• Groei internationale markt functional foods• Export Spaans varkensvlees neemt toe• Nederlandse machines en de Chileense voedingsindustrie

BuitenlandBerichten

Voor de Nederlandse agribusiness | jaargang 32, nummer 4, april 2006

Deze maand in

Berichten Buitenland

Verrijkte voeding die bijdraagt aan

gezondheid en welzijn. 62

Groei internationalemarkt functionalfoods

ColofonBerichten Buitenland is bestemd voorhet Nederlandse agrarische bedrijfslevenen is een uitgave van de directieIndustrie & Handel van het Ministerievan Landbouw, Natuur en Voedsel-kwaliteit. Het doel is informatieverstrek-king over relevante ontwikkelingen opagrarisch handelsgebied, buitenlandsemarkten, handelsbemiddeling enzo-voort. De LNV-bureaus in het buitenlanddragen in sterke mate bij aan deberichtgeving in dit blad.

Berichten Buitenland wordt gedrukt opeen chloorarme papiersoort, in een inktbesparend FM-raster. BerichtenBuitenland wordt verzonden in recycle-bare sealbags.

UitgeverMinisterie van Landbouw, Natuur en VoedselkwaliteitDirectie Industrie en Handelwww.minlnv.nl/agribusiness

RedactieadresRedactie Berichten BuitenlandT.a.v. Arie VeldhuizenPostbus 204012500 EK Den HaagTel. +31 (0)70 - 3784717E-mail a.veldhuizen@minlnv.nl

Informatie en abonnementenVoor informatie over artikelen of een(gratis) abonnement kunt u contactopnemen met Jacques VerbeekTel. +31 (0)70 - 378 40 64Fax +31 (0)70 - 378 61 23E-mail: j.j.m.verbeek@minlnv.nl

RealisatieExxion Communicatie

DrukDen Haag Offset

ISSN 0920 - 0975

De informatie, meningen en opinies indit blad worden naar voren gebrachtbuiten verantwoordelijkheid van hetMinisterie van Landbouw, Natuur enVoedselkwaliteit.

Het overnemen of vermenigvuldigen vanartikelen uit dit blad is alleen toegestaanonder vermelding als volgt: BerichtenBuitenland, [maand/jaar], [pagina’s].

Het primaire doel van de directie I&H is het

bevorderen van duurzame en vitale agroketens,

alsmede het bijdragen aan een duurzame

internationale concurrentiepositie van het

Nederlandse agrobedrijfsleven. Dit zijn tevens

de vier kernbegrippen van het werkterrein van

de directie I&H. Onder duurzame wordt

verstaan: maatschappelijk verantwoord

conform de drie P-gedachte (Profit, People en

Planet). Vitale houdt in dat wordt gestreefd

naar versterking van de internationale

concurrentiekracht. Uit agro blijkt dat de focus

ligt op de landbouw- en voedingssector. Ketens

verwijst naar een perspectief dat de gehele

agrofood-kolom omvat, te weten van primaire

sector tot aan de consument.

Kort graag...

Link bekeken

Concurrentiepositie Argentijnse zuivelindustrie

Laatste nieuws

Marktrapporten op internet

LNV-bureaus in het buitenland

Activiteitenkalender

5

10

11

19

19

20

22

Omslagfoto

Soja is een belangrijke grondstof voor functionele ingrediënten.

Zie het artikel op pagina 2. Foto: Scott Bauer, USDA/ARS.

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 1

8Onzekere toekomst door

hardere concurrentie?

Export Spaansvarkensvlees neemt toe

Kansen creëren met actievere

marktbenadering.

Nederlandsemachines en deChileensevoedingsindustrie

Afrika

Marokko

Invoer melkvervangers

Amerika

Argentinië

Machine-import, Exportverbod rundvlees

Brazilië

Alcoholtekort, Eisen verpakkingshout, Vleessector

Verenigde Staten

Aardappelen, Etikettering, Vrijhandelsverdrag

Azië

Hong Kong

Bloemenshow 2006

Japan

Amerikaans rundvlees

Europese Unie

België

Biodiesel, Fusie groenten, fruit en bloemen,

Voedingsmiddelen, Aardappelschaarste, Biodiesel-

fabrieken, Zeebrugse Visveiling, Tanken bij de boer

Duitsland

Groenten en fruit, Kalveren

Italië

Verpakte biologische voeding

Polen

Ggo’s, Biobrandstof

Portugal

Nieuwe kaasfabriek, Tomaten, Kaas

Korte berichten uit het buitenland

Spanje

Levensmiddelenbeurs, Uitbreiding Mercamadrid,

Biologische landbouw, Consumentengedrag

Tsjechië

Groenten, Aardappelen

Verenigd Koninkrijk

Rundvleesexport, Bio-ethanolfabriek, Biodiesel,

Gekoelde maaltijden

Overig Europa

Wit-Rusland

Invoertarieven pluimveeproducten

Zweden

BSE-test

13

13

13

13

14

14

14

15

16

16

16

17

17

17

18

18

18

pagina 2

Groei internationale marktfunctional foodsFunctional foods – voedingsmiddelen en -ingrediënten die, naast de basisvoeding, een extra bijdrage

kunnen leveren aan de gezondheid en het welzijn van de consument – zijn hot. De prognose is dat de

wereldmarkt voor deze producten in 2010 een omvang zal hebben van US$ 167 miljard (bron: Global

Market Review of Functional Foods – Forecasts to 2010, AROQ-publicatie). Per ingrediëntengroep zijn er

interessante ontwikkelingen gaande, waarbij nieuwe applicaties de markt veroveren en internationale

spelers allianties aangaan in nieuwe groeiregio’s.

Melkwei is een belangrijke grondstof voor

functionele ingrediënten die immuniteit,

weerstand en recuperatie vergroten. Toevoe-

ging aan levensmiddelen van een melkwei-

derivaat als lactoferrine is populair in Zuid-

oost-Azië, met name in Japan.

Bloeddrukverlagende melkpeptiden werden

het eerst geïntroduceerd door Calpis uit

Japan en Valio uit Finland. De totale markt

voor melkweiproducten wordt inmiddels

geschat op US$ 3 miljard (2003), waarvan

15% (US$ 450 miljoen) gegenereerd wordt

door wei-derivaten met een hoge toege-

voegde waarde, zoals weiproteïne-isolaten

(WPI), weiproteïne-hydrolysaten (WPH) en

eiwitfracties. Grote internationale spelers op

dit gebied zijn Arla Food Ingredients (Dene-

marken), Milei (Duitsland), Armor Protéines

en Ingredia (Frankrijk), Glanbia (Ierland),

DMV International en DSM Food Specialties

(Nederland), Fonterra en Tatua (Nieuw-Zee-

land), Murray Goulburn (Australië), Fortitech

en Davisco Foods (VS).

Sojaproducten en -derivaten

Soja is een uiterst belangrijk voedingsgewas,

niet alleen voor basisvoedsel (tofu, tempeh)

maar ook als grondstof voor tal van functio-

nele ingrediënten: soja-eiwitten (concentra-

ten en isolaten), voedingsvezels, oligo-

sacchariden, polysacchariden (Soyafibe-S,

ontwikkeld door Fuji Oil), isoflavonen en

lecithine. Belangrijke globale spelers zijn The

Solae Company (een alliantie tussen DuPont

en Bunge Limited), Archer Daniels Midland

Company (ADM) en Cargill uit de VS, en Sol-

bar uit Israel. Deze vier concerns zijn alle ook

in China actief. Solae is, behalve in China,

ook actief in Japan, waar het een joint ven-

ture heeft met Fuji Oil. De verwachting is dat

potentiële marktgroei voor soja-proteïnen

vooral ligt bij toepassing als functionele

ingrediënten. Behalve aan gezondheidsbe-

vorderende toepassingen (neutraceuticals)

kan ook gedacht worden aan sportvoeding

en voeding voor ouderen. Naast soja-eiwit-

ten komen ook andere plantaardige eiwit-

bronnen op. Cosucra in België produceert

erwteneiwit-isolaten die gebruikt kunnen

worden voor sportvoeding, kindervoeding,

gezondheidsvoeding en afslankvoeding. Het

Canadese bedrijf Burcon NutraScience heeft

hoogwaardige eiwitten ontwikkeld uit raap-

zaad. Daarnaast kan men ook denken aan

nieuwe bronnen als vlaszaad en ook hennep-

zaad (toegepast door het Britse bedrijf

MotherHemp).

Plantaardige sterolen/stanolen en

vetzuren

Plantaardige sterolen en stanolen verlagen

de opname van cholesterol tijdens de spijs-

vertering. Dit concept werd voor het eerst

toegepast door Raisio Life Sciences uit Fin-

land dat halverwege de jaren negentig het

product Benecol op de markt bracht. Produc-

ten met het functionele ingrediënt Benecol

Yoghurtdrink als

dragerproduct van

pro- en prebiotica.

Foto: National Starch Food

Innovation, VK

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 3

zijn nu verkrijgbaar in twintig landen. Met

name Benecol yoghurtdrinks zijn zeer suc-

cesvol in Europa. In 2004 werd een verkoop-

cijfer van 100 miljoen flesjes geboekt.

Andere spelers die sindsdien producten met

sterolen/stanolen op de markt gebracht heb-

ben zijn Unilever (Becel pro·activ margarine

en drinkyoghurt), Cognis (Vegapure-for-

mule), Danone (Danacol), en in Spanje Cen-

tral Lechera Asturiana met Naturcol.

Ook onverzadigde vetzuren spelen een

essentiële rol als functioneel ingrediënt, met

name bij de bestrijding van hart- en vaatziek-

ten. Een bekend voorbeeld is linolzuur in

margarine, maar de laatste jaren worden

ook steeds meer omega-3 vetzuren aan voe-

dingsmiddelen toegevoegd, zoals alpha-

linoleenzuur (in margarine) en visvetzuren.

Een belangrijke producent van eieren met

extra omega 3-vetzuren door een uitgeba-

lanceerd meergranenvoeder is het Belgische

bedrijf Belovo uit Bastenaken.

Antioxidanten

Antioxidanten staan de laatste jaren sterk in

de belangstelling, nu steeds duidelijker

wordt dat ze essentiële functies vervullen

voor onze gezondheid, in het bijzonder met

betrekking tot hart- en vaatziekten en kan-

ker. Natuurlijke antioxidanten worden aan-

getroffen in groenten, vruchten, wortels en

kruiden. Bekende antioxidanten die als func-

tionele ingrediënten worden gebruikt, zijn

vitamine C en E, fytoestrogenen, flavonoïden

en carotenoïden. Een interessant voorbeeld

is lycopeen (de rode kleurstof van tomaten,

watermeloenen en rode grapefruit), een

carotenoïde antioxidant die midden jaren

negentig in Japan als functioneel ingrediënt

op de markt kwam. Toonaangevende bedrij-

ven die zich richten op lycopeen uit tomaten

zijn Kagome, Nestlé Snow, Heinz, Campbell’s

en LycoRed.

Prebiotica en probiotica

Prebiotische voedingsvezels bevorderen de

groei van probiotische bacteriën in de darm-

flora, zoals Lactobacilli en Bifidobacteria. Dit

levert gezondheidseffecten op als een betere

mineraalopname, verhoogde immuniteit en

een verbeterde cholesterolspiegel. Belang-

rijke prebiotica zijn fructanen (inuline en

oligofructose/fructose oligo sacchariden).

Grote producenten zijn Cosucra en Orafti in

België, Sensus in Nederland en Béghin Meiji,

een joint venture tussen het Franse concern

Béghin Say (nu Tereos) en het Japanse bedrijf

Meiji Seika. Andere belangrijke producenten

van prebiotica zijn National Starch (Novelose

en Hi-maize resistent zetmeel) en Danisco.

Danisco Sweeteners ontwikkelde Litesse, een

polydextrose-voedingsvezel. Danisco Sugar

gebruikt suikerbietenpulp als grondstof voor

het voedingsvezelproduct Fibrex. De moge-

lijke applicaties zijn breed: naast toepassing

in gezondheidsbevorderende voedingsmid-

delen wordt het product ook gebruikt voor

versheidsverlenging en textuurverbetering.

Begin jaren negentig introduceerde het

Japanse bedrijf Yakult de bekende kleine

drinkflesjes met probiotische bacteriestam-

men. Andere bedrijven, die volgden waren

onder meer Danone met Actimel en Nestlé

met LC1. Wereldmarktleider is momenteel

Chr. Hansen uit Denemarken. Producenten

spelen in op de trend van gemaksvoedsel

waarbij de benodigde dagelijkse dosis in één

keer geconsumeerd kan worden. Volgens

Nutraingredients.com Europe had de probio-

ticamarkt in Europa in 2003 een waarde van

US$ 40,3 miljoen, terwijl in de VS de omvang

van de probioticamarkt in dezelfde periode

een waarde van US$ 143,9 miljoen bereikte.

Symbiotica, een combinatie van pro- en pre-

biotica in dragerproducten als bijvoorbeeld

yoghurtdrinks, is de laatste ontwikkeling op

dit gebied (voorbeeld: Orafti’s product Rafti-

lose Synergy1, gecombineerd met Bifidobac-

terium bifidum BB12 en Lactobacillus rham-

nosus LGG).

Producten met Novelose,

een prebiotische voedingsvezel.

Foto: National Starch Food Innovation, VK.

Lycopeen, de rode kleurstof in watermeloenen, is een bekende carotenoïde antioxidant.

Foto: Marja Flick-Buijs

pagina 4

FOSHU-systeem

Bekend uit Japan is het FOSHU-systeem,

opgezet in 1991, dat staat voor Foods for

Specified Health Uses. In 2003 bereikte de

FOSHU-markt in Japan een omzet van meer

dan US$ 5 miljard. Hieronder vallen meer

dan 600 producten, variërend van soja-eiwit-

ten en isoflavonen, peptiden o.a. uit zeewier,

oligosacchariden uit koffiebonen en thee, tot

plantensterolesters en antioxidanten.

Een FOSHU-certificering is mogelijk voor

zowel Japanse als buitenlandse producten,

maar afhankelijk van het type product en de

desbetreffende gezondheidsclaim kan het

proces tijdrovend zijn. Ondertussen kan het

product al wel als ‘non-FOSHU’ voedings-

middel zonder de beoogde gezondheids-

claims worden vermarkt. Volgens Freek

Vossenaar, LNV-raad in Tokio, zijn Japanse

Functional foodswet- en regelgeving

consumenten zeer bezorgd om hun gezond-

heid en nieuwsgierig. De Japanse markt

vraagt derhalve om veel informatie en om

een positionering van producten die net

even anders kan zijn dan elders. Het LNV-

bureau Tokyo stelde samen met de directie

I&H een rapport op over Japans consumen-

tengedrag en gezondheid: “Japanese Consu-

mer Behaviour: Health as a Marketing Tool”,

dat speciaal bedoeld is voor exporteurs die

zich op Japan richten.

EU-regelgeving

In de Europese Unie wordt een voedingsmid-

del of ingrediënt dat vóór 15 mei 1997 niet

significant op de communautaire markt

beschikbaar was, gekenmerkt als een novel

food. Het dient dan een reeks toetsingspro-

cedures te ondergaan, onder meer met

betrekking tot voedselveiligheid. Een voe-

dingsmiddel of ingrediënt kan in de EU der-

halve gekwalificeerd worden als novel, non-

novel of substantieel equivalent, dat wil

zeggen vergelijkbaar met een reeds eerder

als non-novel geregistreerd product. Na het

oordeel van de lidstaat waar men het pro-

duct wil introduceren, gaat het dossier via de

Commissie naar de overige 24 lidstaten, die

dan bezwaar kunnen maken. Indien dit het

geval is, dient de Europese Autoriteit voor

Voedselveiligheid een uitspraak te doen.

Overigens is een geharmoniseerde EU-rege-

ling in de maak. Verwacht wordt dat er, wan-

neer deze nieuwe regeling door het Euro-

pese Parlement is geloodst, een enorme

groei zal optreden in innovatieve functionele

voedingsmiddelen en -ingrediënten.

FDA-wetgeving

Functionele voedingsmiddelen zijn niet wet-

telijk gedefinieerd in de Verenigde Staten.

Caroline Feitel, Technische Assistent aan de

Nederlandse ambassade in Washington,

geeft aan dat “het besluit van een voedings-

middelenfabrikant om een functional food

op te markt te brengen als een traditioneel

voedingsmiddel, een voedingssupplement of

een andere categorie, in grote mate bepaalt

hoe de FDA het voedingsmiddel en de bege-

leidende gezondheidsclaim reguleert. Van-

wege de FDA-wetgeving is het gunstig voor

een voedingsmiddelenfabrikant om een

functional food op te markt te brengen als

een voedingsmiddelensupplement en niet

als een traditioneel voedingsmiddel met aan-

vullende ingrediënten.”

Rapport Japanese Consumer Behaviour:

Health as a Marketing Tool. Het rapport is

bestemd voor exporteurs die zich op Japan

richten en is op te vragen via

a.p.luijkx-visser@minlnv.nl of via

faxnummer 070 - 378 61 23.

Relevante websites

Relevante websites van de Amerikaanse Food and Drug Administration:

http://www.cfsan.fda.gov/label.html

Informatie over de regulering van voedingssupplementen is beschikbaar via de volgende

website van de FDA: http://www.cfsan.fda.gov/~dms/supplmnt.html

Via de 2006 Functional Foods and Nutraceuticals Buyers Guide van het Institute of Food

Technologists is een goed overzicht te vinden van alle bedrijven in de VS die primair op

dit gebied opereren. De website is: http://buyersguide.ift.org/cms/?pid=1000237

Website International Food Information Council:

http://www.ific.org/nutrition/functional/index.cfm

Website Europese Unie: http://europa.eu.int/comm/food/index_en.htm

Relevante beurzen in Japan

IFIA Food Ingredients Japan 2006

30 mei - 1 juni 2006

http://www.ifiajapan.com

Supplements & Functional Foods 2006

15 - 17 juni 2006

http://expo.nikkeibp.co.jp/sup/ (alleen

Japans)

Natural Products Expo Japan 2006

21 - 23 september 2006

http://www.naturalproductsjapan.com

Health Ingredients Japan 2006

4 - 6 oktober 2006

http://www.hijapan.info/en/index.html

Cichoreiwortel, basismateriaal voor de

productie van inuline en FOS. Foto: Cosucra

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 5

Wat staat er op uw

visitekaartje?

Counsellor for Agriculture, Nature

and Food Quality, Permanent

Representation for the Kingdom of

the Netherlands to the European

Union. In de EU mag ik de belangen

van het ministerie van LNV en in

het verlengde daarvan die van het

Koninkrijk behartigen.

Wat heeft u het meest

verwonderd bij de

kennismaking met uw

werkterrein?

Vergeleken met mijn vorige plaat-

sing bij de Permanente Vertegen-

woordiging bij de Europese Unie

(PVEU) was dat het verschil van

EU15 naar EU25. Dit heeft een

grote invloed op de besluitvorming

gehad, en de positie van de Euro-

pese Commissie versterkt.

Wat is op uw werkterrein de

grootste gemiste kans?

Dat we geen Nederlandse Europese

Commissaris voor Landbouw en

Plattelandsontwikkeling hebben

gekregen.

Wat moet iedereen weten over

het land waar u werkt?

Brussel heeft niet alleen het groot-

ste aantal diplomaten in Europa,

maar ook de meeste auto’s met een

CD-kenteken (corps diplomatique).

Als je naar de vergaderzalen in het

raadsgebouw Justus Lipsius of de

zetel van de Europese Commissie

Berlaymont rijdt, kom je veel zon-

dagsrijders en vallende sterren

(verborgen flitsers) tegen. De boe-

tes in België voor verkeersovertre-

dingen zijn torenhoog.

Wat moet je nooit doen in het

land waar u werkt?

Die boetes niet betalen. België gaat

zware maatregelen treffen tegen

diplomaten die boetes jarenlang

onbetaald laten. Ze kunnen als

‘persona non grata’ het land wor-

den uitgezet.

En wat juist wél?

Diplomatiek opereren. Dat geldt

zowel in het ‘normale’ sociale ver-

keer als in de vergaderzaal. Dat is

wel moeilijk voor Nederlanders die

vaak direct zijn en denken het beste

jongetje van de klas te zijn (wat

lang niet altijd klopt). Ook is het

belangrijk om vandaag al te begin-

nen met de ‘lobby’ voor de dossiers

van morgen.

Wat is het toppunt van plezier

in uw werk?

Op het LNV-bureau met z’n

zevenen alle belangen van LNV in

de gaten houden, juist ook buiten

de circuits van het Directoraat-

Generaal Landbouw en Platte-

landsontwikkeling. En de weten-

schap dat ondanks de soms

moeilijke tijden de EU altijd ver-

der draait.

Noem ten minste één dagelijks

terugkerende bezigheid?

Het dagelijkse stafoverleg onder

leiding van de Permanent Verte-

genwoordiger. Daar komt alle laat-

ste informatie over de ontwikkelin-

gen binnen de EU samen.

Wat is uw grootste irritatie?

De ligging van het PV-gebouw aan

de oostrand van Brussel. Als het

geen ‘schuifelen’ is in de tunnels,

ligt het op 20 autominuten van het

Europese hart van Brussel.

Aan u de keuze, meer of minder

regelgeving en welke wet of

regel zou volgens u onmiddellijk

op de helling moeten?

Hoewel het Nederlands binnen de

EU een plaats moet houden, zijn de

20 officiële vertalingen van de

documenten en de vertraging in de

besluitvorming als gevolg daarvan

wel erg vervelend. Het werken met

drie talen (Frans, Engels en Duits)

zou de efficiency ten goede komen.

Wat mist u het meeste van

Nederland?

Aangezien de belangrijkste zaken

in Brussel tijdens een Bourgondi-

sche lunch worden geregeld, mis ik

soms mijn broodje kaas of de kro-

ket die we zo graag aan EU-delega-

ties in Nederland voorschotelen…

Uw sleutelwoord voor de

toekomst?

Nederland en de Europese Unie

goed bij elkaar houden, met ruimte

voor subsidiariteit en flexibiliteit.

Kort graag...

In deze rubriek willen we de lezer laten

kennismaken met de LNV-raden/-attachés.

Veel lezers hebben vaak alleen telefonisch

contact met hen. Het is altijd leuk de

persoon die je aan de telefoon hebt, op

een andere manier te leren kennen.

12 vragen aan Gerbert Kunst

Van links naar rechts: Joost Paardekooper,

Lonneke Geerts, Ton Akkerman, Suzanne Bont,

Gerbert Kunst, Marijke Barth, Joost Damen.

pagina 6

Onzekere toekomst door hardere concurrentie?In 2010 wil Spanje de grootste producent van varkens en varkensvlees binnen de Europese Unie zijn.

Reorganisaties en herstructureringen zijn in volle gang om dit doel te bereiken. De nabije toekomst ziet er

rooskleurig uit. Op de langere termijn vreest de sector echter het onderspit te zullen delven in de

concurrentiestrijd met goedkoper producerende derde landen.

Sinds de toetreding van Spanje tot de Euro-

pese Unie in 1986 is de varkenssector ingrij-

pend veranderd. Veel kleine familiebedrijven

zijn verdwenen, het aantal dieren per bedrijf

is gestegen en de integratie van ketens en

bedrijven is toegenomen. Toch bezit nog

circa 70% van de bedrijven slechts minder

dan 10 dieren. Naar verwachting zal de helft

hiervan op korte termijn verdwijnen van-

wege gebrek aan bedrijfsopvolgers.

Ongeveer de helft van alle Spaanse varkens-

houderijen is eigendom van diervoeder-

fabrikanten. Zo’n 23% is op andere wijze

geïntegreerd en de overige circa 27% bestaat

uit vooral kleine individuele varkensbedrij-

ven. Meer dan 90% van de productie is in

handen van ongeveer 10% van de bedrijven.

Deze grote bedrijven zijn voornamelijk

gevestigd in de provincie Barcelona in het

gewest Catalonië (28%), de provincie Zara-

goza in het gewest Aragon (16%) en in de

provincies Burgos, Valladolid en Zamora in

het gewest Castilla-Léon (13%). Hier wordt

meer dan 60% van de varkens geproduceerd.

Marktschommelingen

Na jaren van crisis werd in 2001 voor het

eerst weer flink geïnvesteerd in de sector.

Dankzij BSE en varkenspest in andere landen

steeg het prijsniveau. De sector gebruikte de

winsten voor modernisering van de bedrij-

ven en plaatsing van meer dan 2,5 miljoen

moederdieren, wat de invoer van meer dan

één miljoen biggen onnodig maakte. Ook de

slachtcapaciteit nam toe, waardoor de zelf-

voorzieningsgraad steeg tot 115%. Na 2001

zakten de marktprijzen echter weer. Door

slechte oogsten kregen de producenten in

2004 met hoge voerderprijzen te maken.

Maar 2005 was qua uitvoer en opbrengsten

weer een bijzonder goed jaar met een zelf-

voorzieningsgraad van 125%.

Nederlandse biggen

Dankzij vooral Nederlandse biggen heeft de

Spaanse varkenssector zich in de afgelopen

dertig jaren sterk kunnen ontwikkelen. Tus-

sen 1997 en 2004 steeg het aantal varkens

van 19,4 miljoen tot meer dan 25 miljoen. In

2005 was sprake van een lichte daling tot 25

miljoen. Een Spaanse varkenshouderij telt

gemiddeld 535 varkens en 65 fokzeugen. De

sterke groei van de Spaanse biggenproductie

in 2003 en 2004 (van 11,6 miljoen naar

12,8 miljoen) was nadelig voor de aanvoer

van Nederlandse biggen, die in deze periode

daalde met 37% van 1,3 miljoen naar 817.143

dieren.

Slacht en verwerking

Tussen 1997 en 2005 steeg de productie van

varkensvlees van 2,4 tot 3,2 miljoen ton.

Ongeveer 14% van de iets minder dan 600

slachthuizen is overheidseigendom, de ove-

rige circa 86% behoort tot ketens of is in par-

ticuliere handen. Zo’n 60% van de dieren

wordt in 36 grote slachthuizen geslacht. De

grootste tien slachterijen nemen 30% van

het aanbod voor hun rekening. Bij de uitsnij-

derijen is het niet anders; tien grote bedrij-

ven verwerken bijna de helft van de produc-

tie. De verwerkende industrie opereert

meestal nog sterk regionaal en heeft het

voordeel dat de consumenten van specifieke

regionale merken en smaken houden.

Kansen en bedreigingen

In vergelijking met andere EU-landen kent

Spanje een aantal opvallende pluspunten. Zo

is er voldoende grond beschikbaar voor pro-

ductie-uitbreiding, kent het land een klein

aantal goed geïntegreerde bedrijven en zijn

er meer mogelijkheden voor extensieve pro-

Export Spaans varkensvlees neemt toe

Foto

: Gia

nt

Pix

el

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 7

ductie. Bovendien is de sector financieel op

orde, zijn de productiekosten relatief laag en

is er een grote variëteit in producten. Wel zal

de hoge binnenlandse consumptie naar

verwachting in de toekomst afnemen. Daar-

naast kunnen als zwakke punten genoemd

worden de nog veelvuldig optredende pro-

blemen met dierziekten en het gebrek aan

solide buitenlandse afzetkanalen en investe-

ringen in technologische verbeteringen. Ook

zijn de opleidingen en de talenkennis van

varkenshouders en industriëlen voor ver-

betering vatbaar.

Hoge export versus lage import

Tot voor enkele jaren kende Spanje weinig

uitvoer. Bijna alle productie werd in Spanje

zelf geconsumeerd. De productie bleef ech-

ter stijgen, terwijl de hoge nationale con-

sumptie (68 kilogram per persoon per jaar)

niet verder meegroeide. Het Spaanse

bedrijfsleven oriënteerde zich daarop meer

en meer op export. In 2005 werd 20% meer

varkensvlees uitgevoerd dan in 2004. Diverse

EU-landen namen hiervan meer dan 80%

voor hun rekening. In 2004 ging 33% naar

Portugal, 27% naar Frankrijk en 14% naar

Duitsland. Onder de overige afnemers (20%)

is Rusland de grootste markt (45%), gevolgd

door Roemenië (13%) en Hongkong (7%). De

overheid stimuleert de export met subsidie-

regelingen en met de opening van het

‘unieke loket voor de uitvoer’ in januari

2006. Elk bedrijf dat voor uitvoer erkend is,

kan via dit loket zonder problemen of zware

controles een exportcertificaat krijgen. Het

systeem werkt op dit moment alleen nog

voor de uitvoer naar Rusland.

De import ligt aanzienlijk lager dan de

export. In de eerste zeven maanden van 2005

was zelfs sprake van een sterke daling van

30%. De invoer dient voornamelijk om tekor-

ten door dierziekten en marktschommelin-

gen op te vangen. Er wordt vrijwel alleen

(98%) uit de EU ingevoerd en dan vooral uit

Frankrijk (24%) en Nederland (23%).

Europese regelgeving

De varkenshouderijen hebben te maken met

de steeds strengere Europese regelgeving op

het gebied van hygiëne, tracering, welzijn en

milieu. De autonome gewesten controleren

bovendien steeds meer op de naleving van

deze eisen. Een aantal bedrijven heeft de

deuren wegens te grote milieubelasting al

moeten sluiten. Daarnaast worden in inten-

sieve varkenshouderijgebieden geen vergun-

ningen meer afgegeven voor nieuwe bedrij-

ven. Na een grootschalig onderzoek naar de

stand van zaken in de sector besloot het

Spaanse Ministerie van Landbouw in 2004

tot overheidssteun aan bedrijven die zich

meer zouden richten op milieu, dierenwel-

zijn, modernisering en invoering van kwali-

teits- en traceringsystemen.

Daarnaast verstrekt de overheid steun op

het gebied van technische scholing, marke-

tingopleidingen, promotie en het openen

van grenzen van derde landen. Met uitzon-

dering van de Russische markt is de sector

over de verdere toekomst echter somber

gestemd. Op den duur zullen de Europese

landen niet kunnen concurreren met derde

landen als Brazilië, Canada, de Verenigde

Staten en op iets langere termijn ook

China. Vanwege de hoge EU-eisen op het

gebied van welzijn, veiligheid en duur-

zaamheid zullen de productiekosten in

Europa ten minste 20% hoger uitvallen dan

in deze landen.

LNV-bureau Madrid

Foto: María Sarazá

1997 1999 2001 2003 2004 2005(*)

Productie in %

- mln. aantal varkens 19,5 22,4 23,8 24,0 25,4 25,0

- mln. ton vlees 2,4 2,9 3,0 3,3 3,2 3,2

- zelfvoorzieningsgraad 108 112 115 116 118 125

- mln. aantal geslachte dieren 29,7 35,6 36,3 39,8 38,0 (**)

- mln. aantal biggen (< 50 kg) 11,5 11,6 12,8 (**)

Vleesinvoer in ton

- uit de EU 96.690 130.665 125.021 163.604 149.862 (**)

- uit derde landen 7.928 14.198 8.126 9.001 3.052 (**)

- totaal 104.618 144.863 133.560 172.605 152.914 59.902

Vleesuitvoer in ton

- naar de EU 180.917 291.460 369.017 420.785 456.412 (**)

- naar derde landen 37.734 67.540 50.440 76.194 107.934 (**)

- totaal 218.651 359.000 419.829 496.976 564.346 522.741

Hoofdelijke consumptie in % 56,8 65,9 68,6 67,6 68,1 68,0

Bronnen: Spaanse ministerie van Landbouw, Federatie van Coöperaties en Ancoporc (vereniging van varkenshandelaren).

(*) In de eerste 8 maanden van 2005. (**) Cijfers zijn op dit moment nog niet bekend.

pagina 8

Kansen creëren met actieveremarktbenaderingDankzij toenemende export zitten in Chili zowel de groente- en fruitindustrie als de vlees- en de

zuivelindustrie behoorlijk in de lift. Het Zuid-Amerikaanse land produceert echter weinig tot geen

machines voor deze industrieën. Dit biedt mogelijkheden voor Nederland, dat wereldwijd sterk is

vertegenwoordigd in de voedingsindustrie met machines en zelfs hele productielijnen.

In de periode juli tot en met oktober 2005

verrichtte Thomas van Hasselt onderzoek

naar de mogelijkheden voor de inzet van

Nederlandse machines in de Chileense Voe-

dingsindustrie. Hiervoor werkte hij onder

begeleiding van de heer W.J. de Boer,

Ambassaderaad Hoofd Economische Afde-

ling in Santiago de Chile en voerde hij regel-

matig overleg met de heer M. van Genne,

LNV-Raad in Buenos Aires en tevens werk-

zaam in Chili. Dit artikel geeft een beknopte

weergave van zijn bevindingen. Eerst wordt

ingegaan op recente ontwikkelingen binnen

de groente- en fruitindustrie, de vlees- en de

zuivelindustrie. Vervolgens wordt onder

meer inzicht gegeven in het huidige machi-

negebruik en het koopproces van machines

binnen de drie sectoren.

De groente- en fruitindustrie

Vooral de productie van ingevroren, inge-

blikte, gedroogde en geperste producten de

laatste jaren flink toegenomen. Appelsap,

tomatenpuree, geconserveerd fruit, bevro-

ren bosbessen en gedroogde groenten en

gedroogd fruit kennen de hoogste produc-

tiecijfers. Door recentelijk gesloten handels-

overeenkomsten met de Europese Unie en

de Verenigde Staten ziet ook de toekomst er

goed uit voor deze sector.

Vanwege de groeiende export verwacht de

brancheorganisatie van voedingsverwerkers

‘Chilealimentos’ dat de huidige productie

van de groente- en fruitindustrie van Chili in

2010 verdubbeld zal zijn. De grootste groei

wordt verwacht in ingevroren fruit en

sappen. De totale productie verwerkt fruit

bedraagt nu 755.000 ton. Het merendeel

hiervan bestaat uit sappen, pulp, gedroogd

fruit en rozijnen. Meer dan de helft hiervan

wordt geëxporteerd. Vanwege de grote

klimaatverschillen verschilt de productie per

regio enorm. Zo’n 93% van het verwerkte

fruit wordt geproduceerd in de centrale

regio’s dicht bij de hoofdstad Santiago.

De vleesindustrie

In 2004 bereikte Chili een record in de vlees-

productie. De grens van een miljoen ton

werd gepasseerd. Dit was een stijging van

9% ten opzichte van 2003. De vleesproductie

Nederlandse machines en de Chileense voedingsindustrie

Complete productielijn voor voorgekookte vleesproducten, in dit geval schnitzels.

Foto: CFS bv

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 9

van pluimvee bedroeg 535.000 ton, de

varkensvleesproductie 373.000 ton en de

rundvleesproductie 208.000 ton. Binnen de

pluimvee-industrie wordt de kippenproduc-

tie gedomineerd door de verwerkers Agro-

Super en Ariztia. De kalkoenproductie van

82.000 ton is voor 97% verdeeld over de

verwerkers Ariztia en Soproval. Vijf verschil-

lende bedrijven domineren de varkensvlees-

productie. Agrosuper heeft ondanks een

groot marktaandeel van 66% forse investe-

ringen gepland in een nieuwe varkens-

verwerkingsfabriek. In de rundvleessector

verwerken Aasa, Frigosur en Friosa de helft

van de nationale rundvleesproductie. De

andere helft is verdeeld over tientallen klei-

nere slachthuizen. Binnen de nationale

vleeswarenproductie van 63.000 ton zijn

worsten, mortadella en salami de grootste

productcategorieën. Marktleider San Jorge

heeft zo’n 30% van deze markt in handen.

De rest is verdeeld over een twintigtal klei-

nere spelers. Naar verwachting zal de vlees-

industrie de komende jaren verder groeien.

De pluimvee-industrie rekent op een jaar-

lijkse groei van 8%. Dit percentage ligt met

9 à 10% per jaar nog hoger voor de varkens-

industrie. De groeiverwachtingen van de

rundvleesindustrie liggen door toenemende

export naar Azië op ten minste 4% per jaar.

De zuivelindustrie

In 2004 kreeg de Chileense zuivelindustrie

een recordvolume van 1,6 miljard liter melk

te verwerken. Deze stijging van 7% ten

opzichte van 2003 was vooral te danken aan

een hoog prijsniveau, verbetering van de

koevoeding en toename van het aantal

koeien. Naast een totale productie van

320 miljoen liter melk, waren yoghurt met

160.000 ton, melkpoeder met 63.000 ton,

kaas met 59.000 ton en gecondenseerde

melk met 39.000 ton de grootste product-

categorieën. De zuivelindustrie is actief in

vier van de dertien regio’s, van de hoofdstad

tot het zuidelijke Los Lagos. De melkverwer-

king in Los Lagos is met 1,2 miljard liter

verreweg het grootst. In 2004 waren 14

zuivelverwerkers in 24 fabrieken actief. Van

deze 14 bedrijven hadden Nestlé, Soprole,

Colun en Loncoleche ongeveer 80% van de

zuivelindustrie in handen. In de komende

jaren wordt een jaarlijkse groei van 6% ver-

wacht voor de producten yoghurt, kaas,

gecondenseerde melk en melkpoeder.

Huidig machinegebruik

De groente- en fruitindustrie maakt vooral

gebruik van machines uit de Verenigde Sta-

ten, Spanje en Italië. Nederlandse machines

zijn ondanks hun uitstekende imago slecht

vertegenwoordigd. Actieve marketing zal

hier zijn vruchten kunnen afwerpen.

De machines die in de vleesindustrie worden

ingezet, komen voornamelijk uit Duitsland,

de Verenigde Staten, Denemarken en Neder-

land. In de pluimveesector en de varkens-

vleesindustrie hebben Nederlandse machines

een goede naam. Dit is vooral te danken aan

de sterke merken Stork en Meyn. Toch zijn in

de varkensvleesindustrie nog maar weinig

Nederlandse machines te vinden. Binnen de

rundvlees- en de vleeswarenindustrie zijn

Nederlandse machines minder bekend.

De zuivelindustrie draait voornamelijk op

machines uit Frankrijk, Spanje, Zweden, Duits-

land en Denemarken. Ook hier zijn weer wei-

nig Nederlandse machines aanwezig, terwijl

dit zeker niet aan hun reputatie ligt. Met een

actievere marktbenadering moeten kansen

gecreëerd kunnen worden. Voor tweede-

hands machines vormen de kleinere zuivel-

verwerkers een markt. Nieuwe machines zijn

voor deze bedrijven vaak te duur.

Aankoopbeleid

In de groente- en fruitindustrie doen produ-

centen vaak aankopen na actieve promotie

door leveranciers. Leveranciers kennen de

ontwikkelingen in de markt en spelen hierop

in. Binnen de vlees- en zuivelindustrie zoe-

ken producenten zelf actiever naar bepaalde

typen machines. De belangrijkste informatie-

bronnen die voor aankoop van machines

worden geraadpleegd, zijn buitenlandse

beurzen, vakbladen, huidige machineleve-

ranciers en internet. De koopbeslissing

wordt over het algemeen genomen door de

Operational Manager. Hoe hoger de kosten,

des te groter de betrokkenheid van het

hoger management bij de beslissing. Zowel

kwaliteit als prijs speelt een belangrijke rol

bij de koopbeslissing.

De meeste producenten sluiten voor de aan-

koop van machines een lening af bij een bank

Flessenvulmachine voor vruchtensappen.

Foto: Stork Food & Dairy Systems B.V.

‘Nederlandsemachines: goede naam,slecht vertegen-woordigd’

pagina 10

Link bekekenFunctional Foods

Er is niet één website voor functional foods, er zijn er

veel die relevante informatie bevatten. Wageningen

Universiteit en Research, http://www.vwo-campus.net/

dossier/14, heeft een uitgebreide functional foods-pagina.

Verder heeft het RIVM, http://www.rivm.nl onder meer een rapport (80 pagi-

na’s, 2005) over dit onderwerp. Op de KNAW-website, http://www.knaw.nl, vin-

den we een rapport van 65 pagina’s uit hetzelfde jaar, over samenwerking tus-

sen universiteiten en pharma bedrijfsleven. Via de website van het tijdschrift

VMT, http://www.vmt.nl, komt u aan het boek Functional foods. Alle ingrediën-

ten voor succes. Daarin wordt tien jaar productontwikkeling op dit gebied

beschreven. TNO Kwaliteit van Leven, te bereiken via http://www.tno.nl, doet

veel onderzoek naar en publiceert artikelen en rapporten over aspecten van

functional foods. De Taskforce Netherlands Genomics Initiative,

http://www.genomics.nl/homepage/, verwijst naar allerlei onderzoek op dit

gebied. Op de website van het Ministerie van LNV, http://www.minlnv.nl, is de

ontwikkeling gedurende de laatste vijf jaar te zien aan de hand van rapporten

en artikelen.

of de leverancier. Alleen de grotere zuivelver-

werkers betalen meestal uit eigen kapitaal.

In verreweg de meeste gevallen worden

machines van Chileense distributeurs

gekocht. Deze distributeurs werken op com-

missiebasis voor een buitenlandse exporteur

en zijn verantwoordelijk voor marketing en

onderhoud. In enkele gevallen hebben leve-

ranciers eigen agenten in Chili. Sporadisch

worden machines direct in het buitenland

gekocht, zonder tussenkomst van agent of

distributeur.

Serviceaspecten

De belangrijkste serviceaspecten binnen de

groente- en fruitindustrie zijn persoonlijk

contact en adequate voorziening van onder-

delen. Binnen de vleesindustrie wordt trai-

ning van lokaal personeel gezien als belang-

rijkste service. In de zuivelindustrie gelden

alle drie de genoemde serviceaspecten. Voor

alle drie de industrieën geldt dat de aanwe-

zigheid van een lokale vertegenwoordiger

van essentieel belang is om in te kunnen

spelen op vragen en problemen.

Kansen

Een specifieke beurs met machines uit

Nederland biedt een goede mogelijkheid tot

verkopen. Zo kunnen potentiële kopers de

werking van de machines ervaren. Dergelijke

beurzen kunnen met Chileense branche-

organisaties worden georganiseerd.

Referenties van huidige klanten, een goede

aftersalesservice en machines conform EU-

en VS-specificaties zullen een Chileense ver-

werker kunnen overtuigen. De Chileense

producenten kunnen vertellen welke agen-

ten zij professioneel achten.

In de nabije toekomst willen veel Chileense

verwerkers met een extra stap in de waarde-

keten integreren, bijvoorbeeld door ‘custom

based packaging’ toe te passen. Onderwer-

pen die in de toekomst een grotere rol gaan

spelen, zijn systeemflexibiliteit, onderhouds-

kosten en lokale beschikbaarheid van machi-

neonderdelen. Ten slotte zullen hogere kwa-

liteits- en milieueisen de investeringen in

machines beïnvloeden.

LNV-bureau Buenos Aires

Zie http://www.holanda-paisesbajos.cl/nl/publicatiesenonderzoeken.htm voor het

volledige onderzoek. Op de Nederlandse ambassade in Santiago is ook de appendix

verkrijgbaar met onder meer verschillende bedrijfsprofielen. Vragen en/of opmerkingen

kunt u sturen naar tvanhasselt@gmail.com.

Na sterilisatie worden zuivelflessen gedroogd.

Foto: Stork Food & Dairy Systems B.V.

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 11

Kleine investeringen makengrote verschillenHet gaat goed met de Argentijnse zuivelsector. Maar er is in zowel letterlijke als figuurlijke zin nog meer

dan genoeg ruimte voor verbetering. Met behulp van Nederlandse kennis en technologie zou de sector

zich tot een efficiëntere en nog meer op kwaliteit gerichte speler op de internationale zuivelmarkt

kunnen ontwikkelen.

Tussen 1980 en 2004 steeg de melkproductie

in Argentinië met 78% van 5.147 naar 9.200

miljoen liter met een waarde van US$ 1.433

miljoen. Driekwart van deze productie werd

afgezet op de interne markt en 268.000 ton

melkproducten werd geëxporteerd. Na de

landbouw- en vleessector levert de zuivelsec-

tor de grootste bijdrage aan het Argentijnse

Bruto Nationaal Product. Op mondiaal

niveau bezette Argentinië op de ranglijst van

melkproducerende landen in 2004 de 13e

plaats met 1,7%.

Primaire productie

De explosieve groei van de zuivelsector in

pakweg de laatste twee decennia kon plaats-

vinden dankzij ontwikkelingen in voorname-

lijk de primaire productie. Argentijnse bedrij-

ven zijn geheel of gedeeltelijk afhankelijk

van buitenlands kapitaal. De afgelopen twee

decennia werden gekenmerkt door fusies en

sluitingen van bedrijven en door de vorming

van coöperaties. De aanhoudende verminde-

ring van het aantal melkveehouderijen in

deze periode met maar liefst 57% ging

gepaard met een ruime verdubbeling van de

veestapel en een toename van de individuele

productie per koe met 48%. Sinds eind jaren

‘80 is de gemiddelde productie per melkvee-

houder bijna verviervoudigd. Ook de gemid-

delde nationale productiviteit is sinds 1988

meer dan verdubbeld door investeringen in

technologie. Daarnaast leidde regelgeving in

de jaren ‘90 tot verbetering van de hygië-

nisch sanitaire omstandigheden, wat de

kwaliteit van zowel de melk(producten) als

de samenstelling ervan ten goede kwam. En

dan werd de zuivelproductie door de toene-

mende opbrengst ook nog concurrerend

voor andere grondafhankelijke activiteiten,

waardoor de sector buiten zijn traditionele

geografische grenzen kon groeien.

Onevenwichtige groei

De groei van de Argentijnse zuivelindustrie

was zeer onevenwichtig. Slechts een klein

deel van de bedrijven bevindt zich qua tech-

nologie en kwaliteit op internationaal

niveau. Een twaalftal bedrijven ontvangt 50

tot 60% van de primaire productie en gene-

reert hiermee 80% van de nationale output.

Deze grotere veehouderijen die onderdeel

zijn van of onder contract staan bij de indus-

Succesvolle sector:

Wereldconcurrentiepositie Argentijnse zuivelindustrie gunstig

Ongeveer 90% van de Argentijnse melkkoeien behoort tot het ras Holando Argentino.

Industriële bestemming van melk in %

van totale primaire productie (2004)

Kaas 37

Melkpoeder 27

Consumptiemelk 17

Overig 19

Geografische concentratie in % van

primaire en industriële productie (2004)

Santa Fe 36

Cordoba 35

Buenos Aires 24

Overige provincies 5

pagina 12

triële marktleiders, zijn over het algemeen

volledig gemoderniseerd en richten zich

vooral op de externe markt. De middelgrote

op de interne markt georiënteerde bedrijven

kampen vaak nog met een gebrekkige uitrus-

ting. Veelal ontbreekt het deze bedrijven aan

de financiële middelen. Kleine investeringen

kunnen in deze groep al grote verschillen

maken.

Enorme potentie

Verwacht wordt dat de vraag naar melk en

melkproducten wereldwijd sneller zal toene-

men dan het aanbod. Een situatie waarvan

Argentinië veel profijt zou kunnen hebben.

Het land is bij uitstek geschikt voor activitei-

ten die voornamelijk gebaseerd zijn op

grondgebruik en kent geen productielimi-

terende regelingen. Bovendien doet de gun-

stige koers van de peso ten opzichte van de

dollar de export opbloeien. De Argentijnse

zuivelsector lijkt dan ook een enorme poten-

tie te hebben. De capaciteit en mogelijk-

heden van de sector worden duidelijk

weergegeven door de indrukwekkende

groeicijfers. Meer en meer multinationals

vestigen zich in Argentinië en investeren in

de vergroting van de productiecapaciteit van

vooral voor de export producerende bedrij-

ven. De grootste potentie voor schaalvergro-

ting ligt echter bij de middelgrote bedrijven.

Kwaliteitsverbetering

Nederland zou op verschillende manieren

kunnen inspelen op de huidige situatie in

Argentinië. Op het gebied van de primaire

productie zou ons land een rol kunnen

spelen in de kwaliteitsverbetering van

onder meer het grasland en de waterafvoer.

De Argentijnse melkveehouderij wordt

gekenmerkt door haar extensieve karakter.

Het veevoer bestaat voor 60 à 70% uit gras.

De kwaliteit hiervan heeft dus grote invloed

op de productiviteit van de veestapel.

Argentinië heeft een begin gemaakt met de

ontwikkeling en verbetering van gras-

soorten, maar importeert tot op heden het

overgrote deel nog in zaadvorm uit de

Verenigde Staten. Tijdens langdurige of

zware regenval komen grote delen agrari-

sche grond onder water te staan. Als gevolg

hiervan is deze veelal vruchtbare grond

deels of geheel onbruikbaar. Een goede

waterafvoer zou een vergroting van het

landbouwareaal opleveren. Daarnaast kan

Nederland een bijdrage leveren aan de

kwaliteitsverbetering van zowel de melk-

koeien als de stieren. De Argentijnse melk-

koeien behoren voor het overgrote deel tot

het ras Holando Argentino. Om degradatie

door inteelt tegen te gaan, wordt sperma

geïmporteerd uit de Verenigde Staten,

Canada en Nederland. De Nationale

Stamboek Vereniging (ACHA) werkt hard

aan de genetische verbetering van dit ras.

Transport, industrie en scholing

Ook op het gebied van transport en industrie

liggen kansen. Zo is het merendeel van de

Argentijnse melkveehouderijen alleen toe-

gankelijk via onverharde wegen. Bij regen

kunnen de koelingwagens de boerderijen niet

bereiken. Hierdoor ontstaan opslagproble-

men en treedt kwaliteitsverlies op. Om

gehoor te kunnen geven aan de grotere vraag

zal proces- en productoptimalisatie moeten

plaatsvinden. Op dit moment is er nog maar

één fabriek die een verwerkingscapaciteit

heeft van meer dan een miljoen liter per dag.

Bovendien vraagt de wereldwijd toenemende

vraag naar luxe en gespecialiseerde produc-

ten om productdifferentiatie. Argentinië

exporteert nu vooral melkpoeder en kaas.

Wil het land een rol van betekenis blijven spe-

len op het wereldtoneel dan zullen productie-

processen moeten worden aangepast.

Daarnaast dient een afzetmarkt te worden

gegenereerd en is een goede organisatie van

het transport van groot belang. Tot slot laat

de productiviteit van de beroepsbevolking te

wensen over. Scholing van zowel loonwerkers

als organisatorische medewerkers is gewenst.

Technologie en kennis

Op dit moment zijn al enkele Nederlandse

bedrijven in Argentinië actief in verschil-

lende onderdelen van de zuivelketen. Ook

bestaan er al banden op het gebied van

onderzoek en ontwikkeling. Vooral dit laat-

ste vinden de Argentijnen zeer wenselijk.

Verscheidene onderzoeksinstituten, waar-

onder het Nationale Agrarische Onderzoeks

Instituut (INTA), zijn bezig met het verbete-

ren van de kwaliteit van het primaire pro-

duct. Het gaat hierbij onder meer om gene-

tica, graslandverbetering en de optimalisatie

van het productieproces. Veel van de hier-

voor noodzakelijke technologie en kennis

komt tot op heden uit de Verenigde Staten

en Canada, maar waarom zouden hier geen

mogelijkheden liggen voor Nederland?

LNV-bureau Buenos Aires

Vanwege de hitte worden melkstallen voorzien

van ventilatoren.

De belangrijkste bedrijven in de Argentijnse zuivelsector

Grote nationale bedrijven Mastellone Hnos. N.V.

(marktleiders met een gezamenlijke omzet Sancor Coöp. B.V.

van meer dan 170 miljoen dollar per jaar)

Multinationale bedrijven Nestlé Argentinië N.V .

(representeren gezamenlijk meer dan 15% Parmalat Argentinië N.V.

van de jaarlijkse sector-omzet) Danone N.V. (joint venture met Mastellone)

Bongrain (Santa Rosa Est.)

Middelgrote bedrijven Molfino Hnos. N.V.

Milkaut Melkveehouders Associatie

Williner, Suc. De Alfredo

Veronica N.V.

Manfrey

Bodini

Het rapport The Argentine Dairy Sector is beschikbaar en kan worden opgevraagd bij

mevr. Lia Luijkx-Visser via a.p.luijkx-visser@minlnv.nl.

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 13

MarokkoLNV-bureau Madrid

Invoer melkvervangers

Melkvervangers met lucernemeel

als tracer kunnen voorlopig nog

met het oude certificaat naar

Marokko worden uitgevoerd. Ook

nieuwe producten (met een andere

tracer) mogen voorlopig nog met

een oud certificaat worden geëx-

porteerd, maar daarvoor moet wel

eerst toestemming aan de Marok-

kaanse autoriteiten worden

gevraagd. Die wordt alleen gege-

ven na het toezenden van een

monster aan de Marokkaanse vete-

rinaire dienst en een positief verlo-

pen test door deze dienst.

ArgentiniëLNV-bureau

Buenos Aires

> Machine-import |

Exportverbod rundvlees

Machine-import

De import van machines voor toe-

passingen in de Argentijnse voe-

dingsmiddelen- en drankensector

kwam in 2005 weer op het niveau

van 1998, voordat de economie in

een diepe crisis raakte. Hierbij is

wel sprake van een verschuiving in

de herkomstlanden. Brazilië heeft

aan marktaandeel gewonnen ten

koste van Europese leveranciers,

die hun positie zagen afkalven

(met uitzondering van Duitsland

en België). De belangrijkste oor-

zaak hiervan is dat de Argentijnse

ondernemingen die alleen aan de

binnenlandse markt leveren zich

geen machines van wereldklasse

kunnen veroorloven; hun inkom-

sten zijn in pesos, terwijl de impor-

ten in harde valuta (met name

Amerikaanse dollars) afgerekend

worden. Argentijnse ondernemin-

gen die voor de export produce-

ren, beschikken wel over die

deviezen en bieden interessante

mogelijkheden voor Nederlandse

leveranciers.

Exportverbod rundvlees

De Argentijnse overheid heeft met

ingang van 10 maart een exportver-

bod voor rundvlees ingesteld. Het

verbod duurt 180 dagen en dient

om de inflatie binnen de perken te

houden. Voor de export van het

zogenaamde Hilton-quotum naar

de EU is een uitzondering gemaakt.

In 2005 bedroeg de rundvlees-

export 770.000 ton ter waarde van

1,4 miljard dollar. De vleesprijzen

zijn sinds begin 2006 met 26%

gestegen. De regering kon met de

sector niet tot een akkoord komen

over bevriezing van het prijspeil.

Verhoging van de exportbelasting

zette geen zoden aan de dijk en

ook de MKZ-uitbraak in het noor-

den van het land leidde – tegen de

verwachtingen in – niet tot een

prijsdaling. Rundvlees is een uiter-

mate belangrijk onderdeel van het

voedselpakket van de Argentijnen

(de gemiddelde rundvleescon-

sumptie per persoon schommelt

rond de 75 kilo per jaar). President

Kirchner stelde bij de bekendma-

king van de maatregel, dat hij ‘niet

is geïnteresseerd in export als die

leidt tot honger van de bevolking’.

De sector heeft grote kritiek op

deze in een markteconomie onge-

bruikelijke maatregel. Boeren kun-

nen met dit soort onzekerheden in

hun bedrijfsvoering geen rekening

houden; moeizaam opgebouwde

exportposities (bijvoorbeeld in Rus-

land) worden hiermee geschaad.

Overigens leidde de maatregel

direct tot een prijsdaling van 15%,

mede veroorzaakt door het onge-

woon hoge aanbod van slachtvee

als reactie op de gestegen prijzen.

BraziliëLNV-bureau Brasília

> Alcoholtekort | Eisen

verpakkingshout | Vleessector

Alcoholtekort

De prijs van alcohol stijgt in Brazilië

de pan uit. Daarom is met ingang

van 1 maart de verplichte toevoe-

ging van alcohol aan benzine ver-

laagd van 25 naar 20%. Ondanks

eerder gemaakte prijsafspraken tus-

sen producenten en overheid blijft

de prijs stijgen. Oorzaken zijn de

sterk gestegen suikerprijs, de grote

buitenlandse vraag naar alcohol en

de enorme toename van de zoge-

naamde Flexmotoren (die op zowel

benzine als alcohol of mengsels

daarvan werken) in auto’s. Hierdoor

is ook de binnenlandse vraag sterk

toegenomen.

Door de verlaging van het alcohol-

percentage zal de prijs aan de

pomp echter verder toenemen: nu

moet meer, duurdere, benzine aan

het mengsel worden toegevoegd.

Het is in Brazilië economisch voor-

deliger benzine te tanken dan alco-

hol, aangezien een automotor per

kilometer ongeveer 30% meer alco-

hol gebruikt dan benzine.

Eisen verpakkingshout

Ook Brazilië heeft nu de technische

aanbevelingen ten aanzien van

fytosanitaire eisen van verpak-

kingshout wettelijk ingevoerd. De

wettelijke eisen zijn een feit met de

publicatie van de Normatieve

Instructie nr. 7 van 3 maart 2006 in

de Braziliaanse staatskrant op 17

maart. Ter certificering van het ver-

pakkingshout gelden de daarvoor

door de International Plant Protec-

tion Convention (IPPC) afgesproken

tekens en letter- en cijfercombina-

ties. De maatregelen waren al

enige tijd van kracht en hebben

vooral in het begin tot problemen

geleid.

Internationalisering

vleessector

Bedrijven in de Braziliaanse vlees-

sector richten zich op internationa-

lisering. Naast het verbeteren van

Korte berichten uit het buitenland

Afrika

Korte berichten uit het buitenland

Amerika

pagina 14

de distributie van producten en het

beter kunnen voldoen aan de eisen

van de lokale markt, speelt het ver-

kleinen van veterinaire en commer-

ciële barrières een steeds grotere

rol. Zo kondigde het grootste Brazi-

liaanse vleesverwerkende bedrijf,

Sadia, onlangs een investering aan

van ¤ 58,3 miljoen in de verwerking

van pluimvee- en varkensvlees in

Rusland, in samenwerking met de

Russische groep Miratorg. Naar ver-

luidt heeft de tweede grootste

vleesverwerker, Perdigão, interesse

om een bedrijf in Europa over te

nemen. De export van Perdigão

naar Europa bedroeg vorig jaar

¤ 1,2 miljard. Dat is 28% van zijn

totale export. Vorig jaar ging

Cooperativa Aurora een partner-

schap aan met Midsummer Bel-

gium. Dit bedrijf is nu verantwoor-

delijk voor de distributie van

pluimveevlees en -delen binnen

Europa. De Grupo Friboi nam eer-

der een meerderheidsbelang in het

Argentijnse Swift Armour SA.

Verenigde StatenLNV-bureau

Washington

> Aardappelen | Etikettering |

Vrijhandelsverdrag

Aardappelen welkom in Japan

Na 65 jaar is het Japanse invoerver-

bod op verse aardappelen opgehe-

ven. Dit geldt voor aardappelen die

tussen februari en juni naar Japan

worden geëxporteerd. De aardap-

pelen zullen worden gebruikt voor

de productie van chips.

Japan is nu al de belangrijkste

exportmarkt voor de Verenigde

Staten voor bevroren aardappelen.

In 2004 werd voor 164 miljoen dol-

lar geëxporteerd. In 1950 werd het

invoerverbod ingesteld vanwege

de wratziekte en het aardappelcys-

tenaaltje (cyst nematode). Aardap-

pelen uit veertien staten (Arizona,

Californië, Colorado, Florida, Idaho,

Maine, Michigan, Minnesota, New

Mexico, North Dakota, Texas, Ore-

gon, Washington en Wisconsin)

komen in aanmerking voor export.

Daarvoor moeten wel eerst de

opslagplaatsen voor aardappelen

worden geïnspecteerd. Naar ver-

wachting zal de eerste partij verse

aardappelen uit Idaho in maart in

Japan arriveren.

Etikettering

De brancheorganisatie voor suiker,

de Sugar Association, wil dat de

Voedsel- en Geneesmiddelenauto-

riteit (FDA) een definitie voor de

term natural vaststelt. Natural

(natuurlijk) en organic (biologisch)

zijn de twee snelst groeiende voe-

dingsmiddelencategorieën in de

Verenigde Staten. Een officiële

definitie biedt voedingsmiddelen-

fabrikanten een handvat bij hun

etikettering. De organisatie wenst

dat de FDA een vergelijkbare

definitie vaststelt voor natural als

de door het ministerie van Land-

bouw vastgestelde natural-stan-

daard voor roodvlees en pluimvee-

vlees. De FDA zou tevens moeten

controleren of de nieuwe regel

wordt nageleefd.

De brancheorganisatie voor suiker

zou zelf veel baat hebben bij een

dergelijke regel. Van de 26 suikers

en suikervervangers die toepassing

vinden in de voedingsmiddelenin-

dustrie, is slechts een enkele een

geheel natuurlijk product. Kunstma-

tige zoetstoffen dragen nu vaak ten

onrechte het etiket natural. Door

middel van een scheikundige toe-

passing smaken deze zoetstoffen

300 tot 1200 keer zoeter dan suiker.

Vrijhandelsverdrag Maleisië

De VS gaan met Maleisië onderhan-

delen over een bilateraal vrijhan-

delsakkoord. Dit werd een dag na

de Maleisische aankondiging dat

Amerikaans rundvlees weer mag

worden ingevoerd bekendgemaakt.

Maleisië is de op drie na belangrijk-

ste exportmarkt in Azië voor Ameri-

kaanse landbouwproducten. In

2005 werd voor 390 miljoen dollar

aan verse en verwerkte groenten en

fruit, tarwe, sojabonen en andere

landbouwproducten geëxporteerd.

Maleisië exporteerde in 2005 voor

een bedrag van 661 miljoen dollar

in agrarische producten naar de

Verenigde Staten.

Hong KongLNV-bureau Hong Kong

Bloemenshow 2006

De jaarlijkse bloemenshow van

Hong Kong is het grootste evene-

ment in zijn soort in de regio. Meer

dan 180 organisaties namen eraan

deel. Nederland nam deel met een

kenmerkende display van tulpen.

3.000 bloeiende tulpen werden

speciaal vanuit ons land ingevlo-

gen, waaronder bijzondere varië-

teiten die nog niet in Hong Kong

verkrijgbaar zijn. De Nederlandse

display kreeg de bronzen prijs in de

categorie niet-lokale displays.

JapanLNV-bureau Tokyo

Amerikaans rundvlees taboe

Hervatting van de import van Ame-

rikaans rundvlees is volgens pre-

mier Koizumi ‘moeilijk, gezien de

kloof in perceptie tussen Japan en

de VS met betrekking tot voedsel-

veiligheid’. Kort nadat Japan weer

Amerikaans rundvlees toeliet,

omdat de BSE-crisis was geweken,

kwam er toch ‘risicomateriaal’,

vlees met resten van wervelkolom,

het land binnen. ‘Een incident’

luidt de conclusie van een lijvig

rapport van de Nationale Voedsel-

veiligheidscommissie, maar daar

zijn de Japanners niet van onder de

indruk.

De kwestie heeft ook gevolgen

voor de Japanse binnenlandse poli-

tiek. Tijdens de begrotingsdebatten

van de afgelopen weken heeft de

oppositie vooral minister Naka-

gawa van Landbouw het vuur na

aan de schenen gelegd. Nakagawa

wordt verweten te zijn gezwicht

voor Amerikaanse druk en veel te

snel het groene licht te hebben

gegeven.

Korte berichten uit het buitenland

Azië

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 15

BelgiëLNV-bureau Brussel

> Biodiesel | Fusie groenten,

fruit en bloemen |

Voedingsmiddelen |

Aardappelschaarste |

Biodieselfabrieken | Zeebrugse

Visveiling | Tanken bij de boer

Biodieselproject in Gent

De bedrijven Bioro, Cargill en Van-

den Avenne gaan in de Gentse

haven jaarlijks gezamenlijk 200.000

ton biodiesel in de Gentse haven

produceren. Dit vergt een investe-

ring van 62 miljoen euro. De biodie-

sel zal geproduceerd worden op de

locatie van Cargill aan het Roden-

huizedok. De Amerikaanse agro-

multinational wil zijn bestaande

verwerkingsinstallatie van soja-

bonen ombouwen naar koolzaad.

Verder voorziet Cargill in de bouw

van een nieuwe raffinaderij van

plantaardige oliën met een capaci-

teit van 300.000 ton per jaar voor

de bevoorrading van de biodiesel-

productie op de eigen locatie en

van andere biodieselproducenten

in Vlaanderen en Wallonië.

Minister Reynders van Financiën

moet een quotum van 360.000 ton

biodiesel verdelen over alle initia-

tiefnemers. Bioro, Cargill en Van-

den Avenne willen nog dit jaar hun

project starten om in oktober 2007

te kunnen leveren. Maar aangezien

het gaat om een nationaal quotum

wil de federale regering wachten

op een Waals initiatief. Bioro sluit

al massaal contracten af met

Waalse boeren om hun koolzaad te

mogen verwerken. De eerste jaren

lijkt het vrijwel onmogelijk het

quotum van 360.000 ton biodiesel

in België vol te maken met eigen-

geteeld koolzaad. Daarvoor moet

het areaal aan koolzaad flink toe-

nemen.

Nu werd nauwelijks 10.000 hectare

ingezaaid, terwijl dat voor het

behalen van het quotum bijna

250.000 hectare zou moeten zijn.

Per hectare kan 3,5 tot vier ton

koolzaad worden gewonnen en 1,5

tot 1,8 ton olie.

Fusie De Weide Blik met Bocchi

De Vlaamse groep De Weide Blik

(ook wel bekend als Univeg) gaat

een fusie aan met de Italiaanse

sectorgenoot Bocchi. De combina-

tie wordt de grootste fruit-, groen-

ten- en bloemenhandelaar in

Europa. Ook de investeringsgroep

CVC Capital Partners doet mee.

De Weide Blik werd opgericht door

Hein Deprez, die in 1983 als cham-

pignonkweker begon. In 2004

boekte zijn onderneming een

omzet van 450 miljoen euro. In

januari 2005 deed Deprez een

flinke sprong vooruit door de over-

name van de Nederlandse concur-

rent Bakker Barendrecht, waardoor

de omzet tot bijna 850 miljoen euro

verdubbelde. Via Nederland kreeg

De Weide Blik ook voet aan de

grond bij Albert Heijn.

Bocchi staat sterk op de Duitse en

Argentijnse markt, waar de Belgi-

sche groep nog niet vertegenwoor-

digd was. Bocchi is net als De

Weide Blik niet alleen een hande-

laar, maar ook een producent van

fruit en groenten. Financiële gege-

vens over de transactie zijn niet

bekend, maar Bocchi zou net als

zijn Belgische fusiegenoot rendabel

zijn. De combinatie Bocchi-De

Weide Blik heeft een omzet van 1,8

miljard euro en biedt werkgelegen-

heid aan 6500 personen.

Aardappelschaarste

Aardappelen worden flink schaar-

ser en duurder: de aardappelteelt

daalde in België vorig jaar met 5%,

in Nederland met 9% en in Duits-

land met 10%. Vooral het bintje

wordt schaarser. Oorzaak van de

productiedaling is de overstap van

steeds meer boeren naar meer

winstgevende gewassen. Door de

vrieskou in Oost-Europa van de

voorbije weken is ook de aardap-

peloogst in vooral Polen, Rusland

en Oekraïne grotendeels mislukt.

Te weinig aardappelen dus, hoewel

er nog duizenden tonnen bewaar-

aardappelen in de schuren liggen.

Veel boeren wachten echter met de

verkoop hiervan in de hoop op een

hogere prijs. Bijna 70% van die

bewaaraardappelen zijn bintjes, de

meest populaire aardappel en de

beste frietaardappel.

Expansie biodieselfabrieken

Oleon Biofuels is de nieuwe doch-

teronderneming waarmee Oleon

biodieselfabrieken in Europa gaat

opstarten. Oleon wacht niet tot de

federale regering de quota toekent

om in België biodiesel te produce-

ren. De aanbesteding van de engi-

neering van een biodieselfabriek in

Ertvelde is al achter de rug, zodat

het project dit jaar van start gaat.

De fabriek kost 20 miljoen euro en

heeft een capaciteit van 95.000 ton

biodiesel per jaar. Deze capaciteit

kan nog verhoogd worden, zeker

als Oleon ook voor Frankrijk een

quotum krijgt. Begin maart wordt

daar bekendgemaakt wie de extra

één miljoen ton biodiesel, die

momenteel wordt aanbesteed,

mag invullen. Oleon is in Frankrijk

kandidaat voor 50.000 ton.

Oleon start ook nog een biodiesel-

project in Sandefjord in Noorwe-

gen, eveneens uitgebaat door de

nieuwe dochter Oleon Biofuels.

Daarvoor zoekt het bedrijf nog

Noorse partners. Bij de productie

van biodiesel ontstaat glycerine als

nevenproduct. Oleon is in Europa

een van de marktleiders in glyce-

rine speciaal voor voeding, met een

capaciteit van 60.000 ton. Oleon

behaalde vorig jaar een omzet van

262 miljoen euro, een bedrijfswinst

van 15,18 miljoen euro en een net-

towinst van tien miljoen euro.

VoedingsmiddelenDe supermarktketen Colruyt is toegetreden tot Coopernic, een inkoop-

combinatie die actief is in Europa. Colruyt wil zo inspelen op de inter-

nationalisering van de voedingsmiddelenbranche. Coopernic wordt

gevormd door de Franse Leclerc-groep en de Italiaanse Conad-groep.

Naast de Colruyt-groep sluiten ook de Duitse Rewe-groep en de Zwit-

serse Coopsuisse-groep zich als lid aan bij Coopernic. De Coopernic-

leden bundelen hun inkoopkracht, met name voor de internationale

merken, de eigen merken en de geïmporteerde non-foodproducten.

Coopernic zal de op één na grootste inkoopcombinatie in Europa wor-

den na EMD (European Marketing Distribution). Van die centrale maakt

concurrent Delhaize deel uit. Eerder was de Colruyt-groep samen met

het Nederlandse Superunie lid van Europartners, maar in november

2005 stapte Colruyt uit die samenwerking.

Korte berichten uit het buitenland

Europese Unie

pagina 16

Hogere omzet Zeebrugse

Visveiling

Het gaat weer beter met de Zee-

brugse Visveiling. Na slechte cijfers

in 2005 is de omzet de eerste twee

maanden van 2006 gestegen met

6%. In januari en februari is 2.000

ton vis aangevoerd. Dit is evenveel

als vorig jaar, maar de prijs per kilo

is met 6% omhoog gegaan. De vei-

ling wil groeien en investeert dit

jaar 1,25 miljoen euro in 3.500 vier-

kante meter nieuwe werkruimte.

Ook werkt de veiling aan een sys-

teem van kwaliteitseisen. Momen-

teel worden tien vissoorten op

kwaliteit gerangschikt. Tegen het

einde van dit jaar moeten dat er

achttien zijn.

De Zeebrugse Visveiling bevindt

zich op het European Fish Centre.

De visverwerkende bedrijven slui-

ten daar onmiddellijk aan op de vis-

veiling en zijn hier met een koel-

gang mee verbonden. Dat betekent

minder vervoerskosten en geen

tijdverlies. De veiling is daarbij zo

ontworpen dat vis onmiddellijk na

de veiling kan worden ingeladen

via een aantal laadpoorten. Onder

meer via internet kunnen kopers

nagaan wat wordt aangeboden en

van welke kwaliteit.

Tanken bij de boer

Vanaf april mogen boeren een aan-

vraag indienen om pure plantaar-

dige olie (ppo) te produceren en te

verkopen als motorbrandstof. De

Belgische federale regering heeft

een Koninklijk Besluit goedgekeurd

dat een wettelijk kader geeft aan

de kwaliteitscontrole van de bio-

brandstof. De brandstof wordt vrij-

gesteld van accijnzen.

Een liter ppo die geperst wordt uit

koolzaad kost ongeveer 75 euro-

cent terwijl de CO2-uitstoot 60 tot

80% lager ligt dan bij gewone

brandstoffen. Momenteel rijden in

België nog maar weinig auto’s op

ppo. Minister Tobback van Leefmi-

lieu verwacht geen grote kente-

ring, omdat de aanpassing van de

motor aan ppo niet goedkoop is.

Hierover is een voorlichtingscam-

pagne in voorbereiding. Als de pro-

cedures tegen de zomer zijn afge-

rond kan de boer een tank en een

pomp op zijn erf installeren, waar-

uit de chauffeurs kunnen worden

bevoorraad. De regeling komt niet

alleen tegemoet aan de Europese

verplichting om tegen 2010 5,75%

van het aanbod te vervangen door

biobrandstof, maar kan ook een

nieuwe markt betekenen voor de

Belgische landbouwsector.

De busdienst De Lijn wil alvast circa

tachtig bussen ombouwen om op

ppo te rijden. De Vlaamse minister

van Landbouw Leterme wil de boe-

ren stimuleren en financieel steu-

nen om ppo als brandstof voor hun

landbouwvoertuigen te gebruiken.

De steun zal 30% bedragen van de

kosten om een motor om te bou-

wen, met een maximum van 1.300

euro per bedrijf.

DuitslandLNV-bureau Berlijn

> Groenten en fruit | Kalveren

Succesvolle groenten- en

fruitbeurs

Het Nederlandse bedrijf Rijk

Zwaan heeft op de Berlijnse vak-

beurs Fruit Logistica de eerste

Innovatieprijs gewonnen met de

nieuwe slasoort Salanova. De jaar-

lijkse vakbeurs voor groenten en

fruit, van 2 tot en met 4 februari

was een succes. Ten opzichte van

vorig jaar was het aantal deelne-

mers met 17% gestegen, het aan-

tal bezoekers met 22% en de vloer-

oppervlakte met 25%. Onder de

1.611 deelnemers bevonden zich

138 Nederlandse bedrijven.

De beurs was tot drie jaar geleden

nog gekoppeld aan de Internatio-

nale Grüne Woche, maar is sinds de

oprichting in 1993 zo sterk gegroeid,

dat het inmiddels een zelfstandige

beurs is geworden. Hoewel de Fruit

Logistica politiek gezien nog steeds

in de schaduw van de Grüne Woche

staat, wordt de beurs als internatio-

naal handelsplatform steeds belang-

rijker. Volgend jaar wordt de Ber-

lijnse beurs met een Aziatische

versie uitgebreid: van 5 tot en met

7 september 2007 zal in samen-

werking met het Asia Fruit Congress

in Bangkok de eerste Asia Fruit

Logistica plaatsvinden.

ItaliëLNV-bureau Rome

Verpakte biologische voeding

In Italië zijn biologische voedings-

middelen erg succesvol. De kwali-

teit van voeding heeft een grote

impact op de voedingskeuze. Reden

is dat voeding onderdeel is van de

Italiaanse cultuur. Circa de helft van

de bevolking is bereid meer te beta-

len dan voor normale producten.

Ongeveer 65% van de verkopen

wordt gerealiseerd in het noorden.

De markt groeit sinds 2000 jaarlijks

met gemiddeld 15%. In 2004

bedroeg de omvang ruim ¤ 1,5 mil-

jard; voor 2008 is de prognose ruim

1 miljard hoger. Groenten en fruit

en bakkerijproducten zijn de

belangrijkste producten (resp. 45 en

41%). Voor wat betreft de import

doet Nederland wel mee in de cate-

gorie groenten. Er liggen nog grote

marktkansen in de sectoren melk-

producten (import 120.000 liter) en

granen (import 200.000 ton). Import

vanuit producerende landen ver-

loopt vaak via andere Europese lan-

den, omdat de certificaten van het

Italiaanse ministerie vaak lang op

zich laten wachten en vaak afgewe-

zen worden. Een belangrijk distribu-

tiekanaal in opkomst is catering,

vanwege een wet die stelt dat 100%

van het voedingsaanbod in middel-

bare scholen, universiteiten en zie-

kenhuizen biologisch moet zijn. Het

rapport Verpakte biologische voe-

dingsmiddelen Italië is verkrijgbaar

bij de EVD, www.evd.nl.

Polen LNV-bureau Warschau

> Ggo’s | Biobrandstof

Geen genetisch gemodificeerde

levensmiddelen

Er komt een tijdelijk verbod op

genetisch gemodificeerde zaden

of producten (ggo’s) in Polen. ‘Wij

willen geen genetisch gemodifi-

ceerd voedsel op Pools grond-

gebied’ aldus de Poolse premier

Marcinkiewicz. Alle Europese

regelgeving betreffende ggo’s is

geregeld in een decreet uit 2001,

dat zegt dat EU-lidstaten de intro-

ductie van genetisch gemodifi-

ceerde producten in de handel

niet kunnen belemmeren. Mits er

goede gronden zijn om aanneme-

lijk te maken dat ggo’s schadelijk

zijn voor milieu of gezondheid,

heeft elke EU-lidstaat het recht

Forse prijsdaling kalveren door slecht weerUitblijvende diertransporten van Ierland naar Cherbourg als gevolg van

het slechte weer leidde tot flinke prijsdalingen voor kalveren op de

Ierse veemarkten. Stierkalveren brachten gemiddeld 50 euro minder op

(80 in plaats van de gebruikelijke 130 euro). Per week worden circa

2.500 kalveren per veerdienst naar het Europese vasteland getranspor-

teerd, voornamelijk bestemd voor de Nederlandse kalverhouderij.

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 17

een tijdelijk verbod in te stellen.

Daartoe wordt een amendement

voorbereid.

Biobrandstof

De Poolse Partij voor Orde en Recht-

vaardigheid (PiS) heeft een concept-

wetsvoorstel voor biobrandstof

ingediend. In het voorstel staan uit-

gangspunten voor de introductie en

promotie van biobrandstof op de

markt en voorziet in vereenvou-

digde procedures voor de productie

voor persoonlijk gebruik. Hiermee

komt Poolse regelgeving op één lijn

met die van Europa. Die bepaalt dat

in 2010 het marktaandeel van bio-

brandstoffen 5,75% moet bedragen.

Naar verwachting zal de nota in juli

2006 van kracht worden.

PortugalLNV-bureau Madrid

> Nieuwe kaasfabriek |

Tomaten | Kaas

Nieuwe kaasfabriek

Het zuivelbedrijf Lactogal gaat

50 miljoen euro investeren in de

bouw van een nieuwe kaasfabriek

bij Oliveira de Azeméis. De fabriek

zal in de lente van 2008 worden ge-

opend en zal tussen de 8.500 en

10.000 ton kaas per jaar gaan pro-

duceren. Lactogal is met zeven

melkfabrieken het grootste agro-

industriële bedrijf van Portugal,

ontstaan na de fusie van de indus-

triële takken van de drie grootste

coöperaties Agros, Proleite en Lac-

ticoop. De melkproductie lag in

2005 op 945 miljoen liter, 64% van

de nationale productie.

Duits-Nederlandse kaas

In het kader van een campagne met

de titel ‘De smaak van Duitsland’

(O Sabor de Alemanha) heeft de

Duitse CMA in Portimão Goudse en

Edammer kazen gepromoot. Uit

het etiket bleek wel dat de kazen in

Duitsland waren geproduceerd.

SpanjeLNV-bureau Madrid

> Levensmiddelenbeurs |

Uitbreiding Mercamadrid |

Biologische landbouw |

Consumentengedrag

Nederlanders gezamenlijk

naar Madrid

In mei zullen Nederlandse bedrij-

ven, promotieorganisaties en

regionale autoriteiten gezamenlijk

deelnemen aan de jaarlijkse levens-

middelenbeurs ‘Salon de Club de

Gourmets’ in Madrid. De beurs is

een must voor bedrijven die de

Spaanse markt willen betreden of

er bekend willen blijven. Belang-

stellenden kunnen zich voor

nadere informatie richten tot het

LNV-bureau Madrid.

Uitbreiding Mercamadrid

De enorme groothandelsmarkt

Mercamadrid bij Madrid gaat uit-

breiden met negen nieuwe mark-

ten. Er komt een markt voor bloe-

men en planten, zuivelproducten,

eetbare oliën en wijn. In totaal

gaat het om ongeveer 453.000 m2.

De kosten voor het terrein bedra-

gen 20 miljoen euro, de totale kos-

ten van bouw en infrastructuur

worden berekend op 300 miljoen

euro. Naar verwachting zullen

zich 200 nieuwe bedrijven vesti-

gen. Mercamadrid is al een goed-

lopend bedrijf en qua omzet de

nummer drie van Spanje. In de

verkoop van groenten en fruit is

zij de grootste ter wereld, in vis-

producten de tweede, na Tokio. Er

komen dagelijks 20.000 bezoekers

en jaarlijks 4,2 miljoen auto’s. De

jaaromzet bedroeg in 2005 bijna

3,2 miljard euro, dankzij de

verkoop van twee miljoen ton

producten.

Biologische landbouw

Vorig jaar was een goed jaar voor

de biologische landbouw in

Spanje. Het areaal vermeerderde

met 10% tot 807.569 hectare.

Hiervan komt het grootste deel

(37%) ten goede aan de veehou-

derij in de vorm van weiden en

voedergewassen. Daarna volgen

granen en groenten met 26%,

olijven met 25% en noten met

12%. Het aantal werknemers in de

sector steeg met 8% en het aantal

verwerkende bedrijven bedraagt

nu ruim 2.000. Hiervan houdt 14%

zich bezig met verwerking en

botteling van verse groenten en

fruit, 12% met het bottelen van

wijn en 11% met het bottelen van

olijfolie.

Consumentengedrag in 2005

80% van de Spaanse consumenten

doet de boodschappen direct in de

buurt. 86% doet de boodschappen

altijd in dezelfde winkel. Dat blijkt

uit een onderzoek van het prijs-

observatorium onder 10.500 consu-

menten. Winkels worden gekozen

omdat ze vlakbij liggen (59%), om

de kwaliteit van de producten

(54%) en om de scherpe prijzen

(37%).

Speciale winkels krijgen steeds

meer betekenis: het aantal consu-

menten dat in delicatessenwinkels

kocht is gestegen van 6% in 2003

tot 17% in 2005. Ook wordt er

steeds meer gekocht in winkels die

24 uur open zijn. Het aantal consu-

menten dat via internet koopt, is

gestegen van 2,7% in 2004 naar

3,3% in 2005.

TsjechiëLNV-bureau Praag

> Groenten | Aardappelen

Forse daling groentetelers

Het aantal groentetelers is in 2005

met 9% gedaald ten opzichte van

het jaar daarvoor. Het totaal aantal

bedrijven dat actief is in de (volle-

gronds)groentesector bedraagt nu

1.069. Volgens de Tsjechische Asso-

ciatie voor Groentetelers is deze

afname te wijten aan de dalende

prijzen en de toename van de

import van goedkope producten

(vooral uit Polen).

Aardappelareaal krimpt

Niet alleen de groentetelers, ook

de aardappeltelers hebben het

moeilijk. Naar verwachting zal

het aardappelareaal dit jaar met

5-10% krimpen. Door een goede

oogst was er vorig jaar sprake van

een forse prijsdaling, tot onder de

kostprijs voor productie. En hoe-

wel door export de prijzen inmid-

dels weer wat verbeterd zijn,

heeft een aantal telers besloten

met de verbouw van aardappels te

stoppen.

PrijsdalingindustrietomatenDe Portugese tomatenproducen-

ten gaan ervan uit dat ook in 2006

meer dan het door de Europese

Unie toegekende quotum zal

worden geproduceerd, zodat een

prijskorting zal worden opgelegd.

Toch is het tomatenareaal in de

laatste tien jaar gedaald van 4.093

naar 2.600 hectare.

pagina 18

VerenigdKoninkrijkLNV-bureau Londen

> Rundvleesexport |

Bio-ethanolfabriek | Biodiesel |

Gekoelde maaltijden

Na tien jaar weer

rundvleesexporten

Brits rundvlees mag weer in Europa.

Het veterinair permanent comité

van de EU heeft unaniem besloten

om - onder voorwaarden - hervat-

ting van de export van rundvlees en

levend rundvee uit het Verenigd

Koninkrijk weer toe te staan. In

1995 was dit voor de Britse rund-

veehouderij een markt met een

waarde van ruim één miljard euro.

Verwacht wordt dat de export eind

april/begin mei 2006 van start kan

gaan. Minister Beckett van Milieu,

Voedsel en Plattelandszaken

beschouwt het Brusselse besluit als

een beloning voor alle inspannin-

gen die het VK zich heeft getroost

om BSE uit te roeien.

Het VK heeft wel moeten instem-

men met de voorwaarde dat – zoals

overal elders in de EU het geval is –

de ruggengraat van dieren ouder

dan 24 maanden verwijderd moet

worden. Tot nu toe was dat

30 maanden.

De Royal Society for the Prevention

of Cruelty against Animals, de

grootste en meest invloedrijke

Britse dierenbeschermingsorganisa-

tie, noemt het vooruitzicht van her-

nieuwde exporten van levend rund-

vee vanuit het VK ‘ontstellend’.

Bouw bio-ethanolfabriek

van start

In de provincie Norfolk is een

begin gemaakt met de bouw van

de eerste Britse bio-ethanolinstal-

latie. Het is de bedoeling dat het

overschot van de suikerbieten-

oogst van 2007 in brandstof zal

worden omgezet. De ongeveer

30 miljoen euro kostende installa-

tie betekent een alternatieve

markt voor landbouwgewassen

die niet bestemd zijn voor de

voedselketen. De fabriek zal 70

miljoen liter ethanol per jaar gaan

produceren. Ook heeft British

Sugar een contract getekend voor

de levering van bio-ethanol aan

Greenergy Fuels. Greenergy zal

de bio-ethanol van British Sugar

vermengen met de benzine voor

de pompstations van Tesco. De

prijzen voor ruwe olie zullen ech-

ter nog verder moeten stijgen,

willen de kansen voor groei in de

teelt van oliezaad voor boeren

aantrekkelijk worden. Alleen

wanneer de prijzen voor ruwe

olie oplopen tot 90-100 dollar per

eenheid, zullen boeren geneigd

zijn energie opwekkende gewas-

sen te verbouwen.

Tesco bouwt fabriek voor

biodiesel

Supermarktketen Tesco is van plan

een fabriek te bouwen die diesel

maakt van binnenlandse gewas-

sen. Tesco doet dit in samenwer-

king met Cargill en Greenergy. De

fabriek moet eind 2006 klaar zijn

en produceert naar verwachting

per jaar 114 miljoen liter biodiesel.

David Reid, voorzitter van de Raad

van Commissarissen, heeft dit aan-

gekondigd tijdens jaarvergadering

van de NFU. De fabriek wordt

gebouwd in Immingham, Hum-

berside, en kost ruim 19 miljoen

euro. Plannen voor een tweede

fabriek, te bouwen door dezelfde

combinatie, liggen klaar op de

tekentafel.

Gekoelde maaltijden

De Britse markt voor gekoelde

kant-en-klaarmaaltijden verkeert in

van tegenvallende resultaten in

deze markt. De markt lijkt verza-

digd. Ook van invloed is de lobby

voor gezonder eten, die zich ook

keert tegen kant-en-klaarmaaltij-

den. In de hogere prijsklasse pres-

teert Kerry Foods nog steeds goed,

onder andere met de Indiase maal-

tijden van Noon Foods. Analisten

zien in dat marktsegment de toe-

komst. In het algemeen is de

opkomst van de gekoelde kant-en-

klaarmaaltijd ten koste gegaan van

de diepvriesmaaltijd. Haast alle

producenten daarvan staan te koop

of zijn al verkocht.

moeilijkheden. Tot voor kort

groeide deze jaarlijks met tot 14%.

De grote Ierse producent Kerry

Foods heeft een belangrijk markt-

aandeel in het Verenigd Koninrijk.

Het bedrijf brengt de productie in

een van haar zes Britse vestigingen

terug, totdat de vraag aangetrok-

ken is. Dit betekent ontslag voor

300 werknemers. Kerry Foods gaf

aan dat zijn omzetstijging op dit

type product in 2005 afnam tot 4%.

Northern Foods, de grootste voe-

dingsproducent van zogenoemde

‘eigen merken’, gaf een tweede

winstwaarschuwing af, op basis

Wit-RuslandLNV-bureau Moskou

Invoertarieven

pluimveeproducten

In Wit-Rusland zijn de invoerrech-

ten voor pluimveeproducten ver-

hoogd tot 70% van de douane-

waarde met een minimum van

65 eurocent per kilo. Het oude

tarief bedroeg 25% met een mini-

mum van 20 eurocent per kilo. De

verhoging is niet van toepassing op

pluimveeproducten uit landen

waarmee Wit-Rusland een vrij-

handelsovereenkomst heeft geslo-

ten en op de minst ontwikkelde

landen. De maatregel is het gevolg

van een presidentieel decreet met

als doel de lokale producent, het

staatsbedrijf Belptitseprom, te

beschermen.

Zweden LNV-bureau

Kopenhagen

BSE-test

Zweden is onlangs gestart met een

steekproefsgewijs onderzoek naar

BSE bij zo’n tienduizend runderen.

Zweden is momenteel de enige EU-

lidstaat die het rundvee niet op

grote schaal op BSE controleert. De

kosten voor deze onderzoeken zul-

len daarmee met ruim 10,6 miljoen

euro toenemen. ‘Wij zien graag dat

de Zweedse regering hetzelfde

doet als de Finse, die het grootste

deel van de kosten op zich heeft

genomen’ aldus directeur Åke

Rutegård van de Zweedse organisa-

tie voor de vleesindustrie.

Korte berichten uit het buitenland

Overig Europa

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 19

Export naar Tsjechië en SlowakijeDe Nederlandse export van agrarische producten naar Tsjechië is

in het afgelopen jaar meer dan verdubbeld: van ruim 136 miljoen

euro naar ruim 293 miljoen euro. Sierteeltproducten/planten,

groenten en fruit zijn de drie meest geëxporteerde producten.

(Varkens)vlees is een snelle stijger.

Tegelijkertijd is ook de Tsjechische export naar Nederland met

bijna 57% gestegen. In 2005 importeerde Nederland agrarische

producten ter waarde van ruim 56 miljoen euro uit Tsjechië.

Nederland heeft dus een fors overschot op de agrarische handels-

balans met Tsjechië: ruim 236 miljoen euro in 2005.

De Nederlandse export van agrarische producten naar Slowakije is

met slechts 28% gestegen: van 53 miljoen euro naar 68 miljoen

euro. Belangrijkste exportproducten zijn veevoerders, sierteelt-

producten/planten, groenten en fruit. Ook in Slowakije doet (var-

kens)vlees het steeds beter, samen met koffie, thee en cacao.

De invoer van agrarische producten vanuit Slowakije steeg met iets

meer dan 22%. Het overschot van Nederland op de agrarische han-

delsbalans met Slowakije bedroeg in 2005 ruim 44 miljoen euro.

Marktstudies intensieveveehouderij Tsjechië enSlowakije

Zojuist zijn er twee nieuwe

marktstudies beschikbaar

gekomen over de intensieve

veehouderij in Tsjechië en

Slowakije. Deze marktstudies

zijn in opdracht van het minis-

terie van LNV vervaardigd. De

beide studies geven inzicht in de situatie en toekomstige ontwik-

keling van de varkens- en pluimveehouderijsector in Tsjechië en

Slowakije. In de rapporten wordt aandacht besteed aan de

primaire productiesector, de verwerkende sector, consumptie,

handel, distributie en toelevering. U kunt beide rapporten

opvragen bij mevr. A.P. Luijkx-Visser (a.p.luijkx-visser@minlnv.nl).

Land Titel

Algemeen Samenvatting FAO-rapporten over biotechnologie (11 pag.)

Algemeen UN: World Economic Situation and Prospects 2006 (182 pag.)

Algemeen Yale Univ.: World Environmental Performance Index (367 pag.)

Australië Silk production in Australia (113 pag.)

Australië Crocodile farming in Australia (34 pag.)

Bangladesh Graan- en veevoedersector (11 pag.)

Bulgarije Samenvatting etiketteringswetgeving (2 pag.)

Canada Hotel, restaurant, food-sector (18 pag.)

Chili Food processing ingredients sector (25 pag.)

Chili Hotel, restaurant, food sector (26 pag.)

China Rising fruit/vegetable exports report (21 pag.)

China New directions in China’s agricultural lending (22 pag.)

Ecuador Graan en veevoedersector (14 pag)

EU Horizon 2020: toekomstvisie economie & technologie (304 pag.)

EU EU25 Prospects agricultural markets 2005-2012 (35 pag.)

Filippijnen Graan- en veevoedersector (12 pag.)

Frankrijk Wijnsector (18 pag.)

India Graan- en veevoedersector (25 pag.)

India Prospects for India’s emerging apple market (38 pag.)

Jamaica Etiketteringswetgeving (4 pag.)

Japan Samenvatting residuenbestrijding en -wetgeving (9 pag.)

Japan Exporthandleiding (54 pag.)

Japan Graan- en veevoedersector (36 pag.)

Japan Biotechnologiesector (22 pag.)

Korea Food- en hotelsector (22 pag.)

Maleisië Graan- en veevoedersector (16 pag.)

Malta Notificatie beschermd tomatenproduct ‘kunserva’ (3 pag.)

Nederland Cattle trade & risk of importing animal diseases (87 pag.)

Nederland De Nederlandse varkensketen anno 2005 (17 pag.)

Nederland Bio - Logisch?! Marketing biologische producten (40 pag.)

Roemenië Houtsector (15 pag.)

Rusland Houtsector (9 pag.)

Rusland Plantenzadensector (17 pag.)

Singapore Samenvatting warenwet (27 pag.)

Slowakije Market Study Intensive Animal Production Chain (Pigs and

Poultry) in Slovakia van februari 2006.

Spanje Wijnsector (19 pag.)

Syrië Graan- en veevoedersector (12 pag.)

Taiwan Ginsengsector (6 pag.)

Tsjechië Market study on the intensive animal production chain (pigs

& poultry) in the Czech Republic van maart 2006.

Ver. Koninkrijk De Britse wijnmarkt (22 pag.)

Ver. Koninkrijk De Britse kaassector (37 pag.)

Ver. Koninkrijk De Britse biologische levensmiddelenmarkt en Kansen voor

Nederlandse exporteurs van december 2005.

Ver. Staten Outlook for U.S. Agricultural trade (20 pag.)

Zuid-Afrika Zuidvruchtensector (7 pag.)

Laatste nieuwsOnderstaand weer een overzicht van de afgelopen maand op internet

aangetroffen landen- en regiorapporten over de levensmiddelensector en

andere agrarische sectoren. De informatie is afkomstig van onder meer

overheden, organisaties en databases en vormen een aanvulling op de

door de LNV-bureaus verstrekte informatie. De rapporten zijn gratis en uit-

sluitend per e-mail opvraagbaar bij het Ministerie LNV, Directie Industrie

en Handel, de heer J.J.M. Verbeek, e-mail j.j.m.verbeek@minlnv.nl.

pagina 20

ABU DHABIWerkgebied: Verenigde Arabische Emiratenen Saoedi-ArabiëDr. ir. J.G. van der Beek, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Apt. 602 Al Masaood Tower Building, ShelkhHamdan Street, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten.Postadres: P.O.Box 46560, Abu Dhabi, Verenigde Arabische Emiraten.Tel.: (00-971) 2.632.0712 (LNV)Fax.: (00-971) 2.632.0198 (LNV)E-mail: abu-lnv@minbuza.nl

Bureau RiyadhBezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Diplomatic Quarter, Riyadh,Saoedi-ArabiëDhr. M.M. el Bahaie, Technisch AssistentPostadres: P.O.Box 94307, Riyadh 11693,Saoedi-ArabiëTel.: (00-966) 1 488 1093/2501 (LNV)Fax.: (00-966) 1 488 1519 (LNV)E-mail: riy-lnv@minbuza.nl http://www.holland.org.sa

ADDIS ABBEBAWerkgebied: EthiopiëIr. G. Westenbrink, LNV-AttachéPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Old Airport Zone, Addis AbbebaP.O. Box 1241, Addis AbbebaTel.: (00-251) 113.711.100 (BZ)E-mail: add@minbuza.nlhttp://www.netherlandsembassyethiopia.org

ANKARAWerkgebied: Turkije, Israël, Palestijnse GebiedenMw. drs. C.J.M. Konsten, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Turan Günes Bavari 7. Cadde no. 3, Yildiz 06550 Ankara, TurkijeTel.: (00-90) 312.409.1860 (LNV)Fax: (00-90) 312.409.1892 (LNV)E-mail: nlgovankagr@bnet.net.tr2e e-mail: ank-lnv@minbuza.nl http://www.dutchembassy.org.trWeb (LNV): http://www.nlankagr.com

Athene (zie Boekarest)

BANGKOKWerkgebied: Thailand, Filippijnen, Vietnam Ir. R.J. Konijn, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,15 Soi Tonson Ploenchit Road, Lumpini, PratumwanPostadres: P.O. Box 404, Bangkok 10330, ThailandTel.: (00-66) 12.309.5290 (LNV)Fax: (00-66) 12.309.5295 (LNV)E-mail: nlbanagr@loxinfo.co.th 2e e-mail: ban-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.in.th

Bureau HanoiMw. Truong Thi Dung, Technisch assistentBezoekadres: Ambassade der NederlandenDaeha Office Tower, 6 th floor 360 Kim Ma Street, Ba Dinh District, HanoiTel.: (00-84) 4.831.5650Fax: (00-84) 4.831.5605E-mail: nlhanagr@yahoo.com2e e-mail: han-lnv@minbuza.nlhttp://www.netherlands-embassy.org.vn

Bureau ManillaDhr. J.I.C. Laquian, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,9e Etage, King’s Court Bld I, 2129 ChinoRoces Avenue, Makati City, Metro Manilla,Filippijnen P.O. Box 2448 MCPO, 1264 Makati, Metro Manilla, FilippijnenTel.: (00-63) 2.811.2706 (LNV)Fax: (00-63) 2.811.2706 (LNV)

(00-63) 2.815.4579 (BZ)E-mail: nlmanagr@eastern.com.ph 2e e-mail: man-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.ph

BELGRADO (zie Zagreb)

BERLIJNWerkgebied: Duitsland, ZwitserlandDr. T.C. de Groot, LNV-RaadMw. Mr. S.M.C. Deepen, LNV-AttachéePost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Klosterstrasse 50, 10179 Berlin, DuitslandTel.: (00-49) 30.2095.6480 (LNV)Fax: (00-49) 30.2095.6481 (BZ)E-Mail: bln-lnv@minbuza.nl http://www.dutchembassy.de

BOEDAPESTWerkgebied: Hongarije, Slovenië, OostenrijkIr. J.A. Landstra, LNV-RaadDrs. A.E. Braam, Raad voor Veterinaire aangelegenhedenVeterinair Werkgebied: Hongarije, Bulgarije, Estland, Letland, Litouwen,Macedonië, Polen, Roemenië, Slovenië,Tsjechië en SlowakijeBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Fuge utca 5-7, (2e district),1022 Boedapest, HongarijePostadres: P.O. Box 56, 1388 Boedapest, HongarijeTel.: (00-36) 1.3366.380 (LNV)Fax: (00-36) 1.3266.238 (LNV)E-mail: nlboeagr@pronet.hu 2e e-mail: bdp-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.hu

BOEKARESTWerkgebied: Roemenië, Bulgarije, GriekenlandIr. Ing. M.Y. Brouwer, LNV-Attaché Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Aleea Alexandru 20, Sector 1,011823 Boekarest, RoemeniëTel.: (00-40) 21.231.5657 ( LNV)Fax: (00-40) 21.231.6373 ( LNV)E-mail: nlbkragr@olanda.kappa.ro 2e e-mail: bkr-lnv@minbuza.nl http://www.olanda.ro/

Bureau AtheneMw. M. Plessas-Schallenberg, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Leoforos Vassileos Konstantinou 5-7, Athene 106-74, GriekenlandTel.: (00-30) 2.107.254.960Fax: (00-30) 2.107.254.907E-mail: ath-agr@dutchmail.gr2e e-mail: ath-lnv@minbuza.nlhttp://www.dutchembassy.gr

Bureau SofiaMw. D.H. Milenkova, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Oborishte 15, 1504 Sofia, BulgarijePostadres: P.O. Box 91, 1000 Sofia, BulgarijeTel.: (00-359) 2.8160.380 (LNV)Fax: (00-359) 2.8160.381 (LNV)E-mail: nlsofagr@bulpost.net2e e-mail: sof-lnv@minbuza.nlhttp://www.netherlandsembassy.bg/

BRASÍLIAWerkgebied: BraziliëDhr. J.G. van de Vooren, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Ses Avenida das Nações, QD. 801, Lote 05 CEP 70405-900 Brasília – DF, BraziliëPostadres: Caixa Postal 07/0098, CEP70359-970 Brasília - DF, BraziliëTel.: (00-55) 61.3321.4769 (BZ)Fax: (00-55) 61.3323.5342 (LNV)E-mail: nlbraagr@uol.com.br 2e e-mail: bra-lnv@minbuza.nl http://www.embaixada-holanda.org.br

Bureau São PauloMw. F.E. Heering, Administratief medewerker Consulaat-Generaal der NederlandenBezoekadres: Avenida Brigadeiro Faria Lima 1779, 3 -andar CEP 01451-001-Sao Paulo-SP, BraziliePostadres: Caixa Postal 11302, CEP05422-970-São Paulo-SP, BraziliëTel.: (00-55) 11.3811.3300 (BZ)Fax: (00-55) 11.3819.0903 (LNV)E-mail: nlsaoagr@uol.com.br 2e e-mail: sao-lnv@minbuza.nl http://www.embaixada-holanda.org.br

BRUSSELWerkgebied: België, LuxemburgJhr. mr. ing. K.H.A. von Chrismar, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, BelgiëTel.: (00-32) 2.679.1550 (LNV)Fax: (00-32) 2.679.1780 (LNV)E-mail: nlbruagro@euronet.be2e e-mail: bru-lnv@minbuza.nl http://www.nederlandseambassade.be

BRUSSEL PV-EUMr. G.P.G. Kunst, LNV-Raad Drs. A.M. Akkerman, Raad voor Veterinaire AangelegenhedenMw. Drs. S.J.C.W. Bont, LNV-AttachéeDrs J.J.M. Paardkoper, LNV-AttachéPost/Bezoekadres: Permanente Vertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de Europese Unie, H. Debrouxlaan 48, 1160 Brussel, BelgiëTel.: (00-32) 2.679.1545/1546 (LNV)Fax: (00-32) 2.679.1776 (LNV)E-mail: bre-lnv@minbuza.nlhttp://www.nederlandseambassade.beTevens belast met procurement-aangelegenheden in het kader van deontwikkelingsfondsen van de EU.

BUENOS AIRESWerkgebied: Argentinië, Chili, UruguayDrs. M. van Genne, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Edificio Porteño II, Olga Cossenttini 831,Pisos 3 y 4, C1107 BVA Buenos Aires, ArgentiniëPostadres: Ambassade der Nederlanden,Olga Cossenttini 831, C1107 BVA Buenos Aires, ArgentinieTel.: (00-54) 11.4338.0090 (LNV)Fax: (00-54) 11.4338.0091 (LNV)E-mail: nlbueagr@embajadaholanda.int.ar 2e e-mail: bue-lnv@minbuza.nl http://www.embajadaholanda.int.ar

DAMASCUS (zie Kairo)

GENÈVE PV-WTOWerkgebied: PermanenteVertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de WTO(Wereldhandelsorganisatie) en andereinternationale organisaties te Genève (UNCTAD, UNEP, WHO, WIPO/UPOV)Mr. M.P.C. Huige, LNV RaadPostadres: C.P. 196, 1211 Genève 20 CIC,ZwitserlandTel.: (00-41) 22.748.1822/08 (LNV)Fax: (00-41) 22.748.1828 (BZ)E-mail: nlgevagr@bluewin.ch 2e e-mail: rien.huige@minbuza.nl

Hanoi (zie Bangkok)

HONG KONG SAR (zie Peking)

JAKARTAWerkgebied: Indonesië, Maleisië, Singapore, tevens voor Association of South-East Asean Nations (ASEAN)Mr. J.M.P.H. van der Zijden, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden,

Jalan H.R. Rasuna Said, Kavel S-3, Kuningan, Jakarta 12950, IndonesiëTel.: (00-62) 21.524.1032/48 (LNV)Fax: (00-62) 21.526.2230 (LNV)E-mail: nljakagr@jrne.or.id 2e e-mail: jak-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.or.id/

Bureau SingaporeDhr. K.C. Chong, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,541 Orchard Road, 13-01 Liat Towers, Singapore 238881Postadres: Tanglin P.O. Box 447, Singapore 912415Tel.: (00-65) 6739.1121 Fax: (00-65) 6737.1940 E-mail: nlsinagr@singnet.com.sg 2e e-mail: sin-lnv@minbuza.nl http://www.nethemb.org.sg/

KAIROWerkgebied: Egypte, Jordanië, Libanon, SyriëIr. H.L.M. van Wissen, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 18, Hassan Sabri Street, 11211,Zamalek, Kairo, EgypteTel.: +202 736 38 63 / 739 55 71/2/3Fax: +202 736 09 36 E-mail: nlkaiagr@hollandemb.org.eg2e e-mail: kai-lnv@minbuza.nl http://www.hollandemb.org.eg

Bureau Damascus Mw. Samar Kadri, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Abou Roumaneh, Al-Jalaa Street, Imm. Tello, Damascus, SyriePostadres: Boîte Postale 702, Damascus, SyriëTel.: (00-963) 11.333.5119/6871 (BZ) Fax: (00-963) 11.333.9369 (BZ)E-mail: nldamagr@cyberia.net.lb 2e e-mail: dmc-lnv@minbuza.nl

KIEVWerkgebied: Oekraïne, Armenië,Azerbeidzjan, Georgië, MoldaviëIr. A.A. Verhagen, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Kontraktova Ploscha 7, 01901 Kiev, OekraïneTel.: 0900-1523 (alleen vanuit Nederland) of +380 44 490 82 23 (LNV)Fax: (00-380) 44.490.8266 (LNV)E-mail: kievagronl@ukr.net 2e e-mail: kie-lnv@minbuza.nl http://www.holland.com.ua

KOPENHAGENWerkgebied: Denemarken, Estland, Finland, Noorwegen, IJsland, ZwedenDhr. H.H. Schipper, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Toldbodgade 33, DK 1253 Kopenhagen K, DenemarkenTel.: (00-45) 33.707.218 Fax: (00-45) 33.140.350 E-mail: nlkopagr@newmail.dk 2e e-mail: kop-lnv@minbuza.nl http://www.nlembassy.dk

LISSABON (zie Madrid)

LONDENWerkgebied: Verenigd Koninkrijk, Ierland Drs. G.G.J. Thissen, LNV-Raad Post/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, 38, Hyde Park Gate, Londen SW7 5DP, Verenigd KoninkrijkTel.: (00-44) 20.7590.3279/76/77/80 Fax: (00-44) 20.7581.5276E-mail: nllonagr@netherlands-embassy.org.uk 2e e-mail: lon-lnv@minbuza.nl http://www.netherlands-embassy.org.uk/

LNV-bureaus in het buitenland

Berichten Buitenland | nummer 4, 2006 | pagina 21

MADRIDWerkgebied: Spanje, Marokko, PortugalMr. C.J. Heringa, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Avenida del ComandanteFranco 32, 28016 Madrid, SpanjeTel.: (00-34) 91.353.7521/20 (LNV)Fax: (00-34) 91.353.7567 (LNV)E-mail: nlmadagr@telefonica.net 2e e-mail: mad-lnv@minbuza.nl http://www.embajadapaisesbajos.es

Bureau LissabonMw. A.P. Paiva Geadas, AdministratiefMedewerkerPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Avenida Infante Santo 43-5o, 1399-011 Lissabon, PortugalTel.: (00-351) 21.391.4919 (LNV)Fax: (00-351) 21.391.4952 (LNV)E-mail: nllisagr@netcabo.pt 2e e-mail: lis-lnv@minbuza.nl http://www.emb-paisesbaixos.pt

MANILLA (zie Bangkok)

MEXICOWerkgebied: Mexico, CubaIr. P.A.L. de Rijk, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Av. Vasco de Quiroga 3000, Piso 7, ColoniaSanta Fe, 01210 Mexico D.F., MexicoPostadres: Apartado Postal 10-656, 11000 Mexico D.F., MexicoTel.: (00-52) 55.5258.9921 tst. 215 (LNV)Fax: (00-52) 55.5258.8139 E-mail: lnv@nlgovmex.com2e e-mail: mex-lnv@minbuza.nl http://www.paisesbajos.com.mx

MOSKOUWerkgebied: Rusland, Kazachstan,Oezbekistan, Wit-RuslandIr. M. Overheul, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Tverskoj Blvd. 14/1, 5th Floor, 125009 Moscow, RuslandPostadres: Kalashny Pereulok 6, 13100 Moskou, RuslandTel.: (00-7) 495.797.2946 Fax: (00-7) 495.797.2905 E-mail: moslnv@sovintel.ru 2e e-mail: mos-lnv@minbuza.nl http://www.netherlands-embassy.ru

NAIROBIWerkgebied: Kenia, Eritrea, Ethiopië,Oeganda, Tanzania, tevens voor UNEPDhr. D.J. Bruinsma, LNV-Raad Ambassade der Nederlanden,Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Riverside Lane, Off Riverside Drive, Nairobi, KeniaPostadres: P.O. Box 41537, 00100, Nairobi,KeniaTel.: (00-254) 20.4450.137 Fax: (00-254) 20.4450.138 E-mail: nlnaiagr@accesskenya.com 2e e-mail: nai-lnv@minbuza.nl http://www.netherlands-embassy.or.ke

NEW DELHIWerkgebied: Bhutan, India, Sri-Lanka, NepalIr. A. Parzer, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, 6/50F Shantipath,Chanakyapuri, New Delhi 110021, IndiaTel.: (00-91) 11.24.197.604/5/77Fax: (00-91) 11.24.197.702E-mail: nlndeagr@vsnl.net 2e e-mail: nde-lnv@minbuza.nl http://www.hollandinindia.org

PARIJSWerkgebied: Frankrijk, AlgerijeMw. drs. M.A.J. Vaes, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, 7-9 Rue Eblé, 75007 Parijs, FrankrijkTel.: (00-33) 1.4062.3353 (LNV)Fax: (00-33) 1.4062.3452 (LNV)E-mail: agriculture@amb-pays-bas.fr 2e e-mail: par-lnv@minbuza.nl http://www.amb-pays-bas.fr

PARIJS PV-OESOWerkgebied: PermanenteVertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de OESO (Organisatievoor Economische Samenwerking enOntwikkeling)Ir. A.J.A. van Royen, LNV-RaadPost/Bezoekadres: 12-14 Rue Octave Feuillet,75116 Parijs, FrankrijkTel.: (00-33) 1.4524.9971 Fax: (00-33) 1.4524.9938E-mail: nlpaoagro@fr.oleane.com2e e-mail: pao-lnv@minbuza.nl

PEKINGWerkgebied: Volksrepubliek China, (incl. Hong Kong) en MongoliëIr. H.J.W. van Duijn, LNV-RaadMw. ir. G.J.G.M. Nuytens-Vaarkamp, LNV-Attachée Post/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 4, Liangmahe Nanlu Rd.Beijing 100600, Volksrepubliek ChinaTel.: (00-86) 10.8532.0260 (LNV)Fax: (00-86) 10.8532.0303 (LNV)E-mail: info@nlpekagr.com 2e e-mail: pek-lnv@minbuza.nl http://www.hollandinchina.org/nl/peking/intro.htmWeb (LNV): http://www.nlpekagr.com

Bureau ShanghaiDhr. N. Hong, Technisch AssistentPost/Bezoekadres: Consulaat-Generaal der Nederlanden, Sun Plaza, East Tower, 4th Floor, 88 Xian Xia Road, Shanghai 200336, Volksrepubliek ChinaTel.: (00-86) 21.6209.9076 (BZ)Fax: (00-86) 21.6278.9722 (LNV)E-mail: nlshaagr@uninet.com.cn 2e e-mail: sha-lnv@minbuza.nl http://hollandinchina.org/nl/cg/sh-intro.htmWeb (LNV): http://www.nlpekagr.com

Bureau Hong Kong SARMw. M.P.C. Ng, Technisch AssistentPost/Bezoekadres: Consulaat-Generaal derNederlanden, Room 5702, 57/F CheungKong Center, 2 Queen’s Road Central, Hong Kong, Volksrepubliek ChinaTel.: (00-852) 2524.8187/88 (LNV)Fax: (00-852) 2524.9419 (LNV) E-mail: nlhonagr@netherlands-cg.org.hk 2e e-mail: hon-lnv@minbuza.nl http://www.netherlands-cg.org.hkWeb (LNV): http://www.nlpekagr.com

PRAAGWerkgebied: Tsjechië, SlowakijeMw. Ir. P.M.B. de Vries-Van Loon, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Gotthardska 6/27, 160 00 Praag 6, Bubeneç, TsjechiëTel.: (00-420) 233.015.218Fax: (00-420) 233.015.257 (LNV)E-mail: nlpraagr@ti.cz 2e e-mail: pra-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.cz

PRETORIAWerkgebied: Zuid-Afrika, ZimbabweMw. Mr. G.A. Kostwinder, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, 210 Queen Wilhelmina StreetNew Muckleneuk,Pretoria 0083, Zuid-AfrikaPostadres: P.O.Box 117, Pretoria 0001, Zuid-AfrikaTel.: (00-27) 12.425.4570/2/3 Fax: (00-27) 12.425.4571E-mail: nlpreagr@telkomsa.net 2e e-mail: pre-lnv@minbuza.nl http://www.dutchembassy.co.za

RIYADH (zie Abu Dhabi)

ROMEWerkgebied: ItaliëMw. drs. H. van Rootselaar, TechnischAssistentPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Via della Camilluccia 701-703, 00135 Rome, ItaliëTel.: (00-39) 06.367.67224 (LNV) Fax: (00-39) 06.367.67261 (LNV)E-mail: nlromagr@tuttopmi.it 2e e-mail: rom-lnv@minbuza.nl http://www.olanda.it/

ROME - PV ROMEWerkgebied: PermanenteVertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voorvoedsel en landbouwDrs. E. Wermuth, Buitengewoon enGevolmachtigd Ambassadeur, PermanentVertegenwoordigerDr. T.R.G. van Banning, Ambassaderaad, Plv. Permanent Vertegenwoordiger Mw. Drs. A. Swalef, Tweede SecretarisBeleidsmakerPost/Bezoekadres: PermanenteVertegenwoordiging van het Koninkrijk der Nederlanden bij de VN-organisaties voorvoedsel en landbouw, Via delle Terme Deciane 6, 00153 Rome, ItaliëTel.: (00-39) 06.574.0306/ 2326Fax: (00-39) 06.574.4927 E-mail: nlrofagr@netherlandspermrep.it2e e-mail: rof@minbuza.nl

SÃO PAULO (zie Brasilia)

SEOULWerkgebied: Republiek Korea en TaiwanIr. J.P.N. Damen, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Kyobo Building, 14th floor, 1, Jongno 1-kaJongno-gu, Seoel 110-714, Republiek Korea

(vervolg Seoul)Postadres: K.P.O. Box 509, Seoel 110-605,Republiek KoreaTel.: (00-82) 2.723.4180 Fax: (00-82) 2.723.0283 E-mail: nlseoagr@korea.com2e e-mail: seo-lnv@minbuza.nl http://www.nlembassy.or.kr

Bureau TaipeiMw. C.S. Hsiung, Technisch AssistentPost/Bezoekadres: Netherlands Trade andInvestment Office, Agricultural and FoodDepartment, Rm. B, 5/F Artist ConstructionBuilding, 133 Min Sheng E. Road, Section 3, Taipei 105, TaiwanTel.: (00-886) 2.2713.5760 Fax: (00-886) 2.2713. 0194E-mail: nltaiagr@ntio.org.tw http:// www.ntio.org.tw/agricultural/index-e.htm

SHANGHAI (zie Peking)

SINGAPORE (zie Jakarta)

SOFIA (zie Boekarest)

TAIPEI (zie Seoel)

TEHERANWerkgebied: IranDrs. A.M. de Roo, LNV-RaadBezoekadres: Ambassade der Nederlanden,Darrous Shahrzad Boulevard, KamasaieStreet, 1st Eastlane 33, 19498 Teheran, IranPostadres: P.O. Box 11365-138, Teheran, IranTel.: (00-98) 21.2255.5094 Fax: (00-98) 21.2256.0213 E-mail: teh-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.ir

TOKYOWerkgebied: JapanIr. F.L.M. Vossenaar, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Shiba-koen, 3-6-3, Minato-ku, 105-0011 Tokyo, JapanTel.: (00-81) 3.5401.0421 (LNV)Fax: (00-81) 3.5401.0424 (LNV)E-mail: nltokagr@ma.neweb.ne.jp 2e e-mail: tok-lnv@minbuza.nl http://www.oranda.or.jp

WARSCHAUWerkgebied: Polen, Letland, LitouwenDrs. ing. A.W. Verhey, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Ul. Kawalerrii 10, 00 468 Warschau, PolenTel.: (00-48) 22.559.1269Fax: (00-48) 22.840.2634E-mail: nlwaragr@ikp.pl 2e e-mail: war-lnv@minbuza.nl http://www.nlembassy.pl

WASHINGTONWerkgebied: Verenigde Staten van Amerika(incl. Puerto Rico), Canada, tevens WereldbankIr. W.L.A.G. Tacken, LNV-RaadPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, 4200 Linnean Avenue, N.W.Washington, D.C 20008-3896, VerenigdeStaten van AmerikaTel.: (00-1) 202.274.2716/2718 Fax: (00-1) 202.244.3325 E-mail: nlwasagr@yahoo.com 2e e-mail: was-lnv@minbuza.nl http://www.netherlands-embassy.org/

ZAGREBWerkgebied: Bosnië-Herzegovina, Kroatië,Servië-MontenegroMr. O.B.M. Meuffels, LNV-raadMw. D. Budimir, Technisch AssistentPost/Bezoekadres: Ambassade derNederlanden, Medvescak 56, 10000 Zagreb, KroatiëTel.: (00-385) 1.464.2220 (LNV)Fax: (00-385) 1.464.2221 (BZ)E-mail: zag-lnv@minbuza.nl http://www.netherlandsembassy.hr

Bureau BelgradoMw. M. Mirkovic, Technisch AssistentBezoekadres: Ambassade der Nederlanden, Simina 29, 11000 Belgrado,Servië-MontenegroPostadres: Postfah 489, 11001 BelgradoTel.: (00-381) 11.3281.147Fax: (00-381) 11.6289.86E-mail: nlgovbel@eunet.yu (tijdelijk)2e e-mail: bel-lnv@minbuza.nlhttp://www.nlembassy.org.yu

Onder dit motto werkt het Ministerie van LNV aan veilig,

verantwoord geproduceerd voedsel en een vitale natuur.

Het platteland moet economisch gezond blijven, met behoud

van landschap en cultuur. Ten slotte wil LNV de internationale

concurrentiekracht van de agrarische sector versterken, met

maatschappelijk verantwoord ondernemen als uitgangspunt.

LNV heeft anderen nodig om dit te realiseren. Alle betrokkenen

moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Transparante

besluitvorming is daarbij voorwaarde. LNV geeft richting,

stelt waar nodig kaders, stimuleert en financiert.

ActiviteitenkalenderProgramma Bilaterale Economische Samenwerking van de directie Industrie en Handel

Regio/land Periode 2006 Activiteit Inlichtingen uitvoering Inlichtingen marktOnderstaande activiteiten zijn op alfabetische volgorde gerangschikt per regio en per land.

BB

ap

ril 2

006

Amerika

Argentinië 26 - 30 juni Spreekdagen (werkgebied Argentinië, Chili, Uruguay) Mw. E. Verboom Ing. J. PorteTe Den Haag, Meppel, Eindhoven i.c.m. Brazilië en Mexico 070 378 41 62 070 378 44 28

Brazilië 21 - 24 juni Seminar ten tijde van de Hortitec te Holambra LNV-bureau Ing. J. Porte0055 61 3321 4769 070 378 44 28

26 - 30 juni Spreekdagen (werkgebied Brazilië) te Den Haag, Mw. E. Verboom Ing. J. PorteMeppel, Eindhoven i.c.m. Argentinië en Mexico 070 378 41 62 070 378 44 28

Mexico 26 - 30 juni Spreekdagen (werkgebied Mexico, Cuba) te Den Haag, Mw. E. Verboom Ing. J. PorteMeppel, Eindhoven i.c.m. Argentinië en Brazilië 070 378 41 62 070 378 44 28

Verenigde Staten 8 - 12 juli OFA Short Course te Columbus, Ohio (business to LNV-bureau LNV-bureauBusinessbijeenkomst) 001 202 274 2716/2718 001 202 274 2716/2718

2e/3e week juli Missie boomkwekerij LNV-bureau LNV-bureau001 202 274 2716/2718 001 202 274 2716/2718

6 - 10 november Spreekdagen (werkgebied Verenigde Staten, Puerto Rico, Mw. E. Verboom Ir. O.T.J. StiekemaCanada) te Den Haag, Meppel, Eindhoven 070 378 41 62 070 378 42 35

Azië/OceaniëChina 6 - 16 juni Missie Zuivelsector Drs. R.W.Ch. van den Bergh Drs. R.W.Ch. van den Bergh

070 378 42 46 070 378 42 46

4 - 6 september Sweets China te Shanghai, zoetwarenvakbeurs Plus project LNV-bureau(collectieve inzending) 0341 455 655 00 86 10 8532 0260

27 - 29 september VIV China te Beijing, vakbeurs voor de intensieve VNU Exhibitions Drs. R.W.Ch. van den Berghveehouderij (collectieve inzending) 030 295 27 72 070 378 42 46

Indonesië 11 - 15 december Spreekdagen (werkgebied Indonesië, Maleisië, Mw. E. Verboom Ing. W.J.C. HuismanSingapore en ASEAN) te Den Haag, Meppel, Eindhoven 070 378 41 62 070 378 41 66

Japan 25 - 27 juli International Horticulture Exhibition te Tokyo, Ing. J.P. Schenk Drs. R.W.Ch. van den Berghtuinbouwvakbeurs (collectieve inzending) 070 378 41 69 070 378 42 46

Thailand 17 - 21 mei Thaifex-World of Food te Bangkok, vakbeurs voor de Ing. J.P. Schenk Ing. W.J.C. Huismanvoedingsmiddelensector (collectieve inzending) 070 378 41 69 070 378 41 66

EU

Frankrijk 22 - 26 oktober SIAL te Parijs, voedingsmiddelenvakbeurs (collectieve NCH LNV-bureauinzending en LNV-businesslounge + ministands) 070 344 15 86 0033 1 4062 3353

Hongarije 8 - 12 mei Spreekdagen (werkgebied Hongarije, Slovenië, Oostenrijk) Mw. E. Verboom A. Veldhuizen MBAte Den haag, Meppel, Eindhoven i.c.m. Tsjechië 070 378 41 62 070 378 47 17

Italië 4 - 7 mei CIBUS te Parma, voedingsmiddelenvakbeurs NCH LNV-bureau(collectieve inzending) 070 344 15 86 +39 06 3676 7224

Polen 17 - 19 mei IFE Poland te Warschau, voedingsmiddelenvakbeurs NCH A. Veldhuizen MBA(collectieve inzending) 070 344 15 86 070 378 47 17

23 - 27 oktober Spreekdagen (werkgebied Polen, Letland, Litouwen) Mw. E. Verboom A. Veldhuizen MBAte Den Haag, Meppel, Eindhoven 070 378 41 62 070 378 47 17

Spanje 8 - 11 mei XX Salón Int. Club de Gourmets te Madrid, vakbeurs Transfer LBC LNV-bureauvoor voedingsmiddelenspecialiteiten (collectieve 0034 93 272 47 90 0034 91 353 75 21/20inzending met displayvitrines)

Tsjechië 8 - 12 mei Spreekdagen (werkgebied Tsjechië, Slowakije) te Mw. E. Verboom A. Veldhuizen MBADen Haag, Meppel, Eindhoven i.c.m. Hongarije 070 378 41 62 070 378 47 17

Overig Europa

Roemenië 17 mei Seminar over ketenbeheer in de zuivel- en vleessector LNV-bureau Dr. E.J. Krajenbrinktijdens de landbouwbeurs AGRARIA te Cluj 0040 21 2315 657 070 378 51 40

Servië 13 - 20 mei International Agricultural Fair te Novi Sad, vakbeurs LNV-bureau Dr. E.J. Krajenbrinkvoor de gehele agrarische sector (Holland paviljoen) 00 381 11 3281 147 070 378 51 40

Midden-Oosten/Afrika

Turkije 6 - 10 november Spreekdagen (werkgebied Turkije, Israël, Palestijnse Mw. E. Verboom Mw. mr. G.G.R. BlomGebieden) te Den Haag, Meppel, Eindhoven 070 378 41 62 070 378 56 65

22 - 26 november International Food Fair te Istanbul, vakbeurs voor de LNV-bureau LNV-bureauvoedingsmiddelenindustrie (informatiestand) 0090 312 409 1860 0090 312 409 1860

30 november - Growtech te Antalya, tuinbouwvakbeurs LNV-bureau LNV-bureau3 december (Holland paviljoen + seminar) 0090 312 409 1860 0090 312 409 1860