1

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil

Polikliniğine Yeşil Alan Uygulaması Öncesi ve Sonrasında Başvuran

Bazı Hastaların Aciliyet Durumlarının Karşılaştırılması

Eren Çamur, Hasan Dilhan Bingöl, İstem Şanal, Ömer Batuhan Akıncı

Danışman: Öğr. Gör. Dr. Sare Mıhçıokur

ÖZET

Hastanelerin acil poliklinikleri, durumu acil olan hastaların sıra

beklemeksizin ve randevusuz kabul edildiği en önemli birimlerdir. Akut

gelişen ve hayati tehlike arz eden durumlar dışında basit-hafif şikayetleri

olan hastalar da sıklıkla acil polikliniği tercih etmektedir. Bunun sonucu

olarak hastalara müdahale gecikmekte, hasta memnuniyeti azalmaktadır.

Farklı ülkelerde, bu durumun önlenmesi için çeşitli yasal müdahaleler

uygulanmaktadır. Ülkemizde de bu yoğunluğu önlemek amacıyla 21 Ocak

2012 tarihinden itibaren “Yeşil Alan Uygulaması” yürürlüğe girmiştir. Bu

uygulamada amaç acil kriterlerine uygun olmayan başvurulardan muayene

ücretleri alınarak acil olmayan başvuruları caydırmaktır.

Bu çalışmada, Başkent Üniversitesi (BÜ) Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi

yetişkin acil polikliniğine “Yeşil Alan Uygulaması” öncesi (01-14 Aralık

2011) ve sonrası (01-14 Aralık 2012) başvuranların aciliyet durumlarının

karşılaştırılması ve “Yeşil Alan Uygulaması”nın etkisinin değerlendirilmesi

amaçlanmıştır.

Tanımlayıcı tipte yapılan çalışmanın verileri, Başkent Üniversitesi Tıp ve

Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu onayı alındıktan sonra (Proje No:

KA14/17) 01-14 Aralık 2011 ve 01-14 Aralık 2012 tarihleri arasında BÜ

Ankara Hastanesi Yetişkin Acil Polikliniği’ne başvuranların hastane

kayıtlarından alınmıştır. Veriler, SPSS 17.0 paket programında analiz

edilmiştir.

“Yeşil Alan Uygulaması” öncesi acil polikliniğe başvuru sayısının 1228,

sonrası ise 1072 olduğu belirlenmiş ve de başvurular arasında %12,7

2

azalma saptanmıştır. Toplam başvurular arasındaki fark istatistiki açıdan

anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Acil polikliniğe başvuranların her iki

dönemde yarısının 20-39 yaşlar arasında, ortanca yaşın ise 41 ve 37,

olduğu ve başvuranların %63,0’ünü kadınların oluşturduğu, olduğu

belirlenmiştir. Başvuru nedenlerinin aciliyet uygunluğu değerlendirildiğinde

“Yeşil Alan Uygulaması” öncesinde başvuranların %43,8’inin sonrasında

başvuranların ise %58,9’unun acil vaka olduğu saptanmıştır. Acil olmayan

vakaların ise %56,2’den %41,1’e düştüğü belirlenmiştir. Aradaki fark

istatistiki açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0,05). Her iki dönem arasında

başvuru nedenleri açısından da farklılıklar oluştuğu saptanmıştır.

Enfeksiyöz ve paraziter hastalık belirtileri (boğaz ağrısı, tonsillit gibi) ile

başvuranlar 01-14 Aralık 2011’de %26,0 iken 01-14 Aralık 2012’de

%14,7’e düşmüştür. Solunum Sistemi Hastalıkları belirtileri ile başvuranlar

%14,0 iken %24,3 ve Dolaşım Sistemi Hastalıkları belirtileri ile

başvuranlar %10,7 iken %15,1’e yükselmiştir. Aradaki fark istatistiki

açıdan anlamlı bulunmuştur (p<0,05).

Sonuç olarak, her ne kadar “Yeşil Alan Uygulaması” yürürlüğe girdikten

sonra acil polikliniğe başvuranların özellikle de acil olmayan vakaların

sayısında azalma, başvuru nedenlerinin profilinde değişiklikler belirlenmiş

olsa da acil polikliniğe başvuranların çoğunluğunun hala acil olmayan ve

diğer polikliniklere hatta birinci basamak sağlık kuruluşlarına başvurması

gereken hastalar olduğu saptanmıştır. Acil sağlık hizmetleri ile ilgili daha

etkili ve uygulanabilir politikaların oluşturulması, toplumun acil kavramı

konusunda bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesine yönelik programların

geliştirilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar kelimeler: Acil poliklinik, Yeşil Alan Uygulaması, Hastane/Acil

poliklinik kullanımı, Aciliyet uygunluğu.

3

GİRİŞ

Her zaman için hastanelerin çalışma şartları açısından en yorucu

birimlerinden birisi olan acil poliklinikler, her türlü acil hastayla yaralıların

bakıldığı, hastaların sıra beklemeksizin ve randevusuz kabul edildiği

hastanelerin kesintisiz hizmet sunan en önemli birimleridir. Bu hizmetin

hastalara en kısa sürede ve en hızlı şekilde sunulması temel hedef olarak

düşünülmeli ve ona göre hareket edilmelidir (1, 2).

Ayrıca, acil olmayan ve basit-hafif şikayetleri olan hastalar da sıklıkla

acil servisi tercih etmektedir. Acil servislerine yapılan başvuruların

gerçekten acil vaka olma durumları, günden güne azalmaktadır. Sadece

ülkemizde değil tüm dünyada da globalleşen ve hızla ilerleyen ciddi bir

sorun haline gelmiştir. Acil servislerin bu aşırı hasta yoğunluğu yaklaşık

son 20 yıl içerisinde sıkça dile getirilen bir fenomen haline gelmiş ve

yapılan bu başvurulardan dolayı acil servislerinde:

Çalışan personelin iş yükü artmakta bu da iş veriminin düşmesine

yol açmaktadır.

Öncelikli olarak tedavi alması gereken hastalara müdahele edilme

zamanları gecikmektedir.

Çok ciddi boyutlarda ülke ekonomisi adına kayıplar yaşanmaktadır.

Hasta memnuniyeti azalmaktadır.

Çeşitli görüntüleme ve laboratuvar testlerinin sonuçları için

hastaların bekleme süreleri uzamaktadır (1,3).

Acil servislerde aşırı hasta yoğunluğunun ve acil servislere

başvuruların fazla olmasının pek çok nedeni olabilir (4). Bu nedenler

arasında:

Sağlık hizmetini hızlı şekilde alabilmek,

Acil servislerde enjeksiyon yaptırmak ve hemen tedavi olabilmek,

Hızlı tetkik imkanlarından faydalanabilmek,

4

Son dönemlerdeki acil servislerde muayene ve reçete katkı payının

alınmaması ve acilde uzmanların çalışıyor olması sayılabilir.

Farklı ülkelerde, bu hızla gelişen sorunun önüne geçilmesi için ciddi

uygulamalar, çeşitli yasal müdahaleler yapılmaktadır. Ülkemizde de acil

servislerdeki bu yoğunluğu önlemek amacıyla 21 Ocak 2012 tarihinden

itibaren “Yeşil Alan Uygulaması” yürürlüğe girmiştir. Bu uygulamada amaç

acil kriterlerine uygun olmayan başvurulardan muayene ücretleri alınarak

acil servis yoğunluğunu önlemektir.

“Yeşil Alan Uygulaması” doğrultusunda Sağlık Bakanlığı’nın Acil Kriterleri

olan:

Her ne boyutta olursa olsun travma vakaları,

Acil servis başvuruları sonrası hastaneye yatışı yapılan vakalar,

Tıbbi müdahale uygulanan vakalar,

Gözlem altına alınan vakalar,

Başka bir sağlık kuruluşuna sevk edilen ya da başka bir sağlık

kuruluşundan sevkli gelen vakalar,

dışında kalan hastalardan normal muayeneler için öngörülen ücretler

alınmaya başlanmıştır (5).

Bu çalışmada, “Yeşil Alan Uygulaması”nın acil polikliniğine

başvuruları nasıl etkilediğinin araştırılması amaçlanmıştır

AMAÇLAR

21 Ocak 2012’de yürürlüğe giren “Yeşil Alan Uygulaması” öncesi

(01-14 Aralık 2011) ve sonrası (01-14 Aralık 2012) Başkent Üniversitesi

Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil Polikliniğine başvuranların, acil

kriterlerine uygunluklarının ve söz konusu uygulamanın acil polikliniğine

başvuru sayısına etkisinin değerlendirilmesini amaçlayan bu çalışmada:

5

Kısa Vadeli Amaç:

Acil polikliniğine başvuran hastaların profillerinin çıkarılması,

Acil polikliniğine başvuru nedenlerinin / şikayetlerinin belirlenmesi,

Acil polikliniğine başvuruların acil kriterlerine uygunluğunun

değerlendirilmesi,

Yeşil alan uygulaması yürürlüğe girmeden önce ve yürürlüğe

girdikten sonra acil polikliniğine başvuruların arasında anlamlı bir

farklılığın olup olmadığının belirlenmesi hedeflenmiştir.

Uzun Vadeli Amaç:

Acil polikliniklerin daha etkili ve verimli kullanımının sağlanmasına

yönelik öneriler geliştirerek bu konuda yapılacak çalışmalara katkıda

bulunmaktır.

GEREÇ VE YÖNTEM

Araştırmanın Yeri:

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil

Polikliniği’dir.

Araştırmanın Tipi:

Bu çalışma, “Yeşil Alan Uygulaması” yürürlüğe girmeden önce (01-

15 Aralık 2011) ve yürürlüğe girdikten sonra (01-15 Aralık 2012) Başkent

Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil Polikliniğine

başvuran hastaların profillerinin çıkarılmasını, başvuru nedenlerinin

belirlenmesini, başvuruların acil kriterlerine uygunluğunun

değerlendirilmesini, her iki dönemde acil polikliniğine yapılan başvuruların

arasında anlamlı bir farklılığın olup olmadığının belirlenmesini amaçlayan

tanımlayıcı tipte bir araştırmadır.

6

Araştırmanın Evreni ve Örnek:

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil

Polikliniği’ne 01-14 Aralık 2011’de başvuran 1228 hasta ve 01-14 Aralık

2012 tarihleri arasında başvuran 1072 hasta araştırmanın evrenini

oluşturmaktadır. Örnek alınmamış olup söz konusu tarihler arasında acil

polikliniğe başvuranların tamamının hasta kayıtları değerlendirilmiştir.

Araştırmanın Süresi:

Bu araştırma 07 Ekim 2013 – 17 Nisan 2014 tarihleri arasında

gerçekleştirilmiştir.

7

Veri Yönetimi:

Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi Yetişkin Acil

Polikliniği’ne, 01-14 Aralık 2011 ve 01-14 Aralık 2012 tarihleri arasında

başvuran hastaların hastane kayıt sistemi için kullanılan Nucleus

Programından alınan kayıtları incelenmiştir.

Nucleus Programındaki hasta kayıtlarından elde edilen bilgilerin veri

girişi SPSS Paket Programı’nda hazırlanan ve ön denemesi yapılan

kodlama rehberi doğrultusunda yapılmıştır. Acil polikliniğine başvuranların

başvuru nedeni olarak belirtilen şikayetleri Sistem ve Hastalıklarının

belirtileri dikkate alınarak ICD 10 Hastalık Sınıflandırması’na göre

sınıflandırılmıştır (6). Ayrıca, başvuru nedenleri / şikayetleri Sağlık

Bakanlığı’nın Acil Kriterleri’ne göre değerlendirilerek başvuruların acil olup

olmadığı belirlenmiştir.

Veri Analizi:

Verilerin analizleri, SPSS (versiyon 17.0, SPSS Inc., Chicago, Illinois,

USA) programı ile yapılmıştır. Tanımlayıcı istatistikler, ortalama, frekans

tabloları, istatistiksel analizde yüzdeler arasındaki farkın anlamlılığını

saptamak için Ki-kare testi kullanılmıştır. %95 güven aralığında p<0.05

değeri anlamlı kabul edilmiştir.

ARAŞTIRMANIN DEĞİŞKENLERİ:

Acil polikliniğine başvuranların bazı kişisel özellikleri:

Yaş

Cinsiyet

Sosyal güvencesi

ICD 10 Hastalık Sınıflandırmasına göre Sistemler ve Hastalıkları

8

Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar

Sindirim Sistemi Hastalıkları

Solunum Sistemi Hastalıkları

Kas İskelet Sistemi ve Bağdokusu Hastalıkları

Sinir Sistemi Hastalıkları

Dolaşım Sistemi Hastalıkları

Mental ve Davranışsal Bozukluklar

Genitoüriner Sistem Hastalıkları

Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler

Kan ve Kan Yapıcı Organ Hastalıkları

Deri ve Derialtı Doku Hastalıkları

Gebelik, Doğum ve Lohusalık

Kulak ve Mastoid Çıkıntısı Hastalıkları

Göz ve Eklerinin Hastalıkları

Neoplazma

Endokrin / Beslenme / Metabolizma hastalıkları

Trafik Kazaları

Kasıtlı Kendine Zarar Verme

Yapılan işlemler

Tetkik

Tıbbi müdahale

Sonuç

Yoğun bakıma yatış

Servise yatış

Ayaktan tedavi

Başka sağlık kuruluşuna sevk

Polikliniğe yönlendirilme

9

ARAŞTIRMANIN ETİK YÖNÜ

2013-2014 öğretim yılında Dönem III çalışma grubu öğrencilerinin

yaptıkları bu araştırmanın uygulanabilmesi için Başkent Üniversitesi Tıp ve

Sağlık Bilimleri Araştırma Kurulu onayı alındıktan sonra (Proje No:

KA14/17) Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanlığı ve Ankara Hastanesi

Başhekimliği’nden gerekli izinler Çalışma Grupları Koordinatörlüğü

tarafından alınmıştır. Nucleus Programından elde edilen bilgilerin

değerlendirilmesinde hastanın adı / soyadı hiçbir biçimde kullanılmamıştır.

Tüm bilgiler “gizlilik ve mahremiyet” ilkelerine uygun olarak gizli

tutulacaktır ve araştırma sonuçları sadece bilimsel amaçlı kullanılacaktır.

BEKLENTİLER VE BİLİMSEL KATKILAR

Acil polikliniklerin doluluk oranında artmaya neden olan acil olmayan

başvuruların profillerini belirlemek, acil polikliniklerin daha etkili ve verimli

kullanımının sağlanmasına yönelik öneriler geliştirerek bu konuda

yapılacak çalışmalara katkıda bulunmaktır.

BULGULAR

Başkent Üniversitesi (BÜ) Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi yetişkin

acil polikliniğine “Yeşil Alan Uygulaması” öncesi 01-14 Aralık 2011 tarihleri

arasında 1228 ve “Yeşil Alan Uygulaması” sonrası 01-14 Aralık 2012

tarihleri arasında 1072 başvuru yapılmıştır. Araştırma bulguları aşağıda

belirtilen başlıklar altında sunulmaktadır:

1. Acil polikliniğe başvuranların bazı kişisel özellikleri

2. Acil polikliniğe başvuru profili

3. Aciliyet durumuna göre başvuru profili

4. Cinsiyete göre acil polikliniğe başvuru profili ve aciliyet durumu

10

Tablo 1. Acil polikliniğe 01-14 Aralık 2011 ve 01-14 Aralık 2012 tarihleri

arasında başvuranların gün/ay ve yıllara göre dağılımı (Ankara, Nisan

2014)

Gün/Ay

Yıl

2011

Yıl

2012

Sayı % Sayı %

01.12 86 7,0 90 8,4

02.12 66 5,4 105 9,8

03.12 95 7,7 72 6,7

04.12 101 8,2 77 7,2

05.12 86 7,0 67 6,3

06.12 82 6,7 65 6,1

07.12 75 6,1 52 4,9

08.12 73 5,9 80 7,5

09.12 77 6,3 96 9,0

10.12 108 8,8 77 7,2

11.12 108 8,8 77 7,2

12.12 93 7,6 75 7,0

13.12 88 7,2 65 6,1

14.12 90 7,3 74 6,9

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

Acil polikliniğine yapılan başvuru sayıları incelendiğinde, 2011’de

toplam başvuru sayısı 1228 iken 2012’de 1072 olduğu saptanmıştır. 21

Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Yeşil Alan Uygulaması”ndan sonraki

başvuru sayısının %12,7 azaldığı belirlenmiştir (Tablo 1).

2011 yılında incelenen tarihlerde günlük ortalama başvuru sayısının

87,7 ve 2012’de ise 76,5 olduğu saptanmıştır. Hafta sonları acil

polikliniğine başvuran hasta sayısının haftanın diğer günlerine kıyasla daha

fazla olduğu belirlenmiştir (Tablo 1).

1. Acil polikliniğe başvuranların bazı kişisel özellikleri:

Tablo 2. Acil polikliniğe başvuranların cinsiyet ve başvuru tarihlerine göre

dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

11

Cinsiyet 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Sayı % Sayı %

Kadın 774 63,0 678 63,2

Erkek 454 37,0 394 36,8

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

Acil polikliniğine başvuranların cinsiyet ve başvuru tarihlerine göre

dağılımı incelendiğinde,2011’de başvuranların %63,0’ünün kadın,

%37,0’sinin erkek, 2012’de ise %63,2’sinin kadın, %36,8’inin erkek

olduğu saptanmıştır (Tablo 2).

Tablo 3. Acil polikliniğe başvuranların yaş grupları ve başvuru tarihlerine

göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Yaş Grupları 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Sayı % Sayı %

≤ 19 56 4,6 66 6,2

20-29 314 25,6 291 27,1 30-39 223 18,2 219 20,4

40-49 153 12,5 122 11,4 50-59 160 13,0 100 9,3

60-69 121 9,9 127 11,8 70-79 103 8,4 71 6,6

≥ 80 98 8,0 76 7,1 Toplam 1228 100,0 1072 100,0

Yaş ortalaması: 45,2 ± 20,6

Ortanca Yaş: 41,0 (Min – Maksimum = 18 -

111)

Yaş ortalaması: 43,3 ± 20,4

Ortanca Yaş: 37,0 (Min – Maksimum = 15 -

102)

Acil polikliniğe başvuranlar yaş gruplarına göre incelendiğinde en sık

başvuru yapanların her iki yılda da 20-29 yaş grubunda ve 2011 yılında

ortanca yaşın 41,0, 2012 yılında ise 37,0 olduğu bulunmuştur (Tablo 3).

Tablo 4. Acil polikliniğe 1-14 Aralık 2011 ve 1-14 Aralık 2012 tarihleri

arasında başvuranların sağlık güvencesi ve başvuru tarihlerine göre

dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

12

Sağlık

güvencesi 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Sayı % Sayı %

SGK 1176 95,8 1045 97,5

Ücretli 9 0,7 17 1,6

Diğer* 43 3,5 9 0,8

Yok - - 1 0,1

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

* Özel Sigorta, Çankaya Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı Başkanlığı,

T.B.M.M. Başkanlığı

Acil polikliniğine başvuranların sağlık güvencesi ve başvuru

tarihlerine göre dağılımı incelendiğinde 2011 yılında başvuranların

%95,8’i, 2012 yılında da yine benzer biçimde %97,5’inin SGK’den sağlık

sigortasına sahip olduğu saptanmıştır (Tablo 4).

13

2. Acil polikliniğe başvuru profili:

Tablo 5. Acil polikliniğe başvuranların başvuru nedeni / sistem ve

hastalıkları ile ilgili şikayetleri ve başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara,

Nisan 2014)

Başvuru nedeni / Sistem ve

Hastalıklar ile ilgili şikayetleri

01-14 Aralık

2011

01-14 Aralık

2012

P

değeri

Sayı

(n=12

28) %*

Sayı

(n=10

72) %*

Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar 319 26,0 158 14,7 P<0,05

Sindirim Sistemi Hastalıkları 288 23,5 234 21,8 p>0,05

Kas İskelet Sistemi ve Bağdokusu

Hastalıkları

281 22,9 205 19,1 P<0,05

Solunum Sistemi Hastalıkları 172 14,0 260 24,3 P<0,05

Sinir Sistemi Hastalıkları 138 11,2 144 13,4 p>0,05

Mental ve Davranışsal Bozukluklar 136 11,1 21 2,0 P<0,05

Dolaşım Sistemi Hastalıkları 131 10,7 162 15,1 P<0,05

Genitoüriner Sistem Hastalıkları 75 6,1 151 14,1 P<0,05

Yaralanma, Zehirlenme ve Dış

Nedenler

38 3,1 141 13,2 P<0,05

Kan ve Kan Yapıcı Organ

Hastalıkları

38 3,1 6 0,6 P<0,05

Deri ve Derialtı Doku Hastalıkları 31 2,5 84 7,8 P<0,05

Gebelik, Doğum ve Lohusalık - - 32 3,0

Kulak ve Mastoid Çıkıntısı

Hastalıkları

23 1,9 19 1,8 p>0,05

Göz ve Eklerinin Hastalıkları 21 1,7 24 2,2 p>0,05

Neoplazma 4 0,3 22 2,1 P<0,05

Endokrin / Beslenme /

Metabolizma hastalıkları

3 0,2 23 2,1 P<0,05

Trafik Kazaları 2 0,2 12 1,1 P<0,05

Kasıtlı Kendine Zarar Verme - - 5 0,5

* Birden fazla başvuru nedeni / şikayet olduğundan sütun yüzdeleri “n” üzerinden hesaplanmıştır.

Acil polikliniğine başvuru nedenleri / şikayetleri sistem ve hastalık

bazında sınıflandırıldığında 2011 yılındaki başvuruların %26,0'sını

Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar ile ilgili şikayetlerin oluşturduğu

14

belirlenmiştir. Yeşil Alan Uygulaması’ndan sonraki dönemde ise Enfeksiyöz

ve Paraziter Hastalıklarla ilgili şikayetler nedeniyle başvuruların %14,7'ye

gerilediği belirlenmiş olup bu azalma istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur

(p<0,05).

2012 yılındaki başvuruların %24,3 ile en büyük kısmını oluşturan

Solunum Sistemi Hastalıkları ile ilgili şikayetlerin 2011’de başvuruların

yalnızca %14,0’ünü oluşturduğu belirlenmiştir. Aradaki fark istatistiki

olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05) (Tablo 5).

2011 yılında Kas İskelet Sistemi ve Bağdokusu Hastalıkları ile ilgili

şikayetlerle başvuranların %22,9 olduğu, 2012’de ise %19,1 olduğu

saptanmıştır. Yıllar arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur

(p<0,05).

2011 yılında Dolaşım Sistemi Hastalıkları ile ilgili şikayetlerle

başvuranların %10,7 olduğu, 2012’de ise %15,1 olduğu saptanmıştır.

Yıllar arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05).

2011 yılında Genitoüriner Sistem Hastalıkları ile ilgili şikayetlerle

başvuranların %6,1 olduğu, 2012’de ise %14,1 olduğu saptanmıştır. Yıllar

arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05).

2011 yılında Yaralanma, Zehirlenme ve Dış Nedenler ile ilgili

şikayetlerle başvuranların %3,1 olduğu, 2012’de ise %13,2 olduğu

saptanmıştır. Yıllar arasındaki fark istatistiki olarak anlamlı bulunmuştur

(p<0,05) (Tablo 5).

15

Tablo 6. Acil polikliniğe başvuranların acil tanı kriterine göre aciliyet

durumu ve başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Aciliyet durumu 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Sayı % Sayı %

Acil değil 690 56,2 441 41,1

Acil 538 43,8 631 58,9

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

X2 = 51,876 SD=1 p<0,05

Başvuranların acil tanı kriterlerine göre aciliyet durumu

incelendiğinde 2011 yılında başvuranların %43,8’i acil iken 2012 yılında

başvuranların ise %58,9’unun acil olduğu bulunmuş olup 1-14 Aralık 2011

tarihleri ile 1-14 Aralık 2012 tarihleri arasında yapılan acil başvurular

arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05) (Tablo

6).

Tablo 7. Acil polikliniğe başvuranların tetkik istenme durumu ve başvuru

tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Tetkik 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Sayı % Sayı %

İstenmiş 736 59,9 718 67,0

İstenmem

iş

492 40,1 354 33,0

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

2011 yılında acil polikliniğine başvuran hastaların % 59,9’undan

tetkik istenmiş olup “Yeşil Alan Uygulaması”nın yürürlükte olduğu 2012

yılında ise % 67,0’sinden tetkik istenmiş olduğu saptanmıştır (Tablo 7).

16

Tablo 8. Acil polikliniğe başvuranların müdahale sonrası sonuçlara ve

başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Sonuç 01-14 Aralık

2011

01-14 Aralık

2012

Sayı % Sayı %

Ayaktan tedavi 741 60,3 573 53,5

Polikliniğe yönlendirilme 434 35,3 350 32,6

Servise yatış 34 2,8 41 3,8

Yoğun bakıma yatış 9 0,7 18 1,7

Yatış için yer olmadığından dış

merkeze sevk

8 0,7 15 1,4

Bilinmiyor 2 0,2 75 7,0

Toplam 1228 100,0 1072 100,0

İki dönem karşılaştırıldığında, 2012 yılında başvuran ve ayaktan

tedavi gören hastaların %60,3’ten % 53,5’e, polikliniğe yönlendirilen

hastaların ise %35,3’ten %32,6’ya gerilediği saptanmıştır. Ayrıca 2012

yılında başvuran ve servise yatışı verilen hastaların %2,8’den %3,8’e,

yoğun bakıma yatışı istenen hastaların %0,7’den % 1,7’ye, yoğun bakıma

yatışı istenen ancak hastanede yer olmadığından dolayı dış merkeze sevk

edilen hastaların %0,7’den% 1,4’e yükseldiği saptanmıştır ( Tablo 8).

3. Aciliyet durumuna göre başvuru profili:

Tablo 9. Acil polikliniğe başvuranların aciliyet durumlarının başvuru nedeni

/ Sistem ve Hastalıklar ile ilgili şikayetleri ve başvuru tarihlerine göre dağılımı

(Ankara, Nisan 2014)

17

Başvuru nedeni / Sistem ve

Hastalıkları ile ilgili şikayetler

01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Acil

değil Acil Toplam

Acil

değil Acil Toplam

Say

ı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %*

Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar

281 40,7 38 7,1 319 26,0 79 17,9 79 12,5 158 14,7

Sindirim Sistemi

Hastalıkları

135 19,6 153 28,4 288 23,5 89 20,2 145 23,0 234 21,8

Kas İskelet Sistemi ve

Bağdokusu

Hastalıkları

210 30,4 71 13,2 281 22,9 92 20,9 113 17,9 205 19,1

Solunum Sistemi

Hastalıkları

42 6,1 131 24,3 173 14,1 131 29,7 129 20,4 260 24,3

Sinir Sistemi

Hastalıkları

25 3,6 113 21,0 138 11,2 37 8,4 107 17,0 144 13,4

Mental ve Davranışsal

Bozukluklar

46 6,7 90 16,7 136 11,1 2 0,5 19 3,0 21 2,0

Dolaşım Sistemi

Hastalıkları

10 1,4 121 22,5 131 10,7 21 4,8 141 22,3 162 15,1

Genitoüriner Sistem

Hastalıkları

45 6,5 30 5,6 75 6,1 66 15,0 85 13,5 151 14,1

Yaralanma,

Zehirlenme ve Dış

Nedenler

4 0,6 34 6,3 38 3,1 18 4,1 123 19,5 141 13,2

Kan ve Kan Yapıcı

Organ Hastalıkları

11 1,6 27 5,0 38 3,1 2 0,5 4 0,6 6 0,6

Deri ve Derialtı Doku

Hastalıkları

27 3,9 4 0,7 31 2,5 32 7,3 52 8,2 84 7,8

Gebelik, Doğum ve

Lohusalık

- - - - - - 21 4,8 11 1,7 32 3,0

Kulak ve Mastoid

Çıkıntısı Hastalıkları

19 2,8 4 0,7 23 1,9 7 1,6 12 1,9 19 1,8

Göz ve Eklerinin

Hastalıkları

11 1,6 10 1,9 21 1,7 17 3,9 7 1,1 24 2,2

Neoplazma 2 0,3 2 0,4 4 0,3 8 1,8 14 2,2 22 2,1

Endokrin / Beslenme

/ Metabolizma

hastalıkları

- - 3 0,6 3 0,2 7 1,6 16 2,5 23 2,1

Trafik Kazaları 0 - 2 0,4 2 0,2 1 0,2 11 1,7 12 1,1

Kasıtlı Kendine Zarar

Verme

- - - - - - 1 0,2 4 0,6 5 0,5

* Birden fazla başvuru nedeni / şikayet olduğundan sütun yüzdeleri “n”

üzerinden hesaplanmıştır.

18

2011 yılında acil polikliniğe başvuran ve acil kriterlerine uygun

olmayan başvuruların %40,7’sinin Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar ile ilişkili

şikayetler olduğu saptanmıştır. Bunları sırasıyla Kas İskelet Sistemi ve

Bağdokusu Hastalıkları (%30,4) ve Sindirim Sistemi Hastalıkları (%19,6) ile

ilişkili şikayetlerin izlediği belirlenmiştir. 2012 yılında ise acil kriterlerine

uygun olmayan başvuruların %29,7’sinin Solunum Sistemi Hastalıkları ile

ilişkili olduğu saptanmıştır.

Her iki yılda da acil polikliniğe başvuran ve acil olan başvuruların

büyük bir bölümünün Sindirim Sistemi Hastalıkları (%28,4; %23,0),

Solunum Sistemi (%24,3; %20,4), Sinir Sistemi (%21,0; %17,0),

Dolaşım Sistemi (%22,5; %22,3) Hastalıkları ile ilgili şikayetlerin

oluşturduğu belirlenmiştir (Tablo 9).

Tablo 10. Acil polikliniğe başvuranların aciliyet durumlarının yaş grupları

ve başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Yaş Grupları 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Acil

değil Acil Toplam

Acil

değil Acil Toplam

Say

ı % Sayı % Sayı %* Sayı % Sayı % Sayı %*

15-19 44 78,6 12 21,4 56 4,6 34 51,5 32 48,5 66 6,2

20-29 195 62,1 119 37,9 314 25,6 142 48,8 149 51,2 291 27,1

30-39 147 65,9 76 34,1 223 18,2 97 44,3 122 55,7 219 20,4

40-49 96 62,7 57 37,3 153 12,5 44 36,1 78 63,9 122 11,4

50-59 86 53,8 74 46,3 160 13,0 36 36,0 64 64,0 100 9,3

60-69 46 38,0 75 62,0 121 9,9 44 34,6 83 65,4 127 11,8

70-79 48 46,6 55 53,4 103 8,4 23 32,4 48 67,6 71 6,6

80-112 28 28,6 70 71,4 98 8,0 21 27,6 55 72,4 76 7,1

Toplam 690 56,

2

538 43,

8

122

8

100

,0

441 41,

1

631 58,

9

107

2

100

,0

*Sütun yüzdeleri alınmıştır

2011’de 15-59 yaş gruplarındakilerin çoğunluğunun başvurularının

acil kriterlerine uygun olmadığı, buna karşın 60 yaş ve üzeri olanların

19

çoğunluğunun acil kriterlerine uygun olduğu saptanmıştır. Aradaki fark

istatistiki olarak da anlamlı bulunmuştur (p<0,05).

2012’de ise 15-59 yaş gruplarında acil kriterlerine uygun olan

başvuruların arttığı belirlenirken 60 yaş ve üzeri olanlarda ise bunun

değişmediği saptanmıştır (Tablo 10).

20

Tablo 11. Acil polikliniğe başvuranların acil tanı kriterine göre aciliyet

durumu cinsiyete ve başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan

2014)

Aciliyet

durumu

01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %* Sayı % Sayı % Sayı %*

Acil değil 437 56,5 253 55,7 690 56,2 292 43,1 149 37,8 441 41,1

Acil 337 43,5 201 44,3 538 43,8 386 56,9 245 62,2 631 58,9

Toplam 774 100,

0

454 100,

0

122

8

100,

0

678 100,

0

394 100,

0

107

2

100,

0

*Sütun yüzdeleri alınmıştır

2011 yılında acil polikliniğe başvuran kadın hastaların %56,5’i acil

kriterlerine uygun değilken, aynı şekilde erkek hastaların da %55,7’sinin

acil kriterlerini karşılamadığı belirlenmiştir. 2012 yılında ise bunun anlamlı

bir şekilde azaldığı saptanmıştır. 2012 yılında başvuran kadın hastaların

%43,1’inin, erkek hastaların ise %37,8’nin acil olmadığı tespit edilmiştir

(Tablo 11).

21

Tablo 12. Acil polikliniğe başvuranların aciliyet durumunun müdahale

sonrası sonuçlara ve başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan

2014)

Sonuç 01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Acil

değil Acil Toplam

Acil

değil Acil Toplam

Say

ı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %* Sayı %*

Ayaktan tedavi 439 63,6 302 56,1 741 60,3 300 68,0 273 43,2 573 53,5

Polikliniğe

yönlendirilme

249 36,1 185 34,4 434 35,3 114 25,8 236 37,4 350 32,6

Servise yatış 1 0,1 33 6,1 34 2,8 2 0,5 39 6,2 41 3,8

Yoğun bakıma yatış - - 9 1,7 9 0,7 1 0,2 17 2,7 18 1,7

Yatış için yer

olmadığından dış

merkeze sevk

- - 8 1,5 8 0,7 - - 15 2,4 15 1,4

Bilinmiyor 1 0,1 1 0,2 2 0,2 24 5,4 51 8,1 75 7,0

Toplam 690 100

,0

538 100

,0

122

8

100

,0

441 100

,0

631 100

,0

107

2

100

,0

*Sütun yüzdeleri alınmıştır

Her iki dönemde de hastaların büyük bir kısmının ayaktan tedavi

edildiği görülmüştür. 01-14 Aralık 2011 döneminde başvuran acillerin

%56,1'inin, acil olmayanların ise %63,6'sınınayaktan tedavi aldığı

belirlenmiştir.01-14 Aralık 2012 dönemindeki acillerin ise %43,2'sinin, acil

olmayanların %68,0'inin ayaktan tedavi aldığı saptanmıştır (Tablo 12).

22

3. Cinsiyete göre acil polikliniğe başvuru profili ve aciliyet

durumu:

Tablo 13. Acil polikliniğe başvuranların cinsiyete, yaş gruplarına ve

başvuru tarihlerine göre dağılımı (Ankara, Nisan 2014)

Yaş Grupları

01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam

Sayı % Sayı % Sayı %* Sayı % Sayı % Sayı %*

≤ 19 38 4,9 18 4,0 56 4,6 51 7,5 15 3,8 66 6,2

20-29 218 28,2 96 21,1 314 25,6 189 27,9 102 25,9 291 27,2

30-39 132 17,1 91 20,0 223 18,2 143 21,1 76 19,3 219 20,4

40-49 90 11,6 63 13,9 153 12,5 65 9,6 57 14,5 122 11,4

50-59 92 11,9 68 15,0 160 13,0 69 10,2 31 7,8 100 9,3

60-69 76 9,8 45 9,9 121 9,9 74 10,9 53 13,5 127 11,8

70-79 60 7,7 43 9,5 103 8,4 42 6,2 29 7,4 71 6,6

≥ 80 68 8,8 30 6,6 98 8,0 45 6,6 31 7,8 76 7,1

Toplam 774 100,

0

454 100,

0

1228 100,

0

678 100,

0

394 100,

0

1072 100,

0

*Sütun yüzdeleri alınmıştır

2011 ve 2012 yılında acil polikliniğe başvuran hastaların cinsiyet ve

yaş gruplarına göre dağılımı incelendiğinde her iki cinsiyette de

başvuranların büyük çoğunluğunun 20-39 yaş gurubu içerisinde yer aldığı

belirlenmiştir (Tablo 13).

Tablo 14. Acil polikliniğe başvuranların cinsiyete, başvuru nedeni / Sistem

ve Hastalıklar ile ilgili şikayetleri ve başvuru tarihlerine göre dağılımı

(Ankara, Nisan 2014)

23

Başvuru nedeni / şikayet (Sistem ve

Hastalıkları ile ilgili bulgular)

01-14 Aralık 2011 01-14 Aralık 2012

Kadın Erkek Toplam Kadın Erkek Toplam

Say

ı % Sayı % Sayı %* Sayı % Sayı % Sayı %*

Enfeksiyöz ve

Paraziter Hastalıklar 209 27,0 110 24,2 319 26,0 107 15,8 51 12,9 158 14,7

Sindirim Sistemi

Hastalıkları (p<0,05)

2012

174 22,5 114 25,1 288 23,5 164 24,2 70 17,8 234 21,8

Kas İskelet Sistemi ve

Bağdokusu

Hastalıkları

178 23,0 103 22,7 281 22,9 130 19,2 75 19,0 205 19,1

Solunum Sistemi

Hastalıkları

109 14,1 64 14,1 173 14,1 156 23,0 104 26,4 260 24,3

Sinir Sistemi

Hastalıkları

87 11,2 51 11,2 138 11,2 93 13,7 51 12,9 144 13,4

Mental ve Davranışsal

Bozukluklar

83 10,7 53 11,7 136 11,1 13 1,9 8 2,0 21 2,0

Dolaşım Sistemi

Hastalıkları

88 11,4 43 9,5 131 10,7 100 14,7 62 15,7 162 15,1

Genitoüriner Sistem

Hastalıkları (p<0,05)

2012

53 6,8 22 4,8 75 6,1 107 15,8 44 11,2 151 14,1

Yaralanma,

Zehirlenme ve Dış

Nedenler

21 2,7 17 3,7 38 3,1 83 12,2 58 14,7 141 13,2

Kan ve Kan Yapıcı

Organ Hastalıkları

(p<0,05) 2011

17 2,2 21 4,6 31 3,1 2 0,3 4 1,0 6 0,6

Deri ve Derialtı Doku

Hastalıkları

20 2,6 11 2,4 31 2,5 56 8,3 28 7,1 84 7,8

Gebelik, Doğum ve

Lohusalık

- - - - - - 32 4,7 - - 32 3,0

Kulak ve Mastoid

Çıkıntısı Hastalıkları

17 2,2 6 1,3 23 1,9 11 1,6 8 2,0 19 1,8

Göz ve Eklerinin

Hastalıkları

17 2,2 4 0,9 21 1,7 14 2,1 10 2,5 24 2,2

Neoplazma 3 0,4 1 0,2 4 0,3 13 1,9 9 2,3 22 2,1

Endokrin / Beslenme

/ Metabolizma

hastalıkları

2 0,3 1 0,2 3 0,2 14 2,1 9 2,3 23 2,1

Trafik Kazaları 2 0,3 - - 2 0,2 8 1,2 4 1,0 12 1,1

Kasıtlı Kendine Zarar

Verme

- - - - - - 1 0,1 4 1,0 5 0,5

24

*Sütun yüzdeleri alınmıştır

2011 yılında acil polikliniğe başvuran kadın hastaların başvuru

nedenlerinin %27,0’sinin Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklarla ilgili

şikayetler olduğu belirlenirken 2012 yılında %24,2’sinin Sindirim Sistemi

ile ilişkili olduğu saptanmıştır. Erkek hastaların yaptığı başvuruların 2011

yılında %25,1’nin Sindirim Sistemi Hastalıkları ile ilgili şikayetler olduğu

bulunurken, 2012 yılında ise %26,4’ünün Solunum Sistemi Hastalıkları ile

ilişkili olduğu belirlenmiştir (Tablo 14).

TARTIŞMA

Bu çalışma, Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Hastanesi

yetişkin acil polikliniğine “Yeşil Alan Uygulaması” öncesi (01-14 Aralık

2011) ve sonrası (01-14 Aralık 2012) başvuranların aciliyet durumlarının

karşılaştırılması ve “Yeşil Alan Uygulaması”nın olası etkisinin

değerlendirilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir (Tablo 1).

Literatürde bu konuda yapılan diğer araştırmaların sonuçlarıyla bu

araştırmanın sonuçlarının uyumlu olduğu tespit edilmiştir.

Acil polikliniğine 2011’de toplam 1228, 2012’de ise 1072 başvuru

yapıldığı ve de 21 Ocak 2012 tarihinde yürürlüğe giren “Yeşil Alan

Uygulaması”ndan sonraki başvuruların %12,7 azaldığı belirlenmiştir.

2011 yılında incelenen tarihlerde günlük ortalama başvuru sayısının

87,7 ve 2012’de ise 76,5 olduğu saptanmıştır. Hafta sonları acil

polikliniğine başvuran hasta sayısının haftanın diğer günlerine kıyasla daha

fazla olduğu belirlenmiştir (Tablo 1). H. Çiftçi ve arkadaşlarının yaptığı

“Dokuz Eylül Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesi Acil Servisi

Başvurularının Değerlendirildiği” bir çalışmada da hafta sonları acile

başvuranların sayısının hafta içi başvuranlara kıyasla daha fazla olduğu

belirlenmiştir (4).

25

2011 ve 2012 yılında başvuran hastaların %63,0’ünün kadın; buna

karşın %37,0’sinin erkek olduğu saptanmıştır (Tablo 2). S. Keskin ve

arkadaşlarının 2008 yılında yaptığı “Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi

Acil Servis Hastalarının Özellikleri”nin incelendiği bir çalışmada da

kadınların, erkeklere göre daha fazla acile başvurdukları saptanmıştır (7).

Acil polikliniğe en sık başvuru yapanların her iki yılda da 20-39 yaş

grubu ve 60 yaş üzerinde olduğu saptanmıştır. 2011 yılında ortanca yaşın

41 2012 yılında ise 37 olduğu bulunmuştur (Tablo 3). İ. Kılıçaslan ve

arkadaşlarının yaptığı ve acil servise başvuran hastaların demografik

özelliklerinin incelendiği bir çalışmada hastaların büyük çoğunluğunun

(%37,5) 20-39 yaş grubunda yer aldıkları bildirilmiştir (8).

2011’de 15-59 yaş gruplarındakilerin çoğunluğunun başvurularının

acil kriterlerine uygun olmadığı, buna karşın 60 yaş ve üzeri olanların

çoğunluğunun acil kriterlerine uygun olduğu saptanmıştır. Aradaki fark

istatistiki olarak da anlamlı bulunmuştur (p<0,05) (Tablo 10). B.

Karadağ ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada da, benzer şekilde 65

yaş üstü vakaların acil kriterlerine daha uygun oldukları bildirilmiştir (9).

“Yeşil Alan Uygulaması” öncesi, acil polikliniğe en sık başvuru

nedeni Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklarla ilişkili şikâyetler iken (%26,0),

“Yeşil Alan Uygulaması” sonrası en sık başvuru nedeninin Solunum Sistemi

Hastalıkları (%24,3 ) olduğu saptanmıştır (Tablo 5). V. Kaplan ve

arkadaşlarının Zürih Üniversitesi Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü’nde

yaptıkları çalışmada da en sık başvuru nedeni olarak Solunum Sistemi

Hastalıkları gösterilmiştir (3). Aynı şekilde, H. Çiftçi ve arkadaşlarının

yaptığı çalışmada da, acil servise en sık başvuru nedeninin Solunum

Sistemi Hastalıkları olduğu saptanmıştır (4).

26

2011 yılında başvuranların %43,8’i acil iken 2012 yılında

başvuranların ise %58,9’unun acil olduğu bulunmuş olup 1-14 Aralık 2011

tarihleri ile 1-14 Aralık 2012 tarihleri arasında yapılan acil başvurular

arasındaki fark istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0,05) (Tablo

6). S. Keskin ve arkadaşlarının 2008 yılında yaptığı “Yüzüncü Yıl

Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Servis Hastalarının Özellikleri”nin incelendiği

çalışmada da acile başvuran kişilerin %52,3’nün acil olduğu bildirilmiştir

(7). M. Yaşar ve arkadaşlarının yaptığı benzer bir çalışmada ise acil

polikliniğe başvuran hastaların %22,5’inin acil kriterlerine uygun olduğu

tespit edilmiştir (10).

İki dönem karşılaştırıldığında, 2012 yılında başvuran ve ayaktan

tedavi gören hastaların %60,3’ten % 53,5’e, düştüğü saptanmıştır (Tablo

8). S. Keskin ve arkadaşlarının 2008 yılında Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp

Fakültesi’nde yaptıkları çalışmada ayaktan tedavi gören hastalar %59.5

olarak belirtilmiştir (7).

2011 yılında acil polikliniğe başvuran ve acil kriterlerine uygun

olmayan başvuruların en sık nedeninin Enfeksiyöz ve Paraziter Hastalıklar

(%40,7 ) ile ilişkili şikayetler olduğu saptanmıştır. 2012 yılında ise acil

kriterlerine uygun olmayan başvuruların en sık nedeninin Solunum Sistemi

Hastalıkları (%29,7) ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Her iki yılda da acil

polikliniğe başvuran ve acil kriterlerine uygun olan başvuruların büyük

bölümünün (2011'de %28,4 ve 2012'de %23,0) Sindirim Sistemi

Hastalıkları ile ilişkili olduğu belirlenmiştir (Tablo 9). B. Karadağ ve

arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada acil polikliniklere başvuran ve

izlenme endikasyonu alan şikayetler incelendiğinde Sindirim Sistemi

Hastalıkları öne çıkmıştır (9).

2011 yılında yapılan başvurularda erkek hastalar en çok Sindirim

Sistemi şikayetleri (%25,1) ile acil polikliniğe başvururken, uygulama

27

sonrasında erkek hastaların en sık başvuru nedenin Solunum Sistemi

Hastalıkları (%26,4) olduğu bulunmuştur (Tablo 14). B. Karadağ ve

arkadaşlarının yaptığı çalışmada 65 yaş üstü olgular incelenmiş kadınlarda

üriner sistem şikayetleri erkeklerde ise Solunum Sistemi Hastalıkları ile

ilgili şikayetler ön plana çıktığı belirtilmiştir (9).

2011 yılında acil polikliniğe başvuran kadın hastaların %56,5’i acil

kriterlerine uygun değilken, aynı şekilde erkek hastaların da %55,7’sinin

acil kriterlerini karşılamadığı belirlenmiştir. 2012 yılında ise bunun anlamlı

bir şekilde azaldığı saptanmıştır. 2012 yılında başvuran kadın hastaların

%43,1’inin, erkek hastaların ise %37,8’nin acil olmadığı tespit edilmiştir

(Tablo 11).

SONUÇ ve ÖNERİLER

Sonuç olarak, bu çalışmada değerlendirilen her iki tarih aralığında

(1-14 Aralık 2011 ve 1-14 Aralık 2012) Başkent Üniversitesi Ankara

Hastanesi Yetişkin Acil Polikliniğine başvuranların çoğunluğunu kadınların

oluşturduğu, büyük bir kısmının ise 20-39 yaş grubu ve 60 yaş üzerinde

olduğu belirlenmiştir. Başvuru nedenleri /şikayetleri açısından yarısının

Sağlık Bakanlığı’nın Acil Kriterleri’ne göre acil vaka olmadığı,

çoğunluğunun ayaktan tedavi edildiği veya polikliniğe yönlendirildiği

belirlenmiştir.

1-14 Aralık 2012 tarihleri arasında acil polikliniğe başvuru sayısının

ve aciliyet kriterlerine uygun olmayan başvuruların azaldığı, başvuru

nedenlerinin / şikayetlerinin profilinin değiştiği tespit edilmiştir. Her ne

kadar hastaların aciliyet kriterlerine uyumu artmış olsa da acil olmayan

vakaların sayısının halen yüksek olduğu görülmektedir.

28

Bu farklılıkların oluşmasının 21 Ocak 2012’de yürürlüğe giren “Yeşil

Alan Uygulaması”ndan kaynaklandığı düşünülse de başka faktörlerin

etkilemiş olabileceği de göz ardı edilmemelidir.

Öneriler:

Araştırmanın bulguları ve sonuçları uzun dönem amaçlarına paralel

olarak halk sağlığı bakış açısıyla irdelendiğinde:

Acil polikliniğine başvuranların başvuru nedenlerinin ve

gerekçelerinin de incelendiği daha geniş kapsamlı araştırmalar

yapılarak, mevcut mevzuat düzenlemesine rağmen başvuruların acil

bir durum olmamasına rağmen neden üçüncü basamak sağlık

kuruluşuna yapılıyor olduğunun irdelenmesi gerekmektedir.

Her iki dönemde de çok acil durumu olmadığı halde acile başvuran

genç yaş grubundaki hastaların fazla olması dikkate alınarak

çocukluk döneminden itibaren bilinçlendirilmeleri amacıyla okullarda

özellikle de ilkokul düzeyinden itibaren temel sağlık hizmeti sunan

birimlerin, hastanelerin ne tür sağlık hizmetleri sundukları ve bu

birimlere ne zaman hangi durumlarda başvurulması gerektiği

konusunda eğitimler verilmelidir.

Acil kavramı, aciliyet kriterleri ve hangi koşullarda acil polikliniklere

başvurulabileceği konusunda toplumun genel olarak

bilinçlendirilmesine yönelik ulusal ve yerel düzeyde program ve

faaliyetlere, sektörlerarası özellikle de medya işbirliğine ağırlık

verilmelidir.

Acil polikliniğine gerçekten acil olduğundan dolayı başvuran 60 yaş

ve üzeri hastaların çoğunlukta olduğu dikkate alınarak bu yaş

gruplarına yönelik erken tanı konulmasını hedefleyen, yaşlı gruba ev

ziyaretleri ile ulaşılmasına olanak sağlayan sağlık hizmeti sunmanın

yolları araştırılmalıdır.

29

KAYNAKLAR

1. Köse A., Bir devlet hastanesi acil servisine başvuran hastaların

profile ve başvurunun uygunluğu, GaziantepTıp dergisi, (2011),

17(2):57-62

2. Köksal Ö., Uludağ ÜTF hastanesi acil servisine başvuran

hastaların özel. ve acil çalışmaların değerlendirilmesi, Akademik

Acil Tıp Dergisi, (2010), 163-168

3. Kaplan V., Non-urgent encounters in a Swiss medical ER, Swiss

Med Wkly, 2013;143: w 13760

4. Çiftçi H., 9 Eylül ÜU ve AH,AS Başvuruların Değerlendirilmesi,

http://kisi.deu.edu.tr/mert.topoyan/dosyalar/ciftci-

topoyan.pdf(erişim tarihi 10.01.2014 saat:15:50)

5. Acil Sağlık Hizmetlerinde Yeşil Alan Uygulaması, TC Sağlık

Bakanlığı, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü,

http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/1-74852/h/acil-saglik-

hizmetlerinde-yesil-alan-uygulamasi.pdf (erişim tarihi 10.01.2014

saat:15:30)

6. ICD 10 Hastalık Sınıflandırması Kitapçığı, Hacettepe Üniversitesi

Hastaneleri

7. Keskin, S ve arkadaşları, “ Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi

Acil Servis Hastalarının Özellikleri ” Van Tıp Dergisi, (2008) : 15

(4):107-111.

8. Kılıçaslan, İ ve arkadaşları, “ Türkiye’de Acil Servise Başvuran

Hastaların Demografik Özellikleri” Türkiye Acil Tıp Dergisi,

(2005); 5(1): 5-13.

9. Karadağ B., Acil Polikliniğine Başvuran ve Gözleme Alınan Hasta

Profili: Üç Yıllık İnceleme

http://www.akadgeriatri.org/fulltext.aspx?issue_id=6&ref_ind_id

=53 (Erişim Tarihi : 29/04/2014, Saat 17:35)

10. Yaşar, M., ve ark., “Acil Servis Kullanımının Aciliyet Kriterlerine

Gore Değerlendirilmesi”, Hacettepe Sağlık Idaresi Dergisi, 2000,

Cilt :5 Sayı :1 s.54-61,