BR.63_kapital_cetvrtok 17juni 2010

7,3%

5,0%

4,0%

5,0%

6,0%

7,0%

8,0%

9,0%

10,0%

2006 2007 2008 2009 2010

20

KADE BANKITE ]E GI VLO@UVAAT PARITE SEGA?

SE NAMALUVA INTERESOT ZA BLAGAJNI^KITE ZAPISI

2.280

2.285

2.290

2.295

2.300

2.305

2.310

2.315

2.320

2.325

2.330

10.6 12.6 14.6 16.6

MBI 10

...SAMO IDEJATA E KAPITAL, SE DRUGO E PARI...

NA ZATVORAWE, SREDA, 16.06.2010, 13.00~.

MBI 10 1,73%MBID 0,13%OMB 0,07%

EVRO/DENAR 61,49DOLAR/DENAR 50,17EVRO/DOLAR 1,23

NAFTA BRENT 76,80EURORIBOR 1,28% INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (16.06)

ÊTVRTOK, 17. JUNI. 2010 | BROJ 63 | GODINA 1 | CENA 20 DEN. | TEL. 2 55 14 41 | FAKS. 2 58 14 40

� PRIJAVI ZAGUBA PORADI ANTIKRIZNITE MERKI...16� KOJ E KOJ NA INTERNET-PAZAROT VO MAKEDONIJA:

T-HOME LIDER NA INTERNET-PAZAROT...................18� SLUÂJ QUBQANSKA BANKA:

STARITE DOLGOVI ME\U HRVATSKA I SLOVENIJA OTVORAAT NOVI RANI.......................................STRANA 22

� EVROPA VO KRIZA................................................STRANA 24

� KOMPANII I PAZARI

SVETSKITE BIZNIS LIDERI PROTIV KRIZATAALAN MALALI FORD MOTOR KOMPANIKONE^NO PROLET I VO DETROIT � STRANA 14

7

STRANSKITE DIREKTNI INVESTICII NAMALENI ZA 15% POLITI^KATA NEIZVESNOST GI PLA[I INVESTITORITE POVE]E OD KRIZATA � STRANA 12

UTRE, VO

TRGOVIJA SO ZEMJODELSKI PROIZVODISRBIJA UVEZUVA 130 TONI PIPERKI OD TURCIJA I SAMO TRI TONI OD MAKE-DONIJA � STRANA 2

KOLUMNASTANISLAV PIGON

ISTEKUVAWE I PROTEKUVAWE � STRANA 13

00 0

� VOVEDNIKALEKSANDAR JANEVRIZIKOT SOZDAVA KAPITAL!

� STRANA 2

ZAPO^NA VTORATA FAZA OD IZGRADBATA NA SORAVIA REZORTMAKEDONSKATA BIZNIS -ELITA KUPUVA STANOVI VO ELITNIOT KOMPLEKS � STRANA 15

ALEKSANDAR [email protected]

NAVIGATOR17.06.20102

Novi i upotrebuvani vozila se uvezeni vo zemjava zaklu~no so 14 juni godi-nava, pokaùvaat podatocite od Car-inskata uprava na Makedonija. Od niv, kaj 20.716 ve}e e zavr{ena postapkata

za carinewe. Spored brojkite od Carinata, na-jmnogu vozila se carinat vo Skopje, duri 9.359. Carinskite slu`bi vo Bitola imaat otvoreno postapki za 4.716 vozila, a vo carinarnicite vo Gevgelija, [tip i vo Kumanovo se carinat od 2.000 do 2.600 vozila. Re~isi kaj site carinski ispostavi carineweto na uvezenite vozila odi so ista dinamika. Najgolem del od ovie vozila se polovni, {to e rezultat na namalenite dava~ki za niven uvoz soglasno zakonite za carinska tarifa i za akcizi.

20.912

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

LEKTORMeri Kondoska

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Pobaruva~kata na sve` zelen~uk postojano raste. Poten-cijalite za izvoz na makedonski zemjodelski proizvodi vo sosedstvoto se golemi, no nedovolno iskoristeni. Zemjodel-cite zadovolni od startot na ovogodine{nata otkupna sezona

Makedonskite zemjodelski proizvodi ne se dovolno zastapeni na pazarot vo

sosedna Srbija. Toa moè da se zaklu~i od posledniot statisti~ki pokazateli na srpskoto Ministerstvo za zemjodelstvo za uvozot na zemjodelski proizvodi. Od po~etokot na godinata vo Srbija se uvezeni 23 toni grav od Makedonija i duri 398 toni od Bugarija. Srbite uvezle i 330 toni grav od Turcija i 169 toni od Kirgistan. Isto taka, frapira podatokot deka na srpskite pazari vo prvata polovina od go-dinata zavr{ile 127 toni piperki od Turcija, 57 toni od Italija i samo 3,6 toni makedonski piperki. Ovie podatoci se porazitelni za makedonskite zemjodelci zatoa {to imame golem potencijalen pazar vo sosedstvoto, koj mereno spored ovie podatoci, ne e dovolno iskoristen. Ako na srpskiot pazar ima mesto za stotici toni piperki, toga{ e nejasno zo{to od po~etokot na godinata bile izvezeni samo 3, 6 toni makedonski piperki? Gi pra{avme i makedon-skite proizvoditeli kako i kade se odviva godine{niot izvoz na zemjodelski proiz-vodi. Tie velat deka se zadovolni od startot na godine{nata izvozna se-zona, ako se sporedi so minatata godina koga po-radi krizata i izvezenite koli~ini i cenite bea zna~itelno padnati.


ÊTVRTOK 17 JUNI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

Guvernerot Petar Go{ev go odvrti ventilot za kred-iti, no bankar-ite s$ u{te silno pritiskaat! Duri

i novoto olabavuvawe na monetarnata politika so namaluvawe na osnovnata kamata na najnisko nivo od po~etokot na kriza-ta se ~ini deka te{ko }e gi natera bankarite da delat pove}e krediti. Guvernerot sobra hrabrost i im prati novi signali na bankite - parite pove}e da gi vloùvaat vo krediti, a ne da gi steriliziraat vo blagajni~ki zapisi bez da prezemaat rizik. Sudej}i spored prvata aukcija na zapisi po no-vata kamatna stapka od 5%, kone~no po~na i da mu uspeva! Interesot na bankarite za ovie hartii od vrednost vo sporedba so porano e namalen. Na v~era{nata aukcija na blagajni~ki zapisi se so-brani samo okolu 63 mil-ioni evra, {to e re~isi dvojno pomalku od suma-ta inkasirana minatata sreda. So toa, saldoto na blagajni~kite zapisi sega iznesuva 408 milioni evra! No, nitu toa ne e garancija deka }e se slu~i kred-itna ekspanzija i povtorno se otvora dilemata, dali vi{okot pari {to go imaat }e go delat kako krediti ili, sepak, parite }e gi ~uvaat vo sef na “sigurno”?! Dopolnitelno, kako glavno alibi za namalenata kred-itna aktivnost bankarite gi koristat i zadolìtelnite rezervi. Tie postojano go povikuvaat guvernerot da ja namali stapkata na ovie rezervacii za da imale pove}e pari za krediti. Po taa osnova, vo momentov vo trezorot na NBM se sterilizirani plus okolu 435 milioni evra. Podatocite za kreditniot

porast od okolu 3,5% na krajot od minatata godina i 4% na godi{no nivo za prvite pet meseci se po-razitelni. Porano izgovor za toa be{e restriktiv-nata monetarna politika. Sega glavna pri~ina za namaleniot obem na kred-itirawe velat deka bila te{kata kriza od koja se u{te stradaat makedon-skite kompanii, nelikvid-nosta, namaleniot obem na rabota i pomalite profiti. Ispla{eni za ponatamo{nite vlo{uvawa na kreditnite portfolija, bankarite odbivaat da prezemaat rizici i se vozdrùvaat da krediti-raat. Krajno konzervativno! Bankarskite sektori vo Bugarija, Ungarija, Srbija, Slovenija ili Slova~ka ev-identiraat porast na kred-itiraweto i pogolem od 20%. Na{ite bankari vero-jatno imaat “zaja~ki” srca i deluvaat najispla{eno koga e vo pra{awe kred-itiraweto. Od edna strana, sekako, deka ban-karite treba da vodat vnimatelni politiki koga davaat krediti, bidej}i na krajot na krai{tata, parite za krediti se, vsu{nost, pari na gra|anite ili kompaniite koi {tedat vo bankite. No, od druga stra-na, bez dovolna finansiska pomo{ od bankarskiot sek-tor, ekonomijata te{ko }e zazdravuva. Bankarite kako da ne slu{nale za staroto ekonomsko pravilo deka rizikot sozdava kapital!Ako gi pra{ate dali bankite dovolno ja poddrùvaat ekonomijata, tie sekoga{ }e vi re~at deka odvojuvaat ogromni sredstva za kred-itirawe na kompaniite i deka za dobrite proekti pari sekoga{ }e ima. Bi-znismenite, pak, postojano se àlat deka pristapot do kapital e mnogu teòk i tie maka ma~at za da gi ubedat bankarite da

RIZIKOT SOZDAVA KAPITAL!

im dadat kredit. Se ~ini deka ednite so drugite ne se razbiraat i nikako ne moàt da najdat zaedni~ki jazik kako da gi ispolnat svoite celi.Za da dobiete kredit ban-karite analiziraat dali imate solidna reputacija na kompanijata, kakva vi e profitabilnosta, konkurent-nosta na proizvodite, dali imate ~ista kreditna isto-rija, dali va{iot proekt garantira sposobnost za ot-plata na kreditot vo predv-ideniot rok na dostasuvawe. I za seto toa duri i }e vi naplatat, bez ogled dali }e ve usluàt so kredit ili ne. Tuka zavr{uva rabotata na makedonskite bankari, potoa samo }e vi se javuvaat za da ve potsetuvaat deka se bliì rokot za otplata na ratata. Sprotivno na toa, bankarite na zapad za da ve namamat da zemete kredit idejata za biznis so vas }e ja razrabotat vo biznis-plan za rabota, }e vi proektiraat kolku }e zarabotite i dali }e us-peete da odvojuvate dovolno pari za da go otpla}ate kreditot, i na krajot }e ve ubedat da se zadolìte za da startuvate biznis!

VERICA [email protected]

SRBIJA UVEZE 130 TONI PIPERKI OD TURCIJA I SAMO TRI TONI OD MAKEDONIJA

TRGOVIJA SO ZEMJODELSKI PROIZVODI �

“Godinava sme podobro, no s$ u{te sme daleku od najvisokoto postignato nivo na izvoz vo 2006 i 2007 godina. Zasega izvezuvame vo Srbija i vo Hrvatska, a gi pravime i prvite iz-vozni zdelki za Slovenija”, objasnuvaat od kompani-jata Baxo od Valandovsko-gevgeliskiot region. Od ovoj region glavno se izvezuvaat krastavici, zelka, mladi kompiri i domati, dodeka izvozot na piperki domi-nantno odi od strumi~kiot kraj. Ekspertite ovoj fenomen na uvoz na ogromni koli~ini zelen~uk od Izrael, Ger-manija, Turcija i drugi zemji go objasnuvaat na sledniot na~in: uvozot se odviva kontinu-irano vo tekot na celata godina poradi promenetite naviki na potro{uva~ite koi vo tekot na celata godina kupuvaat sveì proizvodi. Golemite su-permarketi gi naviknaa gra|anite vo sekoe vreme od godinata da moàt da kupat sveì piperki, patlixani, tikvici, zelena salata ili karfiol. So ogled na ograni~enoto proizvodstvo na ovoj zelen~uk vo zim-skiot period, nedostigot se pokriva so uvoz {to e mnogu profitabilen biznis za trgovcite.Doma{noto proizvodstvo na

site zemji vo regionot ne e dovolno za da se zadovolat potrebite za hrana, pa toj nedostig se nadomestuva so uvoz. Ekspertite smetaat deka golemiot uvoz na zemjodel-ski prehranbeni proizvodi, i pokraj toa {to i Srbija i Makedonija se vodat za zemji-proizvoditeli na hrana, e poradi toa {to zemjodelstvoto ne e taka postaveno i sovremeno za da obezbedi kontinuirano proizvodstvo vo tekot na celata godina, kako vo nekoi drugi zemji. Zatoa, Srbite }e jadat 170 toni kirgistanski grav, naspro-ti samo 23 toni tetovsko grav~e, so koe tolku se gordeeme. Preporakite vo ovoj kon-tekst se deka namesto zem-jodelcite postojano da se àlat deka nemaat pazar za svoeto proizvodstvo, podobro e da se svrtat okolu sebe i dobro da gi prou~at potencijalite i potrebite na pazarite vo sosednite zemji. Do-polnitelni investicii vo kvalitetno proizvodstvo i podigawe na energetski is-platlivi plastenici koi }e ovozmoàt proizvodstvo vo podolg period od godinata bi bile nekoi od izleznite re{enija za problemot so plasman na makedonskite zemjodelski proizvodi.

UVOZ NA ZELENÛK VO SRBIJA OD POÊTOKOT NA GODINATAGRAV: od Bugarija 398 toni, Turcija 330 toni, Kir-gistan 196 toni, Grcija 90 toni, BiH 58 toni, Kina 49 toni, Makedonija 23 toni, Kipar 20 toni PIPERKI: od Turcija 127 toni, Italija 57 toni, Germanija 7 toni, [panija 5 toni, Makedonija 3,6 toni

17.06.2010 3NAVIGATOR

�

NE IM BE[E DENOTLIDERI

ZORAN STREZOVSKI

KONE^NO ÎSTO SKOPJE

Akcijata “Zaedno za ~isto i zeleno Skopje” koja e vo

tek i koja }e trae do 24 juni gi opfa}a site 10 skopski op{tini. Akci-jata intenzivno te~e i poradi toa skopskiot gradona~alnik zasluùva da bide pofalen. Poteg so koj Skopje ima {ansa da zali~i na normalnite evropski metropoli, kade {to ~istotata na gradot se podrazbira, isto kako i kulturata na odnesuvawe na gra|anite. Mnogu anketi i sondaì na javnoto mislewe dosega pokaàa deka turistite koi go posetuvaat Sko-pje se zadovolni od toa {to moàt da go vidat i iskusat vo gradot, no ne i od ~istotata na gradot. Prepolnite i odvratni kontejneri, za àl, se del od pejsaòt, isto kako i javnite povr{ini prepolni so |ubre. Vakvi sliki neretko moàt da se vidat vo centralnoto gradsko podra~je, a za periferi-jata i da ne zboruvame.

POBEDNIK

GUBITNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI... MISLA NA DENOT

�

LI IAKOKAPORANE[EN LEGENDAREN MENAXER NA CHRYSLER

0,2%

220,5455.000

SE NAMALI STAPKA-TA NA VRABOTENOST VO EVROPSKATA UNIJA VO PRVIOT KVARTAL OD 2010 GODINA

MILIONI LU\E SE VRABOTENI VO 27 ^LENKI NA EU, OD KOI 144,3 MILIONI VO EVROZONATA

LICA OSTANALE BEZ RABOTA VO PRVITE TRI MESECI GODINAVA

Makedonskata Agen-cija za promo-cija i poddr{ka

na turizmot ne dava pogolemi rezultati i ne vetuva kvalitetna turisti~ka sezona vo Makedonija. Denovive sme bombardirani so brojni ponudi od drugi zemji koi nudat popusti, povolnosti, primamuvaat so svoite ponudi. Na Zlatibor Makedoncite }e dobile 20% popust, vo Slovenija }e imale ekstra iznenaduvawa, do Crna Gora }e imale poevtin prevoz... Inicijativi od vakov i sli~en tip vo sprotiv-nata nasoka nema. Ona {to vo posledno vreme go gledame kako inicijativa od strana na prviot ~ovek na Agenci-jata, Zoran Strezovski, e negovata uloga na turisti~ki vodi~ za stranskite turoperatori, koi vo posledno vreme ja skeniraat Makedonija. I tolku. Nikakvi konk-retni ponudi za popusti, za konkretni akcii za pikirawe odreden pazar i agresivno re-klamirawe. Strezovski

ne inicira{e niedna pogolema kampawa za promocija na makedonskiot turizam vo sosedna Srbija, od kade {to vo najgolem del doa|aa stranski tur-isti vo Ohrid poslednive nekolku godini. Pa|aweto na [engen mnogu verojatno }e gi prenaso~i Srbite na evropskite plaì, no nejasno e kade }e go prenaso~i Strezovski da go promovira makedonskiot turizam?

Promenata na ovaa slika za Skopje e neophodna. Gradona~alnikot Tra-janovski i ostanatite gradona~alnici na sko-pskite op{tini so ovaa akcija gi ras~istuvaat divite deponii, popravaat i dezinficiraat kontejneri, postavuvaat novi, menuvaat korpi za otpadoci. Skopje kone~no ima {ansi za da svetne vo poln sjaj. Na red e kampawa za promena na higienskite naviki i odne-suvaweto na gra|anite.

KOCE TRAJANOVSKI

ALAN LAMASUR �~len na Evropskiot parlament

[TO E TOA [TO SAKATE DA GO PRAVITE? AKO NE JA SAKATE RABOTATA, ODETE SI OD TAMU, BIDEJ]I ]E BIDETE MNOGU LO[I VO NEA. NE MORA DA OSTANETE NA EDNA RABOTA DO KRAJOT NA @IVOTOT AKO JA MRAZITE, ZA-TOA [TO NIKOGA[ NEMA DA BIDETE USPE[NI

Ne postoi ~udotvorno re{enie za gr~ko-makedonskiot spor za imeto, smeta porane{niot francuski minister

za evropski pra{awa, Alan Lamasur, koj sega e ~len na Evropskiot parla-ment. Toj izrazi àlewe {to sporot so imeto trae so godini, od samata nezavisnost na Makedonija. “Mislam deka e vo interes na site, zapo~nuvaj}i od Grcija, Makedonija i Evropa, da se najde razumno re{enie. Vo period na kriza so koja se soo~uva Evropa potrebno e da bideme pot-tiknati da nadmineme nekoi psiholo{ki i politi~ki te{kotii, koi pove}e se pov-rzani so minatoto, otkolku so idninata”, veli Lamasur. Spored nego, izlezot e preku solidarnosta.

DIMITRIS DRUCAS

Gr~kiot minister za nadvore{ni raboti e edinstveniot {to

denovive {iri optimizam deka Makedonija i Grcija se blisku do re{enie za imeto

BOJKO BORISOV

Bugarija verojatno }e bide kazneta od EU poradi vi-

sokiot buxetski deficit, {to e edna od novite merki na Brisel

NIKOLA TODOROV

O~igledno etni~kiot problem vo obrazovanieto e prior-

itet, no ministerot go stava pod tepih, a vremeto go gubi na ocenuvawe na profesorite

ZEMJITE VO REGIONOT BROJAT ILJADNICI POSETITELI NA [ANGAJ EKSPO �

Iako zamenik-ministerot za ekonomija, Metodija Haxi-Vaskov, najavi deka edna{ mese~no }e ja informira javnosta za site dostignuvawa na Makedonija na ovoj saem za mesecot {to izminal, dosega ne kaà ni{to. Od negoviot kabinet najavija deka so detalni informacii }e izlezat sledniot ponedelnik

KOLKU LU\E GO POSETIJA MAKEDONSKIOT [TAND NA [ANGAJ-EKSPO?

ALEKSANDRA [email protected]

NEMA ÛDOTVORNO RE[ENIE ZA PROBLEMOT NA MAKEDONIJA

MILO[ VU^KOVI]

Sekoj obid za promovi-rawe i nametnuvawe na

energetskata efikasnost vo Makedonija e za pozdra-vuvawe

delnik na 21 juni.Vo me|uvreme, sosednite dràvi ve}e po~naa da gi prezenti-raat rezultatite od nivnata promocija. Turisti~kata ko-mora na Srbija informira{e deka za eden mesec srpskiot {tand go posetile pove}e od polovina milion posetiteli. Spored nivnata statistika, na ovaa svetska izlo`ba sekoj 15-ti posetitel navratil za da go vidi {tandot na Sr-bija. Prose~no, paviljonot go posetuvaat 20.000 lu|e dnevno, a rekorden broj bil zabeleàn na 3 juni koga niz paviljonot pominale 24.384 lu|e. I dodeka drugite zemji imaat svoja veb-stranica i buxet za promocija na saemot, nie nemame ni informacija {to i koj se pretstavuva na make-donskiot {tand. Ve}e objavivme deka e mnogu mal interesot na kompaniite da gi promoviraat svoite proizvodi.Spored programata za site {est meseci so koja izleze Ministerstvoto za ekonomija, prviot mesec e rezerviran za makedonskata tradicionalna kujna i hrana; vo juni }e bi-dat pretstaveni makedonskoto tradicionalno zanaet~istvo i ruralniot turizam; vo juli fokus }e bidat razli~nite geografski karakteristiki na zemjava i na~inot na iveewe, multietni~kiot karakter; a vo

avgust }e se prezentiraat ìvotnata sredina, prirodnite retkosti i ubavini. Septemvri }e bide posveten na kultur-nata riznica, po~nuvaj}i od arheolo{kite iskopuvawa, do modernata makedonska kultura. A, vo posledniot mesec oktom-vri }e bide staven akcent na pismenosta na ovie prostori, na na~inot i dolgata tradicija na obrazovanie. Za site ovie aktivnosti dràvata nema da potro{i nitu eden denar, bidej}i parite za u~estvo na Makedonija na [angaj Ekspo se obezbedeni preku Biroto za koordinacija na aktivnostite od strana na kineskata vlada, vo iznos od 650.000 dolari. I dodeka makedonskite kompanii i dràvata ne ja prepoznavaat {ansata za promocija vo [an-gaj, interesot na site zemji vo regionot za u~estvo na ovaa manifestacija e golem. Crna Gora zakupi dvojno pogolem prostor od Makedonija, a

paviljonot na Slovenija e tripati pogolem od na{iot. Slovencite }e se pretstavat so turisti~kata ponuda na Alpite i so industriskata razvienost na zemjata. Bosna i Hercegovina }e bide pret-stavena vo istata zona so nas. Taa iznajmi paviljon od 1.000 metri kvadratni i izdvoi okolu 500.000 evra od sopstveniot buxet za pr-ezentacija na [angaj Ekspo. Hrvatite zakupija prostor od 1.000 metri kvadratni i na nego }e gi pretstavat site ubavini na zemjata, so akcent na turisti~kata ponuda na Jadranot. Srbija isto taka zakupi pavil-jon od 1.000 metri kvadratni, a na nego o~ekuva okolu dva milioni posetiteli. Fokusot na Srbija se industrijata i mo`nostite {to im gi nudi zemjata na stranskite inves-titori kako krstosnica na Balkanot.

ZORAN STREZOVSKI

e

KOCE TRAAJAJANONOVSKI

Minist e r -stvoto za ekonomija s l e d n i o t ponedelnik }e izleze so

informacii za posetenosta na makedonskiot {tand na najgolemata svetska izlo`ba [angaj Ekspo, koja od minatiot mesec se odrùva vo Kina. Iako zamenik-ministerot za ekonomija, Metodija Haxi-Vaskov najavi deka edna{ mese~no }e ja informira javnosta za site dostignu-vawa na Makedonija na ovoj saem za mesecot {to izminal, dosega ne kaà ni{to za promocijata na {tandot i za interesot kaj stranskite turisti da go posetat.Minatata nedela “Kapital” kontaktira{e so Haxi-Vaskov koj izjavi deka gi sobiraat informaciite i deka najdocna do 15 juni Ministerstvoto }e izleze so informaciite za prviot mesec. Otkako go pre~ekorija rokot, od negoviot kabinet najavija deka so detalni infor-macii }e izlezat vo pone-

NAVIGATOR17.06.20104

� DVA, TRI ZBORA

�

“Albanskite gra|ani od Make-donija i Srbija baraa politi~ki azil, {to e pogre{no. Vladata na Albanija }e odo-bri posebni fondovi, a dokolku e potrebno, tie fondovi }e bidat zgolemeni i }e formira zaedni~ka agen-cija na ministerstvata za vnatre{ni raboti i za trud i socijalna politika”SALI BERI[Apremier na Albanija

“SAD primenuvaat dvojni standardi za Bliskiot Istok. Zboruvaat za demokratija, a potoa gi pravat site tie raboti koi se sprotivni na demokratijata. Koga e sood-vetno, zastanuvaat na stra-nata na totalitarnite avto-ritativni reìmi, a drug pat zboruvaat za demokratija”REXEP TAIP ERDOGANpremier na Turcija

� SVET

...GERMANIJANova solarna centrala

Nova solarna centrala e izgradena vo Germanija, koja }e obezbeduva struja za 6.500 doma}instva. Obnovlivite iz-

vori na energija se najatraktivni investicii vo energetikata vo svetot.

...JU@NA KOREJA “NA GOTOVS”@ivej vo mir, podgotvuvaj se za vojna

Ju`na Koreja postojano e podgotvena da se soo~i so nuklearen napad od severniot sosed. Poradi toa, vrabotenite vo

vladata se obu~uvaat za hemisko-biolo{ki napad.

0-24 �

� FOTO NA DENOT

...ME\UNARODNA KONTROLAGrcija me|u dva ogna

Inspektori od EU, MMF i od Evropskata centralna banka dojdoa vo kontrola na antikriznite merki na vladata na

Grcija. Tie veruvaat vo podobruvawe, no vo isto vreme agenciite go sniùvaat kreditniot rejting na zemjata.

“ZA TATKOVINATA SE RABOTI”Zapaleni fakeli, razvioreni znamiwa so simbolot od vergina, patriotski pesni, skandirawe na imeto na li-derot Nikola Gruevski i spektakularen ognomet – vaka pomina proslavata na dvaesettiot rodenden na VMRO–DPMNE vo Skopje. Do`dlivoto vreme moèbi be{e pri~ina plus za namesto najavenite pove}e od 20 iljadi prisutni da se soberat edvaj desetina iljadi, no toa ne pre~e{e onie koi dojdoa i na te{kata omarnina da ostanat dokraj da peat, a nekoi i da pla~at (kako {to kaàa, od silni emocii kon tatkovinata i partijata) na porakite {to gi isprati partiskiot voda~. Po nastapot na muzi~ki yvezdi od make-donskata estrada i govorite na eden od osnova~ite na partijata, Vlado Taranta-lovski i pretstavnikot na fondacijata, Konard Adenauer, sleduva{e govorot na premierot Nikola Gruevski, po koj sleduva{e ognometot i euforija kaj prisutnite.

Za vreme na nastanot Nokia Connection, koj se odrùva vo Singapur, Nokia objavi

dva noviteti - modelot so neobi~en izgled H5-01, kako i verzija od 8GB na Nokia X6. Nokia X5-01 e mobilen telefon so prili~no unikat-en izgled, odli~en kvalitet na reprodukcija na muzi~ki sodrìni i posebni kop~iwa za funkcii na muzi~kiot pleer. H5-01 voedno e i ured za oboàvatelite na op{testvenite mreì i ima celosna QWERTY-tastatura na lizgawe, koja na

korisnicite im ovozmoùva lesno “tvitawe” i menuvawe statusi. Telefonot ima integracija so Facebook, Twitter, MySpace i Hi5. Kamerata na Nokia X5-01 e so rezolucija od 5 megapikseli, LED blic i 4x digitalen zum (ne razbiram koja e korista od digitalen zum). Vtoriot novitet e objavata na Nokia X6 8GB. Tehni~kite specifikacii se sosema isti kako i kaj Nokia X6, koj prvi~no doa|a{e so 32GB, a razlikata e samo vo kapacitetot na memorijata.

“Glavni prioriteti na ad-ministracijata na SAD se obnovata na ekonomijata, borbata protiv Al kaeda i otstranuvaweto na posledic-ite od naftenoto izlevawe vo Meksikanskiot Zaliv” BARAK OBAMApretsedatel na SAD

SO SEKOJ KUPEN PRIMEROK NA MAGAZINOT KAPITAL SLEDUVA BESPLATEN DNEVEN VESNIK KAPITAL

NOKIA GO OBJAVI X5-01

GADGETS

POLITIKA17.06.20106

Ve{ta igra i obid na gr~kata vlast da se dokaè deka e aktivna i agilna za da postigne re{enie za sporot so imeto. Vaka ekspertite gi ocenija poslednite {pekulacii vo gr~kite mediumi deka na povidok e kone~na razre{nica za sporot

��

Makedon i j a d o krajot na pretse-datelstvoto na Belgija nema da postigne re{enie

za sporot so imeto so Grcija, predviduvaat ekspertite vo zemjava i pokraj infor-maciite deka Skopje i Atina nikoga{ ne bile poblisku do re{avawe na ovoj prob-lem. Spored niv, stanuva zbor edinstveno za obid od gr~kata strana da dokaè deka e aktivna i deka saka da postigne re{enie.Vo poslednite denovi gr~kite mediumi postojano prenesu-

MAKEDONSKITE EKSPERTI SKEPTICI ZA KOMPROMIS SO GRCIJA

NEMA RE[ENIE DO KRAJOT NA PRETSEDATELSTVOTO NA BELGIJA!?

KATERINA [email protected]

vaat informacii deka postoi dobra osnova za zavr{nica na sporot za imeto i kone~no finalizirawe na dvodeceni-skiot bilateralen problem, a ministrite za nadvore{eni raboti, Antonio Milo{oski i Dimitras Drucas, priznaa deka se pod silen me|unaroden pritisok.Vakvite izjavi ne samo {to vidno gi razbranuvaa javnos-ta i politi~kata fela, tuku so iznenaduvawe gi do~ekaa i pratenicite vo gr~kiot parlament, koi pobaraaa direktno od premierot Jor-gos Papandreu da gi potvrdi ovie {pekulacii i da objasni dali Grcija planira da spro-vede referendum dokolku se

postigne re{enie za sporot za imeto.Eksperti za "Kapital" objas-nuvaat deka informaciite koi gi prenesoa gr~kite vesnici se primer na starata dobra taktika na Grcija so koja samo saka da pokaè agilnost i aktivnost deka raboti za pobrzo re{avawe na sporot i so toa da se opravda pred Unijata. Porane{niot minister za nadvore{ni raboti, Slobodan â{ule, {pekulaciite od gr~ka strana gi oceni kako u{te eden uspeh na Grcija da ja izlaìra situacijata i da pokaè deka pravi s$ za re{avawe na sporot, kako toa {to toa go napravi i so

falsifikuvaweto na brojkite vo finansiskite izve{tai i se dovede do bankrot. “Vak-vata taktika se potvrduva so stariot predlog koj go iznesoa gr~kite vesnici kako mo`no re{enie - "Vardar-ska Repbulika Makedonija" ili "Republika Makedonija (Vardar)", koe makedonskata vlast odamna go otfrli. Ve{tite igri na Grcija i nejzinoto neotstapuvawe od svoite pozicii te{ko deka }e pridonesat za postignu-vawe kompromis do krajot na belgiskoto pretsedatelstvo", veli â{ule.

SE VODAT LI TAJNI PREGOVORI?

Ekspertite se skepti~ni deka

me|u Makedonija i Grcija se vodat tajni pregovori. “Nema nikakvi indicii za toa, bidej}i dokolku postojat takvi pregovori, iako se tajni, sigurno nema da se vo-dat vo vselenata, tuku nekade na zemjata. Koga Makedonija treba{e da postigne re{enie za konfliktot vo 2001 go-dina, pred da se potpi{e Ohridskiot dogovor, iako povtorno stanuva{e za tajni pregovori, sepak, ima{e jasni indicii deka postoi politi~ki dijalog me|u vlas-ta, opozicijata i albanskite partii”, velat tie. Univerzitetskiot profesor Stevo Pendarovski poso~uva deka vladeja~kata partija

ja podgotvuva vnatre{nata politi~ka scena za postignu-vawe konsenzus "Vo momentot, nitu opozicijata nitu al-banskite partii vo zemjata ne pokaùvaat znaci deka se slu~uva takov politi~ki dijalog, {to e jasen indikator deka pregovori nema", veli Pendarovski.Vo me|uvreme, od v~era vo briselskiot hotel Konrad, koj e najpresti`niot hotel vo Brisel, se smesteni pre-mierot Nikola Gruevski i negoviot gr~ki kolega Jorgos Papandreu. Zasega nema pot-vrda za mo`na bilateralna sredba, no diplomatskite izvori govorat deka sredbata e pove}e od mo`na.

GABRIELA [email protected]

Liderot na SDSM, Branko Crvenkovski, so povik za predvremeni izbori naesen odgovori na te{kite obvinuvawa (deka gi prodal dràvnite interesi i rabotel za centrite na mo} na Belgrad i Atina) od premierot Nikola Gruevski isprateni od proslavata na rodendenot na partijata. Crvenkovski zakaà kontra-miting – pred vladata, na 27 juni, na koj gi povika site onie koi ne moàt pove}e da ja izdràt tiranskata, gubitni~ka i neodgovorna politika na VMRO–DPMNE

��

PO^NUVA TE[KA ME\UPARTISKA VOJNA

VMRO-DPMNE I SDSM VO BORBA “DO SMRT ILI SLOBODA”!

Liderot na opozici-jata Branko Crven-kovski ne ostana dolèn na te{kite zborovi upateni do

nego od premierot Nikola Gruevski od rodendenskata proslava na VMRO–DPMNE. So kritika deka Gruevski u{te edna{ ostanal nem na pra{awata kade ja vodi

dràvata i koi se klu~nite celi, toj pobara predvre-meni izbori vedna{ {tom zavr{i Samitot na NATO vo Lisabon naesen, koj Crven-kovski veruva deka, za àl, }e pokaè deka Makedonija definitivno e izbri{ana od dnevniot red i na Unijata i na NATO.Crvenkovski najavi kontra-udar – golem miting na 27 juni pred Vladata pod mototo “Nie sme za pobedni~ka Makedonija” na koj gi po-vika da dojdat site koi se ve}e siti od neodgovornata, kukavi~kata, gubitni~kata i la`nata politika na VMRO–DPMNE, koja nema vrska so patriotizmot.“Na rodendenot se sobraa samonare~enite patri-

oti, nagradenite, privi-legiranite, zadovolnite so ovaa status kvo situacija i vo mnogu pogolem broj ucenetite, zapla{enite, pritisnatite, onie ~ija egz-istencija i semejstva zavisat od milosta na vlastodr{cite.

Go vidovme likot na onaa vladeja~kata

Makedonija, no postoi u{te edna mnogu p o g o l ema Makedoni-ja, koja ne ja pri-f a } a

izolacijata i ulogata na `rtva. Makedonija na vistin-skite patrioti”, izjavi Cr-venkovski.Toj mu pora~a na Gruevs-ki deka }e mu bide no}en ko{mar.“Vo svojot govor od eden saat, Gruevski moeto ime go spom-ena 12 pati, a SDSM go spom-ena duri 29 pati. Zamislete koja e taa frustracija, toj kompleks, taa opsesija”, veli Crvenkovski i dodade deka na 27-mi o~ekuva dvojno pove}e prisutni gra|ani od onie koi dojdoa na rodendenot na DPMNE, koi }e pokaàt deka vremeto na mol~ewe e zavr{eno.Inaku, na rodendenskata proslava glavniot fokus vo 70-minutnoto obra}awe na Gruevski be{e staven tokmu vrz rabotata na SDSM i nejziniot lider Branko Cr-venkovski, li~no. Premierot ne bira{e zborovi vo ob-vinuvawata i li~nite dis-kvalifikacii za najgolemata opoziciska partija. Gi obvini deka kumuvaat so Belgrad i so Atina, deka gi prodavale i gi prodavaat nacionalnite interesi, deka se te{ki kriminalci koi se zbogatile niz tranzicijata na grbot na narodot...za razlika od negovata VMRO–DPMNE, koja bila partija na narodot.“Nie ne sme partija na eli-tite, a na{ite ~lenovi ne pripa|aat na crvenata aris-tokratija i ne se deca na tranziciskite heroi, oslo-bodeni sme od dolgovi kon Belgrad i Atina i zatoa moème da se borime za imeto. Dodeka site zemji vo devedesettite itaa da go fatat ekspresniot voz kon EU, rakovodstvoto na SDSM dogovara{e kolku i ~ii cisterni nafta }e pominat

granica kon reìmot na Milo{evi}. Dodeka go bra-nea toj reìm, patriotite gi likvidiraa i gi stavaa vo zatvori”, izjavi premierot Gruevski.Toj veli deka SDSM ne na{la sila da se reformira i deka ostanale zalo`nici na Crvenkovski i negovata “tajfa”:“Ne sakam da pomislam niz {to }e pomine{e Makedonija ako vo ovaa svetska kriza namesto VMRO–DPMNE, SDSM ja ima{e vlasta, na ~elo so Branko Crvenkovski, so [ema, so Jani, so Buzlevski i grupata oligarsi okolu

niv. Sekoja ~est na lu|eto, gi biva za zboruvawe, gi biva za kritika, za ma-nipulacija, ama za rabota i rezultati se dokaàa kako totalno proma{en tim”, iz-javi Gruevski. Premierot ponatamu pora~a deka ne-govata partija (za koja ne moè{e da najde zborovi za da ja isfali kako edinstvena zaslu`na za formiraweto na nezavisna makedonska dràva) znaela i znae da nosi te{ki istoriski odluki vo isti takvi momenti. Na me|unarodnata zaednica i na Grcija im pora~a deka bez razlika kolkav e pritisokot

{to go vr{at vrz nego (a prizna deka vo poslednite ~etiri meseci toj pritisok bil najsilen dosega), toj nema da popu{ti i da donese nekkavo nepovolno re{enie za imeto, oti ~lenstvoto vo niedna organizacija ne moè da bide zamena za interesite na narodot. Predlozite koi ne mu se po “keif” i koi bile samo proizvod na gr~kite crveni linii, veli deka nema ni da gi razgleduva, no stoi na stavot deka na referendum }e se stavi ona re{enie, koe }e bide razumno i nema da navleguva vo identitetot na gra|anite.

17.06.2010 7FOKUS

�� Makedonskite ekonomski teoreti~ari i prakti~ari predupredija deka n$ o~ekuva period na skrateni buxeti, i kaj dràvniot i kaj privatniot sektor. Se zalagaat za zdrava makroekonomska, fiskalna i odgovorna monetarna politika

SÈ POTE@OK ]E BIDE PRISTAPOT DO PARI NA ME\UNARODNIOT PAZAR

KRIZATA VO EVROZONATA I POSLEDICITE VRZ MAKEDONSKATA EKONOMIJA

IGOR [email protected]

MIHAIL PETKOVSKI PROFESOR I EKS-MINISTER ZA FINANSII

Makedonskite izvoznici }e se soo~uvaat so teòk ambient sled-nite nekolku godini. Dràvata }e treba da se pomiri so toa deka }e raboti so skrateni buxeti, no toa vaì i za privatniot sektor

GLIGOR BI[EV GENERALEN DIREKTOR NA STOPANSKA BANKA-SKOPJE

Glaven problem vo godinite {to pretstojat }e bide da se najdat izvori za finan-sirawe na relativno visok-iot javen dolg na zemjite od evrozonata

Makedonskite ekonomski eksperti pora~uvaat deka dol`ni~kata

kriza na Grcija }e ostavi posledici vrz makedonskata ekonomi-ja, a dràvata, no i privatniot sector, treba da se podgotveni za toa deka }e sleduva period od nekolku godini vo koi {to }e imaat pomali buxeti na raspolagawe. Na trkaleznata masa or-ganizirana od dràvniot Ekonomski fakultet vo Skopje nekolkumina profesori, no i lu|e od biznisot, diskutiraa za dol`ni~kata kriza vo evrozonata i kako toa moè da se odrazi vrz makedonskata ekonomija. Generalniot direktor na Stopanska banka-Skopje, Gligor Bi{ev, koj {to voedno drì predavawa i na postdiplomcite na Ekonomski fakultet, vo svojata analiza istakna deka re~isi i nema zemja od evrozonata {to ne e visoko-zadolèna. Toj posebno se osvrna na sporedbite me|u Ger-manija, kako zemja koja ima suficit vo platniot bilans zaradi golemiot izvoz, i [panija, koja {to se nabquduva kako vtora seriozna zakana po Grcija, za stabilnos-ta na evrozonata. Germanija svojot rast go generira vrz osnova na izvoznata pobaruva~ka od drugite zemji i ima suficit na svojata smet-ka na platniot bilans i }e mora da bide neto-iz-voznik na kapital za da ima uramnoteèn platen bilans, zaklu~i Bi{ev. “Vo evrozonata kako pazar tolku e golema me|uzavisnosta na na-cionalnite ekonomii {to ne se postavuva pra{aweto dali e odr`livo evroto, tuku dali e odr`liv pazarot za izvoz”,

konstatira{e Bi{ev. Spored nego, glaven problem vo godinite {to pretstojat }e bide nao|aweto izvori za fi-nansirawe na relativno visokiot javen dolg na zemjite od evrozonata. “Standardna receptura koga pazarnite ekonomii }e se soo~at so kriza e da se primenuva ke-jnzijanskata doktrina: da se zgolemuva agre-gatnata pobaruva~ka, so cel da se stimu-lira angaìranosta na privatniot sektor i da se zgolemi vrabotenosta. Me|utoa, kako pos-ledica na ovaa poli-tika na krajot ostanuva problemot so zgoleme-nata zadolènost na dràvata. Problemot na javniot dolg dobiva na teìna koga ekonomskata kriza e vo kombinacija so finansiska kriza, kako {to be{e slu~aj so svetskata i evropskata ekonomija”, re~e Bi{ev.Pobaruva~kata za finansiski sredstva zna~itelno }e se zgole-mi na me|unarodnite pazari, so {to }e se zgolemi i nivnata cena, dodade

toj. Toa Make-donija ve}e po~na da go ~uvstvuva, pa mora{e da go odloì izdavaweto na evroobvrznicata zatoa {to vo momentov nema interes kaj inves-titorite po cena koja

dràvava bi moèla da ja podnese. Sostojbata na ban-karskiot sektor vo Makedonija toj ja oceni kako stabilna. Adekvat-nosta na kapi-talot na make-donskite delovni

banki e

pove}e od 16%, a pro-centot na lo{ite plas-mani iako e re~isi 10%, pokrien e so rezervacii od 82,5%, spored poda-tocite na NBRM. Iako gr~kite banki, preku Stopanska banka i Alfa banka, imaat zna~itelno prisus-tvo vo Makedonija, spored Bi{ev ne postoi opas-nost za nivnata stabilnost, pred s$ zatoa {to gr~kite ban-ki ne bile izloèni na t.n. toxic assets i toa e dobrata okolnost.

KOI SE IDNITE RIZICI?

Pretsedate-lot na Aso-cijacijata na stranski investi-tori vo Makedonija, Aristidis Vlahos, re~e deka

gr~kata ekonomija, iako e relativno mala vo svetski razmeri, so dolgot koj dostignal 115% od BDP i ogromniot buxetski deficit denes e vo centarot na svetskoto vnimanie. Spored nego, Grcija e edna od prvite `rtvi na turbulent-noto globalno ekonom-sko okruùvawe i deka toa }e se odrazi i vrz zemjite kade {to taa e silno prisutna so svoj kapital.

“Ne veruvam deka gr~kite kompanii }e gi povle~at svoite inves-ticii od Balkanot, no nema da moàt da inve-stiraat dopolnitelno vo naredniot period. Tie imaat mo{ne ote`nat pristap do sveì fi-nansii vo momentov, taka {to ne moè da se o~ekuva investiciska aktivnost kako {to imaa izminatite nekolku go-dini”, smeta Vlahos. Toj objasni deka poradi toa {to golem del od gr~kite golemi kompanii {to

imaat investirano vo regionot se vo dràvna sopstvenost, koga dràvata se soo~uva so problemi da se finansi-ra, toga{ i kompaniite go imaat istiot problem. Profesorot Mihail Petkovski ja postavi dilemata dali krizata vo evrozonata e samo

fiskalna kriza. Toj post-avi interesna teza deka Evropskata unija denes se soo~uva so egzisten-cijalna kriza koja {to proizleguva od tri istovremeni komponen-ti: fiskalnata kriza, nedovolnata konkurent-nost i ranlivosta

na bankarskiot sektor. Vo svoeto izlagawe toj poso~i deka krizata so prezadolènosta na nekoi zemji od evrozo-nata ne e rezultat samo na nekontroliranoto tro{ewe na nivnite vla-di, tuku od pri~ina {to se slu~ile golemi pa-dovi na bruto-doma{niot proizvod. Petkovski istakna deka makedonskite izvoznici }e se soo~uvaat so teòk ambient vo slednite nekolku godini. “Kako predupreduvawe do dràvata e deka slednite nekolku godini }e treba da se raboti so skrateni buxeti, no toa vaì i za privatniot sektor. Mnogu e opasno

ako ne se sfati serioznosta na situacijata”, istak-na Petkovski.

K O M E R C I J A L E N O G L A S

17.06.2010 9OP[TESTVO

Odlukata za ograni~uvawe na koli-~inata na benzin vo rezervoarite na kamionite koi vleguvaat na gr~ka

teritorija vaì samo za voza~ite od Makedonija, Turcija i Albanija. Spored objavata na bugarskata novin-ska agencija Fokus, ograni~uvaweto ne vaì za site zemji od Evropa, tuku samo za onie koi ne se ~lenki na Evropskata unija. Vo odlukata koja vleze vo sila minatata nedela gr~kata vlada sprovede naftena bariera za da gi natera prevoznicite od tamu da to~at gorivo. Od minatata nedela na kamionite im e dozvoleno vo

rezervoarot pri vlez na gr~ka terito-rija da imaat najmnogu 200 litri benzin, a za ladilnicite maksimum e dozvoleno 150 litri gorivo. Site {to }e sakaat da vlezat so pove}e benzin od dozvolenoto, }e mora da pla}aat dopolnitelni dava~ki od polovina evro za sekoj litar, a rezer-voarite na kamionite i na avtobusite gr~kite carinici gi proveruvaat na site grani~ni premini.Eden litar gorivo vo Grcija vo momentot ~ini prose~no okolu 1 evro i 30 centi, a kaznite za site transporteri {to }evlezat tamu so pove}e benzin od dozvo-lenoto se plus polovina evro za sekoj

litar. Ovaa odluka Vladata na Grcija odlu~i da ja donese kako edna od anti-kriznite merki za spas na ekonomijata. Asocijacijata na benzinski stanici vo Gr-cija, neodamna pobara od tamo{nite vlas-ti da prezemat merki – oti poradi mnogu poskapiot benzin vo Grcija, se pove-}e lu|e polnat gorivo vo Makedonija i Bugarija, poradi {to na 350 pumpi im se zakanuvalo zatvorawe. Solun i Atina se redovni linii kade {to se nosi i se zema stoka, no, sepak, doma{nite kamionxii ju`niot sosed na-jmnogu go koristat za tranzit i od ovaa merka tie }e bidat najmnogu pogodeni.

OGRANIÛVAWETO NA BENZIN VO REZERVOARITE VA@I SAMO ZA MAKEDONIJA, TURCIJA I ALBANIJA


Izgradbata na delnicata Tabanovce-Kumanovo, koja e del od Kori-

dorot 10, }e bide zavr{ena do noemvri godinava. Spored ministerot za transport i vr-ski, Mile Janakieski, koj de-neska ja poseti lokacijata kaj klu~kata Re~ica, na koja se vo tek grade`ni aktivnosti:“Rabotite se odvivaat spored predvidenata dinamika i do noemvri mesec moème da o~ekuvame da bidat zavr{eni, a delnicata Demir Kapija-Smokvica }e zapo~ne da se gradi od idnata godina. Finalniot plan e gotov i denovive }e se isprati do Evropskata komisija so {to }e se zaokruì proektot vreden 270 milioni evra", izjavi ministerot, dodavaj}i deka sumata e visoka poradi lo{iot teren vo ju`niot del i probivaweto na patot so deset tuneli i isto tolku mostovi. "Koridorot 10 }e se gradi po site evropski stan-dardi i se o~ekuva da se fi-nalizira do krajot na 2013-ta godina”, izjavi Janakieski.Toj dodade deka najgolem del od problemite okolu ekspro-prijacijata na imotot so ìtelite od seloto Tabanovce se re{eni i deka po celata trasa se gradi, a gra|anite }e bidat obes{teteni.

êtvorica novoizbrani javni obviniteli denes dadoa sve~ena izjava

po koja }e moàt da ja izvr{uvaat funkcijata za koja se izbrani. Izjavi dadoa javniot obvinitel vo OJO vo Gostivar, Feta Iseni, javen obvinitel vo OJO vo Radovi{, Biljana Stev~eva, javen obvinitel vo Vi{oto javno obvinitelstvo vo Gos-tivar, Vijolca Iseni i javen obvinitel vo Vi{oto javno obvinitelstvo vo Skopje, Bari [abani.“Konkursot za novi vrabotu-vawa i izbor na novi javni obviniteli ve}e e raspi{an vo dnevnite glasila na 10 juni. Ima isprazneti mesta za javni obviniteli i toa sedum od redot na kandidati koi ja zavr{ija obukata za sudii i javni obviniteli, i trojca od redot na ostanatite kandi-dati, stru~ni sorabotnici ili nadvore{ni istaknati pravnici, izjavi pretsedatel-kata na Sovetot za javni obviniteli, Elena Go{eva. Spored nea, so noviot Zakon za javni obviniteli nivnata uloga }e bide zna~itelno zgolemena, a toa }e zna~i deka }e bidat potrebni i posebni uslovi, kako na primer prostorni.

DELNICATA TABANOVCE-KUMANOVO ]E BIDE GOTOVA DO NOEMVRI

NOVOIZBRANITE JAVNI OBVINI-TELI DADOA SVEÊNI IZJAVI

OP[TESTVO17.06.201010

VIKTORIJA [email protected]

TURIZMOT ]E JA RAZMRDUVA SKROMNATA TRGOVSKA RAZMENA

TRGOVSKATA RAZMENA MAKEDONIJA-BIH �

�� Za intenzivirawe na trgovskata razmena me|u Makedonija i Bosna i Herce-govina v~era vo Skopje se potpi{aa dva dogovori za pogolema sorabotka vo oblasta na turizmot

Germanskite investitori pove}e bi investirale vo Makedonija i Bosna i Hercegovina, otkolku vo Hrvatska.

Spored anketata na germanskoto Zdruènie na stopanski komori, najatraktivni za ger-manskite investitori od zemjite vo regionot se Srbija i Bugarija.Spored anketata, 19% od germanskite kompanii vo Hrvatska se izjasnile deka godinava planiraaat da gi zgolemat svoite investicii vo odnos na prethodnata godina, a 38% planiraat da gi namalat.Za germanskite investitori Srbija e na-jatraktivna zemja za nivnite investicii godinava, kade {to duri 39% od kompaniite koi rabotat na ovoj pazar se izjasnile deka

}e gi zgolemat investiciite godinava. Spored anketata, pred Hr-vatska, spored interesot na germanskite investitori, se Makedonija, Bosna i Hercegovina i Romanija.Pri sprovedenata anketa od Zdruènieto zemeni se 25 kriteriumi. Od site tie najmnogu se boduva pravnata sigurnost, produktivnosta na vrabotenite, a kaj odlu-kata za zgolemuvawe na svoite investicii germanskite investicii se vodat i od dano~nata optovarenost na kompaniite i disciplinata na pla}awe. Isto taka, na germanskite investitori im e mnogu vaèn faktot dali zemjite se del od evrozonata. Spored anketata koja vo april godinava ja

sprovede Makedonsko-germanskoto stopansko zdruènie, dve tretini od germanskite kom-panii koi rabotat vo zemjava ne se zado-volni od ekonomskite uslovi vo dràvata. Germancite najmnogu se àlat na slabata javna administracija, korupcijata, prav-nata nesigurnost i netransparentnosta na javnite tenderi. Kompaniite-~lenki na Makedonsko-german-skoto zdruènie, sepak, glavno se izjasnile deka sakaat da prodolàt da rabotat vo Makedonija. I nivnite prognozi za razvojot na biznisot ovaa godina se podobri od onie za kriznata 2009 godina. Tie ja povikaa Vladata da gi sprovede reformite i da im ovozmoì da go razvivaat biznisot.

GERMANCITE POVE]E BI INVESTIRALE VO MAKEDONIJA, OTKOLKU VO HRVATSKA

130milioni dolari

e trgovskata razmena me|u

Makedonija i BiH

I pokraj korektnite politi~ki odnosi, trgovskata razmena me|u Makedonija i Bosna i Herce-

govina iznesuva 130 milioni dolari i e na mnogu nisko nivo, zaklu~ija ministerot za ekonomija, Fatmir Besimi i bosanskiot minister za nadvore{na razmena, Mladen Zirojevi}, na v~era{niot biznis-forum vo Skopje. I pokraj celosnata liber-alizacija na trgovijata vo ramkite na CEFTA-dogovorot, trgovskata razmena na Make-donija so BiH iznesuva samo 3,7% od vkupnata nadvore{no-trgovska razmena."Spored ovie parametri, BiH

se nao|a na 17-to mesto na listata na trgovski part-neri na Makedonija. So cel ovie brojki da se zgolemat, akcentot }e go stavime na inicirawe i potpi{uvawe dogovori za ekonomska sorabotka od oblasta na turizmot", najavi ministerot Besimi.Bosanskiot minister za nadvore{na trgovija, Mlad-en Zirojevi}, smeta deka sega{noto nivo na investicii e pove}e od skromno."Direktnite investicii na Makedonija vo Bosna i Her-cegovina iznesuvaat okolu 500.000 evra. Minatata go-dina pokrienosta na uvoz so izvoz be{e 47,7%, a vo prviot kvartal od godinava 55%", re~e Zirojevi}, objasnuvaj}i deka nezadovolitelnite brojki nemaat politi~ka pozadina.Toj dodade deka bosanskite i makedonskite firmi se kom-patibilni, a samite dràvi se na isto nivo na ekonomski razvoj. Potro{uva~ite se naviknale da gi konsumiraat proizvodite od dvete zemji, a sli~nata regulativa i geografskata blizina gi na-

vede kako golema prednost za intenzivirawe na ekonom-skata sorabotka.Spored pretsedatelot na Nadvore{no-trgovskata ko-mora na BiH, Mahir Haxi-metovi}, makedonskiot pazar e atraktiven za bosanskite firmi. Pozitivnite tren-dovi vo ekonomiite na dvete zemji, i pokraj ekonomskata kriza, im odat vo prilog na mo`nostite za sorabotka. Veli deka Makedonija i BiH, kako ~lenki na CEFTA, po otstranuvaweto na carin-skite treba da gi otstranat i necarinskite barieri, za stopanstvenicite da trguvaat na princip na konkurentnost i kvalitet. Na biznis-forumot, prv od vakov tip so ovaa zemja, prisustvuvaa i pedesetina bosanski firmi zainteresira-ni za pogolema sorabotka so makedonskite kompanii. Tie velat deka za intenzi-virawe na trgovijata me|u dvete zemji kompaniite treba da napravat napor za voveduvawe na serti-fikati za kvalitet, da po-nudat kvalitetni proizvodi i dobri ceni.

3,7%iznesuva trgovskata razmena so BiH od

vkupnata makedonska trgovija

Soglasno zakonot za domuvawe, EVN po~na da gi usogla-

suva novite fakturi za potro{ena elektri~na en-ergija, pri {to ne se vr{i podelba na zaedni~kata potro{uva~ka po oddelni stanovi, kako {to dosega se praktikuva{e kaj del od stanbenite objekti. Vo idnina fakturite za potro{ena elektri~na energija na broilata za zaedni~ka potro{uva~ka }e

bidat adresirani do ku}ni-te soveti, odnosno soglasno Zakonot za domuvawe do novoformiranite pravni lica, objasnuvaat od EVN. Spored Zakonot, stanbenite objekti se zadolèni da formiraat pravno lice, odnosno zaednica na sopst-venici, preku koja }e odat site menaxirawa vo zgradata, kako i pla}aweto na site zaedni~ki tro{oci vo objektot. Ottuka i zaedni~kata

potro{uva~ka za elektri~na energija }e se regulira preku pravnoto lice ili upravitelot na zgradata. EVN Makedonija apelira do ku}nite soveti, po formiraweto na noviot praven subjekt vo zgra-data da sklu~at dogovor so EVN za regulirawe na naplatata na potro{enata elektri~na energija za broilata od zaedni~kata potro{uva~ka.

EVN GO USOGLASUVA FAKTURIRAWETO NA ZAEDNI^KATA POTRO[UVA^KA NA STRUJA

KE SE FORMIRA ZAEDNI^KA TURISTI^KA PONUDABosanskiot minister za nadvore{na politika vo nekolku navrati go potencira{e zna~eweto na dogo-vorite od oblasta na turizmot, ~ie potpi{uvawe se planira vo tekot na narednite meseci. Spored nego, toa e vistinskiot na~in na koj }e se ovozmoì i nacionalnite i lokalnite turisti~ki agencii da sozdadat podobar ambient za regionalen razvoj na turizmot, a }e moè i da se formira zaedni~ki turisti~ki proizvod koj podobro }e se plasira na zapadniot pazar.

17.06.2010 11OP[TESTVO

Tri objekti za proizvodstvo na sladoled i slatki vo Skopje se zatvoreni

od strana na inspektorite od Direkcijata za hrana i Dràvniot sanitaren i zdravstven inspektorat poradi lo{ite higienski praktiki i nepostoeweto na samokontrola vo proizvodstvoto, izjavi de-neska ministerot za zdravstvo, Bujar Osmani. Rakovoditelot na Sektorot za kontrola vo Direkcijata za hrana, Boìn Petreski, istakna deka me|u zatvorenite e i objektot za

proizvodstvo na slatki [ar-lota vo skopskata naselba Maxari za koj ne postojat higienski uslovi za proiz-vodstvo i ne im se sprove-deni obuki na vrabotenite za higienata i za{titata na ìvotna sredina. Imiwata na drugite dva objekti ne bea soop{teni.“Ne se napraveni sanitarni pregledi i zdravstvenata sostojba na onie koi raku-vaat so prehranbenite proiz-vodi vo objektot [arlota ne e sigurna; mernite in-

strumenti koi gi koristat za odrùvawe na ladniot sinxir na visokorizi~nite surovini na slatki ne postojat, kako ni implementacijata na HASAP sistemot. Ovoj objekt }e bide zatvoren na podolg vremenski period” izjavi Petreski. Preventivnite kon-troli na Direkcijata za hrana i Dràvniot sanitaren i zdravstven inspektorat po~naa vikendot, a se pravat za da se proveri ispravnosta na hra-nata i higiensko-zdravstvenite uslovi {irum zemjata.

ZATVORENI TRI SLATKARNICI VO SKOPJE

STRANSKITE DIREKTNI INVESTICII NAMALENI ZA 15% �

BIQANA ZDRAVKOVSKA-STOJÊVSKA

[email protected]

POLITIKATA GI PLA[I INVES-TITORITE POVE]E OD KRIZATA�� Na{ite politi~ari popusto se trudat da objasnat deka stranskite investitori gi nema vo Makedonija edinstveno zaradi

ekonomskata kriza, koga vo isto vreme zemjite od regionot beleàt pogolemi investicii ili zgolemen interes za investirawe od stranski kompanii. Ekspertite i stranskite kompanii koi ve}e se vo Makedonija se uvereni deka neizvesnoto ~lenstvo na Makedonija vo EU i NATO gi odvra}a investitorite od Makedonija pove}e od ekonomskata kriza

Vo prvite tri meseci godinava vo Make-donija vlegle stran-ski direktni inves-ticii vo iznos od

49,5 milioni evra, {to e pad od 14,7% vo sporedba so istiot period minatata go-dina. Od vkupnite investicii koi vo prvite tri meseci se vlezeni vo zemjata, re~isi polovina, ili 23,6 milioni evra, se po osnova na krediti koi kompaniite so stranski kapital koi rabotat vo zem-jata gi zele kako krediti od svoite mati~ni kompanii.Na{ite politi~ari popusto se trudat da objasnat deka stranskite investitori gi nema vo Makedonija zaradi ekonomskata kriza, koga vo isto vreme zemjite od re-gionot beleàt pogolemi in-vesticii i zgolemen interes za investirawe od stranski kompanii. Taka, Srbija godinava plani-ra da privle~e stranski investicii vo pogolem iznos od 2009 godina koga bea privle~eni 2 milijardi dola-ri. Neodamna OECD ja pofali Srbija, odnosno Agencijata za stranski investicii i pro-mocija na izvozot (SIEPA), deka ima napraveno najmnogu na poleto na promocija na stranskite vloùvawa i olesnuvawe na pristapot do kapital, {to rezultiralo so rast na stranskite investicii vo zemjata.Stranskite direktni inves-ticii vo Crna Gora vo prvite tri meseci godinava iznesu-vaa 129,2 milioni i se za

43,9% povisoki vo sporedba so istiot period lani.Privlekuvaweto na stranski investicii be{e postaveno kako edna od klu~nite celi na Vladata na VMRO-DPMNE u{te koga dojde na vlast vo 2006 godina. Vetuvawata vo partiskata nadgradena i pro{irena Programa za prerodba so koja VMRO-DPMNE gi dobi i lokalnite i pretsedatelskite izbori bea deka vo periodot od 2008 do 2012 godina vo Makedonija }e vlezat stranski investicii pogolemi od 2 milijardi evra. Od niv 500-600 milioni treba{e da vlezat ovaa 2010 godina.Spored toa kako trgna godi-nava, pra{awe e dali Make-donija }e uspee da privle~e ne 600, tuku 200 milioni evra.Vo momentot se slu~uva selewe na kompaniite od zemjite od Zapadna Evropa kon drugi pazari, pred s$ vo Centralna i Isto~na Evropa i Kina. Bitkata na site zemji od regionot e koj }e uspee da privle~e pove}e od ovie investicii. Vo taa bitka se nudat mnogu povolnosti i stimulacii, se olesnuvaat regulativite i propisite, se namaluvaat danocite i se poednostavuvaat dano~nite sistemi.Makedonija i pokraj toa {to sprovede pove}e olesnuvawa i stimulacii, kako na primer voveduvawe na edinstvena stapka na prihodi, danok na dobivka od 10%, ukinuvawe na danokot na kapitalna dobivka, gi olesni adminis-trativnite propisi, s$ u{te e na najnisko nivo vo regionot spored privle~enite stranski

investicii. Se platija mil-ionski sumi na reklamirawe i promocija na prednostite za investirawe vo Make-donija, a premierot i ekonom-skite ministri se pu{tija agresivno da baraat stranski investicii niz svetot, no tie s$ u{te ne doa|aat.O~igledno deka na stranskite investitori pokraj dano~nite i carinskite povolnosti im e potrebno ne{to drugo koe Makedonija ne moè, a drugite zemji od regionot moàt da go ponudat. Spored stranskite kompanii koi ve}e rabotat vo Makedonija, kako najseriozna pri~ina koja gi dvoumi investitorite za vlez vo zemjava i ponatamu ostanu-vaat politi~kata neizvesnost na zemjata i neizvesnoto ~lenstvo vo EU i NATO, no ne pomalku zna~ajni se i neefikasnata administracija i korumpiranoto sudstvo. Ekonomskata kriza, koga sta-nuva zbor za privlekuvawe na stranskite direktni in-vesticii, najte{ko gi pogodi Polska, Ungarija, Romanija i ê{ka, kade {to brojot na investiciski proekti e namalen za 40%. Spored neodamna objaveniot izve{taj na Ernst i Jang, regionot na Centralna i Isto~na Evropa (kade {to vleguva i Make-donija) i ponatamu ostanuva najatraktiven region za in-vestirawe, po koj sleduvaat Kina i Evropa. Ekspertite na Vienskiot institut, pak, predviduvaat deka stranskite vloùvawa vo regionot na Centralna i Isto~na Evropa godinava }e se zgolemat za 14%, odnosno vo ovoj region }e bidat vloèni okolu 68 milijardi evra.

Od 1 septemvri 2008 godina koga stapi na sila mo`nosta

za prenoslivost na broevi dosega 38.400 gra|ani go smenile telefonskiot op-erator preku ovaa usluga. Spored informaciite od Agencijata za elektronski komunikacii, dosega se preneseni od eden na drug operator 25.283 broevi od fiksnata telefonija i 13.117 broevi od mobil-nata telefonija.Uslugata prenoslivost na

broevi mu ovozmoùva na korisnik na mobilna tele-fonija ili na fiksna da se prefrli na druga mreà i pritoa }e moè da si go zadrì postoe~kiot broj, bez razlika dali toj po~nuva so 070/071, 075/076 ili 077/078. Cenata na ovaa usluga e fiksna za site operatori i iznesuva 200 denari. Ministerstvoto za trans-port i vrski pred eden mesec predloì izmeni vo zakonot za elektronski

komunikacii spored koi celosno }e bide ukinat nadomestot za prenoslivost na broevi {to go pla}aat korisnicite.

DOSEGA PRENESENI POVE]E OD 25 ILJADI BROEVI


17.06.2010 13KOMENTARI I ANALIZI

� KOMENTAR

OÊKUVAME POVE]E OD EKSPERTITE!So siot rizik da ni se

naluti ~itatelskata publika od redovite

na na{ite istaknati profe-sori i ostanati eksperti po ekonomija, mora da kaème deka o~ekuvame pove}e od niv koga se raboti za davawe konstruktivni pred-lozi za toa {to da se pravi vo odredena situacija so koja se soo~uva makedon-skata ekonomija. Posleden vo nizata primeri na svo-evidna anemi~nost, koga se raboti za glasot na akadem-skata fela pri nao|aweto re{enija za razni prob-lemi, e odrànata tribina na Ekonomskiot fakultet posvetena na fiskalnata kriza vo Evropa i imp-likaciite vrz makedonskata ekonomija. Za volja na vis-tinata, prisutnite eksperti dadoa iscrpni analizi oko-lu genezata za krizata vo evrozonata i kako nejzinite ~lenki se spravuvaat so nea. Slu{navme interesni podatoci, nau~ivme raboti {to moèbi ne sme gi znaele za platniot bilans na Germanija ili fiskalna-ta disciplina na [panija. Me|utoa, nekako skromni bea zavr{nite zaklu~oci vo nivnite izlagawa okolu toa {to treba da se napravi kaj nas, vo uslovi koga cela Evropa, sose na{eto sosed-stvo, nagolemo prezema merki za spas na svoite ekonomii. Premalku e od akademici da slu{neme deka finansiskata kriza vo Grcija neminovno }e ima posledici vrz

na{ata ekonomija i vrz nivoto na stranski inves-ticii i deka “Makedonija treba da ima zdrava mak-roekonomska politika, zdrava fiskalna i prudent-na monetarna politika”. Od na{ite najstru~ni lu|e za ekonomija vo dràvava,


[TO E PRIORITET, AKO NE KAPITALNITE INVESTICII?!Kakva e taa razvojna

politika na Vla-data ako najmnogu

se kratat kapitalnite rashodi vo buxetot? Kak-va ekonomska aktivnost i izleguvawe od recesija barame koga od kapi-talnite investicii se “kastrat” duri 85 mil-ioni evra.Ne treba mnogu ekonom-sko {kolo za da se znae deka kapitalnite inves-ticii nosat razvoj na ekonomijata i zna~at po-rast na bruto-doma{niot proizvod. Site kone~no treba da sfatat deka na Makedonija pove}e od neophodni & se razvojni kapitalni investicii, avtopati{ta, izgradba na prugi, energetski povrzuvawa i kapac-iteti...Buxetskite pari slobodno neka gi naso~at vo kapitalnite inves-ticii, slobodno neka se zadolùvaat za real-izacija na vakvi proekti, bez pritoa da se griàt deka }e & na{tetat na ekonomijata vo idnina...Dokaz deka kapitalnite investicii, osobeno onie koi nosat razvoj, ne treba da bidat prvi na udar e i faktot {to grade`niot sektor so sebe povlekuva u{te najmalku 30 drugi granki. Nema kapitalni

investicii, ne rabotat industriite, na polovina godina im se “uni{tuvaat” bilansite, se namaluva proizvodstvoto i vrabo-

tenosta, nema pari za danoci...i taka vo krug. Kade e toga{ izlezot od recesija? Nitu 10 rebal-ansi nema da n$ spasat da zastaneme na zdravi noze, ako se krati na kapitalnite rashodi.Odlukata e te{ka, ama neka bid e Vladata doblesna da ja opravi ekonomijata, so um, ra-zum i iskustvo. Biznis-menite ne “pa|aat” na vetuvawa, dela se ~ekaat. Pa, neli za toa gi izbra narodot?

Edna fizibiliti studija treba da odgovori na mnogu pra{awa koi se povrzani so investiciskiot

proekt. Dali e podgotvena samostojno od investi-torot, ili, pak, so pomo{ na najmeni konsultanti, taa mora jasno da odgo-vori dali proektot moè da se realizira i kako }e vlijae, se razbira podobri, situacijata na investitorot. Sostavot na problemi i na pra{awa e standarden. Site av-tori na prira~nici se soglasni deka dobroto prou~uvawe zapo~nuva so analiza na pazarot. Tre-ba da se dade odgovor na pra{aweto dali proiz-vodot ili uslugata koi se rezultat na proektot }e uspeat da se prodadat po utvrdena cena?Koga Konzorciumot na Briti{ Petroleum (BP) go podgotvuva{e istraùvaweto za is-platlivosta na vadeweto nafta vo Meksikanskiot Zaliv, negovite eksperti, isto taka, analizirale razli~ni varijanti na fluktuacija na cenite na naftata. Vo poslednive denovi doznavme deka cenite na akciite na BP padnale na najnisko nivo vo poslednite 13 go-dini i toa voop{to ne se slu~ilo poradi prethodno navedenata pri~ina. Celiot svet uàsnat gleda{e {to se slu~uva vo Meksikanskiot Zaliv po havarijata na nafte-nata platforma, i si go postavuva{e pra{aweto zo{to ne uspeale da predvidat takov rizik. Sekako, zapo~naa diskusii okolu toa dali fiz-ibiliti studijata vero-dostojno i vo potpolnost go pokaàla rizikot za okolinata. Dali BP vo trka za dobivka dal dovolno pari za tehni~ki sigurnosni merki? Ova pra{awe so godini se postavuva istovremeno so pra{aweto za pazarot i postojano se poja-vuva istata dilema - {to pridonesuva za odreden proekt, a {to uni{tuva. Analizata za vlijanieto na proektot vrz prirod-nata okolina (na angliski EIA – Environment Impact Assessment) stana edna od najva`nite delovi od fizibiliti studijata.Pred mnogu godini vo edna me|unarodna grupa na konsultanti podgotviv fizibiliti studija za golem energetski proekt, za koj bea potrebni okolu 500 milioni dolari, za da se zavr{at dva bloka na elektrana koja ko-risti naslagi od ligniten jaglen. Po preliminarnite razgovori so bankarskite slu`benici, tie pret-stavija lista na doku-menti so koi bi sakale da ja po~nat procedurata za kredit. Ovaa lista sodrè{e istraùvawe za percepcijata na proektot od strana na me{tanite vo okolnite sela. Moè{e da se pomisli deka evropskata banka mnogu se zalaga za ekolo{ka sredina na lokalnite ìteli.

sepak, o~ekuvame malku pove}e. Analizite i izjavite na nivnite kolegi od Za-pad sekojdnevno gi pol-nat najgolemite svetski mediumi, davaj}i smeli prognozi od toa dali }e propadne evroto, do komentari za toa dali da se kratat subvenciite za nevrabotenite. Neka se ugledaat malku na niv i neka izlezat od zonata na komforot. Sepak, treba malku pove}e hrabrost pri komentiraweto na aktuelnite ekonomski pre-dizvici i predlagawe na re{enija.

STANISLAV PIGONEkspert za ekonomski razvoj i investicii

KATERINA [email protected]

ISTEKUVAWE I PROTEKUVAWEZADR@ETE JA NASMEVKATA!

No, vo igra vleguva{e i druga mo`nost. Bankata se pla{e{e deka koga elektranata }e po~ne u{te pove}e da ja zagaduva sre-dinata me{tanite }ego blokiraat vlezot vo elektranata, i elektranata }e ima problem da gi is-plati dolgovite.Ekolozite velat na bankite ne moè da im se veruva. Mnogu nevladini orga-nizacii go nadgleduvaat proektot od samiot po~etok i ja naglasuvaat potenci-jalnata opasnost. Edna od internet-stranicite koja se zanimava so opservacija na proekti od oblasta na energetikata, infrastruk-turata, rudarstvoto e stranicata www.bankwatch.org. Tamu moè da se najde mislewe i za objaveniot proekt za naftovodot, koj bi trebalo da pominuva niz teritorijata na Make-donija. Vo januari 2005 go-dina vicepretsedatelot na konzorciumot koj ima{e na-mera da izgradi naftovod gi ubeduva{e novinarite kratko i jasno: naftovodot nema da bide nikakva ekolo{ka zakana. [to zna~i, }e bide proekolo{ki lociran daleku od Ohrid-skoto Ezero, a tehnologijata koja }e go osiguruva od istekuvawe e tolku sovre-mena {to duri koga bi pro-tekol avtomatski }e deluva i lesno }e lokalizira.Ekolozite, pak, imaat drugo mislewe. Tie pi{uvaat deka proektot pretstaven od konzorciumot kako bezbeden, potreben za regionot, koj go stimulira razvojot i otvora novi mesta za rabota, voop{to ne e takov. Ekolozite se obiduvaat da dokaàt deka toa e proekt koj nosi mnogu politi~ki i ekonom-ski rizici i deka e mnogu nebezbeden za okolinata. Kako potkrepa za toa postavuvaat fotografii od prekrasnata klisura Pe{ti i nabrojuvaat mnogu drugi mesta za koi golemata cevka ispolneta so nafta moè da pretstavuva opas-nost. Toa e istata onaa od o{tetenata platforma na BP koja ja pokaùvaat tele-viziite, od koja milioni litri se izlevaat i koja treba{e da ne protekuva. Moèbi bojata na kaspiska-

ta nafta e malku poinakva, no e isto tolku opasna i zagaduva. Se pokaà deka toa {to se pokaùva na televizija ostava vpe~atok na ìtelite na Burgas, kade {to treba{e da po~ne naftovodot i toa moè da gi promeni {ansite za realizirawe na proektot. Vo sekoj slu~aj, bugarskata vlada povtorno gi razgledu-va site za i protiv.Fizibiliti studijata za naftovodot vo koj godi{no treba preku teritorijata na Makedonija da protekuvaat do 40–50 milioni toni naf-ta i koj, spored razni pro-cenki, treba da ~ini 1,3-1,8 milijardi dolari, be{e finansirana od US Trade & Development Agency (TDA). Nejziniot direktor so zadovolstvo raskaùva{e vo 1999 godina za prifa}aweto na grantot za tehni~ko prou~uvawe na naftovodot vo situacija na ostra borba so konkuren-cijata za dostapnost do resursite na kaspiskata nafta. Denes, ekolozite na svoja strana, verojatno ne so pomala satisfakcija od onaa na direktorot, pi{uvaat deka proektot po pove}e od desetina godini od negoviot po~etok ne ja zavr{il nitu fazata na politi~ko dogovarawe. A, {to se slu~uva so sa-mata fizibiliti studija, dali nejziniot tehni~ki del podgotven pred tolku godini e i ponatamu aktuelen? Sig-urno sodrì sugestii koi se odnesuvaat na za{tita na okolinata i spre~uvawe na protekuvawe na nafto-vodot, posebno od po-tencijalnata zakana od zemjotresite na Balkanot. Toa {to se slu~uva vo Meksikanskiot Zaliv, sepak, najverojatno ne{to smenilo vo odnosot kon procenkata na rizik povrzana so razni vidovi na istekuvawa na naftata na kopno, vo voda ili pod voda.Vo Polska vo poslednite nekolku nedeli najgolem problem e istekuvaweto na voda. Ovie izlevawa gi uàsnaa site i ispro-vociraa ostri pra{awa dali bilo mo`no da se izbegne ova i zo{to ne gradime pogolemi i posilni za{titni nasipi. Eden od odgovorite ja iznenadi

javnosta. Toa be{e poradi protestot na ekolozite. Da, toa moè kaj niv da se pro~ita na pogore navede-nata internet-stranica. Polskata vlada pozajmi od Evropskata investi-ciska banka 250 milioni evra za finansirawe na rekonstrukcijata na infrastrukturata za za{tita od poplavi. Spored ekolozite, golem broj od 1.000 proekti koi bile delumno finansirani so kredi-tot nemale soodvetni istraùvawa za vlijani-jata vrz prirodnata oko-lina. Nekoi proekti ne bile zavr{eni navreme i sega nastapija ovie katastrofalni poplavi. Te{ko e da se nare~at ekolo{ki.Katastrofalnite slu~u-vawa odvreme-navreme sekoga{ ja zgolemuvaat proekolo{kata svest i na biznismenite i na politi~arite. Sleduva postojana prom-ena vo pristapot na podgotovka na fizibiliti studijata za proektite. Kolku se popostojani ovie promeni, tolku }eima pomalku izlevawa na naftata ili na drugi otrovni supstancii. Pretsedatelot na konzo-rciumot na naftovodot, koj s$ u{te se planira da pominuva niz Make-donija, na 7 april 2004 godina na Forumot za investicija i energija vo Skopje najavi deka izgradbata }e zapo~ne za edna godina. Ako izgrad-bata na naftovodot neko-ga{ se slu~i, spored koi standardi, od koja go-dina }e bide za{titata od mo`no istekuvawe ili protekuvawe?

FEQTON17.06.201014

“KAPITAL” PRODOL@UVA SO SERIJALOT-STORII ZA TOA KAKO NAJGOLEMITE BIZNIS - UMOVI NA PLANETAVA GI PODGOTVIJA SVOITE STRATEGII ZA BORBA PROTIV GLOBALNATA KRIZA. PROÎTAJTE ZA TOA KAKVI ÊKORI PROTIV EFEKTITE OD RECESIJATA PREZEDOA ÊLNICITE NA SVETSKITE BANKARSKI I INVESTICISKI GIGANTI I KORPORACII OD VOL STRIT, NO I [TO SOVETU-VAA POZNATI BIZNIS - TEORETIÂRI VO TAA NASOKA

lednive ~etiri godini. Ostriot presvrt vo raboteweto na Ford, koj zabeleà rekordna zaguba od pove}e od 14 milijardi dolari vo 2008 godina e vo ostar kontrast so tekovnite problemi na Tojota, koja {to vleze vo golemi nevolji po povlekuvaweto na stotici iljad-nici vozila zaradi problemi vo pedalite za gas.

PRVO ZGOLEMUVAWE NA PAZARNIOT UDEL PO 1995 GODINA

Faktot {to Ford cveta dodeka Tojota – istata onaa Tojota ~ij {to uspeh svoevremeno predizvika amerikanskite proizvoditeli na avtomobili da otpu{taat iljadnici vraboteni – predizvikuva istovre-meno soàluvawe i ironija vo avtomobilskata industrija {irum svetot. Mnogu pove}e ironija, ot-kolku soàluvawe, se razbira. Zaradi svoite profiti Ford plani-ra da gi nagradi so ~ek od po 450 dolari site svoi 43.000 rabotnici vo halite. êkovite {to }e gi dobijat rabotnicite se prvi {to

kompanijata gi deli od 2006 navamu. Iako,

tie se sitne` vo sporedba so na-gradite od po 8.000 dolari {to Ford gi dele{e pred edna decenija, koga ima{e dovolno pari duri i da najmi avioni so natpisi za blagodarnost

“KAPITAL” BIZNIS - UMPROTIV GLOEFEKTITE OI INVESTICVAA POZNATFELJTON-47

KONE^NO PROLET I VO DETROIT

SVETSKITE BIZNIS - LIDERI PROTIV KRIZATA: ALAN MALALI, FORD MOTOR KOMPANI�� Uspe{noto lider-

stvo na Malali se zasnova na klu~nite ve{tini kako komu-nikacijata, sorabot-kata i dobrata procenka. Alan Malali pokaà kako se primenuvaat ovie ve{tini vo krajno te{ko opkruùvawe


do rabotnicite da letaat nad fabrikite vo Mi~igen. Dobivkata na Ford za minatata godina, koja Malali ja narekuva “istoriska”, delumno e rezultat na dlabokite re-zovi vo tro{eweto i otpu{tawata. Rabotnata sila na Ford sega e pomalku od polovina od onaa {to be{e pred pet godini. No, Ford, isto taka, prezede rizi~en ~ekor

na pozajmuvawe na 23 mili-jardi dolari vo 2006 godina, pribiraj}i dovolno ke{ za da ja preìvee krizata vo koja se nao|a{e industrijata. Sledstveno, Ford prodolì da lansira novi vozila i da ja obrabotuva marketin{ki nivnata ekonomi~nost . Potro{uva~ite pokaàa deka sakaat da gi kupu-vaat i bez privle~nite stimulacii {to gi do-bivaa porano, a {to go kutnaa na ple}i avto-mobilskiot biznis vo Detroit izminative godini. Ford be{e profitabilen vo sekoj region od svetot vo ~e tvr tio t lanski kvartal, vklu~itelno i vo Severna Amer-ika vtor kvartal po red. Severna Ameri-ka be{e izvorot na te{kotii za site avto-proizvoditeli, no za Ford be{e najprof-itabilniot region so

prihodi pred odano~uvawe od 707 milioni dolari. Za edna godina Ford go zgolemi pazarniot udel vo SAD za prv pat od 1995 godina. Za cela 2009 godina pazarniot udel na Ford porasna na 16,1%, od 15% vo 2008 godina. “Za vreme na najte{kata ekonomska recesija poslednive 30-40 godini, zaradi cvrstinata na na{iot plan {to go zacrtavme pred nekolku go-dini, ne samo {to bevme sposobni da preìveeme, tuku i da postavime temeli za profitabilen rast, {to go gledame sega”, veli Malali.

POLO[O E DA NE NOSITE NIKAKVI, OTKOLKU LO[I ODLUKI

Uspe{noto liderstvo na Malali se zasnova na klu~nite ve{tini kako ko-munikacijata, sorabotkata i dobrata procenka. Alan Malali pokaà kako se primenuvaat ovie ve{tini vo krajno te{ko opkruùvawe. Toj ja transformira{e kulturata na Ford otkako zastana na ~elo na kompanijata i ja zasili sorabot-kata me|u sektorite i regionite {to porano se natprevaruvaa me|u sebe vo borbata koj da pridobie pove}e resursi. Toj, isto taka, ja nametna transparentnosta, sre}avaj}i se redovno so vrabotenite i kreira{e sistem {to gi prikaùva glavnite brojki okolu proda`bata i pazarniot udel na mnogu povidliv na~in za organizacijata. Malali pomogna za da se kreira ona {to go bara potro{uva~ot – kompanija koja ne samo {to ima silna proiz-

Celi dve decenii, Alan M a l a l i , g l a v n i o t izvr{en direktor na Ford Motor, be{e fas-ciniran od uspehot na

Tojota. Kako ~elnik na Boing vo ranite 1990-ti toj zamina vo Japonija za da gi prou~uva proiz-vodnite metodi na Tojota, koi gi upotrebi za da go napravi pobrzo i poefikasno sklopuvaweto na Boingovite avioni. Koga dojde vo Ford kon krajot na 2006 godina, Malali, isto taka, izobilno go koriste{e “prira~nikot” na Tojota, fokusiraj}i se na ekonomi~nosta na motorite kaj novite modeli, kvalitetot i t.n. globalni av-tomobili {to treba{e da se prodavaat niz cel svet. Toj duri i prezede eden top-menaxer od Tojota, Xejms Farli. “Najdobriot sistem na proizvodstvo”, re~e Malali za Tojota, na edna ve~era so novinarite taa 2006 godina. Vo momentov, u~enikot izgleda gi nadmina svoite u~iteli. Ford, koj uspea da gi izbegne problemite {to gi prinudija ostanatite dvajca od detroitskata trojka, Xeneral Mo-tors i Krajsler, da pobaraat pomo{, pri-javi iznenaduva~ki profit od 2,7 mili-jardi dolari za 2009 godina, prv vo pos-

vodna linija, tuku kreira i silen biznis i sekoga{ }e bide tuka za nego. ”Menaxiraweto na rizicite i noseweto odluki {to pomagaat vo menaxiraweto rizici e klu~nata rabota. Vo mnogu kompanii ne e rabotata vo toa deka nosat lo{i odluki, tuku ne nosat nikakvi odluki. Biznisot mora da obrne pove}e vnimanie kon rizikot i da gi sogleda dolgoro~nite posledici {to moàt da gi pre-dizvikaat kratkoro~nite odluki”, veli Malali. Profitot na Ford se podobruva blagodarenie na zgolemuvawata na pazarniot udel, podobrata cenovna politika i krateweto tro{oci. Vo 2006 godina, pred i da se pojavat prvite signali na finansiskiot krah vo SAD, Ford donese odluka. Gi sogledaa potencijalnite rizici i donesoa klu~ni strategiski re{enija. Tie uvidoa deka ima potencijalen rizik vo padot na proda`bata. Moèbi vidoa potencijalen rizik i na finansiskiot pazar. Zatoa, pozajmija 23,6 milijardi dolari, {to se pokaà kako mudra od-luka. Koga udri finansiskata kriza, a navistina silno ja udri avtomobilskata industrija, Ford be{e vo silna pozicija zatoa {to ima{e mnogu ke{. Xeneral Motors ne moè{e da najde pari {to mu trebaa za da ja prebrodi burata i site znaeme {to se slu~i tamu.

KOMPANII KOMPANII & PAZARI PAZARI17/JUNI/2010 15

GOJKO KE[EQ [email protected]

Nekoga{niot hotelski kom-pleks Olimpisko selo od den na den s$ pove}e nalikuva na eliten stan-ben prostor. Avstriskata

kompanija Soravia v~era frli kame-n-temelnik na u{te edna od zgradite koi }e bidat del od rezidencijalniot kompleks Soravia resort. Izgra-dbata na zgradata nare~ena Vila roma }e ~ini 8,5 milioni evra i ovoj objekt }e bide najgolem po povr{ina, spored brojot na stanovi i sodrìni i najreprezentativen vo celiot kompleks. Zgradata }e ima vkupno {est kata, a pokraj 45 stanovi za proda`ba so golemina od 75 do 145 metri kvadratni, }e poseduva i devet ekskluzivni apratmani za izdavawe, kako i de-loven pro-stor, spa-centar so bazen, fitnes i sauna. Kompleksot spored planovite treba da bide zavr{en za godina i polovina. “Cenite po kvadrat se od 1.450 evra, pa nagore, a se o~ekuva zgradata da bide gotova za godina i polovina. So zavr{uvawe na prvata faza, odnosno izgradbata na karabinata, ve}e se zabeleùva ogromen interes za kupuvawe na stanovite,” izjavi Peter Rot, direktor na Soravia za Makedonija.Stanovite od dosega zapo~natite tri objekti vo kompleksot, vo najgolem del se rasprodadeni. Rot potvrdi deka ve}e se prodadeni 13 od vkupno 16-te stanovi od prvata zgrada, a interesot za kupuvawe na stanovi vo kompleksot e ogromen.

POZNATI BIZNISMENI ]E BIDAT STANARI VO KOMPLEKSOT

Rot veli deka del od ve}e kupenite stanovi vo rezortot se vo sopst-venost na poznati biznismeni i xet–set li~nosti od zemjava, a me|u sopstvenicite zasega nema nitu eden politi~ar. Toj ne saka{e da gi otkriva imiwata na idnite “slavni” stanari na ovoj komleks, me|utoa re~e deka istite se poznati vo makedonskata javnost. Idnite ìteli na ovoj stanben kompleks na raspolagawe }e imaat spa-

Proektot }e bide zavr{en za godina i polovina koga vo kompleksot }e se vselat prvite ìteli vo stano-vite. Izgradbata na zgradata nare~ena Vila roma ~ini 8,5 milioni evra i ovoj objekt }e bide najgolem po povr{ina, spored brojot na stanovi i sodrìni i na-jreprezentativen vo celiot kompleks

��

Peter Rot, direktor na Soravia za Make-donija, veli deka del od ve}e kupenite stano-vi vo rezortot se vo sopstvenost na poznati biznismeni i xet – set li~nosti od zemjava, a me|u sopstvenicite zasega nema nitu eden politi~ar. Tie }e imaat spa-centri, restora-ni, bazeni i, pred s$, ~ist vozduh od plani-nata Vodno vo ~ie podno`je se nao|a rezortot

��

centri, restorani, bazeni i, pred s$, vozduh od prva klasa, direktno donesen od planinata Vodno vo ~ie podno`je se nao|a rezortot. Spored nego, proektot }e bide zavr{en za godina i polovina koga kompleksot }e gi primi i prvite ìteli vo stanovite.Rot veli deka i pokraj finansiskata kriza tie nemaat nekoi pogolemi problemi so izgradbata, bide-j}i uspeale da obezbedat dovolno sredstva preku bankarski kredit od Komercijalna banka.

“Soravia nema problem so kredi-tite i finansiraweto na proektot e garantirano, bidej}i bankite vo Makedonija se sigurni. Za proektot podignavme kredit od Komercijalna banka i imame dovolno pari za da go zavr{ime celosniot proekt. Lu|eto vo krizni vremiwa sekoga{ investiraat vo nedvi`nosti {to za nas e pozitivno”, veli toj.

INVESTICIJA I VO OHRID Sepak, kompanijata momentalno se soo~uva so problemi za pronao|awe na sredstva za drugite proekti koi

se planiraat vo Makedonija. Rot veli deka vo idnina planiraat u{te golem broj investicii vo zemjava.“Vo idnina sakame da investi-rame vo Ohrid, bidej}i ovoj grad, spored mene, e najubavoto mesto vo Makedonija. S$ u{te nemame ni{to oficijalno i vo pregovori sme za nekolku mo`ni investicii, no so sigurnost moàm da kaàm deka vo idnina na{ata kompanija }e inve-stira vo ovoj grad”, re~e Rot. Kompleksot Soravia resort zapo~na da se gradi vo dekemvri minatata godina. Vo nego e predvideno da ima 200 rezidencijalni apartmani na povr{ina od 25 iljadi kvadratni metri. Stanovite spored planot }e bidat so golemina od 75 do 190 kvadratni metri, a }e se zagrevaat i }e se ladat so getermalna energija. Pod sekoj objekt }e ima podzemen parking. Prviot del od kompleksot planirano e da zavr{i za godina i polovina i vo nego }e se opfatat 18 iljadi kvadratni metri. Potoa }e zapo~ne da se gradi vtorata faza od rezortot koj }e se gradi

u{te tri godini. Inaku, ova e vtora golema investicija na avstriskata korporacija Soravia grup vo Makedonija, koja na makedonskiot pazar na nedvi`nini e prisutna od 2006 godina. Prviot nejzin proekt be{e biznis-centarot vo Skopje, za koj be{e formirana firma Soravia Centar Skopje. Avstrijcite go kupija Centarot za 10,3 milioni evra i vo negovoto opremuvawe vloìja dopolnitelni 15 milioni evra. Prvata faza od ovaa elitna naselba }e ja gradi Vardar gradba, a za vtorata doprva }e se raspi{uva konkurs.Soravia vakvi rezidencijalni kompleksi dosega izgradila vo Avstrija, a vo tek e izgradba na vakov kompleks i vo Romanija. Avstriskata kompanija e prisut-na na pazarot na nedvi`nosti vo Makedonija od 2006 godina. Poznata e po toa {to go kupi i go dogradi objektot Soravia centar, koj se nao|a do GTC.

ZAPO^NA VTORATA FAZA OD IZGRADBATA NA SORAVIA REZORT

MAKEDONSKATA BIZNIS-ELITA KUPUVA STANOVI VO ELITNIOT KOMPLEKS

Spored prviot ~ovek na Soravia, Piter Rot, � interesot za apartmanite e ogromen i ve}e prodale 13 stanovi od prvata zgrada.

Luksuzniot komleks }e ima spa-centri, bazen, � hotel so apartmani za iznajmuvawe i istiot celosno }e bide izgraden spored najnovite energetsko-efikasni planovi

Stanovite spored planot }e bidat so golemina � od 75 do 190 kvadratni metri, a }e se zagrevaat i }e se ladat so geotermalna energija. Soravia vakvi rezidencijalni kompleksi ima �

izgradeno vo Avstrija, i vo Romanija.

BERZA/AKCII/TRGUVAWE16 17.06.2010

� BERZANSKI INFORMACII

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 16.06.2010

ALK (2009) 1.431.353 3.797,40 390,18 9,73 0,87

BESK (2009) 54.562 7.803,53 341,43 22,86 0,23

GRNT (2009) 3.071.377 660,00 105,83 6,24 0,66

KMB (2009) 2.014.067 3.000,00 533,81 5,62 0,87

MPT (2009) 112.382 26.217,65 / / 0,73

REPL (2009) 25.920 35.500,00 5.625,12 6,31 0,71

SBT (2009) 389.779 2.650,00 211,39 12,54 0,60

STIL (2009) 14.622.943 185,00 0,11 1.673,00 2,58

TPLF (2009) 450.000 3.638,00 61,42 59,24 1,07

ZPKO (2009) 271.602 2.400,00 / / 0,32

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 16.06.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 13.186 6 -70,05

обични акции 49.489 58 -33,77

Вкупно Официјален пазар 62.675 64 -47,22

обични акции 31.019 36 48,55

Вкупно Редовен пазар 31.328 38 50,03

ВКУПНО 94.003 102 -32,68

16.06.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

ФЗЦ 11 Октомври Куманово 690,00 5,67 51.750

РЖ Техничка контрола Скопје 305,00 4,81 21.350

Стопанска банка Битола 2.650,00 3,88 193.450

Макпетрол Скопје 26.217,65 3,08 445.700

Топлификација Скопје 3.638,00 2,99 40.018

Пружини и текстил АД Демир 120 -61,29 600

Раде Кончар Скопје 1502 -6,12 210.280

Стопанска банка Скопје 189,24 -0,40 236.550

Цементарница УСЈЕ Скопје 15100 -0,07 151.000

0 0,00 0,00 0

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Алкалоид Скопје 3797,4 1,91 975.931

Македонски Телеком Скопје 499,89 0,02 930.300

Комерцијална банка Скопје 3000 0,20 459.000

Макпетрол Скопје 26217,65 3,08 445.700

Макстил Скопје 185,00 2,90 367.225

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

16.06.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

16.06.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

Илирика ЈИЕ 30.957.281,19 -4,59% -6,66% -3,77% -2,53% -5,68% 15.06.2010

Илирика ГРП 20.257.126,81 -1,45% -0,28% 4,71% 3,62% 3,17% 15.06.2010

Иново Статус Акции 18.001.486,67 -2,79% -7,94% -14,45% -11,73% -10,70% 15.06.2010

КД Брик 21.816.766,34 2,80% 5,76% 9,99% 8,72% 25,85% 15.06.2010

КД Јужен Балкан 21.291.814,70 -4,33% -4,29% -5,16% -3,77% 8,50% 15.06.2010

КБ Публикум балансиран 26.065.059,94 -1,82% -4,52% -1,59% -1,33% / 15.06.2010

16.06.2010

2.280

2.290

2.300

2.310

2.320

2.330

10/06/10 11/06/10 12/06/10 13/06/10 14/06/10 15/06/10 16/06/10

MBI 10

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

2.450

2.460

2.470

2.480

2.490

2.500

2.510

2.520

10/06/10 11/06/10 12/06/10 13/06/10 14/06/10 15/06/10 16/06/10

MBID

107,40

107,50

107,60

107,70

107,80

107,90

10/06/10 11/06/10 12/06/10 13/06/10 14/06/10 15/06/10 16/06/10

OMB

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, sreda - 16.06.2010)

Komisijata za hartii od vrednost 2009 godina ja zavr{i so zaguba od 11 milioni denari, koja bila rezultat na

antikriznite merki na Vladata. Na pra{aweto od pratenicite, ~lenovite na Komisijata za fi-nansirawe i buxet na Sobrani-eto, koi v~era go razgleduvaa Godi{niot izve{taj na KHV, na {to se dolì ovaa zaguba, direktorkata Marina Na}eva-Kavrakova odgovori deka nama-

METODI [email protected]

Na pra{aweto od pratenicite, ~lenovite na Komisijata za finansirawe i buxet na Sobranieto, koi v~era go razgledu-vaa Godi{niot izve{taj na KHV, na {to se dolì ovaa zaguba, direktorkata Marina Na}eva-Kavrakova odgovori deka namalenite nadomestoci rezultirale so pomali prihodi

�� 11 milioni denari iznesuva zagubata na KHV za lan-

skata godina

lenite nadomestoci rezultirale so pomali prihodi. Na kraj, se zaklu~i deka vinata za lo{ata finansiska sostojba leì vo svetskata ekonomska kriza, no i vo lo{ata politi~ka situacija vo na{ata zemja, koja e vaèn faktor za razvoj na pazarot na kapital. Pratenikot na SDSM, Mile Andonov, smeta ne moè da se ospori vlijanieto na finan-siskata kriza vrz ekonomijata, no spored nego, na pazarot na kapital rabotata vo golema mera zavisi i od u~esnicite i organizatorite.“Dokolku ne bea transakciite so akciite na

kompaniite vo koi Vladata po-baruvawata gi transformira{e vo udeli, koi lani iznesuvaa okolu 85 milioni evra, realno prometot }e se svede{e na samo nekolku milioni evra, {to e vistinska katastro-fa”, konstatira{e Andonov. Spored nego, toa se glavnite pri~ini {to KHV 2009 godina ja zavr{i so zaguba od okolu 11 milioni denari, nasproti dobivkata od 33 milioni den-ari vo 2008 godina. Toj smeta deka se simptomati~ni i pri-hodite od kamati, koi spored izve{tajot iznesuvaat okolu {est milioni denari, bide-

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

j}i KHV raspolagala so golemi depoziti kaj bankite. Andonov pobara objasnuvawe zo{to se zgolemeni nadomestocite za plati za 3,5%. Pretsedatelkata na KHV, Ma-rina Na}eva-Kavrakova, odgo-vori deka zagubata na KHV za minatata godina se dolì na del od antikriznite merki na Vladata. KHV na predlog na Vladata odlu~ila da gi namali nadomestocite za svo-eto rabotewe. Vo odnos na platite, Kavrakova odgovori deka zgolemuvaweto se dolì na povtornoto vra}awe na ~etvorica vraboteni koi bile

na porodilno boleduvawe. No, Andonov ne veruva deka KHV gi namalila nadomestocite za pet pati vo sporedba so 2008 godina, koga tie donele pri-hod od 65 milioni denari, a lani samo 14 milioni denari. Negoviot sopartiec Marjan~o Nikolov se somneva deka KHV }e ja ostvari proektiranata dobivka za 2010 godina vo iznos od okolu 900.000 denari koga nema nikakvi promeni na pazarot na kapital, nitu vo celokupnata ekonomija. Toj osobeno se interesira{e za stavkite za avtorski agencii i tro{oci za nabavka na uslugi, koi godinava bile zna~itelno zgolemeni vo odnos na 2009 godina. Kavrakova mu odgovori deka parite se nameneti za planirana obuka za investi-ciski sovetnici, koja godinava }e bide napravena vrz osnova na programa za sertificiran finansiski sovetnik *CFA, za {to bil potreben prili~no

golem iznos. [TO SRABOTI KHV?

KHV se pofali deka minatata godina uspe{no gi sprovela najva`nite proekti koi se odne-suvale na upravuvawe, kontrola i voveduvawe na transparentnost i fer plej na pazarot na kapital. Bil donesen nov Zakon za inves-ticiski fondovi vo soglasnost so EU-direktivi. Kaj investiciskite fondovi se doneseni nekolku novi pravilnici i izmeneti se tri postoe~ki. Realizirani se sedum emisii na hartii od vrednost vo iznos od okolu 88 milioni evra. Spored Kavrakova, vkupniot imot na investiciskite fondovi od 151 milioni denari e zna~itelno zgolemen vo od-nos na 2008 godina. KHV lani napravila 41 kontroli, od koja 13 vonredni i 28 redovni. Do-neseni se nekolku re{enija za otstranuvawa, javni opomeni, vremeni zabrani za rabota od tri i od {est meseci, likvidacii na brokerski ku}i...

KHV PRIJAVI ZAGUBA PORADI ANTIKRIZNITE MERKI

GODI[NIOT IZVE[TAJ NA KOMISIJATA ZA HARTII OD VREDNOST PRED PRATENICITE

17.06.2010 17BERZA/AKCII/TRGUVAWE

INDEKSITE “ZELENI”, NO I PRO-METOT KAKO NA ZELEN PAZAR

Edna od glavnite posledici na fi-nansiska kriza e istaknuvaweto na klu~nata uloga na likvidnost.

Bez prisustvo na mnogu zainteresirani kupuva~i i prodava~i, za vreme na krizata moèvme da vidime kolku lo{o funkcioniraat pazarite na kapital. Koga stanuva zbor za pazarot kako celina, zlatnoto pravilo se ~ini deka e kolku pove}e likvidnost, tolku podobro. No, koga stanuva zbor za nekoja posebna investici-ja, toga{ pomalku likvid-nost, vsu{nost, moè da zna~i pove}e prinos.Kako rezultat na toa, akciite, koi ne se trgu-vaat tolku ~esto i se pomalku likvidni ~esto gi nadminuvaat vo pogled na prinos onie koi se postojan predmet na trguvawe. Iako se ~ini deka e sprotivno na zdraviot razum vakvoto tvrdewe deka investiraweto vo pomalku likvidni hartii od vrednost moè da dovede do pogolem povrat na investicijata, sepak, vo edna neodamne{na zaedni~ka studija na

Vo tekot na v~era{niot den na trguvawe vo ramkite

na Makedonska berza po podolgo vreme site tri indeksi bea oboeni vo zelena boja. Osnovniot berzan-ski indeks MBI-10 duri porasna za celi 1,73%. V~era ovoj in-deks porasna na 2.327,45 indeksni poeni i ja probi granicata od 2.300 indeksni poeni pod koja se nao|a{e izminatite nekolku dena. Negoviot rast go sledea i drugite indeksi. Indeksot na jav-noposeduvanite dru{tva MBID denot go zavr{i na 2.471,69 indeksni poeni, beleèj}i rast od 0,13%. Indeksot na ob-vrznicite OMB porasna za 0,07% i dene{niot den na trguvawe }e go po~ne od nivo na 107,53 indeksni poeni. Vakvata pozitivna inercija na indeksite ne ja slede{e i berzanskiot promet. Istiot v~era iznesuva{e neceli sto iljadi evra, odnosno okolu 5,7 mil-ioni denari. Vo spored-ba so ponedelnikot koga prometot be{e okolu 15,4 milioni denari, v~era Berzata ostvari

samo tretina od istiot. Vakviot slab promet e, vsu{nost, baziran vrz osnova na negativnata inercija od prethodniot den koga Berzata ostvari promet od okolu 8,5 mil-ioni denari. Ovoj promet vo odnos na v~era{niot e pogolem duri za 49%. Po segmenti Oficijal-niot pazar v~era denot go zavr{i so realiz-iran promet od okolu 3,8 milioni denari. Re-dovniot pazar vo pogled na prometot so malku pogolema brojka vo od-nos na prethodniot den. V~era prometot na ovoj pazar iznesuva{e okolu 1,9 milioni denari. Vo pogled na prometot kaj indeksite v~era najmal promet se ima{e real-izirano kaj indeksot na obvrznici {to ne be{e slu~aj prethodnite dva dena. Vo ramkite na OMB se ostvarija okolu 810 iljadi denari promet. Silen rast ima{e pro-metot kaj MBID kade {to istiot iznesuva{e okolu 1,5 milioni denari. Osnovniot berzanski in-deks, kako i prethodnite nekolku dena, povtorno so najgolem ostvaren promet. Istiot v~era kaj

ovoj indeks iznesuva{e okolu 3 milioni denari. V~era povtorno nema{e blok-transakcii, pa celokupniot berzanski promet be{e realiz-iran vo ramkite na 102 transakcii kaj osnovnoto trguvawe. Vo pogled na dvièweto na cenite na hartiite od vrednost, so ogled na rastot na indeksite, moè{e da se pretposta-vi deka i ovojpat }e imame pove}e dobit-nici otkolku gubitnici. V~era brojot na dobit-nicite iznesuva{e 14. Me|u niv kako najgolemi dobitnici se istaknuvaat hartiite od vrednost na FZC 11 Oktomvri so rast od 5,67% i R@ Tehni~ka kontrola so rast od 4,81%. Gubitnici v~era ima{e 5. Najgolem me|u niv be{e akcijata na Pruìni i tekstil od Demir Hisar so pad od celi 61,29%, a na vtoro mesto so pad od 6,12% se najde akcijata na Rade Kon~ar od Skopje. Brojot na hartii od vrednost v~era bez promena i isto taka iznesuva{e 5, odnosno be{e ist so onoj na gubitnicite.

Univerzitetot Jejl (Yale) i {kolata za menaxment Zebra Kapital Menax-ment od SAD se dojde tokmu do toj zaklu~ok. Istraùva~ite do ovoj zaklu~ok dojdoa preku sporedbata na portfo-lio od akcii so niska likvidnost so nekolku {iroko-pazarni indeksi na globalni akcii, od SAD, Britanija, Evrop-skata unija i Japonija. Istraùvaweto gi opfati vakvite niskolikvidni akcii vo vremenski pe-riod od 14 godini pri {to povratot na inves-ticija kaj ovie akcii iznesuva{e 13,1% od prose~nata godi{na do-bivka, a dodeka kaj MSCI svetskiot globalen indeks ovoj povrat na inves-ticija iznesuva{e nekade okolu 7,9%

FENOMENOT NAJUBAVO SE GLEDA NA PAZAROT ZA OBVRZNICI

Istraùvaweto isto taka pokaà deka niskolikvid-noto portfolio sostaveno od ovie akcii ima beta indeks na korelacija od 0,75, {to zna~i deka e pomalku vo korelacija so dvièwata na celok-upniot pazar na kapital odnosno e ponezavisno od istite. Isto taka ova portfolio ima{e odli~en koeficient i vo pogled na rizikot. Toj iznesuva{e 0,65, vo

sporedba so 0,25 za MSCI svetskiot globalen indeks, {to vo prevod zna~i kolku povisok koeficient, tolku podobro. Ovie rezultati se sli~ni kaj site {irokopazarni indeksi na globalni akciiVo slu~aj na Evropskata unija, na primer, nisko-likvidnoto portfolio ima{e vo prosek povrat od 17,7%, beta od 0,68, a koeficientot na rizik od 0,95. Od druga strana, MSCI svetskiot globalen indeks kaj evropskiot pazar ima{e povrat od 11,5% godi{no i koefi-cient na rizik od 0,45 Edna od pri~inite za vakvata tendencija e {to ovie akcii se odnesu-vaat isto i pri ponizok volumen na trguvawe, no i vo dobri uslovi na trguvawe {to zna~i deka pomalku likvidnite akcii se pomalku podlo`ni na dvièwata na pazarot. Identifikuvawe na pomalku likvidni hartii od vrednost spa|a vo filozofijata na investi-torite deka likvidnosnite premii se rasprostraneti vo oblasta na hartii od vrednost so fiksen prihod. Na primer, ako dve sporedlivi obvrznici se izdadeni, toga{ onaa pomalku likvidnata nudi pogolem prinos. Vsu{nost,

POMALA LIKVIDNOST PONE-KOGA[ ZNAÎ POVE]E PRINOS

INVESTICISKI TEHNIKI

�� Akciite so ponizok volumen na trguvawe ~esto gi nadminuvaat vo pogled na prihod akciite koi se postojan target na trguvawe

METODI [email protected]

smislata na vakvite portfolija e kupuvawe na akcii od kompanii koi se pomalku poznati i koi ne se centar na vnimanie, a od druga strana se pravi {ortseling na onie akcii od kompanii koi se interesni i postojano vo centarot na vnimanie. Sepak, najgolema pri-

mena na oformuvawa na vakvite portfolija e vo delot na pazarite na capital, kade {to imame fiksni prihodi, odnosno na pazarite so ob-vrznici kaj koi odnapred e odredena dobivkata odnosno prinosot od vak-vata hartija od vrednost. Kaj akciskite pazari

likvidnosnata premija se realizira i se javuva vo vid na istoriski povrat na investicijata. Poradi toa ovoj fenomen najubavo moè da se nabquduva i meri tokmu na pazarite na kapital kade {to imame fiksni prihodi odnosno na paza-rite so obvrznici.

MAKEDONSKA BERZA

KOMPANII & PAZARI 17.06.201018

GOJKO KE[[email protected]

Najgolem del od inter-net-priklu~ocite vo makedonskite doma}instva se na T–Home, pokaùva

analizata na pazarot na Agencijata za elektronski ko-munikacii (AEK). Spored ovoj izve{taj na vtoroto mesto e operatorot OnNet koj ima 21% od udelot vo internet-pazarot vo zemjava. Sleduvaat kabel-skite operatori Telekabel i Kejbltel so 11%, odnosno 7% od vkupniot broj na internet-priklu~oci, po {to sleduvaat lokalnite kabelski operatori niz makedonskite gradovi koi imaat zaedni~ki udel od 9%. Makedonski Telekom najmal udel ima vo Pelagoniskiot region, kade {to nivniot udel iznesuva 40%, sporedeno so udelot na lokalnite kabelski operatori i ONE koi imaat pove}e od 60% zaedni~ki udel vo ovoj region. Vo drug-ite regioni od zemjava T-Home ubedlivo ima najgolem udel vo brojot na internet-priklu~oci. Najgolem broja ADSL-korisnici se na MT, i toa 81,07%, dodeka ostatokot se korisnici na kompanijata OnNet i toa 18,93%, koja {to ja nudi uslugata {irokopojas-en pristap na Internet preku iznajmuvawe na bakarnata parica na Telekom, odnosno razvrzan pristap na lokalna jamka ili preproda`ba na bitstrim usluga. Telekom nudi na malo-proda`no nivo nekolku AD-SL-paketi. Tie se dviàt so brzina od okolu 6 Mbit/sek. downstream do 10 Mbit/sek. downstream vo zavisnost od paketot. Taka ADSL-paketot Max ADSL 10 nudi 10 GB soobra}aj so brzina od 6 Mbit/sek. po cena od 650 denari za dogovor sklu~en na period od edna godina. Za simplificirawe na ovoj del }e gi zemame predvid paketite sklu~eni so dogovor na 12 meseci. Vrz osnova na sekoja pristapna brzina, MT mu nudi na krajniot korisnik vklu~en mese~en soobra}aj. Osnovniot tarifen paket na MT nudi soobra}aj do 10 GB.

RAZLIÊN REGION, RAZLI^NA CENA

Isto taka, na regionalno nivo variraat i cenite za {irokopojasniot pristap za Internet, koi kaj al-ternativnite operatori za osnovnite paketi se dviàt od 300 do 790 denari. Taka,

�� Najgolem del od internet-priklu~ocite vo makedonskite doma}instva se na T–Home pokaùva anali-zata na pazarot na Agencijata za elektronski komunikacii (AEK). Spored ovoj izve{taj, na vtoro mesto e operatorot OnNet koj ima 21% od udelot vo internet-pazarot vo zemjava. Sleduvaat kabel-skite operatori Telekabel i Kejbltel so 11%, odnosno 7% od vkupniot broj na internet-priklu~oci

Stopanskata komora naMakedonija vo sora-botka so dru{tvoto za

upravuvawe so investicis-ki fondovi KD Fondovi organizira besplaten semi-nar na tema "Prednosti za investirawe vo investicis-ki fondovi - alternativni mo`nosti za sorabotka" koj }e se odrì na 24 juni vo prostoriite na Komorata. Celta na ednodnevniot seminar e u~esnicite direktno da se zapoznaat

so osnovnite principi i prednostite na investi-rawe vo otvoreni investi-ciski fondovi, mo`nostite za vloùvawe na pazarot na kapital vo najrazli~ni hartii od vrednost: akcii, obvrznici, zapisi, so cel ostvaruvawe na prinos i namaluvawe na rizikot od vloùvawe.“Obukata }e bide vodena od strana na eksperti na KD Fondovi AD Skopje koj e ~len na grupacijata

KD Group, koja spa|a vo najgolemite finansiski gru-pacii vo Slovenija i up-ravuva so 30 investiciski fondovi, a svojata dejnost ja izvr{uva vo 12 dràvi” se veli vo soop{tenieto od Stopanskata komora. Semin-arot e namenet za site delovni subjekti i fizi~ki lica koi se zainteresirani za vloùvawe vo investi-ciski fondovi, koi svoeto prisustvo treba da go naja-vat najdocna do 21 juni.

STOPANSKA KOMORA ORGANIZIRA SEMINAR ZA INVESTIRAWE VO INVESTICISKI FONDOVI

KOJ E KOJ NA INTERNET-PAZAROT VO MAKEDONIJA �

T-HOME LIDER NA INTERNET-PAZAROT

sekoj region vo zemjava ima razli~na cena na internet-uslugite. ADSL-tehnologijata vo zemjava koja ja nudat samo operatorite T–Home i OnNet (ONE), najzasta-pena e vo glavniot grad, kade {to ovaa tehnologija e zastapena vo 71% od in-ternet-priklu~ocite, kako i vo severozapadniot del na zemjava i Kumanovo, kade {to 84% od internet-priklu~ocite vo zemjava se ADSL. Vo jugo-zapadniot, isto~niot i cen-tralniot del na Makedonija udelot na ADSL internet-priklu~ocite iznesuva 56%. Glaven konkurent na MKT vo

Bitola e ONE (~ij osnoven internet-pristap - paket M - ~ini 599 denari mese~no so vklu~en DDV), a vedna{ zad nego sleduva Telekabel, pa kabelskiot operator BTV (Bitolska Kabelska Tele-vizija). Osnovniot paket za internet-pristap koj vo ovoj region (Bitola) go nudi Telekabel ~ini 500 denari mese~no, dodeka osnovniot paket na BTV ~ini 600 MKD mese~no so vklu~en DDV. Ovie ceni se osobeno konkurentni na pazarot i se za okolu 30% poniski od najniskata ponuda za internet-pristap

na Telekom. Glaven konkurent na Telekom vo Prilep e ONE, a vedna{ zad nego sleduva kabelskiot operator Kejbl-Net (KabelNet), pa isto taka kabelskiot operator Bonet (Bonet). Osnovniot paket za internet-pristap vo Prilep koj go nudi KejblNet (pak-etot Performance) ~ini samo 450 denari mese~no, dodeka osnovniot paket na Bonet (HOME-paket) ~ini nevero-jatni 300 denari mese~no so vklu~en DDV. Spored AEK, ovie ceni se drasti~no pomali od cenite na Telekom, odnosno od 40% do 60% poniski od cenite na MKT vo ovoj region. Vo [tip posle T–Home najpop-ularen internet-provajder e Telekabel, a vedna{ zad nego sleduva ONE, pa kabelskiot operator KejblTel. Osnovniot paket za internet-pristap koj vo [tip go nudat Telekabel i KejblTel ~ini 500 denari.

Zaradi konkurencijata od ovie tri operatori vo Po-vardarieto, MKT ima samo 41,2% od maloproda`niot udel na pazarot za {iroko-pojasen internet-pristap, soglasno na{eto istraùvawe na pazarot. Vo Strumica, odnosno vo Bregalni~kiot region od Re-publika Makedonija, isto taka Telekom ima udel od 39,3%, spored ovogodine{noto istraùvawe. Glavni konku-renti na Telekom vo Strumica se ONE, pa Netkejbl (Netcable) (so cena od 500 denari za osnovniot internet-pristap, no ima ponuda i na mini internet-paket od 400 denari mese~no) pa Diginet (Digi-net) so cena od 539 denari mese~no za osnovniot paket. Vo Makedonija ima vkupno 54 kompanii koi {to nudat internet-uslugi. Najgolem del od internet-korisnicite

vo zemjava, odnosno 63% ko-ristat xDSL, kabelski pristap imaat 30,3% od internet-korisnicite, a pristap preku fiksen ili mobilen telefon imaat 6,61% od interenet-korisnicite vo zmejava. Na maloproda`niot pazar naj~esto zastapen oblik na povrzuvawe do krajniot ko-risnik e pristapot do ba-karnata parica na opera-torot “Makedonski Telekom AD. Toj mu ovozmoùva na krajniot korisnik pristap do javna telefonska mreà, preku PSTN/ISDN (javni fiksni govorni uslugi), {irokopo-jasen pristap na internet, IP telefonija i IP televiz-ija preku xDSL tehnologija. Spored ova, kako sopstvenik na infrastrukturata, vo golemoproda`bata Makedon-ski Telekom ima udel od 100% od pazarot”, stoi vo analizata na AEK.

300 denari ~ini

najevtinata pretplata za internet-priklu~ok

vo dràvava

Stranskite investitori se zainteresirani za izgradba na fab-

riki vo novata tehni~ko-tehnolo{ka industriska zona, koja se nao|a vo blizina na {tipskata prigradska naselba Tri ~e{mi. Gradona~alnikot na op{tina [tip, Zoran Alek-sov, veli deka interes kaj stranskite firmi ima i vo tek se pregovori i kontakti za zapoznavawe so uslo-vite koi gi nudi tehni~ko-

tehnolo{kata industriska zona. “Vo tek se kontakti i pre-govori, no vo momentov ne moàm da gi soop{tam in-vestitorite s$ dodeka ne se potpi{at dogovorite me|u lokalnata ili centralnata vlast so investitorite”, veli Aleksov.Toj potencira deka pozavr{uvaweto na godi{-nite odmori ve}e na esen ili do krajot na godinata }e se znaat firmite koi

}e gradat fabriki vo no-vata tehni~ko-tehnolo{ka industriska zona, a ~ie infrastrukturno ureduvawe go finansira Vladata.

STRANSKI INVESTITORI ZAINTERESIRANI ZA INDUSTRISKATA ZONA VO [TIP

54 kompanii nudat internet-uslugi vo Makedonija

17.06.2010 19KOMPANII & PAZARI

Specijaliziraniot mese~nik za upravuvawe i razvoj na ~ove~ki

resursi "Global HR" orga-nizira trkalezna masa na tema “Plati i nagraduvawe na vrabotenite vo vreme na recesija”. Nastanot }e se odrì na 30 juni vo hotelot Holidej In. Spored organizatorite, os-novnata cel na trkaleznata masa e razmena na iskustva, znaewa i uspe{ni praktiki me|u profesionalcite vo oblasta na upravuvaweto i razvojot na ~ove~kite resursi i razvoj na diskusija na ovie pra{awa."Global HR" e edinstven pi{an medium vo Makedonija specijaliziran za razmena na informacii i dobivawe na aktuelni podatoci vo oblasta na ~ovekovite resursi. Negova cel e da se soberat i spodelat informaci-ite, znaewata i iskustvata vo oblasta na ~ovekovite resursi i istite da bidat dostapni na site profesion-alci koi vo tekot na svoeto rabotewe go imaat ~ovekot kako najzna~aen i nezamenliv resurs.

"GLOBAL HR" ORGANIZIRA TRKALEZNA MASA ZA NAGRADUVAWE NA VRABOTENITE VO VREME NA RECESIJA

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE

� REVIZORSKI IZVE[TAI

� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI

� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105

e-mail: [email protected]

Deneska }e se odrì vtoriot del od konfer-encijata za avtomo-

bilskata industrija na OECD za Zapaden Balkan. Konferencijata }e se odrì vo hotelot Holidej In so po~etok vo 9 ~asot. Temata na konferencijata koja se odrùva vo ramkite na Nedelata na konkurentnost e "Avtomobilskata industrija vo Zapaden Balkan - izvori na konkurentnost i mo`nosti

za investirawe".Pozdravno obra}awe na konferencijata }e ima min-isterot za ekonomija Fatmir Besimi, a svoe izlagawe pred prisutnite u~esnici }eima i direktorot na agen-cijata Invest Makedonija, Viktor Mizo. Spored infor-macijata od Ministerstvoto za ekonomija, na nastanot }e~estvuvaat pretstavnici od Albanija, Bosna i Herce-govina, Hrvatska, Kosovo,

Srbija, kako i pretstavnici od EU-delegacijata vo Make-donija, Italija, avtomobil-skite klasteri od zemjite na Zapaden Balkan i drugi do-natori. Vo ramkite na ovaa konferencija }e se odràt i bilateralni sredbi me|u kompaniite i agenciite za promocija na investiciite od zemjite-u~esni~ki, a }e bide ostvarena i poseta na Tehnolo{ko-industriskata razvojna zona.

KONFERENCIJA ZA AVTOMOBILSKATA INDUSTRIJA VO ZAPADEN BALKAN

Mobilniot op-erator VIP nudi 500.000 denari

kako glavna nagrada za prviot natprevar vo programirawe Android aplikacii za mobilni telefoni vo Makedonija. So cel promovirawe na globalniot trend za razvoj na aplikacii na mobilni platformi, operatorot VIP or-ganizira Vip Android

predizvik ~ija cel e sozdavawe na aplikaci-ja za smart-telefoni {to funkcioniraat na Android platforma.Natprevarot e zapo~nat i zainteresiranite moàt da se regis-triraat najdocna do 30 juni 2010 godina. Site u~esnici ~ii aplikacii }e bidat odobreni od Android Market }e dobi-jat i HTC Tattoo.

VIP SO NAGRADA OD 500.000 DENARI ZA NAJDOBRATA ANDROID APLIKACIJA

Centarot za ekonomski analizi (CEA) denes }eprezentira studija za

efektite na gr~kata kriza vrz makedonskata ekonomija. Studijata }e bide prezentirana vo prostoriite na NVO Info-centarot so po~etok vo 10.30 ~asot. Kako {to informiraat od CEA, ovaa studija ima za cel da gi otslika efektite od gr~kata kriza.“Imaj}i predvid deka na{iot sosed e eden od najgolemite investitori i trgovski part-neri na na{ata ekonomija, ovaa studija e fokusirana na efektite od ekonomskata kriza vo Grcija vrz stranskata efektivna pobaruva~ka na Makedonija, izvoznite sektori, tekovite na stranski direk-tni investicii, efektite od pro{iruvawe na gr~kata kriza vo evrozonata, kako i drugi direktni i indirektni efekti” se veli vo soo{tenieto od CEA.

CEA PREZENTIRASTUDIJA ZA VLIJANIETO NA GR^KATA KRIZA VO MAKEDONIJA

BANKI I FINANSII 17.06.201020

Komercijalna banka ot-vori filijala vo Gos-tivar. Bankata odlu~i

postojnata ekspozitura 1 koja Komercijalna banka ja ima vo Gostivar da se transformira vo filijala.“Filijalata }e bide locirana vo istite prostorii na ul. "Goce Del~ev" bb, i vo nea }e se izvr{uvaat pogolem obem aktivnosti od oblasta na rabota so naselenie, plat-

en promet vo zemjata i vo stranstvo i drugi bankar-ski raboti” soop{tuvaat od bankata. So ova mreàta na filijali i ekspozituri na Komercijalna banka niz Makedonija postojano se zgolemuva po broj, no i po sodrìna na rabotata, i sega iznesuva 9 fili-jali, 55 ekspozituri i 126 bankomati.Ekspoziturata vo Gostivar be{e otvorena vo 2006

godina vo nekoga{nite prostorii na Jugobanka. Dràvata sobra 22

milioni evra, odnosno 1,33 milijardi denari,

na poslednata aukcija na dràvni zapisi so devizna klauzula. Na aukcijata bea ponudeni dràvni hartii od vrednost vo iznos od 1,50 milijardi denari, ili 24,2 milioni evra, so kamatna stapka od 4,99%. Kako {to soop{tija od Narodnata banka, od re-aliziranite {estmese~ni

dràvni zapisi bankite u~estvuvaa so 95,31%, dodeka klientite so 4,69%. Zaklu~no so poslednataaukcija, emituvanite dràv-ni hartii od vrednost izne-suvaat 14,7 milijardi de-nari, odnosno 239 milio-ni evra, od koi 14,4 mili-jardi denari ili 234 mili-oni evra se odnesuvaat nadràvnite hartii od vred-nost so devizna klauzula.Dosega se emituvani

{estmese~ni dràvni zapisi vo iznos od 13,9 milijardi denari, odnosno 226 milioni evra.

NOVA FILIJALA NA KOMERCIJALNA BANKA VO GOSTIVAR

DR@AVATA POZAJMI 22 MILIONI EVRA OD DR@AVNI ZAPISI

Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 5,00% СКИБОР 3,48% 5,04% 5,71% 6,77%

Ломбарден кредит 6,50% МКДОНИА

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 7,20% 8,00% 8,35% 11,10% 11,50%

ЕМУ евро 61,4989 Комерцијална 7,00% 7,80% 8,20% 11,00% 11,30%

САД долар 50,1704 НЛБ Тутунска 7,00% 7,80% 8,20% 11,00% 11,20%

В.Британија фунта 73,9169 Извор: НБРМ

Швајцарија франк 43,9341

Канада долар 48,6966 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 43,0032 61,6 51,5 75,2 44,5Извор: НБРМ

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

Nitu novoto poz-na~ajno olabavu-vawe na mon-etarnata politika ne vetuva deka

bankite }e gi otvorat ven-tilite i }e delat pove}e krediti. Bankarite komenti-raat deka namaluvaweto na osnovnata kamatna stapka na blagajni~kite zapisi na rekordno nisko nivo vo poslednite dve godini od 5% sozdava prostor za namaluvawe na kamatite na kreditite i na depozitite, no toa ne zna~i deka }e ima i pove}e krediti. “So ogled na likvidnosta {to ja poseduvaat bankite i ponudata na pari na pazarot, o~ekuvano be{e pozna~itelno olabavuvawe na monetarnata politika so namaluvawe na osnov-nata kamata na 5%. Toa vo bankarstvoto }e se odrazi preku namaluvawe na ka-matite, prvo na depozitite, pa potoa i na kreditite i }e otvori mo`nost za pogolem krediten porast vo naredniot period. No, toa sekako }e zavisi i od pobaruva~kata za krediti i proektite {to }e gi ponudat kompaniite. Za da ima pove}e krediti, smetam deka treba da se olabavat i stapkite na zadolìtelna rezerva”, veli za "Kapital" \or|i Jan~evski, pretsedatel na Upravniot odbor na NLB Tutunska banka i pretse-datel na Zdruènieto za bankarstvo.Rezultatite od prvata aukcija na blagajni~ki zapisi po novata namalena kamatna stapka pokaùvaat deka interesot na bankar-ite da vloùvaat vo ovie


hartii od vrednost e nama-len. Sobrani se 63 milioni evra, {to e dvojno pomalku vo sporedba so aukciite od porano. No, i toa spored bankarite ne e garancija

deka }e ima ekspanzija na kreditiraweto. Tie velat deka obemot na krediti-raweto i odlukata na bankite dali }e davaatpove}e krediti ili ne e

JOVANKA JOLESKA-POPOVSKAGENERALEN DIREKTOR NA PROKREDIT BANKA

“Ako bankarite odlu~at da ne se izloùvaat na dopolnitelni kreditni rizici, NBM duri i da ja spu{ti osnovnata kamata do najni-sko nivo, so {to blagajni~kite zapisi nema da bidat atraktivni za bankite, tie na kratok rok parite moè da gi ~uvaat vo svo-ite sefovi bez da gi “oplodu-vaat” nitu vo blagajni~kizapisi, nitu vo krediti.”

SE NAMALUVA INTERESOT ZA BLAGAJNI^KITE ZAPISI

KADE BANKITE ]E GI VLO@UVAAT PARITE SEGA?

Novoto olabavuvawe na monetarnata politika so namaluvaweto na osnovnata kamata na 5% ne vetuva pogolemo zaì-vuvawe na kreditiraweto. Bankarite komentiraat deka kamatite }e pa|aat, no ne vetuvaat deka }e delat pove}e krediti

��

tesno povrzna so uslovite na monetarnata politika, no ne zavisi samo od toa.“Kreditniot porast zavisi od odlukite na bankite dali }e prezemat dopolnitelni rizici vo uslovi na te{ka kriza, koja zapo~na vo 2009 godina i s$ u{te trae. Obe-mot na biznisot prodolùva da opa|a, profitite na kompaniite im se namaleni i poradi toa tie imaat seriozni problemi so servisirawe na postojnite krediti. Osven toa, i samite kompanii vo uslovi na neizvesnost se vozdrùvaat od podolgoro~ni investicii i naj~esto baraat krediti za nadminuvawe na tekovnite likvidnosni problemi.Toa, pak, gi doveduva bankar-ite vo situacija da se vozdrùvaat od kreditirawe

na takvi proekti, koi se porizi~ni za niv”, ocenuva Jovanka Joleska-Popovska, generalen direktor na ProKredit banka.

BANKITE NE RIZIKUVAAT

Spored Popovska, namalu-vaweto na kamatata na blagajni~kite zapisi moè da gi motivira bankite pove}e da kreditiraat namesto da gi “oploduvaat” parite vo Narodnata banka. No, od druga strana, ako bankarite, sepak, odlu~at da ne se izloùvaat na dopolnitelni kreditni rizici, NBM duri i da ja spu{ti osnovnata kamata do najnisko nivo, taka {to blagajni~kite zapisi nema da bidat atraktivni za bankite, tie na kratok

\OR\I JANÊVSKIPRETSEDATEL NA ZDRU@E-NIETO ZA BANKARSTVO I NA UPRAVNIOT ODBOR NA NLB TUTUNSKA BANKA

“Namaluvaweto na osnovnata kamata na 5% }e se odrazi preku namaluvawena kamatite, prvo na depozitite, pa potoa i na kredi-tite, i }e otvori mo`nost za pogo-lem krediten po-rast. No, toa seka-ko }e zavisi i od pobaruva~kata za krediti i proek-tite {to }e gi po-nudat kompaniite. Za da ima pove}ekrediti, smetam deka treba da seolabavat i stap-kite na zadol-ìtelna rezerva.”

rok parite moè da gi ~uvaat vo svoite sefovi, bez da gi oploduvaat nitu vo blagajni~ki zapisi nitu vo krediti.Saldoto na blagajni~-ki zapisi vo NBM sega iznesuva 408 milioni evra, dodeka, pak, vo zadolìtela rezerva “sterilizirani” se vkupno 434 milioni evra. Pred dva dena i Ministerstvoto za fi-nansii preku aukcija na dràvni zapisi sobra 22 milioni evra od ekonomijata. Sega kamatnite stapki na blagajni~kite i na dràvnite zapisi se izedna~eni, a dvete institucii povtorno vleguvaat vo direk-tna konkurencija za slobodnite sredstva na bankite. Dokolku se analiziraat dvièweto na osnov-nata kamatna stapka

na blagajni~kite zapisi vo poslednite nekolku godini i obemot na kreditiraweto od druga strana, proizleguva deka kreditniot porast bil drasti~no pogolem duri i vo periodi koga kamatata na blagajni~kite zapisi bila mnogu pogolema. Toga{ bankarite imale pove}e in-teres da kreditiraat. Sega, pou~eni od finansiskata kriza, odbivaat da preze-maat pogolemi rizici i kreditiraweto go svedoa na minimum. Spored najnovite podatoci od NBM, kredit-niot porast zaklu~no so maj godinava e samo 4,4%, {to e daleku pomalo nivo od porastot na kreditite vo 2007 godina, koga dostigna do visoki 40% na godi{no nivo.

17.03.2010 21

17.06.2010 21BANKI I FINANSII

Namaluvaweto na osnov-nata kamata na 5% go namali i interesot na

bankarite za ovie hartii od vrednost. Na v~era{nata aukcija, NBM sobra 63 mil-ioni evra, {to e dvojno pomalku od vrednosta {to ja investiraa bankarite vo blagajni~ki zapisi minatata sreda. Istovremeno, na de-not na aukcijata za isplata dostasaa pove}e od 102 mil-ioni evra od blagajni~ki

zapisi. So toa vkupnoto saldo na zapisi vo NBM iznesuva 408 milioni evra. Namaluvaweto na osnovnata kamata ima{e za cel da gi stimulira bankarite pove}e da delat krediti, namesto vi{okot na parite da go investiraat vo bezrizi~ni dràvni hartii od vrednost. Se o~ekuva deka sleden poteg na NBM vo nasoka na do-polnitelno olabavuvawe na monetarnata politika }e bide

namaluvawe na stapkata na zadolìtelnite rezervi. Biznismenite ja pozdra-

vuvaat odlukata na NBM da ja namali

osnovnata kamata na blagajni~kite zapisi i o~ekuvaat pogolema kred-itna poddr{ka od bankite. Spored niv, ovoj poteg na NBM e vo vistinska nasoka za podobruvawe na te{kata sostojba vo koja se nao|aat kompaniite i likvidnos-nite problemi {to gi imaat. “Ovoj ~ekor treba da gi ohrabri bankite da

gi namalat kamatite na kreditite za kompaniite i da ja zgolemat kredit-nata aktivnost so pogolema poddr{ka na realniot sek-tor”, izjavi Mir~e êkrexi, zamenik-pretsedatel na Sojuzot na stopanskite komori.Biznismenite, isto taka, povikuvaat deka vo nasoka na pogolemo olabavuvawe na monetarnata politika i stimulirawe na kred-itiraweto, treba da se

namalat i stapkite na zadolìtelna rezerva.

NBM SOBRA 63 MILIONI EVRA OD BLAGAJNI^KI ZAPISI

BIZNIS-SEKTOROT BARA POVE]E KREDITI

NOVIOT BRAN NA DANOCI PREDIZVIKUVA INFLACIJA VO GRCIJA

GRCIJA ME\U “DVA OGNA”Inspektorite na EU, MMF i Evropskata centralna banka veruvaat vo podobruvawe na situacijata, dodeka agenciite go namaluvaat rejtingot na Grcija

��

Grcija ovaa nedela se nao|a vo situacija kako vo detska igra - “me|u dva ogna”! Od ednata strana toplo,

od drugata strana ladno! Dodeka “trojkata”, inspekto-rite na EU, MMF i Evropska-ta centralna banka, so svoite ohrabruva~ki izve{tai ja podgrevaat nade`ta deka za Grcija postoi spas, rejting-agenciite, od druga strana, ja “ladat” i povtorno go sniùvaat rejtingot na zem-jata i nejzinite dràvni obvrznici.Mudis na po~etokot na ne-delava go namali kreditniot rejting na Grcija do najnisko mo`no nivo, do kategorija “|ubre”, bidej}i ne veruva vo realnata sposobnost na zemjata deka }e se izvle~e od dolgovite i deka pravilno }e go preraspredeli paketot za pomo{ od 110 milijardi evra, koi zemjite od EU i MMF planiraat da & gi dadat na Atina. Ostanatite agencii zasega ostanuvaat na starite ocenki i nemaat namera da go pre-ispituvaat i onaka niskiot gr~ki krediten rejting.Od ocenata na Mudis e {okiran i evropskiot kome-sar Oli Ren. No, najmnogu e {okirana samata Atina,

bidej}i dràvnite obvrznici se smesteni vo najniskata kat-egorija i se ignorirani pozi-tivnite pokazateli vo pos-lednite dva meseci, koi me|u ostanatoto gi konstatira{e i “trojkata” koja momentalno se nao|a vo inspekciska misija. Povtornoto namalu-vawe na kreditniot rejting na Grcija nesomneno vlijae i na berzanskite dvièwa i sozdava prostor za novi {pekulacii za idninata na gr~kata ekonmija, poprecizno predviduvawata deka, sepak, moè da zavr{i so bankrot. Premierot na Grcija, Jorgos Papandreu, pravi o~ajni~ki napori da gi spre~i vakvite glasini koi pravat {teta na gr~kiot imix i mu pora~uva na svetot, no pred s$ na negovite sonarodnici, deka Vladata pravi s$ za da ja spre~i korupcijata, za da gi sprovede zakonskite normi, za da go spre~i zgolemu-vaweto na nevrabotenosta i za da se kaznat site onie koi so godini tro{ele od “dràvniot xeb”. Papandreu vo svojata na-jnova izjava u{te edna{ povtori deka na Grcija ne & se zakanuva bankrot, deka najlo{oto pominalo i deka zemjata e na pat kon normal-izirawe na finansiskata i

dano~nata sostojba.Ministerot za finansii, Jorgos Papakonstantinu, e optimist, bidej}i smeta deka golem uspeh pretstavuva faktot deka za prv pat po podolg vremenski period se zabeleùvaat pozitivni pokazateli. Od januari do maj deficitot vo buxetot iznesuva 8,97 milijari, {to e namaluvawe vo odnos na minatata godina koga toj izne-suval 14,66 milijardi evra. Toa zna~i deka deficitot e namalen za vkupno 39%. Is-tovremeno, ne se ispolneti zacrtanite celi koga stanuva zbor za sredstvata sobrani od danokot. Od planiranite 11,7%, prihodite od danoci se zgolemeni za samo 8%. Ova e oblasta kade {to napre-dokot se odviva najte{ko, bidej}i Grcite ednostavno ne se naviknati da pla}aat danoci. Pokraj toa, preku iljadnici takanare~eni of {or kompanii nikoj od niv ne platil godi{en danok od 3%, koj vo idnina }e izne-suva 15%. Zo{to e toa taka i kako so ovaa situacija }e se izbori gr~koto Ministerstvo za finansii so ovie propusti ostanuva ministerot Papak-onstantinu da im objasni na inspektorite od “trojkata”.Vsu{nost, toa ukaùva na

faktot {to so decenii se dopu{talo da otide nadvor od doma{nite zakoni i ne e realno da se o~ekuva deka situacijata moè da se re{i za samo nekolku meseci. Bidej}i ako vo zemjata vo koja se sudi spored brojot na luksuznite jahti, samo {est lu|e prijavuvaat pri-hodi pogolemi od 1 milion evra, jasno e deka do celta pretstoi podolg pat. Najprvo treba da se re{at korupciskite skandali koi datiraat od minatoto, no so koi vo xebovite na poedinci vlegle milioni evra od razni socijalni fondovi, mototo koe za podobar plasman na paza-rite, poedinci go pla}ale na stranskite firmi, kako Sim-ens koj momentalno se nao|a na udar i e pod istraga, zaedno so ministrite.Vo ovoj moment za Grcija pretstavuva golemo ohrabru-vawe poddr{kata koja im ja dava evropskiot komesar, Oli Ren, pretsedatelot na Evropskata centralna banka, Tri{e i prviot ~ovek na Doj~e Bank, Akerman. Tie, na osnova na prvite analizi koi vo Grcija gi napravila “trojkata”, ne prestanuvaat da veruvaat deka za Grcija ima nade`. Eden neprijaten moment za vreme na prestojot

na “trojkata” vo Atina bilo soznanieto deka inflaci-jata porasnala na 5,4%, {to pretstavuva najgolem procent ovaa godina.“Trojkata” e zagrièna bidej}i dvete ministerstva, za ekonomija i finansii, sekoj na svoj na~in gi gleda pri~inite... Edni smetaat deka pri~inata e op{tata sostojba na pazarot, a drugi deka inflacijata ja pre-dizvika novi-ot bran na danoci, pred s$ poka-~uvawe-to na DDV na 23%.

BALKAN BIZNIS POLITIKA17.06.201022

Nadvore{nio t dol g na Albanija na kra-jot od mart godinava

iznesuva{e 2,02 milijardi evra, {to pretstavuva zgole-muvawe za 4,2 % sporedeno so dolgot {to zemjata go ima{e na krajot od minatata godina, koga toj iznesuva{e 1,94 milijardi evra, pokaùvaat statisti~kite podatoci na albanskoto Ministerstvo za finansii.Albanskite mediumi ocenu-

vaat deka vakvite podatoci se potvrda deka finansiskata politika na vladata se zas-nova na zemawe krediti za re{avawe na problemite. Vo nemo`nost da se priberat pari od danoci i taksi, momentalno edinstven izlez za obezbeduvawe sredstva e zadolùvaweto. Vakvoto re{enie e legalno i sekoja vlada vo pazarna ekonomija e slobodna da pravi sopst-veni presmetki vo toj pravec.

Edinstven problem e {to onoj {to dava zaem ne ti go pros-tuva, tuku napla}a i kamati, ocenuvaat mediumite.

Industriskoto proiz-vodstvo vo Feder-acijata Bosna i

Hercegovina (FBiH) vo maj e pomalo za 1,4% vo odnos na april, a pogolemo za 4,4% vo odnos na istiot mesec minatata godina.Vkupnoto industrisko proizvodstvo za prvite pet meseci e pogolemo za 3,8% vo odnos na istiot period od minatata go-dina, soop{ti Agencijata

za statistika.Vo oblasta na rudarstvo-to, prvite pet meseci od ovaa godina e zabeleàn pad od 8,2% vo odnos na is-tiot period minatata godina. Istovremeno, industriskoto proiz-vodstvo vo oblasta na prerabotuva~kata industrija i proizvodstvoto i snabduvaweto na

elektri~na energija, gas i voda e zgolemeno za 4,7%.

NADVORE[NIOT DOLG NA ALBANIJA DOSTIGNA POVE}E OD 2 MILIJARDI EVRA

INDUSTRISKOTO PROIZVODSTVO VO BIH POMALO ZA 1,4%

SLUÂJ QUBQANSKA BANKA

VESNA [email protected]

Slovenija }e gi bloki-ra hrvatskite prego-vori so Evropskata unija s$ dodeka ne se re{i pra{aweto

na slovene~kata Qubqanska banka i obnovata na nejzi-noto rabotewe vo Hrvatska. Slovenija insistira vo pre-govorite da se vklu~i i re{avaweto na dolgot od 404 milioni evra na hrvatskite kompanii kon (starata) Qubqanska banka.Direktorot na Qubqanska banka, Borut Oùr, izjavi deka site podatoci za ovoj slu~aj se nao|aat vo sudskiot sistem na dvete zemji i sekoe nivno objavuvawe bi moèlo da se protolkuva kako priti-sok vrz sudstvoto.Bankarskiot problem me|u Hrvatska i Slovenija nas-tana vo 1993 godina, koga slovene~kiot parlament, so cel da ja spasi Qubqanska banka od posledicite na raspadot na porane{nite ju-goslovenski dràvi, nejzinata aktiva so poseben zakon ja prefrli na Nova Qubqanska banka, dodeka problemot na {teda~ite nadvor od Slo-venija i problemati~nite krediti gi ostavi na starata Qubqanska banka.Slovene~kiot vesnik "Fi-nance" pi{uva deka Qubqan-ska banka e pomalku dol`na na hrvatskite {teda~i, a hrvatskite kompanii dolàt mnogu pove}e na Qubqanska banka i zatoa nema potreba da se zabranuva raboteweto na bankata vo Hrvatska.Milivoje @ugi}, pretstavnik na hrvatskite {teda~i vo procesot protiv Qubqan-ska banka, istakna deka sekoja banka ima vgradeni mehanizmi protiv rizik i nejzinite nenaplateni poba-ruvawa od kompaniite na teritorijata na Hrvatska ne

STARITE DOLGOVI ME\U HRVATSKA I SLOVENIJA OTVORAAT NOVI RANI

[vajcarskata kom-panija Vindeks planira za dva

meseci da po~ne so izgradba na veternici vo romanskiot okrug Kostanca, {to }e ja ~ini od 20 do 25 milioni evra, pi{uva ro-manskiot vesnik "Gandul".Vindeks e specijalizirana za proizvodstvo na vet-ernici so mala i sredna golemina. Planirano e

izgradbata da trae 12 meseci. Pove}e energetski kompanii investiraa vo proekti za koristewe na energijata na veterot vo jugoisto~niot del na Romanija. ê{kata gru-pacija ÊZ ve}e izgradi 70 veternici vo Kostanca so mo}nost od 175 megavati. Celiot proekt predviduva instalirawe na 240 veter-nici, a investicijata ~ini

1,1 milijardi evra. Srpskiot {tand na svetskata izlo`ba Ekspo 2010 vo [an-

gaj go posetile pove}e od polovina milion lu|e, soop{ti Turisti~kata organizacija na Srbija.Na ovaa presti`na svetska izlo`ba sekoj petnaesetti posetitel go posetil srpskiot {tand, koj vo tekot na juni gi promovira turisti~kite

potencijali na Srbija.Spored informaciite na Turisti~kata orga-nizacija na Srbija, vo prosek srpskiot {tand go posetile 20.000 pose-titeli, a rekorden broj e zabeleàn na 3 juni koga imalo 24.384 posetiteli.Svetskata izlo`ba Ekspo 2010 vo [angaj e otvore-na od 1 maj i }e trae do 31 oktomvri.

[VAJCARSKA KOMPANIJA INVESTIRA 25 MILIONI EVRA VO VETERNICI VO ROMANIJA

SRPSKIOT [TAND VO [ANGAJ GO POSETILE POLOVINA MILION TURISTI

moè da gi smeta za pri~ina za zadrùvawe na parite na nejzinite privatni klienti. Okolu 300.000 gra|ani vo Hrvatska i BiH, porane{ni {teda~i vo Qubqanska banka, baraat povrat na parite. Spored slovene~kite pres-metki, koi delumno se pok-lopuvaat i so hrvatskite brojki, Qubqanska banka na hrvatskite {teda~i im dolì 172 milioni evra. Pokraj ovie, od Qubqanska banka 66 milioni evra bez presmetana kamata baraat i Privredna banka Zagreb i Zagreba~ka banka, koja na Qubqanska banka, isto taka bez kamata, & dolì 97,7 milioni evra.

DOLGOT NA QUBQAN-SKA BANKA MO@E DA GO VRATI VLADATA

Guvernerot na Hrvatskata narodna banka (HNB), @eqko Rohatinski, pora~a deka vl-ezot vo EU ne smee da bide na smetka na {teda~ite na Qubqanska banka koi ednos-tavno se izmanipulirani, i deka HNB nema da se protivi dokolku hrvatskata vlada odlu~i sama da go isplatuva dolgot na Qubqanska banka, ako smeta deka vlezot vo EU e tolku vaèn."Ve}e rekov deka HNB e podgotvena da dade dozvola za rabota na Qubqanska banka vo Hrvatska koga }e se re{i pra{aweto na {teda~ite. Dokolku hrvatska-ta vlada smeta deka vlezot

vo EU e tolku zna~aen i sama od svojot buxet da go vrati dolgot na {teda~ite, HNB nema da se protivi“, izjavi Rohatinski. Toj soop{ti deka vkupnata za{teda na hrvatskite gra|ani vo Qubqanska banka iznesuva okolu 420 milioni evra. "Od taa suma Hrvatska vo svojot javen dolg prezema 260 milioni evra, no toa ne zna~i deka nema pobaru-vawe od Qubqanska banka, tuku samo se promeni sub-jektot-pobaruva~. Sega e toa dràvata, a ne {teda~ite“, re~e Rohatinski.Guvernerot na HNB istakna deka Hrvatska u~estvuva vo pregovori i e podgotvena povtorno da pregovara za da

se najde re{enie, no istakna deka }e mora da u~estvuvaat site dràvi-sukcesori od porane{na Jugoslavija. Za-toa sme podgotveni da & sugerirame na vladata da gi prifati pregovorite, re~e Rohatinski, koj kako neko-rekten go oceni stavot na portparolot na slovene~koto Ministerstvo za nadvore{ni raboti deka Slovenija }e gi blokira pregovorite so EU dodeka Qubqanska banka ne vleze vo Hrvatska."Ako izjavata na slovene~kiot minister za nadvore{ni raboti e dobro prenesena, taa otprilika zna~i: Nema soglasnost za zatvorawe na pregovorite za pazarna konkurencija, ako prethodno

HNB ne dade dozvola za rabota na Nova Qubqanska banka vo Hrvatska. Zna~i, nezavisno od toa dali }e ima pregovori, {to ne zavisi samo od Hrvatska i Slovenija, tuku i od site ostanati zemji od porane{na Jugoslavija. Nezavisno od toa dali }e se najde re{enie ili ne, bez dozvola za rabota nema da ima soglasnost za zavr{uvawe na pregovorite“, izjavi Rohatinski.

172milioni evra

im dolì Qubqanska banka na hrvatskite {teda~i

a~aen i sama da go vrati a i e HNB

se najde re{enie, no istaknadeka }e mora da u~estvuvaat si e rà i s k esori o

�� Bankarskiot problem me|u Hrvatska i Slovenija nastana vo 1993 godina, koga slovene~kiot parlament, so cel da ja spasi Qubqanska ban-ka od posledicite na raspadot na porane{nata jugoslovenska federacija, nejzinata aktiva so poseben zakon ja prefrli na Nova Qubqan-ska banka, dodeka problemot na {teda~ite nadvor od Slovenija i problemati~nite krediti gi ostavi na starata Qubqanska banka

@EQKO ROHATINSKIGUVERNER NA HNB "Hrvatska u~estvuva vo pregovori i e podgot-vena povtorno da pre-govara za da se najde re{enie, no }e mora da u~estvuvaat site dràvi-sukcesori od porane{na Jugoslavija"

17.06.2010 23BALKAN BIZNIS POLITIKA

Evrokomesarot za ekonomski i monetarni pra{awa, Oli Ren, izjavi vo Strazbur deka

protiv Bugarija verojatno }e po~ne kaznena procedura poradi visokiot buxetski deficit na zemjata. Ren na pres-konferencija vo ramkite na redovnata junska sesija na Evropskiot parlament iznese detali za merkite koi se prezemeni za namaluvawe na buxetskiot deficit vo zemjite od evrozonata i vo Evropskata unija.“Procedurata protiv Bugarija

moè da po~ne vedna{ otkako }e bide napravena ocenkata na podatocite za dràvnite finansii”, izjavi Ren. Toj naglasi deka Evrop-skata komisija prepora~ala po~nuvawe kaznena procedura poradi visokiot buxetski defi-cit i protiv tri drugi zemji: Danska, Finska i Kipar. Vo EU samo za tri zemji ne se spomenuva ovaa procedura i toa se Estonija, Luksemburg i [vedska, dodade Ren.

Romanskiot parla-ment ne & izglasa nedoverba na vlada-

ta na premierot Emil Bok, inicijativa koja be{e dostavena od opoziciska-ta Socijaldemokratska partija. Sekretarot na pretstavni~kiot dom, Valerij Zgonja, izjavi deka inicijativata ja poddràle 228 prateni-ci, a 197 se izjasnile

protiv, a za taa da bide usvoena potrebni se naj-malku 236 glasovi.Inicijativata za glasawe nedoverba naslovena kako "Spre~ete go soci-jalniot genocid” be{e dostavena minatata ne-dela, otkako Vladata ja prezede odgovornosta za paketot ekonomski merki koj predviduva namalu-vawe na platite vo dràvniot sektor za 25%

i namaluvawe na penzii-te za 15%. Procedurata za prezem-awe odgovornost & dava pravo na opozicijata da bara glasawe nedoverba na vladata.Po neprifa}aweto na inicijativata, ekonomski-te merki se smetaat za usvoeni i otkako }e bidat objaveni vo Slu`-ben vesnik, }e vlezat vo sila.

ROMANSKIOT PARLAMENT IZGLASA DOVERBA NA VLADATA

K O M E R C I J A L E N O G L A STURCIJA ]E GRADI NAJGOLEM AVTOSALON VO SVETOT

ATLANTIK GRUPA SÈ U[TE VO IGRA ZA DROGA KOLINSKA

Turcija planira da go izgradi najgolemiot avtosalon na svetot vo blizina na Is-

tanbul. Avtosalonot }e bide na pet kata i vkupna povr{ina od milion metri kvadratni, ob-javi grade`nata kompanija Guel i Kelesoglu. Vo ovoj objekt }e ima 56 restorani i kafuliwa, i 24 filijali na razli~ni banki. Predvideni se i podru`nici na osiguri-telni kompanii za site kupuva~i koi }e sakaat vedna{ da zaminat doma so svojot nov avtomo-bil. Onie koi se zainteresirani za odreden tip vozilo }e moàt da go testiraat na test-pateka smestena na pokrivot na zgradata koja }e bide otvorena 365 dena vo godi-nata. Investicijata e vredna 180 milioni dolari i treba da bide zavr{ena do dekemvri 2011 godina. Turcija ne e centar na avtomo-bilska aktivnost i nema doma{na avtoindustrija. Minatata godina vo zemjata se pro-dadeni 600 iljadi avtomobili, {to ne e mnogu za 72 milioni ìteli.

Hrvatskata kompanija Atlantik grupa, vo sopstvenost na Emil Tedeski, ja dostavi ponudata

za prezemawe na slovene~kata kom-panija Droga Kolinska, a konkuren-cija & se u{te tri me|unarodni fondovi. Pokraj Atlantik grupa, vo igra za mnozinska sopstvenost na Droga Kolinska se i fondovite Mid Evropa Partners, Advent i Varbug Pinkus. Proda`bata na prehran-benata kompanija e od golema va`nost za Istrabenz, koj sobran-ite pari }e gi iskoristi za vra}awe na dolg kon bankite. Imeno, slovene~kiot finansiski holding do krajot na godinava mora na bankite da im vrati dolg od 100 milioni evra, a spored neofici-jalni izvori, nekoi od ponudite za Droga Kolinska go nadminuvaat iznosot od 200 milioni evra. Iako ponudenata cena verojatno }e bide glaven kriterium za izbor na kupuva~, golemo vnimanie }e bide posveteno i na na~inot na finan-sirawe i akvizicija.

GERMANSKI KREDIT ZA HRVATSKA OD 50 MILIONI EVRA

Hrvatskata banka za obnova i razvoj (HBOR) i Germanskata razvojna banka potpi{aa

dogovor za kredit vo visina od 50 milioni evra. Kreditite se nameneti za finansirawe i razvoj na turizmot i malite i sredni pretprijatija. Hrvatskata premierka, Jadranka Kosor, iz-razi uveruvawe deka germanskite investitori }e gi prepoznaat na dolg rok povolnite efekti na vladinite reformi. Pretsedate-lot na germanskiot ekonomski odbor za zemjite od Isto~na i Jugoisto~na Evropa, Klaus Man-gold, izjavi deka Germanija saka da vidi vode~ki stranski investi-tor vo Hrvatska, koja spored nego e vode~ka dràva vo regionot.

KAZNENA PROCEDURA PROTIV BUGARIJA PORADI VISOKIOT BUXETSKI DEFICIT

SVET BIZNIS POLITIKA17.06.201024

Svetskata kriza ja spu{ti na kolena re~isi cela Evro-pa, posebno med-iteranskite zemji

i novite zemji-~lenki na Unijata. Osven namaluvaweto na ekonomskata aktivnost i rastot na nevrabotenosta, site ovie zemji se soo~ija i so eksplozija na buxetskiot deficit i javniot dolg, bidej}i nivnite buxetski prihodi zna~itelno se namalija zara-di recesijata. Da se vratime na sostojbite kaj najzagrozenite zemji, od pred edna godina. Vo 2009 godina Grcija zabeleà pad na ekonomskata aktivnost od 2%, dodeka stapkata na nevrabotenost vo toa vreme iznesuvala 10%. Minatata fiskalna godina Grcija ja zaklu~i so buxetski deficit od duri 13,6% od BDP, {to e za ~etiri i pol pati pove}e od kriteriumite so dogovorot vo Mastriht za evropskata monetarna unija, koj limit dozvoluva buxetski deficit od 3% od BDP. Javniot dolg na Grcija na krajot od 2009 godina dostignal 273,4 mili-jardi evra, ili 115,1% od BDP, dodeka kriteriumite od Mastriht dozvoluvaat javen dolg do 60% od BDP. Zaradi opasnost od bankrot, osta-natite ~lenki na EU i MMF & odobrija na Grcija zaem od 110 milijardi evra, a vo zamena za paketot-pomo{ vladata vo Atina po~na da sproveduva ostri merki vo javnata potro{uva~ka, me|u koi be{e zgolemuvawe na danokot na DDV, bea ukinati 13 i 14 plata, kako i brojni drugi povlastuvawa, a na tri godini se zamrznati platite vo dràvnata administracija

EVROPA VO KRIZA �

VASE [email protected]

�� Na opcijata za raspa|awe na evrozonata ne treba da se gleda kako na scenario, bidej}i toa moè da dovede do najgole-mata finansiska kriza vo istorijata. Ni investitorite, ni zemjite-~lenki na evrozonata ne se spremni da go toleriraat neodgovornoto odnesuvawe na ~lenkite, ako toa moè da go zagrozi funkcioniraweto na evrozonata

ê{kata dràva vo prvoto trimese~je od godinava go

zgolemila dolgot za re~isi 39 milijardi kru-ni (1,56 milijardi evra) i nejziniot vkupen dolg iznesuva 1,2 iljada mili-jardi kruni. Toa zna~i deka sekoj êh vo prosek dolì po 4.640 evra, potvrdi ~e{koto Ministerstvo za finansii.Dràvniot dolg e rezul-

tat glavno na zgol-emuvaweto na buxetskiot deficit, i ~e{kiot na-cionalen dolg se pokriva so dràvnite zapisi i obvrznici, direktni zaemi i krediti od Ev-ropskata investiciska banka.Vo tekot na minatata godina nacionalniot dolg e zgolemen za pove}e od 178 milijardi kruni (7,12 milijardi evra), a kako pri~ina me|u drugoto se

naveduvaat doma{nite emisii na dràvnite dolgovi.“Pove}eto zemji se zadolùvaat s$ pove}ei pove}e. Na{iot dolg vo sporedba so ostana-tite zemji na EU e pod prosekot, no brzinata so koja se zgolemuva e sli~-na so ostanatite zemji. Morame da pokaème deka ne se rasfrlame”, objasnuva analiti~arot Ale{ Mihl.

SEKOJ ÊH DOL@I PO 4.640 EVRA

Amerikanskiot tehnolo{ki gigant IBM sklu~i dogo-

vor za prezemawe na kompanijata Kormetriks, koja prizveduva softver za veb-analiza, so {to planira da go pro{iri svoeto portfolio na us-lugi i softverski proiz-vodi. IBM ne gi otkri finansiskite detali za navedeniot dogovor, koj se razvi vrz osnova na neodamne{noto partner-

stvo me|u dvete kompanii. Vo Kormetriks rabotat okolu 230 lu|e, a me|u nivnite klienti se vbroju-vaat Bankata na Amerika i Viktorijas Sikret. Kompanijata ovozmoùva analiza na socijalnite mreì i onlajn-mediumi-te, so {to na klientite im pomaga vo kreiraweto na marketing-kampawite.IBM vo soop{tenieto naveduva deka dogovorot treba da se sklu~i vo

tretiot kvartal od 2010 godina, po odobruvaweto na pazarnite regulatori.Za potsetuvawe, IBM na krajot od minatiot mesec postigna dogovor za kupu-vawe na Sterling Komerc, oddelot za biznis-softver na amerikanskiot teleko-munikaciski gigant AT&T za 1,4 milijardi dolari. IBM softver grup od 2003 godina do denes ima prezemeno pove}e od 55 kompanii.

IBM JA PREZEMA KOMPANIJATA KORMETRIKS

i penziite.Padot na {panskiot BDP vo 2009 godina iznesuval 3,6%, dodeka stapkata na nevrabo-tenost bila na nivo od 20%, {to pretstavuva najvisoka stapka vo evrozonata. Bux-etskiot deficit vo ovaa ~et-vrta po golemina ekonomija od zonata na evroto minatata godina dostignal 11,2% od BDP, dodeka javniot dolg na krajot od 2009 godina izne-suval re~isi 560 milijardi evra, ili 53,2% od BDP. Premierot na [panija, Hose Luis Rodrigez Zapatero, na-javi namaluvawe na javnata potro{uva~ka vo ovaa i sled-nata godina za 15 milijardi evra, a toa }e se postigne so namaluvawe na platite

na vrabotenite vo javnite slu`bi i kratewe na inves-ticiite. Isto taka, vladata vo Madrid najavuva i reforma na pazarot na trud za da se namali nevrabotenosta.Od druga strana, vo Por-tugalija padot na BDP vo 2009 godina iznesuval 2,7%, a nevrabotenosta 10%. Bux-etskiot deficit dostignal 9,4%, {to e tri pati pove}e od kriteriumite od Mastriht, a javniot dolg iznesuval 76,8% od BDP. Portugalskite vlasti, kako i site ostanati zemji, vovedoa merki za {tedewe so cel da se izbegne gr~koto scenario, dodeka vladata ja odbi pomo{ta od ~lenkite na evrozonata bidej}i veruva deka nema da

& bide potrebna.Vo Italija, pak, padot na BDP vo 2009 iznesuval 5%, a nevrabotenosta ne{to pove}e od 8%. Buxetskiot defi-cit vo tretata po golemina ekonomija vo evrozonata minatata godina dvojno se zgolemil, pri {to dostignal 5,3% od BDP, a javniot dolg porasnal za 1,8 bilioni evra, odnosno na 115,8% od BDP. Vladata na Berluskoni uslovi programa za {tedewe od 24 milijardi evra.Padot na BDP vo Ungarija vo 2009 godina dostignal 6,3%, a stapkata na navrabotenost bila na nivo od 11%. Ungarija e edna od najproblemati~nite novi zemji-~lenki na EU, vo koja najmnogu se o~ekuva{e

Tretata po golemina banka vo Francija, Sosiete @eneral,

soop{ti deka nejzina cel e da ostvari profit od okolu {est milijardi evra vo 2012 godina, dva pati pove}e od o~ekuvaniot profit za ovaa godina, za {to }e pridonele nejzinoto korporativno i investicisko bankarstvo i biznisot vo Rusija.“Bankata planira so

korporativno i investi-cisko bankarstvo vo 2012 godina da ostvari neto-zarabotka od 2,3 do 2,8 milijardi evra”, stoi vo soop{tenieto objaveno na nejzinata internet-stran-ica. Sosiete @eneral, isto taka, o~ekuva Rusija da dade najgolem stran-ski pridones vo profi-tot na kompanijata vo me|unarodniot biznis so

klienti vo 2015 godina.Izvr{niot direktor na bankata, Frederik Udea, koj stapi na ovaa dol`nost pred dve godini po re-kordnite zagubi so koi se soo~i kompanijata, izjavi deka Sosiete @eneral nema da bara zgolemuvawe na kapitalot i deka preze-maweto }e se finansira so sredstva od proda`bata na delovi od svojata ak-tiva.

SOSIETE @ENERAL ]E OSTVARI [EST MILIJARDI EVRA NETO-PROFIT VO 2012[panskite banki,

nepodgotveni da im izdavaat zaemi

na stranskite banki, se obratija za pomo{ do Ev-ropskata centralna banka, tvrdi dnevniot vesnik "El Pais". Spored vesnikot, {panskite banki ve}e & dolàt na ECB pove}e od 85 milijardi evra. Toa e 16,5% od vkupnite zaemi koi ECB im gi ovozmoìla na zemjite od evrozonata. Udelot na {panskiot bruto-

doma{en proizvod vo BDP na EU iznesuva duri 9%. [panskata vlada potvrdi deka nekoi od bankite im-aat te{kotii so dobivawe krediti na me|unarodniot pazar, no gi negira{e informaciite deka planira da pobara pomo{ od 750 milijardi evra vredniot krizen fond na E, za zemjite koi se soo~eni so dol`ni~kata kriza.Evropskata komisija i ger-manskata vlada gi otfrlija

mediumskite izve{tai deka EU priprema merki za pomo{ na [panija, iako germanskata kancelarka Angela Merkel naglasi kako ovaa zemja moè da posegne kon evropskite mehanizmi, ako toa bide potrebno. Vode~kite {pans-ki banki, kako Santander i BBVA, se smetaat za finan-siski stabilni, no stravot proizleguva od 45 {tedni banki koi se vo proces na rekonstruirawe.

[PANSKITE BANKI POBARAA POMO[ OD ECB

povtoruvawe na gr~koto scenario. Dodeka minatata fiskalna godina Ungarija ja zaklu~ila so deficit vo dràvnata blagajna od 4% od BDP, javniot dolg dostig-nal 78,3% od BDP. Bidej}i prethodnata ungarska vlada gi falsifikuvala podatoc-ite, Budimpe{ta stravuva deka te{ko }e ja izbegne dol`ni~kata kriza.

SCENARIJAPrvoto mo`no scenario se sostoi vo toa Germanija, Francija i ostanatite odgo-vorni zemji da gi pritisnat visokozadolènite zemji od zdruènieto “PIGS” za da se namali premijata na rizik kaj tie zemji i za da se na-maluva zadolènosta i defi-citot. Sekako, ova scenario implicira subvencionirawe na neodgovornite vladi od strana na odgovornite, pri {to se dobiva motiv site ostanati zemji neodgovorno da se odnesuvaat, bidej}i Germanija i Francija }e platat za s$.Vtoroto mo`no scenario se sostoi od toa najzadolènite zemji da uspeat da se izvle~at preku kratewe na dràvnata potro{uva~ka, so {to }e se sanira deficitot, a ekonomi-jata }e e na pat da go namali javniot dolg, na sreden i na dolg rok. Ova scenario e najdobro za zdravjeto na evrozonata, no nosi prediz-vici za politi~kite eliti vo zagrozenite zemji koi dosega ne se sretnale so vakov tip merki. Prednosta vo odnos na prvoto scenario e faktot deka ne postojat moralni pre~ki me|u zemjite i deka onie koi go napravija problemot mora i da go podnesat tovarot na negovoto re{avawe.Tretoto scenario e izlez od evrozonata na zemjite

koi ne moàt da se nosat so fiskalnata disciplina i konkurencijata koja vladee vo nea. Sekako, ovoj na~in pretstavuva spas za evrozo-nata, no katastrofa za onie koi izleguvaat od nea. So izleguvaeto od evrozonata kamatnata stapka avtomatski bi se zgolemila, a dopol-nitelno politi~kiot rizik bi bil pogolem, bidej}i samiot fakt na izleguvawe zna~i deka zemjata ne moè da ja disciplinira fiskalnata potro{uva~ka i deka se nao|a pred politi~ki slom.

OPCIJANa opcijata za raspa|awe na evrozonata ne treba da se gleda kako na scenario, bidej}i toa moè da dovede do najgolemata finansiska kriza vo istorijata, a duri ni investitorite, ni zemjite-~lenki na evrozonata ne se spremni da go toleriraat neodgovornoto odnesuvawe na ~lenkite vo tolku golema mera, so {to moè da se zagrozi funkcioniraweto na evrozonata. O~igledno e deka navedenata kriza i javniot dolg vo evrozonata samo ukaùvaat na odredeni slabosti na evroto koi EU }e treba da gi re{i na eden ili na drug na~in, za da moè da mu go zeme primatot na dolarot. Soo~ena so slabos-tite kaj visokozadolènite zemji, procesot }e treba da se prolongira dodeka EU ne najde mehanizam so koj }e moè da se unapredi konkurentnosta i da se zgole-mi fiskalnata disciplina na zadolènite zemji, s$ dodeka nekoi od zemjite ednostavno ne si zaminat od evrozonata, bidej}i i spored objektivnite kriteriumi, kako struktur-nite reformi i fiskalnata disciplina, nikoga{ ne ni pripa|ale tamu.

TRI SCENARIJA ZA SPAS I EDNA KATASTROFALNA OPCIJA

17.03.2010 25

17.06.2010 25SVET BIZNIS POLITIKA

Izborot za obra}awe kon ameri-kanskata nacija od Ovalniot kabi-net ja pokaùva teìnata na kri-

zata po izlevaweto na nafta vo Meksikanskiot Zaliv, kako i danokot koj administracijata na Obama treba da go plati so gubewe na poddr{kata zaradi faktot deka ve}e dva meseci ne uspeva da ja spre~i ogromnata ekolo{ka katastrofa.Glavni prioriteti na ad-ministracijata na SAD se obnovata na ekonomijata, borbata protiv Al kaeda i otstranuvaweto na posledicite od naftenoto izlevawe vo Mek-

BRITI[ PETROLEUM MORA DA PLATI ZA NAPRAVENATA [TETA!

PRVO OBRA]AWE NA OBAMA OD OVALNIOT KABINET

�� Niz istorijata, koga pretsedatelot na SAD & se obra}a na nacijata od Ovalniot kabinet vo Belata ku}a podrazbiralo deka stanuva zbor za seriozna situacija vo zemjata. Ovoj na~in na komunikacija na pretsedatelot so gra|anite retko se koristi i glavno e rezerviran za objavuvawe na vojna ili najgolema kriza

[vedskata fabrika za avtomobili Volvo prodolùva da ja zgol-

emuva svojata proda`ba na evropskiot avtomobilski pazar, pi{uva {vedskiot dneven vesnik "Geteborg-posten".Vo maj godinava proda`bata na Volvo e zgolemena za 18,6%, iako pazarot vo celina be{e namalen vo sporedba so istiot mesec lani.Vo maj Volvo prodal vkupno 17.882 avtomobili vo zemjite-~lenki na EU, kako i vo [vaj-carija, Norve{ka i Island.Porastot na proda`bata od 18,6% e eden od najgolemite vo odnos na nekolku avtomobilski modeli. Samo Land Rover i Leksus beleàt pogolem procentualen porast od Volvo vo sporedba so maj 2009 godina.

PORASNA PRODA@BATA NA VOLVO VO EVROPA

sikanskiot Zaliv, izjavi sino}a vo televiziskoto obra}awe amerikanskiot pretsedatel Barak Obama.“Vnatre vo zemjata na{ gla-ven prioritet e obnovata na ekonomijata po recesijata koja go zasegna ìvotot na re~isi site Amerikanci. Vo svetot, pra{aweto e vo toa {to na{ite vojnici vodat borba protiv Al kaeda”, re~e Obama vo prvoto televizisko obra}awe do nacijata, upateno od Ovalniot kabinet na Belata ku}a.Amerikanskiot pretsedatel Barak Obama vo svoeto prvo obra}awe kon nacijata od Ovalniot kabinet go iznese vladiniot plan za otstranu-vawe na posledicite od mas-ovnata naftena damka vo Me-ksikanskiot Zaliv, istaknuvaj}

i ja odgovornosta na Briti{ Petroleum za nadomestot na celata {teta, pritoa naja-vuvaj}i dolgoro~ni promeni vo nadzorot nad naftenata industrija i namaluvawe na zavisnosta na SAD od naftata.

BP MORA DA PLATIObama ja kritikuva{e bri-tanskata naftena kompanija Briti{ Petroleum za “be-zobzirnost”, pri {to izjavi deka ovaa korporacija treba da plati za {tetata koja dol` bregot na Meksikanskiot Zaliv predizvika proteku-vawe na nafta, koja ve}e 57 dena istekuva od nejzinata bu{otina od Dipvoter Horaj-zon, naftenata platforma koja be{e o{tetena od eksplozijata na 20 april i potona. Obama & se obrati na naci-

jata so nastojuvawe da gi ubedi Amerikancite kako negovata administracija ja ima pod kontrola ekonom-skata i ekolo{kata kriza vo Meksikanskiot Zaliv, kade {to milioni toni nafta go zagadija bregot i gi zagro-zija dvete klu~ni industrii vo toj region - ribarstvoto i turizmot.Istraùvaweto na Gallup/USA Today, objaveno pred dva dena, pokaà deka 71% od Ameri-kancite ne go odobruvaat na~inot na koj Obama upra-vuva so ekolo{kata kriza vo Meksikanskiot Zaliv. Novite slu`beni procenki na vladi-nite stru~waci kaùvaat deka vo moreto dosega istekle 540 milioni litri nafta, {to e za 14 pati pove}e od naftenata katastrofa predizvikana od

havarijata na Ekson Valdez kaj Aljaska vo 1898 godina.

EKOLO[KI 9/11“]e se borime protiv ovaa naftena damka so s$ {to imame i toa kolku vreme i da bide potrebno. BP mora da plati za {tetata koja ja predizvika”, izjavi Obama . “]e napravime s$ {to e potrebno za da se oporavat Zalivot i negovite ìteli od tragedijata”, veti Obama sporeduvaj}i gi psihi~kite posledici na katastrofata so teroristi~kiot napad na kulite blizna~ki. Ona {to toj go veti e obnovata na Meksikanskiot Zaliv, i toa ne samo vo sos-tojbata vo koja {to se nao|al pred eksplozijata na Dipvoter Horajzon, tuku vo sostojba koja }e go vrati nazad ~asovnikot edna decenija pred ekonom-skiot pad na regionot.

OSNOVAWE NA FOND ZA OBNOVA

Obama najavi deka na sosta-nokot so pretsedatelot na upravata na BP, Karl Henrik Svanberg i glavniot direktor, Toni Hejvard, }e bara od naf-tenata kompanija da osnova poseben fond za obnova “so onolku sredstva kolku {to e potrebno za da se isplatat nadomestoci na rabotnicite i sopstvenicite na biznisi, koi ja pretrpea {tetata kako rezultat na bezobraznosta na kompanijata”. Obama najavi deka fondot }e ima nezavisen upravitel. “Toj fond nema da bide kon-troliran od strana na BP. Za da se osigurame deka celata legitimna pobaruva~ka se pla}a blagovremeno, fondot mora da bide i }e bide upravuvan nezavisno od treta strana”, istakna Obama.Toj, isto taka, istakna deka

go imenuval porane{niot slu`benik vo Ministerstvoto za pravda, Majkl Bromvi~, na ~elo na Slu`bata za up-ravuvawe so rudite, odnosno agencijata koja go regulira rudarstvoto i naftenata in-dustrija. Obama naglasi deka Bromvi~ ima za zada~a da ja izgradi organizacijata koja }e bide “~uvar na naftenata industrija, a ne partner.”

ORIENTIRAWE KON NOVI IZVORI NA ENERGIJA

Obama ja iskoristi ekolo{kata katastrofa vo Meksikanskot Zaliv za povtorno silno da se zaloì za kraj na amerikan-skata zavisnost od fosilnite goriva i razvoj na obnovlivite izvori na energija.“Posledicite od na{ata neefikasnost sega se pred na{ite o~i”, istakna Obama i naglasi deka SAD sekojdnevno uvezuva nafta vo vrednost od re~isi edna milijarda dolari.Obama vo govorot gi brane{e naporite koi administraci-jata dosega gi vloìla vo kontrolata na zagaduvawto so nafta, istaknuvaj}i deka za toa se angaìrani 30.000 lu|e, 1.000 brodovi, 17.000 pripad-nici na nacionalnata garda, deka se postaveni okolu 1.500 kilometri plove~ki ogradi, a od morskata povr{ina se sobrani milioni litri nafta i se prezemeni red drugi merki.Izborot za obra}awe na naci-jata od Ovalniot kabinet ja pokaùva teìnata na krizata so koja se soo~uva SAD vo momentot. Ovoj na~in na komunikacija na pretsedatelot so gra|anite retko se koristi i glavno e rezerviran za objavuvawe na vojna ili voena sostojba ili najgolema kriza.

VASE [email protected]

PATOT DO USPEHOT17.06.201026

Rojal Da~ [el (Royal Dutch Shell) lani ja simna Ekson Mo-bil (Exxon Mobil) od mestoto broj eden

na listata na najgolemi 500 kompanii vo svetot, {to ja iz-rabotuva For~n (Fortune). Toa se slu~i tokmu vo periodot koga [el go nazna~i svojot nov glaven izvr{en direk-tor, Peter Voser, 50-godi{en [vajcarec, koj od prvi juli go nasledi Holan|anecot Je-roen van der Veer. Voser e dolgogodi{en veteran vo [el, a od 2004 godina be{e glaven finansiski direktor na kom-panijata. Samo vo periodot od 2002 do 2004 godina napravi ekskurzija vo {vajcarskata kompanija za inènering ABB, kade {to otide za da pomogne vo nejzinoto restrukturirawe. Rojal Da~ [el, so sedi{te vo Hag, lani ima{e za 15 milijardi dolari pogolema proda`ba od svojot amerikan-ski rival Ekson, a se ~ini deka nema namera da zabavi. [el investira{e 18 milijardi dolari za rafinerija vo Ka-tar, koja {to }e

Glavniot menaxer na [el veruva vo silno liderstvo, so lideri {to se podgotveni da slu{aat i da reter-iraat od svojot stav ako treba, no vo isto vreme mora da bidat spo-sobni za nosewe te{ki odluki

��


5

6

4

2

3

1

PETER VOSER � - “Moèbi zvu~i ~udno, no jas li~no doìvuvam golem napredok vo turbulentni vremiwa. Toa e period koga }e nau~ite da ne se àlite postojano, da ne nao|ate opravdanija za s$ i se{to”

go pretvora prirodniot gas vo dizel gorivo so po~ist proces na sogoruvawe. Se o~ekuva fab-rikata da proizveduva dovolno gorivo za dvièwe na 160 il-jadi avtomobili dnevno.

“PROVETRUVAWE” NA TOP-MENAXMENTOT

U{te pred da go prezeme kormiloto na [el, Voser signalizira{e deka }e pravi krupni promeni vo na~inot na rabotewe i organizaciskata struktura na firmata. Kon kra-jot na maj toj isprati pismo do menaxerite od site nivoa, kade {to poso~i deka tro{ocite se previsoki, organizacijata premnogu kompleksna, a kor-porativnata kultura nekako e “premnogu naso~ena kon kon-senzus”. Pismoto, vsu{nost, go trasira{e patot na promenite {to toj planira da gi napravi. Edna od niv e “provetruvawe” na kompaniskata “vrhu{ka”, koe ve}e rezultira{e so nekolku otkazi na top-menaxeri, me|u koi i onoj na Linda Kuk, ènata koja drèla najvi-soka pozicija vo istorijata na naftenite korporacii. Voser pokaà deka kaj nego nema

labavo, a nie vi pretstavu-vame nekoi od negovite

liderski principi po

POEDNOSTAVNOTO E PODOBRO!

PETER VOSERGENERALEN MENAXER NA ROJAL DA^ [EL

koi se rakovodi. BIDETE JASNI, DIREKTNI I OTVORENIVoser veli deka saka da slu{a {to imaat da kaàt

negovite vraboteni, investitori, klienti, partneri i site zaseg-nati strani, vklu~uvaj}i gi i vladite na dràvite kade {to kompanijata ima biznisi. “Gladen sum za informacii. Sakam èstoki intelektualni diskusii i potoa nosewe na cvrsti odluki”, veli Voser.

NE GI KOMPLICIRAJTE NE[TATA I NAÎNOT NA KOJ [TO JA VODITE KOMPANIJATA

Voser pretpo~ita apsolutno jasni strategii i precizno definirawe na ona {to se o~ekuva od operativnite per-formansi na kompanijata. “Se raboti za fokus, brzina i sposobnost za ispolnuvawe na zada~ite. Sekoj treba da znae {to se o~ekuva od nego. Treba da gi merite performansite, da imate resursi potrebni za re{avawe na najvisokite pri-oriteti i da go trgnete od sebe sekoj nepotreben tovar”, smeta Voser.

LIDEROT TREBA DA GO IZVADI NAJDOBROTO OD SVOITE VRABOTENIGlavniot menaxer na [el

veruva vo silno liderstvo, so lideri {to se podgotveni da slu{aat i da reteriraat

vo svojot stav ako treba, no vo isto vreme mora da bidat sposobni za nosewe te{ki od-luki. Liderite treba da znaat kako da gi povedat svoite lu|e, koristej}i go ugledot i po~itta {to ja izgradile kaj niv. Klu~na rabota e da go izvadat najdobroto od svojot tim.

UÊTE POSTOJANO “Se trudam postojano da se turkam sebesi kon povi-soki nivoa na znaewe i

postojano u~am, razvivaj}i gi svoite kapaciteti. Qubopiten sum, nikoga{ ne sum zadovolen so sopstveniot status kvo. Koga sakam da gi zgolemam svoite sposobnosti, vedna{ dejstvuvam i pravam ne{to”, veli Peter Voser za svojata nesopirliva èlba za li~en napredok.

PODOBRETE JA SOPSTVENATA KOMPANISKA KULTURA, NO NE JA MENUVAJTE OD KOREN

“Stanuvam nervozen koga nekoj predlaga da bideme kako ovaa ili onaa kompanija. Korpo-rativnata kultura ne e ne{to {to moète da go preslikate od drugo mesto. Na{ata DNK si e na{a DNK. Moète da ja optimizirate, no ne i da ja menuvate. Nie sme silni vo tehnolo{kiot razvoj, opera-tivnite performansi, no imame slabosti vo fokusot i disci-plinata. Zna~i, ne se raboti za centralizacija, decentralizaci-

ja ili drugi organizaciski promeni. Ednostavno treba da go izvadime najdobroto od na{ite lu|e”, veli Voser.

KRIZNITE PERIODI TREBA DA VE NAPRAVAT POSILNI“Moèbi zvu~i ~udno,

no jas li~no doìvuvam golem napredok vo turbu-lentni vremiwa. Toa e pe-riod koga }e nau~ite da ne se àlite postojano, da ne nao|ate opravdanija za s$ i se{to”, veli Voser. Toj pos-tojano go istaknuva primerot koga na po~etokot od svojata kariera bil ispraten vo Latinska Amerika da rako-vodi so fabrika za lubri-kanti, vo vreme koga tamu vladeela stra{na kriza, so hiperinflacija. “Definitivno toa ne bea uslovi na koi {to e na-viknat eden [vajcarec. Be{e pra{awe da se preìvee sekoj nareden den. Koga sti-gnav tamu ne znaev nitu zbor {panski i morav brzo da u~am. Morav da se spravu-vam so iljadnici procenti inflacija i devalvacija na vrednosta na s$ {to }e proizvedevme i prodadevme. Toga{ mnogu nau~iv za lid-erstvoto i za toa kako da gi izvadite najdobrite perfor-mansi od svojot tim”, se se-}ava Voser.

17.06.2010 27 MENAXMENT

3

223

1

Vo novata ekonomija nagra-data na pazarot odi kaj kompaniite koi postojano inoviraat: sozdavaat novi delovni modeli i proiz-

vodi vrz osnova na promenite na tehnologiite, demografskite mo`nosti i potro{uva~kite na-viki. Novite delovni modeli, po pravilo, gi uni{tuvaat starite, {to zna~i deka sozdavaweto na novi vrednosti pretstavuva zakana

KAPITAL VO IZOBILIE, MALKU DOBRI IDEI�� So ednostavno zadovoluvawe na pazarnite potrebi ne e mo`no soz-

davawe na novi vrednosti. Golem broj revolucionerni proizvodi koi nastanale vo minatoto go dokaùvaat ova. Dali kupuva~ite na avtomo-bili vo 1983 godina & kaàle na upravata na Krajsler deka sakaat kombi so sedi{ta na sklopuvawe? Dali kupuva~ite mu rekle na Soni deka sakaat vokmen? Se razbira deka ne!

za tradicionalniot i neinovativen na~in na rabotewe. Toa moème da go nare~eme vistinski zakon na novata ekonomija: kompaniite koi ne inoviraat, }e bidat uni{teni.

NIKOGA[ NE E DOCNAZA INOVACII

Inovativnosta ne e rezervirana samo za internet-kompaniite ili ìtelite na Silikonskata Dolina. Inoviraweto e priroden proces,

prigoden za sekoja kompanija, bez ogled na biznisot so koj se zani-mava, starosta ili lokacijata. Na pra{aweto : “Dali moè stogodi{na kompanija da inovira kako i mladite kompanii?” odgo-vorot e pozitiven. Razbirlivo e deka uspe{nite kompanii ne sekoga{ gi menuvaat svoite isprobani delovni modeli. Me|utoa, so tekot na vremeto sekoj biznis-model i sekoja strategija

zastaruva – vo dene{no vreme mnogu pobrzo, otkolku vo minatoto. Kako kompanijata moè da doz-nae deka nejzinata uspe{nost se dolì na stara slava? Treba da se razgledaat tri novi fakti:

SÉ E STOKA. SEKOJ NOV PROIZVOD ILI USLUGA E NOVA STOKA ZA PRODA@BA. Ne tolku odamna mobilnite

telefoni ~inea malo bogatstvo, a denes, pak, kompaniite }e vi dadat mobilen telefon za da vi gi pro-dadat nivnite uslugi.

NE E MO@NO DA SE PREDVI-DAT IDNITE TRENDOVI.

ZALUDNO E DA SE SEDI I DA SE ÊKA INSPIRACIJA. Da pretpostavime deka e pravilno tvrdeweto spored

koe golemite kompanii se izgrade-ni na edna brilijantna ideja... Sleduva pra{aweto: od kade }e dojde slednata brilijantna ideja? Da se zalaùvame so sjajot na momentalniot uspeh moè da bide kobno. Kompaniite koi se temelat na edna vistinska ideja se sli~ni na mrtvite yvezdi na neboto - i pokraj sjajot, imaat ladni jadra. Upornoto zadrùvawe na izvorniot deloven model sigurno vodi vo propast.

KAKO DO INOVATIVNAKULTURA

Gi naveduvame aktivnostite koi menaxerite treba da gi prezemat za da izgradat kultura koja poddrùva inovacii:

POBARAJTE NOVI VIZII. Ako sakate va{ata kompanija uspe{no da se podgotvi za idninata, razgovarajte so

lu|eto koi prvi }e stignat vo taa idnina - najmladite vrabo-teni. Ako sakate da doznaete za odnesuvaweto na kupuva~ite, zaboravete na istraùvaweto na pazarot. Ako sakate nova vizija, probajte nekoe novo gledi{te – gledajte kako pred vas se otvora svet na novi mo`nosti.

RAZBUDETE JA STRASTA. Inovaciite doa|aat od glavata, no isto taka i od srceto. Uspe{nite, inova-

tivni kompanii ja pottiknuvaat energijata na svoite vraboteni na eden nov, celosno poina-kov na~in. Koga lu|eto ne{to rabotat so odredena cel, koga ~uvstvuvaat deka ne se samo trkalo vo mehanizmot – nivniot inovaciski koeficient raste so vrtoglava brzina.

VO DENE[NIOT SVET, KAPITAL IMA VO IZO-BILIE, NO DOBRI IDEI IMAMNOGU MALKU.

Kompaniite koi postepeno gi voveduvaat promenite se os-udeni na te{ka borba za op-stanok vo hiperkonkurentnoto opkruùvawe. Tie }e bidat nadminati od inovativnite organizacii koi se sposobni za itna komercijalizacija na novite idei. Ambicioznite kompanii zatoa mora vnatre, vo svojata struktura postojano da ja obnovuvaat su{tinata na procesot na inovirawe: da sozdavaat kultura na postojano eksperimentirawe vo celata organizacija.

Mo`no e da se slu~at nekoi nezgodni situ-acii... no, inoviri-jate mudro za vreme

na recesijata i }e uspeete da se oddelite od jatoto. Toa {to li~i na kriza, moè da stane odli~na mo`nost. Edna od karakter-istikite {to gi izdvojuvaat pretpriema~ite od ostana-tite biznis-lideri e nivniot optimizam, naj~esto sleden od ubeduvaweto deka sekoj predizvik e {ansa. Vo vreme na recesija ovaa sposobnost e najbarana.No, dali ova odnesuvawe moè da se prenese na os-tatokot od ekonomijata? Eden od na~inite za da se izbegne opa|aweto na biznisot e inovacijata. Za vreme na turbulentna ekonomija ino-vacijata e najva`niot uslov za presvrt na krizata vo mo`nost. Vo predizvikuva~ki vremiwa ima u{te pogole-ma potreba od inovacija. Recesijata gi prinuduva kompaniite da se odnesuvaat popretpriema~ki, {to }e se odrazi popozitivno na bi-znisot na podolg vremenski period. O~ekuvana reakcija vo te{ki vremiwa e da se

nastapi defanzivno, so na-maluvawe na tro{ocite.Ova kreira edna kultura koja gi gu{i inovaciite vo osnova i se bazira na mis-lewa na kratok vremenski period. U{te poopasno, toa zna~i deka go ignorirate talentot vo Va{ata kom-panija. Ovoj vid reakcija e eden vid gr~ koj moè da bide uni{tuva~ki za Va{ata kompanija.Poproduktiven pristap e da se nastapi sprotivno. Prist-apete mu na te{kiot period so postavuvawe na pravilni misli i o~ekuvajte da se pozicionirate na vrvot. Mnogu od golemite korpora-tivni imiwa, po~nuva-j}i od Virxin (Virgin) vo 70-te, pa do Majkrosoft (Microsoft) vo 80-te i Gugl (Google) vo 90-te godini, se sozdadeni vo period na recesija. Vizionerite koi gi vodele ovie kompanii gi zabeleàle golemite mo`nosti koi gi o~ekuvale. Sega toa se slu~uva i so Va{iot biznis. Sekoja turbu-lencija na pazarot sozdava praznini koi moète tokmu Vie da gi popolnite. Inovacijata moè da soz-dade pogolema vrednost za vreme na recesija otkolku vo podobri vremiwa. Ne-dostigot od finansii go

pravi sekoj pokreativen, a ne pomalku kreativen. Samo posvetenite }e Vi se pridruàt na ova patuvawe. ]e go izgubite nemotiviran-iot baga` i lu|eto koi samo se priklu~ile na vozeweto.Inoviraweto treba da bide prioritet, bez razlika na momentalnite pazarni uslovi. Namaluvaweto na tro{ocite e mo`nost koja }e go napravi Va{iot biznis poefikasen vo skratuvaweto na tro{oci, no toa ne treba da e slu~aj so talentot. Bidete vnimatelni nekoi skratuvawa da ne vlijaat na Va{ata sposobnost za inventivnost.Navika na prepriema~ite e da gi pominuvaat granicite na buxetite. No, mora da bidete sigurni deka sekoj, od recepcionerot, pa do ~len na odborot vo kompanijata, e involviran vo procesot. Toa treba da se gleda kako za{teda, a ne skratuvawe na tro{oci.Na mnogu golemi kompanii im nedostiga onaa kultura koja prirodno ja poseduvaat pretpriema~ite. Koristete ja krizata vo nadvore{niot svet za da gi zbliìte onie vo Va{iot. Organizirajte timovi. Svetot okolu Vas se transformira, vreme e da zaboravite kako

INOVACIJATA GO ZGRAPÛVA DENOT

ste gi pravele rabotite dose-ga i da izlezete da najdete poevtin, podobar i polesen na~in za da go pravite ona {to dosega ste go pravele.

INOVACII: PAT DO NOVI VREDNOSTI

1

CSA Speakers @ Triple S e pretstavni{tvo na CSA Celebrity Speakers Associates, koe operira na teritorijata na Makedonija, Hrvatska, Srbija i Slovenija. Vi pomagame da pristapite kon najzna~ajnite svetski biznismeni, akademci i politi~ari i da gi napravite del od uspe{nata prikazna na Va{ata kompanija

SAHA HASHEMIULTRA-USPE[EN PRETPRIEMNIK, OSNOVA^ NA COFFEE REPUBLIC I BEST-SELLING AVTOR“Dokolku vo Va{ata glava imate golema ideja koja ednos-tavno ne Ve napu{ta, za koja ste razmisluvale so meseci i ste ja razgleduvale od razli~ni aspekti, za koja barem 10 sorabotnici/prijateli vi kaàle: "Da toa e odli~no i jas bi go kupil!" i koja ve tera da po~uvstvuvate deka imate ogan vo stomakot i srceto vi bie neverojatno brzo, toga{ prekinete so razmisluvawe i zapo~nete so akcija Os-novaweto na biznis mnogupati e poednostavno od ona {to ve}e go pravite, ako imate jasen fokus, podgotvenost na `rtva i ~ista qubov kon Va{ata ideja.”

SARA HA[EMICSA Speakers @ Triple S

www.csa-tiples.com

Involvirajte gi site vo bi-znisot vo ovoj proces za i navistina da ja upotrebite krizata kako pojdovna po-tencijalna biznis-mo`nost.

JAVNA OBJAVA I.br.2/10(vrz osnova na ~len 46-b od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za

izvr{uvawe "Sl. Vesnik na RM" br. 8 od 17.01.2008 god.)Izvr{itelot Pavel Toma{evski od Skopje, bul: Kuzman Josifovski – Pitu br. 28-4/4, vrz osnova na baraweto za sproveduvawe na izvr{uvawe od doveritelot Dru{tvo za proizvodstvo, trgovija i uslugi MAKSIGNAL DOO od Skopje, so EDB 4030983258973 i sedi{te na ul. Dame Gruev br. 1, zasnovano na izvr{nata isprava MV TS br. 2084/09 od 08.10.2009 na Osnoven sud Skopje 2 - Skopje, protiv dol`nikot ZATO Trgovsko dru{tvo za vrabotuvawe na invalidi za proizvodstvo i trgovija na sekundarni surovini DOO Skopje EDB 4030004513186 i sedi{te na bul. ABNOJ br. 102/5, a se odnesuva za dostavuvawe na Nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) na den 11.06.2010 godina go

P O V I K U V A Dol`nikot ZATO Trgovsko dru{tvo za vrabotuvawe na invalidi za proizvodstvo i trgovija na sekundarni surovini DOO Skopje, zaradi dostava na nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) I.br. 2/10 od 26.03.2010 godina VO ROK OD 3 (TRI) DENA, smetano od denot na poslednoto objavuvawe na ova javno povikuvawe vo javnoto glasilo.SE PREDUPREDUVA Dol`nikot ZATO Trgovsko dru{tvo za vrabotuvawe na invalidi za proiz-vodstvo i trgovija na sekundarni surovini DOO Skopje, deka vakviot na~in na dostavuvawe se smeta za uredna dostava i deka negativnite posledici koi moàt da nastanat }e gi snosi samata stranka (dol`nik). Ovaa objava se smeta za PRVA, VTORA ..... [ESTA

I Z V R [ I T E L: PAVEL TOMA[EVSKI




JAVNA OBJAVA I.br.5/10(vrz osnova na ~len 46-b od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za

izvr{uvawe „Sl. Vesnik na RM’’ br. 8 od 17.01.2008 god.)Izvr{itelot Pavel Toma{evski od Skopje, bul: Kuzman Josifovski – Pitu br. 28-4/4, vrz osnova na baraweto za sproveduvawe na izvr{uvawe od doveritelot Dru{tvo za proizvodstvo, trgovija i uslugi MAKSIGNAL DOO Skopjeod Skopje, so EDB i sedi{te na ul. Dame Gruev br. 1, zasnovano na izvr{nata isprava MV.XVI.TS.br.2599/09 od 29.01.2010 na Osnoven sud Skopje 2 Skopje, protiv dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje EDB 4030990243175 i sedi{te na ul. Meglenska br. 11, a se odnesuva za dostavuvawe na Nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) na den 15.06.2010 godina go

P O V I K U V A Dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje, zaradi dostava na Nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) I.br. 5/10 od 26.03.2010 godina VO ROK OD 3 (TRI) DENA, smetano od denot na poslednoto objavu-vawe na ova javno povikuvawe vo javnoto glasilo.SE PREDUPREDUVA Dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje, deka vakviot na~in na dostavuvawe se smeta za uredna dostava i deka nega-tivnite posledici koi moàt da nastanat }e gi snosi samata stranka (dol`nik). Ovaa objava se smeta za PRVA, VTORA ..... [ESTA

I Z V R [ I T E L: PAVEL TOMA[EVSKI


17.06.2010 29 LIFESTYLE

�� Sekoj so svoj stil, sekoj so svoe veruvawe, sekoj so svoja kontroverznost. Toa e ìvotot na fudba-lerite koi vo momentov vladeat na terenite na Svetskoto prvenstvo. Tokmu tie nivni osobini gi pravat da se najbarani, ne samo vo svojata pro-fesija, tuku i za nekoja fotosesija

FUDBALSKA FOTOSESIJA

"VLADEJA^KITE BOGOVI" NA TERENITE

SILVANA [email protected]

SILVANA [email protected]

Svetskoto prvenstvo e vo tek. Okolu mil-ijarda lu|e od ce-liot svet ovoj mesec ìveat za fudbalot,

gledaj}i ja “ubavata igra”. Slavniot fotograf Eni Lajbo-vic im napravi usluga na pripadni~kite na pone`niot pol i pred prvenstvoto napra-vi fotosesija so “vladeja~kite bogovi” na terenite. Ovie fotografii samo go potkre-puvaat faktot deka fudbalot e najva`niot sport vo isto-rijata, glavna preokupacija na 204 zemji, ekspresija na nacionalniot identitet i mo}en spoj na multimilionerite i obi~niot ~ovek od ulica.

XANLUIXI BUFON,ITALIJA

Vozrast: 32 godiniKlub: Juventus (Torino)Pozicija: golmanPlata: 7,5 milioni dolari godi{noSponzori: Pepsi, Puma, FiatPrepoznatliv stil: cvrstina na "cigla", roden so prirodna atletska gradba i opasna hrabrost, go ~uva svojot gol so naredni~ki stav

Kontroverzno: vo 2006-ta go-dina, istata godina koga Bufon be{e del od pobedni~kiot tim na Italija na Svetsko-to prvenstvo, be{e eden od glavnite italijanski igra~i koi bea obvineti za kockawe na fudbalski natprevari. Go is~isti svoeto ime vedna{, branej}i se deka toj staval oblozi do 500.000 evra na trki so kowi.

KAKA, BRAZILVozrast: 28Klub: Real MadridPozicija: napa|a~ki igra~ od sredniot redPlata: 14 milioni dolari godi{noSponzori: Armani xins, Soni, Adidas, PepsiPrepoznatliv stil: elegan-cija, mo}, kontrola, vizija – atributi koi retko se nao|aat vo samo eden igra~. Edinstvena “maana” na Kaka e mentalite-tot na “uli~na” igra i borba na terenite.Kontroverznost: koga Kaka slavi za postignat gol, toj pod maicata ima slogani i bo`ji natpisi. ^len e na Brazilskata evangeliska crkva i kako eden od najplaten-ite fudbaleri na svetot del od svojata zarabotuva~ka ja

donira tokmu tamu.DIDIE DROGBA, BREGOT NA SLONOVATA KOSKA

Vozrast: 32Klub: êlziPozicija: napa|a~Plata: 7,5 milioni dolari godi{noSponzori: Pepsi, Samsung, NajkPrepoznatliv stil: pra{ajte go Srbinot Nemawa Vidi}, odbranbeniot igra~ na Man~ester Junajted, koj izgubi zab. Za malku }e pretrpe{e kr{ewe na vili-cata i zaraboti nekolku konci otkako se obide da go “stavi vo xeb” Drogba. Londonskata ma{ina za golovi e olicetvorenie na anti~kiot fudbal i igra kako vistinski gladijator.Kontroverznost: Drogba stana ambasador na dobrata volja na UNICEF vo programata za razvoj na Obedinetite Nacii vo 2007-ta godina, a vo 2009-ta godina donira{e 4,5 milioni dolari za izgradba na nova bolnica vo negoviot Breg na Slonovata koska. Ne e poznato dali uslugite na bolnicata }e bidat dostapni za onie koi }e pretrpat “povreda” od Drogba.

“ � Ace Hotel”, netipi~na lokacija za urban hotel

�� Wujork e raj za hotelskiot bi-znis: sekoga{ se bara soba pove}e, a cenite se visoki. Eden wujor{ki hotelski inves-titor so hrvatsko poteklo e me|u najdobrite igra~i vo toj biznis. Negoviot “Ace Hotel” se nao|a vo presekot me|u Brodvej i 29-ta ulica

WUJOR[KI HOTELSKI FENOMENI

TRENDOVSKI AKRONIMI

U{te otkako vo 1960-ta godina delot od Wu-jork ju`no od ulicata Hjuston slu`beno go dobi imeto SoHo kako

kratenka od izrazot “South of Houston Street” (ju`no od ulicata Hjuston), akronimite stanaa dosta popularen na~in za brendirawe na wujor{kite kvartovi.TriBeKa e akronim od ”Triangle Below Canal” (tri-agolnik podolu od ulicata Kanal), NoLta e akronim od ”North of Little Italy” (severno od mala Italija). DUMBO vo Bruklin nastanal od prvite bukvi na izrazot ”Down Under the Manhattan Bridge Overpass” (dolu pod nadvoznikot na mos-tot Menheten).

NOV IMIX I NOVO IMENajnoviot wujor{ki kvart vo nastanuvaweto/brendiraweto e

pronajde Fridman i Blumfild koi svojot ugled go steknale vo restoranite ”Spotted Pig” vo Vest Vilix, ~ij sopstvenik e Xej Zi i so Bijonse se re-dovni gosti. Kafeterijata vo Lobito i uli~niot lokal go dobija Strumpton Kafe, poznat proizveduva~ na kafe od Port-land i Sietl koi od hotelot napravija prva lokacija koja se posetuva koga se doa|a vo Wujork. Pred seto ova, Sari} za dizajnot na hotelot ja angaìral poznatata arhi-tektonska ku}a ”Roman and Wil-liams Buildings and Interiors”, ~ii sopstvenici se Robin Standfer i Stefan Ale{ кои rabotele na mnogu hoteli, rezidencii i no}ni klubovi vo Wujork, no i privatni ku}i kako {to se na Ben Stiler, Kejt Hadson i Gvinet Paltrou. So istite arhitekti Sari} rabotel i na vtoriot hotel koj, vsu{nost, ja izgradil negovata kariera.Proektot za gradewe na ”Ace Hotel” za nego be{e poseben, ne samo zatoa {to se rabote{e za neobi~na lokacija, tuku za-toa {to stanuva zbor za prv golem proekt na koj Sari} raboti samostojno, kako part-ner vo fиrmata-investitor. Dvaeset godini pominal rabo-tej}i za drugi hotelski inves-titori i grade{e hoteli kako {to se “Mandarin Oriental” vo Time Worner Centre na agolot na Brodvej i Central Park, ”W” na Union Square.

NoMad, del od gradot severno od parkot Medison (ottamu e imeto: North of Madison Square Park). Vo sredi{teto na toj proces na “kvartifikacija” se nao|a eden hotel koj so svoite partneri go izgradi Ivica Sari}, wujor~anec so hrvatsko poteklo, eden od nаj-dobrite hotelski investitori vo gradot. “Na po~etokot site se smeeja koga }e slu{nea za koja lokacija se raboti. Sega site zboruvaat za nas”, veli Sari}.Lokacijata – preminot me|u 28-ta ulica i Brodvej e neobi~na za eden “urban” hotel, bidej}i okolnite ulici se poznati po toa {to imaat neuredni butici koi prodavaat la`ni parfemi, somnitelno zlato i la`ni modni marki. Sudej}i po prodavnicite, ovoj del od Wujork potsetuva pove}e na Bangalor, otkolku na Brod-vej. No, blagodarenie tokmu na “Ace Hotel”, koj za edna godina

stana mesto za koe site zbo-ruvaat, toj del od gradot dobi nov imix i novo ime NoMad i, sekako, novi posetiteli koи doa|aat vo restoranot na hotelot koj ima ekstremno popularen bar vo lobito. Site wujor{ki mediumi, od "Wujork Tajms" do "Wujork magazin", od GQ do Vanity Fair pi{uvaat za ”Ace Hotel”. "Vol-strit ùrnal" go citira Ken Fridman, poznatiot sopstvenik na wujor{kiot restoran, koj e deloven partner so gotva~kata Ejpril Blumfild, koi go ot-vorija restoranot Breslin vo hotelot. “Mislime deka e zabavno da se dojde vo ovoj lud kvart so ilegalni indiski zlatarnici i parfimerii. Ne znaevme deka preminot me|u Brodvej i 29-ta }e stanat nov golem fenomen”, velat tie.Ivica Sari} so svoite dvajca delovni partneri go smisli proektot, go izgradi hotelot i najde lu|e koi }e go vodat. Za menaxeri na hotelot gi angaìral sopstvenicite na nekoj mal, no atraktiven ho-telski brend. Toa se lu|e koi imaat talent od svoite hoteli da napravat navistina “kul” mesto za spiewe, zabava i kultura. Nivniot hotel vo Portland "Wujork Tajms" go proglasi za “najoriginalen nov hotel vo Amerika”.

PRV SAMOSTOEN I USPE[EN PROEKT

Za menaxeri na restoranot gi Tribeka e u{te eden akronim �

na ulica vo Wujork

Fudbaleri-fotomodeli: Muntari, Donovan, Kaka, Eto i Pato �

Drogba – ma{ina za golovi �

Kaka – eden od najplatenite � fudbaleri na svetot

Bufon – go ~uva svojot gol � so naredni~ki stav

FUDBAL17.06.20103030

IMPERIJA NA SONCETO

SR\AN IVANOVI][email protected]


Fudbalot e tradi-cionalno popu-laren vo zemjite geografski locira-ni vo blizina na

“kolevkata” na ovoj sport, Anglija. Vlijanieto od bri-tanskite ostrovi brzo se preneslo vo Francija, Ger-manija, Italija, [panija i niz dràvite od Sredna i Isto~na Evropa. Vo dvete Ameriki go prenesle ev-ropskite kolonizatori, a domorodnoto naselenie ve-dna{ go prifatilo fudbalot kako svoj. Za ova postoi i poinakva teorija za koren-ite na igrata, spored koja na “Sredna” Amerika & se pripi{uva epitetot na t.n. “vtora kolevka na fudbalot”. Ovaa pretpostavka se temeli, pred s$, na ritualnata igra {to vojnicite i sve{tenicite od narodot na starite Mai ja igrale vo ~est na bo-govite. Ovoj ritual, iako smrtonosen kako i celata religija na starite Mai, vo sebe sodrèl golem broj el-ementi na fudbalskata igra.Dolgi godini so fudbalot dominiraat evropskite i

�� Ja ostvarivme prvata pobeda vo Ju`na Afrika, no najva`no e {to naj-dobroto doprva doa|a

ANGLISKA REPREZENTACIJA

ju`noamerikanskite zemji, a vo ve~nata trka na svetskite prvenstva rezultatot zasega e izramnet, 9:9. Osven mal-iot Urugvaj, ostanatite {am-pioni se zemji so pogolem broj ìteli, so razvieni ekonomii i odli~na fudbal-ska infrastruktura.Postoi i teorija deka fud-balot e sport na srednata klasa, bidej}i za negoviot lokalen razvoj se potrebni golemi sredstva. I najgole-miot del od fudbalerite se pripadnici na srednata klasa, {to e sprotivno od veruvaweto deka najgolemite talenti doa|aat od brazil-skite siroma{ni geta. Sa-miot fudbalski “kral” Pele e porasnat vo semejstvo so dobar standard i nikoga{ go nema po~uvstvuvano to-varot na siroma{tijata i diskriminacijata. No, ovaa bipolarnost na fudbalot poslednite nekolku godini zapo~naa da ja naru{uvaat selekciite od ostanatite kontinenti. Prvo po~naa Afrikancite, koi na nekolku svetski prvenstva pokaàa deka moàt da se nosat so tradicionalnite favoriti, a na Svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika se na-

devaat deka kone~no edna selekcija od “crniot konti-nent” }e moè da se bori za {ampionskata titula. No, so mali isklu~oci, afrikanskiot kontinent, za àl, e najsiroma{niot na ovaa planeta, a srednata klasa, ako voop{to ja ima, e daleku od podgotvena da go izdrì skapiot to-var na fudbalskiot razvoj. Afrikanskite fudbaleri se {koluvaat glavno za potrebite na evropskiot klupski fudbal i se redovno najevtinite fudbaleri vo klubovite, se razbira, s$ dodeka ne gi uverat trener-ite vo svoite individualni vrednosti. Po Afrikan-cite, vo evropsko-latinskoto dru{tvo zapo~naa da vlegu-vaat i zemjite od Dale~niot Istok, a toa se vo prv red Japonija i Ju`na Koreja. Reprezentaciite od dvete zemji na aktuelnoto Svetsko prvenstvo dokaàa deka se sposobni za golemi rezulta-ti, nadvor od nivniot konti-nent. Korejcite ja demoliraa selekcijata na Grcija so 2:0, dodeka japonskite fudbal-eri ostvarija minimalna pobeda od 1:0, no vo duelot so daleku porenomiraniot

protivnik Kamerun, eden od afrikanskite favoriti podgotven za najvisokiot dostrel na Mundijalot.I dvete reprezentacii gi krasi fanati~nata pos-vetenost kon igrata, no vo posledno vreme i odli~nata tehni~ka i takti~ka podgot-venost. Ve}e e voo~livo i deka godinite minati vo evropskite klubovi na fudbalerite im ja donele i neophodnata doza na iskustvo. Poa|aj}i od param-etrite standard i broj na ìteli, Japonija i Ju`na Koreja se idealni za razvoj na fudbalskiot sport. Vo ovie dve zemji se nao|aat, verojatno, najmodernite stadioni vo svetot, a loka-lnite klubovi od godina vo godina investiraat s$ pove}e vo svoite sostavi, nametnuvaj}i ja svojata dominacija vo aziskata liga na {ampioni. Tretiot fak-tor, se razbira najbitniot, povrzan so tradicionalnata popularnost na fudbalot me|u naselenieto, se ~ini e nadminat. Krucijalen moment vo fudbalskata doo-brazba na dalekuisto~nite zemji e, sekako, Svetskoto prvenstvo od 2002-ta go-

SKRIENA REKLAMA NA “PORTOKALOVITE”

Holandija so uspeh go zapo~na Svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika. Pobedata

od 2:0 vo duelot so Danska, na zadovolstvo na holan-dskite fanovi, ja isfrla ovaa reprezentacija na samiot vrv na favoritskata lista.No, za 36 naviva~ki na “orawe” poddr{kata na reprezentacijata prerasna vo vistinski ko{mar. Tie bea uapseni od policijata

�� Holan|ankite se favorit broj eden vo natprevarot za najseksipilni naviva~ki na Svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika.

NAVIVA^KI

bidej}i nivnite portoka-lovi prestilki bile don-acija od proizvoditelot na pivoto "bavarija" i se osomni~eni za skrieno re-klamirawe, {to e zabrane-to vo Ju`na Afrika. “Prvo n$ ispra{uvaa od FIFA, a potoa i od policijata. N$ drèa vo policiskata stanica i postojano n$ pra{uvaa za na{ata pov-rzanost so "bavarija". Ni rekoa deka za skrieno re-klamirawe vo ovaa zemja n$ o~ekuva zatvor od {est meseci. Devojkite bea izb-ezumeni i golem del od niv

dina, {to se odrà tokmu vo gradovite na Japonija i Ju`na Koreja. Toga{ be{e premosten jazot predizvikan od dale~inata na Evropa i Ju`na Amerika, a mladite sportisti od ovie zemji s$ pove}e se re{avaa da treniraat fudbal, namesto tradicionalnite ve{tini.Problemot so neiskustvoto be{e re{en so uvozot na stranski treneri. Japoncite se re{ija za “francuskata {kola”. Golemiot Arsen Venger se smeta za osnova~ na japonskata fudbalska liga, kako trener na Nagoja, dodeka Filip Trusie so godini be{e selektor na ovaa zemja.

Francuskite � treneri go izgradija japonskiot fudbal

Vo Ju`na Koreja najm-nogu se cenat holandskite stru~waci. Gus Hidink ja odvede ovaa reprezent-acija do polufinaleto na Mundijalot, a po nego na kormiloto se iznaredija i negovite sonarodnici, Xo Bonfrere, Dik Advokat i Pim Vebek.“Ja ostvarivme prvata pobeda vo Ju`na Afrika, no najva`no e {to najdobroto doprva doa|a”, izjavi selektorot na Japonija, Take{i Okada, koj kako i svojot kolega od ko-rejskiot sostav, Hu Jung Mo, e prviot doma{en stru~wak {to po podolgo vreme ja dobi doverbata da ja vodi reprezentacijata.

Ju`nokorejcite � se potprea najmnogu vrz holandskite stru~waci

Danskite naviva~ki gi zasenija bledite fudbaleri na � ovaa zemja

I doma}inot ja � pokaà svojata ubavina

Paragvajkite go proslavi- � ja osvoeniot bod na svoitе reprezentativci

Sekoga{ elegantnite Itali- � janki na meta na fotoreporterite

pla~ea, navistina be{e grozno”, izjavi Barbara Kastejn, edna od por-tokalovite naviva~ki. Kako uteha za ovie 36 nesre}ni devojki moè da posluì podatokot deka tie se izbrani za najsek-sipilnite naviva~ki na Svetskoto prvenstvo, se razbira, vo dosega{niot tek. Visoko kotiraat i danskite fanovi od pone`niot pol, sekoga{ {armantnite Italijanki i Paragvajkite. Potpolno razo~araa Argentinkite, Srbinkite i Japonkite

Portokalovite prestilki na � preubavite Holan|anki bile donirani od proizvoditelot na pivo “bavarija”

17.06.2010 31SPORT

SPORTSPORT

Italijanskata fud-balska reprezen-tacija odbranata na mundijalskoto zlato na Svetskoto

prvenstvo vo Ju`na Afrika go zapo~na so remi. 1:1 odigraa “azurite” na me~ot protiv Paragvaj, a reakcite na “ti-fozite”, iako podeleni, glavno se sloùvaat deka nivnite

reprezentativci bile podobri od protivni~kite i pokaàle golema èlba za natprevar.No, ima i takvi {to potpo-lno ja ignoriraat igrata na italijanskata reprezentacija. Napa|a~ot na Sampdorija, Antonio Kasano, s$ u{te ne moè da mu prosti na selek-torot Mar~elo Lipi, koj ne mu upati pokana za nastap na

Po Ju`na Kore-ja i Japonija i t r e t a t a aziska zemja na Svetskoto fudbalsko prv en s t v o

vo Ju`na Afrika, selekci-jata na Severna Koreja, se pretstavi vo dobro svetlo. Za razlika od svoite kopneni i prekumorski sosedi, Severnokorejcite ne uspeaja da pobedat, no dobro go iznama~ija

petkratniot svetski prvak, a voedno i najgolemiot

favorit na {ampi-onatot, Brazil. “ Kar i o k i t e ” triumfiraa so 2:1, no za ovaa pobeda bea primorani da odigraat

ITALIJANSKA REPREZENTACIJA

KASANO:NERE[ENO SO PARAGVAJ?NE GLEDAV!

Se nadevam deka toj }e zamine kako pobednik, no povtorno }e kaàm deka toa e poradi fud-balerite. Ne znam {to napraviv za da me igno-rira. Moèbi ne mu se dopa|a mojot karakter

Ko{arkarite na LA Lejkers se izborija za “ma-

jstorka” vo finalnata serija protiv Boston Seltiks, po koja }e bide poznat noviot {ampion vo NBA-liga-ta. Vo {estiot fina-len natprevar Lejkers ostvarija ubedliva pobeda od 89:67, blago-darenie na odli~nata odbrana, vo koja bea zapreni tradicionalno najefikasnite poedinci na timot od Boston.Kobi Brajant be{e str-elec na 29 poeni, a od-li~en be{e i [panecot Po Gasol so u~inok od 17 ko{a i 13 skoka. Vo poraze-nata ekipa najefikasen be{e Rej Alen so real-izirani 19 poeni.Ova e 17 pat vo isto-rijata na NBA-prvenst-voto {ampionot da se re{ava vo posledniot, sedmi natprevar. Pos-leden pat toa se slu~i pred pet godini, koga timot na San Antonio go sovlada Detroit.“Sega odime na s$ ili ni{to. Brzo se pomirivme so fak-tot deka {estiot natprevar e minato, a


[ampionot }e se re{ava vo “majstorkata”

Mora da potenciram deka vo eden moment zabeleàv deka odbranata na Severna Koreja be{e odli~na. Na~inot na koj go pokrivaa prostorot be{e re~isi perfekten

NOVO IZRAMNUVAWE VO FINALETO

sedmiot nade`”, izjavi ko{arkarot na Seltiks, Raòn Rondo.Dvete najdobri ekipi vo istorijata na Li-gata ispi{aa nova stranica vo dolgata tradicija na nivnite me|usebni dueli, potsetuvaj}i na vremeto koga za {ampionskiot prsten se borea legen-darnite Mexik Xonson i Leri Bird.Sedmiot re{ava~ki natprevar }e se odigra vo ~etvrtok, a doma}in e timot od Los Anxeles.

Brazilskite fudbaleri bea primorani da odigraat na najvisokoto mo`no nivoBrazilskite fudbaleri bea primorani da odigraat na najvisokoto mo`no nivo

S. KOREJA GO IZNAMA I BRAZIL

SVETSKO PRVENSTVO

na svoeto najvisoko nivo, a celi 57 minuti i von-seriskiot poteg na Majkon bea potrebni za da se probie bunkerot na Severna Koreja.“Nie bevme podobriot tim, igravme brzo i kreiravme pove}e {ansi. No, na{ata èlba be{e da postigneme golovi, a pritoa da ja so~uvame sopstvenata mreà. O~igledno deka ne uspeavme vo toa, no i ne e tolku stra{no. Sekoga{ e polesno da se igra so ekipa koja igra ofanzivno, dodeka e mnogu te{ko da se natprevaruva so

tim ~ija edinstvena zada~a e da se odbrani. Vo takva situacija e potrebno topkata da se dviì premnogu brzo za da se dojde vo situacija da se poentira. Mora da potenciram deka vo eden moment zabeleàv deka od-branata na Severna Koreja be{e odli~na. Na~inot na koj go pokrivaa prostorot be{e re~isi perfekten”, izjavi selektorot na Bra-zil, Dunga, koj so svojata reprezentacija ja prokniì 16 pobeda ostvarena vo ist broj sredbi odigrani so selekcii {to doa|aat nadvor od evropskiot i ju`noamerikanskiot kontinent.Do golem bod dojdoa ama-terite od Nov Zeland, koi

uspeaja da odigraat 1:1 so favoritot Slova~ka. Ona {to e najinteresno e faktot deka izramnuva~kiot gol novozelandskite fudbaleri go postignaa vo 94 minuta.“O~ekuvam deka cela nacija po ova }e bide vo dobro raspoloènie. Uìvav vo natprevarot, go osvoivme prviot bod”, izjavi selektorot na Nov Zeland, Riki Herbert.Vo najkvalitetniot, gledano niz prizmata na yvezdite {to nastapuvaat vo dvete reprezentacii, no voedno i najdosaden, natprevar od programata na pettiot natprevaruva~ki den na prven-stvoto, bez golovi odigraa selekciite na Portugalija i Bregot na Slonovata koska.

Mundijalot i pokraj odli~nata forma.“Natprevarot protiv Para-gvaj? Ne znam, ne gledav, imav druga rabota”, izjavi Kasano za italijanskata fran{iza na Skaj Sport.No, iako tvrdi deka e pot-polno nezainteresiran za selekcijata, toj ne propu{ti u{te edna{ da go kaè svoeto mislewe vo vrska so Lipi i negoviot pristap kon nacio-nalniot tim.“Smetam deka vo reprezen-tacijata ima mesto za eden Fran~esko Toti ili Ale-sandro del Pjero. Navivam za Italija i se nadevam deka }e igra dobro i povtorno }e go osvoi Mundijalot, no toa e poradi fudbalerite, a ne zaradi Mar~elo Lipi. Toj ne me povika i ni{to ne moàm da storam po toa pra{awe”, veli Kasano. Lipi po krajot na {ampionatot }e zamine

od kormiloto na selekcijata, no toa ne e nikakva uteha za fudbalerot na Sampdorija.“Se nadevam deka toj }e zamine kako pobednik, no povtorno }e kaàm deka toa e poradi fudbalerite. Ne znam {to napraviv za da me igno-rira. Moèbi ne mu se dopa|a mojot karakter”. Kasano go komentira{e i izborot na naslednikot na Lipi, ezare Prandeli, koj rabotata so na-jdobriot italijanski sostav }e ja prezeme pred po~etokot od kvalifikaciite za narednoto evropsko prvenstvo. “Zavr{i dobra rabota so Fiorentina i s$ mislam deka }e raboti dobro i so reprezentacijata. Se nade-vam deka ponekoga{ }e pogledne i kon mene, bidej}i stariot selektor vo poslednite dve sezoni nitu edna{ ne dopatuva vo Xenova”, zaklu~i Kasano.

so aa ea n i at

A REPREZENTACIJA

r j rso selekcinadvor od ju`noamerikaDo golem bterite od N

M j

Kasano go stava “pod ignor” selektorot Mar~elo Lipi

Documents

BR.63_kapital_cetvrtok 17juni 2010