Department of EducationRegion V

Division of Camarines SurBuhi District

CAGMASLOG ELEMENTARY SCHOOL

BUDGET OF WORKSINING V at VI

School Year 2012-2013

FIRST QUARTER INSTRUCTION ( AESTHETIC PERCEPTION)A. Naipamamalas ang kaalaman at pag-unawa sa mga elemento ng sining1. Naipamamalas ang kaalaman at pag-unawa sa linya.1.1 Napaghahambing-hambing ang mga katangian ng linya:* tuluy-tuloy (continuous)* tuldok-tuldok (dotted)* putul-putol (broken)* linyang hindi gumagalaw (static)* linyang tila gumagalaw (dynamic)1.2 Nakalilikha ng disenyo na nagpapakita ngdalawa o higit pang katangian ng linya atnaipaliliwanag/naisusulat ito sa sarilingtalaarawan1.3 Nakalilikha ng komposisyong nagpapakita ngmga linyang nagbibigay-kahulugan sa musika,kilos at sayaw at naipakikita ito sa pamamagitan ng maliit na pagtatanghal(exhibit)2. Naipakikita ang kamalayan, kaalaman at pag-unawa sa hugis2.1 Naipakikita kung paano nabubuo ang hugis sa pamamagitan ng linya

2.2 Nakapagbibigay ng mga halimbawa ng mgahugis na nagpapakita ng linya2.3 Nakalilikha ng isang gawang pansining nanagpapakita kung paano nagagawang hugis atespasyo ang mga linya3. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa kulay3.1 Nasasabi ang mga sangkap ng kulay tulad ng:• katawagan sa kulay (hue)• kapusyawan o kadiliman ng kulay (value orlightness and darkness of color)• katingkaran o kalamlaman ng kulay (intensityor brightness and dullness of a color)3.2 Nakikilala ang isang kulay na matingkad oMalamlam3.3 Naipakikita kung paano gagawing malamlamang isang matingkad na kulay

3.4 Nakalilikha ng isang gawaing pansining nanagpapakita ng:• katingkaran at kalamlaman ng kulay at nipaliliwanag ang kahulugan nito sa isangnakasulat na talaarawan4. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa Tekstura4.1 Nakikilala ang tatlong uri ng tekstura:* tunay (tactile)* artipisyal* biswal4.2 Nauuri ang mga bagay ayon sa tatlong uri ngTekstura

B. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa mga prinsipyo ng sining1. Naipahahayag ang kaalaman at pag-unawa sa balance

A. Naipamamalas ang kaalaman at pag-unawa sa mga elemento ng sining1. Naipamamalas ang kaalaman at pag-unawa sa linya1.1 Natatalakay kung paano naipakikita ang galaw (movement) at lawak sa paningin (illusion of space) ng espasyo sa pamamagitan ng mgapayak na linya

1.2 Naiisa-isa ang mga paraan kung paanonapalawak sa paningin ang espasyo sapamamagitan ng mga linya

1.3 Nakalilikha ng gawaing sining na tila maymalawak na espasyo sa pamamagitan ng mgapayak na linya. Nabibigyang kahulugan ito atnisusulat sa sariling talaarawan

2. Naipakikita ang kamalayan, kaalaman at pag-unawa sa hugis2.1 Nakalilikha ng komposisyong may tatlongdimensiyon ang lawak sa pamamagitan nglaki, posisyon at pagsasanib-sanib ng mgahugis2.2 Naiuugnay ang angkop na damdamin salarawang may kakaunti o maraming hugis2.3 Nakalilikha ng komposisyon na may tatlongdimensiyong lawak ng hugis, linya at espasyo

3. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa kulay3.1 Naibibigay ang kumbinasyon ng mga kulay na makikita sa color wheel tulad ng:• malamig na mga kulay• mainit na mga kulay• mga kulay na analogo• mga kulay na komplementaryo3.2 Naipaliliwanag ang pamamaraan sa paggawa ng kulay mg monokromatiko3.3 Nakalilikha ng mga gawaing pansining nanagpapakita ng:• komplementaryong mga kulay• analogo• monokromatiko at nabibigyang kahulugan ito sa isang isinulat na talaarawan

4. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa tekstura4.1 Nakalilikha ng isang “collage” sapamamagitan ng iba’t ibang tekstura

4.2 Naipakikita sa pamamagitan ng pagkilos opagsayaw ang mga teksturang nasa “collage”at nabibigyang kahulugan ang ginawang kilosB. Naipakikita ang kaalaman at pag-unawa sa mga prinsipyo ng sining1. Natatalakay ang sentro ng kawilihan (center of

1 | B O W : S i b i k a a t K u l t u r a 2 P r e p a r e d b y : A N T H O N Y S . G O N Z A L E S

bilang isang prinsipyo ng sining

1.1 Naibibigay ang kahulugan ng balance

1.2 Nakikilala ang tatlong uri ng balance• simetrikal o formal• asimetrikal o informal• radial o parayos-rayos1.3 Nakalilikha ng isang komposisyon o disenyona nagpapakita ng balance at naipaliliwanagang kahulugan ng likhang sining sa sarilingtalaarawan2. Naipahahayag ang kaalaman at pag-unawa sa proporsyon2.1 Naibibigay ang kahulugan ng proporsyon2.2 Naipakikita ang proporsyon sa isang likhangsining* proporsyon ng sopa sa silid* proporsyon ng bulaklak sa plorera

2.3 Nakapagbibigay ng mapanuring puna sa isanglikhang sining at nakasasali sa talakayan

interest) at pagbibigay-diin (emphasis) nito saisang komposisyon sa pamamagitan ng:• pagpapatingkad sa kulay ng mahalagang bahagi• pagpapalaki sa hugis o anyo ng mahalagangbahagi• paglalagay sa gitna ng mahalagang bahagi1.1 Nakalilikha ng isang komposisyong binibigyang-diin ang sentro ng kawilihan sa iba’t ibang pamamaraan, naipaliliwanag ang kahulugan nito sa sariling talaarawan at naitatanghal ang bagay na ginawa

2. Naipahahayag ang kaalaman at pag-unawa sa harmony2.1 Naibibigay ang kahulugan ng harmonya2.2 Nakalilikha ng isang komposisyongnagpapakita ng harmonya o pagkaugnayugnayng mga kulay naipaliliwanag/naisusulatang kahulugan ng nilikha sa sarilingtalaarawan

SECOND QUARTER INSTRUCTION (A. Naipahahayag ang kaisipan, damdamin,kalooban at imahinasyon sa pamamagitan ngiba’t ibang pamamaraan sa sining1. Naipahahayag ang kaisipan at damdamin sapamamagitan ng malayang pagguhit o pagpipintang mga larawang isinasaad ng isang:• karanasan• panaginip2. Nakalilikha ng balangkas ng sariling katawan(contour drawing) sa pamamagitan ng pagdama atpagguhit nito habang nakapikit ang mata3 Naipakikita ang kakayahan sa paggamit ng iba’tibang bagay at kagamitan sa paglilimbag• tansan, takip ng bote, walis tingting at iba pangpatapong bagay4. Naipakikita ang pagkamalikhain at kakayahan sapaggamit ng krayon sa iba’t ibang pamamaraan• batik• paglilipat ng disenyo5. Naipakikita ang pagkamaparaan sa paggamit ngiba’t ibang bagay sa paggawa ng mosaic• egg shells• papelB. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggawa ngmga tatlong dimensiyong bagay sapamamagitan ng iba’t ibang midya, kagamitanat pamamaraan1. Nakalilikha ng iba’t ibang puppets sa pamamagitanng iba’t ibang pamamaraan• kamay (hand puppet)• pisi o sinulid (string puppet)2. Nakapaghahabi sa pamamagitan ng iba’t ibangbagay at pamamaraan• pisi, patpat, retaso, papel• sanga, dahon at iba pa

A. Naipahahayag ang kaisipan, damdamin,kalooban at imahinasyon sa pamamagitan ngiba’t ibang pamamaraan sa sining1. Naipahahayag sa sariling pamamaraan ng pagguhitang wakas ng isang kuwentong hindi tap

2. Nakalilikha ng kawili-wiling mga anyo mula sa isang payak na bagay o hugis sa pamamagitan ngpagbawas o pagdagdag upang mabago ito3. Naipakikita ang kakayahan sa paggamit ng iba’tibang bagay at kagamitan sa paglilimbag sapamamagitan ng mga bagay mula sa likas nakapaligiran4. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggamit ngkrayon sa iba’t ibang pamamaraan• pagpaplantsa• African Art5. Naipakikita ang pagkamaparaan atpagkamalikhain sa paggamit ng iba’t ibang bagaysa paggawa ng eco-collage• mga likas na bagayB. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggawa ngmga tatlong dimensiyong bagay sapamamagitan ng iba’t ibang midya, kagamitanat pamamaraan1. Naipakikita ang pagkamalikhain sa paggawa ngpapier mache sa pamamagitan ng pira-pirasongpapel (paper strips) at paper pulp

2. Naipakikita ang pagkamalikhain sa pamamagitanng pagtitiklop (origami) tulad ng:• papel na bulaklak• papel na hayop

THIRD QUARTER INSTRUCTION ( ART HERITAGE)A. Naipagmamalaki ang pamana ng sining sapaglinang ng pambansang pagkakilanlan atpagkakaisa

1. Naipagmamalaki ang katutubong sining (folk art)1.1 Natutukoy ang isang katutubong sining na

A. Naipagmamalaki ang pamana ng sining sapaglinang ng pambansang pagkakilanlan atpagkakaisa

1. Naipagmamalaki ang katutubong sining (folk art)

2 | B O W : S i b i k a a t K u l t u r a 2 P r e p a r e d b y : A N T H O N Y S . G O N Z A L E S

pinagyaman ng tribong katutubo1.1 Natutukoy ang ilang katutubong sining na

a) Pag-uukit o paglililok sa kahoyHalimbawa:IFUGAO_ bulòl o anitoMARANAO AT MAGUINDANAO_ sarimanokTAGBANUA_ ibon, bubuliPAETE, LAGUNA

1.1 _ santos

1.2 Nakagagawa ng may kasanayan ng alin mangkatutubong sining na maaaring panregalo o pansariling dekorasyon sa katawanHal.: mga tinuhog na buto sa kwintas, pulserasat hikaw

1.3 Natutukoy ang mga katutubong sining ng ilangkaratig pook o bayanB. SINAUNANG BAGAY; PAG-UNAWA SA SININGBISWAL AT ANG KAUGNAYAN NITO SAKASAYSAYAN AT KULTURA1. Napahahalagahan at natatalakay ang kontribusyongnaidudulot ng sinaunang bagay sa kasaysayan atkultura ng bayan, natutukoy ang istilo, kailan, saan atsino ang may likha1.1 Natutukoy ang mga antigo o sinaunang bagayo gusali na matatagpuan sa sarilingpamayanan_ mga sinaunang bagay o gamit sa museo_ lumang bahay (mahigit 100 taon na)_ lumang simbahan o moske (mosque)_ monumento_ paaralan1.2 Naiisa-isa ang mga panuntunan sapangangalaga ng mga antigo at sinaunangbagay o gusali

1.3 Nakapag-iipon ng mga lumang bagay para samuseo ng paaralan katulad ng:_ mga lumang pera_ mga lumang kagamitan ng mga ninuno(damit, gamit na kahoy at metal)C. DISENYONG KATUTUBO; PAG-UNAWA SASINING BISWAL AT ANG KAUGNAYAN NITO SAKASAYSAYAN AT KULTURA1. Nabibigyan ng pansin ang mga disenyo ng mgaKatutubo1.1 Nakikilala ang ilan sa mga disenyong etnikodisenyong Igorotdisenyong Maguindanaon

1.2 Nakatutuklas ng isang disenyong etniko nalikas o natatangi sa pook o lugar na tinitirhan(kung mayroon nito)1.3 Nakalilikha ng isang dibuhong binubuo ngdisenyong katutuboD. LIKHANG SINING1. Naipagmamalaki ang mga bantog na Pilipinongpintor1.1 Napahahalagahan ang ilang halimbawangsining ng mga dalubhasang pintor ng bayan_ Juan Luna - Spolarium_ Victorio Edades – The Sketch

1.1 Natutukoy ang ilang katutubong sining napinagyaman ng tribong etnikoa) Pagmomolde sa luwad (pottery)Halimbawa:_ Vigan, Ilocos Sur – burnay_ Luzon at Visayas – palayok, paso,banga, tapayan, at iba pab) Paghahabi• basketBohol, Palawan, Ifugao• banigLaminosa ng JoloBanig ng Samar, Leyte, Aklan• telaikat ng Ifugao, CordilleraT’nalak ng T’boli, CotabatoBatik, malong-Maguindanao1.2 Nakagagawa ng may kasanayan ng alin mangkatutubong sining na maaring pagkikitaanHal.: Tuas-Tuas (rain maker) ng PalawanAlahas na yari sa mga bagay bagay sakalikasan katulad ng maliliit na kabibe –Mangyan, Or. Mindoro1.3 Nakalilikha ng payak na halimbawa ng isangkatutubong sining ng bansaB. SINAUNANG BAGAY; PAG-UNAWA SA SININGBISWAL AT ANG KAUGNAYAN NITO SAKASAYSAYAN AT KULTURA1. Napahahalagahan at natatalakay angkontribusyong naidudulot ng sinaunang bagay sakasaysayan at kultura ng bayan, natutukoy angistilo, kailan, saan at sino ang may likha1.1 Natutukoy ang mga antigo o sinaunang bagayo gusali na kilala sa buong bansa_Lumang pera (panahon ng Kastila, Hapon atAmerikano)_Lumang kagamitan, plantsa, gilingan_Fort Santiago_Palasyo ng Malacañang_Bahay ni Jose Rizal sa Calamba, Laguna1.2 Natutukoy ang mga Lumang simbahan nakabilang sa “UNESCO World Heritage”_ San Agustin Church, Intramuros_ Sta. Maria Church, Ilocos Sur_ Miag-ao Church, Iloilo_ Lumang Bahay na Bato sa Vigan, IlocosSur_ Paoay Church, Ilocos Norte1.3 Nakagagawa ng album ng mga sinaunangbagay at mga UNESCO World Heritage mulasa postcard o larawan sa magasin

C. DISENYONG KATUTUBO; PAG-UNAWA SASINING BISWAL AT ANG KAUGNAYAN NITO SAKASAYSAYAN AT KULTURA

1. Napahahalagahan ang mga disenyong katutubo

1.1 Natutukoy ang kahulugan ng ilan sa mgadisenyong katutuboHalimbawa:tao, ibon, ahas, dahon, araw, bituin, tubig,bundok1.2 Nakalilikha ng isang komposisyongginagamitan ng disenyong katutubo

D. LIKHANG SINING1. Napahahalagahan ang mga halimbawang sining ngmga bantog na Pilipinong pintor1.1 Napaghahambing ang pagkakaiba ngmakatotohanan (realistic) sa dimakatotohanang(abstract) ipinintang larawanHalimbawa:

3 | B O W : S i b i k a a t K u l t u r a 2 P r e p a r e d b y : A N T H O N Y S . G O N Z A L E S

_ Fernando Amorsolo – Planting Rice_ H. R. Ocampo - Genesis_ Anita Magsaysay-Ho – Laughter1.2 Natatalakay ang damdaming hinahatid nglarawan

1.3 Natutukoy ang mga elemento ng sining nataglay ng larawan1.4 Nasasabi kung aling elemento ng sining angnangingibabaw1.5 Napaghahambing-hambing ang iba’t ibangistilo o pamamaraan ng pintor_ makaluma_ makabago1.6. Nakapagbibigay ng sariling papuri o puna saisang bantog ng larawan1.7 Nakaguguhit ng isang larawan sa sarilingPamamaraan2. Namamasdan nang may kaluguran ng mga likhangsining ng mga dalubhasang iskultor ng bayan_ Oblation ni Guillermo tolentino

2.1 Namamasdan ang mga iskulturang likha ngmga bantog na iskultor ng Pilipinas_ Napoleon V. Abueva_ Guillermo Tolentino_ Eduardo Castrillo_ Ramon Orlina_ Abdulmari Asia Imao 2.2 Natatalakay/napaghahambing-hambing angiba’t ibang istilo_ makatotohananHal.: Likha ni G. TolentinoMonumento ni Bonifacio_ di-makatotohananHal.: Likha ni N. AbuevaHanging Cross sa UP Chapel3. Natatalakay ang ilang pandaigdig na dalubhasa sasa sining

3.1 Napahahalagahan ang ilang likhang sining ngmga sumusunod:_ Leonardo da Vinci – Mona Lisa, LastSupper_ Michelangelo – Ceiling ng SistineChapel sa Vatican, Pieta, David saFlorence, Italy_ Pablo Picasso – Girl Before A Mirror

“Planting Rice” ni Fernando Amorsolo“Man and Carabao” ni Hernado R. Ocampo

1.2 Naipaliliwanag ang pagkakaiba ng mga likhangsining na:makatotohanandi-makatotohananHalimbawa:(makatotohanan)Nestor Leynes“Mag-ina sa Tabi ng Duyan”(di-makatotohanan)Ang Kiu Kok“Mother and Child”1.3 Nakaguguhit ng isang makatotohananglarawan at di-makatotohanang larawan

2. Naipagmamalaki ang mga nililok na sining ng ilangbantog na iskultor_ Hanging Cross sa Simbahan ng UPChapel ni Napoleon V. Abueva2.1 Napahahalagahan ang mga nililok na sining ngilang bantog na iskultorEduardo CastrilloImelda PilapilVirginia Ty-NavarroArturo Luz

2.2 Naipagmamalaki ang mga PambansangAlagad ng Sining (Natinal Artists) tulad ni_ Fernando Amorsolo_ Napoleon Abueva_ Vicente Manansala_ Ang Kiu Kok_ Jose Joya_ Ben Cabrera3. Naipagmamalaki ang Manlilikha ng Bayan (NationalArtists) sa Folk Arts) tulad nina:_ Lang Bulang – paghahabi ng T’nalak,T’boli Cotabato_ Salinta Monon – paghahabi ng Ikat,Davao del sur3.1 Napahahalagahan ang ilang likhang sining ngmga sumusunod na pandaigdig na dalubhasasa sining at nakapagbibigay ng masusing pag_ Vincent Van Gogh – Starry Night_ Paul Gaugin – Tahitian Women_ Pablo Picasso – Guernica

FOURTH QUARTER INSTRUCTIONA. Likas na Kapaligiran

1. Nabibigyan ng pansin ang magagandang bagay salikas na kapaligiranHalimbawa:• mga lawa, Bulusan Lake• mga bundok, Mt. Makiling• mga talon, Tinago Falls• mga ilog, Lobok, Bohol

A. Likas na Kapaligiran1. Nabibigyang pansin ang magagandang bagay sa likas na kapaligiran1.1 Nabibigyang pansin ang magagandang likasna kapaligiran ng bansaHalimbawa:_ Chocolate Hills, Bohol_ Mayon Volcano, Albay_ Taal Volcano, Batangas_ Boracay, Kalibo, Aklan_ Maria Cristina Falls, Iligan City, Lanao del

4 | B O W : S i b i k a a t K u l t u r a 2 P r e p a r e d b y : A N T H O N Y S . G O N Z A L E S

1.2 Natutukoy ang mga elemento ng sining nataglay ng mga ito

1.3 Natutukoy ang mga prinsipyo ng sining nataglay ng mga bagay sa kapaligiranB. Kapaligirang Gawa ng Tao1. Nabibigyang-pansin ang mga magagandang bagaysa kapaligirang gawa ng tao\1.1 Napahahalagahan ang kagandahan ng mgabagay na gawa ng tao sa bayanHalimbawa:_ Parke – Luneta_ Tulay – San Juanico_ Banawe Rice Terraces_ Resort – Puerto Galera_ Gusali – Cultural Center of thePhilippines (CCP)_ jeep, kalesa_ monumento_ sentrong pangkultura1.2 Natatalakay ang mga elemento ng sining nataglay ng mga bagay na ito1.3 Naiguguhit mula sa imahinasyon ang isanggusali sa sariling pamayanan

2. Napahahalagahan ang mga bagay na bumubuo nglikas na kapaligiran

2.1 Nakaguguhit ng larawan na nagpapakita ngpangangalaga sa kagandahan ng mga bagayna gawa ng tao sa sariling pamayanan

2.2 Nakasasali sa pangkat sa pagpapakita ng simpleng dula na ginagamitan ng malikhaingkagamitan (costumes and headdress)tungkol sa pangangalaga ng kapaligiranC. Mga Selebrasyon1. Naipagmamalaki ang ilang selebrasyon o gawaingpambayan_ Halimbawa:_ Araw ng Kalayaan_ Panahon ng Pagtatanim/Pag aani_ Fiesta ng Bayan_ Pasko at Bagong Taon_ Eid Al-Fitr (End of Ramadan)

2. Nakalilikha ng poster o patalastas tungkol saselebrasyon o gawaing pambayan3. Nakalilikha ng isang card para sa Pasko, BagongTaon at Valentine4. Nakapagtatanghal ng mga likhang sining ng mgabata sa paaralan (sa stage, silid-aralan, corridor,lobby) at naiaayos ang mga likhang sining satanghalan (Exhibit)

Norte1.2 Nakalilikha ng dibuho na binubuo ng mgabagay mula sa kapaligiran:payak na installation sa kapaligirancollage ng iba’t ibang teksturapagguhit ng mga disenyo ng dahon/bulaklak

B. Kapaligirang Gawa ng Tao1. Nabibigyang-pansin ang mga magagandang bagaysa kapaligirang gawa ng tao1.1 Napahahalagahan ang kagandahan ng di-likasna mga bagay o gusali na kilala sa buongbansaHalimbawa:_ San Agustin Church_ Quiapo Golden Mosque_ Manila Cathedral_ Rizal Park_ Quezon Memorial Circle_ Bonifacio Monument_ San Juanico Bridge

1.2 Naiguguhit mula sa imahinasyon ang isangpambansang bagay o gusali1.3 Nakalilikha ng installation art na maaaringbinubuo ng mga patapong bagay mula sakapaligiran ng paaralan2. Nakabubuo ng mga nakalarawang pangako nakaugnay ng pangangalaga at kaayusan ngkapaligiran2.1 Nakalilikha ng larawan na nagpapakita ngpangangalaga ng kagandahan at kaayusan ngkapaligiran2.1.1 Nakatutulong sa pangkat sa pagbubuong isang mural na nagpapakita ngpangangalaga ng pambansangkapaligiranHalimbawa:_ pangangalaga sa kalinisan ngpambansang pamayanan_ pangangalaga sa kabundukan_ pangangalaga sa karagatan2.2 Nakasasali sa pangkat sa pagpapakita ng simpleng dula na may malikhaing kagamitantungkol sa pangangalaga sa pambansangkapaligiranC. Mga Selebrasyon1. Naipagmamalaki ang mga bantog na selebrasyonna ipinagdiriwang sa iba’t ibang lugar ng bansa_ Maskara ng Bacolod_ Pahiyas ng Quezon_ Ramadan sa Mindanao_ Ibalong ng Legazpi_ Pinyasan ng Daet_ Pinagbenga ng Baguio_ Dinagyang ng Ilo-ilo_ Kadayawan ng Davao_ Halad ng Cotabato2. Nakaguguhit ng larawan ng isang pagdiriwang

3. Nakalilikha ng damit o bagay na maaaring gamitinsa selebrasyong pinag-uusapan4. Nakapagtatanghal ng mga likhang sining ng mgabata sa paaralan (Exhibit)4.1 Naihahanda ng maayos at maganda ang mgabagay na itatanghal

5 | B O W : S i b i k a a t K u l t u r a 2 P r e p a r e d b y : A N T H O N Y S . G O N Z A L E S