Bantlı götürücülerBantlı götürücüler İlke olarak bantlı götürücü, bir ucundaki İlke olarak bantlı götürücü, bir ucundaki kasnaktankasnaktan

tahrik edilir. Tahrik kaynağı genellikle bir tahrik edilir. Tahrik kaynağı genellikle bir elektrik elektrik motorudurmotorudur. .

Tahrik edilen kasnağın Tahrik edilen kasnağın devir sayısıdevir sayısı, istenildiği gibi , istenildiği gibi değiştirilebilir. değiştirilebilir.

Yük taşıyan Yük taşıyan avaraavara merdaneler merdaneler en az sürtünmelien az sürtünmeli dönüş yapacak şekilde yataklanmıştır. dönüş yapacak şekilde yataklanmıştır.

Bantın diğer ucundaki kasnak ayarlanabilir. Bunun Bantın diğer ucundaki kasnak ayarlanabilir. Bunun için “için “gergigergi”” vidası kullanılır. vidası kullanılır.

Düz ve Düz ve lastiklastik kayışlar, kayışlar, ketenketen dokuma veya dokuma veya lastikle lastikle kaplanmış ketenkaplanmış keten dokuma kayışlar, dokuma kayışlar, metalmetal elemanların elemanların oluşturduğu oluşturduğu mafsallımafsallı, , paslanmaz çeliktenpaslanmaz çelikten veya veya plastikten yapılmışplastikten yapılmış hasır-örgühasır-örgü veya zincirler kullanılır. veya zincirler kullanılır.

Bant kenarından Bant kenarından dökülebilir niteliktekidökülebilir nitelikteki ürünlerde ürünlerde ürün kaybını önlemek için taşıyıcı ana ürün kaybını önlemek için taşıyıcı ana merdanenin iki yanına eğimli olarak merdanenin iki yanına eğimli olarak konumlandırılmış iki merdane daha eklenmiştir. konumlandırılmış iki merdane daha eklenmiştir.

Taşınan ürünün hafif, dökülüp saçılmayan veya Taşınan ürünün hafif, dökülüp saçılmayan veya ambalajlı nitelikte olması halinde de ana bantın ambalajlı nitelikte olması halinde de ana bantın iki yanına dikey koruyucu klavuzlar konulmuştur.iki yanına dikey koruyucu klavuzlar konulmuştur.

Bant presBant preslerler

Bazı meyve suyu üretimi yapan işletmelerde Bazı meyve suyu üretimi yapan işletmelerde ön presön pres olarak kullanılmaktadır. olarak kullanılmaktadır.

Genellikle yatay olarak hareket eden iki Genellikle yatay olarak hareket eden iki banttan altta olanı banttan altta olanı deliklidirdeliklidir..

Başlangıçta iki bant arasındaki aralık Başlangıçta iki bant arasındaki aralık giderek bantın öteki ucuna doğru giderek bantın öteki ucuna doğru daralmakta ve böylece daralmakta ve böylece mayşe,mayşe, aşamalı aşamalı olarak artan bir basınç altında kalmaktadır. olarak artan bir basınç altında kalmaktadır.

Mıknatıslı düzenlerMıknatıslı düzenler

Üretim hattında boyut küçülten örneğin Üretim hattında boyut küçülten örneğin değirmen gibi makinaların bulunması değirmen gibi makinaların bulunması halinde, halinde, makinanın arızalanmamasımakinanın arızalanmaması için için götürücü banta bir götürücü banta bir elektromıknatıs elektromıknatıs düzeni düzeni eklenebilir. eklenebilir.

Hammaddeye karışmış metal parçaları Hammaddeye karışmış metal parçaları varsa bunlar ya bantın üzerine monte varsa bunlar ya bantın üzerine monte edilmiş mıknatıslı düzen tarafından veya edilmiş mıknatıslı düzen tarafından veya bantın bantın elektromıknatıslı merdanesielektromıknatıslı merdanesi yardımıyla tutulur. yardımıyla tutulur.

ElevatörlerElevatörler

Şeker pancarının iletiminde kullanılan Şeker pancarının iletiminde kullanılan götürücülerde götürücülerde dikey paletlidikey paletli veya zincir veya zincir bant üzerine yerleştirilmiş kovalar yada bant üzerine yerleştirilmiş kovalar yada banta dikey sabit kanatlar taşıma görevini banta dikey sabit kanatlar taşıma görevini yaparlar. yaparlar.

Genellikle dikey olanlara Genellikle dikey olanlara elevatör elevatör adı adı verilen bu götürücüler, besleme yaptıkları verilen bu götürücüler, besleme yaptıkları yapıya bitişik olarak kurulurlar. Kovalar en yapıya bitişik olarak kurulurlar. Kovalar en üst noktaya ulaştıklarında kendiliklerinden üst noktaya ulaştıklarında kendiliklerinden boşalırlar. boşalırlar.

Kovalı ve bantlı Kovalı ve bantlı elevatörelevatör

Çoğunlukla et işleyen gıda endüstrisi tesislerinin Çoğunlukla et işleyen gıda endüstrisi tesislerinin kesimhanelerinde kullanılan bir diğer mekanik kesimhanelerinde kullanılan bir diğer mekanik sistem, üzerinde çengel veya çeşitli bağlama sistem, üzerinde çengel veya çeşitli bağlama elemanları bulunan elemanları bulunan zincir bantlızincir bantlı götürücülerdir. götürücülerdir.

Helezonlu GötürücülerHelezonlu Götürücüler

Gıda endüstrisi işletmelerinde Gıda endüstrisi işletmelerinde dikey, dikey, yatayyatay veya belli bir eğimle taşınmak veya belli bir eğimle taşınmak ve iletilmek istenen hammadde veya ve iletilmek istenen hammadde veya son ürünleri, sonsuz hareketli bir vida son ürünleri, sonsuz hareketli bir vida ((ArşimetArşimet VidasıVidası)) yardımıyla götüren yardımıyla götüren mekanik düzenlerdir.mekanik düzenlerdir.

Helezonlu götürücülerin kullanımıHelezonlu götürücülerin kullanımı Tahıl işleyen un ve makarna fabrikaları ile Tahıl işleyen un ve makarna fabrikaları ile

değirmenlerdedeğirmenlerde Tereyağı ve margarin ambalaj Tereyağı ve margarin ambalaj

makinalarında yarı katı durumda olan yağın makinalarında yarı katı durumda olan yağın makinanın haznesinden paketleme ağzına makinanın haznesinden paketleme ağzına doğru iletilmesindedoğru iletilmesinde

Et ve et ürünleri işleyen fabrikalardaki Et ve et ürünleri işleyen fabrikalardaki makinalardamakinalarda

Yağlı tohumlardan yemeklik yağ üretiminde Yağlı tohumlardan yemeklik yağ üretiminde ekstraksiyon yöntemiyle tohumların yağını ekstraksiyon yöntemiyle tohumların yağını çıkaran makinalardaçıkaran makinalarda

Meyve suyu üretimi yapan işletmelerdeki Meyve suyu üretimi yapan işletmelerdeki vidalı preslerde kullanılmaktadır.vidalı preslerde kullanılmaktadır.

Pnömatik GötürücülerPnömatik Götürücüler

Gıdaların belirli bir noktaya itici bir Gıdaların belirli bir noktaya itici bir hava akımı (vantilasyon) veya bir hava akımı (vantilasyon) veya bir hava emişi (aspirasyon) sağlanarak hava emişi (aspirasyon) sağlanarak iletilmesinde kullanılan iletilmesinde kullanılan götürücülerdir. götürücülerdir.

Tipik bir pnömatik götürücüTipik bir pnömatik götürücü

Pnömatik götürücü sistemlerde Pnömatik götürücü sistemlerde genellikle havanın itilmesini genellikle havanın itilmesini sağlamak için sağlamak için vantilatörler ve vantilatörler ve üfleyicilerüfleyiciler, emilmesini sağlamak için , emilmesini sağlamak için de de aspiratör veya vakum pompalarıaspiratör veya vakum pompaları kullanılır.kullanılır.

Vantilatörlerin büyük tipleri santrifüj pompalara benzer. Çalışma ilkeleri aynıdır. Pervane, hafif metalden yapılmış ve saçtan bir gövde içerisine yerleştirilmiştir.

Hidrolik GötürücülerHidrolik Götürücüler

Hidrolik götürücüler, işletmelerin besleme, Hidrolik götürücüler, işletmelerin besleme, işlem ve ambalajlama hatlarındaki sıvı ve işlem ve ambalajlama hatlarındaki sıvı ve yarı sıvı ürünlerin iletiminde kullanılan yarı sıvı ürünlerin iletiminde kullanılan düzenlerdir.düzenlerdir.

Başta Başta pompalar pompalar olmak üzere çeşitli olmak üzere çeşitli hortumhortum ve ve borular, vanalarborular, vanalar, çeşitli , çeşitli fitingfiting (boru (boru elemanları) ve elemanları) ve filtreler filtreler sistemin başlıca sistemin başlıca elemanlarıdır. Güç kaynağı genellikle elemanlarıdır. Güç kaynağı genellikle pompaya doğrudan bağlanmış bir elektrik pompaya doğrudan bağlanmış bir elektrik motorudur. motorudur.

PompalarPompalar Dışardan aldığı enerjiyi kinetik enerjiye Dışardan aldığı enerjiyi kinetik enerjiye

dönüştürerek ve sıvının enerjisini arttırarak dönüştürerek ve sıvının enerjisini arttırarak hareketini ve iş görmesini sağlayan hareketini ve iş görmesini sağlayan hidrolik düzenin en önemli elemanıdır.hidrolik düzenin en önemli elemanıdır.

Pompalar çalışma ilkelerine ve yapılarına Pompalar çalışma ilkelerine ve yapılarına göre çok çeşitlidirler göre çok çeşitlidirler

1. Volumetrik pompalar 1. Volumetrik pompalar · Karşıt hareketli · Karşıt hareketli · Döner hareketli · Döner hareketli 2. Santrifüj pompalar 2. Santrifüj pompalar · Aksiyal emişli · Aksiyal emişli · Radyal emişli · Radyal emişli

Volumetrik PompalarVolumetrik Pompalar

Volumetrik pompaların çalışması, belirli Volumetrik pompaların çalışması, belirli hacimdeki sıvının pompa içerisinde hacimdeki sıvının pompa içerisinde sıkıştırılmasısıkıştırılması ve ve basıncının yükseltilmesibasıncının yükseltilmesi ilkesine dayanır. ilkesine dayanır.

Sabit bir gövde ile bunun içinde ileri geri Sabit bir gövde ile bunun içinde ileri geri hareket eden veya dönen bir elemanhareket eden veya dönen bir eleman pompanın, sıvıya basınç kazandıran önemli iki pompanın, sıvıya basınç kazandıran önemli iki ana parçasıdır. ana parçasıdır.

Gıda endüstrisi işletmelerinde kullanılan Gıda endüstrisi işletmelerinde kullanılan volumetrik pompalar volumetrik pompalar karşıt hareketlikarşıt hareketli ve ve döner döner hareketlihareketli pompalar olarak ikiye ayrılır pompalar olarak ikiye ayrılır

Karşıt Hareketli PompalarKarşıt Hareketli Pompalar

Tek Tek ve ve çift etkiliçift etkili pompalar olarak iki tiptir. pompalar olarak iki tiptir. Sıvı, pistonun birbirini izleyen her Sıvı, pistonun birbirini izleyen her strokstrok’undan birinde basılıyorsa tek etkili, ’undan birinde basılıyorsa tek etkili, her strok’ta basılıyorsa çift etkili pompa her strok’ta basılıyorsa çift etkili pompa olarak tanımlanır.olarak tanımlanır.

Tek etkili pompanın sıvı iletimi Tek etkili pompanın sıvı iletimi kesikli kesikli olduğundan, bunu önlemek için sıvı önce olduğundan, bunu önlemek için sıvı önce bir bir hava basmalı tanka sevkhava basmalı tanka sevk edilir. Tankın edilir. Tankın değişmeyen basıncı ile sıvının kesiksiz değişmeyen basıncı ile sıvının kesiksiz iletimi sağlanır. iletimi sağlanır.

Döner Hareketli PompalarDöner Hareketli Pompalar Gıda endüstrisinde sıvı ürünlerin daha düzenli Gıda endüstrisinde sıvı ürünlerin daha düzenli

olarak iletilmesinin gerektiği yerlerde ve olarak iletilmesinin gerektiği yerlerde ve viskozitesi viskozitesi yüksekyüksek olan örneğin krema ve teleme gibi yarı sıvı olan örneğin krema ve teleme gibi yarı sıvı ürünlerin iletilmesinde kullanılır. ürünlerin iletilmesinde kullanılır.

En yaygın olarak kullanılan döner hareketli En yaygın olarak kullanılan döner hareketli pompalara örnek pompalara örnek döner dişlidöner dişli pompalardır. pompalardır.

Karşıt hareketli pompadaki Karşıt hareketli pompadaki pistonun ileri geri pistonun ileri geri hareketihareketi, bu pompalarda çok duyarlı imal edilmiş , bu pompalarda çok duyarlı imal edilmiş döner hareketli iki dişli hareketinedöner hareketli iki dişli hareketine dönüştürülmüştür. dönüştürülmüştür.

Dişliler birbirlerine ve pompa gövdesine çok az bir Dişliler birbirlerine ve pompa gövdesine çok az bir sürtünme oluşturacaksürtünme oluşturacak kadar temas ederler ve kadar temas ederler ve ilettikleri ilettikleri sıvı ile yağlanırlarsıvı ile yağlanırlar. .

Sıvının Sıvının basınç kazanması ve iletimibasınç kazanması ve iletimi, dişler arasında , dişler arasında oluşan oluşan sıkışma ve genleşmesıkışma ve genleşme ile sağlanır. ile sağlanır.

Çeşitli döner dişli volumetrik pompalarÇeşitli döner dişli volumetrik pompalar

Ürünün fiziksel özelliği bozulmasın isteniyorsa, diş-gövde arası boşluğun fazla olduğu tek vidalı döner pompa tercih edilir

•Dolum makinalarında sıklıkla kullanılır.

•Yüksek basınç gerektiren durumlarda

•Ayran gibi yapının bozulmasının istenmediği durumlarda kullanılırlar

Santrifüj PompalarSantrifüj Pompalar

Santrifüj pompalar, volumetrik Santrifüj pompalar, volumetrik pompalar gibi pompalar gibi yüksek basınç yüksek basınç sağlamamalarınasağlamamalarına karşın karşın yüksek debiyeyüksek debiye gerek duyulan işlere çok uygundurlar. gerek duyulan işlere çok uygundurlar.

Bir santrifüj pompa basit olarak Bir santrifüj pompa basit olarak pompa pompa gövdesigövdesi ve bu gövde içinde dönen bir ve bu gövde içinde dönen bir çark’tançark’tan oluşur. Genellikle oluşur. Genellikle fanfan olarak olarak tanımlanan bu tanımlanan bu çarka hareket veren çarka hareket veren elektrik motoru, pompaya doğrudanelektrik motoru, pompaya doğrudan bağlanmıştır. bağlanmıştır.

Santrifüj pompa çeşitleriSantrifüj pompa çeşitleri

Santrifüj pompalar sıvı ürünün Santrifüj pompalar sıvı ürünün pompadaki akış yönüne görepompadaki akış yönüne göre Sıvının giriş ve çıkışı aynı yönde ve fan Sıvının giriş ve çıkışı aynı yönde ve fan

miline paralel ise miline paralel ise aksiyal emişliaksiyal emişli santrifüj santrifüj pompapompa

Giriş ile çıkış arasında 90º’lik bir yön Giriş ile çıkış arasında 90º’lik bir yön değişimi oluyorsa değişimi oluyorsa radyal emişliradyal emişli santrifüj santrifüj pompa pompa

olarak adlandırılmaktadır.olarak adlandırılmaktadır.

Emiş hattı:

Pompa tanka yada transfer edeceği sıvıya mümkün olduğunca yakın monte edilmelidir.

Emiş hattında vana fitting ve dirsek sayısı az olmalıdır

Emme boğazının çapı mümkün olduğunca büyük olmalıdır

Basma hattı:

Basınç ayar valfi

Çek valf

Monte edilmelidir.

Kavitasyon (oyuk açma)Kavitasyon (oyuk açma)

Sıvıların kapalı borulu sistemler ile Sıvıların kapalı borulu sistemler ile iletilmesi sırasında karşılaşılan sorunlardan iletilmesi sırasında karşılaşılan sorunlardan birisidir. birisidir.

Sıvıların kaynama noktaları, basınçla ilişkili Sıvıların kaynama noktaları, basınçla ilişkili olarak değişir. Basıncın düşmesi olarak değişir. Basıncın düşmesi buharlaşma noktasını düşürür. Sıvının buharlaşma noktasını düşürür. Sıvının basıncı, pompa emiş ağzına giriş sırasında basıncı, pompa emiş ağzına giriş sırasında çok düşük olursa o noktada bir buharlaşma çok düşük olursa o noktada bir buharlaşma oluşur. Sıvının buharlaşarak oluşturduğu oluşur. Sıvının buharlaşarak oluşturduğu çukurluğa çukurluğa kavitasyonkavitasyon denir. denir.

Basıncı çok düşük olan sıvının pompanın Basıncı çok düşük olan sıvının pompanın emiş ağzında oluşan buhar kabarcıkları, sıvı emiş ağzında oluşan buhar kabarcıkları, sıvı ile birlikte emilerek sürüklenirler. ile birlikte emilerek sürüklenirler.

Pompa sıvının basıncını yükselttiğinde bu Pompa sıvının basıncını yükselttiğinde bu buhar kabarcıkları çok ani olarak buhar kabarcıkları çok ani olarak yoğuşurlar. yoğuşurlar.

Yoğuşmanın olduğu yerde 100.000 atm Yoğuşmanın olduğu yerde 100.000 atm değere varan yüksek bir basınç oluşur. değere varan yüksek bir basınç oluşur.

Oyuk açma pompa içinden gelen vuruntu Oyuk açma pompa içinden gelen vuruntu ile anlaşılır. ile anlaşılır.

Kavitasyon pompa fanında ve pompa Kavitasyon pompa fanında ve pompa malzemesinde aşınmalar oluşur ve pompa malzemesinde aşınmalar oluşur ve pompa verimi düşer. verimi düşer.

Kavitasyonu önlemek içinKavitasyonu önlemek için

Pompanın emme boğazındaki basınç Pompanın emme boğazındaki basınç yükseltilebilir. Bu amaçla emme yükseltilebilir. Bu amaçla emme borusu borusu çapı büyültülebilirçapı büyültülebilir ve boyu ve boyu kısaltılabilir. kısaltılabilir.

Gereksiz Gereksiz dirsek ve vanalardirsek ve vanalar kaldırılarak kaldırılarak yük kayıpları azaltılabilir. yük kayıpları azaltılabilir.

Sıvının düzeyi pompa emiş ağzı Sıvının düzeyi pompa emiş ağzı düzeyinden yüksekdüzeyinden yüksek tutulabilir. tutulabilir.

Akışkanın Akışkanın sıcaklığı işleminsıcaklığı işlemin izin verdiği izin verdiği ölçüde düşük tutulabilir. ölçüde düşük tutulabilir.