Battal ÇIPLAK (Prof. Dr.)Akdeniz Üniversitesi

Fen-Edebiyat FakültesiBiyoloji Bölümü

Antalya

150. yılında evrim ve tıp:“Evrimsel ağaçlar ve H1N1

virüsünün öyküsü”

Evrim görüşü ile ilgili kısa bir tarihi

arka plan ve evrim örüntüsü Evrimi üreten süreç olarak

Darwin ve Wallace’ın “doğal seçilim yoluyla

evrim” teorisiDarwin sonrası dönemde evrime

bakış ve canlı bilimlerinde paradigma

Evrim ve tıp: H1N1’in öyküsü (ve kısaca başka örnekler)

Sunumun özeti Sunumun özeti

B. ÇIPLAKEVRİM…

Türler bağımsız olarak yaratılmışlardır ve değişmeden günümüze kadar var ola gelmişlerdir.” Hatta Başpiskopos James User (1658) Eski Ahit’e dayanarak canlılığın yaratılma tarihini hesaplamıştır. M.Ö. 4004 yılı, Ekim ayının 22. gününü 23. güne bağlayan gece (yani günümüzden 6003 yıl 26 gün önce)

Rönesans’a kadar canlı bilimlerinde Rönesans’a kadar canlı bilimlerinde paradigma !paradigma !

B. ÇIPLAKEVRİM…

“Türler bağımsız olarak

yaratılmamışlardır. Süreç içerisinde

değişirler. Biyolojik çeşitlilik

değişimle biri birinden

türemiştir.”

Yeni Paradigma: EvrimYeni Paradigma: Evrim

B. ÇIPLAKEVRİM…

Canlılığın değiştiğine ilişkin, kayıtlara geçmiş ilk görüş Milet’li Anaksimander’e ait olduğu söylenir.

Evrim Teorisi 2569 yaşındadır !Evrim Teorisi 2569 yaşındadır !

B. ÇIPLAK

Evrim Teorisi 260 yaşındadır !Evrim Teorisi 260 yaşındadır !

Bu gün bildiğimiz anlamdaki EVRİM kavramı Fransız Compt de Buffon’a aittir (1749-1804 arasında 44 eser). Bilinmeyen ise “evrim olgusunu” veren süreçtir.

EVRİM…

Jean Batist de Lamarck, Buffon’un aradığı süreci tanımlamaya çalışır (1809). Ancak somatik olarak kazanılan değişimleri işe kattığından önerdiği mekanizma kabul görmemiştir.

Evrim bilim olma eşiğini geçme arayışında Evrim bilim olma eşiğini geçme arayışında !!

B. ÇIPLAKEVRİM…

Charles Darwin ve Alfred Russel Wallace “doğal seçilim yoluyla evrim teorisi” görüşlerini önce bir bildiri olarak (1858) sunarlar.

Evrim teorisi Türlerim Kökeni’nin yayını ile bilim çevrelerinde geri dönüşümsüz olarak paradigmayı değiştirir.

Evrim teorisi 150 yaşında!Evrim teorisi 150 yaşında!(24 Kasım 1859)(24 Kasım 1859)

B. ÇIPLAKEVRİM…

Dünyanın yaşı binlerle ifade edilecek olandan çok daha fazladır…

EEvrimin dayandığı örüntüvrimin dayandığı örüntü

B. ÇIPLAK

James Hutton

Georges Cuvier

Charles Lyell

Dünyanın yaklaşık 4,6 milyar yıl yaşında olduğu bu gün çok iyi bilinmektedir.

EVRİM…

Fosil kayıtlarda çok sayıda yok olmuş tür bulunmuştur.

Türler sonsuza dek var Türler sonsuza dek var olamaolamamamaktadır!ktadır!

B. ÇIPLAK

Georges Cuvier

Günümüz bilgileri türlerin %99,9’unun sadece fosil kayıtlarda olduğuna işaret etmektedir (Mayr, E. 1997. Biyoloji Budur, TÜBİTAK yayınları).

EVRİM…

Ardışık tabakalardaki fosiller eskiden yeniye bir düzende yerleşirler. En genç tabaklardaki fosiller ya günümüz canlıları-na aittir ya da onlara en benzer olanlardır.

Ardışık jeolojik tabakalarda ardışık Ardışık jeolojik tabakalarda ardışık fosillerfosiller

““Horizontalite Prensibi”Horizontalite Prensibi”

B. ÇIPLAK

Armadillo ve glyptodontKeseli ayı ve fosil akrabası

EVRİM…

Fosiller ve ara Fosiller ve ara formlar…formlar…

B. ÇIPLAK

Darwin zamanında ara formlar sınırlı idi. Türlerin kökeninin

yayınlanmasından bu yana bulunan ara form müzeleri süslemektedir.

Tiktaalik roseae

EVRİM…

Ortak ataların mirası; homolojiler…

B. ÇIPLAK

“Kavramak için şekillenmiş bir insan eli, kazmak için şekillenmiş köstebek üyesi, atın ön üyesi, yunusun küreği ve yarasa kanadının hepsinin aynı modele göre yapılmış olması ve aynı kemiklerin aynı göreli pozisyonda bulunmasından daha tuhaf ne olabilir?” (Darwin, 1859).

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Ancak eski ortak ataların mirası olabilirler…

EVRİM…

Homoloji tüm canlılarda görülür…Homoloji tüm canlılarda görülür…B. ÇIPLAK

Bağımsız Bağımsız olmayanolmayan tasarımlar ! tasarımlar !

Bu gün 1.000.000’dan fazla böcek türü bilinmektedir. Bu sayının 10 milyon kadar

olduğu tahmin edilmektedir.

Tümünde göğüs bölgesi 3 segmenten oluşur, Her segment aynı bölgeye yerleşmiş bir çift üye taşır. Her üye eklemli 5 parçadan oluşur

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Her homolojinin kaynağı genetik homolojilerdir…

Genetik kod bakteriden insana evrenseldir…

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Homolojik genetik hastalıklar…

İnsanlar atalarının mirası homolojik hastalıkları yakın akrabaları ile

paylaşırlar.

EVRİM…

Gelişim seyri bir çok homoloji sergiler…

B. ÇIPLAKEVRİM…

Eski ataların izleri “körelmiş Eski ataların izleri “körelmiş organlar”organlar”

B. ÇIPLAK

Evrimsel geçmişte iş gören ve sonra işlevini yitiren biyolojik özellikler (bir gen, bir yapı, veya bir süreç) atalardan miras genleri bulundukları için (işlevsel olmamalarına karşın) her nesilde tekrar oluşurlar.

EVRİM…

Darwin (ve de Wallace), sadece doğal seçilim yoluyla evrim teorisini formüle etmemişlerdir. Aynı zaman kanıtları ile açık olarak doğruluğunu ortaya koymuşlardır.

Teori Türlerin Kökeni Üzerine’nin bir sayfasını (s. 459) işgal eder. Kitabın kalanı kanıtları listeler ve tartışır.

Doğal seçilim yoluyla evrim görüşü Doğal seçilim yoluyla evrim görüşü Darwin ve Wallace ile bilim olmanın Darwin ve Wallace ile bilim olmanın

eşiğini aşar !eşiğini aşar !

B. ÇIPLAKEVRİM…

1.1.Türleri oluşturan bireyler varyasyon Türleri oluşturan bireyler varyasyon gösterirler. gösterirler.

2.2.Bu varyasyonların bazıları gelecek Bu varyasyonların bazıları gelecek kuşaklara kalıtılır. kuşaklara kalıtılır.

3.3.Her nesilde yaşayabilecek olandan daha Her nesilde yaşayabilecek olandan daha fazla döl verilir (başka bir ifade ile verilen fazla döl verilir (başka bir ifade ile verilen döllerin tümü yaşayamaz).döllerin tümü yaşayamaz).

4.4.Bireylerin üreme ve hayatta kalmaları Bireylerin üreme ve hayatta kalmaları rastgele değildir. Hayatta kalan ve rastgele değildir. Hayatta kalan ve üremeye katılan bireyler, ya da üremeye üremeye katılan bireyler, ya da üremeye en fazla katkısı olanlar, en elverişli en fazla katkısı olanlar, en elverişli varyasyonlara sahip olanlardır. varyasyonlara sahip olanlardır. Bunlar Bunlar doğal olarak seçilmişlerdirdoğal olarak seçilmişlerdir..

Darwin’in (veya Doğal Seçilim Yoluyla Darwin’in (veya Doğal Seçilim Yoluyla Evrim teorisinin) argüman dizisi! Evrim teorisinin) argüman dizisi!

B. ÇIPLAKEVRİM…

Doğal Seçilim görüşü, W. C. Wells’e (1757– 1817) aittir.

Wells, bu açıklamayı insan topluluklarının hem fiziksel hem de hastalıklara olan direnç farklılığını açıklamak amacıyla kullanmıştır.

Darwin, Türlerin Kökeni Üzerine (1859)’nin ilk baskısında bunu belirtmese de 6. baskıda (1864) bunu açıkça belirtir ve önce farkında olmadığını not eder.

Doğal seçilim görüşü de Darwin’e ait Doğal seçilim görüşü de Darwin’e ait değildir?değildir?

B. ÇIPLAKEVRİM…

Kanıtları çok sağlam olsa da, doğal Kanıtları çok sağlam olsa da, doğal seçilim yoluyla evrim teorisinin kabul seçilim yoluyla evrim teorisinin kabul görmesi zaman alır. Yaygın kabul görmesi zaman alır. Yaygın kabul görmeye başladığı dönem görmeye başladığı dönem Modern Evrim Modern Evrim Teorisi (Modern Sentez)Teorisi (Modern Sentez) olarak olarak tanımlanır. tanımlanır.

Yeni paradigma dönemi – 1859 Yeni paradigma dönemi – 1859 sonrası !sonrası !

B. ÇIPLAK

Ronald FisherRonald Fisher’in “’in “Doğal Seçilimin Doğal Seçilimin Genetik TeorisiGenetik Teorisi ( (The Genetical Theory The Genetical Theory of Natural Selection. of Natural Selection. Oxford: Clarendon Oxford: Clarendon Press, 1930) isimli eseriPress, 1930) isimli eseri

Theodosius Dobzhansky’nin Theodosius Dobzhansky’nin Genetik Genetik ve Türlerin Kökenive Türlerin Kökeni (Dobzhansky, T. (Dobzhansky, T. 1937. 1937. Genetics and the Origin of Genetics and the Origin of Species. Species. Columbia Univ.Pres.)Columbia Univ.Pres.)

EVRİM…

1- Bellon R. 2003. Joseph Hooker takes a “Fixed post”: transmutation and the 1- Bellon R. 2003. Joseph Hooker takes a “Fixed post”: transmutation and the “Present unsatisfactory state of systematic botany” 1844-1860. “Present unsatisfactory state of systematic botany” 1844-1860. Journal of the Journal of the history of the biologyhistory of the biology 39(1): 1-39. 39(1): 1-39.

2- Gogorosi E. 2006. Untying the Gordian knot of creation; metaphors for 2- Gogorosi E. 2006. Untying the Gordian knot of creation; metaphors for the Human Genom Project in Greek newspapers . the Human Genom Project in Greek newspapers . New genetics and New genetics and SocietySociety 24(3): 299-315.    24(3): 299-315.   3- Cosans C. 2005. Was Darwin Creationist? 3- Cosans C. 2005. Was Darwin Creationist? Perspectives in Biology and Medicine Perspectives in Biology and Medicine

48(3): 362-371. 48(3): 362-371. 4- Flinn MV, 1997. Culture and the evolution of social learning. 4- Flinn MV, 1997. Culture and the evolution of social learning. EvolutionEvolution and human Behaviourand human Behaviour 18(1): 23-67.   18(1): 23-67.  

B. ÇIPLAK

Ayrı Yaratılma (The Theory of Special Ayrı Yaratılma (The Theory of Special Creation) anahtar kelimeleriCreation) anahtar kelimeleri

1970-2008 dönemi için toplam 141 ve 1970-2008 dönemi için toplam 141 ve canlı bilimlerinde 9 makale; canlı bilimlerinde 9 makale;

Ayrı YaratılmaAyrı Yaratılma görüşünü kast eden görüşünü kast eden sadece 4 makale; sadece 4 makale;

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Ayrı YaratılmaAyrı Yaratılma taraftarları taraftarları Akıllı Tasarım Akıllı Tasarım (Inteligent Desing)(Inteligent Desing) görüşünü savunmaya görüşünü savunmaya başlamışlardır. başlamışlardır.

1970-2008 yılları için, 2006 yılına ait tek 1970-2008 yılları için, 2006 yılına ait tek makale;makale;

Han DH, Yi KS, Lee JK, Kim BS, Yi. 2006. Design and Han DH, Yi KS, Lee JK, Kim BS, Yi. 2006. Design and evaluation of inteligent vehicle cruise control systems evaluation of inteligent vehicle cruise control systems using a vehicle simulator. using a vehicle simulator. International Journal of International Journal of Automative Technology,Automative Technology, 7(3): 377-383. 7(3): 377-383.

Yeni sürüm olarak önerilen Akıllı Tasarım Yeni sürüm olarak önerilen Akıllı Tasarım için ilginç sonuçlar !için ilginç sonuçlar !

EVRİM…

Anahtar kelimelerAnahtar kelimeler

(İngilizcesi)(İngilizcesi)

Sorgulama yapılan dönem veya yıl için SCI veri Sorgulama yapılan dönem veya yıl için SCI veri

tabanından terimi kullanan makale sayılarıtabanından terimi kullanan makale sayıları

1970-20081970-2008 20052005 20062006 20072007 20082008

Evrim (evolution)Evrim (evolution) >100.000>100.000 33.32433.324 33.81633.816 35.10235.102 40.59340.593

Eşeysel seçilim (sexual selection)Eşeysel seçilim (sexual selection) 12.88212.882 1.0251.025 1.0411.041 1.1301.130 1.2461.246

Doğal seçilim (natural selection)Doğal seçilim (natural selection) 24.50524.505 2.0232.023 2.0372.037 2.2772.277 2.5132.513

Türleşme (speciation)Türleşme (speciation) 33.04733.047 2.7242.724 2.8192.819 3.0303.030 3.3253.325

Allopatrik türleşme (allopatric speciation)Allopatrik türleşme (allopatric speciation) 883883 8181 9191 7777 8686

Simpatrik türleşme (Sympatric speciation)Simpatrik türleşme (Sympatric speciation) 1.7761.776 192192 201201 208208 210210

Filogeni (Phylogeny)Filogeni (Phylogeny) 35.25335.253 2.9542.954 3.0073.007 3.2773.277 3.9173.917

Moleküler saat (Molecular clock)Moleküler saat (Molecular clock) 3.9973.997 384384 414414 435435 469469

Evrim ve evrimsel terimler için sonuçlar !Evrim ve evrimsel terimler için sonuçlar !

B. ÇIPLAKEVRİM…

B. ÇIPLAK

Sayılar evrimin bilim çevrelerindeki Sayılar evrimin bilim çevrelerindeki yaygın kullanımını açık olarak ortaya yaygın kullanımını açık olarak ortaya

koymaktadır.koymaktadır.Felsefeden fiziğe, Felsefeden fiziğe, jeolojiden kimyaya,jeolojiden kimyaya,

Tıptan ziraate,Tıptan ziraate,Davranış bilimlerindenDavranış bilimlerinden

Toplum bilimlerine, Toplum bilimlerine, ………………………………………………..

Evrim, çok sayıda disiplinin Evrim, çok sayıda disiplinin gözledikleri olay, olgu ve gözledikleri olay, olgu ve

örüntülerini açıklamada kullandığı örüntülerini açıklamada kullandığı işlevsel bir yaklaşımdır işlevsel bir yaklaşımdır

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Değişim doğrudan gözlenmiştir…Değişim doğrudan gözlenmiştir…

Hem doğal seçilimin (sabun ağacı böceği) hem Hem doğal seçilimin (sabun ağacı böceği) hem de yapay seçilimin neden olduğu değişimler de yapay seçilimin neden olduğu değişimler

(lahana kültür ırkları) insanlar tarafından (lahana kültür ırkları) insanlar tarafından gözlenmiş ve kayda geçmiştir. gözlenmiş ve kayda geçmiştir.

Lahana Mor lahanaKıvırcık lahana

Bürüksel lahanası

Brokoli

Karnabahar

EVRİM…

Tümünün atası yabani lahana

Tarım ilk defa Verimli Hilal’de başlamıştır…

B. ÇIPLAK

Bitkilerden; buğday (Triticum aestivum), çavdar (Scale cereale), arpa (Hordeum vulgare), mercimek (Lens

culinaris), armut (Pyrus), kiraz (Cereasus), asma (Vitis vinifera)… anavatanı Anadoludur.

Sığır (Bos taurus = Toros sığırı) Anadolu’dan dünyaya dağılmıştır. Bugün Anadolu insanı Hollanda veya Montofon

ırklarını yetiştirmektedir.

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Ekonomik değeri olan her şey, değeri Ekonomik değeri olan her şey, değeri ölçüsünde stratejik bir öneme sahiptir !ölçüsünde stratejik bir öneme sahiptir !

Influenza A virüslerinden H1N1 (Pandemik domuz gribi suşu) aşısı için dışarıya 550 milyon TL ödendiği bildirildi (NTV haberleri).

Mevsimsel grip virusu için de her yıl bir miktar ödenir.

Bunun evrimle ne ilgisi var?

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Evrim tarihinde bir başka dönüm Evrim tarihinde bir başka dönüm noktası !noktası !

Alman entomolog Willi Hennig, 1950’de yayınladığı bir kitapta (Phylogenetic Systematic), evrim bilgisinden muhteşem bir araç geliştirdi.

1966’da İngilizceye çevrilmeden yaygın bir ilgi görmedi.

1970’lerden sonra ve 1980’lerle birlikte herkes Hennig’in “icadını” kullanmaya başladı.

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Hennig’in “icadı” Darwin’in Hennig’in “icadı” Darwin’in saptamasına dayanır!saptamasına dayanır!

Hennig’in icadının temel mantığı:“Biyolojik çeşitlilik evrimleşerek biri birinden oluşmuş ise ortak atalardan miras kalan özellikler yardımı ile her canlının evrimsel öyküsünü ortaya koyabiliriz (görüş Darwin’e aittir).

Hennig, homolojiler üzerinden evrimsel geçmişi tanımlamanın yöntemini geliştirdi.

EVRİM…

B. ÇIPLAK

DNA parçalarının yerleşiminden DNA parçalarının yerleşiminden evrimsel hikayenin çıkarılması !evrimsel hikayenin çıkarılması !

EVRİM…

B. ÇIPLAK

Her canlının DNA dizileri, onun evrim Her canlının DNA dizileri, onun evrim günlüğüdür! Yaşanan evrimsel günlüğüdür! Yaşanan evrimsel değişimler ona kayıt edilmiştir.değişimler ona kayıt edilmiştir.

EVRİM…

Canlılık üç temel özellikle tanımlanır !

1- Bilgiyi saklama ve aktarma yeteneği olarak tanımlanan bir genotip taşıma,2- Bilgiyi ifade etme yeteneği olarak tanımlanan bir fenotip gösterme,3- Genotipte değişim uğrama (mutasyon) ve bu değişimleri ardışık nesillerde biriktirebilme özelliği (nesiller yoluyla) olarak tanımlanan evrimleşme.

Virüsler bu üç özelliğe sahiptir. O halde virüsler için de evrimsel ağaçlar

hesaplayabiliriz!

B. ÇIPLAKEVRİM…

Virüs evrimsel ağaçları ne işimize yarar?

1- Grip suşlarının değişimine ilişkin merakımızı giderir. 2- Hangi suşların epidemi veya pandemi oluşturduğunu saptayabiliriz. 3- Eğer aralarında fark varsa, hangilerinin daha tehlikeli olduğunu da belirleyebiliriz. 4- Geçmişte gerçekleşen evrimlerinden hareketle gelecekteki evrimleri hakkında kestirmelerde bulunabiliriz (ona göre tedbirler alabiliriz). 5- Aşı çalışmalarında izleyeceğimiz stratejiyi belirleyebiliriz ……

Bunların yardımı ile gelecek için aşılar üretir insanların sağlığını koruyabiliriz… (yada ve iyi para kazanabiliriz)

B. ÇIPLAKEVRİM…

Grip virüslerinin evrimsel ağaçları

1968’den beri grip salgınlarından alınan örnekleri saklayan laboratuvarlardaki araştırmacılar, grip virüslerinin evrimsel ağacını hesapladılar.

B. ÇIPLAKEVRİM…

Grip virüsleri memelilerden milyon kat daha hızlı Grip virüsleri memelilerden milyon kat daha hızlı evrimleşir. Bu da dondurulmuş örnekler için evrimleşir. Bu da dondurulmuş örnekler için geçen geçen 20 yıllık20 yıllık evrimleşme zamanın, insanları evrimleşme zamanın, insanları şempanzelerle olan ortak atasından ayıran şempanzelerle olan ortak atasından ayıran zamanın yaklaşık zamanın yaklaşık dört dört katına karşılık gelir. katına karşılık gelir. Diğer bir değişle dondurulmuş grip örnekleri, Diğer bir değişle dondurulmuş grip örnekleri, RNA’sı elde edilebilen fosillerdir.RNA’sı elde edilebilen fosillerdir.

B. ÇIPLAKEVRİM…

B. ÇIPLAK

Muhteşem bir bulgu…

Evrimsel ağaçlar; virüslerin evriminde Evrimsel ağaçlar; virüslerin evriminde özellikle Hemaglutinin ve Nöraminidaz özellikle Hemaglutinin ve Nöraminidaz genlerindeki değişimlerin önemli genlerindeki değişimlerin önemli olduğunu göstermektedir. olduğunu göstermektedir.

O halde O halde sonraki sonraki yıllarda hangi yıllarda hangi suşun aşı suşun aşı geliştirmede geliştirmede dikkate dikkate almamız almamız gerektiğini gerektiğini bulabiliriz… bulabiliriz…

EVRİM…

Ve muhteşem bir sonuç..

Robin Bush ve arkadaşları (Bush 2001), mevcut grip suşların sonraki nesillerde hayatta kalma olasılığını (nöraminidazı veren genin pozitif seçilim baskısı altında olduğu bilinen 18 kodonki mutasyon oranına göre) hesapladılar.

Doğal seçilim ve evrimsel ağaç yaklaşımı ile araştırmacılar, 11 grip sezonunun 9’unda doğru suşu bildiler.

B. ÇIPLAKEVRİM…

Daha da muhteşem bir sonuç..

Her gün H1N1 ile yatıp kalkıyoruz…Adı domuz gribi, ama evrimsel

ağaçlar farklı şeyler söylüyor…

( 2009 domuz kökenli epidemik H1N1 Influenza A’nın kökeni ve evrimsel genomiği)

B. ÇIPLAKEVRİM…

Influenza Influenza ppandemiandemilerileri

H7

H5

H9*

1980

1997

Kayıtlara geçmiş yeni kuş suşları

1996 2002

1999

2003

1955 1965 1975 1985 1995 2005

H1N1

H2N2

1889Rusya

influenza

H2N2

H2N2

1957Asya

influenzaH2N2

H3N2

1968Hong Konginfluenza

H3N2

H3N8

1900Eski Hong

Kong influenza

H3N8

1918İspanya

influenzaH1N1

1915 1925 1955 1965 1975 1985 1995 20051895 1905 2010 2015

2009Pandemikinfluenza

H1N1

Kayıt edilmiş insan pandemik influenzaları

H1N1Pandemic

H1N1

Reproduced and adapted (2009) with permission of Dr Masato Tashiro, Director, Center for Influenza Virus Research, National Institute of Infectious Diseases (NIID), Japan.

RNASEGMENTİ      PROTEİN     FONKSİYONU1 PB2 Transkriptaz ve cap bağlanma

2 PB1 Transkriptaz ve uzama

3 PA Transkriptaz ve proteaz

4 HA Hemaglutinin

5 NP Nükleoprotein

6 NA Nöraminidin

7 MP1 Virion ana kapsit proteini

MP2 Membranla sıkı ilişkili protein

8 NS1 RNA’nın taşınmasında

NS2 Fonksiyonu bilinmiyor

Her bir RNA parçası için ayrı evrimsel ağaçlar…

B. ÇIPLAKEVRİM…

Klasik domuz H1N1Kuş H1N1

Transkriptaz ve proteaz

B. ÇIPLAKEVRİM…

Bir çorba virüs … pandemik H1N1

B. ÇIPLAKEVRİM…

Bir çorba virüs … pandemik H1N1

B. ÇIPLAKEVRİM…

Pandemik H1N1’in 8 gen evrimsel ağacının özeti

B. ÇIPLAKEVRİM…

Evrimsel ağaçlar HIV (İnsan İmmün Yetmezlik Virüsü) virüsünün suşlarının

kökenini saptamamıza da olanak verir…

B. ÇIPLAKEVRİM…

HIV virüsü üç ayrı defa

maymunları enfekte eden

SIV virüsünden türediğini

göstermektedir.

(SIV- Simian Immunodeficiency virus = maymun immün yetmezlik

virüsü)

Evrimsel ağaçlarla HIV’ın yaşını saptayabiliriz…

B. ÇIPLAKEVRİM…

Evrimsel ağaçlar HIV M suşunun 1920-1940 yılları arası

bir dönemde insana

geçtiğini göstermekte

dir

Doğal seçilim anlamak ilaç direncinin gelişimini anlamamızı sağlayacak tek

yaklaşımdır.

B. ÇIPLAKEVRİM…

AZT’nin yarattığı seçilim baskısı altında

evrimleşen HIV sonuçta

AZT’ye dirençli

hale gelir.

B. ÇIPLAKEVRİM…

Evrimsel ağaçlar insana konuşma yeteneği kazandıran genlerin ne olduğunu ve ne zaman ortaya çıktığını saptamamıza olanak verir.

B. ÇIPLAKEVRİM…

Evrimsel ağaçlar insan fizyolojisini anlamak için yeni yollar sunar…

İlk insanların bir taşla diğerini kırarak yongalar İlk insanların bir taşla diğerini kırarak yongalar elde etmesi,elde etmesi,

Yongaları bir ağaca bağlayarak taş balta Yongaları bir ağaca bağlayarak taş balta yapması,yapması,

Çıkrığı, tekeriÇıkrığı, tekeri kullanması kullanması motoru bulmasımotoru bulması Telefonu ve bilgisayarı keşif etmesi Telefonu ve bilgisayarı keşif etmesi Atomu parçalaması,Ay’a çıkması, interneti Atomu parçalaması,Ay’a çıkması, interneti

bulması…bulması… İnsan (ve de diğer canlıların) genomunu didik İnsan (ve de diğer canlıların) genomunu didik

didik etmesi…didik etmesi…

B. ÇIPLAK

İnsanlık tarihinde her sıçrama bilimsel bir gelişme ile eş zamanlıdır.

Bilime yapılacak bir “açılıma” ihtiyaç var…

EVRİM…

Evrimi,üzerinde kıran kırana tartışmaların yapılabileceği bir teori olarak değerlendirmek yerine;

Çağdaş dünyada olduğu gibi, tüm canlı bilimlerine veri üreten ve insanlığın hizmetine sunan işlevsel (stratejik) bir bilim dalı olarak görmek hem en doğru yaklaşım, hem de ihtiyaç duyulandır.

Evrime açılım bilime açılım demektir…

B. ÇIPLAKEVRİM…

Yanında eser isimleri verilenler dışındaki

malzemenin büyük bir kısmı “Evrimsel Analiz”

isimli kitaptan alınmıştır.

İLGİNİZ İÇİN

“TEŞEKKÜRLER”

B. ÇIPLAKEVRİM…

Bilim: Kabul gören metotlarla doğayı anlama yolu Hipotez: Gözlem, deney veya her ikisi ile test edilebilen doğal bir veya daha fazla fenomene (olgu) ilişkin bir açıklama; bilimsel olarak dikkate alınması için doğrulanabilir olduğu kadar yanlışlanabilir de olmalıdır. Bilimsel gerçek: gözlemlerle sürekli olarak desteklenmiş bir fenomen (olgu)Yasa (kural veya prensip): belirlenmiş koşullarda doğal bazı olguların nasıl işleyeceğine ilişkin tanımlayıcı genellemeTeori (veya kuram): Çok sayıda gerçek, yasa ve doğrulanmış hipotezi (veya başka teorileri) ilişkilendiren, doğa ile ilgili iyi desteklenmiş teorik çerçeve

Kısa bir bilim sözlüğü(Kennedy vd., 1998; Yıldırım 2005, Örs, 2007 ve değişik

kaynaklardan derlenmiş)

B. ÇIPLAKEVRİM VE BİLİM