về 1 sự kiện có trong 2 trạng thái có số đo khả năng xuất hiện động thời là

Tắt(Off) / Mở(On) hay Ðúng(True) / Sai(False).

Ví dụ: Một mạch đèn có 2 trạng thái là:

- Tắt (Off) khi mạch điện qua công tắc là hở

- Mở (On) khi mạch điện qua công tắc là đóng

Bit là chữ viết tắt của BInary digiT. Trong tin học, người ta thường sử dụng các đơn

vị đo thông tin lớn hơn sau:

1 B (byte) = 8 bit

1 KB (Kilo byte) = 1024 B (= 210

)

1MB (Mega Byte) = 1024 KB

1GB (Giga byte) = 1024 MB

1TB (Têra Byte) = 1024 GB

1PB (Pêta byte) = 1024 TB

1.1.3. Mã hóa thông tin

Khi đưa thông tin vào máy tính chúng ta phải tìm một cách biểu diễn riêng máy mới

hiểu được, cách biểu diễn đó gọi là mã hóa thông tin.

Thông tin muốn xử lí được trong máy tính cần được biến đổi thành một dãy bit. Cách

biến đổi như vậy gọi là mã hoá thông tin.

Để mã hóa thông tin dạng văn bản ta dùng bộ mã ASCII sử dụng 8 bit để mã hóa. Các

kí tự được đánh số từ 0-255 và các số hiệu này được gọi là mã ASCII thập phân của kí tự.

Bộ mã ASCII mã hóa được 28=256 kí tự. Bộ mã Unicode sử dụng 16 bít để mã hoá, có thể

mã hoá được 216

= 65536 kí tự.

1.2. Xử lý thông tin

1.2.1. Xử lý thông tin

Xử lý thông tin (process information): biến đổi, phân tích, tổng hợp, tra cứu... những

thông tin ban đầu để có được những thông tin mong muốn.

1.2.2. Xử lý thông tin bằng máy tính điện tử

3

Máy tính là công cụ xử lý thông tin. Về cơ bản, quá trình xử lý thông tin trên máy

tính - cũng như quá trình xử lý thông tin của con người - có 4 giai đoạn chính :

Nhận thông tin (Receive input): thu nhận thông tin từ thế giới bên ngoài vào máy tính.

Thực chất đây là quá trình chuyển đổi các thông tin ở thế giới thực sang dạng biểu diễn

thông tin trong máy tính thông qua các thiết bị đầu vào.

Xử lý thông tin (process information): biến đổi, phân tích, tổng hợp, tra cứu... những

thông tin ban đầu để có được những thông tin mong muốn.

Xuất thông tin (produce output) : đưa các thông tin kết quả (đã qua xử lý) ra trở lại

thế giới bên ngoài. Ðây là quá trình ngược lại với quá trình ban đầu, máy tính se chuyển đổi

các thông tin trong máy tính sang dạng thông tin ở thế giới thực thông qua các thiết bị đầu

ra.

Lưu trữ thông tin (store information): ghi nhớ lại các thông tin đã được ghi nhận để

có thể đem ra sử dụng trong những lần xử lý về sau.

1.2.3. Tin học và công nghệ thông tin

CNTT là ngành sử dụng máy tính và phần mềm máy tính để chuyển đổi, lưu trữ, bảo

vệ, xử lý, truyền, và thu thập thông tin

Tin học là ngành nghiên cứu về việc tự động hóa xử lý thông tin bởi một hệ thống

máy tính cụ thể hoặc trừu tượng. Với cách hiểu hiện nay, tin học bao hàm tất cả các nghiên

cứu và kỹ thuật có liên quan đến việc xử lý thông tin. Trong nghĩa thông dụng, tin học còn

có thể bao hàm cả những gì liên quan đến các thiết bị máy tính hay các ứng dụng tin học

văn phòng.

1.3. Ứng dụng công nghệ thông tin

Tin học hiện đang được ứng dụng rộng rãi trong tất cả các ngành nghề khác nhau của

xã hội từ khoa học kỹ thuật, y học, kinh tế, công nghệ sản xuất đến khoa học xã hội, nghệ

thuật,...

+ Các bài toán khoa học kỹ thuật

+ Các bài toán quản lý

+ Tự động hoá

+ Công nghệ thông tin trong hoạt động văn phòng

+ Công nghệ thông tin và giáo dục

+ Thƣơng mại điện tử

+ Công nghệ thông tin và ứng dụng hàng ngày

Bài tập:

1. Tìm hiểu cách thức chuyển đổi một số bất kỳ từ cơ số 10 sang cơ số 2 và ngược

lại

2. Tìm hiểu cách thức chuyển đổi một số bất kỳ từ cơ số 10 sang cơ số 8 và ngược

lại

3. Tìm hiểu cách thức chuyển đổi một số bất kỳ từ cơ số 10 sang cơ số 16 và ngược

lại

4

4. Tìm hiểu cách thức chuyển đổi một số bất kỳ từ cơ số x sang cơ số y và ngược lại

Chƣơng 2. Nguyên lý biểu diễn và xử lý thông tin

2.1. Kiến trúc chung của máy tính điện tử

Máy tính bao gồm các bộ phận sau:

o Bộ xử lý trung tâm

o Bộ nhớ trong

o Bộ nhớ ngoài

o Thiết bị vào

o Thiết bị ra

Máy tính là thiết bị dùng để tự động hóa quá trình thu thập, lưu trữ và xử lý thông

tin. Có nhiều loại máy tính khác nhau nhưng chúng đều có chung một sơ đồ cấu trúc như

sau:

2.2. Nguyên lý Von Neumann

Năm 1946, nhà toán học Mỹ John Von Neumann (1903 - 1957) đã đề ra một nguyên

lý máy tính hoạt động theo một chương trình được lưu trữ và truy nhập theo địa chỉ.

Nguyên lý này được trình bày ở một bài báo nổi tiếng nhan đề: Thảo luận sơ bộ về thiết kế

logic của máy tính điện tử . Nội dung nguyên lý Von Neumann gồm :

- Máy tính có thể hoạt động theo một chương trình đã được lưu trữ.

Theo Von Neumann, chúng ta có thể tập hợp các lệnh cho máy thi hành theo một

chương trình được thiết kế và coi đó như một tập dữ liệu. Dữ liệu này được cài vào trong

máy và được truyền bằng xung điện. Ðây là một cuộc cách mạng mới cho máy tính nhằm

tăng tốc độ tính toán vào thời đó vì trước kia máy chỉ có thể nhận được các lệnh từ băng

giấy hoặc bìa đục lỗ và nạp vào bằng tay. Nếu gặp bài toán lặp lại nhiều lần thì cũng tiếp

tục bằng cách nạp lại một cách thủ công như vậy gây hạn chế trong tính toán sử dụng.

- Bộ nhớ được địa chỉ hóa

Mỗi dữ liệu đều có một địa chỉ của vùng nhớ chứa số liệu đó. Như vậy để truy nhập

Bộ nhớ ngoài

CPU

Bộ điều

khiển

Bộ số học/

Logic

Bộ nhớ trong

Thiết bị vào Thiết bị ra

5

dữ liệu ta chỉ cần xác định địa chỉ của nó trên bộ nhớ.

- Bộ đếm của chương trình

Nếu mỗi câu lệnh phải dùng một vùng nhớ để chứa địa chỉ của câu lệnh tiếp theo thì

không gian bộ nhớ se bị thu hẹp. Ðể khắc phục hạn chế này, máy được gắn một thanh ghi

để chỉ ra vị trí của lệnh tiếp theo cần được thực hiện và nội dung của nó tự động được tăng

lên mỗi lần lệnh được truy cập. Muốn đổi thứ tự lệnh ta chỉ cần thay đổi nội dung thanh ghi

bằng một địa chỉ của lệnh cần được thực hiện tiếp.

2.3. Các thiết bị của máy tính

Mỗi loại máy tính có thể có các hình dạng hoặc cấu trúc khác nhau, tùy theo mục đích

sử dụng nhưng, một cách tổng quát, máy tính điện tử là một hệ xử lý thông tin tự động gồm

3 phần chính:

* Ðơn vị xử lý trung ương (CPU - Central Processing Unit)

* Khối bộ nhớ (Memory): để chứa chương trình và dữ liệu

* Khối vào ra (Input/Output): bao gồm màn hình, máy in, bàn phím,...

2.4. Biểu diễn thông tin trong máy tính

2.4.1. Các hệ đếm thƣờng dùng trong tin học

Hệ đếm: Là tập hợp các ký hiệu và quy tắc sử dụng tập ký hiệu đó để biểu diễn và

xác định giá trị các số.

Hệ thập phân (hệ cơ số 10) là hệ sử dụng tập kí hiệu gồm 10 chữ số: 0, 1,..., 9 để biểu

diễn.

Hệ nhị phân (hệ cơ số 2) là hệ chỉ sử dụng 2 kí hiệu là 0 và 1 để biểu diễn

Hệ hexa (hệ cơ số 16) là hệ sử dụng tập kí hiệu gồm các kí hiệu 0, 1,..., 8, 9, A, B, C,

D, E, F; trong đó A, B, C, D, E, F có giá trị tương ứng là 10, 11, 12, 13, 14, 15 trong hệ

thập phân.

Hệ octa (hệ cơ số 8) là hệ sử dụng tập kí hiệu gồm các kí hiệu 0, 1,..., 7 để biểu diễn.

2.4.2. Biểu diễn thông tin trong máy tính

Để máy tính có thể trợ giúp con người trong hoạt động thông tin, thông tin cần được

biểu diễn dưới dạng phù hợp.

Đối với các máy tính thông dụng như hiện nay, dạng biểu diễn ấy là dãy bit (còn gọi

là dãy nhị phân) chỉ bao gồm hai kí hiệu 0 và 1 để biểu diễn các số, các chữ cái, các hình

ảnh,…tức là để biểu diễn thông tin nói chung.

Hai kí hiệu 0 và 1 có thể cho tương ứng với hai trạng thái có hay không có tín hiệu

hoặc đóng hay ngắt mạch điện.

Với vai trò như là công cụ trợ giúp con người trong hoạt động thông tin, máy tính

cần có những bộ phận đảm bảo việc thực hiện hai quá trình sau:

Biến đổi thông tin đưa vào máy tính thành dãy bit.

Biến đổi thông tin lưu trữ dưới dạng dãy bit thành một trong các dạng quen thuộc với

con người: văn bản, âm thanh và hình ảnh.

6

Ví dụ: Để biểu diễn một xâu k tự, máy tính có thể dùng một dãy byte, mỗi byte biểu

diễn một kí tự từ trái sang phải.

Ví dụ: Dãy ba byte 01010100 01001001 01001110 biểu diễn xâu ký tự “TIN”.

2.4.3. Lƣu trữ thông tin trên máy tính

Bài tập:

1. Hãy trình bày chi tiết các thiết bị vào của máy tính mà em biết

2. Trình bày chi tiết các loại bộ nhơ trong máy tính

3. Trình bày chi tiết các loại thiết bị ra của máy tính

4. Trình bày về một số loại chip trong máy tính

Chƣơng 3. Hệ điều hành

3.1. Chức năng của hệ điều hành

Hệ điều hành là một chương trình chạy trên máy tính, dùng để điều hành, quản lý các

thiết bị phần cứng và các tài nguyên phần mềm trên máy tính.

Hệ điều hành đóng vai trò trung gian trong việc giao tiếp giữa người sử dụng và phần

cứng máy tính, cung cấp một môi trường cho phép người sử dụng phát triển và thực hiện

các ứng dụng của họ một cách dễ dàng.

Hệ điều hành có chức năng sau:

Điều khiển và quản lý trực tiếp các phần cứng như bo mạch chủ, bo mạch đồ họa và

bo mạch âm thanh,...

Thực hiện một số thao tác cơ bản trong máy tính như các thao tác đọc, viết tập tin,

quản lý hệ thống tập tin (file system) và các kho dữ liệu.

Cung ứng một hệ thống giao diện sơ khai cho các ứng dụng thường là thông qua

một hệ thống thư viện các hàm chuẩn để điều hành các phần cứng mà từ đó các ứng dụng

có thể gọi tới.

Cung ứng một hệ thống lệnh cơ bản để điều hành máy. Các lệnh này gọi là lệnh hệ

thống (system command).

Ngoài ra hệ điều hành, trong vài trường hợp, cũng cung cấp các dịch vụ cơ bản cho

các phần mềm ứng dụng thông thường như chương trình duyệt Web, chương trình soạn

thảo văn bản....

3.2. Sự phát triển các hệ điều hành

Có nhiều hệ điều hành như: MS DOS, WINDOWS, LINUX,…Mổi hệ điều hành còn

có nhiều phiên bản ngày càng được nâng cấp, cải tiến.

Có các loại chính:

- Đơn nhiệm một người sử dụng: Các chương trình phải được thực hiện lần lượt và

mỗi lần làm việc chỉ có một người được đăng kí vào hệ thống.

- Đa nhiệm một người sử dụng: Có một người được đăng kí vào hệ thống, nhưng có

thể kích hoạt cho hệ thống thực hiện đồng thời nhiều chương trình.

- Đa nhiệm nhiều người sử dụng: Cho phép nhiều người được đăng kí vào hệ

thống, người sử dụng có thể cho người sử dụng thực hiện đồng thời nhiều chương trình.

3.3. Hệ điều hành MS DOS

7

Hệ điều hành MS-DOS (MicroSoft - Disk Operating System) là phần mềm khai thác

đĩa từ (đĩa cứng hoặc đĩa mềm) rất thông dụng. MS-DOS là sản phẩm nổi tiếng của hãng

Microsoft được cài đặt hầu hết trên các máy IBM PC và các máy tương thích. Phiên bản

cuối cùng của DOS hiện nay là version 7.0. Tuy nhiên, hệ điều hành MS-DOS version 6.0 -

6.22 vẫn còn được nhiều người tiếp tục sử dụng.

DOS là hệ điều hành đơn nhiệm, tương thích với hầu hết các máy tính cá nhân có từ

trước tới nay.

3.3.1. Mô tả họ máy tính PC

Thông thường, thuật ngữ "Personal Computer" quen được dùng cho máy tính chạy hệ

điều hành Microsoft Windows trên nền tảng các máy tính của IBM và Intel, nhưng nó

không đúng. Ví dụ như, một máy Macintosh chạy Mac OS và một máy tính tương thích

IBM PC có thể chạy Linux đều là máy tính cá nhân. Sự nhầm lẫn này xuất phát từ thực tế

thuật ngữ "PC" thường được dùng như chữ viết tắt của "máy tương thích IBM PC" và trước

đây Mac OS chạy trên máy có phần cứng không tương thích IBM như kiến trúc PowerPC.

Như vậy, máy tính cá nhân dùng để chỉ một trong những định nghĩa sau:

Loạt máy tính cá nhân của IBM.

Một trong những máy tính bắt nguồn từ những đặc điểm kỹ thuật gốc của

IBM, cũng được gọi là máy tính tương thích với IBM PC.

Các thành phần cơ bản của PC gồm: 1: màn hình, 2: bo mạch chủ, 3:

CPU, 4: chân cắm ATA, 5: RAM, 6: các thẻ cắm mở rộng chức năng cho

máy, 7: nguồn máy tính, 8: ổ CD/DVD, 9: ổ cứng, 10: bàn phím, 11: chuột,

….

3.3.2. Tổ chức thông tin trên đĩa

Dữ liệu lưu trữ trong bộ nhớ ngoài của máy tính dưới dạng các tập tin (files).

Để dễ dàng cho việc tìm kiếm, các file được nhóm với nhau thành các nhóm, mỗi nhóm

được gọi là một thư mục (Directory), trong một thư mục có thể chia thành nhiều thư mục

nhỏ hơn. Thư mục gốc là thư mục lớn nhất (cả một ổ đĩa..). Do các thư mục phân cấp dưới

dạng cây, nên tập các thư mục trong máy tính được gọi là cây thư mục (Tree).

3.3.3. Khái niệm tệp tin (file), đƣờng dẫn, thƣ mục

Tệp còn gọi là tập tin, là một tập hợp các thông tin ghi trên bộ nhớ ngoài, tạo thành

một đơn vị lưu trữ do hệ điều hành quản lý. Mỗi tệp có một tên để truy cập.

- Tên tệp: Tên tệp gồm hai phần:

<phần tên>.<phần mở rộng>

Ví dụ: baitap.pas, vanban.doc.

- Quy tắc đặt tên tệp của Hệ điều hành Windows:

- Phần tên: dài không quá 255 kí tự.

- Phần mở rộng: Không nhất thiết phải có và được hệ điều hành sử dụng để

phân loại tệp.

- Không được dùng các kí tự sau: / \ | : * ? " < >

Ví dụ: Trong các tên tệp sau thì tên tệp nào đúng, tên tệp nào sai theo quy định đặt

tên của hệ điều hành Windows?

8

Bt20/11.pas

Tho.doc

Tin hoc.txt

Lythuyet.doc.com

Truongpvd.xls

- Để quản lý các tệp được dễ dàng, Hệ điều hành tổ chức lưu trữ tệp trong các thư

mục.

- Thư mục là một hình thức sắp xếp trên đĩa để lưu trữ từng nhóm các tệp có liên

quan với nhau.

- Mỗi đĩa có một thư mục được tạo tự động gọi là thư mục gốc.

Vd: A:, C:, D:

- Trong mỗi thư mục, ta cso thể tạo những thư mục khác gọi là thư mục con.

- Mỗi thư mục có thể chứa các tệp và thư mục con.

- Thư mục chứa thư mục con được gọi là thư mục mẹ.

- Trong một thư mục không chứa các tệp cùng tên và các thư mục con cùng tên.

- Tên thư mục được đặt theo quy cách đặt phần tên của tệp.

Ví dụ:

Đường dẫn (Path ) là địa chỉ đầy đủ (tên các thư mục) của một file hay một thư mục

trên đĩa.

3.3.4. Lệnh nội trú và ngoại trú

Lệnh nội trú là những lệnh nằm thường trực trong bộ nhớ máy khi đã được khởi động

và sẵn sàng thực hiện lệnh khi ta gọi đến. Lệnh nội trú nằm trong phần khởi động của MS-

DOS chứa trong các file COMMAND.COM, IO.SYS và MSDOS.SYS.

Tập tin COMMAND.COM là tập tin quan trọng nhất, có nhiệm vụ thông dịch lệnh và

xử lý các lệnh nội trú. Khi khởi động máy, COMMAND.COM được nạp vào bộ nhớ RAM.

Khi nhận được lệnh từ bàn phím, tập tin này se nhận diện và điều khiển việc thi hành các

lệnh từ người sử dụng.

Hai tập tin IO.SYS và MSDOS.SYS là hai tập tin ẩn, nó cũng được nạp vào RAM khi

khởi động máy. Chúng có nhiệm vụ quản lý và điều khiển các thiết bị ngoại vi và các tập

tin trên đĩa.

C:\

Word Games Hdan.doc

Covua.exe

Lythuyet Baitap

B1.doc B2.doc

9

Tập lệnh nội trú gồm các lệnh chính thường dùng như:

· Các lệnh liên quan đến thư mục: DIR, CD, MD, RD, PATH, TREE, ...

· Các lệnh liên quan đến file: TYPE, DEL, COPY, REN, ...

· Các lệnh thời gian: TIME, DATE

· Các lệnh khác: PROMPT, CLS, VER, VOL,...

Lệnh ngoại trú cũng là những lệnh chứa các chức năng nào đó của điều hành nhưng

ít được sử dụng hơn lệnh nội trú nên được để trên đĩa hay thư mục riêng để đỡ tốn bộ nhớ.

Các lệnh ngoại trú phải được nạp từ đĩa vào trong bộ nhớ mới chạy được. Khi thực hiện

xong câu lệnh, vùng bộ nhớ có chứa câu lệnh ngoại trú đó se bị thu hồi. Các tập lệnh ngoại

trú có phần mở rộng là EXE hay COM hoặc BAT. Khi gọi lệnh mà máy không tìm thấy

trên màn hình hình se xuất hiện câu báo lỗi Bad command or file name (Sai lệnh hoặc

không có tên tập tin). Các lệnh ngoại trú như:

· Các lệnh liên quan đến ổ đĩa: FORMAT, LABEL, CHKDSK, DISKCOPY, ...

· Các lệnh liên quan đến tổ chức hệ thống: SYS, TREE, DELTREE, ...

· Các lệnh liên quan đến tập tin: UNDELETE, ATTRIB, FIND, ...

· Các lệnh khác: PRINT, GRAPHICS, SORT, ...

3.3.5. Thực hiện một chƣơng trình trên MS DOS

Sau khi khởi động trên màn hình tồn tại dấu nhắc A:\> hoặc C:\>, …

Để thực hiện một chương trình trong DOS tại dấu nhắc hệ thống ta gõ lệnh theo cú

pháp sau:

[drive:][\directory][\sub-dir ...]

Ví dụ:

C:\tc\bin\tc.exe

3.3.6. Các lệnh thao tác với file và thƣ mục

* Liệt kê thư mục (DIR)

Hiển thị danh sách các tập tin và các thư mục con có trong thư mục.

Cú pháp: DIR [drive :] [path][/P][/W][/A : attribs][/O : sortorder]

Ghi chú:

/P: hiển thị từng trang màn hình (Page)

/W: hiển thị theo hàng ngang (Wide), lượt bỏ bớt số liệu về kích thước byte,

ngày, giờ.

/A : hiển thị thuộc tính (Attribut) của file

10

/Option: các ý định hiển thị trật tự sắp xếp:

N : theo alphabetic tên file;

E : theo alphabetic tên phần mở rộng

S : theo kích thước bytes (từ nhỏ đến lớn)

D : theo ngày tháng và giờ (từ trước đến nay)

G : theo nhóm thư mục trước

* Tạo thư mục mới (Make Directory - MD)

Tạo một thư mục mới trong ổ đĩa hoặc thư mục hiện hành.

Cú pháp: MD [drive :][path]<tên thư mục mới>

* Ðổi thư mục (Change Directory - CD)

Cú pháp: CD [drive :] {path}

Ví dụ 4.5 C:\>CD PASCAL se có C:\PASCAL>_

Ghi chú:

- Từ thư mục con, muốn trở về thư mục cha, ta gõ: CD..

- Nếu muốn về thẳng thư mục gốc, ta gõ: CD\

- Ðể hiển thị đường dẫn hiện hành, ta gõ: CD

* Xem nội dung tập tin trên màn hình (TYPE)

Cú pháp: TYPE [drive:][path]<file name>

Ghi chú:

- Lệnh TYPE dùng hiển thị một tập tin văn bản chứa mã ASCIIï mới đọc

được.

- Các file chứa mã nhị phân của chương trình như các file *.EXE, *.COM,

*.BIN,... thì khi gõ lệnh TYPE se không đọc bình thường được.

* Xóa thư mục (Remove Directory - RD)

Xoá bỏ một thư mục con rỗng (không chứa các tập tin và thư mục con).

Cú pháp: RD [drive :] <path>

* Sao chép tập tin (COPY)

11

Cú pháp 1: sao chép tập tin sang một vị trí khác.

COPY [drive1 :][path1]<filename1> [drive2:][path2][<filename2>]

Ghi chú:

- Muốn copy một nhóm tập tin, ta có thể dùng các ký tự đại diện của tập tin là dấu *

hoặc ? trong <filename>

- Nếu không viết <filename 2> thì máy se hiểu là sao chép mà không đổi tên tập tin.

Khi đó ổ đĩa [drive1:] phải khác [drive2:] hoặc đường dẫn <path1> khác

<path2>

- Khi không chỉ rõ Ổ đĩa và đường dẫn thì máy se hiểu đang thực hiện trên ổ đĩa và

thư mục hiện hành.

Cú pháp 2: cho phép nối các tập tin có sẵn thành một tập tin mới chung.

COPY <file 1> + <file 2> [+ ... + <file n>] [<new_file>]

Ghi chú:

- Nếu không đặt tên tập tin mới thì tất cả các tập tin se ghép chung vào <file 1>

- Nếu <new_file > đã có thì nội dung cũ se được thay bằng nội dung mới.

- Tên <new_file > không được trùng với tên các tập tin cần ghép.

Cú pháp 3: sao chép tập tin ra máy in.

COPY <filename> PRN

Cú pháp 4: dùng lệnh COPY để tạo ra một tập tin văn bản đơn giản.

COPY CON <filename>

Ghi chú:

- Sau khi gõ Enter, ta có thể đánh vào một vài đoạn văn trên bàn phím tùy ý. Muốn

kết thúc, đánh tổ hợp phím Ctrl+Z hay F6 và Enter để lưu trữ.

- Khi gõ Enter để xuống dòng, ta không di chuyển con trỏ trở lên dòng trên được.

- Lỗi văn bản sai không thể sửa nội dung trực tiếp khi đã lưu, ngoại trừ phải dùng các

trình soạn thảo văn bản khác.

* Xoá tập tin (Delete - DEL)

Cú pháp: DEL [drive:][path]<file name>[/P]

Ghi chú:

12

- Có thể xoá một loạt <tên file> nếu dùng các ký tự * và ?

- [/P] tạo nhắc để xác định từng tập tin muốn xóa

- Xóa tất cả các tập tin thì dùng lệnh DEL *.* khi đó máy se hỏi lại :

All files in directory will be deleted ! (Tất cả các tập tin se bị

xóa !

Are you sure (y/n) ? _ Bạn có chắc không (y/n) ?)

Gõ y (yes) nếu muốn xóa tất cả và n (no) khi không muốn dùng lệnh xóa tất cả.

- Lệnh DEL không xóa các tập tin ẩn (hiden) và tập tin chỉ đọc (read only). Muốn

xoá các tập tin này ta phải dùng lệnh ATTRIB ngoại trú để thay đổi thuộc tính của nó.

- Nếu DEL một thư mục thì xóa hết các tập tin trong thư mục đó.

* Ðổi tên tập tin (Rename - REN)

Cú pháp: REN [drive:][path]<old_file> <new_file>

Ghi chú:

- <old_file> : tên tập tin cũ cần đổi <new_file> : tên tập tin mới

- Trường hợp tập tin mới đã có tên rồi hoặc không có tập tin cũ, máy se báo:

Duplicate file name or file not found

3.4. Hệ điều hành MS WINDOWS

3.4.1. Giới thiệu WINDOWS

Microsoft Windows là tên của các dòng phần mềm hệ điều hành đa nhiệm, độc

quyền của hãng MicroSoft. Lần đầu tiên Microsoft giới thiệu một môi trường điều hành

mang tên Windows (Cửa sổ) là vào tháng 11 năm 1985 với những tín năng thêm vào Hệ

điều hành đĩa từ Microsoft giao diện dụng hộ đồ hoạ (Graphical User Interfaces, gọi tắt là

GUI).

Kể từ khi ra đời đến nay Windows đã có rất nhiều phiên bản (xem danh sách sau).

1985, Tháng 11 - Windows 1.0

1987, 9 tháng 12 - Windows 2.0

1990, 22 tháng 5 - Windows 3.0

1992, Tháng 8 - Windows 3.1

1992, Tháng 10 - Windows for Workgroups 3.1

1993, Tháng 11 - Windows for Workgroups 3.11

1995, 24 tháng 8 - Windows 95 (Số hiệu phiên bản: 4.00.950)

1998, 25 tháng 6 - Windows 98 (Số hiệu phiên bản: 4.1.1998)

1999, 5 tháng 5 - Windows 98 Second Edition (Số hiệu phiên bản: 4.1.2222)

2000, 19 tháng 6 - Windows Me (Số hiệu phiên bản; 4.9.3000)

Dựa vào hạt nhân NT

13

1993, Tháng 8 - Windows NT 3.1

1994, Tháng 9 - Windows NT 3.5

1995, Tháng 6 - Windows NT 3.51 (Số hiệu phiên bản: NT 3.5.1057)

1996, 29 tháng 7 - Windows NT 4.0 - phiên bản cuối cùng chạy được trên cấu trúc

RISC như DEC Alpha, MIPS và PowerPC. Các phiên bản sau tập trung vào các cấu

trúc dựa vào x86 - hầu hết để làm máy chủ - bộ xử lý IA-64. (Phiên bản số: NT

4.0.1381)

2000 17 tháng 2 - Windows 2000 (Số hiệu phiên bản: NT 5.0.2195)

+ Các phiên bản hiện nay:

Windows CE cho các hệ thống trong thiết bị, như trong các sản phẩm dân dụng (lưu

ý: CE là một hệ điều hành khác với DOS và Windows NT/2000/XP, và Microsoft

đã công bố mã nguồn)

Windows Mobile cho điện thoại thông minh và PDA (một phiên bản của Windows

CE)

o Portable Media Center cho các máy Portable Media Player

Windows XP cho máy tính cá nhân và máy tính xách tay

o Windows XP Starter Edition, cho những người sử dụng máy tính mới ở các

nước đang phát triển

o Windows XP Home Edition, cho máy tính tại nhà

o Windows XP Home Edition N, như trên, nhưng không có Windows Media

Player theo quyết định của EU

o Windows XP Professional Edition, cho doanh nghiệp và những người dùng

giỏi

o Windows XP Professional Edition N, như trên, nhưng không có Windows

Media Player theo quyết định của EU

o Windows XP Professional x64 Edition, cho các máy tính có bộ xử lý 64-bit

(dựa trên Windows Server 2003)

o Windows XP Tablet PC Edition, cho máy tính xách tay, có bút viết và màn

hình cảm ứng

o Windows XP Media Center Edition cho máy để bàn và máy xách tay, tập

trung vào chức năng giải trí đa phương tiện

Windows Server 2003 cho máy chủ

o Small Business Server cho máy chủ đầu tiên (2 bộ xử lý)

o Web Edition cho chủ web cơ bản (2 bộ xử lý)

o Standard Edition cho các chương trình phục vụ nhỏ không cần tụ nhóm (4 bộ

xử lý)

o Enterprise Edition cho các chương trình phục vụ lớn hơn, cho phép tụ nhóm

(clustering) (8 bộ xử lý)

o Datacenter Edition cho máy chủ mainframe (128 bộ xử lý)

o Storage Server cho các thiết bị lưu trữ được kết nối mạng

Windows XP Embedded cho các hệ thống thiết bị nhúng

Windows Vista (tên mã là Longhorn) phát hành tháng 1/2007

Windows 7 (tên mã là Vienna) đã được phát hành vào ngày 22/10/2009

3.4.2. Các tác vụ cơ bản trong WINDOWS

3.4.3. Một số ứng dụng chuẩn trong WINDOWS

14

Lịch

Đồng hồ

NotePad: trình soạn văn bản thường (text) Người dùng Windows cũng có thể làm

phụ đề cho phim (tập tin đuôi .srt), thêm các khóa registry (tập tin đuôi .reg), thiết

kế website (tập tin đuôi .htm), tạo các tập tin batch (tập tin đuôi .bat) bằng NotePad

WordPad: trình soạn văn bản thường và siêu văn bản (hyper text)

Hoạ đồ Microsoft (Microsoft Paint): trình ve, chỉnh hình

…..

3.4.4. Các tùy biến hệ thống

3.4.5. Cách cài đặt và gỡ bỏ chƣơng trình

3.5. Giới thiệu hệ điều hành Unix và Linux

Unix hay UNIX là một hệ điều hành máy tính viết vào những năm 1960 và 1970 do

một số nhân viên của công ty AT&T Bell Labs bao gồm Ken Thompson, Dennis Ritchie và

Douglas McIlroy. Ngày nay hệ điều hành Unix được phân ra thành nhiều nhánh khác nhau,

nhánh của AT&T, nhánh của một số nhà phân phối thương mại và nhánh của những tổ chức

phi lợi nhuận.

Unix có thể chạy trên nhiều loại máy tính khác nhau, từ những máy tính cá nhân cho

đến các máy chủ dịch vụ. Nó là một hệ điều hành đa nhiệm (có thể cùng lúc thực hiện nhiều

nhiệm vụ) hỗ trợ một cách lý tưởng đối với các ứng dụng nhiều người dùng. Unix được viết

bằng ngôn ngữ lập trình C, một ngôn ngữ rất mạnh và mềm dẻo. Unix hỗ trợ các ứng dụng

mạng và hỗ trợ nhiều môi trường lập trình khác nhau. Với hàng trăm lệnh và một số lượng

rất lớn các tùy chọn, Unix thực sự là một khó khăn đối với người mới bắt đầu. Với sự phát

triển của các shell Unix hệ điều hành này đã trở nên phổ dụng hơn trong lĩnh vực điện toán.

Linux là tên gọi của một hệ điều hành máy tính và cũng là tên hạt nhân của hệ điều

hành. Nó có le là một ví dụ nổi tiếng nhất của phần mềm tự do và của việc phát triển mã

nguồn mở.

Phiên bản Linux đầu tiên do Linus Torvalds viết vào năm 1991, lúc ông còn là một

sinh viên của Đại học Helsinki tại Phần Lan. Ông làm việc một cách hăng say trong vòng 3

năm liên tục và cho ra đời phiên bản Linux 1.0 vào năm 1994. Bộ phận chủ yếu này được

phát triển và tung ra trên thị trường dưới bản quyền GNU General Public License. Do đó

mà bất cứ ai cũng có thể tải và xem mã nguồn của Linux

Bài tập:

1. Thực hiện quá trính cài đặt hệ điều hành Windows XP trên máy tính

2. Thực hiện cài đặt một số chương trình thông dụng trong Windows

3. Thực hiện tạo cây thư mục trong MS_DOS

4. Thực hiện các lệnh về file trong MS_DOS

5. Thực hiện một số thao tác về file và thư mục trong Windows

Chƣơng 4. Mạng máy tính, Internet và tội phạm tin học

15

4.1. Mạng máy tính

4.1.1. Các mô hình xử lý cộng tác

Cơ bản có ba loại mô hình xử lý mạng bao gồm :

- Mô hình xử lý mạng tập trung.

- Mô hình xử lý mạng phân phối.

- Mô hình xử lý mạng cộng tác.

Mô hình xử lý cộng tác bao gồm nhiều máy tính có thể hợp tác để thực hiện một công

việc. Một máy tính có thể mượn năng lực xử lý bằng cách chạy các chương trình trên các

máy nằm trong mạng.

Ƣu điểm : rất nhanh và mạnh, có thể dùng để chạy các ứng dụng có các phép toán

lớn.

Khuyết điểm : các dữ liệu được lưu trữ trên các vị trí khác nhau nên rất khó đồng bộ

và backup, khả năng nhiễm virus rất cao.

4.1.2. Mạng máy tính

Mạng máy tính là một nhóm các máy tính, thiết bị ngoại vi được nối kết với nhau

thông qua các phương tiện truyền dẫn như cáp, sóng điện từ, tia hồng ngoại, … giúp cho

các thiết bị này có thể trao đổi dữ liệu với nhau một cách dễ dàng.

Mạng máy tính được chia thành các loại sau:

1/- Mạng cục bộ LAN (Local Area Network)

2/- Mạng đô thị MAN (Metropolitan Area Network)

3/- Mạng diện rộng WAN (Wide Area Network)

4/- Mạng Internet

4.2. Internet

4.2.1. Khái niệm về Internet

Mạng Internet là trường hợp đặc biệt của mạng WAN, nó cung cấp các dịch vụ toàn

cầu như mail, web, chat, ftp và phục vụ miễn phí cho mọi người.

Internet là một hệ thống thông tin toàn cầu có thể được truy nhập công cộng gồm các

mạng máy tính được liên kết với nhau. Hệ thống này truyền thông tin theo kiểu nối chuyển

gói dữ liệu (packet switching) dựa trên một giao thức liên mạng đã được chuẩn hóa (giao

thức IP). Hệ thống này bao gồm hàng ngàn mạng máy tính nhỏ hơn của các doanh nghiệp,

của các viện nghiên cứu và các trường đại học, của người dùng cá nhân, và các chính phủ

trên toàn cầu.

4.2.2. Các tài nguyên trên Internet

Tài nguyên trên Internet đa dạng và phong phú, điển hình như : các tài liệu, phim ảnh,

chương trình, …

4.2.3. Các dịch vụ trên Internet

Internet có rất nhiều dịch vụ đa dạng phục vụ nhiều yêu cầu khác nhau. Ví dụ: dịch vụ

16

thư điện tử, tìm kiếm, dịch vụ lưu trữ và chia sẻ tài nguyên, …

4.2.4. Công nghệ Internet

ADSL, EDGE, 3G, …

4.3. Tội phạm tin học

4.3.1. Tin tặc, tội phạm kỹ thuật

Tin tặc (Hacker) là người có thể viết hay chỉnh sửa phần mềm, phần cứng máy tính

bao gồm lập trình, quản trị và bảo mật. Những người này hiểu rõ hoạt động của hệ thống

máy tính, mạng máy tính và dùng kiến thức bản thân để làm thay đổi, chỉnh sửa nó với

nhiều mục đích tốt xấu khác nhau.

Hack, trong tiếng Anh, là hành động thâm nhập vào phần cứng máy tính, phần mềm

máy tính hay mạng máy tính để thay đổi hệ thống đó.

4.3.2. Khái niệm, phân loại và cách phòng chống virus

Khái niệm: Trong khoa học máy tính, virus máy tính (thường được người sử dụng

gọi tắt là virus) là những chương trình hay đoạn mã được thiết kế để tự nhân bản và sao

chép chính nó vào các đối tượng lây nhiễm khác (file, ổ đĩa, máy tính ..)

Có nhiều cách phân loại virus khác nhau, sau đây trình bày một các phân loại:

1. Keylogger:

2. Trojan:

3. Sâu máy tính (Worm):

4. Rootkit:

5. Phần mềm gián điệp (Spyware, Malware…):

Phòng chống: Cài đặt chương trình diệt virus và quét thường xuyên, ….

4.3.3. Vấn đề bản quyền và đạo đức nghề nghiệp

1- Tác giả đồng thời là chủ sở hữu tác phẩm có các quyền nhân thân đối với tác phẩm

của mình bao gồm:

a) Đặt tên cho tác phẩm;

b) Đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm; được nêu tên thật hoặc bút danh khi tác

phẩm được công bố, phổ biến, sử dụng;

c) Công bố, phổ biến hoặc cho người khác công bố, phổ biến tác phẩm của mình;

d) Cho hoặc không cho người khác sử dụng tác phẩm của mình;

đ) Bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm, cho phép hoặc không cho phép người khác sửa đổi

nội dung tác phẩm.

2- Tác giả đồng thời là chủ sở hữu tác phẩm có các quyền tài sản đối với tác phẩm

của mình bao gồm:

a) Được hưởng nhuận bút;

b) Được hưởng thù lao khi tác phẩm được sử dụng;

c) Được hưởng lợi ích vật chất từ việc cho người khác sử dụng tác phẩm dưới các

hình thức sau đây:

17

- Xuất bản, tái bản, trưng bày, triển lãm, biểu diễn, phát thanh, truyền hình, ghi âm,

ghi hình, chụp ảnh;

- Dịch, phóng tác, cải biên, chuyển thể;

- Cho thuê;

d) Nhận giải thưởng đối với tác phẩm mà mình là tác wiả, trừ trường hợp tác phẩm

không được Nhà nước bảo hộ.

Bài tập:

1- Tìm hiểu các loại virus máy tính

2- Cách sử dụng một phần mềm diệt virus

3- Cho biết các dịch vụ và công nghệ được sử dụng phổ biến trên Internet

4- Cho biết có mấy loại Hacker

5- Tác hại của virus máy tính

Chƣơng 5. Phần mềm soạn thảo văn bản MS Word

5.1. Khởi động màn hình làm việc - các thao tác cơ bản

5.1.1. Khởi động, thoát chƣơng trình

Cách khởi động:

Cách 1: Chọn lệnh Start của Windows: Start | Programs | Microsoft Word

Cách 2: Nháy kép chuột lên biểu t−ợng của phần mềm Word nếu

như nhìn thấy nó bất kỳ ở chỗ nào: trên thanh tác vụ (task bar), trên màn hình nền

củaWindows, vv..

Cách 3: Nếu muốn mở nhanh một tệp văn bản vừa soạn thảo gần đây nhất trên

máy tính đang làm việc, có thể chọn Start | Documents, chọn tên tệp văn bản (Word) cần

mở. Khi đó Word se khởi động và mở ngay tệp văn bản vừa chỉ định.

Cách thoát khỏi Word

+ Đóng cửa sổ làm việc:

Cách 1: Nhấn vào biểu tượng dấu nhân màu đen trên góc phải cửa sổ soạn thảo ( Nằm

trên thanh Thực đơn)

Cách 2: Nhấn vào File, trên Menu đổ xuống chọn Close.

Cách 3 : Nhấn vào tổ hợp phím Ctrl + W trên bàn phím.

+ Đóng Word:

Cách 1 : Nhấn vào biểu tượng hình dấu nhân màu đỏ ở góc phải trên cùng của cửa sổ

soạn thảo.

Cách 2 : Nhấn vào File trên thanh Menu, trên Menu đổ xuống chọn Exit.

Cách 3 : Dùng tổ hợp phím Alt + F4 trên bàn phím

Chú ý:

Khi chúng ta đóng tệp đang làm việc hay đóng chương trình mà ta chưa ghi tệp đang

làm việc lại thì một thông báo(hình bên) xuất hiện.

18

• Chọn Yes nếu ta muốn ghi tệp đang làm việc lại.

• Chọn No nếu chúng ta không muốn ghi những thay đổi đã làm với tệp.

• Chọn Cancel để huỷ lệnh đóng.

5.1.2. Mở và lƣu giữ tài liệu

Mở tệp mới

Thông thường khi ta khởi động chương trình soạn thảo bằng cách 1 và cách 2 như

phần trên thì mặc nhiên Word đã tạo cho chúng ta một tệp mới với tên mặc định là

Documen1.

Để tạo một tài liệu (tệp) mới trong cửa sổ của Word, ta có thể thực hiện theo các cách

sau:

Cách 1: Nhấn chuột trái vào biểu tượng tờ giấy trắng trên thanh Công cụ chuẩn.

Cách 2: Nhấn chuột trái vào trường File trên thanh Menu. Trên menu đổ xuống, nhấn

chọn New.

Cách 3: Dùng tổ hợp phím Ctrl + N trên bàn phím.

Các mở tệp đã có trên đĩa:

Cách 1: Tìm đến nơi chứa tệp và kích đúp chuột trái vào file cần mở

Cách 2: Ấn tổ hợp phím Ctrl+O rồi tìm đến nơi chứa file, chọn file cần mở rồi chọn

Open

Cách 3: Vào menu file, chọn Open, …

Cách 4: Nhấn chuột trái vào biểu tượng hình quyển sách mở trên thanh Công cụ

chuẩn.

Cách ghi tệp vào đĩa:

Cách 1: Nhấn chuột trái vào biểu tượng hình đĩa mềm trên thanh Công cụ chuẩn.

Cách 2: Vào trường File trên thanh Menu, ở menu đổ xuống, nhấn chọn Save.

Cách 3: Dùng tổ hợp phím Ctrl+S trên bàn phím.

Trong trường hợp ta muốn ghi tệp đã tồn tại với tên khác, ta có thể thực hiện theo hai

cách: Nhấn F12 hoặc vào File chọn Save as

5.1.3. Các thao tác nhập, xoá, di chuyển văn bản

Sử dụng phím trên bàn phím để nhập dữ liệu cho văn bản.

- Các phím chữ a, b, c, .. z;

- Các phím số 0 đến 9;

- Các phím dấu ‘,><?[ ]{ }…

19

- Sử dụng phím Shift để gõ chữ in hoa và một số dấu

- Sử dụng phím Caps Lock để thay đổi kiểu gõ chữ

Hoa, thường.

- Sử dụng phím ↵ Enter để ngắt đoạn văn bản.

- Sử dụng phím Tab để dịch điểm Tab.

- Sử dụng phím Space Bar để chèn dấu cách.

- Sử dụng các phím mũi tên: ←↑↓→ để dịch chuyển con trỏ

trên văn bản.

- Sử dụng phím Page Up và Page Down để dịch chuyển

con trỏ về đầu hoặc cuối trang màn hình soạn thảo.

- Phím Home, End để đưa con trỏ về đầu hoặc cuối

dòng văn bản.

- Phím Delete để xóa ký tự tại vị trí hiện tại dấu nháy.

- Phím Backspace để xóa ký tự bên trái dấu nháy.

5.2. Định dạng văn bản

5.2.1 Định dạng ký tự

Để định dạng font chữ, chúng ta có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Chọn đoạn văn bản cần thay đổi font chữ (bôi đen)

Bước 2: Chọn font chữ theo các cách sau

Cách 1: trên thanh định dạng, nhấn chọn mục font ( như hình bên) Trên menu đổ

xuống, chọn

font phù hợp.

Cách 2: Dùng tổ hợp phím Ctrl +D để kích hoạt cửa sổ font, hãy chọn font phù hợp

rồi nhấn OK

20

Để định dạng cỡ chữ, chúng ta có thể thực hiện theo các bước sau:

Bước 1: Chọn đoạn văn bản cần thay đổi cỡ chữ (bôi đen)

Bước 2: Chọn cỡ chữ theo các cách sau:

Cách 1: trên thanh định dạng, nhấn chọn mục cỡ chữ ( như hình bên) trên menu đổ

xuống, chọn cỡ phù hợp.

Cách 2: Chọ Format/Font ở mục Size ( như hình bên) chọn cỡ phù hợp rồi nhấn ok.

Để định dạng kiểu chữ, ta thực hiện như sau:

21

+ Bôi đen (chọn) đoạn văn bản cần thay đổi kiểu chữ

+ Dùng 3 cách sau để chọn kiểu chữ

Cách 1: Dùng ký hiệu trên thanh định dạng

U: chữ có gạch chân; B: chữ đậm; I: chữ nghiêng

Cách 2: Dùng cửa sổ font

Cách 3: Dùng tổ hợp phím

Ctrl + B: chữ đậm; Ctrl + I: chữ nghiêng; Ctrl + U: chữ có gạch chân.

5.2.2 Định dạng đoạn văn bản (Paragraph)

Căn lề cho văn bản

Cách 1

22

Cách 2:

Trên thanh Menu chọn theo đường dẫnFormat/paragraph, trên cửa sổ Paragraph chọn

theo hình

sau:

Cách 3: Dùng tổ hợp phím trên bàn phím

Ctrl + L; Ctrl + R; Ctrl+E; Ctrl+J

5.2.3. Môi trƣờng tiếng Việt

Để gõ tiếng Việt ta thực hiện các bước sau:

Bước 1: chọn font chữ: có thể chon font chữ là Times New Roman, .VnTime, …

Bước 2: khởi động bộ gõ tiếng Việt như UniKey, VietKey-Nếu bước 1 chọn font là

Times… thì tại bước 2 chọn bảng mã là Unicode, nếu bước 1 chọn font là .VnTime thì chọn

bảng mã là TCVN (ABC)

Bước 3: gõ tiếng Việt (theo kiểu Telex)

ê: ee; â: aa; ă: aw; đ:dd; ơ: ow; ư:uw; ô: oo; dấu huyền:f; dấu sắc: s; dấu nặng: j; dấu

ngã: x; dấu hỏi: r; bỏ dấu:z

5.3. Các lệnh về khối

Cung cấp các kỹ năng thao tác trên khối văn bản như:

+ Sao chép hoặc cắt-di chuyển ( Copy or Cut)

+ Dán khối văn bản (Paste)

Trước khi thực hiện các lệnh sao chép hoặc cắt thì ta phải bôi đen đoạn văn bản cần

sao chép hoặc cắt.

Dùng bàn phím: đặt dấu nháy ở đầu (cuối) phần văn bản cần chọn, nhấn và giữ phím

Shift kết hợp với các phím di chuyển để mở rộng khối cần chọn.

Dùng chuột: Click vào vị trí đầu (cuối) phần văn bản cần chọn, nhấn giữ chuột trái và

kéo đến vị trí cuối (đầu) khối.

Dùng chuột kết hợp với phím Shift: Click vào vị trí đầu (cuối) phần văn bản cần chọn,

nhấn giữ phím Shift, di chuyển đến vị trí cuối (đầu) khối, Click chọn.

Chọn từ: D_Click lên từ cần chọn.

23

Chọn dòng: đưa trỏ chuột vào đầu dòng cần chọn, khi có dạng thì Click chọn.

Chọn câu: nhấn giữ phím Ctrl và Click vào vị trí bất kỳ trong câu cần chọn.

Chọn đoạn: D_Click vào khoảng trống bên trái của đoạn.

Chọn toàn bộ văn bản: dùng tổ hợp phím Ctrl + A hoặc nhấn giữ phím Ctrl rồi Click

chọn lên đầu dòng bất kỳ hoặc chọn lệnh Edit/Select All.

Thao tác thực hiện với lệnh sao chép (copy) B1. Dùng chuột hoặc tổ hợp Shift + các phím ←↑↓→ để chọn ( bôi đen) vùng văn

bản cần sao chép.

B2. Dùng các lệnh và tổ hợp phím sau để thực hiện việc sao chép.

Cách 1: Dùng tổ hợp phím Ctrl + C

Cách 2: Vào theo đường dẫn Edit/Copy

Cách 3: Phải chuột vào vùng văn bản vừa chọn, trên Menu đổ xuống, chọn Copy

Thao tác thực hiện với lệnh cắt (cut)

B1. Dùng chuột hoặc tổ hợp Shift + các phím ←↑↓→ để chọn ( bôi đen)

vùng văn bản cần sao chép.

B2. Dùng các lệnh và tổ hợp phím sau để thực hiện việc sao chép.

Cách 1: Dùng tổ hợp phím Ctrl + X

Cách 2: Vào theo đường dẫn Edit/Cut

Cách 3: Phải chuột vào vùng văn bản vừa chọn, trên Menu đổ xuống, chọn Cut

Giữa lệnh sao chép (Copy) và di chuyển (cut) có sự khác nhau:

Đối với lệnh sao chép (Copy): Thì đoạn văn bản được chọn để sao chép vẫn

còn.

Đối với lệnh di chuyển (Cut) thì đoạn văn bản được chọn se mất khỏi vị chí

được chọn.

Thao tác thực hiện với lệnh dán (Paste)

B1. Dùng chuột chọn vị chí cần dán đoạn văn bản đã được thực hiện bằng lệnh

Copy hay Cut.

B2. Dùng các lệnh và tổ hợp phím sau để thực hiện việc sao chép

Cách 1: Dùng tổ hợp phím Ctrl + V

Cách 2: Vào theo đường dẫn Edit/Paste

Cách 3: Phải chuột vào vùng văn bản vừa chọn, trên Menu đổ xuống, chọn Paste

Thao tác Undo, Redo và Repeat

- Undo: cho phép hủy bỏ lệnh vừa mới thực hiện. Có thể thực hiện lệnh Undo nhiều

lần, mỗi lần se hủy bỏ một lệnh, trình tự Undo se đi ngược lại với trình tự lệnh vừa được

thực hiện.

Muốn thực hiện Undo, bạn chọn một trong các thao tác sau: chọn lệnh Edit/Undo,

hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + Z, hoặc Click vào nút

- Redo: cho phép hủy bỏ thao tác Undo vừa được thực hiện.

Muốn thực hiện Redo, bạn chọn một trong các thao tác sau: chọn lệnh Edit/Redo,

24

hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + Y, hoặc Click vào nút

- Repeat: cho phép lặp lại thao tác vừa mới thực hiện. Lệnh Undo và lệnh Repeat

cùng chia sẻ một vị trí trên menu Edit.

Muốn thực hiện Repeat, bạn chọn lệnh Edit/Repeat hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + Y.

5.4. Các chế độ hiển thị văn bản.

5.4.1. Các chế độ hiển thị văn bản trong cửa sổ soạn thảo

Chế độ Normal

Vào menu View/Normal. Chế độ hiển thị bình thường, hiển thị tài liệu trong một định

dạng cơ bản, cho việc định dạng và hiệu chỉnh có hiệu quả. Không hiển thị các lề, các tiêu

đề đầu trang (Header) hay hạ mục cuối trang (Footer).

Chế độ Web Layout

Vào menu View/Web Layout. Chế độ hiển thị dạng Web, hiển thị tài liệu rất dễ đọc

trên màn hình. Đây là chế độ hiển thị lý tưởng cho các trang Web hay cho việc đọc trực

tuyến các tài liệu Word thông thường. Văn bản hiển thị không có các ngắt trang mà chỉ có

các lề rất nhỏ. Các dòng văn bản được chạy ngang qua toàn bộ cửa sổ, và bất kỳ mẫu nền

hay hình ảnh nào đã gán cho văn bản đều được nhìn thấy.

Chế độ Print Layout

Vào menu View/Print Layout. Chế độ hiển thị chi tiết, hiển thị văn bản và đồ họa một

cách chính xác như khi chúng se xuất hiện trên trang in, chỉ ra tất cả các lề, các tiêu đề đầu

và cuối trang. Tất cả các lệnh hiệu chỉnh và định dạng đều có hiệu lực, nhưng Word chạy

chậm hơn so với chế độ hiển thị Normal, và việc cuộn màn hình cũng không thật trôi chảy.

Chế độ Outline

Vào menu View/Outline. Chế độ hiển thị tổng quan, chỉ ra cấu trúc tài liệu. Cho phép

bạn xem rất nhiều mức chi tiết và sắp xếp lại văn bản của tài liệu một cách nhanh chóng.

Chế độ Print Preview

Vào menu File/Print Preview hoặc chọn nút lệnh trên thanh công cụ chuẩn. Hiển

thị hình ảnh của một (hoặc nhiều hơn) toàn bộ trang in và cho phép bạn điều chỉnh cấu tạo

trang.

Phóng to/thu nhỏ màn hình (Zoom Control)

Ta có thể phóng to/thu nhỏ màn hình để tiện theo dõi trong quá trình soạn thảo văn

bản bằng cách vào menu View/Zoom hoặc sử dụng nút Zoom Control .

5.4.2. Định dạng văn bản dạng cột báo

Chức năng này cho phép trình bày tài liệu dưới dạng cột (như cách trình bày của các

bài báo).

Nếu muốn xem văn bản dạng báo chí trên màn hình, bạn phải chuyển sang chế độ

hiển thị Print Layout hoặc Print Preview. Trong các chế độ hiển thị khác của Word, văn

bản chỉ được hiển thị trên cột đơn.

Bạn có thể tạo văn bản dạng cột bằng hai cách: Sử dụng nút Columns trên thanh công

cụ chuẩn hoặc dùng menu Format/Columns.

Cách 1: Sử dụng nút Columns

- Chọn phần văn bản cần chia cột.

25

- Click vào nút , sau đó Drag để xác định số cột.

Cách 2: Sử dụng menu Format/Columns

- Chọn phần văn bản cần chia cột.

- Vào menu Format/Columns, xuất hiện hộp thoại:

- Presets: các mẫu chia cột định sẵn.

- Number of columns: chọn số cột muốn chia.

- Width and spacing: độ rộng cột (Width) và khoảng cách (Spacing) giữa các cột.

- Line between: bật/tắt đường phân cách giữa các cột.

- Equal column width: Nếu chọn, các cột se có độ rộng bằng nhau.

- Apply to: phạm vi văn bản được chia thành cột.

Selected text: chia cột cho khối văn bản được chọn (mặc nhiên).

Whole document: cho toàn văn bản.

This Point Forward: từ vị trí dấu nháy trở về sau.

Lưu ý: sau khi đã thực hiện các bước trên, bạn có thể chia lại độ cao các cột bằng tay

theo ý muốn (cân bằng các cột). Bạn thực hiện như sau:

Đặt dấu chèn tại vị trí muốn chia cột.

Vào menu Insert/Break/chọn mục Column Break. Click chọn OK.

hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Enter

5.4.3. Định dạng trang văn bản (đặt lề, cỡ giấy, hƣớng in, in ấn)

Canh lề đoạn văn bản

Có 4 cách canh lề đoạn văn bản như sau:

Left (canh trái): canh thẳng lề trái nhưng lề phải se so le nhau.

Định dạng văn bản theo dạng cột

26

Center (canh giữa): canh thẳng ở giữa so với lề trái, phải của đoạn văn bản.

Right (canh phải): canh thẳng lề phải nhưng lề trái se so le nhau.

Justify (canh đều): canh thẳng 2 lề trái, phải của văn bản.

Cách thực hiện:

- Chọn các đoạn văn bản cần định dạng

- Sử dụng thanh công cụ Formatting, gồm các nút:

Canh trái, hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + L

Canh giữa, hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + E

Canh phải, hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + R

Canh đều, hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + J

Tạo độ lệch các dòng trong đoạn so với lề

Khi chưa định dạng thì các dòng trong đoạn se được hiển thị từ lề trái sang phải của

đoạn. MS Word cho phép thay đổi cách thể hiện các dòng trong đoạn như sau:

- First line indent: dòng đầu tiên thụt vào so với các dòng còn lại trong đoạn.

- Left indent: các dòng trong đoạn đều thụt vào so với lề trái của văn bản.

- Right indent: các dòng trong đoạn đều thụt vào so với lề phải của văn bản.

- Hanging indent: các dòng từ dòng thứ hai trong đoạn đều thụt vào so với dòng đầu

tiên.

Định dạng đoạn văn bản bằng cách sử dụng thước ngang (Ruler)

- Chọn các đoạn văn bản cần định dạng.

- Chọn canh lề bằng các nút công cụ trên thước ngang

Ghi chú: Đối với Left indent có thể sử dụng nhanh 2 nút (Increase Indent) và

(Decrease indent) trên thanh công cụ Formatting.

Định dạng đoạn văn bản bằng cách sử dụng menu Format/Paragraph

- Chọn các đoạn văn bản cần định dạng.

- Vào menu Format/Paragraph, xuất hiện hộp thoại:

Lớp Indents and Spacing

27

- Alignment: Canh lề cho đoạn, gồm có các mục: Left, Centered, Right, Justified.

- Indentation: Tạo độ lệch các dòng trong đoạn so với lề:

+ Left : Độ lệch trái.

+ Right : Độ lệch phải.

+ Special : Có các lựa chọn sau:

None: lề theo qui định của Left và Right indent.

First Line: Đặt độ lệch cho dòng đầu tiên của đoạn (được xác định trong mục By).

Hanging: Đặt độ lệch cho các dòng không phải là dòng đầu tiên của đoạn (được xác

định trong mục By).

- Spacing: Định khoảng cách giữa các đoạn, bao gồm:

+ Before: khoảng cách giữa đoạn hiện hành và đoạn phía trên (mặc nhiên 0).

+ After: khoảng cách giữa đoạn hiện hành và đoạn phía dưới (mặc nhiên 0).

+ Line Spacing: Định khoảng cách giữa các dòng trong Paragraph.

Lớp Line and Page Breaks

Định dạng đoạn văn bản

28

Windows/ Orphan Control: chọn đặt tự động điều khiển dòng quả phụ/ cô nhi.

Dòng quả phụ là dòng đứng lẻ loi ở đầu trang tiếp theo, các dòng khác nằm ở trang trước.

Dòng cô nhi là dòng nằm ở trang cuối trang trước, các dòng khác nằm ở đầu trang sau.

Keep lines together: chọn đặt tránh ngắt trang ở giữa đoạn.

Keep with next: chọn đặt tránh ngắt trang ở đoạn hiện hành và đoạn tiếp theo.

Page break before: đặt dấu ngắt trang vào đầu đoạn hiện hành.

Suppress line number: chọn đặt không in con số chỉ dòng trong đoạn.

Don’t hyphenate: chọn đặt không dùng dấu nối khi ngắt dòng trong đoạn.

Trình bày trang in (Page Setup)

Khi mở một tài liệu mới thì Word se sử dụng các thiết lập định sẵn về khổ giấy,

hướng in, các lề, ... Tuy nhiên ta có thể thay đổi các giá trị này lại cho phù hợp.

Vào menu File/Page Setup, xuất hiện hộp thoại:

Cách ngắt dòng và ngắt trang

29

Định lề trang in (Lớp Margin)

- Gutter: dùng khi đóng thành sách, là khoảng cách dùng để đóng nẹp

sách.

-

Form Edge: khoảng cách dùng để tạo Header và Footer (khoảng cách từ Top/ Bottom đến

T

op

1

B

ottom

2

B

ottom

T

op

3

4

1: Trang chẵn.

2: Trang lẻ.

3: Inside: lề

trong.

4: Outside: lề

ngoài.

Lề trang giấy ở chế độ in 2 mặt

Định lề trang in

R

ight

T

op

L

eft

B

ottom Lề trang giấy ở chế độ in 1 trang

T

op

L

eft

B

ottom

Lề trang giấy ở chế độ in 2 trang

trên 1 mặt giấy

R

ight

Hộp thoại Page Setup

30

Header/ Footer )

b. Định khổ giấy in và hướng trang in (Lớp Paper size)

- Paper size: định khổ giấy in, khổ giấy thường dùng là A4 (21x29.7 cm).

- Orientation: định hướng trang in:

Portrait: hướng in đứng, đây là hướng in mặc nhiên.

Landscape: hướng in ngang.

- Apply to: áp dụng các lựa chọn trên cho toàn văn bản (Whole Document) hay phần

đang định dạng (This Section) hay từ vị trí con trỏ về sau (This point forward).

Chọn:

- OK nếu muốn áp dụng các xác lập này cho tài liệu hiện hành.

- Default, sau đó chọn Yes nếu nuốn các xác lập này trở thành mặc nhiên, nghĩa là se

áp dụng vào tất cả các tài liệu được tạo từ đó về sau.

5.4.4. In trộn (mail merge)

Giả sử Phòng Đào Tạo của một Trường Đại Học X muốn dùng Word để in Giấy Báo

Hƣớng in ngang

H

ƣớng in

đứng

Định khổ giấy in và hướng trang in

31

Dự Thi cho thí sinh, trên các giấy báo dự thi này se có những phần văn bản tương tự trên

từng thư (ví dụ, các tiêu đề thư, nột dung thư và kết thúc thư), trong khi một số phần văn

bản khác se thay đổi trong mỗi giấy báo (ví dụ, họ tên, số báo danh, ngày sinh,...).

Se rất mất thời gian nếu tạo từng thư một theo thủ công (tức nhập tên của từng thí

sinh trong mỗi Giấy Báo Dự Thi). Sử dụng chức năng Mail Merge trong Word giúp bạn tiết

kiệm thời gian hơn khi thực hiện công việc này.

Mail Merge là chức năng dùng để trộn 2 tập tin lại với nhau. Trong đó: tập tin thứ

nhất chứa dữ liệu nguồn_phần thay đổi (Data Source, như họ tên, số báo danh, ngày

sinh,...), thông thường tập tin này có thể được tạo ra từ Table của Word, hoặc là một bảng

tính trong Excel, hay là Table trong Access,... Tập tin thứ hai là mẫu thƣ_phần cố định

(Form Letter) được thiết kế trong màn hình Word.

Ví dụ: Tạo phiếu báo dự thi:

Cách thực hiện:

Bước 1: Tạo tập tin dữ liệu nguồn (Data Source) bằng chức năng Table của Word:

Hoten Sbd Ngsinh Qquan DT Kvuc Phong GC

TRƯỜNG ĐẠI HỌC X CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

HĐTS NĂM 2002 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

-------------- -----------------

GIẤY BÁO DỰ THI

---------------------

Trường Đại Học X báo tin cho:

- Thí sinh: Sơn Nữ Phà Ca Số báo danh: CTA 01234

- Ngày sinh: 23/05/1978

- Quê quán: Châu Thành - Cần Thơ

- Đối tượng: 5 Khu vực: 1 Phòng thi: 0255A

Đúng 8 giờ 00 ngày 27 tháng 08 năm 2002, có mặt tại phòng thi 0255A Trường Đại

Học X để nghe phổ biến qui chế thi và các thủ tục thi

HỘI ĐỒNG TUYỂN SINH - ĐẠI HỌC X

============================================================

+ Lịch thi: Chiều 27/08/2002: Toán, Sáng 28/08/2002: Hóa, Chiều 28/08/2002: Lý.

+ Mọi sai sót trên giấy báo thi điều chỉnh tại P.Đào Tạo - Đại Học X trước

27/08/2002.

+ Chú ý: Khi đi nhớ mang theo giấy chứng nhận ưu tiên và các giấy tờ khác.

32

Sơn Nữ Phà

Ca

CTA

01234

23/05/1978 Châu Thành

- Cần Thơ

5 1 0255A X

Trần Thanh

Vũ

CTA

01235

30/08/1980 Phụng Hiệp

- Cần Thơ

8 3 0255A

Nguyễn

Hoàng Ân

CTA012

36

02/09/1985 Trà Nóc -

Cần Thơ

9 2 0254A X

…….

- Lưu và đóng tập tin này lại với tên là Dulieu.doc

Bước 2:

- Tạo tập tin chính (Main Document) để làm mẫu thư, tập tin này được tạo bằng Word và có

thể được trang trí hoa văn, hình ảnh,...

Bước 3: Thực hiện thao tác trộn thư.

- Từ tập tin chính (mẫu thư) được tạo ở bước 2, vào menu Tools/Mail Merge, xuất

hiện hộp thoại Mail Merge Helper :

TRƯỜNG ĐẠI HỌC X CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

HĐTS NĂM 2006 Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

-------------- -----------------

GIẤY BÁO DỰ THI

---------------------

Trường Đại Học X báo tin cho:

- Thí sinh: Số báo danh:

- Ngày sinh:

- Quê quán:

- Đối tượng: Khu vực: Phòng thi:

Đúng 8 giờ 00 ngày 27 tháng 08 năm 2002, có mặt tại phòng thi Trường Đại Học

X để nghe phổ biến qui chế thi và các thủ tục thi

HỘI ĐỒNG TUYỂN SINH - ĐẠI HỌC X

============================================================

+ Lịch thi: Chiều 27/08/2002: Toán, Sáng 28/08/2002: Hóa, Chiều 28/08/2002: Lý.

+ Mọi sai sót trên giấy báo thi điều chỉnh tại P.Đào Tạo - Đại Học X trước

27/08/2002.

+ Chú ý: Khi đi nhớ mang theo

33

- Click vào nút Create và chọn mục Form Letter.

- Chọn tiếp mục Active Window.

- Click vào nút Get Data và chọn mục Open Data Source.

- Chọn tập tin dữ liệu đã tạo ở bước 1 từ hộp thoại Open Data Source. Word se hiển

thị thông báo đề nghị bạn chỉnh sửa tập tin chính (Edit Main Document).

Các bước thực hiện trộn thư

Thông báo đề nghị chỉnh sửa tập tin chính

34

Bước 4: Sử dụng thanh công cụ Mail Merge để trộn thư.

Ý

nghĩa các nút trên thanh công cụ:

1. Insert Merge Field: Chọn các trường

của tập tin dữ liệu để chèn vào mẫu thư.

7. Next Record: Chuyển đến mẫu tin phía

sau.

2. Insert Word Field: Chọn các trường

của Word để chèn vào mẫu thư.

8. Last Record: Chuyển đến mẫu tin cuối

cùng.

3. View Merged Data: Xem kết quả trộn

thư.

9. Mail Merge Helper: hiện hộp thoại

Mail Merge Helper.

4. First Record: Chuyển về mẫu tin đầu

tiên.

10. Merge to New Document: thực hiện

trộn thư, mỗi mẫu tin được in trên một

trang.

5. Previous Record: Chuyển về mẫu tin

phía trước.

11. Merge to Printer: thực hiện trộn thư

xuất ra máy in, mỗi mẫu tin được in trên

một trang.

6. Go to Record: Chọn mẫu tin hiện

hành.

12. Edit Data Source: Chỉnh sửa tập tin

dữ liệu.

- Chọn các trường của tập tin dữ liệu trong mục Insert Merge Field để chèn vào mẫu

thư theo đúng vị trí (1-8).

- Chọn các trường của Word trong mục Insert Word Field để chèn vào mẫu thư.

Xét ví dụ trên:

o Đặt con trỏ tại vị trí 9.

o Click vào nút Insert Word Field và chọn If… Then… Else, hộp thoại Insert

Word Field xuất hiện, bạn chọn và nhập thông tin theo đúng hướng dẫn.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 Thanh công cụ Mail Merge

35

Ghi chú:

- Muốn chuyển kết quả ra tập tin thì Click vào nút Merge to New Document trên

thanh Mail Merge, khi đó Word se tự động mở tập tin mới và đưa kết quả vào đó, mỗi mẫu

tin được ghi vào một trang. Nếu muốn lưu tập tin này thì chọn lệnh File/Save.

- Muốn thay đổi tập tin chính (Main document) hay tập tin dữ liệu (Data source) thì

chọn lại lệnh Tools/Mail Merge, hội thoại Mail Merge Helper xuất hiện, chọn nút lệnh Edit

tƣơng ứng để mở tập tin khác.

- Các thành phần nằm trong cặp dấu móc << >> là tên trường (dòng đầu tiên) của tập

tin dữ liệu.

5.5. Các thao tác tạo bảng biểu trong văn bản

5.5.1. Thao tác tạo bảng

Một bảng trong Word là một công cụ rất đa năng để sắp xếp văn bản theo các hàng

(rows) và các cột (columns). Giao của dòng và cột tạo thành ô (cell).

Sử dụng bảng có nhiều thuận lợi hơn so với việc sử dụng điểm dừng Tab. Ví dụ, nếu

một phần văn bản nào đó không vừa khít vào dòng đơn, Word se tạo ra một dòng mới và

tăng chiều cao thêm một hàng (Bảng bên dưới rất khó tạo nếu sử dụng điểm dừng Tab).

Cũng có thể các thao tác định dạng dữ liệu trong các ô, dễ dàng điều chỉnh kích thước

của hàng và cột. Dữ liệu trong bảng có thể được sắp xếp lại theo một trật tự nào đó, có thể

nhấn mạnh (làm nổi) các phần của bảng bằng cách sử dụng Borders và Background

Shading (khung và nền). Khi cần thiết có thể chuyển bảng thành văn bản và ngược lại.

Ký hiệu Ý nghĩa Ký hiệu Ý nghĩa

Left Tab: Văn bản được canh

trái so với vị trí điểm Tab. Right Tab: Văn bản được canh

phải so với vị trí điểm Tab.

Center Tab: Văn bản được

canh giữa so với vị trí điểm Tab.

Decimal Tab: Văn bản được

canh theo dấu chấm thập phân

tại vị trí điểm Tab.

Bar Tab: Chèn một vạch dọc trên dòng, nhưng không phải điểm dừng Tab.

hộp thoại Insert Word Field

Một bảng(Table) của Word trên màn hình

36

Sử dụng nút Insert Table

- Đặt dấu nháy tại vị trí cần chèn Table.

- Click vào nút Insert Table trên thanh công cụ Standard.

- Drag chọn số hàng và cột cho Table.

Sử dụng menu Table/Insert/Table

Đặt dấu nháy tại vị trí cần chèn Table.

Chọn menu Table/Insert/Table, xuất hiện

hộp thoại như hình bên.

Number of Columns: số cột

Number of rows: số hàng

AutoFit behavior: tự động điều chỉnh

bảng cho vừa khít với văn bản.

AutoFormat: dùng để chọn các bảng đã

được định dạng sẵn

Click OK để tạo bảng.

5.5.2. Định dạng bảng

a) Di chuyển con trỏ trong bảng

: qua trái, phải, lên xuống.

Tab: chuyển đến ô kế tiếp.

Shift + Tab: chuyển đến ô trước đó.

Alt + Home: về ô đầu của dòng hiện hành..

Alt + End: đến ô cuối của dòng hiện hành..

Alt + Page Up: về ô đầu của cột hiện hành..

Alt + Page Down: đến ô cuối của cột hiện hành..

Ghi chú:

Có thể sử dụng chuột để Click chọn ô cần chuyển tới.

Khi con trỏ đang ở ô cuối cùng, nếu nhấn phím Tab thì Word se tự động chèn thêm

một dòng mới ở cuối bảng.

Bật tắt lưới phân cách: Table/ Show (Hide) Gridlines

b) Nhập văn bản vào bảng

Để nhập văn bản vào một ô của bảng, Click vào ô đó và nhập văn bản bình thường.

Chú ý rằng nếu đến biên phải của ô, Word se tự động tách văn bản xuống dòng dưới và tự

động tăng chiều cao lên một hàng để tiếp tục chứa dữ liệu mới. Nếu nhấn Enter trong ô,

Word se chèn thêm một đoạn mới trong ô.

Hiệu chỉnh và định dạng văn bản trong ô bằng cách sử dụng các kỹ năng định dạng và

hiệu chỉnh đã nêu trong các chương trước.

Hình 12.2: Tạo bảng

bằng nút công cụ

Tạo bảng bằng menu lệnh

37

c) Chọn hàng, cột và ô

Để chọn nhiều hàng, cột hoặc ô thì Drag chuột theo cách trên.

d) Chèn hàng, cột và ô

a. Chèn hàng

Chọn số hàng cần chèn.

Click vào nút Insert Rows ; hoặc R_Click, chọn Insert Rows.

Lưu ý: hàng được chèn vào se nằm phía trên của hàng được chọn.

b. Chèn cột

Chọn số cột cần chèn.

Click vào nút Insert Columns ; hoặc R_Click, chọn Insert Columns.

Lưu ý: cột được chèn vào se nằm phía bên trái của cột được chọn.

c. Chèn ô

Chọn số ô cần chèn.

Click vào nút Insert Cells , xuất hiện hộp thoại:

Các ô mới chèn vào se đẩy ô hiện hành sang phải

Các ô mới chèn se đẩy ô hiện hành xuống dưới

Chèn hàng và đẩy hàng hiện hành xuống dưới

Chèn cột và đẩy cột hiện hành sang phải

Click vào

đây để chọn một

dòng

Click vào đây để chọn một

cột

Click vào đây để chọn

một ô

Cách chọn một hàng, cột và ô

Hình 12.2: Tạo bảng bằng menu

lệnh

Chèn thêm ô

38

d. Dùng menu Table/Insert

Xác định số hàng, số cột hoặc số ô cần chèn

Chọn menu Table/Insert, xuất hiện menu đối tượng:

e) Xóa bảng, hàng, cột và ô

a. Xóa hàng

Chọn số hàng cần xóa.

R_Click, chọn Delete Rows.

b. Xóa cột

Chọn số cột cần xóa.

- R_Click, chọn Delete Columns.

c. Xóa ô

Chọn số ô cần xóa.

R_Click, chọn Delete Cells.

d. Dùng menu Table/ Delete

Xác định số hàng, số cột hoặc số ô cần xoá hoặc đặt trỏ vào ô bất kỳ nếu xoá bảng.

Chọn menu Table/Delete, xuất hiện menu đối tượng:

Chèn bảng

Chèn cột, cột được chèn vào se nằm ở bên trái

Chèn cột, cột được chèn vào se nằm ở bên phải

Chèn hàng, hàng được chèn vào se nằm ở phía trên

Chèn hàng, hàng được chèn vào se nằm ở phía dưới

Chèn ô

Xoá các ô đã chọn và đẩy các ô bên phải sang trái

Xoá các ô đã chọn và đẩy các ô phía dưới lên trên

Xoá hàng và đẩy các hàng ở dưới lên trên

Xoá cột và đẩy các cột ở bên phải sang trái

Xoá bảng

Xoá cột và đẩy các cột ở bên phải sang trái

Xoá hàng và đẩy các hàng ở dưới lên trên

Chèn bảng, hàng, cột , ô bằng menu

Xoá ô

39

f) Điều chỉnh kích cỡ của các ô

a. Điều chỉnh chiều cao của hàng

b. Điều chỉnh độ rộng của cột

a. Dùng menu Table/ Table Properties

Lớp Table: cho phép canh lề cho

bảng, chọn đường viền và tô màu,

chọn vị trí đặt bảng, …

Lớp Row: cho phép thay đổi độ cao

của hàng.

Lớp Column: cho phép thay đổi độ

rộng của cột.

Lớp Cell: cho phép thay đổi kich

thước của ô, canh lề dữ liệu trong

ô.

Ghi chú:

D_Click trên đường lưới (Gridline) bên phải của cột để tự động điều chỉnh

Xoá ô

Drag chuột

vào đây

Điều chỉnh chiều cao của hàng

Xoá bảng, hàng, cột , ô bằng menu

Drag chuột vào đây

Điều chỉnh độ rộng của cột

Thay đổi thuộc tính cho bảng

40

(AutoFit) độ rộng của cột cho vừa với kích thước văn bản.

Tự động điều chỉnh (AutoFit) độ rộng của cột cho toàn bảng vừa với kích thước

văn bản: chọn toàn bộ bảng, sau đó D_Click trên đường lưới (Gridline) bên phải

của bất kỳ cột nào.

g) Di chuyển và điều chỉnh kích cỡ của bảng

h) Ghép ô và tách ô

a. Ghép ô

Chọn các ô muốn ghép.

Chọn lệnh Table/Merge Cells; hoặc R_Click/ Merge Cells

b. Tách ô

Chọn các ô cần tách.

Chọn lệnh Table/Split Cells; hoặc R_Click/

Split Cells, xuất hiện hộp thoại:

Number of columns: số cột được tạo thành.

Number of rows: số hàng được tạo thành.

Merge cells before split: trộn ô trước khi tách.

i) Tách bảng và ghép bảng

a. Tách bảng

Đặt con trỏ nằm trên dòng cần tách (dòng đầu tiên của bảng mới) và chọn lệnh

Table/Split Table; hoặc gõ tổ hợp phím Ctrl + Shift + Enter.

b. Ghép bảng

Tách ô

Di chuyển bảng: Drag vào đây

Drag vào đây để điều chỉnh

kích cỡ của bảng

Di chuyển và điều chỉnh kích cỡ của bảng

41

Xoá bỏ các dòng trống giữa hai bảng thì các bảng se được ghép lại.

j) Điền số thứ tự cho bảng

Chọn cột muốn điền số thứ tự và chọn lệnh Format/Bullets and Numbering hoặc

Click vào nút Numbering trên thanh Formating (tương tự như đối với văn bản thường).

5.6. Sắp xếp dữ liệu trong bảng và tính toán

- Dữ liệu chứa trong Table có thể được sắp xếp theo một trật tự nào đó tùy theo yêu

cầu của người sử dụng. Word cho chọn tối đa 3 cột để làm cơ sở cho sự sắp xếp (gọi là các

khóa sắp xếp). Khóa thứ nhất được ưu tiên sắp xếp trước, nếu giá trị trong khóa thứ nhất

bằng nhau thì sắp xếp theo khóa thứ 2, nếu giá trị trong khóa thứ nhất và khóa thứ 2 bằng

nhau thì sắp xếp theo khóa thứ 3. Trong mỗi khóa ta có thể chọn sắp xếp tăng (Ascending)

hoặc giảm (Descending).

Sử dụng menu Table/Sort

Quét chọn khối cần sắp xếp dữ liệu.

Chọn menu Table/Sort, xuất hiện hộp thoại:

Sort By: khóa sắp xếp thứ

nhất (khóa chính).

Then By: khóa sắp xếp thứ

2, 3 (khóa phụ).

Header Row: thông báo

cho Word biết vùng dữ liệu đã

chọn có dòng tiêu đề.

No Header Row: thông

báo cho Word biết vùng dữ liệu

đã chọn không có dòng tiêu đề.

Option: cho phép thay đổi

các tuỳ chọn khi sắp xếp dữ liệu.

Chọn có/ không có dòng

tiêu đề.

Chọn các khoá sắp xếp và thứ tự sắp tương ứng với khoá.

Click chọn OK để sắp xếp dữ liệu trong bảng.

Sử dụng nút Sort Ascending và Sort Descending trên thanh công cụ

Tables And Borders

- Đặt con trỏ vào cột cần sắp xếp

- Click vào nút Sort Ascending để sắp xếp tăng; hoặc Sort Descending để sắp

xếp giảm.

k) Lặp lại tiêu đề bảng trên mỗi trang

Khi bảng có nhiều hàng và nằm trên nhiều trang liên tục, khi sang trang thì hàng tiêu

đề của bảng se không được lặp lại. Muốn cho Word tự động lặp lại hàng tiêu đề trên đầu

của mỗi trang thì thực hiện như sau:

- Chọn các hàng cần lặp lại trên mỗi trang, bắt đầu là hàng đầu tiên của bảng.

- Chọn lệnh: Table/Heading Rows Repeat.

Sắp xếp dữ liệu trong Table

42

l) Thực hiện các phép tính trong bảng

Chức năng chính của Word là dùng để soạn văn bản nên việc tính toán bị hạn chế rất

nhiều so với phần mềm chuyên nghiệp như EXCEL. Tuy nhiên ta có thể thực hiện các phép

tính đơn giản như: cộng, trừ, nhân, chia, tính tổng, tính trung bình, …

Quy ƣớc tên gọi của các ô trong bảng:

A1 B1 C1 D1

A2 B2 C2 D2

A3 B3 C3 D3

Tên cột: cột đầu tiên là cột A, kế tiếp là B, C, D, …

Tên hàng: hàng đầu tiên là hàng 1, kế tiếp là 2, 3, 4, …

Tên ô: giao giữa cột và hàng. Ví dụ: giao của cột C và hàng 2 là ô C2.

Cách thực hiện:

Đặt con trỏ tại ô cần tính toán và chọn

lệnh Table/Formula

Công thức bắt đầu bởi dấu =

Nhập trực tiếp hàm cần tính vào ô

Formula hoặc chọn hàm được liệt kê

trong hộp Paste Function.

Tham số của hàm có thể do Word tự

động đề nghị (ABOVE, BELOW,

LEFT, RIGHT) hoặc có thể được đưa

vào bằng tên ô

Chọn dạng hiển thị số tại mục Number Format.

Click chọn OK để thực hiện.

Ghi chú: ta có thể tính toán cho các ô còn lại có cùng phép tính bằng cách:

Sao chép công thức vừa tính được đến các ô khác.

Chọn các công thức vừa được sao chép.

Nhấn phím F9 để cập nhật lại giá trị mới.

m) Các định dạng cơ bản trên bảng

Sau khi tạo bảng xong, để trang trí thêm cho bảng bạn có thể ve thêm bảng khác trong

bảng hiện tại, kẻ đường viền và tô nền, thay đổi hướng và canh lề cho văn bản trong ô...

Các thao tác định dạng nêu trên có thể được thực hiện bằng thanh công cụ Tables And

Borders.

Thực hiện các phép tính

43

Bật/ tắt thanh công cụ: View/ Toolbars/ Tables And Borders

Ý nghĩa các nút trên thanh công cụ:

1. Draw Table: Ve bảng. Ve các Gridline

của bảng 10. Split Cells: Chia ô

2. Eraser: Xóa các Gridline 11. Align: Chọn kiểu canh lề của văn bản

trong ô

3. Line Style: Chọn kiểu đường biên 12. Distribute Rows: Đặt các hàng bằng

nhau

4. Line Weight: Độ dáy nét 13. Distribute Columns: Đặt các cột bằng

nhau

5. Border Color: Chọn màu đường biên 14. Table AutoFormat: Định dạng bảng tự

động

6. Borders: Gán hoặc xóa các biên 15. Change Text Direction: Thay đổi

hướng văn bản

7. Shading Color: Màu nền 16. Sort Ascending: Sắp xếp tăng.

8. Insert: Chèn bảng, hàng, cột hoặc ô 17. Sort Descending: Sắp xếp giảm.

9. Merge Cells: Nối các ô 18. AutoSum: tự động tính tổng

a. Kẻ khung và tô màu nền cho bảng

- Chọn các ô cần kẻ khung và tô nền.

- Dùng các nút thứ 5, 6 và 7 để kẻ khung và tô màu nền cho bảng.

Lưu ý: Có thể kẻ khung và tô màu nền cho bảng bằng chức năng Borders and

Shading trong menu Format

b. Canh lề cho văn bản trong ô

- Chọn các ô cần canh lề.

- Chọn nút thứ 11 (Align) hoặc R_Click bên trong khối chọn tiếp mục Cell Alignment,

chọn tiếp kiểu cần canh lề.

c. Thay đổi hướng văn bản

- Chọn các ô cần đổi hướng.

- Chọn nút thứ 15 (Change Text Direction) hoặc R_Click bên trong khối chọn tiếp

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

18

Thanh công cụ Tables And Borders

44

mục Text Direction hoặc vào menu Format/ Text

Direction.

n) Chuyển văn bản thành bảng

Giả sử có đoạn sau, với khoảng cách giữa các

cột là một phím Tab. Bây giờ muốn chuyển văn

bản trên thành bảng có 4 hàng và 3 cột.

Cách thực hiện:

Chọn khối văn bản muốn chuyển thành

bảng.

Chọn lệnh Table/ Convert/ Text to Table,

Word se phân tích văn bản được chọn và

đề nghị số cột (Number of columns), số

hàng (Number of rows). Nếu không đồng

ý thì có thể chọn lại.

Separate text at: chọn dấu phân cách văn

bản, Word dựa vào đó để phân chia số cột,

số hàng.

Paragraphs: dựa vào đoạn văn bản, mỗi

đoạn tạo thành một ô.

Tabs: dựa vào ký hiệu Tab.

Commas: dựa vào ký hiệu dấu phẩy (,).

Others: dựa vào ký hiệu khác do bạn tự

nhập vào.

Click OK để thực hiện.

o) Chuyển bảng thành văn bản

Lệnh Table/ Convert/ Table to Text se chuyển dữ liệu

trong các ô của bảng thành văn bản, nghĩa là nó thực hiện

công việc ngược lại với lệnh Table/ Convert/ Text to Table.

Cách thực hiện:

Chọn khối có dữ liệu cần chuyển thành văn bản.

Chọn lệnh Table/ Convert/ Table to Text.

Separate text with: chọn dấu phân cách văn bản tạo

thành. Click OK để thực hiện.

Canh lề cho văn bản

Chuyển văn bản thành bảng

Chuyển bảng thành văn

bản

45

5.7. Chèn thêm đối tƣợng vào văn bản

Chèn ký tự đặc biệt

Cách làm:

+ Nhấn vào Insert/Symbol

+ Cửa sổ symbol xuất hiện, nhấn chọn Font và ký tự cần

+ Chọn xong nhấn Insert để chèn ký tự đó vào vị trí con trỏ chuột bạn đang đặt.

Chèn hình ảnh

Cách làm:

+ Nhấn vào Insert/Picture

Clip Art = hình nghệ

thuật

From File= chèn ảnh từ 1 file trên máy

AutoShape = chèn hình ve

……

46

5.8. Tạo số trang - tiêu đề, hạ mục

Chèn (tạo) tiêu đề đầu hoặc cuối trang

Cách làm: vào View/Header and Footer

Khi đó con trỏ chuột se nháy trên Header, đánh nội dung vào.

Nếu muốn tạo tiêu đề cuối trang thì di chuột xuống cuối trang và nhấn trái chuột vào

khung Footer

Chèn (tạo) số trang

Cách làm: vào Insert/Page Numbers

Khi đó cửa sổ Numbers xuất hiện

Ta thực hiện chọn như sau

47

Bài tập:

1: Tạo văn bản với các tab

2: Tạo văn bản với các bảng dữ liệu

3: Tạo văn bản với các header và footer

4: Tạo văn bản và thực hiện cách trộn thư

Chƣơng 6. Phần mềm Bảng tính Excel

6.1. Khởi động Excel - Giới thiệu bảng tính

Khởi động Excel

Cách 1: Chọn lệnh Start / Programs / Microsoft Excel

Start / All Programs / Microsoft Office / Microsoft Office Excel

Cách 2: D_Click vào biểu tượng Microsoft Excel trong màn hình nền (Desktop).

Cách 3: D_Click lên tập tin Excel có sẵn trong máy (*.xls). Tập tin se tự động gọi

chương trình excel trước và sau đó mở luôn file excel đó.

Thoát khỏi Microsoft Excel

Cách 1: Click vào nút Close .

Cách 2: Chọn lệnh File/ Exit.

Cách 3: Nhấn tổ hợp phím Alt + F4.

6.2. Cách tạo lập bảng tính

Tập tin của Excel có phần mở rộng .XLS. Các thao tác mở file, đóng file, lưu file tương tự

như Word.

48

6.3. Định dạng dữ liệu trong bảng tính

6.3.1 Định dạng bảng tính

Định dạng hiển thị dữ liệu số

- Chọn vùng dữ liệu cần định dạng.

- Chọn menu Format/ Cells/

Number.

- Chọn quy định cách thể hiện số

cho dữ liệu trong hộp thoại Format

Cells.

Dữ liệu số khi nhập vào một ô trên

bảng tính se phụ thuộc vào 2 thành phần:

Loại (Category) và Mã định dạng

(Format code). Một số có thể hiển thị

theo nhiều loại như Number, Date,

Percentage,... Trong mỗi loại lại có nhiều

cách chọn mã định dạng.

Chọn loại thể hiện ở khung

Category:

Thể loại Công dụng Ví dụ

General Định dạng số mặc định, canh phải, giữ nguyên dạng ban 15.75

Địa

chỉ của ô

hiện hành

Kết

nối vào

trang web

Online của

Microsoft

Office

Định dạng hiển thị dữ liệu số

49

đầu khi nhập vào. 15234

Number

Định dạng số năng động có thể được hỗ trợ bằng các dấu

phẩy, số chữ số thập phân tùy ý và màu hay dấu ngoặc đơn

(cho các số âm).

3.14159

(1,234.57)

Currency

Định dạng tiền tệ, như dấu đô la, các ký hiệu tiền tệ khác,

số chữ số thập phân tùy ý và màu hay dấu ngoặc đơn (cho

các số âm).

$15.25

VND 500

Accounting

Định dạng tiền tệ đặc biệt được thiết kế để canh các cột

theo các dấu thập phân của giá trị tiền tệ. (Ký hiệu tiền tệ

xuất hiện dọc theo các cạnh trái của ô).

$75.50

$5.50

Date Định dạng ngày tháng chung, ngày tháng được hiển thị theo

một số kiểu tiêu chuẩn.

09/12/2003

Sep-12-03

Time Định dạng giờ chung, giờ được hiển thị theo một số kiểu

tiêu chuẩn.

2:30 PM

14:30:20

Percentage Một cách định dạng mà các giá trị trong các ô được chọn

được nhân với 100 và kết quả hiển thị với biểu tượng %.

184%

24.152%

Fraction Kiểu định dạng dưới dạng phân số. 1/5

Scientific Định dạng số khoa học, sử dụng ký hiệu mũ cho các số có

quá nhiều chữ số.

1.25E+3

2.0E-2

Text Một định dạng coi số như văn bản (dữ liệu se được canh

trái trong ô).

0123

00112

Special Bộ các dạng hữu ích, bao gồm: Zip Code, Phone Number ... 9810-123

12-34-56

Custom Một danh sách các dạng tiêu chuẩn hay bất cứ dạng tuỳ

chọn nào mà bạn cần (như mô tả trong hộp thoại trên).

INV-0075

25/12/2003

Ta có thể định dạng nhanh cách hiển thị số bằng cách sử dụng các nút trên thanh công

cụ Formatting:

Cách thay đổi đơn vị tiền tệ dùng trong Excel:

Để thay đổi đơn vị tiền tệ dùng trong Excel và các ứng dụng Windows khác, chọn lệnh

Start/ Settings/ Control Panel/ Regional and Language Options

1. Định dạng kiểu tiền tệ.

2. Định dạng kiểu phần trăm.

3. Định dạng kiểu ngăn cách phần ngàn, triệu, ...

4. Tăng thêm một số lẻ thập phân.

5. Giảm bớt một số lẻ thập phân.

1

2

3

4

5

Sử dụng các nút trên thanh Formatting

50

Trong lớp Regional Options, Click chọn lệnh Customize, Chọn lớp Currency, xuất hiện

hộp thoại

Nhập ký hiệu tiền tệ mới trong mục Currency Symbol.

Click chọn lệnh Apply.

Canh lề dữ liệu trong ô

Sự phân bố dữ liệu trong một ô

phụ thuộc vào 3 thành phần: phân bố

ngang (Horizontal), phân bố dọc (Vertical) và hướng thể hiện dữ liệu (Orientation).

- Chọn vùng dữ liệu cần định dạng.

- Chọn lệnh Format/ Cells/ Chọn lớp Alignment, xuất hiện hộp thoại:

1. Horizontal

2. Vertical

3. Merge and

Center

4. Orientation

1

2

4

3

Sự phân bố dữ liệu trong một ô

Thay đổi đơn vị tiền tệ

51

Horizontal: phân bố ngang.

- General : dạng mặc nhiên.

- Left : canh lề trái.

- Center : canh lề giữa.

- Right : canh lề phải.

- Fill : lấp dữ liệu đầy ô.

- Justify : canh đều trái phải.

- Center across selection: canh giữa vùng

được chọn

Vertical: phân bố dọc.

- Top : canh lề trên.

- Center : canh lề giữa.

- Bottom : canh lề dưới.

- Justify : canh trên dưới.

Text control: điều chỉnh dữ liệu.

- Wrap text : nằm chung trong ô.

- Shrink to fit: canh vừa với ô.

- Merge cells: nhóm các ô lại.

Orientation: Chọn hướng thể hiện dữ liệu

Định dạng ký tự

Dữ liệu trong ô có thể định dạng ký tự theo các thành phần: Font (kiểu chữ), Font Style

(loại nghiêng, đậm, gạch dưới ...), Size (kích cỡ chữ), và Effects (hiệu ứng).

Chọn lệnh Format/ Cells/ Chọn lớp Font, bạn chọn thay đổi các thành phần tương tự

như với hộp thoại Font của Word.

Ghi chú:

Có thể định dạng nhanh việc canh lề và định định dạng ký tự bằng cách sử dụng các nút

công cụ trên thanh Formatting hoặc phím gõ tắt tương ứng.

Kẻ khung cho bảng tính

1. Canh trái

2. Canh giữa

3. Canh phải

4. Canh đều

5. Trộn ô và canh giữa

1

2

3

4

5

Định dạng sự phân bố dữ liệu trong một ô

52

Một tính năng hữu ích để làm nổi bật những thông tin cụ thể trong một bảng tính thêm

các đường viền (Border) cho các ô quan trọng.

Chọn lệnh Format/ Cells/ Chọn lớp Border

+ Chọn kiểu đường kẻ trong mục

Style.

+ Chọn màu đường kẻ trong mục

Color.

+ Chọn ve khung:

Presets:

None: bỏ đường kẻ.

Outline: kẻ xung quanh.

Inside: kẻ đường bên trong.

Border : Kẻ trên, dưới, ...

Ghi chú:

Có thể Click chọn ve hay bỏ

khung trực tiếp trong khung hiển thị

của hộp thoại.

Tạo đường viền nhanh bằng cách sử dụng thanh

công cụ.

- Xác định khối cần định dạng.

- Chọn nút Border trên thanh công cụ định dạng

(Formatting).

- Chọn dạng đường kẻ thích hợp.

Tô màu nền cho bảng tính

Để tạo hiệu quả bổ sung cho các

đường viền đã được ve, bạn có thể dùng

nhãn Patterns trong hộp thoại Format

Cells để tô màu nền cho nhiều ô trong

bảng tính.

Chọn lệnh Format/ Cells/ Chọn lớp

Patterns

- Chọn màu nền trong mục Color.

- Chọn mẫu màu nền trong mục hộp

liệt kê thả Pattern.

Tô màu nền nhanh: Sử dụng

thanh công cụ.

Kẻ khung cho bảng tính

Kẻ khung nhanh

Tô màu nền cho bảng tính

53

Xác định khối cần định dạng.

Chọn nút Fill Color trên thanh công cụ định dạng

(Formatting).

Chọn màu nền thích hợp.

Sao chép định dạng bằng nút Format Painter

Đôi khi bạn cần sao chép định dạng từ một này sang

các ô khác mà không sao chép dữ liệu trong ô. Ví dụ như cần sao chép Font chữ, Size chữ,

kiểu chữ (Bold, Italic), đường viền, màu nền, ... Để thực hiện được việc này, bạn có thể sử

dụng nút Format Painter . Thực hiện theo các bước sau:

Chọn ô có định dạng cần sao chép.

Click vào nút Format Painter

Chọn các ô mà bạn muốn sao chép định dạng.

6.3.2 Sao chép, hủy bỏ định dạng

Để sao chép định dạng trong Excel ta làm như Word

6.3.3 Sử dụng Style

6.4. Thao tác sao chép, di chuyển dữ liệu.

6.4.1. Sao chép và di chuyển dữ liệu

Sử dụng chức năng Copy và Paste để sao chép dữ liệu

- Chọn vùng dữ liệu nguồn cần sao chép.

- Vào menu Edit/ Copy; hoặc nhấn Ctrl + C; hoặc Click vào nút Copy .

- Di chuyển con trỏ ô đến ô đầu tiên của vùng đích.

- Vào menu Edit/ Paste; hoặc nhấn Ctrl + V; hoặc Click vào nút Paste .

6.4.2. Chèn xoá ô cột, hàng

a. Thêm hàng (Row)

+ Chọn các hàng mà tại đó muốn chèn thêm hàng mới vào.

+ Vào menu Insert/ Rows; hoặc R_Click, chọn Insert.

Lưu ý: Hàng mới được thêm vào se đẩy hàng được chọn xuống phía dưới.

b. Thêm cột (Column)

+ Chọn các cột mà tại đó muốn chèn thêm cột mới vào.

+ Vào menu Insert/ Columns; hoặc R_Click, chọn Insert.

Lưu ý: cột mới được thêm vào se đẩy cột được chọn sang bên phải.

c. Thêm ô mới

+ Chọn các ô hoặc đưa con trỏ đến ô mà tại đó muốn chèn các ô trống vào.

Tô màu nền nhanh

54

+ Vào menu Insert/ Cells; hoặc R_Click, chọn Insert..., xuất hiện hộp thoại sau:

6.4.3. Áp dụng toán học trong bảng tính (địa chỉ tƣơng đối, tuyệt đối). Cách sử

dụng các hàm

Địa chỉ tƣơng đối

- Qui ƣớc viết: <tên cột><chỉ số hàng>, chẳng hạn A1, B2, ...

- Trong quá trình sao chép công thức thì các địa chỉ này se tự động thay đổi theo

phương, chiều để bảo tồn mối quan hệ tương đối.

Ví dụ: Giả sử ô C3 có công thức =A1+1, trong đó ô A1 gọi là ô liên hệ.

Ô C3 có mối liên hệ với ô A1 như sau:

C3 cách A1 hai cột về phía trái

và C3 cách A1 hai dòng về phía trên.

Mối liên hệ này phải được bảo tồn khi sao

chép công thức tại ô C3 đến địa chỉ khác.

Khi sao chép công thức này tới ô D5 thì công

thức tại D5 có dạng giống công thức tại C3 nhưng

địa chỉ đã thay đổi, ô liên hệ trong công thức tại ô

D5 là ô cách D5:

Hai cột về phía trái cột B

Hai dòng về phía trên dòng 3

Như vậy công thức tại ô D5 phải là =B3+1

Địa chỉ tuyệt đối

- Qui ƣớc viết: $<tên cột>$<chỉ số hàng>, chẳng hạn $A$1, $B$2, ...

- Khi sao chép công thức thì các địa chỉ loại này se không bao giờ thay đổi.

Ví dụ: Giả sử ô C3 có công thức =$A$1+1

Khi sao chép công thức này tới ô D5 thì

công thức tại D5 vẫn là =$A$1+1

1

2

3

4

1. Chèn 1 ô hoặc nhiều ô, dữ liệu của

ô hiện hành bị đẩy sang phải.

2. Chèn 1 ô hoặc nhiều ô, dữ liệu của

ô hiện hành bị đẩy xuống dưới.

3. Chèn hàng.

4. Chèn cột.

Thêm ô mới

=A

1+1

=B3

+1

Địa chỉ tương đối

=$

A$1+1

=$A

$1+1

Địa chỉ tuyệt đối

55

Địa chỉ bán tuyệt đối (địa chỉ hỗn hợp)

- Qui ƣớc viết: cột tuyệt đối: $<tên cột><chỉ số hàng>

hàng tuyệt đối: <tên cột>$<chỉ số hàng>, chẳng hạn $A1, B$2, ...

- Khi sao chép công thức thì các địa chỉ loại này chỉ thay đổi ở thành phần tương đối

còn thành phần tuyệt đối thì không thay đổi.

Ví dụ:

Ghi chú : Có thể sử dụng phím F4 để luân chuyển giữa các loại địa chỉ trên.

Sử dụng hàm: = TÊN HÀM ([Danh sách đối số])

6.4.4. Một số hàm thƣờng dùng (Sum, If, Average, Max, Min, Rank, Int, Mod,

Round, Left, Right, Upper, Lower, Len, Rept...)

Cú pháp Ý nghĩa và ví dụ

ABS(number) Trả về giá trị tuyệt đối của một số thực.

=ABS(12 - 20) 8

INT(number)

Trả về số nguyên lớn nhất không vượt quá

number.

=INT(5.6) 5

=INT(-5.6) 6

MOD(number, divisor)

Trả về số dư của phép chia nguyên number

cho divisor (number, divisor là các số

nguyên).

=MOD(5, 3) 2

ODD(number)

Làm tròn trên tới một số nguyên lẻ gần nhất.

=ODD(3.6) 5

=ODD(-2.2) -3

PRODUCT(number1, number2, ...) Tính tích của các giá trị trong danh sách tham

Địa chỉ hỗn hợp

=A$

1+1

=B$

1+1

=$A

1+1

=$A

3+1

Chuyển đổi giữa các loại địa chỉ

=

C3

=

C$3

=

$C$3

=

$C3

56

số.

=PRODUCT(2, -6, 3, 4) -144

RAND( )

Trả về một số ngẫu nhiên trong khoảng từ 0

đến 1.

=RAND( ) Số ngẫu nhiên

ROUND(number, num_digits)

Làm tròn số number với độ chính xác đến

num_digits chữ số thập phân.

=ROUND(5.13687, 2) 5.14

=ROUND(145.13687, -2) 100

SQRT(number) Tính căn bậc 2 của một số dương number.

=SQRT(36) 6

SUM(number1, number2, ...)

Tính tổng của các giá trị trong danh sách

tham số.

=SUM(2, -6, 8, 4) 8

SUMIF(range, criteria [, sum_range])

Tính tổng các ô thỏa mãn điều kiện.

- range: vùng mà điều kiện se được so sánh.

- criteria: chuỗi mô tả điều kiện. Ví dụ: "10",

">15", "<20", …

- sum_range: vùng được tính tổng. Các ô

trong vùng này se được tính tổng nếu các ô

tương ứng trong vùng range thỏa điều kiện.

Nếu không có sum_range thì vùng range se

được tính.

=SUMIF(C4:C12, “>=6”, F4:F12)

=SUMIF(C4:C12, “>=6”)

=SUMIF(B4:B12, “NV”, G4:G12)

6.5. Làm việc với các vùng - làm việc với các tệp bảng tính, in ấn

1. Chọn toàn bộ bảng tính.

2. Chọn cột.

3. Chọn hàng.

4. Chọn dãy ô liên tục.

5. Chọn dãy ô không liên tục.

57

Loại vùng Cách chọn

Vùng chỉ một ô Click vào ô cần chọn.

Vùng nhiều ô liên tục

- Mouse: Drag từ ô đầu đến ô cuối của vùng.

- Keyboard: Đưa con trỏ về ô đầu tiên, nhấn giữ phím

Shift kết hợp với các phím mũi tên.

- Mouse + Keyboard: Đưa con trỏ ô về ô đầu tiên, nhấn

giữ Shift, Click vào ô cuối của vùng.

Nhiều ô cách khoảng Giữ phím Ctrl, Click chọn từng ô.

Nhiều vùng cách khoảng Giữ phím Ctrl, Drag chọn lần lượt từng vùng.

Nguyên cột Click vào tên cột cần chọn, Drag tiếp đến cột cuối (nếu

chọn nhiều cột).

Nguyên dòng Click vào chỉ số hàng, Drag tiếp đến hàng cuối (nếu chọn

nhiều hàng).

Toàn bộ Sheet Click vào nút đầu tiên giao giữa thanh chứa tên cột và

thanh chứa số của hàng; hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + A.

Một phần của ô D_Click vào ô cần chọn (hoặc Đặt trỏ vào ô, gõ phím F2),

sau đó chọn giống như chọn văn bản thông thường.

6.6. Đồ thị trong Excel - chèn các đồ hoạ vào trong bảng tính

Một biểu đồ trong Excel được tạo ra từ dữ liệu trong bảng tính hiện hành. Vì vậy trước

khi xây dựng biểu đồ bạn cần tạo bảng tính có chứa các dữ liệu cần thiết bằng cách nhập dữ

liệu trực tiếp hoặc sử dụng các hàm Excel để tính.

Ví dụ như số liệu trong bảng THỐNG KÊ SỐ LƯỢNG SINH VIÊN theo từng năm học,

hay dữ liệu cho các ĐỒ THỊ TOÁN HỌC dưới đây:

A B C D E F G

1 THỐNG KÊ SỐ LƢỢNG SINH VIÊN ĐỒ THỊ TOÁN HỌC

2

3 NĂM TIN HỌC ĐIỆN TỬ CAO ĐẲNG x Y1=2x2-6 Y2=x+7

4 1992 100 54 0 -4 26 3

5 1993 154 53 45 -3 12 4

6 1994 96 38 60 -2 2 5

7 1995 145 78 80 -1 -4 6

8 1996 166 93 128 0 -6 7

9 1997 173 75 160 1 -4 8

1

0 1998 154 94 245 2 2 9

58

1

1 Cộng: 988 485 718 3 12 10

1

2 4 26 11

Yêu cầu:

Dùng biểu đồ dạng cột để biểu diễn số lượng sinh viên các ngành theo từng năm học.

Dùng biểu đồ Pie để so sánh tổng số sinh viên của 3 ngành từ năm 92-98.

Dùng biểu đồ XY(Scatter) để ve đồ thị cho các hàm số Y1=2x2–6 và Y2= x+7 trên cùng

một hệ trục toạ độ XY.

Các thao tác tạo biểu đồ

Ví dụ: Thực hiện yêu cầu (a): biểu diễn số lượng sinh viên các ngành theo từng năm.

- Vào menu Insert/Chart hoặc Click vào nút Chart Wizard trên thanh Standard.

- Thao tác qua 4 bước của Chart Wizard như sau:

Bƣớc 1 (Step 1 of 4 - Chart Type): chọn loại biểu đồ.

Bƣớc 2 (Step 2 of 4-Chart Source Data): Chọn vùng dữ liệu.

– Lớp Data Range

+ Data Range: vùng dữ liệu dựng biểu đồ.

+ Series in: dữ liệu của từng đối tượng nằm theo hàng (Row) hay cột (Column)

Chọn loại biểu đồ cần dùng

Chọn

loại biểu

đồ

Chọn

biểu đồ con

trong loại

59

– Lớp Series : vùng dữ liệu từng thành phần trong biểu đồ

+ Series: mỗi tên trong danh sách xác định một dãy số liệu trong biểu đồ (sinh viên mỗi

ngành). Dữ liệu tương ứng được định nghĩa trong hộp Name và Values

+ Name: tên cho dãy số liệu của đối tượng được chọn trong danh sách Series, là địa chỉ

ô tiêu đề của dãy số liệu, nếu không có thì thì hộp Name se trống, khi đó bạn phải tự nhập tên

vào.

Chú ý: những tên (name) này se là nhãn cho chú giải (Legend) để xác định mỗi dãy số

liệu trong biểu đồ.

+ Values: địa chỉ của dãy số liệu của đối tượng được chọn trong danh sách Series.

+ Nút Add: Thêm dãy số liệu mới.

+ Nút Remove: Xóa dãy số liệu không dùng trong biểu đồ.

+ Category(X) axis labels: Vùng dữ liệu làm tiêu đề trục X.

Bƣớc 3 (Step 3 of 4-Chart Options):

xác định các tùy chọn cho biểu đồ.

Titles: Đặt các tiêu đề cho biểu đồ.

+ Chart title: tiêu đề biểu đồ.

+ Category(X) axis: tiêu đề trục X.

+ Value (Y) axis: tiêu đề trục Y.

Axes: Tùy chọn cho các trục toạ độ

(X, Y, ...).

Gridlines: Tùy chọn cho các đường

lưới.

Legend: Tùy chọn cho phần chú giải.

Data Label: thêm hoặc bỏ các nhãn

Vùng dữ liệu dựng biểu đồ Vùng dữ liệu từng thành phần

Các tùy chọn cho biểu đồ

60

dữ liệu cho các thành phần của biểu đồ.

Data Tabel: Thêm bảng dữ liệu nguồn vào biểu đồ.

Bƣớc 4 (Step 4 of 4-Chart

Location): xác định vị trí đặt biểu

đồ.

As new sheet: tạo một

Sheet mới chỉ chứa biểu đồ.

As object in: chọn Sheet để

đặt biểu đồ.

Click vào nút lệnh Finish

để hoàn thành việc tạo biểu đồ.

Các biểu đồ minh hoạ

theo số liệu bảng tính và các yêu cầu ở trên

Xác định vị trí đặt biểu đồ

61

Chỉnh sửa biểu đồ

Sau khi dựng xong biểu đồ theo 4 bước nêu trên, bạn có thể chỉnh sửa lại biểu đồ bằng

cách thay đổi các thông số như: thay đổi loại biểu đồ, vùng dữ liệu, hiệu chỉnh các tiêu đề, ...

tương ứng với các bước đã thực hiện để dựng biểu đồ.

Cách thực hiện

Click chọn biểu đồ cần chỉnh sửa, khi đó menu Data se

chuyển thành Chart.

Chọn bước cần chỉnh sửa trong menu Chart (hoặc R_Click

lên nền biểu đồ rồi chọn lệnh tương ứng).

Thực hiện chỉnh sửa như khi dựng biểu đồ.

1. Chart Type: Chọn lại kiểu biểu đồ (Bước 1).

2. Source Data: Chọn lại dữ liệu nguồn (Bước 2).

3. Chart Options: Chọn lại các tùy chọn (Bước 3).

4. Location: Chọn lại vị trí cho biểu đồ (Bước 4).

(a) Số lượng SV các ngành theo từng năm

(b) So sánh tổng số SV của 3 ngành (c) Đồ thị các

hàm số toán học

1

2

3

4

5

Hình 20.10: Chọn

bước chỉnh sửa biểu đồ

62

5. Add Data: thêm dãy số liệu mới.

Định dạng biểu đồ

Menu Format cho phép định dạng các thành phần trong biểu đồ. Tuỳ theo loại biểu

đồ, thành phần trên biểu đồ cần định dạng, Excel sẽ cung cấp nội dung định dạng phù

hợp. Đối với văn bản nhƣ tiêu đề, ghi chú, … thì có thể định dạng Font, màu chữ, màu

nền, hƣớng văn bản. Đối với các cột hay nguyên biểu đồ thì có thể chọn đƣờng viền,

màu, …

Cách thực hiện

Click chọn thành phần cần định dạng.

Vào menu Format/ Selected … (hoặc Ctrl + 1, hoặc R_Click lên thành phần cần định

dạng, sau đó chọn Format …), hộp thoại Format … xuất hiện.

Thực hiện định dạng cho thành phần đó theo ý muốn.

Ví dụ: định dạng vùng nền biểu đồ (Chart Area), hộp thoại Format Chart Area như hình

dưới đây:

Lớp Patterns: cho phép chọn đường viền và màu nền cho biểu đồ.

Lớp Font: cho phép định dạng các thành phần là văn bản trong biểu đồ (tương tự như

lớp Font trong hộp thoại Format/ Cells).

Lớp Properties: cho phép thay đổi các thuộc tính cho biểu đồ.

Move and size with cells: biểu đồ se di chuyển và thay đổi kích thước theo các ô. Nghĩa

là khi xoá hay thêm các ô vào trong bảng tính thì biểu đồ cũng di chuyển theo (Ví dụ như khi

ta xoá các ô bên trái biểu đồ thì biểu đồ cũng di chuyển qua trái, khi thêm các ô vào bên trái

biểu đồ thì biể đồ se di chuyển qua phải, …). Khi thay đổi độ rộng cột hay chiều cao hàng có

“đi” qua biểu đồ thì kích thước biểu đồ cũng thay đổi theo.

: Chọn đường viền và màu cho

vùng nền biểu đồ (Chart Area) Đặt thuộc tính cho biểu đồ

63

Move but don’t size with cells: biểu đồ se di chuyển cùng các ô nhưng không thay đổi

kích thước theo các ô.

Don’t move or size with cells: biểu đồ se không di chuyển và cũng không thay đổi kích

thước theo các ô.

Print object: cho in nếu biểu đồ nằm trong vùng được chọn để in.

Locked: khoá biểu đồ cùng với Sheet (chỉ thực hiện được khi chọn khoá bảo vệ Sheet

trước)

Với thành phần khác, nội dung định

dạng cũng thay đổi cho phù hợp, như khi chọn

định dạng cho tiêu đề biểu đồ (Chart Title),

hộp thoại Format Chart Title như sau:

Lớp Alignment: cho phép canh lề và

chọn hướng chữ cho thành phần văn bản trong

cho biểu đồ.

Horizontal: canh lề văn bản theo phương

ngang.

Vertical: canh lề văn bản theo phương

dọc.

Orientation: chọn hướng chữ.

Sử dụng thanh công cụ Chart

Thanh công cụ Chart có chứa

một số nút được thiết kế nhằm giúp

bạn định dạng nhanh biểu đồ.

Click vào biểu đồ, thanh công

cụ Chart se tự động xuất hiện hoặc

bạn có thể bật/ tắt thanh công cụ

Chart bằng cách vào menu View/

Toolbars/ Chart.

Ý nghĩa:

1. Chart Objects: Chọn thành phần trong

biểu đồ để định dạng.

2. Format Chart ...: Hiển thị hộp thoại

Format ứng với thành phần đã được chọn ở

trên.

3. Chart Type: Chọn loại biểu đồ.

4. Legend: Ẩn/ hiện chú thích của biểu đồ.

5. Data Table: Ẩn/hiện bảng dữ liệu.

6. By Row: Biểu đồ được ve theo hàng

(row).

7. By Column: Biểu đồ được ve theo cột

(column).

8. Angle Text Downward: Nghiêng văn bản

(Text) theo hướng xuống.

9. Angle Text Upward: Nghiêng văn bản

(Text) theo hướng lên.

Ngoài cách sử dụng menu Format và thanh công cụ Chart để dịnh dạng cho biểu đồ,

bạn có thể thay đổi kích thước và di chuyển biểu đồ như là một đối tượng hình trong Excel

Canh lề và chọn hướng chữ cho

thành phần văn bản trong cho biểu đồ

Thanh công cụ Chart

1 2 3 4 5 6 7 8 9

64

6.7. Cơ sở dữ liệu trong Excel

6.7.1 Tạo cơ sở dữ liệu

Khi quản lý thông tin về một đối tượng nào đó, như quản lý nhân viên chẳng hạn, ta phải quản

lý nhiều thuộc tính liên quan đến nhân viên đó như họ tên, mã nhân viên, phái, năm sinh, nơi

sinh, địa chỉ, mã ngạch, bậc, hệ số, lương, phụ cấp, chức vụ,... Đó là các thuộc tính phản ánh

nội dung của một đối tượng cần quản lý. Các thuộc tính đó thường được biểu diễn dưới dạng

các kiểu dữ liệu khác nhau (là chuỗi, số, ngày tháng, …) và được hợp nhất thành một đơn vị

thông tin duy nhất gọi là mẫu tin (record). Các mẫu tin cùng “dạng” (cùng cấu trúc) hợp lại

thành một cơ sở dữ liệu.

Trong Excel, cơ sở dữ liệu có dạng như một danh sách, ví dụ như danh sách nhân viên, danh

sách hàng hóa,... Mỗi danh sách có thể gồm có một hay nhiều cột, mỗi cột như vậy được gọi

là một trường (field) của cơ sở dữ liệu, tên của cột se được gọi là tên trường.

Hàng đầu tiên trong danh sách (cơ sở dữ liệu) chứa các tên trường được gọi là hàng tiêu đề

(Header row), các hàng tiếp theo mỗi hàng là một mẫu tin (record) cho biết thông tin về đối

tượng mà ta quản lý.

Ví dụ: Xét cơ sở dữ liệu BẢNG LƢƠNG CHI TIẾT của các nhân viên trong một cơ quan

như sau:

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+ Mỗi cột gọi là một trường (field): trường HO TEN, trường MANG, trường

BAC, trường HE SO, …

+ Hàng thứ ba được gọi là hàng tiêu đề (Header row).

+ Từ hàng thứ tư đến hàng thứ mười, mỗi hàng là một mẫu tin (record).

Một số công việc thường gặp khi làm việc trên cơ sở dữ liệu (bảng tính) như: sắp xếp (Sort)

các mẫu tin trong cơ sở dữ liệu theo thứ tự tăng/ giảm của một trường (gọi là trường khoá),

trích lọc (Filter) các mẫu tin thoả mãn điều kiện chỉ định, thống kê, tổng hợp các mẫu tin theo

nhóm (Subtotal), ...

6.7.2 Tìm kiếm, sắp xếp trong một CSDL, đặt lọc dữ liệu

A B C D E F G H

1 BẢNG LƢƠNG CHI TIẾT

Tháng 07/ 2001 2

3 STT HO TEN MANG BAC HE SO NG_BD LUONG PHU CAP

4 1 Trần Thanh Bình 01.003 4 2.58 25/01/97 541,800 108,360

5 2 Phan Thanh Bình 01.003 3 2.34 30/01/98 491,400 98,280

6 3 Nguyễn Xuân Huy 01.009 1 1.00 01/01/99 210,000 105,000

7 4 Trần Văn Hùng 01.009 2 1.09 15/01/99 228,900 114,450

8 5 Nguyễn Anh Dũng 01.003 1 1.86 01/10/97 390,600 78,120

9 6 Châu Thanh Khiết 01.009 1 1.00 01/05/98 210,000 105,000

10 7 Lê Minh Lợi 01.009 3 1.18 01/08/98 247,800 123,900

11 Tổng cộng: 2,320,500 733,110

65

Lọc dữ liệu tự động (AutoFilter).

Lệnh Data/Filters/AutoFilter dùng để lọc các mẫu tin thỏa mãn những tiêu chuẩn nào

đó từ cơ sở dữ liệu ban đầu. Chỉ những mẫu tin nào thỏa tiêu chuẩn thì mới được hiẻn thị còn

những mẫu tin khác se tạm thời bị che không nhìn thấy.

Cách thực hiện

Chọn vùng CSDL với tiêu đề là một hàng.

Vào menu Data/Filters/AutoFilter, Excel se tự động thêm các nút thả cạnh tên trường

cho phép bạn chọn tiêu chuẩn lọc tương ứng với các trường đó

6.8. Liên kết dữ liệu

Liên kết giữa các bảng tính (sheets) trong cùng 1 tệp tin bảng tính

Liên kết giữa các tệp tin bảng tính (Workbooks)

Liên kết giữa Excel và những ứng dụng khác trong Windows

6.9. Tạo Macro

Bài tập:

1. Tạo các công nhân và tính toán lương

2. Tạo bảng tính sinh viên và tinh điểm trung bình

3. Tạo một bảng tính các khác hàng và tinh thuế

4. …

66

Chƣơng 7. Phần mềm trình chiếu Power Point

7.1. Giới thiệu chƣơng trình Power Point

PowerPoint là phần mềm giúp tạo và tổ chức bài trình bày. Sau khi cài đặt MS_Office

bạn có thể sử dụng PowerPoint.

Để khởi động PowerPoint bạn có thể thực hiện như khởi động Word hoặc Excel.

Nếu khởi động thành công, màn hình làm việc của PowerPoint như sau:

7.2. Soạn thảo nội dung trình chiếu

Bằng cách chọn mục hộp thoại trên, hộp thoại New slide

xuất hiện, cho phép chọn bản trình diễn (Slide):

Danh sách Choose an AutoLayout: chứa các loại bố cục Slide mà bạn có thể

67

chọn. Dùng chuột chọn một mẫu rồi nhấp OK để tiếp tục. Màn hỡnh làm việc chớnh của

Powerpoint xuất hiện:

7.3. Định dạng hiệu ứng và hoàn thiện trình chiếu

Nhấn chuột lên nút Slide Show ở góc phải, cuối màn hình:

Nhấn lờn đõy để bắt

đầu trình diễn!

hoặc

-Mở mục chọn Slide Show | ;

hoặc

- Bấm phớm F5 trên bàn phím

Bài tập

6. Tạo bản trình chiếu các thức sử dụng Word

7. Tạo bản trình chiếu các thức sử dụng các hàm Excel

8. Tạo bản trình chiếu các thức sử dụng các lệnh DOS

68

Một số đề thi tham khảo

Đề 1:

Tạo bảng sau:

Nhà xuất khẩu:

Rank Books

P.O Box 568

Singapore

HOÁ ĐƠN

Người nhận hàng:

“theo lệnh”

Hoá đơn số:

142007 Ngày 11-11-98

Tham chiếu của nhà xuất khẩu số: 771108

Đơn đặt hàng của người mua số: 10598

Người mua (nếu không ghi ở trên)

Thailan Importer Co.

16 Japan Bandar

Bangkok

Quốc gia xuất xứ

hàng hoá

SINGAPORE

Quốc gia hàng đến

sau cùng

THAILAND

Ngày khởi hành

Khoảng 20-11-98

Điều kiện giao hàng và thanh toán:

C.I.F. Bangkok, thanh toán bằng thư tín

dụng không hủy ngang trả ngay.

Thư tín dụng số 2345/77 Tàu/Máy bay v.v...

Kunta Maru

Cảng xếp hàng

Singapore

Cảng dỡ hàng

Bangkok

Nơi giao hàng bằng

tàu chở tiếp

Tổng cộng hoá đơn:

US$6.6/-

Tạo lập bảng sau.

BẢNG CHI PHÍ VẬN TẢI

Chứng từ Mã hàng Định

mức

Trọng

lượng Đơn giá

Trong

định mức

Vượt

định mức Tổng tiền

1AB 300

2CH 400

1LK 800

69

1CH 600

2AB 200

2CH 700

Yêu cầu:

Nhập dữ liệu vào bảng tính.

1. Dựa vào 2 ký tự cuối của chứng từ và Bảng định mức

đơn giá hãy điền giá trị cho cột Mã hàng, Định mức, Đơn giá.

2. Tính trong định mức: Nếu Trọng lượng < Định mức

thì Trong định mức = Trọng lượng* Đơn giá, nếu Trọng

lượng >= Định mức thì Trong định mức = Định mức * Đơn giá.

3. Tính cột Vượt định mức = (Trọng lượng - Định mức) * Đơn giá *3/2. Nhưng nếu sau

khi tính Vượt định mức <0 thì Vượt định mức = 0.

4. Tính cột tổng tiền = Trong định mức + Vượt định mức, nhưng nếu hàng chất lượng

loại 2 (dựa vào ký tự đầu tiên của chứng từ) thì được giảm 10% tổng tiền.

Đề 2:

Tạo văn bản sau.

BỘ GIAO THÔNG VẬN TẢI CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Số: /QĐ-TĐKT Hải phòng, ngày tháng năm 2007

QUYẾT ĐỊNH

V/v khen thưởng các cá nhân đã hoàn thành nhiệm vụ năm 2006

HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC HÀNG HẢI

- Căn cứ quyết định số 2624/QĐ-TC của Bộ GTVT qui định quyền hạn, nhiệm vụ Trường Đại

học Hàng hải.

- Căn cứ biên bản họp Hội đồng thi đua khen thưởng Nhà trường.

QUYẾT ĐỊNH

Điều 1. Trích từ quĩ phúc lợi thưởng cho các cá nhân đã hoàn thành tốt nhiệm vụ năm 2006.

Điều 2. Đối tượng là CB, GV, CNV có tên trong danh sách kèm theo.

Điều 3. Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký, các Ông Trưởng phòng HCTH, Tài vụ, Thủ

trưởng các đơn vị chịu trách nhiệm thi hành quyết định này.

HIỆU TRƢỞNG

Đề 3:

Tạo lập bảng sau.

BẢNG KÊ TÌNH HÌNH NHẬP XUẤT HÀNG HOÁ

Hoá đơn Mã hàng Tên hàng ĐVT Số lượng Đơn giá Th

u

Chi

Bảng định mức và đơn giá

Mã hàng Định mức Đơn giá

AB 350 0.3

CH 300 0.4

LK 750 0.6

70

T01 M1 30

C05 D2 60

T02 M2 50

T06 D1 80

C03 D3 75

T04 M3 90

C02 M1 60

Yêu cầu: - Nhập dữ liệu cho bảng tính.

1. Dựa vào 2 ký tự đầu của Mã hàng trong

Bảng kê và Bảng danh mục hàng hoá điền

Tên hàng, ĐVT.

2. Dựa vào Mã hàng và Bảng danh mục

hàng hoá tính Đơn giá theo yêu cầu sau:

- Nếu Hoá đơn là phiếu chi thì lấy giá nhập.

(Dựa vào ký tự đầu của Hoá đơn nếu T là

phiếu thu, C là phiếu chi).

- Nếu Hoá đơn là phiếu thu thì lấy giá xuất.

Đề 4:

Tạo lập bảng sau.

BẢNG CHI PHÍ VẬN TẢI

Chứng từ Mã hàng Định

mức

Trọng

lượng Đơn giá

Trong

định mức

Vượt

định mức Tổng tiền

1AB 300

2CH 400

1LK 800

1CH 600

2AB 200

2CH 700

Yêu cầu:

Nhập dữ liệu vào bảng tính.

Danh mục hàng hoá

Mã hàng Tên hàng ĐVT Giá nhập Giá xuất

M1 Máy tính Bộ 6000000 6200000

M2 Máy in Cái 4300000 4450000

M3 Máy quét Cái 5000000 5100000

D1 Đĩa CD Hộp 40000 45000

D2 Đĩa DVD Hộp 60000 63000

D3 Đĩa cứng Cái 400000 430000

Bảng định mức và đơn giá

Mã hàng Định mức Đơn giá

AB 350 0.3

CH 300 0.4

LK 750 0.6

71

1. Dựa vào 2 ký tự cuối của chứng từ và Bảng định mức đơn giá hãy điền giá trị cho cột

Mã hàng, Định mức, Đơn giá.

2. Tính trong định mức: Nếu Trọng lượng < Định mức thì Trong định mức = Trọng

lượng* Đơn giá, nếu Trọng lượng >= Định mức thì Trong định mức = Định mức * Đơn giá.

3. Tính cột Vượt định mức = (Trọng lượng - Định mức) * Đơn giá *3/2. Nhưng nếu sau

khi tính Vượt định mức <0 thì Vượt định mức = 0.

4. Tính cột tổng tiền = Trong định mức + Vượt định mức, nhưng nếu hàng chất lượng

loại 2 (dựa vào ký tự đầu tiên của chứng từ) thì được giảm 10% tổng tiền.

Đề 5:

Tạo lập bảng sau.

BẢNG KÊ TÌNH HÌNH NHẬP XUẤT HÀNG HOÁ

Hoá đơn Mã hàng Tên hàng ĐVT Số lượng Đơn giá Thu Chi

T01 M1 30

C05 D2 60

T02 M2 50

T06 D1 80

C03 D3 75

T04 M3 90

C02 M1 60

Yêu cầu: - Nhập dữ liệu cho bảng tính.

1. Dựa vào 2 ký tự đầu của Mã hàng trong

Bảng kê và Bảng danh mục hàng hoá điền

Tên hàng, ĐVT.

2. Dựa vào Mã hàng và Bảng danh mục

hàng hoá tính Đơn giá theo yêu cầu sau:

- Nếu Hoá đơn là phiếu chi thì lấy giá nhập.

(Dựa vào ký tự đầu của Hoá đơn nếu T là

phiếu thu, C là phiếu chi).

- Nếu Hoá đơn là phiếu thu thì lấy giá xuất.

Danh mục hàng hoá

Mã hàng Tên hàng ĐVT Giá nhập Giá xuất

M1 Máy tính Bộ 6000000 6200000

M2 Máy in Cái 4300000 4450000

M3 Máy quét Cái 5000000 5100000

D1 Đĩa CD Hộp 40000 45000

D2 Đĩa DVD Hộp 60000 63000

D3 Đĩa cứng Cái 400000 430000

72

Tài liệu tham khảo

Bùi Thế Tâm, Giáo trình Tin học Đại cương: Lý thuyết, bài tập và lời giải, NXB Giao

thông vận tải, 2007

Hồ Sĩ Đàm, Đào Kiến Quốc, Hồ Đắc Phƣơng, Giáo trình tin học cơ sở, NXB Đại

học Sƣ phạm, 2004.