Сургуулийн үйл Сургуулийн үйл ажиллагааны ажиллагааны

ôóíêö ôóíêö Ëåêö 5Ëåêö 5

Сургуулийн үйл ажиллагааСургуулийн үйл ажиллагаа áîë áîë суралцагчдад шинэ мэдлэг олгох, мэдээлэл суралцагчдад шинэ мэдлэг олгох, мэдээлэл түгээх, мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх түгээх, мэргэжилтэй боловсон хүчин бэлтгэх ¿éë àæèëëàãàà áºãººä ¿éë àæèëëàãàà áºãººä сургуульсургууль, , суралцагчсуралцагчèä àëü àëèíä íü ýäèéí çàñãèéí èä àëü àëèíä íü ýäèéí çàñãèéí ºðòºãòýé áàéíà. ºðòºãòýé áàéíà. СургуулийнСургуулийн òóõàé ýäèéí çàñãèéí òîäîðõîéëîëò òóõàé ýäèéí çàñãèéí òîäîðõîéëîëò

íü íü сургалтын арга, сургалтын арга, òåõíîëîãè áàéãàà íºõöºëä òåõíîëîãè áàéãàà íºõöºëä суралцагчдыг сургахынсуралцагчдыг сургахын òóëä øààðäàãäàõ ÿíç òóëä øààðäàãäàõ ÿíç á¿ðèéí îðöóóäûã èë¿¿ ¿ð àøèãòàé ÿàæ á¿ðèéí îðöóóäûã èë¿¿ ¿ð àøèãòàé ÿàæ õîñëóóëàõ âý? ãýäãèéã õîñëóóëàõ âý? ãýäãèéã удирдлагуудудирдлагууд õýðõýí õýðõýí øèéäâýðëýæ áóé àñóóäàëä òºâëºðíº. Ýíý øèéäâýðëýæ áóé àñóóäàëä òºâëºðíº. Ýíý òåõíîëîãè íü áîëîìæèò òåõíîëîãè íü áîëîìæèò сургалтын сургалтын ¿éë ¿éë àæèëëàãàà, òàæèëëàãàà, òехник хэрэгсэлехник хэрэгсэл, , багшийн багшийн õºäºëìºð, õºäºëìºð, удирдлагын болон сургалтын удирдлагын болон сургалтын менежерийнменежерийн óð ÷àäâàð, ìýäýýëëèéí õàíãàìæ óð ÷àäâàð, ìýäýýëëèéí õàíãàìæ ãýõ çýðãèéã õàìðóóëíà. ãýõ çýðãèéã õàìðóóëíà.

Сургуулийн үйл ажиллагааны Сургуулийн үйл ажиллагааны îíîë îíîë íü íü Сургуулийн үйл ажиллагааныСургуулийн үйл ажиллагааны

ôóíêöèéí îéëãîëòîíä ¿íäýñëýíý. ôóíêöèéí îéëãîëòîíä ¿íäýñëýíý.

Сургуулийн үйл ажиллагааныСургуулийн үйл ажиллагааны ôóíêö íü ôóíêö íü суралцагчдынсуралцагчдын òîî õýìæýýã õàìãèéí èõ òîî õýìæýýã õàìãèéí èõ áàéëãàõ íºõöºëòýé õîëáîîòîé. Òóõàéí áàéëãàõ íºõöºëòýé õîëáîîòîé. Òóõàéí сургалтын сургалтын òåõíîëîãèîð ÿíç á¿ðèéí îðöóóäûã òåõíîëîãèîð ÿíç á¿ðèéí îðöóóäûã àøèãëàí àøèãëàí сурагчдыг сургадаг. сурагчдыг сургадаг. Èõýýõýí Èõýýõýí õýìæýýíèé õýìæýýíèé сурагчдыг сургахадсурагчдыг сургахад èõ õýìæýýíèé èõ õýìæýýíèé îðö øààðäëàãàòàé áàéäàã. Èõýíõ îðö øààðäëàãàòàé áàéäàã. Èõýíõ сургуулийн сургуулийн үйл ажиллагааүйл ажиллагаа íýã áóñ õýä õýäýí íýã áóñ õýä õýäýí үйл үйл ажиллаганыажиллаганы ¿ð ä¿í áàéäàã. ¿ð ä¿í áàéäàã.

СургуулийнСургуулийн ýäèéí çàñãèéí ¿éë ýäèéí çàñãèéí ¿éë àæèëëàãààã àæèëëàãààã Сургуулийн үйл Сургуулийн үйл ажиллагааныажиллагааны ôóíêöýýð èëýðõèéëáýë ôóíêöýýð èëýðõèéëáýë äàðààõ õýëáýðòýé áàéíà. äàðààõ õýëáýðòýé áàéíà.

Q=f(FQ=f(F11, F, F22, F, F33,…,F,…,Fnn)) FF11 – àøèãëàæ áóé f – àøèãëàæ áóé f11 õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî FF22 - àøèãëàæ áóé f - àøèãëàæ áóé f22 õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî FF33 - àøèãëàæ áóé f - àøèãëàæ áóé f33 õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî FFnn - àøèãëàæ áóé f - àøèãëàæ áóé fnn õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî õ¿÷èí ç¿éëèéí òîî

Õýðýâ FÕýðýâ F11 õ¿÷èí ç¿éëèéã õóâüñàõ õ¿÷èí õ¿÷èí ç¿éëèéã õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éë ãýæ ¿çâýë ¿ëäýæ áóé n-1 õ¿÷èí ç¿éë ãýæ ¿çâýë ¿ëäýæ áóé n-1 õ¿÷èí ç¿éë áóþó (Fç¿éë áóþó (F22, F, F33,…,F,…,Fnn) íü òîãòìîë õ¿÷èí ) íü òîãòìîë õ¿÷èí ç¿éë áàéíà. ç¿éë áàéíà.

õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëõóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éë Õýðýâ õ¿÷èí ç¿éë íü Õýðýâ õ¿÷èí ç¿éë íü сургалтынсургалтын íýã íýã

óäààãèéí ïðîöåññò îðîëöîí õýëáýð óäààãèéí ïðîöåññò îðîëöîí õýëáýð ä¿ðñýý á¿ðýí ººð÷èëæ, ººðèéíõºº ä¿ðñýý á¿ðýí ººð÷èëæ, ººðèéíõºº ºðòãèéã ºðòãèéã тухайн үйл ажиллагаандтухайн үйл ажиллагаанд á¿ðýí øèíãýýæ áàéâàë óã õ¿÷èí á¿ðýí øèíãýýæ áàéâàë óã õ¿÷èí ç¿éëèéã õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éë ãýäýã. ç¿éëèéã õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éë ãýäýã.

Æèøýý íü, ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, ò¿ëø, Æèøýý íü, ò¿¿õèé ýä ìàòåðèàë, ò¿ëø, õºäºëìºð ãýõ ìýò. õºäºëìºð ãýõ ìýò.

Õºäºëìºð íüÕºäºëìºð íü

Õºäºëìºð íü Õºäºëìºð íü сургалтынсургалтын íýã óäààãèéí íýã óäààãèéí ïðîöåññò îðîëöîí õýëáýð ä¿ðñýý ïðîöåññò îðîëöîí õýëáýð ä¿ðñýý ººð÷èëäºãã¿é áîëîâ÷ ººð÷èëäºãã¿é áîëîâ÷ суралцагчдадсуралцагчдад ººðèéíõºº ºðòººðèéíõºº ºðòөөãã ((мэдлэг, мэдээллийг мэдлэг, мэдээллийг бүрэн түгээдэгбүрэн түгээдэг)-èéã á¿ðýí øèíãýýæ )-èéã á¿ðýí øèíãýýæ áàéäãààðàà õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëòýé áàéäãààðàà õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëòýé îéðîëöîî áàéäàã ó÷èð õóâüñàõ õ¿÷èí îéðîëöîî áàéäàã ó÷èð õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëä òîîöäîã. ç¿éëä òîîöäîã.

òîãòìîë õ¿÷èí ç¿éëñòîãòìîë õ¿÷èí ç¿éëñ

Õàðèí Õàðèí сургалтынсургалтын õýä õýäýí óäààãèéí õýä õýäýí óäààãèéí ïðîöåññò äàõèí äàâòàí îðîëöîí õýëáýð ïðîöåññò äàõèí äàâòàí îðîëöîí õýëáýð ä¿ðñýý á¿ðýí õàäãàëæ, ººðèéíõºº ºðòãèéã ä¿ðñýý á¿ðýí õàäãàëæ, ººðèéíõºº ºðòãèéã тухайн сургалтандтухайн сургалтанд ýëýãäýëèéíõýý ýëýãäýëèéíõýý õýìæýýãýýð áàãà áàãààð øèíãýýæ áóé õýìæýýãýýð áàãà áàãààð øèíãýýæ áóé õ¿÷èí ç¿éëñèéã òîãòìîë õ¿÷èí ç¿éëñ õ¿÷èí ç¿éëñèéã òîãòìîë õ¿÷èí ç¿éëñ ãýäýã. Æèøýý íü ãýäýã. Æèøýý íü сургуулийнсургуулийн áàéø áàéøииí í áàðèëãà, áàðèëãà, ширээ сандал, сургалтын ширээ сандал, сургалтын òòехник хэрэгсэлехник хэрэгсэл ãýõ ìýò. ãýõ ìýò.

Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëººëëèéã Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëñèéí íºëººëëèéã èëýðõèéëýõèéí òóëä íèéò, äóíäàæ, èëýðõèéëýõèéí òóëä íèéò, äóíäàæ, àõèóö á¿òýýàõèóö á¿òýýмжийнмжийн òóõàé îéëãîëòûã àâ÷ òóõàé îéëãîëòûã àâ÷ ¿çýõ õýðýãòýé. ¿çýõ õýðýãòýé.

Õýä õýäýí õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëñèéã àøèãëàí áèé Õýä õýäýí õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëñèéã àøèãëàí áèé áîëãîñîí áîëãîñîí сургалтын үр дүнгсургалтын үр дүнг íèéò á¿òýý íèéò á¿òýýмжмж ãýäýã. ãýäýã.

TP=FC+VCTP=FC+VC Íèéò á¿òýýÍèéò á¿òýýмжмжèéèéнн òîî õýìæýýã ò¿¿íèéã òîî õýìæýýã ò¿¿íèéã бүтээхэдбүтээхэд

çàðöóóëñàí õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëä õàðüöóóëàõàä çàðöóóëñàí õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëä õàðüöóóëàõàä äóíäàæ á¿òýýäóíäàæ á¿òýýмжмжèéèéнн òîî õýìæýý ãàðíà. òîî õýìæýý ãàðíà.

AP=Q/F1AP=Q/F1 Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã ìàø áàãà õýìæýýãýýð Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã ìàø áàãà õýìæýýãýýð

íýìýãä¿¿ëñíýýð áèé áîëîõ íèéò á¿òýýíýìýãä¿¿ëñíýýð áèé áîëîõ íèéò á¿òýýмжийнмжийн ºñºëòèéí õýìæýýã àõèóö á¿òýýºñºëòèéí õýìæýýã àõèóö á¿òýýмжмж ãýäýã. ãýäýã.

MP=∆Q/∆F1 MP=∆Q/∆F1

Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã íýìæ õýðýãëýñíýýð Õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã íýìæ õýðýãëýñíýýð íèéò á¿òýýíèéò á¿òýýмжмжèéèéнн õýìæýý ºñíº. Ãýõäýý ýíý õýìæýý ºñíº. Ãýõäýý ýíý ºñºëò íü òóõàéí òåõíîëîãèéí õ¿ðýýíä ºñºëò íü òóõàéí òåõíîëîãèéí õ¿ðýýíä õÿçãààðëàãäàíà. õÿçãààðëàãäàíà.

Ãðàôèê 4Ãðàôèê 4 MEZO grafic 1 MEZO grafic 1

Àõèóö á¿òýýÀõèóö á¿òýýмжмж íü íèéò íü íèéò á¿òýýá¿òýýмжмжèéèéнн ìóðóéí ÿìàð íýãýí öýã ìóðóéí ÿìàð íýãýí öýã äýýðõ òàíãåíñ ºíöºãòýé òýíö¿¿. äýýðõ òàíãåíñ ºíöºãòýé òýíö¿¿.

Tgα=AXTgα=AX11/X/X00 X X11

Íèéò á¿òýýÍèéò á¿òýýмжмж ººðèéí õàìãèéí èõ ººðèéí õàìãèéí èõ óòãàòàà õ¿ðýõýä äóíäàæ á¿òýýóòãàòàà õ¿ðýõýä äóíäàæ á¿òýýмжмж òýãòýé òýíö¿¿ áîëíî.òýãòýé òýíö¿¿ áîëíî. ÀÐ=0ÀÐ=0 öýã õ¿ðòýë ÌÐ>0 áàéíà. öýã õ¿ðòýë ÌÐ>0 áàéíà. Ò¿¿íýýñ öààø ÌÐ<0 áîëíî. Ò¿¿íýýñ öààø ÌÐ<0 áîëíî.

Õýðýâ MU=0 ýñâýë MU<0 áîë Õýðýâ MU=0 ýñâýë MU<0 áîë сургалтын үйл ажиллагаа сургалтын үйл ажиллагаа ýäèéí ýäèéí çàñãèéí çàñãèéí утгаа алдана. утгаа алдана. Èéìä Èéìä сургуулийн үйл ажиллагаанысургуулийн үйл ажиллагааны ôóíêöèéã ò¿¿íèé á¿òýýìæ ýåðýã ôóíêöèéã ò¿¿íèé á¿òýýìæ ýåðýã óòãàòàé áàéâàë ë àøèãëàíà. ÌÑ=MP óòãàòàé áàéâàë ë àøèãëàíà. ÌÑ=MP ¿åä çàðäàë õàìãèéí áàãà áàéíà.¿åä çàðäàë õàìãèéí áàãà áàéíà.

Õýðýâ àõèóö á¿òýýÕýðýâ àõèóö á¿òýýмжмжèéèéнн ìºíãºí ìºíãºí èëýðõèéëëèéã MRP, àõèóö èëýðõèéëëèéã MRP, àõèóö çàðäëûã MRC-ýýð èëýðõèéëáýë çàðäëûã MRC-ýýð èëýðõèéëáýë íººöèéã àøèãëàõ ä¿ðýì íü íººöèéã àøèãëàõ ä¿ðýì íü MRP=MRC òýíöâýðýýð MRP=MRC òýíöâýðýýð èëýðõèéëýãäýõ áîëíî. ªºðººð èëýðõèéëýãäýõ áîëíî. ªºðººð õýëáýë, àøãèéã õàìãèéí èõ áîëãîõûí õýëáýë, àøãèéã õàìãèéí èõ áîëãîõûí òóëä òóëä сургуульсургууль á¿ð äóðûí íýìýëò á¿ð äóðûí íýìýëò íýãæ íººöèéí õýðýãëýõ ¸ñòîé áîëíî. íýãæ íººöèéí õýðýãëýõ ¸ñòîé áîëíî. Àøèã ìàêñèìóì áîëòîë íýìýëò íýãæ Àøèã ìàêñèìóì áîëòîë íýìýëò íýãæ íººö á¿ð íèéò çàðäëûã áèø, õàðèí íººö á¿ð íèéò çàðäëûã áèø, õàðèí íèéò îðëîãûã ºñãºäºã. íèéò îðëîãûã ºñãºäºã.

..

..

Сургуулийн үйл ажиллагааныСургуулийн үйл ажиллагааны íººö á¿ðò íººö á¿ðò çàðöóóëæ áóé ñ¿¿ë÷èéí òºãðºã íü èæèë çàðöóóëæ áóé ñ¿¿ë÷èéí òºãðºã íü èæèë õýìæýýíèé àõèóö á¿òýýõýìæýýíèé àõèóö á¿òýýмжмж áèé áîëãîæ áèé áîëãîæ áàéãàà íºõöºëä áàéãàà íºõöºëä сургуулийнсургуулийн çàðäàë çàðäàë õàìãèéí áàãà áàéäàã. ¯¿íèéã õàìãèéí áàãà õàìãèéí áàãà áàéäàã. ¯¿íèéã õàìãèéí áàãà çàðäàëûí çàð÷èì áóþó ä¿ðýì ãýäýã. çàðäàëûí çàð÷èì áóþó ä¿ðýì ãýäýã.

MRPMRP11/P/P11=MRP=MRP22/P/P22=…=MRP=…=MRPnn/P/Pnn

Õàìãèéí áàãà çàðäëûí çàð÷èì áóþó ä¿ðýì Õàìãèéí áàãà çàðäëûí çàð÷èì áóþó ä¿ðýì íü íü сургуулийнсургуулийн òýíöâýðèéí íºõöëèéã òýíöâýðèéí íºõöëèéã õàíãàäàã. õàíãàäàã.

..

Á¿õ õ¿÷èí ç¿éëèéí ºãººæ èæèë ¿åä òýäãýýðèéã Á¿õ õ¿÷èí ç¿éëèéí ºãººæ èæèë ¿åä òýäãýýðèéã äàõèí õóâààðèëàõ øààðäëàãàã¿é áîëäîã. Ó÷èð íü äàõèí õóâààðèëàõ øààðäëàãàã¿é áîëäîã. Ó÷èð íü áóñàäòàé õàðüöóóëàõàä èë¿¿ èõ îðëîãî àâ÷ðàõ áóñàäòàé õàðüöóóëàõàä èë¿¿ èõ îðëîãî àâ÷ðàõ íººö áàéõã¿é, á¿ãä èæèë. íººö áàéõã¿é, á¿ãä èæèë. Сургуулийн удирдлагаСургуулийн удирдлага сургалтынсургалтын õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí îíîâ÷òîé õîñëîë íü õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí îíîâ÷òîé õîñëîë íü сургалтын үйл ажиллагаанысургалтын үйл ажиллагааны ìàêñèìóì ò¿âøèíã ìàêñèìóì ò¿âøèíã õàíãàæ áàéãàà ¿åä òýíöâýðèéí áàéäàëä îðøäîã. õàíãàæ áàéãàà ¿åä òýíöâýðèéí áàéäàëä îðøäîã. Õàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýì íü çºâõºí á¿õ íººöèéí Õàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýì íü çºâõºí á¿õ íººöèéí öîãöîä õàìààðààä çîãñîõã¿é íýãýí áóþó õýä õýäýí öîãöîä õàìààðààä çîãñîõã¿é íýãýí áóþó õýä õýäýí íººöèéã íººöèéã сургуулийнсургуулийн ÿíç á¿ðèéí ïðîöåññò ÿíç á¿ðèéí ïðîöåññò àøèãëàõàä õàìààðàãäàíà. Õàìãèéí áàãà çàðäëûí àøèãëàõàä õàìààðàãäàíà. Õàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýì ä¿ðýì суралцагчдынсуралцагчдын õàíàìæ õàìãèéí èõ áàéõ õàíàìæ õàìãèéí èõ áàéõ ä¿ðýìòýé èæèëõýí áàéäàã. ä¿ðýìòýé èæèëõýí áàéäàã.

ͺºöèéí àõèóö á¿òýýìæͺºöèéí àõèóö á¿òýýìæ ͺºöèéí àõèóö á¿òýýìæ ãýäýã íü ÷óõàìäàà ͺºöèéí àõèóö á¿òýýìæ ãýäýã íü ÷óõàìäàà

сургуулийн нөөц сургуулийн нөөц áàÿëàãûí áàÿëàãûí сургалтын процесс сургалтын процесс дахдах õóâü íýìðèéí õýìæ¿¿ð þì. Ýíýõ¿¿ õóâü íýìýð õóâü íýìðèéí õýìæ¿¿ð þì. Ýíýõ¿¿ õóâü íýìýð íü ò¿¿íèé øèíæ ÷àíàðààñ õàìààðàõààñ ãàäíà íü ò¿¿íèé øèíæ ÷àíàðààñ õàìààðàõààñ ãàäíà òóõàéí íººöèéí õîîðîíäûí õàðüöàà áîëîí áóñàä òóõàéí íººöèéí õîîðîíäûí õàðüöàà áîëîí áóñàä íººö¿¿äèéí õîîðîíäûí õàðüöààíààñ èõýýõýí íººö¿¿äèéí õîîðîíäûí õàðüöààíààñ èõýýõýí õàìààðäàã.õàìààðäàã. Сургуулийн удирдлага Сургуулийн удирдлага íººöèéí íººöèéí àøèãëàëàøèãëàëттààñ òîäîðõîé õýìæýýíèé ºñºëò, àøãèéã ààñ òîäîðõîé õýìæýýíèé ºñºëò, àøãèéã õ¿ñýæ áàéäàã. Òèéìýýñ íººöèéí àõèóö á¿òýýìæ õ¿ñýæ áàéäàã. Òèéìýýñ íººöèéí àõèóö á¿òýýìæ ìºíãºí èëýðõèéëëýýð ò¿¿íèé ¿íýýñ áàãàã¿é áàéõ ìºíãºí èëýðõèéëëýýð ò¿¿íèé ¿íýýñ áàãàã¿é áàéõ õýðýãòýé. MRPõýðýãòýé. MRPii≥P≥Pii

MRPMRPii≥P≥Pii íü íººöèéí ¿íý ýíý õ¿÷èí íü íººöèéí ¿íý ýíý õ¿÷èí ç¿éëèéí àõèóö á¿òýýìæèéã õýìæèæ ç¿éëèéí àõèóö á¿òýýìæèéã õýìæèæ

èëýðõèéëäýã èëýðõèéëäýã

MRP, PMRP, P

BB C C A P A P MRP MRP

Î Õ VC Î Õ VC

Õýðýâ íººöèéí ¿íý =P, õàðèí ÂÑ ìóðóé Õýðýâ íººöèéí ¿íý =P, õàðèí ÂÑ ìóðóé àõèóö á¿òýýìæèéí ºðòãºí èëýðõèéëýë MRP àõèóö á¿òýýìæèéí ºðòãºí èëýðõèéëýë MRP áîë áîë сургалтынсургалтын үйл ажиллагаа үйл ажиллагаа ¿ðãýëæëýí ¿ðãýëæëýí ÿâàãäàõ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä ÿâàãäàõ áîëíî. Ýíý òîõèîëäîëä сургуулийн сургуулийн удирдлагаудирдлага ººðèéí îðëîãîî ìàêñèìóì áîëãîõ ººðèéí îðëîãîî ìàêñèìóì áîëãîõ áîëíî. Õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì áîë õàìãèéí áîëíî. Õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì áîë õàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýìèéã öààøèä óëàì áàãà çàðäëûí ä¿ðýìèéã öààøèä óëàì áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ÿâäàë áàéäàã. áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ÿâäàë áàéäàã. Õàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýìÕàìãèéí áàãà çàðäëûí ä¿ðýì

MRPMRP11/P/P11=MRP=MRP22/P/P22=…=MRP=…=MRPnn/P/Pnn

õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì

MRPMRP11/P/P11=MRP=MRP22/P/P22=…=MRP=…=MRPnn/P/Pnn=1=1

áóþóáóþó MRP MRPii=P=Pii –ýýð òîäîðõîéëîãääîã. –ýýð òîäîðõîéëîãääîã.

66

Õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì íü ºðñºë人íò çàõ Õàìãèéí èõ àøãèéí ä¿ðýì íü ºðñºë人íò çàõ çýýëä çýýëä сургуусургууëèéí á¿õ õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí ëèéí á¿õ õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí àõèóö á¿òýýàõèóö á¿òýýмжмжèéèéнн ìºíãºí èëýðõèéëýë ìºíãºí èëýðõèéëýë òýäãýýðèéí ¿íýòýé òýíö¿¿ ãýñýí óòãûã òýäãýýðèéí ¿íýòýé òýíö¿¿ ãýñýí óòãûã èëýðõèéëäýã. ªºðººð õýëáýë, àøèãëàãäàæ èëýðõèéëäýã. ªºðººð õýëáýë, àøèãëàãäàæ áàéãàà íººö á¿ðèéí àõèóö á¿òýýáàéãàà íººö á¿ðèéí àõèóö á¿òýýмжийнмжийн ìºíãºí ìºíãºí èëýðõèéëýë ò¿¿íèé ¿íýòýé òýíö¿¿ ãýñýí ¿ã èëýðõèéëýë ò¿¿íèé ¿íýòýé òýíö¿¿ ãýñýí ¿ã þì. Èéìýýñ àõèóö á¿òýýìæèéí îíîë þì. Èéìýýñ àõèóö á¿òýýìæèéí îíîë сургуусургууëèéí ëèéí õ¿÷èí ç¿éë á¿ðò ò¿¿íèé áèé áîëãîñîí îðëîãî õ¿÷èí ç¿éë á¿ðò ò¿¿íèé áèé áîëãîñîí îðëîãî õàìààðàãäàíà ãýæ ¿çäýã. Òóõàéëáàë, õàìààðàãäàíà ãýæ ¿çäýã. Òóõàéëáàë, õºäºëìºð – öàëèí, ãàçàð – ðåíò, êàïèòàë – õ¿¿, õºäºëìºð – öàëèí, ãàçàð – ðåíò, êàïèòàë – õ¿¿, àæ àõóé ýðõëýãõ ÷àäâàð – àøèã ãýñýí àæ àõóé ýðõëýãõ ÷àäâàð – àøèã ãýñýí îðëîãûã áèé áîëãîäîã. îðëîãûã áèé áîëãîäîã.

66

Сургуулийн удирдлагаСургуулийн удирдлага á¿ðèéí ºìíº á¿ðèéí ºìíº сургалтыгсургалтыг ÿàæ ÿàæ явуулахявуулах âý, ÿìàð âý, ÿìàð íººöèéã àøèãëàõ âý? èõ áàãà ÿìàð íººöèéã àøèãëàõ âý? èõ áàãà ÿìàð ò¿âøèíä àøèãëàõ âý ãýõ çýðýã ò¿âøèíä àøèãëàõ âý ãýõ çýðýã ñîíãîëòûí õýä õýäýí àñóóäàë ãàð÷ ñîíãîëòûí õýä õýäýí àñóóäàë ãàð÷ èðäýã. Ýäãýýð àñóóäëûí ñ¿¿ë÷èéíõ íü èðäýã. Ýäãýýð àñóóäëûí ñ¿¿ë÷èéíõ íü òåõíîëîãèéí øèíæ ÷àíàðààñ ãàäíà òåõíîëîãèéí øèíæ ÷àíàðààñ ãàäíà íººöèéí ºðò㺺ñ õàìààð÷ áàéíà. íººöèéí ºðò㺺ñ õàìààð÷ áàéíà. Òýãýõëýýð ñîíãîëòûí àñóóäàë Òýãýõëýýð ñîíãîëòûí àñóóäàë òåõíèêèéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí ãýñýí òåõíèêèéí áîëîí ýäèéí çàñãèéí ãýñýí õî¸ð àñïåêòûã àãóóëæ áàéäàã.õî¸ð àñïåêòûã àãóóëæ áàéäàã.

Îäîî Îäîî сургалтынсургалтын òåõíîëîãèéí ¿ð òåõíîëîãèéí ¿ð àøèãòàé ñîíãîëòûí òóõàé àâ÷ àøèãòàé ñîíãîëòûí òóõàé àâ÷

¿çüå¿çüå. .

СургалтандСургалтанд òîãòìîë áà õóâüñàõ õ¿÷èí òîãòìîë áà õóâüñàõ õ¿÷èí ç¿éëèéã ÿíç á¿ðèéí õýìæýýãýýð ç¿éëèéã ÿíç á¿ðèéí õýìæýýãýýð àøèãëàäàã. Ãýõäýý ýíä çºâõºí àøèãëàäàã. Ãýõäýý ýíä çºâõºí õºäºëìºð, êàïèòàë ãýñýí õî¸ð õ¿÷èí õºäºëìºð, êàïèòàë ãýñýí õî¸ð õ¿÷èí ç¿éë àøèãëàäàã ãýæ ¿çüå.ç¿éë àøèãëàäàã ãýæ ¿çüå.

FF11=L; F=L; F22=K =K

66

F2 IIIF2 III K IIK II II5 A 5 A ∆ ∆K=2K=244

3 B 3 B ∆ ∆K=1K=12 ∆L=1 C 300 2 ∆L=1 C 300

∆ ∆K=1 200 K=1 200 1 ∆L=1 D 1001 ∆L=1 D 100 ∆ ∆L=2 L=2 0 10 1 22 33 44 55 66 L L

F1F1

.. Çóðàãò ºãºãäñºí Çóðàãò ºãºãäñºí сургалтын сургалтын òåõíîëîãèéí ¿åä òåõíîëîãèéí ¿åä òîäîðõîé òîî õýìæýýíèé (100) òîäîðõîé òîî õýìæýýíèé (100) сурагчдыгсурагчдыг сургахадсургахад À À öýãò êàïèòàëûã èõ (5), õºäºëìºðèéã áàãà (1) öýãò êàïèòàëûã èõ (5), õºäºëìºðèéã áàãà (1) õýðýãëýõ áà D öýãò õºäºëìºðèéã èõ (5), êàïèòàëûã õýðýãëýõ áà D öýãò õºäºëìºðèéã èõ (5), êàïèòàëûã áàãà (1) õýðýãëýíý. Ýñâýë çàâñðûí âàðèàíòóóä  áàãà (1) õýðýãëýíý. Ýñâýë çàâñðûí âàðèàíòóóä  öýãò (êàïèòàë 3, õºäºëìºð 2) áîëîí Ñ öýãò (êàïèòàë öýãò (êàïèòàë 3, õºäºëìºð 2) áîëîí Ñ öýãò (êàïèòàë 2, õºäºëìºð 3) áàéæ áîëíî. Õýðýâ èæèë õýìæýýíèé 2, õºäºëìºð 3) áàéæ áîëíî. Õýðýâ èæèë õýìæýýíèé сурагчдыгсурагчдыг сургах нөхцлийгсургах нөхцлийг õàíãàõ á¿õ íººö¿¿äèéí õàíãàõ á¿õ íººö¿¿äèéí õîñëîëûã õîëáîâîë èçîêâàíò ¿¿ñíý. Õýðýâ èçîêâàíò õîñëîëûã õîëáîâîë èçîêâàíò ¿¿ñíý. Õýðýâ èçîêâàíò òàñðàëòã¿é øóëóóíóóä áàéíà ãýâýë íººö¿¿äèéí òàñðàëòã¿é øóëóóíóóä áàéíà ãýâýë íººö¿¿äèéí áîëîìæèò õîñëîëóóäûí òîî õÿçãààðã¿é áàéíà. Ýíý íü áîëîìæèò õîñëîëóóäûí òîî õÿçãààðã¿é áàéíà. Ýíý íü сургалтыгсургалтыг çîõèîí áàéãóóëàõ òàëààð ãàðãàõ çîõèîí áàéãóóëàõ òàëààð ãàðãàõ сургуулийнсургуулийн øèéäâýðèéí èõ óÿí õàòàí áàéäëûã øèéäâýðèéí èõ óÿí õàòàí áàéäëûã õàíãàæ ºãäºã. Õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí õóâüä õàíãàæ ºãäºã. Õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí õóâüä èçîêâàíòóóä õîîðîíäîî îãòëîëöîõã¿é. èçîêâàíòóóä õîîðîíäîî îãòëîëöîõã¿é.

Èçîêâàíò êîîðäèíàòûí ýõýýñ õîëäîõ òóòàì Èçîêâàíò êîîðäèíàòûí ýõýýñ õîëäîõ òóòàì сургах сурагчдынсургах сурагчдын òîî õýìæýý ºñíº. òîî õýìæýý ºñíº.

Èçîêâàíòûí áàéðëàë õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí áèå áèåíýý Èçîêâàíòûí áàéðëàë õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí áèå áèåíýý õàðèëöàí îðëîõ ÷àäâàðààñ èõýýõýí õàìààðíà. Fõàðèëöàí îðëîõ ÷àäâàðààñ èõýýõýí õàìààðíà. F11

õ¿÷èí ç¿éëèéí õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõèéí òóëä Fõ¿÷èí ç¿éëèéí õýðýãëýýã íýìýãä¿¿ëýõèéí òóëä F22

õ¿÷èí ç¿éëèéí õýðýãëýýíýýñ òàòãàëçàõàä õ¿÷èí ç¿éëèéí õýðýãëýýíýýñ òàòãàëçàõàä õ¿ðäýã. Èçîêâàíòûí ºíöãèéí êîýôôèöèåíò íýã õ¿÷èí õ¿ðäýã. Èçîêâàíòûí ºíöãèéí êîýôôèöèåíò íýã õ¿÷èí ç¿éë íºãºº õ¿÷èí ç¿éëýý òåõíèêèéí õóâüä õýðõýí ç¿éë íºãºº õ¿÷èí ç¿éëýý òåõíèêèéí õóâüä õýðõýí îðëîæ áóéã ¿ç¿¿ëäýã. Èéìýýñ ýíý êîýôôèöèåíòèéí îðëîæ áóéã ¿ç¿¿ëäýã. Èéìýýñ ýíý êîýôôèöèåíòèéí òóéëûí óòãà íü òåõíèê îðëóóëàëòûí àõèóö íîðìûã òóéëûí óòãà íü òåõíèê îðëóóëàëòûí àõèóö íîðìûã èëýðõèéëäýã. èëýðõèéëäýã.

MRTSMRTSLKLK=dy/dx=-∆k/∆L=dy/dx=-∆k/∆L

..

Õºäºëìºðèéí çàðäëûí ºñºëò íü êàïèòàëûí Õºäºëìºðèéí çàðäëûí ºñºëò íü êàïèòàëûí çàðäëûã áóóðóóëíà. Ýíý íü õºäºëìºðèéí çàðäëûã áóóðóóëíà. Ýíý íü õºäºëìºðèéí àõèóö á¿òýýìæ áóóð÷, êàïèòàëûí àõèóö àõèóö á¿òýýìæ áóóð÷, êàïèòàëûí àõèóö á¿òýýìæ ºñíº ãýñýí ¿ã þì. ªºðººð õýëáýë, á¿òýýìæ ºñíº ãýñýí ¿ã þì. ªºðººð õýëáýë,

MRTSMRTSLKLK= - ∆k/∆L=MP= - ∆k/∆L=MPLL/MP/MPKK

ßìàð íýãýí õ¿÷èí ç¿éëèéí áóñäûãàà îðëîõ ßìàð íýãýí õ¿÷èí ç¿éëèéí áóñäûãàà îðëîõ òåõíèê îðëóóëàëòûí àõèóö íîðì áóóðíà òåõíèê îðëóóëàëòûí àõèóö íîðì áóóðíà ãýäýã íü äóðûí íººöèéí àøèãëàëòûí ¿ð àøèã ãýäýã íü äóðûí íººöèéí àøèãëàëòûí ¿ð àøèã õÿçãààðëàãäàæ áóé èëýðõèéëíý. õÿçãààðëàãäàæ áóé èëýðõèéëíý.

..

Êàïèòàëûã õºäºëìºðººð îðëóóëàõûí Êàïèòàëûã õºäºëìºðººð îðëóóëàõûí õýðýýð ñ¿¿ë÷èéí íýãæèéí ºãººæ õýðýýð ñ¿¿ë÷èéí íýãæèéí ºãººæ áóóðäàã. ªºðººð õýëáýë, áóóðäàã. ªºðººð õýëáýë, õºäºëìºðèéí á¿òýýìæ áóóðäàã. õºäºëìºðèéí á¿òýýìæ áóóðäàã. Õºäºëìºðèéã êàïèòàëààð Õºäºëìºðèéã êàïèòàëààð îðëóóëàõàä êàïèòàëûí á¿òýýìæ îðëóóëàõàä êàïèòàëûí á¿òýýìæ áóóðíà. Ýíý íü áóóðíà. Ýíý íü

MPL*∆L+MPK*∆K=0MPL*∆L+MPK*∆K=0

ãýñýí ¿ã þì. ãýñýí ¿ã þì.

СургалтыгСургалтыг çºâõºí èçîêâàíûí çºâõºí èçîêâàíûí òóñëàìæòàéãààð øèíæëýõýä òóñëàìæòàéãààð øèíæëýõýä õàíãàëòã¿é.õàíãàëòã¿é.

Õýðýâ FÕýðýâ F11 õ¿÷èí ç¿éëèéí ¿íý Ð õ¿÷èí ç¿éëèéí ¿íý Ð11, F, F22-ûíõ Ð-ûíõ Ð22 áîë Ñ ãýñýí òîäîðõîé õýìæýýíèé òºñâèéã áîë Ñ ãýñýí òîäîðõîé õýìæýýíèé òºñâèéã õóâààðèëàíà. õóâààðèëàíà. Сургуулийн удирдлагаСургуулийн удирдлага F F11 õ¿÷èí ç¿éëèéã Õ íýãæ, Fõ¿÷èí ç¿éëèéã Õ íýãæ, F22 õ¿÷èí ç¿éëèéã õ¿÷èí ç¿éëèéã Ó íýãæ õóäàëäàí àâ÷ áîëíî. Ó íýãæ õóäàëäàí àâ÷ áîëíî.

C=PC=P11X+PX+P22YY ýñâýë ýñâýë

Y=-(PY=-(P11/P/P22)X+C/P)X+C/P22

Ýíý òýãøèòãýë Ýíý òýãøèòãýë сургалтандсургалтанд çàðöóóëàãäàõ çàðöóóëàãäàõ èæèë çàðäàë á¿õèé íººö¿¿äèéí õîñëîëûã èæèë çàðäàë á¿õèé íººö¿¿äèéí õîñëîëûã øóóä õàðóóëæ áàéíà. øóóä õàðóóëæ áàéíà.

СургуулСургуулèéí èéí удирдлагын удирдлагын õóäàëäàí àâõóäàëäàí àâчч ччàäàõ Fàäàõ F11, F, F22 õ¿ õ¿ччèí ç¿éëèéí õýìæýýã èí ç¿éëèéí õýìæýýã èëýðõèéëñýí øóëóóíûã (M’N’; MN; èëýðõèéëñýí øóëóóíûã (M’N’; MN; M’’N’’) èçîêîñò ãýäýã. M’’N’’) èçîêîñò ãýäýã.

Y (FY (F22))

M’ M’

M M

C/PC/P22

M’’M’’

N’’ N’’ PP11/P/P22 N N’ N N’

C/PC/P11 X (F X (F11))

..

СургуулийнСургуулийнèéí òºñâèéí ºñºëò èéí òºñâèéí ºñºëò áà íººöèéí ¿íèéí áóóðàëò áà íººöèéí ¿íèéí áóóðàëò èçîêîñòûã áàðóóí òèéø èçîêîñòûã áàðóóí òèéø øèëæ¿¿ëíý. Õàðèí òºñâèéí øèëæ¿¿ëíý. Õàðèí òºñâèéí áóóðàëò áà íººöèéí ¿íèéí áóóðàëò áà íººöèéí ¿íèéí ºñºëò íü èçîêîñòûã ç¿¿í òèéø ºñºëò íü èçîêîñòûã ç¿¿í òèéø øèëæ¿¿ëíý.øèëæ¿¿ëíý.

Y(FY(F22))

III III T T II II

I I X(F X(F11) ) Èçîêîñò èçîêâàíò õî¸ðûí ø¿ðãýëöñýí öýã íü Èçîêîñò èçîêâàíò õî¸ðûí ø¿ðãýëöñýí öýã íü

сургуулсургуулèéí òýíöâýðèéí áàéäëûã èëýðõèéëíý. èéí òýíöâýðèéí áàéäëûã èëýðõèéëíý.

ýíý íü íººö õóäàëäàí àâàõàä ýíý íü íººö õóäàëäàí àâàõàä çàðöóóëæ áîëîõ áàéãàà çàðöóóëæ áîëîõ áàéãàà õõөөððөнгөөрөөөнгөөрөө сургахсургах сургалтынсургалтын äýýä õýìæýýíäýý õ¿ð÷ áàéãààã äýýä õýìæýýíäýý õ¿ð÷ áàéãààã õàðóóëäàã. T öýã äýýð èçîêâàíò õàðóóëäàã. T öýã äýýð èçîêâàíò èçîêîñò õî¸ð èæèë íàëàëòòàé èçîêîñò õî¸ð èæèë íàëàëòòàé áàéíà. áàéíà.

Èçîêâàíòûí íàëàëò òåõíèê îðëóóëàëòûí Èçîêâàíòûí íàëàëò òåõíèê îðëóóëàëòûí àõèóö íîðìûã èëýðõèéëäýã áà äàðààõ àõèóö íîðìûã èëýðõèéëäýã áà äàðààõ áàéäëààð èëýðõèéëäýã. áàéäëààð èëýðõèéëäýã.

dy/dx=Pdy/dx=P11/P/P22

ͺºöèéí ¿íý ººð÷ëºëòã¿é áàéõàä ͺºöèéí ¿íý ººð÷ëºëòã¿é áàéõàä сургуулсургуулèéí èéí òºñºâ áàéíãà ºñíº. òºñºâ áàéíãà ºñíº.

..

Y(FY(F22) ) Èçîêâàíòûí èçîêîñòòîé ø¿ðãýñýí öýã¿¿ä-Èçîêâàíòûí èçîêîñòòîé ø¿ðãýñýí öýã¿¿ä-

èéã õîëáîõîä ¿¿ñýõ 0S ìóðóéã õºãæëèéíèéã õîëáîõîä ¿¿ñýõ 0S ìóðóéã õºãæëèéí çàì ãýäýã. Ýíý ìóðóé íü çàì ãýäýã. Ýíý ìóðóé íü сургуулсургуулèéãèéã ºðãºæ¿¿ëýõ ïðîöåññò õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéíºðãºæ¿¿ëýõ ïðîöåññò õ¿÷èí ç¿éë¿¿äèéí õîîðîíäûí õàðüöààíû ºñºëòûí õóðäöûãõîîðîíäûí õàðüöààíû ºñºëòûí õóðäöûã

õàðóóëäàã.õàðóóëäàã. T2 T3 T2 T3 T1 ST1 S

0 X(F0 X(F11) )

Ýíä Ýíä сургуусургууëèéã ºðãºæ¿¿ëýõ ÿâöàä ëèéã ºðãºæ¿¿ëýõ ÿâöàä FF11 õ¿÷èí ç¿éëèéã F õ¿÷èí ç¿éëèéã F22 õ¿÷èí ç¿éëýýñ õ¿÷èí ç¿éëýýñ èõ õýìæýýãýýð àøèãëàæ áàéíà. èõ õýìæýýãýýð àøèãëàæ áàéíà. Õºãæëèéí çàìûí ìóðóéí õýëáýð: Õºãæëèéí çàìûí ìóðóéí õýëáýð: 1) èçîêâàíòûí õýëáýðýýñ1) èçîêâàíòûí õýëáýðýýñ 2) íººöèéí ¿íýýñ õàìààðíà. 2) íººöèéí ¿íýýñ õàìààðíà.Õºãæëèéí çàì êîîðäèíàòûí ýõýýñ Õºãæëèéí çàì êîîðäèíàòûí ýõýýñ ìóðóé, øóëóóí ÿìàð ìóðóé, øóëóóí ÿìàð чч áàéæ áîëíî áàéæ áîëíî

Õýðýâ èçîêâàíòóóäûí õîîðîíäîõ áàéðøëûí çàé Õýðýâ èçîêâàíòóóäûí õîîðîíäîõ áàéðøëûí çàé áàãàñàæ áàéâàë ìàñøòàáààñ õýìíýëòèéí áàãàñàæ áàéâàë ìàñøòàáààñ õýìíýëòèéí ºñºëò áàéãààã ãýðºñºëò áàéãààã ãýðччèëäýã. èëäýã.

Õýðýâ èçîêâàíòóóäûí õîîðîíäîõ Õýðýâ èçîêâàíòóóäûí õîîðîíäîõ баéðøëûí çàé èõñýæ áàéâàë éðøëûí çàé èõñýæ áàéâàë ìàñøòàáààñ õýìíýëò áóóðìàñøòàáààñ õýìíýëò áóóðчч áàéãààã ãýðáàéãààã ãýðччèëäýã. èëäýã.

СургуулийнСургуулийн ºñºëò íººöèéí ºñºëò íººöèéí ºñºëòèéã ïðîïîðöèîíàëüíî øààðäàæ ºñºëòèéã ïðîïîðöèîíàëüíî øààðäàæ áàéãàà ¿åä ìàñøòàáààñ õýìíýëò áàéãàà ¿åä ìàñøòàáààñ õýìíýëò òîãòìîë áàéíà ãýæ ¿çäýã. òîãòìîë áàéíà ãýæ ¿çäýã.

Èíãýõëýýð èçîêâàíò íü Èíãýõëýýð èçîêâàíò íü сургуулсургуулèéí òóõàéí èéí òóõàéí õýìæýýíèé àìæèëòàíä áàéãàà íººöèéã õýìæýýíèé àìæèëòàíä áàéãàà íººöèéã õýìíýëòòýé àøèãëàõàä õ¿ðãýõýýñ ãàäíàõýìíýëòòýé àøèãëàõàä õ¿ðãýõýýñ ãàäíà боловсролын салбарболовсролын салбар äàõü äàõü сургуулийнсургуулийн õàìãèéí áàãà ¿ð àøãèéí õýìæýýã õàìãèéí áàãà ¿ð àøãèéí õýìæýýã òîäîðõîéëæ ºãäºãòîäîðõîéëæ ºãäºã. .

СургуульдСургуульд ìàñøòàáààñ õýìíýëò ºñºæ áàéãàà ìàñøòàáààñ õýìíýëò ºñºæ áàéãàà òîõèîëäîëä òîõèîëäîëä сургалтынсургалтын õýìæýýã íýìýãä¿¿ëýõ õýìæýýã íýìýãä¿¿ëýõ øààðäëàãàòàé. ßàãààä ãýâýë ýíý íü áàéãàà íººöºº øààðäëàãàòàé. ßàãààä ãýâýë ýíý íü áàéãàà íººöºº õàðüöàíãóé õýìíýõýä õ¿ðãýñýí. õàðüöàíãóé õýìíýõýä õ¿ðãýñýí.

Èçîêâàíò èçîêîñòòîé ø¿ðãýëöñýí íü çºâõºí Èçîêâàíò èçîêîñòòîé ø¿ðãýëöñýí íü çºâõºí сургалтын сургалтын òåõíîëîãèéí ¿ð àøãèéã òîäîðõîéëîõ òåõíîëîãèéí ¿ð àøãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ îëãîîä çîãñîõã¿é, ìºí ýäèéí çàñãèéí ¿ð áîëîìæ îëãîîä çîãñîõã¿é, ìºí ýäèéí çàñãèéí ¿ð àøãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ îëãîäîã. àøãèéã òîäîðõîéëîõ áîëîìæ îëãîäîã.

ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ ÀÍÕÀÀÐÀË ÒÀÂÜÑÀÍÄ ÁÀßÐËÀËÀÀÁÀßÐËÀËÀÀ

Àìæèëò õ¿ñüåÀìæèëò õ¿ñüå