B GIO DC V O TO

TRNG I HC KINH T TP.HCM

-----------------

CNG TRNH D THI

GII THNG NGHIN CU KHOA HC SINH VIN

NH KINH T TR NM 2012

TN CNG TRNH:

KIM NH CC NHN T

TC NG N LM PHT VIT NAM BNG

M HNH VECTO T HI QUY(VAR)

THUC NHM NGNH: KHOA HC KINH T

MC LC

Danh mc t vit tt

Danh mc bng

Danh mc ph lc

Tm tt ...................................................................................................................... 1

PHN 1: GII THIU............................................................................................. 2

PHN 2: TNG QUAN MT S NGHIN CU TRONG NC V TRN

TH GII ................................................................................................................. 3

2.1 Cc nghin cu v lm pht nc ngoi: .................................................... 3

2.2 Cc nghin cu v lm pht Vit Nam: .......................................................... 4

PHN 3: PHNG PHP NGHIN CU ............................................................ 7

3.1 Gii thiu m hnh T hi quy Vecto VAR(Vecto autoregressive model) ......... 7

3.2 Thu thp v x l s liu u vo: ..................................................................... 9

PHN 4: NI DUNG V CC KT QU NGHIN CU ................................ 11

4.1 Thc trng lm pht Vit Nam giai on t 2000 n 2012: ............................ 11

4.2 Cc m hnh o lng lm pht: ...................................................................... 18

4.2.1 Mt s m hnh o lng lm pht truyn thng: ..................................... 18

4.2.1 Mt s m hnh nghin cu lm pht trong thi gian va qua v ngha ca

n: ..................................................................................................................... 28

4.3 ng dng m hnh VAR nghin cu tc ng ca chnh sch tin t v lm pht

trn th gii. .......................................................................................................... 34

4.4 Xy dng m hnh VAR c bn ph hp cho Vit Nam .................................. 37

4.4.1 La chn bin cho m hnh: .................................................................. 37

4.4.2 M hnh VAR kim nh cc yu t tc ng n lm pht Vit Nam: ........ 40

4.5 Kt qu kim nh ca m hnh: .................................................................. 44

PHN 5: KT LUN ............................................................................................. 49

5.1 Kt qu nghin cu chnh ................................................................................ 49

5.2 Cc xut: ..................................................................................................... 49

LI KT ................................................................................................................... 55

Danh mc ti liu tham kho

Ph Lc

DANH MC T VIT TT

FED Cc d tr lin bang M

NHTW Ngn hng trung ng

NHNN Ngn hng nh nc

TNN u t nc ngoi

NHTM Ngn hng thng mi

CSTT Chnh sch tin t

DNNN Doanh nghip nh nc

TTCP Th tng chnh ph

DANH MC BNG BIU

Bng 4.1: H s ICOR ca Vit Nam giai on 1995-2010

Bng 4.2: Mc lng ti thiu trong c quan nh nc t nm 1999 n 2010

DANH MC HNH

Hnh 4.1: Tnh hnh Lm pht Vit Nam t nm 2000

Hnh 4.2: Din bin gi hng ha th gii, T1.2001 T7.2011

Hnh 4.3: C ch dn truyn ca li sut n lm pht.

Hnh 4.4: Chi ph tng y gi ln cao

Hnh 4.5: M hnh chi tiu qu kh nng cung ng

Hnh 4.6: M hnh tng cung-tng cu

1

TM TT

Thng qua nghin cu, phn tch cc ti trong v ngoi nc, tm hiu thc trng

lm pht ca nc ta, ti hng n vic xy dng mt m hnh thc s ph hp

vi tnh hnh kinh t Vit Nam, c th ch ra u l nguyn nhn c bn gy ra lm

pht trong nhng khon thi gian nht nh v c th d bo c tnh hnh lm pht

trong thi gian sp ti. Cng vi vic ng dng M hnh Vecto T hi quy

VAR(Vecto autoregressive model) nhm xc nh tt c cc nhn t kinh t khch

quan ln ch quan, trong nc v ngoi nc tc ng n lm pht, ti a ra

mt cng c nh lng gip cho cc nh iu hnh chnh sch v m c mt ci nhn

r hn v cc yu t tc ng n lm pht t c cc gii php iu chnh thch hp

gip kim sot lm pht.

2

PHN 1: GII THIU

Lm pht khng phi l mt khi nim mi m i vi cc nh hoch nh chnh sch

cng nh dn c. N thay i lin tc, c khi tm lng, c khi thuyn gim, c khi li

ln cn st, trong mi giai on pht trin kinh t x hi lm pht c nhng sc thi

ring. Lm pht mi ln xut hin u mang theo mt sc mnh tim n, lm ri lon

nn kinh t, lm phc tp x hi v lm gim mc sng ca ngi dn.

Lm pht Vit Nam t nm 2000 bin ng khng ngng, t gim pht trong giai

on 2000-2003 n tng mnh nm 2007-2009. V hin nay, lm pht tr thnh

mt trong bn vn ni cm nht lin quan n n nh v m(cng vi qun l t

gi, thm ht thng mi v thm ht ngn sch). Chnh v th, vic xc nh nhng

nhn t v ang tc ng n lm pht t ra nhng gii php thch hp cho

thc trng lm pht Vit Nam l mt vn bc thit hin nay.

c khng t cc bi nghin cu trong v ngoi nc tm hiu, nh tnh, nh lng

cc nguyn nhn gy ra lm pht. Song nhng bi nghin cu ny li c nhng nhn

nh khc nhau, i lc tri chiu nhau v cc nhn t nh hng n lm pht. i a

s cc bi nghin cu u ch kim nh mt vi yu t tc ng n lm pht v hu

ht cc tc gi u khng xt n nh hng qua li ca cc yu t v m tc ng n

lm pht.

tm ra nguyn nhn thc s gy nn lm pht, cng nh ch ra u l nguyn nhn

chnh yu nh hng n lm pht trong nc, ng thi t cc nhn t gii thch

trong s nh hng ca cc bin s khc. ti s dng M hnh Vecto T hi

quy(VAR) kim nh 11 bin s v m tc ng n lm pht Vit Nam. Qua kim

nh, kt qu ca m hnh phn no l gii c nguyn nhn gy ra lm pht. Tr

li cho cc cu hi nh: T gi c tc ng n lm pht khng? Tc ng nh th

no? Hay GDP, d tr ngoi hi c phi l mt trong nhng nhn t gii thch chnh

khng?...

Qua xut cc bin php nhm h nhit cn st lm pht Vit Nam.

3

PHN 2: TNG QUAN MT S NGHIN CU

TRONG NC V TRN TH GII

Theo quan im ca cc nh kinh t hc hin i, lm pht l mt cn bnh kinh nin

ca mi nn kinh t hng ha-tin t. N c tnh thng trc, nu khng thng

xuyn kim sot, khng c nhng gii php chng lm pht ng b v hu hiu th

lm pht c th xy ra v ti din li bt c nn kinh t hng ha no vi bt k ch

x hi no.

Ti Vit Nam v trn th gii c rt nhiu bi nghin cu cp n vic tm hiu

nguyn nhn gy nn lm pht, cc yu t nh hng, gii php kim sot Nhng v

mc tiu nghin cu ca ti l Xy dng mt m hnh nh lng c k kim nh

cc yu t tc ng n lm pht Vit Nam nn nhng bi nghin cu c trnh by

di y ch yu xoay quanh vn nh lng v phn tch cc yu t tc ng n

lm pht bng m hnh Hi quy, ECM, VECM, ARIMA, ng Phillips v c bit

l M hnh Vecto T hi quy(VAR).

2.1 Cc nghin cu v lm pht nc ngoi:

Fabio Canova v Luca Gambetti (2008): tm hiu s tc ng ca chnh sch tin

t ln s thay i trong tng trng sn lng v ng lc lm pht M. Tc gi

kim nh cc c sc chnh sch v quy tc chnh sch trong mt h s bin thin

theo thi gian VAR bng cch s dng du hiu hn ch xc nh. S dn truyn

ca nhng c sc chnh sch tng i n nh. Phng sai ca cc c sc chnh

sch gim theo thi gian, nhng nhng c sc chnh sch gp phn gy nn tnh

trng lm pht, s tng trng sn lng khng n nh v ko di. Tc gi tm

thy bng chng ca mt s gia tng ng k nh hng lu di ca li sut ln

lm pht. Mt chnh sch lm pht tch cc trong nm 1970 s gip cho sn lng

gia tng mc cao.

BIS Working Papers by Ben S C Fung (2002): s dng m hnh VAR nghin

cu nhng tc ng ca nhng c sc tin t ln 7 nn kinh t ng Nam

4

(Indonesia, Hn Quc, Malaysia, Philippines, Singapore, i Loan, Trung Quc

v Thi Lan). i vi mi nn kinh t, kim nh tng t c p dng v cc

phn ng ng ca mt c sc tin t s c xem xt trong d bo ca ca l

thuyt tin t. Kt qu cho thy rng m hnh VAR c kh nng a ra cc dn

truyn hp l cho hu ht cc quc gia, c bit l i vi cc mu s liu kt thc

trc khi cuc khng hong ti chnh chu nm 1997. Vi s hi nhp ca cc

nn kinh t, t gi hi oi ng mt vai tr quan trng trong vic xy dng chnh

sch tin t. nm bt mt cch r rng tm quan trng ca t gi hi oi trong

cc nn kinh t, cc o lng hp l cng c p dng i vi t gi kim

nh m hnh.

Uma Ramakrishnan v Athanasios Vamvakidis (2002): a ra mt m hnh d

bo lm pht ng tin cy l trung tm cho mt khun kh chnh sch tin t.

Trong bi vit, nhm tc gi nghin cu nhng tc ng truyn dn trong nc v

quc t v lm pht Indonesia v phn tch cc ch s quan trng ca lm pht.

Nhm tc gi xc nh t gi, lm pht nc ngoi, v tng trng tin t nh l

nhng bin s chnh c th gii thch cho lm pht Indonesia.

Mohammad S. Hasan (1999): s dng khi nim v l thuyt hi nhp v Vector

xu hng, bi nghin cu kim tra li mi lin h gia cung tin v lm pht ti

Trung Quc i lc. Tri ngc vi nhng nghin cu gn y nht trong lnh vc

ny, nhng kt qu ng a ra da trn n v gc v kim tra kt hp cho thy

mt mi quan h lu di ng tin cy gia mc gi ni chung v c phiu tin mt,

cng nh gia lm pht v tng trng tin t. Pht hin ca ng cng cho thy

mt mi quan h hai chiu hoc phn hi gia lm pht v tng trng tin t.

2.2 Cc nghin cu v lm pht Vit Nam:

Camen (2006): tm hiu thc trng ca vic ci cch chnh sch tin t trong bi

cnh kinh t v ti chnh ang pht trin mnh m Vit Nam v xc nh cc vn

ci cch quan trng lin quan n chnh sch tin t. Bi nghin cu ca ng

cung cp mt ci nhn tng quan v pht trin kinh t v ti chnh, m t cc khun

kh chnh sch tin t hin ang c s dng ti Vit Nam. Kim nh Camen s

5

dng l m hnh VAR vi cc d liu hng thng t thng 2 nm 1996 n thng 4

nm 2005 v la chn khong thi gian ph kim tra s n nh ca kim

nghim.

Nguyen Thi Thuy Vinh v Seiichi Fujita(2007): xem xt cc tc ng ca s mt

gi thc t ln nn kinh t ti Vit Nam bng cch s dng phng php tip cn

VAR. Nghin cu cho thy rng d cc ngun chnh ca phng sai sn lng v

mc gi l "c sc bn trong", s thay i trong t gi thc ng mt vai tr quan

trng trong sn lng hn l mc gi. Mt s gim thc trong gi tr tin c tc

ng tch cc trn c sn lng v lm pht. C sc gim gi c th nh hng n

lm pht v tng trng sn lng thng qua vic tng cung tin v ci thin cn

cn thng mi. Tuy nhin, thay i t gi hi oi thc khng c tc ng ng

k n sn lng trong thi gian di.

Michal Goujon(2006): trong qu trnh chuyn i sang mt nn kinh t th

trng, Vit Nam bt tay vo mt con ng gim t l lm pht thng qua la

ha. Trong bi nghin cu, tc gi pht trin mt m hnh lm sng t nhng

yu t quyt nh lm pht di s la ha v c tnh cho Vit Nam trong

nhng nm 1990 bng cch s dng mt quy trnh hai bc. Trong khon thi

gian ny, nguyn nhn dn n lm pht l do s thay i t gi hi oi v s d

tha tin. Bi vit cho thy rng vic qun l bin ng t gi hi oi kt hp vi

mt chnh sch tht cht tin t l cn thit cho cc c quan chc nng Vit Nam

thnh cng trong cuc chin chng lm pht. Ti liu minh ha da trn s mt

gi mnh 25% t gi trao i t 1997 n nm 1998 cho thy rng iu ny lm

gim lm pht tch ly 13% trong giai on .

Vng Th Tho Bnh(2008): trong bi nghin cu tc gi phn tch thc trng

din bin gi - lm pht Vit Nam trong giai on i mi v cc chnh sch

kinh t nhm phn bit nhng hn ch trong vic iu hnh chnh sch, v phn

tch cc nhn t tc ng n lm pht. ng thi, tc gi xy dng mt m

hnh nh lng phn tch ng thi gi c - lm pht ca Vit Nam trong thi

k i mi theo hng tip cn ng Phillip kt hp s dng m hnh ng dng

gii thch ngu nhin, m hnh chui thi gian.

6

Trung tm nghin cu Kinh t v Chnh sch VEPR(2011): qua kho st nhng

bin ng ca lm pht Vit nam trong thp k qua vi mi quan h cht ch n

mt lot nhng thay i trong mi trng kinh t cng nh trong cc chnh sch v

m kt hp vi vic kho st chi tit cc nghin cu c v cc nhn t quyt

nh lm pht cc nc ang pht trin ni chung v trng hp Vit Nam ni

ring xy dng mt m hnh thc nghim nghin cu cc nhn t quyt nh s

bin ng ca lm pht Vit Nam. M hnh m nhm tc gi s dng a ra ba

knh truyn ti m qua mt hot ng cc bin ni sinh v ngoi sinh c th

nh hng n mc gi. M hnh c xy dng gm 12 bin da trn m hnh

iu chnh sai s VECM.

V Tr Thnh(1997): dng m hnh tr a thc(ECM) nghin cu cc yu t

xc nh lm pht Vit Nam na u thp k 1990. V Dng Th Thanh

Mai(2002): nh gi lm pht ph thuc vo ba yu t: tng lng cung tin, tng

thu nhp, t gi bng M hnh hi quy

Qua cc ti nghin cu lm pht trong nc chng ta c th thy rng cc kin v

bng chng thc nghim ca cc tc gi a ra khng h tng ng v cc nhn t

tc ng n lm pht Vit Nam. Thm vo , i a s cc bi nghin cu v lm

pht trong nc u thc hin trc nm 2008 cn thi k sau c cho l nhiu

bin ng v m v lm pht ln xung tht thng th ch c bi nghin cu ca

Trung tm nghin cu Kinh t v Chnh sch VEPR(2011) l c ni n. V hu ht

cc tc gi u khng xt n nh hng qua li ca cc yu t v m tc ng n

lm pht. Chnh v nhng nhn nh khng ng nht v cc yu t nh hng n

lm pht Vit Nam nn ti s tp trung nh lng cc nhn t v m tc ng n

lm pht v tp trung tr li cc cu hi nghin cu sau y:

- Nguyn nhn no gy nn tnh trng lm pht cao hin nay?

- Trong nhng nhn t tc ng n lm pht, nhn t no l ch o lm lm

pht tng cao v tc ng nh th no n lm pht trong nc?

- Lm pht trong thi gian ti s bin ng ra sao?

7

PHN 3: PHNG PHP NGHIN CU

tm ra trong nhng nhn t tc ng n lm pht, nhn t no l ch o lm lm

pht tng cao v tc ng nh th no n lm pht trong nc ng thi d bo

nhng bin ng sp ti ca lm pht. ti s s dng m hnh Vecto T Hi Quy

VAR(Vecto autoregressive). M hnh c kh nhiu tc gi nc ngoi(Canova v

Gambetti(2008), BIS(2002), Ramakrishnan v Vamvakidis(2002), Mohammad(1999),

Chrishtopher Sims(1980) v (1996)) s dng kim nh tc ng ca nhng c sc

tin t, chnh sch tin t ln tng trng sn lng, lm pht, d bo lm pht, gii

thch lm pht

3.1 Gii thiu m hnh T hi quy Vecto VAR(Vecto autoregressive model)

Khi d bo da trn m hnh mt phng trnh, trc ht cn d bo bin c lp v

sau d bo bin ph thuc. D bo nh vy sai s s tng nhanh khi ta d bo qu

xa trong tng lai.

V nh chng ta bit, mi quan h gia cc bin s kinh t khng n thun ch

theo mt chiu, bin c lp(bin gii thch) nh hng ln bin ph thuc m trong

nhiu trng hp n cn c nh hng ngc li. Do m ta phi xt nh hng qua

li gia cc bin ny cng mt lc. Chnh v th m hnh kinh t lng m ta phi xt

n khng phi l m hnh mt phng trnh m l m hnh nhiu phng trnh.

Tuy nhin, c lng c cc m hnh ny ta phi m bo rng cc phng trnh

trong h c nh dng, mt s bin c coi l ni sinh (bin m gi tr c xc

nh bi m hnh, l bin ngu nhin) v mt s bin khc c coi l ngoi sinh hay

xc nh trc (ngoi sinh cng vi ni sinh tr). Vic nh dng ny thng c

thc hin bng cch gi thit rng mt s bin c xc nh trc ch c mt trong

mt s phng trnh. Quyt nh ny thng mang tnh ch quan v b

Chrishtopher Sims ln ting ch trch. Theo Sims, nu tn ti mi quan h ng thi

gia mt s bin th cc bin ny phi c xt c vai tr nh nhau, tc l tt c cc

bin xt n u l bin ni sinh. Da trn tinh thn m Sims xy dng m hnh

Vector t hi quy Var.

8

M hnh VAR dng cu trc tng qut do Sims(1980) xut vi m bin tr, p bc

c vit dng:

Trong yt = (y1i,,ymt); A l cc ma trn cp mxm, A l ma trn cp mx1, t l ma

trn cp mx1.

M hnh VAR dng rt gn tng ng l:

Trong yt =(y1t,,ymt); Bi l cc ma trn cp mxm, B l ma trn cp mx1, vt l ma

trn cp mx1 yu t ngu nhin.

Khi nim v m hnh VAR c bn(Basic VAR):

M hnh Var v cu trc gm nhiu phng trnh(m hnh h phng trnh) v c cc

tr ca cc bin s. Var l m hnh ng ca mt s bin thi gian. M hnh ny v

cu trc gm nhiu phng trnh(vecto) v c cc tr ca cc bin s(auto regressive).

Ta xt hai chui thi gian Y1 v Y2. M hnh Var tng qut i vi Y1 v Y2 c dng

sau y:

Trong m hnh trn, mi phng trnh u cha p tr ca mi bin. Vi hai bin m

hnh c 22p h s gc v 2 h s chn. Vy trong trng hp tng qut nu m hnh c

k bin th s c k2p h s gc v k h s chn, khi k cng ln th s h s phi c

lng cng tng.

Phng php c lng m hnh Var

- Xt tnh dng ca cc bin trong m hnh. Nu cha dng th s dng k thut

ly sai phn a v cc chui dng.

9

- La chn khong tr ph hp.

- Xem xt mc ph hp ca m hnh chy ra (bng vic kim nh tnh dng

ca phn d. Nu phn d ca m hnh dng th m hnh nhn c ph hp

vi chui thi gian v ngc li.

- So snh cc m hnh v la chn m hnh ph hp nht.

Mt s vn trong xy dng m hnh Var

Bn cnh nhng u im ni tri ca m hnh Var: khng cn xc nh bin no l

bin ni sinh v bin no l bin ngoi sinh hay ta c th s dng phng php

OLS cho tng phng trnh ring r th m hnh Var cn vng phi mt s hn

ch:

- Khi xt n m hnh Var ta cn phi xt n tnh dng ca cc bin trong m

hnh. Yu cu t ra khi ta c lng m hnh Var l tt c cc bin phi dng,

nu trong trng hp cc bin ny cha dng th ta phi ly sai phn m bo

chui dng. Cng kh khn hn na nu mt hn hp cha cc bin c tnh dng

v cc bin khng c tnh dng th vic bin i d liu khng phi l vic d

dng.

- Kh khn trong vic la chn khong tr thch hp. Gi s m hnh Var bn

ang xt c ba bin v mi bin s c 8 tr a vo tng phng trnh. Nh xem

xt trn th s h s m bn phi c lng l 32.8+3=75. V nu ta tng s bin

v s tr a vo mi phng trnh th s h s m ta phi c lng s kh ln.

Ngoi ra, kh khn trong vic la chn khong tr cn c th hin ch nu ta

tng di ca tr s lm cho bc t do gim, do vy m nh hng n cht

lng cc c lng.

3.2 Thu thp v x l s liu u vo:

C s d liu

D liu trong bi nghin cu c tng hp, thu thp v tnh ton t nhiu ngun

khc nhau. m bo s chnh xc cho chui d liu trong qu trnh x l, a s d

10

liu c ly trong cc bo co ca nhng t chc uy tn nh : IFS (T chc thng k

ti chnh quc t thuc IMF), EIU (C quan tnh bo kinh t Anh), Tng cc thng k

VN (TCTK), bo co ca Ngn Hng Nh Nc Vit Nam (NHNN)

Bin K hiu Ngun

Ch s gi tiu dng(%) (nm 2005=100) CPI IFS

Tng sn phm trong nc(gi ss 1994) GDP TCTK, IFS

Gi du (USD/thng) OIL www.eia.gov

Tc gia tng cung tin M2 (t ng) M2 IFS

T gi bnh qun lin ngn hng

USD/VND

TG www.oanda.com

Li sut tin gi k hn 3 thng (%) LSTG TCTK, Bo co NHNN

Gi go Thi Lan (USD/tn) RICE IFS, EIU

D tr ngoi hi (triu USD) IR IFS

Tn dng trong nc (domestic creadit)(t

ng)

CREDIT IFS

Cung tin M2 M ( t USD) M2US IFS, EIU

Xut nhp khu rng (triu USD) (CIF) XNK B cng thng, TCTK

Quy trnh x l d liu u vo:

Tt c d liu thu thp u c ly log tr Li sut tin gi k hn 3 thng l khng

ly log v Xut nhp khu rng l tr log tr tuyt i gi tr. D liu c ly log a

v phn trm ging nh trong nghin cu ca Camen(2006), Bis(2002) v cng gip

cho b d liu n nh hn.

11

PHN 4: NI DUNG V CC KT QU NGHIN

CU

Qua phn 2 v 3 ca ti chng ta c th phn no hiu c ti sao VAR li c

nhiu nghin cu s dng kim nh cc nhn t v m, lm pht. Tuy nhin, c

mt ci nhn trc quan hn v lm pht Vit Nam, cch thc xy dng v la chn

bin cho M hnh kim nh cc yu t tc ng n lm pht trong nc. ng thi,

nhm tr li cho cu hi: Nguyn nhn no gy nn tnh trng lm pht cao hin nay?

Trong nhng nhn t tc ng n lm pht, nhn t no l ch o lm lm pht tng

cao v tc ng nh th no n lm pht trong nc?

ti s s lc v tnh hnh lm pht ti Vit Nam t nm 2000 v nh tnh mt s

nguyn nhn gy nn lm pht. Sau , im qua mt s m hnh o lng lm pht

trn th gii nhm phn tch cc yu t c bn tc ng n lm pht, lm nn tng c

s l thuyt cho vic phn tch cc nhn t c bn tc ng n lm pht Vit Nam.

Nu ln nhng ng dng ca T Hi Quy Vecto(Var) trn th gii, xy dng m hnh

ph hp cho Vit Nam, la chn v sn lc bin cho m hnh v cui cng l kim

nh nhng nhn t tc ng n lm pht Vit Nam.

4.1 Thc trng lm pht Vit Nam giai on t 2000 n 2012:

- 2000-2003: S liu thng k cho thy ch s gi tiu dng giai on t nm 2000

n nm 2003 ca nc ta mc thp v n nh di 5%. Ch s gi tiu dng

nm 2000 l -0.6, ch s gi tiu dng mt s thng trong giai on ny cng

mc m. Nn kinh t ri vo tnh trng gim pht, thut ng kch cu ln u

tin xut hin trong cc chnh sch iu hnh kinh t ca chnh ph, mt k hoch

kch thch kinh t thng qua ni lng tn dng v m rng u t nh nc bt u

c thc hin t nm 2000.

- 2004-2006: Sau mt thi gian h nhit th n nm 2004 lm pht li tng tr li.

Ch s CPI ca nm 2004 mc 9,5%. Vt xa so vi k hoch quc hi ra l

4 5 %. Nhng cc ch tiu kinh t x hi cn li u hon thnh so vi k hoch

12

ra. Bc sang nm 2006, chnh ph li tip tc thnh cng trong vic khng ch

lm pht, t l lm pht l 6.6% thp hn 1.6% so vi tc tng trng kinh t.

- 2007-2009: Lm pht Vit Nam tng mnh trong giai on ny. Gi tiu dng

thng 12 nm 2007 tng ti 2,91%, khng nhng cao hn so vi cc thng trong

nm m cn tng cao nht so vi tc tng trong thng 12 ca hn mi nm

qua. Lm pht nm 2007 tng ln 8.3% nhng vn cha cao nh nm 2008. Ch

tnh ring trong 6 thng u nm 2008 ch s CPI ca c nc tng 18.44%, cao

nht so vi mc tng c nm trong 15 nm qua k t nm 1993.

- 2010 n nay: Tip sau xu hng gim ca nm 2009, lm pht li tng tr li

mnh m t thng 9 nm 2010 khin cho ch s gi tiu dng CPI cho 11 thng

tng ln n 9,58% so vi 20,71% v 5,07% ca cng k nm 2008 v 2009. Tnh

hnh kinh t 6 thng u nm 2011 din ra trong iu kin gp nhiu kh khn do

gi hng ha trn th trng th gii tng, gi c hu ht cc mt hng trong nc

mc cao. V gn y nht, Vin Khoa hc x hi Vit Nam d bo lm pht

2012 (so vi thng 12/2011) s gim mnh xung mc 11,3% v thm ch xung

mc 1 ch s. Tuy nhin, vn lm pht hin nay vn cn l mt cn bnh

nhc nhi ca ton x hi. Ch s CPI thng vn tng cao mc d c gim nh qua

cc thng gn y.

13

Hnh 4.1: Tnh hnh Lm pht Vit Nam t nm 2000

Tng hp t Tng cc thng k

Nh vy c th ni lm pht vit nam t nm 2000 n nay lun thay i tht thng.

Nguyn nhn ch yu gy ra lm pht Vit Nam t 2000 n 2012

Lm pht Vit nam t nm 2000 n nay bt ngun t nhiu nguyn nhn, trong c

nguyn nhn ch quan ln khch quan, do tc ng ca nhn t trong nc ln nhn

t nc ngoi, c nhng nguyn nhn trc tip v c gin tip. Sau y l mt s

nguyn nhn lm pht ni cm:

Nhm nguyn nhn trong nc:

- u t cng km hiu qu:

Trong thi gian va qua h tr tng trng kinh t chnh ph c k hoch nng

cp c s h tng t nc v lin tc bi chi ngn sch trong nhiu nm. Ngun thu

ngn sch khng p ng nhu cu chi tiu ca Chnh ph. Vay n l mt trong

14

nhng gii php m chnh ph la chn b p thm ht ngn sch. Phn ln

ngun vay n ca Chnh ph l vay n nc ngoi trong di hn, vic ny s gy sc

p nghim trong ln t gi v n lt t gi gy sc p v lm tng lm pht trong

nc.

Vn u t chy vo nn kinh t ch yu thng qua knh dn l cc doanh nghip nh

nc v d n u t do nh nc qun l. u t nhiu song hiu qu thp cng vi

tnh trng lng ph, tham , tht thot ti sn nh nc, u t sai mc ch v ang

l nhng nhn t y gi thnh sn phm ca khu vc nh nc ln cao v ko theo

vic tng chi ph u vo ca c nn kinh t.

Bng 4.1: H s ICOR ca Vit Nam giai on 1995-2010.

Ngun: Ngn hng nh nc

- Chnh sch tin t:

Thng th chnh sch tin t ca chnh ph thng c tr nht nh ln nn kinh

t. chnh v th m CSTT theo hng kch cu ca chnh ph trc y by gi mi

pht huy hu qu ca n.

Chnh sch tin t kch cu m chnh ph p dng c tc dng khi thng dng vn,

kch thch tiu dng ca cc tng lp dn c v lm tng tng cu, cng t chnh sch

m lng tin trong lu thng tng ln. Nh nm 2000, khi Ngn Hng Nh

Nc(NHNN) bi b li sut trn, chuyn sang iu hnh theo li sut c bn, to

iu kin cho cung-cu v vn theo c ch th trng v cc Ngn Hng Thng Mi

ch ng hn trong kinh doanh. Chnh sch kch cu trong giai on ny v vic duy

tr chnh sch kch thch tng i lin tc trong nhng nm sau , mt mt gip nn

kinh t ly li phn no tng trng, nhng mt khc tch t nhng mm mng

gy ra lm pht cao bt u bc l t gia nm 2007.

Cng vi chnh sch kch cu th chnh sch cung tin v li sut ca chnh ph cng

tc ng n lm pht Vit Nam.

15

- Chnh sch m ca ca Vit Nam trong tin trnh hi nhp:

Vic gia nhp T chc Thng mi Th gii (WTO) vo thng 11/2006 m ra mt

thi k hi nhp su rng cha tng c, khin mc giao lu thng mi v u t

quc t tng vt, lm dng vn vo(c u t trc tip ln gin tip) tng mnh. Ko

theo lng USD trong lu thng tng mnh, nn gi c sc mnh cnh tranh

trong xut khu. Chnh ph nc ta la chn bin php can thip bng th trng

m, NHNN tung ra lng tin VND rt ln mua ngoi t. iu ny khin cho

d tr ngoi hi ca Vit Nam tng trng hn 100%. D tr ngoi t tng qu nhanh

lm cho lng cung ng tin t theo ngha rng hng nm phi tng 20-30%, thc y

vt gi trong nc tng cao.

- Yu t tm l, u c, lm gi:

Gi c ca mt s mt hng(nht l cc mt hng c quyn) Vit Nam tng cha

hn l do chi ph u vo tng cao m do vic qun l iu hnh v m cha tht tt,

cc doanh nghip kinh doanh li dng u c, tng gi. V gi tng ri th s khng

gim hoc gim rt chm trong khi cn st gi quc t h nhit.

- Lm pht do tnh trng tham nhng cao:

Ti Vit Nam, trong 5 nm (2007-2011), cc c quan t tng khi t bnh qun mi

nm khong 280 v vi hn 600 b can v cc ti tham nhng. Tuy nhin, theo Tng

thanh tra Chnh ph Hunh Phong Thanh th s v vic, v n tham nhng c pht

hin l cha tng xng vi tnh hnh tham nhng thc t ang din ra.

V kha cnh phn tch nh tnh, lm pht v tham nhng r rng c mi quan h

nhn qu: nu tnh trng tham nhng cng ph bin ti mt quc gia th lm pht quc

gia cng cao. Tham nhng chnh l nguyn nhn trc tip v quan trng khin bi

chi ngn sch cao, u t cng dn tri, tht thot, km hiu qu; v bi chi ngn sch

cao, u t cng dn tri, km hiu qu chnh n li l mt nguyn nhn quan trng

khin lm pht tng cao.

- Thu nhp ca dn c:

Thu nhp ca ngi dn trong nhng nm va qua lun tng ln mt phn lm tng

tng cu v mt khc to tm l tng gi cc mt hng tiu dng khc.

16

Bng 4.2: Mc lng ti thiu trong c quan nh nc t nm 1999 n 2012

Nm 1999 2001 2003 2005 2006 2008 2009 2010 2011 2012

S tin

(1000) 180 210 290 350 450 540 650 730 830 1050

Ngun : www.laodong.com.vn

- Vai tr iu hnh ca NHNN v s phi hp ca cc c quan chc nng:

NHNN b ng v i khi ch quan trong thc thi chnh sch tin t nhm kim ch

lm pht. S b ng ny mt phn l do NHNN thiu tnh c lp v t ch trong

vic quyt nh v thc thi chnh sch tin t. Thng trc khi thng qua mt quyt

nh no , NHNN phi xin php hoc hi kin Chnh Ph. iu ny dn n s

chm tr trong trin khai chnh sch tin t, trong khi chnh sch tin t lun c

mt tr nht nh.

- Tng gi in, xng du:

Xng v in l 2 mt hng, nhin liu c nh hng rt ln n sn xut v tiu

dng. Chnh v th m vic tng gi xng du v tng gi in tc ng lm tng gi

hu ht cc mt hng trong nn kinh t.

Nhng vic chnh ph tng gi xng l mt vic khng trnh c. Gi xng du trn

th gii tng v Vit Nam l mt nc nhp cng xng du nhiu hn gp bi lng

xng du xut khu.

Nhm nguyn nhn ngoi nc:

- Tc ng ca dng tin nng:

Tin nng l mt loi vn u t lu ng khng nhm vo mt vic c th no m

ch dnh c li nhun ln vi mc ri ro t nht. N mang tnh cht u c mt

thi gian ngn v lu ng rt nhanh chng trn th trng ti chnh quc t. c trng

ni bt ca n l ngn hn, u c, vo-ra rt kn o, rt kh quan st v kim ch.

Vit Nam ang trong tin trnh hi nhp su rng, cc trang thit b, kin trc thng

tng v iu kin u t khng ngng c ci thin. Chnh v th m Vit Nam ang

tr thnh mt th trng thu ht dng tin nng.

17

Khi tnh hnh kinh t trong nc c chuyn bin xu, lp tc vn tin nng rt ra sau

khi c li. Khi tin nng rt ra nhanh th to thnh mt nhn t thc y kinh t

chuyn bin xu. Vn u T Nc Ngoi(TNN) t nhin dng li hoc rt ra

nhanh c th lm h thng ti chnh b khng hong v ri lon nng hn. u t c

tnh cht u c rt ra nhanh c th lm bin dao ng ln hn gy thit hi nng

hn. Chnh v th chng ta cn phi cnh gic cao hn na vi cc khon u t t

nh TNN.

- Lm pht l do chu nh hng ca gi hng ha th gii:

Chi ph nguyn vt liu nhp khu cng tc ng n ch s gi tiu dng thng qua

vic lm tng gi cc sn phm u ra. Kinh t th gii tip tc phc hi th sn

xut s tng ln v nhu cu v nguyn, nhin, vt liu cho sn xut trn th gii s

tng ln. V khi cu tng ln th ch s gi nguyn, nhin, vt liu u vo m chng

ta b ph thuc vo nc ngoi cng s tng ln, tip tc nh hng n chi ph u

vo. cng chnh l tc ng ca lm pht do chi ph y trong iu kin sng

nh vo ngun nguyn liu nhp khu m chng ta buc phi chp nhn.

Hnh 4.2: Din bin gi hng ha th gii, T1.2001 T7.2011

(ngun IMF)

18

T nhng phn tch trn ta c th khi qut nguyn nhn gy ra lm pht Vit nam

giai on t nm 2000 n thng 3/2012 qua m hnh sau:

4.2 Cc m hnh o lng lm pht:

4.2.1 Mt s m hnh o lng lm pht truyn thng:

M hnh ng cong Phillips:

Xut pht t bi bo The Relation Between Unemployment and the Rate of Change

of Money Wage Rate in the UK, 1861-1957 Phillips(1958) vit trn c s iu tra

quan h gia s thay i tin lng v t l tht nghip. Minh ha v l thuyt ny c

nh hng nht l Lipsey. T tng ch o trong m hnh Phillips- Lipsey l lm

pht lng c gii thch bi s d cu trong th trng lao ng, trong d cu

c m t bng t l tht nghip.

LM PHT

NGUYN NHN BN TRONG NGUYN NHN BN NGOI

KHCH QUAN:

1. Thu nhp dn c

tng.

2. Thc hin l trnh

iu chnh theo gi

th trng gi in

v xng.

CH QUAN:

1. u t cng km

hiu qu.

2. NHNN iu hnh

chnh sch tin t

cha hp l.

3. Chnh sch m ca

ca Vit Nam trong

tin trnh hi nhp.

4. Qun l gi cha tt.

KHCH QUAN:

1. Tc ng ca

dng tin nng.

2. Chi ph nguyn

vt liu nht khu

gia tng.

19

Sau ny c hai nh kinh t hc l Samuelson v Solow tng qut li khi nim

ng cong Phillips bng cch ch ra quan h gia lm pht v tht nghip thay cho

quan h tin lng v tht nghip to c s cho cc nh hoch nh chnh sch trong

vic la chn mc tiu lm pht v tht nghip.

Theo Samuelson v Solow cc nh hoch nh chnh sch phi i mt vi s nh

i gia lm pht v tht nghip m ng cong Phillips li th hin mi quan h ny.

M hnh ng cong Phillips ngy nay m cc nh kinh t hc s dng a ra

nhng d bo ca mnh a thm yu t ngu nhin vo m hnh ca mnh m

hnh ng cong Phillips ngy nay c vit di dng (4.1), n khng nh lm pht

ph thuc vo ba yu t: lm pht k vng (t-1) lch ca tht nghip so vi tht

nghip t nhin gi l tht nghip chu k ( ut-ut-1) v cc c sc cung (t) hay l mt

yu t ngu nhin

M hnh nh sau:

t = t-1 + b( ut-ut-1) + t (4.1)

Theo , khi ngi dn k vng lm pht trong tng lai tip tc tng th s khng

mun gi tin na m thay vo s tng u t vo cc ti sn khc nh: bt ng

sn, vng, t lm gia tng lng tin trong lu thng gy mt cn bng tin-hng

t gy ra lm pht. Hoc cc t dch, hn hn, hay vic a thm cc loi tin mi

vo trong lu thng ca chnh ph lm cho ngi ta k vng rng lm pht s tng

trong tng lai. Hoc c th khi nhn thy lm pht hin ti th c nhn vi d

tnh duy l rng trong sp ti gi c s cn tip tc tng cao nn y mnh tiu dng

trong hin ti qua lm tng cu tng ln qu mc lm mt cn bng cung cu dn

n lm pht.

Cc c sc cung cng gp phn vo lm pht: Nu nh tng cu khng i

hoc tng ln nhng ngun cung t ngt gim th iu ny s lm cho mt cn bng

cung- cu v lm cho mc gi chung tng ln v gy ra lm pht.

20

M hnh chi ph y

Lm pht chi ph y xy ra khi ng tng cung dch chuyn sang tri do chi ph sn

xut tng nhanh hn nng sut lao ng. Bn loi chi ph c th gy ra lm pht loi

ny l:tin lng, thu gin thu, li sut v gi nguyn liu nhp khu. Lm pht chi

ph y thng xut hin khi tin lng tng trc m cha tng nng sut lao ng

hay mc gi chung. y c th l kt qu t k vng sai lm pht hoc s thay i

trong phn b thu nhp. Khi cng on thnh cng trong vic y tin lng ln cao,

khi doanh nghip s tm cch tng gi. Nu h lm c iu ny th lm pht s

gia tng. Vng xoy i ln trong tin lng v gi c s tip din khi chnh ph

tm cch trnh mt cuc suy thoi bng cch s dng chnh sch tin t m rng.

Vic chnh ph tng cc loi thu tc ng ng thi ti tt c cc nh sn xut cng

c th gy ra lm pht. Thu gin thu k c thu nhp khu cng ng mt vai tr

quan trng trong vic tng gi c trong nc, bi l thu gin thu s c cng trc

tip vo gi ca cc mt hng nhp khu, tiu dng cho nn vic tng gim cc loi

thu ny t nhiu cng c nhng nh hng nht nh n vic tng gim gi trong

nc bng vi mc thu. Ngoi ra, nu mt loi nguyn liu ng vai tr quan trng

trong sn xut th khi nu gi nguyn liu thay i cng c th gy ra

nhng thay i ng k v gi ca cc mt hng trong nc m nguyn liu

l thnh phn chnh t gy p lc lm mt bng gi c s tip tc tng. c bit

i vi cc nc ang pht trin khi phn ln nguyn vt liu l phi nhp khu t bn

ngoi nn s thay i gi ca chng tc ng ln n tnh hnh lm pht trong nc.

V phng din l thuyt th li sut danh ngha v t l lm pht c mi quan h

cng chiu theo hiu ng Fisher. Khi lm pht tng th li sut danh ngha tng

m bo mc li sut thc c chp nhn bi cc ch th trong nn kinh t. Trin

vng ca li sut thc c nh hng n k vng lm pht. Sau khi xc nh

c k vng lm pht, nu ngi tiu dng tin rng li sut tit kim s

khng thay i hoc tng rt thp, ngha l li sut thc s m th h s c

khuynh hng rt tin gi tit kim v u t vo bt ng sn hoc chng

khon bo v sc mua. iu ny s lm xy ra bong bng trn th trng bt ng

sn v s gy p lc lm CPI c xu hng tng ln. V th, li sut thc l mt bin s

quan trng tc ng n tiu dng v c bit l lm pht k vng.

21

Ngoi ra, mi quan h gia li sut v lm pht cn hnh thnh da trn s nh hng

ca li sut n tng cu. Trong c cu ca tng cu th hai thnh phn chu tc ng

trc tip ca li sut l u t v tiu dng, trong li sut v tiu dng c mi

tng quan nghch chiu, li sut v u t nhn chung c mi tng quan nghch

nhng cn ty thuc vo co gin ca cu u t so vi li sut. Do , li sut

c xem l mt yu t, mt cng c quan trng tc ng n lm pht mc tiu v

lm pht k vng hin hu.

Hnh 4.3: C ch dn truyn ca li sut n lm pht.

Nhng yu t nu trn c th c tc ng ring l, nhng cng c th gy ra tc ng

tng hp, lm cho lm pht gia tng. Khi cc doanh nghip s i ph li bng

cch tng gi c hng ha v lm xut hin lm pht mc d cu v sn phm ca h

khng tng.

22

Hnh 4.4: Chi ph tng y gi ln cao.

Khi chi ph u vo tng ln lm dch chuyn ng tng cung AS0 n AS1. Mi

mc sn lng Y c sn xut vi mc chi ph cao hn. D cu hng ha xut hin

ti mc gi P0. iu ny dn n s tng ln ca mc gi chung t P0 n P1. Gi tng

sn lng gim v c th km theo l tht nghip.

M hnh lm pht do cu ko

Cc nh kinh t hc thuc trng phi Keynes coi lm pht l do s dch chuyn sang

phi ca ng tng cu pht sinh t s gia tng no trong tng chi tiu. Trng

phi Keynes khng cho rng gi c lun lun c nh m khng nh gi c s tng

bt c khi no c s gia tng tng cu trong ngn hn. Tuy nhin theo Keynes lm

pht tht s ch xy ra khi c s gia tng ca gi c m khng c s m rng ca sn

lng. iu ny hm lm pht ch xy ra khi tng cu tng cao hn mc sn lng

tim nng. Lm pht cu ko xy ra khi tng cu tng ln mnh m. Theo s tng

ln ca tng cu c th c gii thch bng phng trnh s nhn chi tiu ca

Keynes:

23

Trong : Y: tng thu nhp, mpc: khuynh hng tiu dng bin, C: chi tiu dng ca

khu vc t, I: u t ca khu vc t, G: chi tiu ca chnh ph, X-M: cn cn thanh

ton, : ch s thay i ca cc bin trn. Qua ta thy bt k s gia tng no trong

bn thnh t trn u c th lm tng tng cu. Nu mpc cng ln th s nhn chi tiu

1/(1-mpc) cng ln s ko theo s thay i ca tng cu cng ln.

Lm pht cng c nguyn nhn t nhu cu xut khu, khi nhu cu xut khu tng lm

cho mc cung trong nc gim t lm tng gi cc mt hng trong nc. Nhu cu

xut khu v lung vn chy vo trong nc cng c th gy ra lm pht c bit

trong ch t gi c nh, v iu ny c th lm gia tng lng ni t lu thng

trong nn kinh t.

Hnh 4.5: M hnh chi tiu qu kh nng cung ng.

Minh ha lm pht cu ko theo quan im kinh t v m: cc cng ty tuyn

thm nhn vin mi trong th trng lao ng bng cch tng lng. Ngi lao ng

cn c vo mc lng k vng thc t W/P* m quyt nh cng vic (W l lng

danh ngha, P* l gi k vng).V gi k vng P* s c iu chnh theo s thay mc

gi chung nhng c tr nht nh nn ngi lao ng hiu nhm l s tng ln

trong mc lng thc t. iu ny dn n tng vic lm v sn lng thc t vi

ng tng cung AS0 s dch chuyn t A n B. Trong m hnh lm pht cu ko

vic tng ln trong tng cu lm ni rng sn lng t Y0 n Y1 v y gi ln t P0

ln P1.

24

Nu vn dng l thuyt k vng gii thch, chng ta xt ti im B ca (hnh 3.3.)

y khng phi l mt v tr n nh. Sau mt giai on no , cc cng nhn s

nhn ra tin lng ca h khng tng ln do mc gi chung tng ln. H s i hi

phi tng mc lng cao hn b p s tng ln ca gi c. V vy s tng ln

trong lng danh ngha y lng thc t v v tr cn bng v ng tng cung

dch chuyn sang tri. Ti im cn bng mi C mc lng thc t cng nh

ti A nhng lng danh ngha v mc gi chung u tng.

M hnh lm pht theo quan im k vng

Yu t k vng l mt trong nhng im khc bit ca cc l thuyt v lm

pht c pht trin sau ny. Mc d cc nh kinh t ni ting nh: Keynes, Hicks,

Lange, c bn v yu t k vng nhng n tht s c nghin cu rng ri nht l

vo thp nin 1970 tr li y. Kt qu ca cc nghin cu ny cho thy : Cc k

vng lm pht nh hng n lm pht thng qua hai gc : th nht, chng nh

hng n mc li sut thc v v th m n nh hng n bt k t l li sut danh

ngha c th no v t nh hng n lm pht. Th hai,chng nh hng n gi

c v tin lng v v th n nh hng n lm pht thc t trong giai on tip theo

sau . C ch hnh thnh lm pht k vng l tnh trng lm pht trong qu kh v

nhng ng thi ca chnh ph trong giai on hin ti. C hai loi k vng c

nghin cu trong thi gian qua l:

K vng thch nghi.

K vng thch nghi l k vng c a ra da vo nhng thng tin trong qu

kh. Nu d bo lm pht theo cch ny s dn n nhng sai lm h thng. K vng

thch nghi ch ph hp cho trng hp xc nh k vng ph thuc vo s thay i

ca lm pht qu kh.

K vng hp l.

K vng hp l gi nh mi ngi s dng ti u tt c cc thng tin hin c trong

c c cc thng tin trong hin ti a ra nhng d bo cho tng lai. K vng

c xem l hp l khi chng trng vi cc d bo t l thuyt kinh t lin quan.

25

M hnh lm pht theo trng phi tin t

Lm pht tin t l lm pht do lng tin trong lu thng tng ln (chng hn c th

do Ngn hng trung ng mua ngoi t trnh gy ra s mt gi ca ng ngoi t

so vi ng trong nc, hoc cng c th Ngn hng trung ng tng cung tin

kch thch nn kinh t hoc c th ti tr thm ht ngn sch lm tng lng tin

trong lu thng gy ra lm pht). Nh chng ta bit, khi ngn sch b thm ht

c th do nhu cu chi tiu ca chnh ph cho chin tranh hay do nn kinh t suy

thoi cn kch cu u t v ti tr thm ht ngn sch thng qua pht hnh tin l

cch n gin nht. Tuy nhin, c nhiu cch ti tr thm ht ngn sch khc nhau

nh: pht hnh tri phiu, vay n nc ngoi, song do ngn sch b thm ht ko

di lm gim lng tin ca nh u t vo kh nng tr n cho nn h s t chi mua

tri phiu ca chnh ph. iu ny lm hn ch phng n ti tr thm ht ngn sch

ca chnh ph. Nht l cc nc ang pht trin th trng ti chnh cha pht trin

nn chnh ph cng kh khn hn trong vic tm kim ngun ti tr cho ngn sch

thc hin cc d n u t ca chnh ph. Cho nn in tin l gii php m chnh

ph cc nc lc chn. V cc nc ang pht trin do ngn sch b gii hn v

cc d n u t ca chnh ph phn ln c ti tr bi cc ngn hng thng mi

quc doanh v ngun tin m cc ngn hng ny cho vay l c h tr t ngn hng

trung ng. Do , mc d ngn sch thm ht khng ln nhng do chnh sch

tn dng mm cng gy ra lm pht.

C nhiu cch tip cn khc nhau ca cc nh kinh t trong trng phi ny.

Tuy nhin, yu t trung tm gy ra lm pht vn l tin tng trong lu thng, c hai

cch tip cn c tha nhn rng ri l : m hnh lm pht theo l thuyt

nh lng v tin, m hnh v khong chnh lch sn lng ln t l lm pht

M hnh lm pht theo l thuyt nh lng v tin.

Nhng nh kinh t hc c in v tn c in dng thuyt s lng tin gii

thch lm pht. Thuyt s lng tin t da trn phng trnh trao i nh sau:

MV = PT

26

Trong : M, l khi lng tin. V, l vng quay ca tin. P, mc gi chung

trong nn kinh t. T, khi lng giao dch thc.

Vi gi thuyt T bng vi sn lng Y ca nn kinh t. ng tng cung AS c gi

nh l cho trc v mc ton dng hay ni cch khc sn lng ang trng thi

cn bng di hn:

AS = Y (4.2)

Vi Y l tng sn lng thc c cho bi hm sn xut trong di hn, trong khi

tng cu AD c xc nh nh sau:

AD = (MV)/P (4.3)

Cn bng trong th trng hng ha v dch v xy ra khi AS = AD t ta c :

MV=PY (4.4)

T phng trnh (4.3), ta c phng trnh s lng c vit di dng phn

trm thay i nh sau:

lnM + lnV= lnP + lnY (4.5)

%thay i M + % thay i V = % thay i + % thay i Y (4.7)

%thay i P = %thay i M + % thay i V- % thay i Y (4.8)

Cc nh kinh t c in v tn c in gi nh rng V l mt hng s khng

thay i trong ngn hn c bi iu ny ph thuc vo h thng ti chnh

nn yu t ny khng th thay i ngay c. Fisher a thm gi nh l Y l

hng s trong di hn. Vi gi thuyt V khng i th bt c s gia tng cung tin

no cng lm gia tng GDP danh ngha. V cc nhn t sn xut v hm sn xut

quyt nh mc GDP thc t v xem GDP thc t khng i nn mi s thay i GDP

danh ngha phi th hin s thay i mc gi. V vy l thuyt s lng ng rng

gi c t l thun vi mc cung tin.

27

M hnh nh hng ca khong chnh lch sn lng ln t l lm pht.

Theo m hnh tng cung-tng cu th chnh sch tin t h tr tng trng kinh t s

c tc dng trong ngn hn, nu s dng trong di hn th s khng lm tng

trng kinh t m tc ng n lm pht. Xem hnh:

Hnh 4.6: M hnh tng cung-tng cu

Trong : AD: Tng cu, AS: tng cung, Y: sn lng thc t, Y*: sn lng

tim nng, P: mc gi.

Theo tn dng tc ng n tng trng kinh t trong ngn hn thng qua 3 knh:

tiu dng, u t, xut khu-nhp khu. Nu m rng tn dng trn c 3 knh ny

ko theo tng cu, tc l sn lng Y tng ln. Nu thu hp tn dng th 3 knh

ny gim v mt gi tr, s ko theo tng cu gim, tc Y gim. Tuy nhin tn dng

ch c tc dng tch cc trong ngn hn cn trong di hn th tng trng tn dng s

lm mt cn i kinh t v m gy ra lm pht. C th:

Tng trng tn dng trong ngn hn s ko theo tng cu, sn lng Y tng ln:

Trong di hn, nn kinh t lun t mc cn bng ti sn lng tim nng Y*. Do

, gi s ban u nn kinh t trng thi cn bng ti im (1) vi mc gi P1 v sn

lng tim nng Y*. Khi Ngn hng Trung ng thc hin chnh sch tin t ni

lng (tn dng tng, li sut gim) khin cho u t, tiu dng v xut khu rng

tng lm ng tng cu AD1 dch chuyn sang phi AD2, im cn bng chuyn

sang (1) vi mc gi P2>P1 v sn lng Y ln hn sn lng tim nng (Y>Y*).

28

Tc ng ca chnh sch tin t ni lng n tng trng kinh t trong di hn:

Nh trnh by trn chnh sch tin t ni lng trong ngn hn tc ng n

tng sn lng v Y> Y* do ng tng cu AD1 dch chuyn sang AD2. Nhng

trong di hn, khi sn lng ln hn sn lng tim nng (Y*) th do cc ngun lc

ca sn xut c s dng vt mc nn kinh t thc c, ngay lp tc tin lng

v chi ph sn xut tng ln lm ng tng cung (AS1) dch chuyn sang tri (AS2),

im cn bng chuyn sang (2) v sn lng li quay tr v v tr c (Y*). Nu

chnh sch tin t tip tc ni lng, ng tng cu tip tc dch chuyn sang phi

(AD3) v ng tng cung li tip tc dch chuyn sang tri (AS3). Nh vy, c th

thy trong ngn hn, tc ng ca chnh sch tin t m rng c th lm tng tng cu

t Y* sang Y1 ri Y2, nhng trong di hn th sn lng khng tng v vn gi mc

sn lng tim nng Y* cn gi c th tng t mc P1 ln P3. Nh vy, chnh sch

tin t ch tc ng n tng trng trong ngn hn, cn tc ng n lm pht l di

hn.

4.2.1 Mt s m hnh nghin cu lm pht trong thi gian va qua v ngha

ca n:

Cc nghin cu nc ngoi

Mohammad (1999) nghin cu lm pht Trung Quc trong ngn hn v

di hn bng m hnh hiu chnh sai s ECM. Nghin cu ny da trn m

hnh tin t truyn thng nhng thm mt s bin khc ph hp vi c

trng nn kinh t.

Trong : P: ch s gi chung, M: Cung tin, g: khong chnh lch sn lng so vi

sn lng tim nng, i din d cu, W: lng c bn, AP: l ch s sn

29

lng nng nghip, IP:l ch s sn xut nng nghip, (L):l ton t tr, : bin ngu

nhin.

Nghin cu ca Mohammad s dng phng php Johansen Juselius phn tch

quan h di hn ca cc bin trong m hnh(4.10) v m hnh hiu chnh sai s

ECM xc nh s ph thuc gia ngn hn v di hn v quan h nhn qu gia gi

v tin.

ngha ca m hnh: Mohammad s dng cng c nghin cu hin i l kim

nh ng lin kt Johansen Juselius v kim nh sai s ECM nghin cu bin

ng ca gia tin t v gi c, ngoi ra cn km thm cc yu t c cu: nng sut

cng nghip v nng sut nng nghip xt lm pht.

Ramakrishnan v Vamvakidis (2002):

thc hin nghin cu thc nghim ca cc yu t trong nc v nc

ngoi ln lm pht Indonesia. M hnh cp lm pht gi tiu dng c th

do lm pht tin t, lm pht lng, lm pht nhp khu. Lm pht tin t xut

hin khi t l trng trng tin vt qu kh nng ca nn kinh t nn kim sot tng

trng tin t c th kim sot c lm pht. Lm pht trong nc c gii thch

bi cc bin nh: lng trung bnh, t l tht nghip hay khong sn lng nng

sut lao ng. Gi hng ha nhp khu tc ng ln lm pht trong nc hoc

trc tip bi mt hng nhp khu trong gi hng ha hoc gin tip bng nh hng

ca chi ph sn xut do nguyn liu th nhp khu. Gi nhp khu c th tng

do 2 l do: lm pht nc ngoi tng nn gi nhp khu tng hoc s st gi ca

ng tin trong nc dn n nhp khu gia tng. V vy, tc gi cho rng trong ngn

hn cc yu t chnh xc nh lm pht l cung tin, lng ti thiu, nng sut lao

ng, khong chnh lch sn lng so vi sn lng tim nng, li sut, t gi, lm

pht nc ngoi. bit v tr nn kinh t hin ti c quan h vi cu trc cn bng

trong di hn nh th no, cc tc gi c lng lch cung tin, lao ng, v cc

bin ngoi sinh so vi cn bng di hn em cc bin vo m hnh nh l yu t

xc nh lm pht. Do , tc gi c lng m hnh nh sau:

30

(4.11)

Trong :

DCPI: Lm pht gi tiu dng(%), DCPI*: Lm pht gi tiu dng ca nc

ngoi.

DEXC:T l tng t gi hoi i, DM: t l tng trng tin danh ngha.

LWAG: T l tng trng tin lng ti thiu, LPRO:s thay i nng sut lao

ng(GDP/ngi).

OG: Khong chnh lch sn lng so vi sn lng tim nng, DR: phn chnh lch

li sut.

ecmM: dao ng ca cung tin so vi trng thi n nh di hn.

ecmL: dao ng ca lao ng so vi trng thi n nh di hn.

ecmE: lch ca cc c sc ngoi sinh so vi mc n nh di hn.

CRISIS: Bin gi nh nhn gi tr 1 trong giai on 1997Q3-1998Q4.

SEAS: Cc bin gi kim tra mc nh hng ca yu t ma v.

Nhm tc gi kt lun rng t gi hi oi v lm pht nc ngoi l yu t then

cht nh hng lm pht trong nc, cung tin ch c ngha thng k cn mc tc

ng th t.

ngha ca m hnh: Nhm tc gi a phn chnh lch ca cc bin cung tin,

lao ng so vi mc cn bng di hn vo m hnh lm pht xem xt

chnh xc hn mc lm pht ca Indonesia.

31

Gerlach v Peng (2006) dng m hnh ng Phillips phn tch lm pht

Trung Quc.

(4.12)

Trong : t :t l lm pht, gt l phn thiu ht sn lng v cc c sc t pha cung

c biu din bi phn d t.

Sau khi c lng v kim nh nhm nghin cu a ra m hnh cui cng nh

sau:

(4.13)

Trong bin Z c gi thit l bin t hi quy. Bin Z i din cho cc bin khng

gii thch c nh: s thay i gi c, m rng thng mi,

ngha ca m hnh: Gerlach v Peng a ra cch hiu chnh nhm khc phc cc

khuyt tt ca m hnh bng bin cng c mi Z vi gi nh bin ny l bin t hi

qui theo lut t hi qui bc hai. T c cch nh gi xc ng cho lm pht

Trung Quc.

Tnh hnh nghin cu trong nc

V Tr Thnh (1997) dng m hnh tr a thc nghin cu cc yu t xc

nh lm pht Vit Nam na u thp k nm 1990 vi m hnh nh sau:

(4.14)

Trong : : t l lm pht, gM: t l tng trng cung tin danh ngha.

gY: t l tng trng sn lng.

: o lng lch gia t l mt gi tin ni a v li sut.

e: lm pht k vng.

32

Kt lun ca m hnh: vi chui s liu 1990:12-1994:12, tc gi kt lun , gM c

ngha cao nn y l yu t dng d bo lm pht, gY ch tc ng trong ngn hn.

Dng Th Thanh Mai (2002) nh gi lm pht ca cc nc ang pht trin,

ph thuc vo ba yu t: tng lng cung tin, tng thu nhp, t gi. M hnh hi qui

nh sau:

(4.15)

Trong : lnMt: logarit c s t nhin ca cung tin danh ngha.

lnYt: logarit c s t nhin ca sn lng trong nc.

lnNERt: logarit c s t nhin ca t gi hi oi.

t: sai s.

Vi chui d liu t nm 1997-2000, tc gi i n cc kt lun l t gi khng c

tnh hiu bo trc cho lm pht. Khi kim nh m hnh trong ba giai on t nm

1989-1992, 1993-1996, 1997-2000, tc gi cng cho kt lun l t gi khng c tn

hiu bo trc cho lm pht. Vi cc kt qu nh trn tc gi khuyn cc nh lm

chnh sch c th iu hnh chnh sch t gi linh hot m khng phi quan tm n

lm pht.

Nguyen Thi Thuy Vinh v Seiichi Fujita(2007):

a ra mt m hnh VAR kim tra mi tng quan gia t gi hi oi thc v

sn lng, gia t gi hi oi thc v mc gi trong nn kinh t ca Vit Nam.

Nhm tc gi cn c vo nhng pht trong khun kh l thuyt ca m hnh ct li

c xut bi Kamin v Rogers(2000). M hnh chnh c th hin nh sau :

(4.16)

Trong : xt l mt vector ca 3 bin ni sinh: Lio (log ca sn lng cng nghip

thc s), LCPI (log ca ch s gi tiu dng ), v LRER(log ca t gi hi oi thc

t), zt l mt vector ca cc bin ngoi sinh, USINT(danh ngha United Ni li sut );

33

Dt l mt vector ca cc thnh phn xc nh; Ai v Bi l ma trn cc h s; t l sai s

ngu nhin.

Kt qu ca m hnh cho thy: t gi hi oi thc c nh hng n s thay i ca

sn lng cng nghip thc. Tuy nhin, nh hng ny khng qu ln. T gi khng

c ngha thng k trong vic gii thch lm pht. Thay vo , cc c sc t bn

ngoi, bin ng trong t l li sut ca M li nh hng n lm pht.

Camen(2006):

S dng m hnh VAR vi s liu thng trong giai on t thng 2 nm 1996 n

thng t nm 2005 v pht hin rng: Tn dng trong kinh t chim 25% nguyn nhn

gy nn bin ng lm pht v l nhn t chnh gy nh hng n lm pht sau 24

thng; tng phng tin thanh ton v li sut ch gii thch mt phn rt nh trong

bin ng ca CPI(cha ti 5%); gi du th v gi go quc t ng vai tr quan

trng cng vi t gi gii thch bin ng ca lm pht(19%); cung tin M cng

ng vai tr quan trng trong hu ht cc giai on nghin cu.

Vin nghin cu VEPR(2011) :

xy dng m hnh VECM da trn c s lm pht c din t l s thay i

trong mc gi logP, ph thuc vo s thay i ca gi hng ha thng mi logPT,

gi hng ha phi thng mi logPN v gi c kim sot logPC. Mi quan h ny c

th c din t trong phng trnh sau:

logP = 1logPT + 2logP

N + (1 1 + 2)logP

C (4.17)

trong 1+ 2

34

tin th cc yu t nh t gi, li sut, GDP, lm pht nc ngoi, nhu cu xut

khu cng c tc ng khng nh n lm pht. Tuy nhin vn cha c m hnh

no tng hp tc ng ca tt c yu t trn ln lm pht Vit Nam. Nguyn nhn mt

phn l do cc yu t tc ng n lm pht cn c tc ng ln nhau v lm pht cn

tc ng n cc yu t ny nn rt kh xem xt. Xut pht t thc trng trn bi

nghin cu s s dng m hnh T Hi Quy Vecto VAR nhm xc nh t l m cc

nhn t tc ng ln lm pht Vit Nam v d bo lm pht cho cc k k tip.

4.3 ng dng m hnh VAR nghin cu tc ng ca chnh sch tin t v lm

pht trn th gii.

Hn 15 nm qua, nh gi thc nghim cc tc ng ca ng thi chnh sch tin t

s dng rng ri m hnh T Hi Quy Vecto (VAR).

c lng ca m hnh VAR cho cc nn kinh t ng ca v hi nhp a ra mt

s kt qu hp l c th gii thch c v v vy kt qu thng c chp nhn v

mt s quy lut thc nghim vn cn mt li gii thch cui cng. Nhng vn nan

gii cng thc y mt s cc li ch trch gii quyt cho phng php VAR.

im quan trng trong cch tip cn VAR phn tch chnh sch tin t l vic xc

nh cc c sc chnh sch tin t khc bit nh th no vi cc hnh ng chnh sch

tin t. Cc nh hoch nh chnh sch hnh ng p ng mc pht trin hin

ti trong nn kinh t; hiu ng ny t c nh mt hm phn ng chnh sch. Cc

ng thi cn li trong cng c chnh sch, lch ca cc c quan t quy tc ca h,

c hiu nh nhng c sc chnh sch tin t v tc ng ca chng c th c iu

tra bng phng php hm k thut phn ng (the impulse response function

techniques).

ng dng m hnh t hi quy vecto VAR M

Bernanke v Mihov (1998)

xy dng mt m hnh c bn, phng php VAR o lng s i mi trong

chnh sch tin t v cc hiu ng kinh t v m. S dng m hnh ny, chng ta c

th so snh cc cch tip cn hin c o lng nhng c sc chnh sch tin t v

c c mt phng php o lng mi nhm i mi chnh sch da trn(thi gian

c th khc nhau) c tnh cc quy trnh iu tit ca ngn hng trung ng. Nhm

35

tc gi cng xut mt bin php mi ca cc quan im chnh sch tng qut(bao

gm c thnh phn ni sinh hay h thng) v cc bin php ny ph hp vi cch tip

cn ca cc tc gi.

Phng trnh (4.19) cho thy rng cc thit lp chnh sch ch s P ph thuc vo gi

tr hin ti v gi tr tr Y v P, v mt tp hp cc bin ng vp. 2 tc gi gi nh

rng mt trong nhng yu t ca vector vp l mt c sc cung tin hoc thay i chnh

sch vs, cc yu t khc ca vp c th bao gm nhng c sc v cu tin hoc bt c

iu g nh hng n cc ch s chnh sch. Phng trnh (4.18) cho php cc bin

phi - chnh sch Y ph thuc vo gi tr hin ti v gi tr tr Y cng vi gi tr tr(ch

ring) ca P; cho php cc bin phi chnh sch ch ph thuc vo gi tr tr ca bin

chnh sch(Co = 0) l tng t vi gi nh c nu trn trong trng hp v

hng.

Fabio Canova, Luca Gambetti (2008)

iu tra s ng gp ca chnh sch tin t n nhng thay i trong tng trng

sn lng v ng lc lm pht M bng cch xc nh mt c sc chnh sch v

quy tc chnh sch trong mt h s thi gian thay i VAR s dng s gii hn du

hiu mnh.

M hnh VAR vi YT l mt vc t bao gm li sut ngn hn, t l lm pht, tng

trng sn lng v tc gia tng M2 theo th bt. YT c th hin :

(4.20)

A0,t c thi gian chn khc nhau, Ai,t l ma trn h s ca cc thi gian khc nhau.

i = 1,..., p v t l mt php kh nhiu trng Gauss (a Gaussian white noise) vi s

khng c ngha v cc ma trn hip phng sai thi gian khc nhau t .

36

M hnh VAR cu trc nghin cu tc ng ca chnh sch tin t n lm pht

trn 7 quc gia ng

Ngn hng thanh ton quc t (BIS,2002) s dng m hnh vc t t hi quy (VAR)

nhm kim nh tc ng ca chnh sch tin t vo hot ng kinh t v gi c.

M hnh VAR (Vector Autoregressions) c s dng phn tch nhng tc ng

ca chnh sch tin t trong by nn kinh t ng . C th l Indonesia, Hn Quc,

Malaysia, Philippines, Singapore, i Loan, Trung Quc v Thi Lan. Nh c m

t trong Bernanke v Mihov (1998), gi s rng c cu kinh t ng l m hnh

ng khng b gii hn truyn tnh th ta c h phng trnh sau :

(1)

(2)

Cc Bi , Ci , Ay, Di , Gi v A

p l ma trn h s vung. Phng trnh (1) v (2) phn

vng cc bin c xem xt thnh hai nhm: khi phi chnh sch (Y) v khi chnh

sch (P). Cc Yt vector bao hm cc bin phi chnh sch kinh t v m nh sn lng

v gi c, cc yu t ny c phn ng trc nhng c sc chnh sch tin t s c

kim tra. Cc Pt vector bao gm cc bin chnh sch hay bin tin t hoc c tim

nng thng dng nh l cc ch bo v chnh sch tin t, v d nh li sut ngn hn.

Lu rng cc Ngn Hng Trung ng(NHTW) c th khng hon ton kim sot

cc bin chnh sch bi v NHTW cng b nh hng bi nhng c sc khc. Tuy

nhin, NHTW c mt tc ng ng k n cc bin ny trong giai on hin nay.

Trong h thng ny, mi bin c php ph thuc vo gi tr hin ti hoc tr s tr

(ln n tr k) ca bt k bin no trong h thng. Cc vector Vy v Vp khng c

tng quan nhiu ln nhau cu trc hoc c bn.

M hnh VAR c bn theo BIS s tr li cho cu hi liu cc yu t v tin t, nh tn

dng cho nn kinh t v li sut ni a ng mt vai tr quan trng trong vic xc

37

nh lm pht hay khng ngoi t gi VND/USD. H thng VAR c bn bao gm cc

bin ni a nh: t gi VND/USD, CPI v M2, tn dng trong nc, li sut, gi hng

ha (gi xng, gi go) v cc bin s nh cung tin M.

4.4 Xy dng m hnh VAR c bn ph hp cho Vit Nam

Mc ch chnh ca phn ny l xy dng mt m hnh VAR c bn - m hnh c

s dng ph bin d bo cc h thng chui thi gian c lin quan vi nhau v

phn tch tc ng ngu nhin i vi h thng ca cc bin s. Phng php VAR

khc phc nhc im ca m hnh cu trc bng cch x l mi bin ni sinh nh l

mt hm cc gi tr tr ca tt c cc bin s ni sinh trong h thng.

M hnh VAR nh gi cc yu t ca chnh sch tin t tc ng n lm pht Vit

Nam s da trn m hnh VAR ca Chris Sims v m hnh VAR c bn BIS (2002)

xc nh cc yu t ca chnh sch tin t ln lm pht :

4.4.1 La chn bin cho m hnh:

Da trn c s nh tnh nhng nguyn nhn lm lm pht gia tng phn tch v

nhng nhn t c kim nh trong cc m hnh trc. 11 bin c la chn

kim nh tc ng ln lm pht ln lc l:

1. Ch s gi tiu dng: kim nh lm pht k trc tc ng n lm pht hin ti.

c s dng trong m hnh ca BIS(2002) v Camen(2006).

2. Tc tng trng cung tin: xem xt tc gia tng cung tin ni t c nh

hng ln n lm pht hay khng? M2 l nhn t c nhiu nh nghin cu nh

Mohammad(1999), Goujon(2006), BIS(2002), Camen(2006) xem xt tc ng n

lm pht v cng c chng minh l c tc ng.

38

3. Tn dng trong nc: gia tng trong tn dng s nh hng trc tip n lm pht,

c xem xt trong BIS(2002), Camen(2006) v cho thy l c nh hng n

CPI.

4. Tng sn phm trong nc: Chng ta u bit rng, khi GDP thc t t mc

tim nng th mc sn lng khng to ra sc p theo hng tng ln hoc i

xung i vi t l lm pht. Tuy nhin, trong trng hp GDP thc t cao

hn mc GDP tim nng s gy sc p lm pht cao v ngc li. c bit l

nhng nm gn gy chnh ph theo ui mc tiu tng trng kinh t v iu ny

cng gp phn y gi c ln cao. C th nhn thy nh hng ca tng sn phm

trong nc ln lm pht l khng nh nn ti s a bin GDP vo m hnh

kim nh lm pht ti Vit Nam.

5. T gi bnh qun lin ngn hng: nghin cu ca Ramakrishnan v Vamvakidis

(2002) cho thy t gi cng l mt trong nhng bin s chnh c th gii thch

cho lm pht nh hng ca s thay i t gi n lm pht. Camen(2006),

Goujon(2006), BIS(2006) cng s dng bin lm pht cho nghin cu ca mnh.

V th, ti cng s xem xt tc ng ca t gi n lm pht trong nc.

6. D tr ngoi hi: Nh phn tch phn mt s nguyn nhn gy nn lm pht ti

Vit Nam. Chng ta c th nhn thy rng nc ta ang trong qu trnh hi nhp

v ang l im n l tng ca cc nh u t nc ngoi, lng tin USD chy

vo Vit Nam ngy cng nhiu. gi gi USD khng lm nh hng nhiu n

xut khu, Ngn Hng Nh Nc tung lng tin VND rt ln mua ngoi t

nhm gi t gi n nh v khng bin ng nhiu. Tuy nhin, vic d tr qu

nhiu ngoi t s lm cho h thng ti chnh d b tn thng v gy nn him ha

tim tng lm pht. V hin cu hi: d tr ngoi hi c tc ng n lm pht

Vit Nam hay khng v nh hng ra sao cng cha c nhiu bi nghin cu tr

li c. Chnh v th ti s xt n tc ng ca yu t thm ht ngn sch n

lm pht.

7. Gi du: Vit Nam l mt nc nhp cng xng du nhiu hn gp bi lng xng

du xut khu. Hn ht, xng l nguyn liu u vo ca rt nhiu ngnh kinh t

39

nn gi xng cng s nh hng khng nh n lm pht. BIS(2002) v

Camen(2006) cng xem xt v nh gi gi du trong nghin cu ca mnh.

8. Gi go: Vit Nam l nc nng nghip, gi go l mt nhn t quan trng trong

gi hng ha ca nc ta. ng thi, gi lng thc cng l mt nhn t c nh

hng n lm pht. Gi go cng c Camen(2006), BIS(2002) nhc n trong

nghin cu.

9. Tc gia tng cung tin M2 M: Ramakrishnan v Vamvakidis (2002),

BIS(2002), Camen(2006) s dng kim nh lm pht nc ngoi nh hng

n lm pht trong nc.

10. Xut nhp khu rng: Thm ht thng mi ko di gy sc p ln t gi rt

ln to cho ngi dn trong i l ng ni t s gim gi. Lc ny c ch t iu

chnh ca t gi thc t s tng ln lm tng ch s nhp khu t gy sc p lm

tng ch s gi c trong nc v lm pht xy ra do Vit Nam l nc nhp khu

vi khi lng ln cc mt hng t liu u vo dng cho qu trnh sn xut. V

thm ht thng mi c nh hng n lm pht nn m hnh VAR xy dng cho

Vit Nam s c bin xut nhp khu rng nhm kim nh tnh hnh thm ht

thng mi nhiu nm gn y c nh hng nhiu n lm pht khng. Mc d

cc nghin cu gn y khng h nhc n.

11. Li sut tin gi k hn 3 thng: kim nh chnh sch ca NHNN nh hng ln

lm pht, bi nghin cu Canova v Gambetti(2008) tm ra bng chng cho

thy l li sut c tc ng ln lm pht v nh hng lu di, BIS(2002),

Camen(2006) cng xem xt bin li sut trong nghin cu ca mnh.

Sau khi la chn, tin hnh kim nh tnh dng cho chui d liu 11 bin t qu I

nm 2000 n qu IV nm 2010 thu c kt qu cc bin trong m hnh dng bc

2. Tin hnh ly sai phn bt 2 ca cc bin.

m bo cc bin c chn u gii thch c bin ng ca lm pht. Kim

nh Granger c thc hin gia tng bin vi CPI. Kt qu kim nh cho thy 11

40

bin c la chn u c tc ng gii thch cho lm pht Vit Nam.(kt qu kim

nh: Ph lc 3)

4.4.2 M hnh VAR kim nh cc yu t tc ng n lm pht Vit Nam:

M hnh VAR c bn da trn m hnh VAR ca Chris Sims v BIS (2006) kim nh

tc ng ca chnh sch tin t ln lm pht.

M hnh VAR gm 11 bin nhm kim nh tc ng ca cc nhn t n lm pht

Vit Nam giai on t nm 2000 n cui nm 2010 v d bo tnh hnh lm pht

trong thi gian sp ti c xy dng gm c cc bin ni sinh (khi chnh sch):

CPI(ch s gi tiu dng), CREDIT(tn dng ni a), GDP(tng sn phm trong

nc), IR(d tr ngoi hi), TG(t gi bnh qun lin ngn hng), LSTG (li sut tin

gi), XNK (xut nhp khu rng), M2 v cc bin ngoi sinh (khi phi chnh sch):

OIL(gi du), RICE (gi go), M2US (cung tin M). Tt c cc bin u c ly

log, ring xut nhp khu rng l tr log tr tuyt i ca gi tr XHK theo qu, li

sut khng ly log.

M hnh c c lng gm 1 h phng trnh vi 11 phng trnh :

(1)

41

(2)

(3)

(4)

42

(5)

(6)

(7)

43

(8)

(9)

(10)

44

(11)

Vi :

k l gi tr tr.

, , , z, , , , , , , , : l ma trn h s vung.

CPI: l ch s gi tiu dng ,CREDIT: l tn dng ni a, GDP: Tng sn

phm trong nc, IR: l d tr ngoi hi, LSTG: l li sut tin gi, XNK: l

xut nhp khu rng, M2: tc gia tng cung tin, OIL: ch s gi du, RICE:

gi go, M2US: cung tin M, TG: t gi lin ngn hng.

: l sai s ngu nhin.

Sau khi kim nh cho thy m hnh c tr l 2(kt qu : ph lc 2).

Tin hnh kim nh phn d ca m hnh cho kt qu: tt c phn d ca m hnh

u dng(ph lc 5) iu ny chng t m hnh VAR c bn c xy dng l hon

ton ph hp vi chui d liu v cc bin c la chn.

4.5 Kt qu kim nh ca m hnh:

Kt qu s dng m hnh VAR c bn kim nh cc yu t tc ng n lm pht

Vit Nam giai on t qu 1 nm 2000 n qu 4 nm 2010(ph lc 4) nh sau :

45

Tc ng gii thch lm

pht sau 4 qu

Tc ng gii thch lm

pht sau 8 qu.

CPI 25,91% 6,13%

CREDIT 18,06% 8,15%

GDP 4,9% 0,98%

IR 16,56% 10,45%

M2 19,23% 53,53%

OIL 8,7% 4,98%

TG 1,08% 5,49%

M2US 3,44% 5,91%

LSTG 1,26% 0,6%

XNK 0,67% 1,21%

RICE 0,19% 2,57%

Tng cng 100% 100%

T bng kt qu, ta ch n nhn t gii thch nhiu nht cho lm pht qua 4 qu

l CPI, M2, tn dng ni a, d tr ngoi hi v gi du. Xp theo th t mc gii

thch cho lm pht sau 4 qu ta c th thy rng : CPI gii thch c lm pht mc

25,91% tc lm pht ca cc qu trc nh hng nhiu nht n lm pht sau 4 qu.

Tip theo sau l cung tin M2(19,23%), tn dng ni a(18,06%), tip l d tr

ngoi hi (16,56%) v gi nguyn liu u vo v c th y l du gii thch c

8,7%.

Nhng sau 8 qu ta c th thy rng M2 l nhn t gii thch nhiu nht cho lm pht,

M2 gii thch c 53,53% lm pht. Theo sau l D tr ngoi hi, D tr ngoi

46

hi gii thch c 10.45% lm pht sau 8 qu. Tn dng ni a cng gp phn gii

thch 8.15% lm pht sau 8 qu. Sau l CPI(6.13%) v TG(5.49%). Cui cng l

Cung tin M2 M gii thch c 5.91% lm pht sau 8 qu. Tn dng c t l gii

thch lm pht sau 4 qu kh cao, nhng sau 4 qu na t l ny li gim i ng k.

So snh vi nhng bin ng thc t ca lm pht th chng ta thy kt qu m mnh

chy ra ph hp vi nhng bin ng ca nhng yu t gy ra lm pht.

D bo lm pht trong thi gian sp ti

Kt qu m rng mu v d bo ca m hnh VAR c bn cho lm pht qu 1 nm

2011(ph lc 6) nh sau:

Thi gian D bo Thc t Sai lch

Qu I nm 2011 5.56%1 6%2 9.15%

Kt qu cho thy m hnh gii thch c s bin ng ca lm pht. Theo d bo

ca m hnh th CPI qu I nm 2011 s tng khong 5.56% so vi qu IV nm 2010.

So snh vi lm pht thc t l 6% th ta c th thy m hnh c chnh xc n

90,85%.

Tng quan kt qu kim nh

u tin, t kt qu kim nh c th thy rng CPI - c th l CPI ca qu trc c

ngha gii thch lm pht cao nht trong cc qu u(25,91%). Nhng sau tc ng

ny gim i nhanh chng. iu ny cho thy lm pht trong qu kh ng vai tr

quan trng trong vic quyt nh lm pht hin ti. Tnh tr tr ny l do k c ca

ngi dn v siu lm pht t nm 1990 v vic lm pht quay tr li mc trn mt

con s nm 2008 vn cn su m. M hnh VECM ca Trung tm nghin cu Kinh

t v Chnh sch VEPR(2011) v m hnh nh lng theo hng tip cn ng

Phillip ca cc gi Vng Th Tho Bnh(2008) cng cho kt qu tng t.

1 Ch s gi tiu dng: Qu trc = 100%

2 Ngun : tng hp t TCTK.

47

Th hai, tng ng vi kt qu nghin c ca Goujon(2006) v Trung tm nghin

cu Kinh t v Chnh sch VEPR(2011) M2 c tc ng gii thch lm pht rt

ln(sau 4 qu l 19,23% v sau 8 qu l 53,53%). Tn dng ni a cng ng vai tr

gii thch lm pht(Goujon 2006 cng c nhn nh tng t) ch theo sau M2 v CPI.

Kt qu ny l ph hp v ng rng chnh sch tin t v tn dng c tc ng ln

hn CPI qu kh ln lm pht hin ti. iu ny i ngc li vi gii thch ca chnh

ph v nguyn nhn gy nn lm pht Vit Nam l lm pht ch yu do cc yu t bn

ngoi nh gi c th gii Qua kt qu nghin cu c th kt lun rng lm pht Vit

Nam ch yu l do nhng nguyn nhn ni ti ca nn kinh t.

Th ba, khc vi nhng nghin cu trc y v lm pht trong nc. Kt qu kim

nh cho thy d tr ngoi hi c tc ng kh ln n lm pht(16,56% sau 4 qu v

10,45% sau 8 qu xp sau M2, CPI, CREDIT). Kt qu ny khng h bt hp l.

Trong khi cc lun vn u t nc ngoi khng ngng chy vo Vit Nam, m

cho xut khu, chnh ph phi tung VND mua ngoi t nhm gi t gi n nh,

iu ny gp phn gia tng lng tin mt trong nc. Ta c th nhn thy vic d tr

qu nhiu ngoi t s to ra him ha tim tng lm pht.

Th t, kt qu m hnh cho thy cc nhn t bn ngoi cng c tc ng gii thch

lm pht trong nc. Gi du th v cung tin M3 M c ngha gii thch lm pht

nhng s truyn dn c khc nhau. Gi du tc ng sm hn cung tin M3 M(8,7%

sau 4 qu). Cung tin M c s truyn dn tr hn, phi mt 8 qu mi tht s c

ngha gii thch lm pht(5,91% sau 8 qu).

Th nm, GDP c nhn nh l c tc ng n bin ng lm pht(V Tr

Thnh(1997)) theo M hnh VAR li khng c ngha gii thch lm pht(ch 4,9%

sau 4 qu v 0,98% sau 8 qu).

Th su, t gi - nhn t gy tranh ci trong thi gian gn y. Theo kt qu nghin

cu ca Nguyen Thi Thuy Vinh v Seiichi Fujita(2007) v Dng Th Thanh

Mai(2002) l khng h tc ng n lm pht. Ngc vi nhn nh trn, Trung tm

nghin cu Kinh t v Chnh sch VEPR(2011) qua kt qu ca m hnh VECM cho

thy t gi, c th l vic ph gi, c tc ng ng k lm tng p lc lm pht. Cn

48

theo kt qu kim nh ca m hnh cho thy lm pht cng ng vai tr quan trng

trong vic gii thch bin ng lm pht nhng li c tc ng tr hn cc bin s

khc(5,49% sau 8 qu). Kt qu ny khng qu bt ng, v nu ta xt n nhng bin

ng gn y trn th trng ngoi hi, c bit l th trng t do, trong nm 2009 v

2010 do nim tin ca vo tin ng b st gim, hot ng u c v tnh trng la

ha dn n k vng v lm pht tr li ca ngi dn tng ln. iu ny c th

khin cho tc ng ca t gi i vi lm pht tng ln. Cc nghin cu trc y

thc hin trc nm 2008, thi k sau c nhiu bin ng v m v lm pht ln

xung tht thng nn vic cc bi nghin cu trc nm 2008 v sau 2008 c nhng

nhn nh khc nhau l khng th trnh khi.

Cui cng, kt qu kim nh cn cho thy li sut tin gi, xut nhp khu rng, gi

go th gii khng c ngha gii thch lm pht trong nc nhiu(kt qu kim nh

ca c ba bin u di 3% trong sut thi gian quan st).

49

PHN 5: KT LUN

5.1 Kt qu nghin cu chnh

Th nht, kt qu kim nh cho thy cc yu t ni ti bn trong nn kinh t nh M2,

CPI qu kh, Tn dng ni a c ngha gii thch lm pht cao hn cc nhn t bn

ngoi nh gi du, gi go, cung tin M. Tt c cc nhn t ny c tr tc ng

ln lm pht khc nhau; CPI, M2, Credit, d tr ngoi hi, gi du nh hng n lm

pht trc cung tin M.

Th hai, nghin cu cng ch ra rng d tr ngoi hi c tc ng ln n lm pht

Vit Nam. GDP c cho rng c nh hng n lm pht li khng c ngha thng

k cao gii thch cho lm pht.

Th 3, nhn t c nhn nh khc khau v nh hng n lm pht: T gi. C

ngha gii thch lm pht kh cao nhng li c tr nht nh.

Th 4, thm ht thng mi, li sut tin gi gp phn gii thch cho lm pht trong

nc rt nh.

T nhng kt qu trn v qua tm hiu v tnh hnh v m cng nh lm pht Vit

Nam. ti xin sut mt s phng n nhm kim sot lm pht bao gm: cc gii

php tnh th v cc bin php ch yu chng lm pht Vit Nam.

5.2 Cc xut:

Nhng gii php tnh th

Nhng bin php ny c p dng vi mc tiu gim tc thi cn st lm pht

trn c s s p dng cc bin php n nh tin t lu di.

Th nht: Cc bin php tnh th thng c chnh ph cc nc p dng , trc

ht l gim lng tin giy trong nn kinh t nh ngng pht hnh tin vo lu thng.

Bin php ny cn gi l chnh sch ng bng tin t . T l lm pht tng cao ngay

lp tc ngn hng trung ng phi dng cc bin php c th a n tng cung ng

tin t nh ngng thc hin cc nghip v chit khu v ti chit khu i vi cc t

50

chc tn dng, dng vic mua vo cc chng khon ngn hn trn th trng tin t,

khng pht hnh tin b p bi chi ngn sch. Nh nc p dng cc bin php lm

gim lng tin cung ng trong nn kinh t nh: NHTW bn ra cc chng khon ngn

hn trn th trng tin t, bn ngoi t v vay, pht hnh cc cng c n ca chnh

ph vay tin trong nn kinh t b p cho bi chi ngn sch nh nc, tng li sut

tin gi c bit l tng li sut tin gi tit kim dn c. Cc bin php ny rt c

hiu lc v trong mt thi gian ngn n c th gim bt c mt khi lng kh ln

tin nhn ri trong dn c do gim c sc p ln gi c hng ho v dch v trn

th trng. Vit Nam cc bin php ny dc p dng thnh cng vo cui

nhng nm 80, u nhng nm 90.

Th hai: Thi hnh chnh sch ti chnh tht cht nh tm hon nhng khon chi cha

cn thit trong nn kinh t, cn i li ngn sch v ct gim chi tiu n mc c th

c.

Th ba: Tng cng cng tc qun l iu hnh ngn sch nh nc trn c s tng

cc khon thu cho ngn sch mt cc hp l, chng tht thu, c bit l tht thu v

thu, nng cao hiu qu ca cc khon chi ngn sch nh nc.

Cc bin php ch yu chng lm pht Vit Nam

thc hin mc tiu tng trng v pht trin kinh t t mc tiu dn giu nc

mnh x hi cng bng dn ch vn minh. Thc hin mc tiu cng nghip ho v

hin i ho t nc, vn chng lm pht cn c bo m v lun duy tr mc

hp l. Trong nhng nm gn y, cuc u tranh kim ch v y li lm pht tuy

thu c kt qu nht nh, nhng kt qu cha tht vng chc v nguy c ti lm

pht cao vn cn tim n. Do kim ch v kim sot lm pht vn l mt nhim v

quan trng. kim ch v kim sot c hiu qu, cn p dng tng th cc gii php:

y mnh pht trin sn xut, gim chi ph sn xut v lu thng, trit tit kim

trong chi tiu, tng nhanh ngun vn d tr, bo m cc cn i ln ca nn kinh t

nhm bo m tc tng trng kinh t theo d kin, ng thi phi y mnh c

ch qun l kinh t ph hp vi c ch th trng c s qun l ca nh nc, lm cho

51

cc yu t tch cc ca th trng ngy cng c hon thin v pht trin. Vy

thc hin chng lm pht chng ta c nhng ch trng v gii php sau:

Tp trung mi ngun lc, nng cao nng sut lao ng, trit tit kim,

gim chi ph sn xut y mnh sn xut.

Th tng chnh ph giao cho b k hoch v u t phi hp vi cc B cc

ngnh c lin quan nghin cu b sung hon thin cc c ch chnh sch chung v

qun l kinh t, bo m cc cn i ln cho nn kinh t tng trng nhanh v bn

vng; tp chung mi ngun lc nhm y mnh pht trin sn xut vi hiu qu ngy

cng cao; gi vng chn chnh h thng doanh nghip Nh nc hot ng c hiu

qu hn, sp xp tt mng li lu thng hng ho, xy dng khi lng d tr lu

thng mnh, nht l nhng mt hng thit yu, Nh nc c kh nng can thip

vo th trng, bnh n gi c, to mi trng thun li cho cc doanh nghip hot

ng bnh ng, tham gia cnh tranh lnh mnh, hng ho lu thng thng sut t

sn xut n tiu dng.

Cc gii php tin t ti chnh

Khng ch tng phng tin thanh ton ph hp v yu cu ca tng trng kinh t

mc tng ti a trong khong 21%; d n tn dng tng khong 20%-22%, huy

ng vn tng 20% - 25%, trong vn trong nc tng 10%-15%; tip tc iu

chnh li sut ph hp vi yu cu pht trin ca nn kinh t-x hi trong giai on

mi. thc hin mc tiu trn. NHNN phi phi hp cht ch vi b k hoch v

u t. B ti chnh v cc B, cc ngnh c lin quan tp trung thc hin kin quyt

mt s gii php sau y:

Tip tc trin khai pht trin th trng vn ngn hn, cng c th trng tn

phiu kho bc. Ngn hng nh nc cn phi hp vi B ti chnh t chc iu hnh

c hiu qu hot ng ca cc th trng ny nhm thc y tng trng kinh t, gp

phn kim sot lm pht nht l trong dip tt Nguyn n.

Ngn hng nh nc iu hnh cht ch phng tin thanh ton d kin:

Thu hi n n hn v qu hn, khng ch hn mc tn dng kim sot nh mc d

52

tr bt buc theo php lnh Ngn hng, loi b tn phiu kho bc trong c cu d tr

bt buc v tng tng ng phn tin gi trn ti khon ca Ngn hng nh nc.

Ngn hng Nh nc cn s kt kinh nghim iu hng th trng ngoi t

lin ngn hng c nhng sa i b sung cn thit nhm p ng yu cu mua

bn ngoi t gia cc ngn hng vi cc t chc kinh t. Vic mua ngoi t ca ngn

hng nh nc ch thc hin khi c Quyt nh ca Th tng Chnh ph. Tng

cng kim tra kim sot v tng bc thc hin nhanh hn ch trng trn t

Vit Nam ch tiu tin Vit Nam.

Bn cnh cc cng c iu hnh chnh sch tin t trc tip, cn p dng

thnh cc chuyn gin tip iu hnh li sut th trng, iu ho lu thng tin

t, m rng vic thanh ton. Ngn hng nh nc theo di kim tra ti cc ngn

hng thng mi vic gim li sut cho vay so vi hin nay c phng n gim

tip li sut cho vay kch thch u t.

Cc bin php v ngn sch nh nc

Phn u tng thu, thc hin trit tit kim chi nhm gim bi chi ngn sch

nh nc, tng d tr ti chnh bo m cn i ngn sch nh nc vng chc, lnh

mnh l bin php c bn gp phn kim ch lm pht. Cc ngnh, cc cp phi c

vic ch o thu, chi ngn sch l nhim v trng tm ca mnh.

i i vi vic nghin cu chnh sch thu. B ti chnh, Tng Cc hi quan v u

ban nhn dn cc cp cn tng cng cng tc qun l thu v chng tht thu thu, bo

m thu ng, thu theo quy nh ca php lut. Phi hp vi cc ngnh cc cp

qun l cht ch i tng np thu, u tranh chng bun lu v kinh doanh tri

php lut, khai man doanh s v chy trong vic np thu. T chc thanh tra v

kim tra vic thu thu, ci tin th tc np thu, trnh phin h cho ngi np thu.

Cc B ngnh a phng v n v c s thc hin nghim tc ch th ca Ban B

th, Ngh quyt ca Quc hi v thc hin tit kim, chng lng ph, chng tham

nhng, chng bun lu, t chc s dng vn ngn sch Nh nc ng mc ch, c

hiu qu v phi chu trch nhim i vi khon chi sai ch lm tht thot ti sn

v nhng khon chi lng ph, ph trng hnh thc.

53

Tip tc sp xp li khu vc doanh nghip nh nc nhm nng cao nng sut lao

ng, chng tht thot, lng ph vn ti sn Nh nc. B ti chnh khn trng hon

thnh n i mi c ch qun l doanh nghip nh nc trnh Th tng Chnh

ph, trin khai rng ri ch k ton mi trong cc doanh nghip, tng cng kim

tra, hng dn a hot ng ti chnh ca doanh nghip i vo n np, ng ch

.

Thc hin cc m hnh hp tc cng t nh PPP (Public - Private Partner) . Hp

tc cng t, theo nh nc cho php t nhn cng tham gia u t vo cc dch

v hoc cng trnh cng cng ca nh nc. Vi m hnh PPP, Nh nc s thit lp

cc tiu chun v cung cp dch v v t nhn c khuyn khch cung cp bng c

ch thanh ton theo cht lng dch v. Hnh thc hp tc ny s mang li hiu qu

u t v cung cp dch v cng cng cht lng cao, em li li ch cho c nh nc

v ngi dn v tn dng c ngun lc ti chnh v qun l t t nhn, trong khi

vn m bo li ch cho ngi dn.

Cc bin php v iu hnh cung cu th trng

Thc hin cc bin php hng ho lu thng thng sut trong c nc nhm

ngn chn cc hin tng u c, tch tr khan him gi to, kch gi tng ln gy

thit hi cho sn sut v i sng. B thng mi ch tr cng cc b ngnh lin quan

sm c n qun l th trng, tiu th hng ho ph hp vi c ch th trng c s

qun l ca Nh nc. Xy dng mng li thng nghip vi s tham gia ca cc

thnh phn kinh t, trong doang nghip quc doanh phi ch ng chi phi th

trng. Vic qun l th trng phi gn vi c th ca tng khu vc.

V iu hnh cn i cung cu hng ho, B K Hoch v u t ch tr phi

hp vi cc c quan qun l ngnh hng phi hp vi c quan chc nng chu trch

nhim theo di din bin cung cu nhng mt hng thuc B, c quan ca mnh qun

l. Pht hin v s l kp thi nhng mt cn i pht sinh trong qu trnh iu hnh.

B thng mi c trch nhim iu ho hng ha trong c nc, nht l nhng mt

hng quan trng gii quyt nhng mt cn i cc b tng khu vc. i vi

nhng mt hng quan trng cho sn xut v i sng (lng thc, ng, xng du, xi

mng... ) th vic cn i cung cu phi tin hnh tng qu, tng thng. i vi cc

54

mt hng ny, phi xy dng lc lng d tr lu thng hng ho l cng c khng

th thiu iu ho th trng. Cc B, cc c quan qun l ngnh hng, hi ng

qun l, cc tng cng ty ny sm trnh Chnh ph n v c ch lu thng, bo

mc d tr cn thit, d sc chi phi khi th trng pht sinh mt cn i.

ngn chn ngay t u nhng du hiu dn n pht sinh bin i gi. Ban vt

gi Chnh Ph phi theo di st din bin gi c th trng, nm bt kp thi nhng

thng tin v tnh hnh sn xut, xut nhp khu, lu thng hng ho, tin t trn th

trng, t xut vi Th tng Chnh Ph nhng bin php bnh n gi c, gip

cc B ngnh qun l sn xut, kinh doanh, hnh thnh cc mc gi c th theo nh

hng ca Nh nc. chn ng tnh trng gi c tng cao thng din ra vo

nhng thng u nm, cc B ngnh cn nghim chnh chp hnh nhng yu cu ca

Th tng Chnh ph. B lao ng thng binh x hi ch tr phi hp vi cc B

ngnh c lin quan t chc xem xt tin lng, nng sut lao ng, chi ph sn xut,

lu thng v vic hnh thnh gi mt s n v sn xut, kinh doanh cc loi hng

ho i din cho cc ngnh kinh t quc dn sut chnh sch v bin php gii

quyt tin lng gn vi nng sut lao ng i vi khu vc sn xut kinh doanh.

55

LI KT

Lm pht mi ln xut hin mi hon cnh v iu kin khc nhau th rt khc nhau

nn mang mu sc mun hnh, mun v. Lm pht hin nay ang gy lo ngi ln cho

cc cp hoch nh chnh sch, cc doanh nghip v cho ngi dn. Tm hiu nguyn

nhn v nh lng cc yu t ny nhm tm ra bin php kim sot lm pht, gp

phn vo n nh tnh hnh Kinh t - X hi l vn cp bch.

Qua ti chng ta phn no c ci nhn su hn v nhng nhn t tc ng n

lm pht Vit Nam trong nhng nm gn y. ti xy dng mt m hnh kim

nh hu ht cc nhn t tc ng ln lm pht v d bo tnh hnh lm pht sp ti.

Thng qua ti ti hi vng s mang n cho cc nh hoch nh chnh sch mt m

hnh c th phn tch c trong nhng nhn t tc ng n lm pht, nhn t no l

ch o lm lm pht tng cao v tc ng nh th no n lm pht trong nc. M

hnh VAR c bn m ti xy dng cng l mt cng c hu hiu d bo tnh

hnh lm pht trong thi gian sp ti.

ti vn cn mt s hn ch nh cha i su vo phn tch cc tc ng qua li theo

vng trn khp kn ca cc nhn t v m hnh Var c bn vn cha kim nh c

tt c cc yu t tc ng n lm pht. Hn na lm pht l vn phc tp, nhy

cm v bin ng lin tc nn bi nghin cu khng trnh khi c nhng sai st. V

th, hng i tip theo ca ti l tip tc nghin cu v kim nh cc nhn t v

m cng nh vi v tc ng n lm pht. Hn ht, tc gi rt mong nhng bn

nghin cu sau ny s pht trin thm ti v hi vng nhn c s ng gp kin

gip ti khc phc nhng thiu st, khng ch dng li vn cp m

cn m rng ra nhiu vn khc.

DANH MC TI LIU THAM KHO

Ting vit :

1. GS.TS Trn Ngc Th, PSG.TS Nguyn Ngc nh (2011) Gio Trnh B Mn

Ti Chnh Quc T trng i hc Kinh t tp HCM.

2. PGS.TS. Phan Th Cc ( 2008) Din Bin Lm Pht Vit Nam V Gii Php

Kim Ch Linh Hot.

3. Hong Ngc H ( 2010) Gii Php Kim Ch Lm Pht Ti Vit Nam.

4. Trn Quc Hng ( 2010) Gii Php Kim Sot Lm Pht Vit Nam Trong Giai

on Hin Nay.

5. V Tr Thnh (1997), Inflation Stabilization : The Vietnamese Experience In The

1980s And 1990s, PhD These, Australian National University.

6. Dng Th Thanh Mai (2002), Vn Dng M Hnh Phn Tch Chnh Sch T

Gi Vit Nam, Lun n Tin s kinh t, i hc Kinh t Quc Dn, H Ni.

7. Vng Th Tho Bnh(2008), Tip Cn V Phn Tch ng Thi Gi C -Lm

Pht Ca Vit Nam Trong Thi K i Mi Bng Mt S M Hnh Ton Kinh

T, Lun vn Thc s, i hc Kinh t Quc dn H Ni.

Ting anh :

1. BIS Working Papers by Ben B C Fung(2002) A VAR analysis pf the effrects

ofmonetary policy in East Asia

2. Bernanke, B. S. and I. Mihov (1998), Measuring monetary policy Quarterly

Journal of Economics.

3. Ulrich Camen (2006) Monetary policy in Vietnam: the case of a transition

country.

4. Gerlach, S. and W. Peng (2006) Output Gaps and Inflation in Mainland China

Working Papers, BIS.

5. Uma Ramakrishnan and Athanasios Vamvakidis (2002), Forecasting Inflation in

Indonesia, IMF Working Paper.

6. Nguyen Thi Thu Hang, Nguyen Duc Thanh ( 2011) Macroeconomic

Determinants Of Vietnams Inflation 2000-2010: Evidence And Analysis.

7. Nguyen Thi Thuy Vinh and Seiichi Fujita(2007) The Impact of Real Exchange

Rate on Output and Inflation in Vietnam: A VAR approach.

8. Michael Goujon (2006) Fighting inflation in a dollarized economy: The case of

Vietnam.

9. Fabio C. Bagliano, Carlo A. Favero(1999), Information from financial markets

and VAR measures of monetary policy.

10. Leeper, E, C Sims and T Zha (1998): What does monetary policy do?Brookings

Papers on Economic Activity.

11. Mojon, B and G Peersman (2001): A VAR description of the effects of monetary

policy in the individual countries of the euro area, Working Paper, 92, European

Central Bank.

12. Sims, C (1980): Macroeconomics and reality, Econometrica.

13. Phillips(1958) The Relation Between Unemployment and the Rate of Change of

Money Wage Rate in the UK, 1861-1957 .

Cc trang Web tham kho chnh:

1. ADB: http://www.adb.org

2. B cng thng: http://www.moit.gov.vn

3. Ngn hng nh nc: http://www.sbv.gov.vn

4. Tng cc thng k: http://www.gso.gov.vn

5. IMF: http://www.imf.org

6. WB: http://www.worldbank.org

7. IEA: http://www.iea.org

PH LC 1

D liu s dng trong m hnh t hi quy vecto VAR c bn kim nh 10 nhn t tc

ng n lm pht Vit Nam giai on t qu 1 nm 2000 n qu 4 nm 2010.

Qu GDP CPI LSTG M2 XNK

2000-1 70176 101.57 11.12 158723 -247

2000-2 70907 100.01 11.54 170328 -437

2000-3 71040 98.89 10.69 181777 -371

2000-4 71472 99.53 9.29 195353 -130

2001-1 71186 100.17 11.84 213454 -74

2001-2 71027 99.20 9.62 228276 -154

2001-3 71053 99.14 8.22 238895 71

2001-4 70881 99.76 7.74 248660 -742

2002-1 70821 102.73 7.36 253558 -512

2002-2 71120 103.19 7.71 264499 -481

2002-3 71166 103.40 8.47 274004 -497

2002-4 71379 104.20 8.30 281374 -1143

2003-1 70960 106.73 8.82 298614 -783

2003-2 70734 106.90 8.94 324971 -1587

2003-3 71831 106.31 9.17 347353 -1096

2003-4 71678 106.90 8.51 373189 -1585

2004-1 71080 111.33 7.09 401290 -855

2004-2 95954 114.53 6.44 421721 -1340

2004-3 89537 116.64 6.87 453788 -1185

2004-4 105864 117.48 8.33 487576 -2086

2005-1 76371 121.40 9.32 531412 -1194

2005-2 103670 123.76 8.76 547383 -2064

2005-3 97829 125.44 8.72 589148 -550

2005-4 115161 127.46 9.03 636763 -1043

2006-1 81984 131.47 11.07 651139 66

2006-2 111361 132.90 11.11 653676 -1955

2006-3 106416 134.46 11.14 677353 -1470

2006-4 125612 136.02 11.18 710333 -1458

2007-1 88263 140.06 11.18 771219 -1712

2007-2 120257 142.68 11.21 803353 -3065

2007-3 115706 146.78 11.31 849863 -3218

2007-4 137118 152.90 11.41 972480 -4572

2008-1 94901 165.64 12.18 312039 -8350

2008-2 127257 180.46 13.17 310978 -6900

2008-3 123195 189.48 14.17 323417 1511

2008-4 122130 188.93 15.16 962167 -1594

2009-1 119342 149.46 14.52 442273 1499

2009-2 120811 150.80 13.27 804501 -3646

2009-3 122628 150.28 12.01 429337 -3809

2009-4 123797 149.86 10.75 294310 -5608

2010-1 122466 160.00 13.37 306438 -3430

2010-2 123160 168.42 13.50 621770 -3188

2010-3 124017 178.36 14.00 561938 -2450

2010-4 124202 180.14 15.27 587811 -3954

Qu OIL RICE CREDIT IR M2US

2000-1 25.81 228.80 119730 3591.62 4703.20

2000-2 28.78 197.86 130069 3531.89 4762.30

2000-3 27.97 178.14 135924 3541.17 4843.10

2000-4 27.13 183.57 155236 3416.51 4914.80

2001-1 23.11 177.09 163569 3330.30 5064.50

2001-2 23.68 167.76 167600 3432.45 5169.20

2001-3 22.73 173.00 177047 3692.22 5345.00

2001-4 16.68 179.38 191204 3674.57 5430.90

2002-1 18.53 189.29 201387 3900.74 5497.30

2002-2 23.021 202.00 211385 3804.54 5545.90

2002-3 25.16 188.48 224637 3851.35 5655.30

2002-4 23.81 185.27 239921 4121.05 5778.70

2003-1 29.19 196.95 246524 5419.14 5857.60

2003-2 23.825 203.67 274776 6330.26 5993.80

2003-3 26.3 202.86 290358 6082.95 6074.00

2003-4 26.88 197.00 317771 6224.18 6067.40

2004-1 29.13 240.35 341468 6278.03 6148.80

2004-2 32.67 244.23 372387 6392.56 6269.20

2004-3 36.45 252.00 391389 6733.87 6334.30

2004-4 38.45 278.43 442978 7041.46 6409.40

2005-1 40.28 295.00 473036 7923.70 6440.70

2005-2 45.2 287.05 511064 7865.06 6496.60

2005-3 55.19 287.41 548234 8609.24 6592.00

2005-4 50.91 277.27 597715 9050.56 6675.50

2006-1 54.52 297.74 607180 10742.20 6758.50

2006-2 62.9 305.59 642557 11293.30 6834.30

2006-3 63.51 312.90 669875 11904.30 6929.30

2006-4 52.71 309.29 734391 13384.10 7072.50

2007-1 53.21 326.18 768309 18317.30 7160.20

2007-2 61.51 326.29 837905 20792.60 7271.90

2007-3 69.6 330.00 927617 22575.40 7404.30

2007-4 82.2 378.00 1100080 23479.40 7502.60

2008-1 90.21 672.64 1198370 26436.10 7685.70

2008-2 113.38 834.60 1252780 22262.40 7746.60

2008-3 113.32 722.00 1251160 23848.30 7894.10

2008-4 54.162 550.75 1403750 23890.30 8255.30

2009-1 40.15 625.25 1501840 23008.20 8409.90

2009-2 55.84 548.60 1706590 20260.40 8453.00

2009-3 66.02 593.67 1888720 18768.70 8459.30

2009-4 71.67 606.00 2040050 16447.10 8542.80

2010-1 74.76 540.13 2063080 13853.90 8519.90

2010-2 74.8 458.55 2244800 14120.80 8604.60

2010-3 72.46 519.95 2421730 14111.20 8709.20

2010-4 80 536.78 2591251.1 14534.54 8836.90

PH LC 2

Kt qu kim nh tr ca m hnh VAR 11 bin :

VAR Lag Order Selection Criteria Endogenous variables: D(D(LCPI)) D(D(LCREDIT)) D(D(LGDP)) D(D(LIR)) D(D(LM2)) D(D(LTG)) D(D(LOIL)) D(D(LRICE)) D(D(LM2US)) D(D(LSTG)) D(D(LXNK))

Exogenous variables: C

Date: 03/19/12 Time: 06:21

Sample: 2000Q1 2011Q2

Included observations: 35

Lag LogL LR FPE AIC SC HQ

0 353.9439 NA 8.55e-23 -19.59679 -19.10797 -19.42805

1 530.9099 232.5840 4.80e-24 -22.79485 -16.92897 -20.76995

2 810.4820 191.7065* 7.18e-27* -31.85611* -20.61317* -27.97505*

* indicates lag order selected by the criterion

LR: sequential modified LR test statistic (each test at 5% level)

FPE: Final prediction error

AIC: Akaike information criterion

SC: Schwarz information criterion

HQ: Hannan-Quinn information criterion

PH LC 3

Kt qu kim nh Granger: