1.-

CARINSKI ZAKON *

POGLAVJE 1

OP[TI ODREDBI

GLAVA 1

Delokrug i osnovni definicii

^len 1

(1) So ovoj zakon se ureduvaat pravata i obvrskite na licata i carinskite organi vo vrska so stokata vo patni~kiot i stokoviot promet me|u carinskoto podra~je na Republika Makedonija i stranskite carinski podra~ja.

(2) Carinskiot organ e edinstven nadle`en organ za sproveduvawe na odredbite na ovoj zakon i na propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon.

(3) Odredbite od ovoj zakon ne ja isklu~uvaat primenata na propisite so koi se reguliraat drugi oblasti na trguvawe so drugi zemji.

^len 2

(1) Odredbite na ovoj zakon i na propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon se primenuvaat ednoobrazno na celoto carinsko podra~je na Republika Makedonija, osven ako poinaku ne e utvrdeno so ovoj zakon, so drug zakon ili so me|unaroden dogovor {to go ratifikuvala Republika Makedonija.

(2) Odredeni odredbi od carinskite propisi mo`at, isto taka, da se primenuvaat i nadvor od carinskoto podra~je na Republika Makedonija vo soglasnost so me|unarodni dogovori {to gi ratifikuvala Republika Makedonija.

^len 3

Carinskoto podra~je na Republika Makedonija (vo natamo{niot tekst: carinsko podra~je) ja opfa}a teritorijata, teritorijalnite vodi i vozdu{niot prostor nad teritorijata na Republika Makedonija. Carinskoto podra~je e obele`ano so carinska linija koja e identi~na so dr`avnata granica. Soglasno so me|unarodnite dogovori carinskoto podra~je mo`e da se protega i na delovi od teritorijata na drugi dr`avi.

^len 4

Poimite upotrebeni vo ovoj zakon go imaat slednovo zna£ewe:

1. "Lice" e fizi~ko lice ili pravno lice;

2. "Lice registrirano vo Republika Makedonija" e: - dr`avjanin na Republika Makedonija so `iveali{te vo Republika

Makedonija ili stranski dr`avjanin so odobren prestoj vo Republika Makedonija soglasno so zakon i

- pravno lice koe vo Republika Makedonija ima registrirano sedi{te soglasno so zakon;

* Царинскиот закон е објавен во "Службен весник на Република Македонија" број 39/2005

2.-

3. "Carinski organ" e organizaciona edinica na Carinskata uprava utvrdena so zakon koja e nadle`na za primena na carinskite ili drugite propisi kade {to mo`e da se izvr{uvaat site ili nekoi od propi{anite formalnosti;

4. "Odluka" e sekoj slu`ben akt donesen od strana na carinskiot organ koj se odnesuva na carinskite propisi so koj se regulira odreden slu~aj, a takviot akt ima pravno dejstvo za edno ili pove}e konkretni lica koi mo`at da se identifikuvaat. Pod ovoj poim, me|u drugoto, se podrazbiraat i zadol`itelnite informacii vo smisla na ~lenot 11 od ovoj zakon;

5. "Carinski status" e statusot na stoka kako doma{na ili stranska;

6. "Doma{na stoka " e stoka:

- celosno dobiena na carinskoto podra~je na Republika Makedonija pod uslovi utvrdeni vo ~lenot 22 od ovoj zakon, vo koja ne e vgradena stoka uvezena od drugi zemji. Stokata dobiena od stoka stavena vo odlo`uva~ka postapka se smeta deka nema status na doma{na stoka,

- uvezena od drugi zemji i pu{tena vo sloboden promet i

- dobiena ili proizvedena na carinskoto podra~je na Republika Makedonija, bilo od stoka navedena samo vo alinejata 2 ili od stoka navedena vo alineite 1 i 2 od ovaa to~ka;

7. "Stranska stoka" e stoka razli£na od onaa navedena vo to~kata 6 od ovoj ~len. Status na stranska stoka }e dobie i doma{nata stoka koga }e bide iznesena od carinskoto podra~je;

8. "Carinski dolg" e obvrska na lice da go plati iznosot na uvozni dava~ki (carinski dolg pri uvoz) ili izvozni dava~ki (carinski dolg pri izvoz) koi se propi{ani za odredena stoka spored propisite na Republika Makedonija;

9. "Uvozni dava~ki" se carina i drugi dava~ki so ednakov efekt na carina koi se pla}aat pri uvoz na stoka;

10. "Izvozni dava~ki" se carina i drugi dava~ki so ednakov efekt na carina koi se pla}aat pri izvoz na stoka;

11. "Dol`nik" e sekoe lice odgovorno za pla}awe na carinski dolg;

12. "Carinski nadzor" se op{ti merki koi gi prezema carinskiot organ zaradi obezbeduvawe na primena na carinskite propisi, a koga e potrebno i na drugi propisi koi va`at za stoka koja e predmet na carinski nadzor;

13. "Carinska kontrola" e izvr{uvawe na konkretni dejstvija kako {to se: pregled na stoka; proverka na postoewe, verodostojnost i to~nost na dokumentite; pregled na delovni knigi i drugi evidencii; pregled i pretres na transportni sredstva; pregled i pretres na li~en baga` i druga stoka koja ja nosat licata so ili na sebe; sproveduvawe na slu`beni postapki i drugi sli~ni dejstvija vo pogled na zapazuvawe na carinskite propisi, a koga e potrebno i na drugi propisi koi va`at za stoka koja e predmet na carinski nadzor;

14. "Carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka" e: a) stavawe na stoka vo carinska postapka; b) vnesuvawe na stoka vo slobodna zona ili sloboden sklad; v) povtoren izvoz na stoka od carinskoto podra~je; g) uni{tuvawe na stoka i

3.-

d) otstapuvawe na stoka vo korist na dr`avata;

15. "Carinski postapki" se: a) pu{tawe na stoka vo sloboden promet; b) tranzit; v) carinsko skladirawe; g) uvoz za oblagoroduvawe; d) prerabotka pod carinska kontrola; |) privremen uvoz; e) izvoz za oblagoroduvawe i `) izvoz;

16. "Carinski formalnosti" se site dejstvija koi mora da bidat sprovedeni od strana na strankite i carinskiot organ so cel da se primenat carinskite propisi;

17. "Carinska deklaracija" e dejstvie vo propi{ana forma i na na~in so koe liceto iska`uva volja za stavawe na stoka vo odredena carinska postapka;

18. "Deklarant" e lice koe podnesuva carinska deklaracija vo svoe ime ili lice vo ~ie ime se podnesuva carinskata deklaracija;

19. "Stavawe na stoka na uvid na carinskiot organ" e izvestuvawe do carinskiot organ, na propi{an na~in, za pristignuvawe na stokata kaj carinskiot organ ili koe bilo drugo mesto koe carinskiot organ go odredil ili odobril;

20. "Pu{tawe na stoka" e dejstvie so koe carinskiot organ ovozmo`uva raspolagawe so stokata za celite opredeleni so carinskata postapka vo koja taa e stavena;

21. "Nositel na postapka" e lice za ~ija smetka bila podnesena carinskata deklaracija ili lice na koe, vo vrska so carinskata postapka, bile preneseni pravata i obvrskite od toa;

22. "Imatel na odobrenie" e lice na koe mu e dadeno odobrenie;

23. "Elementi za utvrduvawe na dava~ki" se carinskata stapka i iznosot na dava~ki spored Carinskata tarifa i tarifnoto rasporeduvawe na stokata, potekloto na stokata, carinskata vrednost na stokata, kako i koli~inata, vidot i sostojbata na stokata;

24. "Carinewe na stoka" e sekoe slu`beno dejstvie pri stavawe na stokata vo carinska postapka ili pri izvr{uvawe na formalnostite za povtoren izvoz na stoka, vo redovna postapka vo soglasnost so ~lenovite 72 do 85 od ovoj zakon ili vo poednostavena postapka vo soglasnost so ~lenot 88 stav (1) to~ka b) ili v) od ovoj zakon;

25. "Podnesuvawe na carinska deklaracija" e stavawe na uvid na carinska deklaracija na nadle`niot carinski organ od strana na deklarantot vo propi{ana forma i na na~in za sproveduvawe na odredenata carinska postapka;

26. "Prifa}awe na carinska deklaracija" e konstatirawe na carinskiot organ deka carinskata deklaracija e vo soglasnost so ~lenovite 72 i 73 od ovoj zakon i evidentirawe na istata, od strana na carinskiot organ, vo propi{anata evidencija;

4.-

27. "Poseduvawe na stoka" e vladenie so stokata ili nejzino prosto dr`ewe;

28. "Rizik" e mo`nost da nastane izbegnuvawe na dava~kite ili zagrozuvawe na bezbednosta i sigurnosta na Republika Makedonija vo pogled na javnoto zdravje, `ivotnata sredina i potro{uva~ite, vklu~uvaj}i i obezbeduvawe na pravilna primena na merkite koi se odnesuvaat na vnesuvawe i iznesuvawe na stoka vo i od Republika Makedonija i

29. "Upravuvawe so rizik" e sistematsko identifikuvawe i primena na site merki potrebni za ograni~uvawe na izlo`enosta na rizik. Toa vklu~uva dejstvija kako sobirawe na podatoci i informacii, analizirawe i procena na rizik, propi{uvawe i prezemawe na dejstvija i redoven nadzor i povtorno razgleduvawe na rezultatite od prezemenite dejstvija, zasnovani na me|unarodni i doma{ni izvori i strategii.

GLAVA 2

Op{ti odredbi koi gi reguliraat pravata i obvrskite na lica vo pogled na carinskite propisi

Del 1

Pravo na zastapuvawe

^len 5

(1) Pod uslovite od ~lenot 74 stavovi (2) i (3) na ovoj zakon, sekoe lice mo`e da opredeli zastapnik {to }e go zastapuva za negovoto rabotewe pred carinskiot organ zaradi sproveduvawe na dejstvija i formalnosti propi{ani so carinskite propisi.

(2) Zastapuvaweto mo`e da bide: a) direktno, koga zastapnikot prezema dejstvija vo ime i za smetka na drugo

lice ili b) indirektno, koga zastapnikot prezema dejstvija vo svoe ime, no za smetka

na drugo lice.

(3) Zastapnikot mora da izjavi pred carinskiot organ deka prezema dejstvija za smetka na liceto koe go zastapuva, da navede dali zastapuvaweto e direktno ili indirektno i da bide ovlasten da prezema dejstvija kako zastapnik.

Liceto koe nema da izjavi pred carinskiot organ deka prezema dejstvija vo ime ili za smetka na drugo lice, ili koe }e izjavi deka prezema dejstvija vo ime ili za smetka na drugo lice bez da bide ovlasteno za toa, se smeta deka prezema dejstvija vo svoe ime i za svoja smetka.

(4) Carinskiot organ mo`e da bara od liceto koe izjavuva deka prezema dejstvija vo ime ili za smetka na drugo lice da dostavi dokaz za negovoto ovlastuvawe da prezema dejstvija kako zastapnik.

^len 6

(1) Raboti na zastapuvawe vo carinskite postapki, vo smisla na ~lenot 5 od ovoj zakon, mo`e da vr{i pravno lice koe dobilo odobrenie za vr{ewe na raboti za zastapuvawe vo carinskite postapki.

5.-

(2) Odobrenija za vr{ewe na raboti za zastapuvawe vo carinskite postapki mo`e da dobie pravno lice koe gi ispolnuva slednive uslovi: - da e registrirano na carinskoto podra~je na Republika Makedonija, - da e registrirano za vr{ewe na dejnost na zastapuvawe vo carinski raboti na carinskoto podra~je na Republika Makedonija i

- da ima vraboteno najmalku edno lice koe ima carinska licenca za vr{ewe na zastapuvawe.

(3) So carinska licenca za vr{ewe na zastapuvawe mo`e da se zdobie fizi~ko lice koe gi ispolnuva slednive uslovi:

- da ima najmalku edna godina rabotno iskustvo od oblasta na carinskoto rabotewe dokolku liceto ima visoka stru~na podgotovka od specijaliziran fakultet od oblasta na carinskoto rabotewe,

- da ima najmalku sredna stru~na podgotovka i najmalku dve godini rabotno iskustvo vo oblasta na carinskoto rabotewe i

- da ima polo`en poseben stru~en ispit za vr{ewe na zastapuvawe vo carinskite postapki.

(4) Sproveduvaweto na ispitite go vr{i Centralnata uprava na Carinskata uprava, za {to se pla}aat tro{oci i nadomestoci.

(5) Odobrenija za vr{ewe na raboti za zastapuvawe vo carinskite postapki i carinskite licenci za vr{ewe na zastapuvawe dava i odzema Centralnata uprava na Carinskata uprava na Republika Makedonija.

(6) Ministerot za finansii ja propi{uva programata i sodr`inata na posebniot stru~en ispit od stavot (3) na ovoj ~len i gi opredeluva tro{ocite i nadomestocite za sproveduvawe na stru~niot ispit.

(7) Ministerot za finansii poblisku go opredeluva na~inot za doka`uvawe na ispolnuvaweto na uslovite od stavovite (2) i (3) na ovoj ~len za zdobivawe i odzemawe na odobrenijata za vr{ewe na raboti na zastapuvawe vo carinskite postapki i carinskata licenca za vr{ewe na zastapuvawe .

(8) Centralnata uprava na Carinskata uprava ja odzema carinskata licenca za vr{ewe na zastapuvawe dokolku zastapnikot (fizi~ko lice) pove}e pati nezakonito, nepravilno i nestru~no ja izvr{uva svojata rabota, pod uslov za toa da bil pismeno opomenat, so naveduvawe na osnovite za takva opomena vo odnos na nezakonitoto, nepravilnoto i nestru~noto izvr{uvawe na rabotata vo poslednite tri godini.

(9) Centralnata uprava na Carinskata uprava go odzema odobreneto za vr{ewe na raboti za zastapuvawe vo carinskite postapki vrz osnova na mislewe na komisija formirana od ministerot za finansii dokolku zastapnikot (pravno lice) pove}e pati nezakonito, nepravilno i nestru~no ja izvr{uva svojata rabota, pod uslov za toa da bil pismeno opomenat, so naveduvawe na osnovite za takva opomena vo odnos na nezakonitoto, nepravilnoto i nestru~noto izvr{uvawe na rabotata vo poslednite tri godini.

(10) Centralnata uprava na Carinskata uprava ja odzema carinskata licenca za vr{ewe na zastapuvawe dokolku zastapnikot ima pravosilna i izvr{na presuda za storeno krivi~no delo od oblasta na ekonomskiot ili nelegalniot promet.

6.-

(11) Koga carinskata licenca ili odobrenieto za vr{ewe na raboti za zastapuvawe se odzemeni soglasno so stavovite (8) i (9) na ovoj ~len, nova carinska licenca ili novo odobrenie za zastapuvawe mo`e da se dobie po istekot na edna godini od denot na odzemaweto. Koga carinskata licenca za vr{ewe na zastapuvawe e odzemena soglasno so stavot (10) na ovoj ~len, nova carinska licenca za vr{ewe na zastapuvawe mo`e da se dobie po istekot na dve godini od denot na odzemaweto

Del 2

Akti koi se odnesuvaat na primenata na carinskite propisi

^len 7

(1) Ako so ovoj zakon poinaku ne e opredeleno, carinskiot organ {to ja vodi carinskata postapka go primenuva Zakonot za op{tata upravna postapka.

(2) Dokolku carinskiot organ vo carinskata postapka celosno go prifati baraweto, mo`e da go odobri vo vid na zabele{ka na samoto barawe.

(3) Protiv re{enie, {to vo upravna postapka go donesuva carinskiot organ, mo`e da se izjavi `alba do ministerot za finansii vo rok od osum dena od denot na dostavuvaweto na re{enieto.

(4) @albata ne go odlaga izvr{uvaweto na re{enieto.

(5) Po isklu~ok na stavot (4) od ovoj ~len, carinskiot organ mo`e da go odlo`i izvr{uvaweto na donesenoto re{enie, celosno ili delumno, vo rok koj ne mo`e da bide podolg od 180 dena koga se dostaveni zadovolitelni dokazi i fakti koi uka`uvaat deka `albata e opravdana ili deka so izvr{uvaweto na odlukata bi bila predizvikana pogolema {teta na strankata, a odlo`uvaweto e opravdano. Koga re{enieto se odnesuva na presmetka na uvozni ili izvozni dava~ki, odlo`uvaweto na izvr{uvaweto na toa re{enie mo`e da se odobri samo dokolku dava~kite se obezbedeni so podnesuvawe na soodvetna garancija.

Del 3

Primena na drugi propisi

^len 8

Odredbite na ovoj zakon ne se primenuvaat pri pla}awe na uvozni dava~ki ili sproveduvawe na carinskite postapki, dokolku pla}aweto na uvoznite dava~ki ili sproveduvaweto na postapkite e poinaku uredeno so me|unaroden dogovor kon koj Republika Makedonija pristapila, go prifatila ili ratifikuvala.

^len 9

(1) Carinskiot organ naplatuva uvozni i izvozni dava~ki i drugi dava~ki i danoci vo soglasnost so propisite so koi se regulirani ovie vidovi na dava~ki i danoci.

(2) Dokolku so propisite od stavot (1) na ovoj ~len ne e poblisku ureden na~inot na postapuvawe na carinskiot organ pri pla}awe i podnesuvawe na garancija za obezbeduvawe na ovie dava~ki i danoci, carinskiot organ gi primenuva odredbite od carinskite propisi.

7.-

Del 4

Informacii

^len 10

(1) Sekoe zainteresirano lice mo`e da bara informacii vo pogled na primena na carinskite propisi od carinskiot organ. Takvo barawe mo`e da bide otfrleno ako ne se odnesuva na konkretno predviden uvoz ili izvoz.

(2) Informacijata od stavot (1) na ovoj ~len, carinskiot organ besplatno mu ja dava na baratelot vo rok od 15 dena od denot na podnesuvaweto na baraweto. Po isklu~ok mo`e da se nadomestat tro{ocite na carinskiot organ {to nastanuvaat, a osobeno tro{ocite nastanati kako rezultat na vr{ewe na analizi i ekspertizi za stoka ili poradi vra}awe na stokata do baratelot na informacijata.

^len 11

(1) Carinskiot organ dava zadol`itelna tarifna informacija i zadol`itelna informacija za poteklo, vrz osnova na pismeno barawe.

(2) Zadol`itelnata tarifna informacija ili zadol`itelnata informacija za poteklo, e zadol`itelna za carinskiot organ kon imatelot na informacijata samo vo pogled na tarifnoto rasporeduvawe ili utvrduvawe na potekloto na stokata. Zadol`itelnata tarifna informacija ili zadol`itelnata informacija za poteklo e zadol`itelna za carinskiot organ samo vo pogled na stokata za koja carinskite formalnosti se zavr{uvaat po denot na koj informacijata bila dostavena. Vo slu~aj na poteklo se raboti za formalnosti koi se odnesuvaat na primenata na odredbite od ~lenovite 24 i 26 stav (2) to~ka b) na ovoj zakon.

(3) Imatelot na informacijata, na barawe na carinskiot organ, doka`uva:

- za tarifni celi deka stokata koja e deklarirana odgovara vo sekoj pogled na onaa opi{ana vo informacijata i

- za celi na poteklo deka predmetnata stoka i uslovite koi go opredeluvaat dobivaweto na potekloto, odgovaraat vo sekoj pogled na stokata i uslovite opi{ani vo informacijata.

(4) Zadol`itelnata tarifna informacija i zadol`itelnata informacija za poteklo va`i tri godini od denot na izdavawe. Zadol`itelnata informacija se poni{tuva po slu`bena dol`nost, ako bila dadena vrz osnova na nepotpolni ili neto~ni informacii od baratelot. Imatelot na zadol`itelnata informacija mora da bide izvesten za nejzinoto poni{tuvawe.

(5) Zadol`itelnata informacija prestanuva da va`i: a) vo slu~aj na tarifna informacija koga:

1) se doneseni ili izmeneti va`e~kite propisi zaradi {to infor-macijata ne e pove}e vo soglasnost so niv;

2) informacijata pove}e ne e vo soglasnost so tolkuvawata na edna od nomenklaturite navedeni vo ~lenot 19 od ovoj zakon, i toa:

8.-

- na nacionalno nivo, zaradi izmeni i dopolnuvawa na komentarskite zabele{ki na nomenklaturata na Carinskata tarifa ili zaradi odluka donesena od nadle`en sud i

- na me|unarodno nivo, zaradi mislewa za rasporeduvawe ili izmeni i dopolnuvawa na komentarskite zabele{ki na nomenklaturata na Harmoniziraniot sistem na imiwa i {ifrirani oznaki, koi gi donesuva Svetskata carinska organizacija osnovana vo 1952 godina pod imeto "Sovet za carinska sorabotka" i

3) informacijata e povle~ena ili izmeneta pod uslov imatelot na informacijata da bide izvesten za povlekuvaweto ili izmenuvaweto na informacijata. Za den na koj zadol`itelnata informacija prestanuva da va`i za slu~aite koi se navedeni vo to~kata a) pod 1 i 2 na ovoj stav, se smeta denot na slu`benoto objavuvawe na navedenite merki i

b) vo slu~aj na informacija za poteklo koga: 1) se doneseni ili izmeneti propisite ili koga Republika Makedonija

sklu~ila dogovor i informacijata pove}e ne e vo soglasnost so va`e~-kite propisi;

2) informacijata ne e pove}e vo soglasnost: - na nacionalno nivo, so komentarskite zabele{ki ili mislewata

doneseni zaradi tolkuvawe na pravilata ili zaradi odluka donesena od nadle`en sud i

- na me|unarodno nivo, so Dogovorot za pravilata za poteklo donesen od Svetskata trgovska organizacija ili so komentarskite zabele{ki ili mislewata za poteklo doneseni za tolkuvawe na toj Dogovor i

3) informacijata e povle~ena ili izmeneta pod uslov imatelot na informacijata da bide izvesten za povlekuvaweto ili menuvaweto na informacijata. Za den na koj zadol`itelnata informacija prestanuva da va`i za slu~aite koi se navedeni vo to~kata b) pod 1 i 2 na ovoj stav, se smeta denot na slu`benoto objavuvawe na navedenite merki.

(6) Imatelot na zadol`itelnata informacija koja prestanuva da va`i soglasno so stavot (5) to~ka a) pod 2 i 3 ili to~ka b) pod 2 i 3 na ovoj ~len, mo`e i ponatamu da ja koristi taa informacija vo period od {est meseca od denot na slu`benoto objavuvawe ili izvestuvawe. Ova pravo mo`e da se koristi samo pod uslov imatelot na informacijata da sklu~il obvrzuva~ki dogovor za nabavka ili proda`ba na predmetnata stoka vrz osnova na zadol`itelnata informacija pred da se donese merkata so koja zadol`itelnata informacija prestanala da va`i.

Vo slu~aite od stavot (5) to~ka a) pod 1 i to~ka b) pod 1 na ovoj ~len, so propisite ili dogovorot, mo`e da se propi{e period vo koj }e se primenuva prvata re~enica od ovoj stav.

(7) Rasporeduvaweto ili utvrduvaweto na potekloto vo zadol`itelna informacija mo`e da se primeni pod uslovite propi{ani vo stavot (6) od ovoj ~len, samo za opredeluvawe na uvozni ili izvozni dava~ki.

9.-

Del 5

Drugi odredbi

^len 12

(1) Carinskiot organ za napravenite uslugi vo carinskata postapka naplatuva nadomestoci ~ij iznos ne smee da bide povisok od stvarnite tro{oci i ne smee da pretstavuva indirektna za{tita na doma{nite proizvodi ili odano~uvawe na uvozot ili izvozot za fiskalni potrebi.

(2) Vidot i iznosot na carinskite nadomestoci od stavot (1) na ovoj ~len gi propi{uva ministerot za finansii.

^len 13

(1) Carinskiot organ mo`e da gi sproveduva site merki na carinski nadzor i sekakov vid na kontrola koi smeta deka se neophodni za obezbeduvawe na pravilna primena na carinskite i drugi propisi.

(2) Carinskiot nadzor i carinskata kontrola se sproveduva selektivno vrz osnova na analiza na rizik, so cel da se identifikuva rizikot i da se utvrdi negovata golemina i da se razvijat potrebnite merki za procena na rizikot vrz osnova na kriteriumi razvieni na nacionalno nivo.

(3) Vo slu~aj na posebni okolnosti kako {to se izbegnuvawe na zastoj na prometot preku grani~nite premini ili zastoj na sproveduvawe na carinskite postapki vo vnatre{nosta na carinskoto podra~je ministerot za finansii mo`e privremeno da odredi poednostavuvawa pri sproveduvaweto na merkite na carinski nadzor i kontrola.

^len 14

Za primena na carinskite i drugi propisi, sekoe lice neposredno ili posredno vklu~eno vo dejnostite koi se vo vrska so trgovijata so stoka, e dol`no na barawe na carinskiot organ, da gi dostavi site potrebni dokumenti i informacii, nezavisno od toa na kakov nositel na podatoci se nao|aat i da dade sekakva potrebna pomo{ vo rokot propi{an so tie propisi.

^len 15

(1) Sekoe lice koe{to vr{i dejnost vo Republika Makedonija koe e dol`no da vodi evidencija soglasno so zakon mora, soglasno so potrebite za taa dejnost, da vodi evidencija za sredstvata i obvrskite i site raboti koi se vo vrska so taa dejnost. Soodvetnite delovni knigi za evidencija, dokumentite i drugite nositeli na podatoci treba da se vodat na na~in koj ovozmo`uva vo sekoe vreme da bidat jasni i vidlivi negovite prava i obvrski i informaciite relevantni za naplata na uvozni dava~ki.

(2) Evidencijata od stavot (1) na ovoj ~len mora da se ~uva, arhivira, evidentira i podgotvuva na na~in utvrden so zakon.

(3) Informaciite evidentirani na nositel na podatoci mo`e da se prenesat i za~uvaat na drug nositel na podatoci pod uslov informaciite da se to~no i celosno preneseni i da se dostapni vo tekot na celiot rok na zadol`itelno ~uvawe.

10.-

(4 ) Licata koi vo soglasnost so carinskite propisi se dol`ni da vodat evidencija mora istata da ja vodat na na~in koj ovozmo`uva povrzanost so dano~nata evidencija i drugata evidencija od stavot (1) na ovoj ~len.

(5) Kako evidencija od stavot (4) na ovoj ~len se smetaat i site carinski dokumenti koi se odnesuvaat na taa evidencija.

(6) Evidencijata treba da bide organizirana i ~uvana, odnosno nositelite na podatoci treba da se ~uvaat na na~in koj ovozmo`uva nivna proverka od strana na carinskiot organ. Za taa cel, licata koi{to se dol`ni da vodat evidencija treba da dadat potrebna pomo{, vklu~uvaj}i i obezbeduvawe na detalno obrazlo`enie za formata, organizacijata i funkcioniraweto na smetkovodstveniot sistem.

^len 16

Site informacii koi se po priroda doverlivi ili se dobieni vrz doverliva osnova, carinskiot organ e dol`en da gi ~uva kako slu`bena tajna. Doverlivite informacii nema da se otkrivaat od strana na carinskiot organ bez soglasnost na liceto ili organot od koe istite se dobieni. Dostavuvaweto na doverlivi informacii e dopu{teno koga so va`e~kite propisi, za za{tita na podatocite, carinskiot organ e dol`en ili ovlasten da gi otkrie ili da gi dade informaciite vo vrska so konkretnite pravni postapki.

^len 17

(1) Liceto u~esnik vo carinskata postapka e dol`no da gi ~uva dokumentite od ~lenot 14 na ovoj zakon zaradi kontrola od strana na carinskiot organ, vo rok propi{an so va`e~kite propisi, no ne pokratko od pet kalendarski godini, bez ogled na kakov nositel na podatoci istite se nao|aat. Rokot po~nuva da se smeta:

a) vo slu~aite na stoka pu{tena vo sloboden promet osven slu~aite od to~kata b) na ovoj stav, ili stoka deklarirana za izvoz, od posledniot den na kalendarskata godina vo koja e prifatena carinskata deklaracija za pu{tawe na stokata vo sloboden promet ili izvoznata carinska deklaracija;

b) vo slu~aite na stoka pu{tena vo sloboden promet so primena na namaleni ili uvozni dava~ki nula vo zavisnost od nejzinata krajna upotreba, od posledniot den na kalendarskata godina vo koja zavr{uva carinskiot nadzor;

v) vo slu~aite na stoka pu{tena vo drugi carinski postapki, od posledniot den na kalendarskata godina vo koja taa carinska postapka e zavr{ena i

g) vo slu~aite koga stokata e smestena vo slobodna zona ili sloboden sklad, od posledniot den na kalendarskata godina vo koja taa e iznesena od slobodnata zona ili slobodniot sklad.

(2) Koga so proverka od strana na carinski organ vo pogled na carinskiot dolg se utvrdi deka mora da se napravi ispravka na opredelen zapis vo evidencijata, rokot za ~uvawe na dokumentite predviden vo stavot (1) na ovoj ~len se prodol`uva za period koj e dovolen za vr{ewe na ispravka i nejzina proverka. Odredbite od ovoj ~len ne ja isklu~uvaat primenata na odredbite na ~lenot 246 od ovoj zakon.

^len 18

Koga za primena na carinskite propisi e utvrden rok, toj rok ne mo`e da se prodol`i, osven ako toa ne e izre~no predvideno so carinskite propisi.

11.-

POGLAVJE 2

OSNOVI ZA UTVRDUVAWE NA UVOZNI, ODNOSNO IZVOZNI DAVA^KI, KAKO I NA DRUGI PROPI[ANI MERKI ZA TRGOVIJA SO STOKA

GLAVA 1

Carinska tarifa i rasporeduvawe na stoka spored Carinska tarifa

^len 19

(1) Koga nastanal carinski dolg, dava~kite koi pretstavuvaat dolg se utvrduvaat vrz osnova na Carinskata tarifa na Republika Makedonija.

(2) Drugite merki propi{ani so propisi so koi se reguliraat posebni oblasti koi se odnesuvaat na trgovija so stoka, koga toa e potrebno, se primenuvaat soglasno so rasporeduvaweto na stokata spored Carinskata tarifa.

(3) Carinskata tarifa na Republika Makedonija gi opfa}a: a) nomenklaturata na stoka izgotvena vrz osnova na Me|unarodnata

konvencija na harmoniziraniot sistem na imiwa i {ifrirani oznaki na stokata (Harmoniziran sistem) i Kombiniranata nomenklatura na Evropskata unija;

b) sekoja druga nomenklatura koja celosno ili delumno se zasnova na nomenklaturata navedena vo to~kata a) na ovoj stav, na koja se dodavaat kakvi bilo ras~lenuvawa i koja e utvrdena so odredbite na propisite koi reguliraat posebni oblasti vo pogled na primenata na tarifnite merki {to se odnesuvaat na trgovijata so stoka;

v) carinskata stapka i iznosot na dava~kite koi se primenuvaat za stokata opfatena so nomenklaturata od to~kata a) na ovoj stav;

g) prefercijalnite tarifni merki sodr`ani vo dogovorite koi Republika Makedonija gi sklu~ila so odredeni zemji ili grupa na zemji, a so koi se predviduva odobruvawe na preferencijalen tarifen tretman;

d) preferencijalni tarifni merki usvoeni ednostrano od Republika Makedonija vo odnos na odredeni zemji, grupa na zemji ili teritorii;

|) avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvoznite dava~ki koi se napla}aat za odredena stoka i

e) drugi tarifni merki propi{ani so drugi propisi.

(4) Namesto carinskata stapka i iznosot na dava~kite od stavot 3 to~ka v) na ovoj ~len, na barawe na deklarantot se primenuvaat merkite od stavot 3 to~ki g), na d) i |) na ovoj ~len koga predmetnata stoka gi ispolnuva propi{anite uslovi.

(5) Koga primenata na merkite od stavot (3) to~ki g), d) i |) na ovoj ~len e ograni~ena na odredena koli~ina na stoka za uvoz, taa primena prestanuva:

a) vedna{ po dostignuvaweto na propi{anoto ograni~uvawe na koli~inata na stoka za uvoz, vo slu~aj na tarifni kvoti i

b) vo soglasnost so va`e~kite propisi, vo slu~aj na tarifni plafoni. (6) Rasporeduvawe na stoka e utvrduvawe, soglasno so va`e~kite propisi, na

tarifni broevi, podbroevi i tarifni oznaki od Carinskata tarifa na Republika Makedonija vo koja navedenata stoka treba da se rasporedi.

(7) Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za ekonomija utvrden vo soglasnost so ministerot za finansii, a po prethodno mislewe od

12.-

ministerot za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo ili drug minister koj rakovodi so organot na dr`avnata uprava od soodvetnata oblast vo zavisnost od vidot na stokata propi{uva avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvoznite dava~ki od stavot (3) to~ka |) na ovoj ~len. Merkite od ovoj stav se propi{uvaat za stoka koja ne se proizveduva vo Republika Makedonija ili ne se proizveduva vo dovolni koli~ini ili ne odgovara na posebnite potrebi na doma{nata industrija. Avtonomnite merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvoznite dava~ki mo`e da se opredelat za opredelen ili neopredelen vremenski period, kako i za ograni~ena ili neograni~ena koli~ina na stoka.

(8) Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za ekonomija utvrden vo soglasnost so ministerot za finansii, a po prethodno mislewe od ministerot za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo ili drug minister koj rakovodi so organot na dr`avnata uprava od soodvetnata oblast vo zavisnost od vidot na stokata, gi propi{uva pobliskite uslovi koi mora da bidat ispolneti za stokata da mo`e da bide predmet na avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvoznite dava~ki, postapkata za voveduvawe na avtonomni merki, kako i na~inot na nivno raspredeluvawe ili koristewe.

^len 20

(1) Povlasten tarifen tretman za odredena stoka zaradi nejziniot vid ili krajna upotreba mo`e da se dade dokolku se ispolnat pobliskite uslovi propi{ani so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon. Koga so ovoj propis e propi{ano deka e potrebno davawe na odobrenie, se primenuvaat ~lenovite 99 i 100 od ovoj zakon.

(2) Za primena na stavot (1) na ovoj ~len poimot "povlasten tarifen tretman" e namaluvawe ili odlo`uvawe na uvoznite dava~ki od ~lenot 4 to~ka 9) na ovoj zakon, kako i vo slu~ai na tarifni kvoti.

GLAVA 2

Poteklo na stoka

Del 1

Nepreferencijalno poteklo na stoka

^len 21

So odredbite na ~lenovite 22, 23, 24 i 25 od ovoj zakon se definira nepreferencijalnoto poteklo na stoka za:

a) primena na Carinskata tarifa na Republika Makedonija so isklu~ok na merkite od ~lenot 19 stav (3) to~ki g) i d) na ovoj zakon;

b) primena na drugi merki razli~ni od tarifni merki utvrdeni so propisite so koi se reguliraat posebni oblasti povrzani so trgovijata so stoka i

v) izgotvuvawe i davawe na uverenija za poteklo.

^len 22

(1) Stoka so poteklo od edna zemja e onaa stoka koja e celosno dobiena ili proizvedena vo taa zemja.

(2) Poimot "stoka celosno dobiena od edna zemja" opfa}a: a) mineralni proizvodi izvadeni vo taa zemja;

13.-

b) rastitelni proizvodi nabrani vo taa zemja; v) `ivi `ivotni rodeni i odgledani vo taa zemja; g) proizvodi dobieni od `ivi `ivotni odgledani vo taa zemja; d) proizvodi od lov ili ribolov izvr{en vo taa zemja; |) proizvodi od morski ribolov i drugi proizvodi izvadeni od moreto nadvor

od teritorijalnite vodi na taa zemja, so plovni objekti registrirani ili zavedeni vo taa zemja i koi plovat pod znameto na taa zemja;

e) stoka dobiena ili proizvedena na brodovi-fabriki od proizvodi navedeni vo to~kata |) na ovoj stav, so poteklo od taa zemja, pod uslov takvite brodovi-fabriki da se registrirani ili zavedeni vo taa zemja i da plovat pod nejzino zname;

`) proizvodi zemeni od morskoto dno ili tloto pod nego nadvor od teritorijalnite vodi, pod uslov taa zemja da ima ekskluzivni prava na iskoristuvawe na morskoto dno ili tloto pod nego;

z) otpadoci i ostatoci dobieni od proizvodni operacii i od ve}e upotrebuvani predmeti, ako tie se sobirani vo taa zemja i ako odgovaraat samo za povtorno dobivawe na surovini i

y) stoka proizvedena vo taa zemja samo od stoka navedena vo to~kite od a) do z) na ovoj stav ili od nea dobieni proizvodi vo koja bilo faza na proizvodstvo.

(3) Za primena na stavot (2) od ovoj ~len poimot "zemja" gi opfa}a i teritorijalnite morski vodi na taa zemja.

^len 23

Stoka ~ie proizvodstvo se vr{i vo pove}e od edna zemja, se smeta deka poteknuva od zemjata kade {to bila podlo`ena na nejzinata posledna, su{tinska, ekonomski opravdana prerabotka ili obrabotka vo objekt opremen za taa namena koja doveduva do izrabotka na nov proizvod ili pretstavuva zna~ajna faza vo taa izrabotka.

^len 24

Sekoja prerabotka ili obrabotka nema pod nikakvi okolnosti da se smeta za dovolna za taka proizvedenata stoka da go stekne potekloto na zemjata kade {to prerabotkata ili obrabotkata e izvr{ena, vo smisla na ~lenot 23 od ovoj zakon, za koja e utvrdeno ili za koja utvrdenite fakti ja opravduvaat pretpostavkata deka nejzina edinstvena cel bila da se izbegnat odredbite koi se primenuvaat vo Republika Makedonija za stoka od odredeni zemji.

^len 25

(1) So carinskite ili drugi propisi na Republika Makedonija so koi se reguliraat posebni oblasti, mo`e da se propi{e zadol`itelno podnesuvawe na dokument kako dokaz za poteklo na stoka.

(2) Pokraj podnesuvaweto na takov dokument od stavot (1) na ovoj ~len, carinskiot organ mo`e, vo slu~aj na osnovani somnevawa, da bara podnesuvawe dopolnitelen dokaz za da se osiguri deka navedenoto poteklo navistina e vo soglasnost so carinskite propisi.

14.-

Del 2

Preferencijalno poteklo na stoka

^len 26

(1) So pravilata za preferencijalno poteklo se propi{uvaat uslovite za steknuvawe na poteklo koi stokata mora da gi ispolni za da se ostvarat povolnostite od merkite od ~lenot 19 stav (3) to~ki g) i d) na ovoj zakon.

(2) Pravilata od stavot (1) na ovoj ~len se utvrduvaat: a) za stoka opfatena vo dogovorite od ~lenot 19 stav (3) to~ka g) na ovoj

zakon, vo tie dogovori i b) za stoka koja gi koristi preferencijalnite tarifni merki od ~lenot

19 stav (3) to~ka d) na ovoj zakon, vo soglasnost so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

GLAVA 3

Vrednost na stoka za carinski potrebi

^len 27

So odredbite od ovaa glava se utvrduva carinskata vrednost na stokata za primena na Carinskata tarifa i na drugi merki koi ne se povrzani so Carinskata tarifa, a koi se uredeni so posebni propisi koi se odnesuvaat na trgovija so stoka.

^len 28

(1) Carinskata vrednost na uvezenata stoka e transakciskata vrednost, a toa e vistinski platena cena ili cena koja treba da se plati za stokata koga e prodadena za izvoz vo carinskoto podra~je na Republika Makedonija, prilagodena, tamu kade {to e toa potrebno, vo soglasnost so ~lenovite 35 i 36 od ovoj zakon pod uslov:

a) kupuva~ot da nema ograni~uvawa vo pogled na raspolagawe ili upotreba na stokata, osven ograni~uvawata koi: - se predvideni so propisite na Republika Makedonija, - ja opredeluvaat geografskata oblast vo koja stokata mo`e da se

preprodava ili - ne vlijaat zna~itelno vrz vrednosta na stokata;

b) proda`bata ili cenata da ne podle`at na nekoi uslovi ili obvrski ~ija vrednost ne mo`e da se utvrdi vo pogled na stokata koja se vrednuva;

v) nieden del od prihodot od koja bilo idna preproda`ba, raspolagawe ili upotreba na stokata od strana na kupuva~ot nema direktno ili indirektno da pripadne na prodava~ot, osven dokolku mo`e da se izvr{i soodvetno prilagoduvawe soglasno so ~lenot 35 od ovoj zakon i

g) kupuva~ot i prodava~ot da ne se zaemno povrzani, ili ako se povrzani, transakciskata vrednost da e prifatliva za carinskite potrebi vo soglasnost so stavot (2) od ovoj ~len.

(2) a) Pri utvrduvawe dali transakciskata vrednost e prifatliva za primena na stavot (1) od ovoj ~len, samiot fakt deka kupuva~ot i prodava~ot se zaemno povrzani ne e dovolna pri~ina transakciskata vred-nost da se smeta za neprifatliva. Vo takov slu~aj treba da se ispitaat okolnostite pod koi se vr{i proda`bata i transakciskata vrednost se

15.-

prifa}a pod uslov povrzanosta da ne vlijaela na cenata. Ako od informaciite dobieni od deklarantot ili od drugi izvori carinskiot organ ima pri~ini da smeta deka povrzanosta vlijaela na cenata, ovie pri~ini treba da mu gi soop{ti na deklarantot i da mu dade soodvetna mo`nost za negov odgovor. Na barawe na deklarantot, takvite pri~ini mu se dostavuvaat vo pismena forma;

b) Pri proda`bata me|u povrzani lica, transakciskata vrednost se smeta za prifatliva, a stokata se vrednuva vo soglasnost so odredbite od stavot (1) na ovoj ~len, sekoga{ koga deklarantot }e doka`e deka takvata vrednost e pribli`no ednakva na edna od slednive vrednosti koi nastanale vo ist ili pribli`no ist vremenski period: 1) transakciskata vrednost pri proda`bi, me|u kupuva~i i prodava~i koi

ne se zaemno povrzani, na identi~na ili sli~na stoka za izvoz vo Republika Makedonija;

2) carinskata vrednot na identi~na ili sli~na stoka, utvrdena vo soglasnost so ~lenot 32 od ovoj zakon i

3) carinskata vrednost na identi~na ili sli~na stoka, utvrdena vo soglasnost so ~lenot 33 od ovoj zakon.

Pri primena na prethodnite proverki, treba da se zemat predvid poka`anite razliki vo komercijalnite nivoa, koli~inite, elementite nabrojani vo ~lenot 35 od ovoj zakon i tro{ocite koj pa|aat na tovar na prodava~ot pri proda`bata vo koja prodava~ot i kupuva~ot ne se povrzani, a koi ne se prika`ani pri proda`ba vo koja prodava~ot i kupuva~ot se povrzani.

v) Kriteriumite navedeni vo stavot (2) to~ka b) od ovoj ~len se primenuvaat po barawe na deklarantot i toa samo zaradi sporedbeni potrebi, a ne i za zamena na vrednostite.

(3) a) Vistinski platena cena ili cena koja treba da se plati e vkupnoto pla}awe koe e izvr{eno ili koe treba da se izvr{i od strana na kupuva~ot kon ili vo korist na prodava~ot za uvezenata stoka i gi sodr`i site pla}awa koi se izvr{eni ili treba da se izvr{at kako uslov za proda`ba na uvezenata stoka od kupuva~ot kon prodava~ot ili od kupuva~ot kon drugo lice za zadovoluvawe na obvrskata na prodava~ot. Pla}aweto ne e potrebno sekoga{ da se izvr{uva so prenos na pari. Pla}aweto mo`e da se izvr{i preku akreditiv ili prenoslivi instru-menti, na direkten ili indirekten na~in i

b) Aktivnosti, vklu~uvaj}i i marketing aktivnosti, koi gi prezema kupuva~ot na svoja smetka, razli~ni od onie za koi e propi{ano prilagoduvawe na vrednosta vo soglasnost so ~lenot 35 od ovoj zakon, ne se smetaat kako indirektno pla}awe kon prodava~ot, iako mo`e da se smeta deka tie se od korist za prodava~ot ili bile prezemeni vo dogovor so prodava~ot. Tro{ocite za ovie aktivnosti ne se dodavaat na cenata koja e vistinski platena ili cenata koja treba da se plati pri utvrduvawe na carinskata vrednost na uvezenata stoka.

^len 29

(1) a) Ako carinskata vrednost na uvezenata stoka ne mo`e da se utvrdi vo soglasnost so ~lenot 28 od ovoj zakon, kako carinska vrednost se smeta transakciska vrednost na identi~na stoka, prodadena za izvoz vo

16.-

Republika Makedonija i izvezena vo isto ili pribli`no isto vreme, kako i stokata koja se vrednuva.

b) Koga se primenuva ovoj ~len, pri utvrduvaweto na carinskata vrednost, se upotrebuva transakciska vrednost na identi~na stoka koja se prodava na isto komercijalno nivo i glavno vo ista koli~ina, kako i stokata koja se vrednuva. Koga takva proda`ba ne e pronajdena, se upotrebuva transakciska vrednost na identi~na stoka prodadena na razli~no komercijalno nivo i/ili vo razli~na koli~ina, so potrebno prilagoduvawe zaradi razlikite vo komercijalnoto nivo i/ili koli~inata, a pod uslov takvoto prila-goduvawe da mo`e da se izvr{i vrz osnova na dokazi od koi jasno proizleguva opravdanosta i to~nosta na prilagoduvaweto, bez ogled na toa dali so prilagoduvaweto se zgolemuva i/ili se namaluva vrednosta.

(2) Koga tro{ocite navedeni vo ~lenot 35 stav (1) to~ka d) od ovoj zakon se vklu~eni vo transakciskata vrednost, treba da se napravi prilagoduvawe zaradi zemawe predvid na zna~itelnite razliki na tie tro{oci me|u uvezenata stoka i identi~nata stoka, a koi proizleguvaat od razli~nata oddale~enost i vidot na transportot.

(3) Ako pri primena na ovoj ~len e pronajdena pove}e od edna transakciska vrednost na identi~na stoka, za utvrduvawe na carinskata vrednost na uvezenata stoka se upotrebuva najniskata takva vrednost.

^len 30

(1) a) Ako carinskata vrednost na uvezenata stoka ne mo`e da se utvrdi vo soglasnost so ~lenovite 28 i 29 od ovoj zakon, kako carinska vrednost se smeta transakciska vrednost na sli~na stoka, prodadena za izvoz vo Republika Makedonija i izvezena vo isto ili pribli`no isto vreme, kako i stokata koja se vrednuva.

b) Koga se primenuva ovoj ~len, pri utvrduvaweto na carinskata vrednost, se upotrebuva transakciska vrednost na sli~na stoka koja se prodava na isto komercijalno nivo i glavno vo ista koli~ina, kako i stokata koja se vrednuva. Koga takva proda`ba ne e pronajdena, se upotrebuva transakciska vrednost na sli~na stoka prodadena na razli~no komercijalno nivo i/ili vo razli~na koli~ina, so potrebno prila-goduvawe zaradi razlikite vo komercijalnoto nivo i/ili koli~inata, a pod uslov takvoto prilagoduvawe da mo`e da se izvr{i vrz osnova na dokazi od koi jasno proizleguva opravdanosta i to~nosta na prilagoduvaweto, bez ogled na toa dali so prilagoduvaweto se zgolemuva i/ili se namaluva vrednosta.

(2) Koga tro{ocite navedeni vo ~lenot 35 stav (1) to~ka d) od ovoj zakon se vklu~eni vo transakciskata vrednost, treba da se napravi prilagoduvawe zaradi zemawe predvid na zna~itelnite razliki na tie tro{oci me|u uvezenata stoka i sli~nata stoka, a koi proizleguvaat od razli~nata oddale~enost i vidot na transportot.

(3) Ako pri primena na ovoj ~len e pronajdena pove}e od edna transakciska vrednost na sli~na stoka, za utvrduvawe na carinskata vrednost na uvezenata stoka se upotrebuva najniskata takva vrednost.

17.-

^len 31

Ako carinskata vrednost na uvezenata stoka ne mo`e da se utvrdi vo soglasnost so ~lenovite 28, 29 i 30 od ovoj zakon, carinskata vrednost se utvrduva vo soglasnost so ~lenot 32 od ovoj zakon. Ako carinskata vrednost ne mo`e da se utvrdi vo soglasnost so ~lenot 32 od ovoj zakon, carinskata vrednost se utvrduva vo soglasnost so ~lenot 33 od ovoj zakon, osven vo slu~aj koga deklarantot bara da se zameni redosledot na primenata na ~lenovite 32 i 33 od ovoj zakon.

^len 32

(1) a) Ako uvezenata stoka ili identi~na ili sli~na uvezena stoka e prodadena vo Republika Makedonija vo ista sostojba kako {to bila uvezena, carinskata vrednost na uvezenata stoka, soglasno so odredbite na ovoj ~len, treba da se utvrdi vrz osnova na edine~na cena po koja uvezenata stoka ili identi~na ili sli~na uvezena stoka, vo takva sostojba, vo najgolema vkupna koli~ina, e prodadena na lica koi ne se povrzani so licata od koi ja kupuvaat stokata, vo isto ili pribli`no isto vreme na uvoz na stokata {to se vrednuva, pod uslov cenata da se namali za iznosot na: 1) voobi~aenite provizii koi obi~no se pla}aat ili koi se dogovoreni da

se pla}aat ili voobi~aeni zgolemuvawa koi se pravat zaradi ostvaruvawe na profit i op{ti tro{oci (vklu~uvaj}i direktni i indirektni tro{oci za marketing na predmetnata stoka) vo vrska so proda`bata vo Republika Makedonija za uvezena stoka od ista klasa ili vid;

2) voobi~aenite tro{oci za transport i osiguruvawe i drugi tro{oci vo vrska so transportot i osiguruvaweto nastanati vo Republika Makedonija;

3) tro{ocite navedeni vo ~lenot 35 stav (1) to~ka d) od ovoj zakon, tamu kade {to se primenuvaat i

4) uvoznite dava~ki i drugi dava~ki koi se pla}aat vo Republika Makedonija pri uvoz ili proda`ba na stoka.

(b) Ako nitu uvezenata stoka nitu identi~na ili sli~na uvezena stoka ne e prodadena vo isto ili pribli`no isto vreme na uvoz na stokata koja se vrednuva, carinskata vrednost na stokata koja podle`i na odredbite od stavot (1) to~ka a) na ovoj ~len se utvrduva vrz osnova na edine~na cena po koja uvezenata stoka ili identi~na ili sli~na uvezena stoka e prodadena vo Republika Makedonija vo sostojba kako {to e uvezena, vo najran datum po uvozot na stokata koja se vrednuva, no pred istekot na 90 dena posle takviot uvoz.

(2) Ako vo Republika Makedonija ne e prodadena uvezenata stoka ili identi~na ili sli~na uvezena stoka vo sostojba kako {to e uvezena, vo toj slu~aj, ako uvoznikot toa go bara, carinskata vrednost }e se utvrdi vrz osnova na edine~na cena po koja uvezenata stoka, posle natamo{na prerabotka, e prodadena vo najgolema vkupna koli~ina na lica vo Republika Makedonija koi ne se povrzani so licata od koi ja kupuvaat stokata, pod uslov pri vrednuvaweto da se zeme predvid vrednosta dodadena so takvata prerabotka i namaluvawata navedeni vo stavot (1) to~ka a) od ovoj ~len.

18.-

^len 33

(1) Carinskata vrednost na uvezenata stoka soglasno so odredbite na ovoj ~len se utvrduva vrz osnova na presmetkovnata vrednost. Presmetkovnata vrednost pretstavuva zbir od:

a) vrednosta na materijalite i tro{ocite za proizvodstvo ili drugi vidovi na prerabotki primeneti vo proizvodstvoto na uvezenata stoka;

b) iznosot na profitot i op{tite tro{oci koi se ednakvi na iznosot koj voobi~aeno se iska`uva pri proda`ba na stoka od ista klasa ili vid kako {to e stokata koja se vrednuva, a koi se napraveni od proizvoditeli vo zemjata izvoznik za izvoz vo Republika Makedonija i

v) cenata ili vrednosta na site drugi tro{oci navedeni vo ~lenot 35 stav (1) to~ka d) od ovoj zakon.

(2) Ne mo`e da se bara nitu pak da se prisiluva koe bilo lice koe ne e rezident na Republika Makedonija da ovozmo`i pregled ili da dozvoli pristap do koja bilo smetka ili drug dokument zaradi utvrduvawe na presmetkovnata vrednost. Carinskiot organ mo`e da gi proveri podatocite koi se dadeni od strana na proizvoditelot na stokata zaradi utvrduvawe na carinskata vrednost soglasno so ovoj ~len, vo nekoja druga zemja, so prethodna soglasnost od strana na proizvoditelot i pod uslov navremeno da bidat izvesteni vlastite na zemjata i tie da ne se sprotivstavuvaat na proverkata.

^len 34

(1) Ako carinskata vrednost na uvezenata stoka ne mo`e da se utvrdi vrz osnova na ~lenovite 28, 29, 30, 31, 32 i 33 od ovoj zakon, taa se utvrduva, vrz osnova na podatoci koi se na raspolagawe vo Republika Makedonija, so upotreba na opravdani sredstva koi se vo soglasnost so principite i so odredbite sodr`ani vo:

- Dogovorot za primena na ~lenot 7 od Op{tiot dogovor za carini i trgovija od 1994 godina,

- ~lenot 7 od Op{tiot dogovor za carini i trgovija od 1994 godina i - ~lenot 27 zaklu~no so ~lenot 45 od ovoj zakon.

(2) Soglasno so odredbite od ovoj ~len, carinskata vrednost ne mo`e da se utvrdi vrz osnova na:

a) proda`nata cena vo Republika Makedonija na stoka proizvedena vo Republika Makedonija;

b) sistem koj ovozmo`uva, za carinski potrebi, prifa}awe na povisokata od dve alternativni vrednosti;

v) cenata na stokata na doma{en pazar vo zemjata izvozni~ka; g) tro{ocite za proizvodstvo, osven onie presmetkovni vrednosti koi se

utvrduvaat za identi~na ili sli~na stoka vo soglasnost so odredbite na ~lenot 33 od ovoj zakon;

d) cenata na stokata za izvoz vo nekoja druga zemja, a ne vo Republika Makedonija;

|) minimalni carinski vrednosti ili e) proizvolni ili izmisleni vrednosti.

19.-

Na barawe na uvoznikot, istiot pismeno se izvestuva za carinskata vrednost koja e utvrdena soglasno so odredbite od ovoj ~len i za metodite primeneti pri utvrduvawe na ovaa vrednost.

^len 35

(1) Pri utvrduvawe na carinska vrednost soglasno so ~lenot 28 od ovoj zakon, kon vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati za uvezenata stoka, se dodavaat:

a) vo onaa mera vo koja pa|aat na tovar na kupuva~ot, a ne se vklu~eni vo vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati za stokata: 1) provizii i posredni~ki provizii, osven kupovni provizii; 2) tro{oci za ambala`a koi za carinski potrebi se smetaat kako celina

so stokata smestena vo nea i 3) tro{oci za pakuvawe bez ogled na toa dali se raboti za rabotna raka

ili za materijali; b) vrednosta, soodvetno raspredelena, za slednata stoka i uslugi koi od

strana na kupuva~ot se obezbedeni na direkten ili indirekten na~in, besplatno ili so namaleni tro{oci, upotrebeni vo proizvodstvoto i proda`bata za izvoz na uvezenata stoka, vo onaa mera vo koja takvata vrednost ne bila vklu~ena vo vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati: 1) materijali, komponenti, delovi i sli~ni predmeti vgradeni vo

uvezenata stoka; 2) alati, matrici, kalapi i sli~ni predmeti upotrebeni za proizvodstvo

na uvezenata stoka; 3) materijali potro{eni vo proizvodstvoto na uvezenata stoka i 4) in`enering, razvoj, umetni~ka rabota, dizajnirawe i planovi i crte`i

izvr{eni nadvor od Republika Makedonija, a koi se neophodni za proizvodstvo na uvezenata stoka;

v) tantiemite (nadomestoci ili procent od prihodot koi se pla}aat na nositelot na pravoto od intelektualna sopstvnost) i tro{oci za licenci vo vrska so stokata koja se vrednuva, a koi kupuva~ot mora da gi plati direktno ili indirektno, kako uslov za proda`ba na stokata koja se vrednuva, vo onaa mera vo koja takvite tantiemi i tro{oci za licenci ne se vklu~eni vo vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati;

g) vrednosta na koj bilo del od prihodot pri koja bilo natamo{na preproda`ba, raspolagawe ili koristewe na uvezenata stoka {to direktno ili indirektno mu se pla}a na prodava~ot i

d) 1) tro{ocite za transport i osiguruvawe na uvezenata stoka do mestoto na vnesuvawe vo carinskoto podra~je na Republika Makedonija i

2) tro{ocite za natovar, istovar i manipulacija povrzani so transportot na uvezenata stoka do mestoto na vnesuvawe vo carinskoto podra~je na Republika Makedonija.

(2) Dodatocite na vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati se utvrduvaat vo soglasnost so ovoj ~len, samo vrz osnova na objektivni i merlivi podatoci.

(3) Pri utvrduvawe na carinskata vrednost nema da se dodavaat nikakvi dodatoci na cenata koja e vistinski platena ili cenata koja treba da se plati, osven onie koi se predvideni vo soglasnost so ovoj ~len.

20.-

(4) Vo ovaa glava pod "kupovni provizii" se podrazbiraat tro{oci koi uvoznikot gi platil na svojot zastapnik za uslugite za zastapuvawe vo stranstvo pri kupuvawe na stokata koja se vrednuva.

(5) Po isklu~ok na stavot (1) to~ka v) od ovoj ~len: a) tro{ocite nastanati za pravoto na reprodukcija na uvezenata stoka vo

Republika Makedonija ne se dodavaat kon vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati za uvezenata stoka pri utvrduvawe na carinskata vrednost i

b) pla}awata izvr{eni od kupuva~ot za pravo na distribucija ili preproda`ba na uvezenata stoka ne se dodavaat kon vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati za uvezenata stoka ako takvite pla}awa ne se uslov za proda`ba za izvoz na stokata vo Republika Makedonija.

^len 36

Pod uslov, koga posebno se odvoeni od vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati, vo carinskata vrednost ne se vklu~uvaat:

a) tro{ocite za transport na stokata posle nejzinoto pristignuvawe vo mestoto na vnesuvawe vo carinskoto podra~je na Republika Makedonija;

b) tro{ocite za montirawe, izgradba, sklopuvawe, odr`uvawe ili tehni~ka pomo{ nastanati posle uvozot na industriski postrojki, ma{ini ili oprema;

v) tro{ocite za kamati koi proizleguvaat od finansiskiot dogovor sklu~en so kupuva~ot i povrzani so kupuvaweto na uvezenata stoka, bez ogled dali sredstvata se obezbedeni od prodava~ot ili od drugo lice, pod uslov finansiskiot dogovor da bil sklu~en vo pismena forma i ako toa se bara, kupuva~ot da mo`e da doka`e deka: - takvata stoka e navistina prodadena po cenata deklarirana kako

vistinski platena cena ili cena koja treba da se plati i - iska`anata kamatna stapka ne go nadminuva nivoto na voobi~aena

kamatna stapka za takvi transakcii i toa vo vreme koga vo zemjata e odobreno finansiraweto;

g) tro{ocite za dobivawe na pravoto za reprodukcija na uvezenata stoka vo Republika Makedonija;

d) kupovni provizii i |) uvozni dava~ki ili drugi dava~ki koi se pla}aat vo Republika Makedonija

pri uvozot ili proda`ba na stokata.

^len 37

Site namaluvawa na cenata ne se vklu~uvaat vo carinskata vrednost, vo soglasnost so ~lenot 28 od ovoj zakon, ako se dogovoreni pred izvr{eniot uvoz i ostvareni vo dogovoreniot rok.

^len 38

Carinskata vrednost na stokata {to se uvezuva bez pla}awe na protivvrednost se utvrduva vrz osnova na odredbite na ~lenovite 29 do 34 od ovoj zakon.

21.-

^len 39

(1) Po isklu~ok na odredbite na ~lenovite 27 do 45 od ovoj zakon, pri utvrduvaweto na carinskata vrednost na uvezeni nositeli na podatoci koi sodr`at podatoci ili programski instrukcii nameneti za upotreba vo ma{inite za avtomatska obrabotka na podatoci, se zemaat predvid samo tro{ocite ili vrednosta na nositelite na podatoci. Carinskata vrednost na uvezenite nositeli na podatoci ili instrukcii, nema da gi vklu~uva tro{ocite ili vrednosta na podatocite ili instrukciite, pod uslov tie tro{oci ili vrednosti da se odvoeni od tro{ocite ili vrednosta na nositelite na podatoci.

(2) Za celite na ovoj ~len: a) izrazot "nositeli na podatoci" ne se odnesuva na integrirani kola,

poluprovodnici i sli~ni napravi ili proizvodi vo koi se vgradeni takvi integrirani kola ili napravi i

b) izrazot "podatoci ili instrukcii" ne se odnesuva na zvu~ni, kinematografski ili video zapisi.

^len 40

(1) Ako se uvezuva stoka, za koja e dogovorena obvrska soglasno so ~lenot 35 stav (1) to~ki b), v) i g) na ovoj zakon, uvoznikot e dol`en toa da go navede vo carinskata deklaracija.

(2) Uvoznikot e dol`en na nadle`niot carinski organ da ja prijavi preproda`bata, raspolagaweto ili koristeweto na uvezenata stoka od koja proizleguva pla}awe na opredelen iznos na prodava~ot vo soglasnost so ~lenot 35 stav (1) to~ka g) od ovoj zakon, najdocna vo rok od 30 dena od denot na pla}aweto.

^len 41

(1) Ako vo edna pratka se nao|aat pove}e vidovi na stoka koja se carini po razli~ni carinski stapki, tro{ocite za kupuvawe na stokata iska`ani vo vkupen iznos za celata pratka, kako i tro{ocite za transport, osiguruvawe i dostavuvawe, se presmetuvaat srazmerno na vrednosta na sekoj vid stoka.

(2) Po isklu~ok od stavot (1) na ovoj ~len, carinskiot organ mo`e, na barawe na deklarantot, tro{ocite od stavot (1) na ovoj ~len koi se odnesuvaat na pove}e vidovi na stoka vo edna pratka da gi dodade kon vrednosta na onaa stoka za koja uvoznite dava~ki se najvisoki.

^len 42

(1) Carinskiot organ mo`e vo carinskata postapka da gi bara od deklarantot site dokumenti i podatoci koi se potrebni za utvrduvawe na carinskata vrednost spored ~lenovite 28 do 36 na ovoj zakon.

(2) Odredbite od ~lenovite 27 do 45 na ovoj zakon nema da go ograni~at i da go dovedat vo pra{awe pravoto na carinskiot organ da ja utvrdi vistinitosta i ispravnosta na koja bilo izjava, dokument ili deklaracija podnesena zaradi utvrduvawe na carinskata vrednost.

(3) Ako fakturata od opravdani pri~ini ne e prilo`ena, odnosno ako carinskiot organ ima osnovani somnevawa deka vrednosta na stokata {to e navedena vo fakturata ne odgovara na odredbite za transakciska vrednost od ovoj zakon, carinskata vrednost se utvrduva vrz osnova na odredbite od ~lenovite 29 do 34 na ovoj zakon.

22.-

(4) Na pismeno barawe, uvoznikot ima pravo na pismeno objasnuvawe od carinskiot organ za na~inot na utvrduvawe na carinskata vrednost na uvezenata stoka.

^len 43

Ako vo postapkata na utvrduvawe na carinskata vrednost e potrebno da se izvr{i konverzija na stranska vo doma{na valuta, stranskata valuta se presmetuva vo doma{na valuta spored sredniot kurs utvrden od Narodnata banka na Republika Makedonija. Na~inot na primena na sredniot kurs vo postapkata na utvrduvawe na carinskata vrednost go propi{uva ministerot za finansii.

^len 44

Ako vo postapkata na utvrduvawe na carinskata vrednost na uvezenata stoka e potrebno da se odlo`i kone~noto utvrduvawe na carinskata vrednost, stokata mo`e da se pu{ti na deklarantot, pod uslov da se podnese garancija za obezbeduvawe na pla}aweto na carinskiot dolg, vo soglasnost so ~lenovite 204, 208, 210, 211, 213, 214 i 215 od ovoj zakon, vo iznos koj go pokriva kone~noto pla}awe na carinskiot dolg koj bi mo`el da nastane.

^len 45

Odredbite od ovaa glava ne ja isklu~uvaat primenata na posebnite odredbi od ovoj zakon ili od propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon koi se odnesuvaat na utvrduvawe na vrednosta, za carinski potrebi, na stokata pu{tena vo sloboden promet otkako i bil odreden drug vid na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka.

POGLAVJE 3

ODREDBI KOI SE PRIMENUVAAT NA STOKA VNESENA VO CARINSKOTO PODRA^JE DO ODREDUVAWE NA CARINSKI

DOZVOLENO POSTAPUVAWE ILI UPOTREBA NA STOKA

GLAVA 1

Vnesuvawe na stoka vo carinskoto podra~je

^len 46

(1) Stranska stoka mo`e da se vnese na carinskoto podra£je preku carinski grani£ni premini vo vremeto koga tie se otvoreni za promet.

(2) Carinskite grani£ni premini preku koi se vr{i promet na patnici ili stoka vo soglasnost so carinskite ili drugite propisi i nivnata kategorizacija, gi opredeluva Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot za finansii. Za proektirawe, gradba i rekonstrukcija na objekti na carinskite grani~ni premini e potrebna soglasnost od ministerot za finansii po prethodno mislewe od direktorot na Carinskata uprava.

(3) Prometot na stoka koja podle`i na fitosanitarna, veterinarna ili druga propi{ana kontrola, e dozvolen samo preku grani~nite premini koi vo soglasnost so propisite od soodvetnata oblast se odredeni za vnesuvawe i iznesuvawe na takva stoka.

(4) Vo slu~aj na vonredni okolnosti, vi{a sila, naru{uvawe na javen red i mir od pogolem obem i zagrozuvawe na bezbednosta na zemjata Vladata na

23.-

Republika Makedonija mo`e da odredi vnesuvawe ili iznesuvawe na stoka ili na odreden vid na stoka samo preku odredeni grani~ni premini.

^len 47

(1) Stokata koja e vnesena vo carinskoto podra~je e predmet na carinski nadzor od momentot na nejzinoto vnesuvawe. Takvata stoka mo`e da bide predmet na kontrola od carinskiot organ vo soglasnost so va`e~kite propisi.

(2) Stokata ostanuva pod carinski nadzor se dodeka e potrebno da se odredi nejziniot carinski status. Vo slu~aj na stranska stoka, ne isklu~uvaj}i ja primenata na £lenot 95 stav (1) od ovoj zakon, stokata ostanuva pod carinski nadzor dodeka nejziniot carinski status ne se promeni, odnosno dodeka ne se vnese vo slobodna zona ili sloboden sklad, povtorno izveze ili uni{ti soglasno so £lenot 191 od ovoj zakon.

^len 48

(1) Stokata vnesena vo carinskoto podra£je bez odlo`uvawe se prenesuva od liceto koe ja vnelo, po pat i spored upatstva opredeleni od carinski organ do:

a) carinskiot organ na grani£niot premin ili do drugo mesto opredeleno ili odobreno od carinski organ ili

b) slobodna zona, dokolku stokata se nosi direktno po: - voden ili vozdu{en pat ili - po kopnen pat bez preminuvawe preku drugi delovi na carinskoto

podra£je koga slobodnata zona se nao|a na kopnenata granica na Republika Makedonija i druga zemja.

(2) Za carinski organ od stavot (1) to~ka a) na ovoj ~len se smeta najbliskiot carinski organ po pominuvawe na grani~nata linija, zemaj}i go predvid najkratkiot voobi~aen pat.

(3) Lice koe prezema obvrska za prevezuvawe na stokata po nejzinoto vnesuvawe vo carinskoto podra£je, me|u drugoto i kako rezultat na pretovar, e odgovorno za pridr`uvawe kon obvrskata propi{ana vo stavot (1) od ovoj £len.

(4) Odredbite od stavot (1) to~ka a) na ovoj ~len ne ja isklu~uvaat primenata na koj bilo od va`e~kite propisi vo pogled na turisti~kiot, pograni~niot, po{tenskiot promet ili prometot od nezna~itelna ekonomska va`nost, pod uslov so toa da ne e zagrozena mo`nosta za sproveduvawe na carinskiot nadzor i carinskata kontrola.

(5) Odredbite od stavot (1) na ovoj ~len ne se primenuvaat na stoka koja{to se nao|a na vozduhoplovi koi pominuvaat preku vozdu{niot prostor na Republika Makedonija, a koi kako krajno odredi{te nemaat predvideno aerodrom vo Republika Makedonija.

^len 49

(1) Koga poradi nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila, obvrskite od ~lenot 48 stav (1) na ovoj zakon ne mo`at da se ispolnat, liceto koe taa obvrska e dol`no da ja ispolni ili sekoe drugo lice koe prezema dejstvija namesto nego, bez odlo`uvawe go informira nadle`niot carinskiot organ za nastanatata situacija. Koga nepredvidlivite okolnosti ili vi{ata sila ne predizvikuvaat potpolno gubewe na stokata carinskiot organ, isto taka, }e bide informiran i za to~noto mesto kade {to se nao|a stokata.

24.-

(2) Koga poradi nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila, vozduhoplov opfaten so ~lenot 48 stav (5) od ovoj zakon e prinuden privremeno da se prizemji na carinskoto podra~je i pritoa ne mo`e da se ispolni obvrskata od ~lenot 48 stav (1) na ovoj zakon, liceto koe go dovelo vozduhoplovot vo carinskoto podra~je ili drugo lice koe prezema dejstvija namesto nego, bez odlo`uvawe go informira carinskiot organ za nastanatata situacija.

(3) Carinskiot organ gi opredeluva merkite koi se prezemaat za ovozmo`uvawe na carinski nadzor na stokata od stavot (1) na ovoj ~len, kako i za onaa stoka koja se nao|a vo vozduhoplovot soglasno so stavot (2) na ovoj ~len, a koga e toa potrebno i merkata stokata da bide dopolnitelno dostavena do carinskiot organ ili na drugo mesto opredeleno ili odobreno od carinskiot organ.

GLAVA 2

Stavawe na uvid na stoka na carinski organ

^len 50

(1) Stoka koja soglasno so ~lenot 48 stav (1) to£ka a) od ovoj zakon pristignuva do carinskiot organ na grani£niot premin ili na drugo mesto koe{to carinskiot organ go opredelil ili odobril, se stava na uvid na carinskiot organ od strana na liceto koe ja vnelo vo carinskoto podra~je ili ako e potrebno, od strana na liceto koe ja prezelo odgovornosta za prevoz na stokata po nejzinoto vnesuvawe.

(2) Carinskiot organ gi opredeluva mestata vo koi stokata se stava na uvid i se sproveduvaat carinskite formalnosti.

^len 51

Odredbite od ~lenot 50 na ovoj zakon ne ja isklu~uvaat primenata na propisite koi se odnesuvaat na stoka koja: a) patnicite ja nosat so sebe i b) e stavena vo carinska postapka, no ne e stavena na uvid na carinskiot organ.

^len 52

Od momentot na stavawe na stokata na uvid, a zaradi odreduvawe na carinski dozvolenoto postapuvawe ili upotreba na stoka, taa mo`e da bide pregledana i da se zemat mostri so odobrenie na carinskiot organ. Odobrenieto se dava na barawe na liceto ovlasteno da go odredi takvoto postapuvawe ili upotreba na stokata.

GLAVA 3

Zbirna deklaracija i istovar na stoka stavena na uvid na carinski organ

^len 53

(1) Za stokata stavena na uvid na carinski organ, osven za stokata od £lenot 55 na ovoj zakon, se podnesuva zbirna deklaracija.

(2) Zbirna deklaracija se podnesuva koga stokata se stava na uvid na carinskiot organ. Carinskiot organ mo`e da odobri podnesuvawe na zbirna deklaracija vo rok koj ne go nadminuva prviot raboten den po denot koga stokata e stavena na uvid na carinskiot organ.

25.-

^len 54

(1) Zbirna deklaracija se podnesuva na obrazec propi{an so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon. Carinskiot organ, kako zbirna deklaracija, mo`e da dozvoli upotreba i na drug komercijalen ili slu`ben dokument koj gi sodr`i site podatoci potrebni za identifikacija na stokata.

(2) Zbirna deklaracija se podnesuva od strana na liceto: a) koe ja vnelo stokata vo carinskoto podra~je, ili koe bilo lice koe ja

prezelo odgovornosta za prevezuvawe na stokata po nejzinoto vnesuvawe i b) vo ~ie ime prezemaat dejstvija licata od to~kata a) na ovoj stav.

^len 55

Bez da se isklu~i primenata na odredbite od carinskite i drugite propisi koi se odnesuvaat na stoka koja ja uvezuvaat patnici i po{tenskite pratki, carinskiot organ mo`e da odobri da ne se podnese zbirna deklaracija, pod uslov toa da ne go zagrozuva carinskiot nadzor na stokata i koga pred istekot na rokot od £lenot 53 na ovoj zakon se izvr{eni formalnostite potrebni za odreduvawe na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stokata.

^len 56

(1) Stokata mo`e da se istovari ili pretovari od transportno sredstvo so koe se prevezuva samo so odobrenie od carinskiot organ i toa na mesta koi se odredeni ili odobreni od carinskiot organ. Takvo odobrenie ne e potrebno vo slu~aj na neposredna opasnost koja nametnuva potreba od iten istovar na celata stoka ili na del od stokata. Za takov slu£aj carinskiot organ mora vedna{ da bide informiran.

(2) Zaradi proverka na stokata i transportnite sredstva so koi taa se prevezuva, carinskiot organ mo`e vo sekoe vreme da bara stokata da se istovari i raspakuva.

^len 57

Bez odobrenie na carinskiot organ stokata ne smee da se premestuva od mestoto na koe prethodno bila stavena.

GLAVA 4

Obvrska za odreduvawe na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka stavena na uvid na carinski organ

^len 58

Za stranska stoka stavena na uvid kaj carinski organ, se odreduva carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka dozvoleno za taa stranska stoka.

^len 59

(1) Koga stokata e opfatena so zbirna deklaracija, formalnostite potrebni za odreduvawe na carinski dozvolenoto postapuvawe ili upotreba na stokata mora da se izvr{at vo rok od 20 dena od denot na podnesuvaweto na zbirnata deklaracija.

(2) Po isklu~ok od stavot (1) na ovoj ~len, vo zavisnost od okolnostite, carinskiot organ mo`e da opredeli pokus rok ili da odobri prodol`uvawe na

26.-

rokot od stavot (1) na ovoj ~len. Prodol`uvaweto na rokot ne smee da bide podolgo od stvarnite potrebi koi se opravdani so ogled na okolnostite.

GLAVA 5

Privremeno ~uvawe na stoka

^len 60

Se do momentot na odreduvawe na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka, stokata stavena na uvid na carinski organ, ima tretman na privremeno ~uvana stoka (vo natamo{niot tekst: privremeno ~uvana stoka).

^len 61

(1) Privremeno ~uvana stoka se ~uva samo na mesta odobreni od carinskiot organ na na~in opredelen od toj organ.

(2) Carinskiot organ mo`e da bara liceto koe ja poseduva stokata da podnese garancija za obezbeduvawe na pla}awe na carinski dolg koj mo`e da nastane soglasno so ~lenot 218 ili 219 od ovoj zakon.

^len 62

Privremeno ~uvana stoka mo`e da bide predmet samo na formi na rakuvawe koi obezbeduvaat odr`uvawe na stokata vo nepromeneta sostojba bez da se promeni nejziniot izgled ili tehni~ki svojstva. Odredbite od ovoj ~len ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 52 od ovoj zakon.

^len 63

(1) Ako formalnostite potrebni za odreduvawe na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka ne zapo~nat vo rokot predviden vo ~lenot 59 od ovoj zakon, carinskiot organ bez odlo`uvawe gi prezema site merki, vklu~uvaj}i i proda`ba, zaradi regulirawe na nastanatata sostojba.

(2) Carinskiot organ mo`e da odredi, na rizik i tro{ok na liceto koe ja poseduva stokata, taa da se premesti na mesto koe e pod carinski nadzor, se dodeka sostojbata ne se regulira.

GLAVA 6

Odredbi koi se primenuvaat na stranska stoka vo tranzitna postapka

^len 64

Odredbite od ~lenot 48 na ovoj zakon, osven odredbite na stavot (1) to~ka a) od toj ~len i ~lenovite od 49 do 63 na ovoj zakon, ne se primenuvaat na stoka koja pri vnesuvawe vo carinskoto podra~je ve}e e stavena vo tranzitna postapka.

^len 65

Koga stranska stoka koja se dvi`ela vo tranzitna postapka pristigne do nejzinoto krajno odredi{te vo carinskoto podra~je i se stavi na uvid na carinskiot organ vo soglasnost so carinskite i drugi propisi koi go ureduvaat tranzitot, se primenuvaat odredbite na ~lenovite 52 do 63 od ovoj zakon.

27.-

GLAVA 7

Drugi odredbi

^len 66

Vo zavisnost od okolnostite, carinskiot organ mo`e da nalo`i stokata stavena na uvid da bide uni{tena. Za ova carinskiot organ go izvestuva liceto koe ja poseduva stokata. Tro{ocite za uni{tuvawe na stokata gi snosi liceto koe ja poseduva stokata.

^len 67

Koga carinskiot organ utvrdil deka stoka e bespravno vnesena na carinskoto podra~je ili deka carinskiot nadzor e izbegnat, toj gi prezema site potrebni merki, vklu~uvaj}i i proda`ba, zaradi regulirawe na nastanatata sostojba.

POGLAVJE 4

CARINSKI DOZVOLENO POSTAPUVAWE ILI UPOTREBA NA STOKA

GLAVA 1

Op{ti odredbi

^len 68

(1) Osven ako poinaku ne e propi{ano so carinskite i drugi propisi, vo sekoe vreme i pod predvidenite uslovi za stokata mo`e da se odredi koe bilo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka bez ogled na nejziniot vid ili koli~ina, ili zemja na poteklo, isporaka ili krajno odredi{te.

(2) Po isklu~ok na stavot (1) od ovoj ~len, carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka nema da se odredi ako toa e vo sprotivnost so zabranite i ograni~uvawata propi{ani kako posebni merki od interes za bezbednosta i javniot moral, za~uvuvawe na zdravjeto i `ivotot na lu|eto, `ivotnite i rastenijata, za{tita na `ivotnata sredina, za{tita na prirodnite bogatstva, za{tita na kulturnoto nasledstvo so umetni~ki, istoriski, arheolo{ki, etnolo{ki ili tehni~ki vrednosti, za{tita na avtorskite i drugite srodni prava i pravata na industriska sopstvenost, kako i drugi merki na trgovskata politika propi{ani so zakon.

GLAVA 2

Carinski postapki

Del 1

Stavawe na stoka vo carinska postapka

^len 69

(1) Seta stoka koja se stava vo carinska postapka mora da bide opfatena so carinska deklaracija za taa carinska postapka.

28.-

(2) Doma{na stoka deklarirana za postapka na izvoz, izvoz za oblagoroduvawe, tranzit ili carinsko skladirawe e pod carinski nadzor od momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija do momentot na iznesuvawe od carinskoto podra~je ili dodeka stokata ne bide uni{tena ili carinskata deklaracija poni{tena.

^len 70

(1) Vladata na Republika Makedonija na predlog na ministerot za finansii mo`e da opredeli odredeni vidovi na stoka, zaradi nivnite specifi~ni svojstva da mo`at, vo vrska so carinskite postapki, da bidat predmet na postapuvawe samo na opredeleni carinski organi.

(2) Direktorot na Carinskata uprava opredeluva koi carinski organi vr{at pu{tawe vo sloboden promet na odredeni vidovi na stoka vo zavisnost od vidot na stokata.

^len 71

Carinskata deklaracija se podnesuva: a) vo pismena forma; b) so upotreba na tehnika za elektronska obrabotka na podatoci spored

propisite i so odobrenie na carinski organ ili v) usno ili na koj bilo drug na~in so koj liceto koe ja poseduva stokata bara

stavawe na stokata vo carinska postapka, ako takvata mo`nost e propi{ana so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

A. Carinska deklaracija vo pismena forma

1. Redovna postapka

^len 72

(1) Carinska deklaracija vo pismena forma se podnesuva na obrazec propi{an so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon. Carinskata deklaracija vo pismena forma mora da bide potpi{ana i mora da gi sodr`i site podatoci koi se neophodni za sproveduvawe na carinskite propisi so koi e regulirana carinskata postapka za koja stokata e deklarirana.

(2) Kon carinskata deklaracija se prilo`uvaat site dokumenti potrebni za sproveduvawe na propisite so koi e regulirana carinskata postapka za koja stokata e deklarirana.

(3) Ministerot za finansii go propi{uva na~inot na popolnuvawe na carinskata deklaracija i kodeksot na {ifri koi se upotrebuvaat pri popolnuvawe na carinskata deklaracija.

^len 73

Carinska deklaracija koja e vo soglasnost so uslovite propi{ani so ~lenot 72 na ovoj zakon, bez odlagawe se prifa}a od carinskiot organ dokolku stokata za koja e podnesena carinskata deklaracija e stavena na uvid na carinskiot organ.

^len 74

(1) Soglasno so odredbite od ~lenot 5 na ovoj zakon, carinska deklaracija mo`e da podnese sekoe lice koe e vo sostojba da ja stavi na uvid predmetnata stoka

29.-

ili da nalo`i istata da se stavi na uvid na nadle`niot carinski organ zaedno so celokupnata dokumentacija koja e potrebna za primena na propisite so koi se regulira carinskata postapka za koja stokata e deklarirana.

(2) Koga prifa}aweto na carinskata deklaracija nametnuva odredeni obvrski na odredeno lice, carinskata deklaracija mora da se podnese isklu~ivo od toa lice ili za smetka na toa lice.

(3) Deklarantot mora da bide registriran vo Republika Makedonija osven ako se raboti za lica koi:

a) podnesuvaat carinska deklaracija za tranzit ili privremen uvoz i b) deklariraat stoka povremeno, dokolku carinskiot organ go smeta toa za

opravdano.

^len 75

Na barawe na deklarantot carinskiot organ mo`e da odobri izmena na eden ili pove}e podatoci vo carinskata deklaracija i po nejzinoto prifa}awe. Izmenata ne smee da predizvika carinskata deklaracija da opfati druga stoka os-ven onaa koja taa prvobitno ja opfa}ala. Ne se dozvoluvaat izmeni koga odobruvaweto e pobarano otkako carinskiot organ:

a) go izvestil deklarantot deka ima namera da vr{i pregled na stokata ili

b) utvrdil deka odredeni podatoci se neto~ni ili

v) ja pu{til stokata.

^len 76

(1) Po barawe na deklarantot carinskiot organ ja poni{tuva ve}e prifatenata carinska deklaracija dokolku deklarantot podnese dokaz deka stokata e deklarirana po gre{ka za carinskata postapka opfatena so taa carinska deklaracija ili deka zaradi posebni okolnosti ne e pove}e opravdano stavaweto na stokata vo deklariranata carinska postapka. Koga carinskiot organ ve}e go izvestil deklarantot deka ima namera da vr{i pregled na stokata, barawe za poni{tuvawe na carinskata deklaracija nema da se prifati sé dodeka ne se izvr{i pregledot.

(2) Carinskata deklaracija ne se poni{tuva po pu{taweto na stokata osven vo slu~aite predvideni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(3) Poni{tuvaweto na carinskata deklaracija ne ja isklu~uva primenata na kaznenite odredbi od ovoj zakon.

^len 77

Osven ako poinaku ne e propi{ano so ovoj zakon i propisite doneseni vrz osnova na ovoj zakon, denot koj{to se koristi za primena na site propisi koi ja reguliraat carinskata postapka za koja stokata e deklarirana e denot na prifa}awe na carinskata deklaracija od carinskiot organ.

^len 78

Zaradi proverka na prifatenata carinska deklaracija, carinskiot organ mo`e: a) da gi pregleda dokumentite koi pretstavuvaat carinska deklaracija i

dokumentite koi se prilo`eni kon nea. Carinskiot organ mo`e da bara

30.-

deklarantot da podnese i drugi dokumenti zaradi proverka na to~nosta na odredeni podatoci sodr`ani vo carinskata deklaracija i

b) da ja pregleda stokata i da zeme mostri za analiza ili za detalen pregled.

^len 79

(1) Prevozot na stokata do mestoto za pregled ili zemawe na mostri i seto rakuvawe neophodno za pregled na stokata ili zemawe na mostri, go vr{i deklarantot ili se vr{i na negova odgovornost. Nastanatite tro{oci se na tovar na deklarantot.

(2) Deklarantot ima pravo da prisustvuva pri pregledot na stokata i zemaweto na mostri. Koga smeta za potrebno, carinskiot organ mo`e da bara od deklarantot da prisustvuva ili da bide zastapuvan pri pregledot na stokata ili zemaweto na mostri za da dade pomo{ potrebna za olesnuvawe na pregledot na stokata ili na zemaweto na mostri.

(3) Dokolku zemaweto na mostri e vo soglasnost so postapkata propi{ana so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, carinskiot organ ne e dol`en na deklarantot da mu plati nadomestok za zemenite mostri.

^len 80

(1) Koga se vr{i pregled samo na del od stokata opfatena so carinskata deklaracija, rezultatite od delumniot pregled se odnesuvaat na celokupnata stoka opfatena so taa carinska deklaracija. Deklarantot mo`e da bara da se prodol`i so pregled na stokata dokolku smeta deka rezultatite od delumniot pregled ne se validni za drugata deklarirana stoka.

(2) Vo smisla na stavot (1) od ovoj ~len, koga obrazecot na carinskata deklaracija opfa}a dve ili pove}e naimenuvanija, podatocite koi se odnesuvaat na sekoe naimenuvanie se smeta deka pretstavuvaat posebna carinska deklaracija.

^len 81

(1) Rezultatite od proverkata na carinskata deklaracija se upotrebuvaat za primena na carinskite i drugi propisi so koi se regulira carinskata postapka vo koja e stavena stokata.

(2) Koga carinskata deklaracija ne se proveruva, odredbite od stavot (1) na ovoj ~len se primenuvaat vrz osnova na podatocite navedeni vo carinskata deklaracija.

^len 82

(1) Carinskiot organ gi prezema merkite potrebni za identifikacija na stokata koga e potrebna identifikacija za da se obezbedi ispolnuvawe na uslovite propi{ani za carinskata postapka za koja stokata e deklarirana.

(2) Carinski obele`ja staveni na stoka ili transportni sredstva, se otstranuvaat ili uni{tuvaat samo od strana na carinskiot organ ili so negovo odobrenie osven, ako poradi nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila, otstranuvaweto ili uni{tuvaweto na obele`jata e neophodno za da se obezbedi za{titata na stokata ili transportnite sredstva.

^len 83

(1) Koga se ispolneti uslovite za stavawe na stokata vo predmetnata postapka i pod uslov stokata da ne e predmet na merki na ograni~uvawe i zabrana,

31.-

carinskiot organ ja pu{ta stokata bez odlo`uvawe otkako podatocite vo carinskata deklaracija se provereni ili prifateni bez proverka. Na ist na~in se postapuva i koga proverkata ne mo`e da se zavr{i vo razumen rok, pod uslov pove}e da ne e potrebno prisustvo na stokata zaradi nejzina proverka. Odredbite od ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 84 od ovoj zakon.

(2) Seta stoka opfatena so edna carinska deklaracija se pu{ta vo isto vreme. Za primena na ovoj stav, koga carinskata deklaracija sodr`i dve ili pove}e naimenuvanija, podatocite koi se odnesuvaat na sekoe naimenuvanie se smeta deka pretstavuvaat posebna carinska deklaracija.

^len 84

(1) Koga so prifa}aweto na carinskata deklaracija nastanuva carinski dolg, stokata opfatena so carinskata deklaracija nema da se pu{ti dokolku carinskiot dolg ne se plati ili ne se podnese garancija.

(2) Vo postapkata na privremen uvoz so delumno osloboduvawe od uvozni dava~ki, stokata opfatena so carinskata deklaracija nema da se pu{ti dokolku ne se podnese garancija soglasno so carinskite propisi koi ja reguliraat ovaa postapka.

(3) Koga, soglasno so carinskite propisite koi ja reguliraat carinskata postapka za koja e deklarirana stokata, carinskiot organ bara podnesuvawe na garancija, stokata nema da se pu{ti vo predmetnata carinska postapka se dodeka ne se podnese takva garancija.

^len 85

Carinskiot organ gi prezema site potrebni merki, vklu~uvaj}i odzemawe i proda`ba, koga stokata : a) ne mo`e da se pu{ti bidej}i:

- ne bilo mo`no da zapo~ne ili prodol`i so pregled na stokata vo rok propi{an od carinskiot organ, od pri~ini koi mu se pripi{uvaat na deklarantot ili

- dokumentite koi mora da bidat podneseni pred stokata da mo`e da se stavi vo baranata carinska postapka ne se podneseni ili

- pla}aweto ili garancijata koja trebalo da se izvr{i ili podnese, vo odnos na uvoznite ili izvoznite dava~ki, ne se izvr{eni ili ne se podneseni vo propi{aniot rok ili

- stokata e predmet na zabrani ili ograni~uvawa i b) ne e prezemena vo rok od 20 dena od denot na nejzinoto pu{tawe.

^len 86

(1) Koga dr`aven organ po sprovedena postapka odlu~i da vrati privremeno odzemena stranska stoka, vra}aweto mo`e da go sprovede samo ako carinskiot organ odobril edno od carinski dozvolenite postapuvawa ili upotreba na stoka i ako eventualno nastanatiot carinski dolg e platen.

(2) Carinskiot dolg koj nastanal vo slu~ajot od stavot (1) na ovoj ~len se naplatuva od carinskiot dol`nik.

32.-

^len 87

(1) Stokata koja e odzemena ili koja e otstapena vo korist na dr`avata spored odredbite na ovoj zakon, po pravilo, se prodava. Po isklu~ok, Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za finansii mo`e odzemenata stoka besplatno da ja otstapi na dr`avnite organi i humanitarni organizacii, a ako se raboti za predmeti so istoriska, arheolo{ka, etnografska, kulturna, umetni~ka ili nau~na vrednost - na nadle`niot organ za za{tita na spomenicite na kulturata.

Prerabotki od tutun i alkoholni pijalaci odzemeni ili otstapeni vo korist na dr`avata spored odredbite na ovoj zakon se uni{tuvaat pod carinski nadzor soglasno so carinskite propisi.

(2) Stokata koja ne mo`e da se prodava, odnosno upotrebuva od zdravstveni, veterinarni, fitosanitarni, bezbednosni ili drugi pri~ini propi{ani so zakon, se uni{tuva pod carinski nadzor soglasno so carinskite propisi.

(3) Uni{tuvaweto na stokata od stavot (2) na ovoj ~len e na tro{ok na sopstvenikot ili deklarantot na stokata. Dokolku tie se nepoznati ili nedostapni, uni{tuvaweto e na tro{ok na carinskiot organ.

(4) Na~inot na proda`ba i postapuvawe so stokata od stavot (1) na ovoj ~len, kako i za raspredelba na sredstvata steknati od proda`bata gi propi{uva Vladata na Republika Makedonija.

2. Poednostaveni postapki

^len 88

(1) So cel da se poednostavat formalnostite i postapkite kolku {to e mo`no pove}e, a istovremeno da se obezbedi pravilno vodewe na postapkite, carinskiot organ, na na~in predviden so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, odobruva:

a) carinskata deklaracija od ~lenot 72 na ovoj zakon da ne sodr`i nekoi od podatocite navedeni vo ~lenot 72 stav (1) od ovoj zakon ili da ne se prilo`at nekoi od dokumentite kon carinskata deklaracija od ~lenot 72 stav (2) na ovoj zakon;

b) podnesuvawe na komercijalen ili administrativen dokument, zaedno so barawe za stavawe na stokata vo predmetnata carinska postapka, namesto carinskata deklaracija navedena vo ~lenot 72 od ovoj zakon i

v) stavawe na stokata vo predmetnata carinska postapka so zapi{uvawe vo evidencijata na imatelot na odobrenie. Vo toj slu~aj carinskiot organ mo`e da ne bara od deklarantot da ja stavi stokata na uvid.

Carinskata deklaracija so poednostavuvawe, komercijalniot ili administrativniot dokument ili zapisot vo evidencijata mora da gi sodr`at najmalku podatocite potrebni za identifikacija na stokata. Koga stokata se zapi{uva vo evidenicija na imatelot na odobrenieto, mora da se navede i datumot na zapi{uvaweto.

(2) Deklarantot e dol`en da podnese dopolnitelna deklaracija koja mo`e da bide od op{ta, periodi~na ili rekapitulativna priroda, osven vo slu~aite koi se opredeluvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon

33.-

(3) Dopolnitelnata deklaracija i carinskite deklaracii so poednostavuvawata od stavot (1) to~ki a), b) i v) na ovoj ~len, se smeta deka pretstavuvaat edinstven i nedeliv dokument koj proizveduva dejstvie na denot na prifa}aweto na carinskite deklaracii so poednostavuvawa. Vo slu~aite navedeni vo stavot (1) to~ka v) na ovoj ~len, zapisot vo evidencija ima ista pravna sila kako i prifa}aweto na carinskata deklaracija od ~lenot 72 na ovoj zakon.

(4) Posebni poednostaveni postapki za tranzitnata postapka se propi{uvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(5) Barawe za dobivawe na odobrenie za poednostavena postapka od stavot (1) to~ki b) i v) na ovoj ~len se podnesuva kaj carinskiot organ koj e mesno nadle`en spored sedi{teto ili spored mestoto na koe se vodi celosnata evidencija na podnositelot na baraweto.

B. Drugi deklaracii

^len 89

(1) Koga carinskata deklaracija e podnesena so upotreba na tehnika za elektronska obrabotka na podatocite, vo smisla na ~lenot 71 to~ka b) od ovoj zakon, ili usno ili na koj bilo drug na~in, vo smisla na ~lenot 71 to~ka v) od ovoj zakon, soodvetno se primenuvaat odredbite od ~lenovite 72 do 88 na ovoj zakon.

(2) Koga vo patni~kiot promet se podnesuva usna carinska deklaracija, za presmetka na uvoznite i drugite dava~ki se upotrebuva poseben obrazec za presmetka na dava~kite. Formata i sodr`inata na obrazecot se propi{ani so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

V. Dopolnitelna proverka na deklaraciite

^len 90

(1) Carinskiot organ mo`e, po slu`bena dol`nost ili na barawe na deklarantot, da ja izmeni carinskata deklaracija po pu{taweto na stokata vo rokovite od ~lenovite 243 i 250 na ovoj zakon.

(2) Po pu{taweto na stokata, a so cel da se uveri vo to~nosta na podatocite od carinskata deklaracija, carinskiot organ mo`e da izvr{i kontrola na smetkovodstvenata i komercijalnata dokumentacija i podatocite koi se odnesuvaat na uvoznite ili izvoznite dejstvija vo vrska so taa stoka ili na dopolnitelni komercijalni dejstvija vo koi taa stoka e vklu~ena. Takvite kontroli mo`at da se izvr{at vo prostoriite na deklarantot, vo prostoriite na sekoe drugo lice koe e vklu~eno direktno ili indirektno vo delovniot odnos ili vo prostoriite na drugo lice koe ja poseduva navedenata dokumentacija i podatoci za delovni celi. Carinskiot organ, isto taka, mo`e da ja pregleda stokata koga taa e dostapna.

(3) Koga dopolnitelnata proverka na carinskata deklaracija uka`uva deka propisite za primena na soodvetnata carinska postapka bile primeneti vrz osnova na neto~ni ili nepotpolni informacii, carinskiot organ gi prezema potrebnite merki za regulirawe na nastanatata sostojba vo soglasnost so carinskite i drugite propisi, imaj}i gi predvid novite informacii koi mu stojat na raspolagawe.

34.-

Del 2

Pu{tawe na stoka vo sloboden promet

^len 91

So pu{tawe vo sloboden promet stranskata stoka dobiva status na doma{na stoka.

Za da se pu{ti stokata vo sloboden promet, treba da se primenat merkite na trgovska politika, da se zavr{at drugite formalnosti propi{ani za uvoz na stoka i za pla}awe na site dava~ki propi{ani so carinski i drugi propisi.

^len 92

(1) Po isklu~ok od ~lenot 77 na ovoj zakon, pod uslov uvoznata dava~ka da e namalena po denot na prifa}aweto na carinskata deklaracija, no pred pu{taweto na stokata vo sloboden promet, deklarantot mo`e da podnese barawe za primena na popovolnata uvozna dava~ka.

(2) Odredbite od stavot (1) na ovoj ~len ne se primenuvaat, koga pu{taweto na stokata vo sloboden promet ne bilo mo`no od pri~ini koi{to mu se pripi{uvaat edinstveno na deklarantot.

^len 93

Koga pratkata se sostoi od stoka koja se rasporeduva vo razli~ni tarifni oznaki, a za podgotovka na carinskata deklaracija koja se podnesuva e potrebna dopolnitelna rabota i tro{oci koi ne bi bile vo soodnos so uvoznite dava~ki, carinskiot organ mo`e na barawe na deklarantot da odobri uvoznite dava~ki za celata pratka da se naplatat na osnova na rasporeduvawe na stokata vo tarifnata oznaka na onaa stoka ~ija uvozna dava~ka e najvisoka.

^len 94

(1) Po isklu~ok od ~lenot 19 stav (1) na ovoj zakon za stokata se primenuva edinstvena uvozna dava~ka vo visina od 15% od carinskata vrednost na stokata:

1) {to edno fizi~ko lice po po{ta mu ja dostavuva na drugo fizi~ko lice ili 2) {to patnikot ja nosi so sebe ili ja dal na prevoz,

samo pod uslov takvata stoka da ne e od komercijalna priroda i pod uslov vrednosta na poedine~nata pratka ili stoka {to patnikot ja nosi so sebe da ne ja nadminuva vrednosta propi{ana vo propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(2) Odredbite od stavot (1) na ovoj ~len ne se primenuvaat za stoka za koja vo Carinskata tarifa e propi{ana uvozna dava~ka nula i za stoka koja, soglasno so ovoj zakon, e oslobodena od pla}awe na carina.

(3) Po isklu~ok na stavot (1) od ovoj ~len patnikot ili prima~ot na pratkata mo`e da pobara stokata da se carini so uvoznata dava~ka propi{ana vo Carinskata tarifa.

(4) Se smeta deka stokata ne e od komercijalna priroda, ako: 1) se raboti za pratka na stoka od edno fizi~ko lice na drugo fizi~ko lice, a

takvata pratka: - ne e nameneta za preproda`ba ili vr{ewe na druga dohodovna dejnost,

35.-

- sodr`i samo stoka, isklu~ivo za li~na upotreba na prima~ot ili na ~lenovite na negovoto semejstvo koi `iveat so prima~ot vo zaedni~ko doma}instvo, a spored prirodata i koli~inata ne e za komercijalni celi i

- e ispratena besplatno i 2) se raboti za stoka koja{to patnikot ja nosi so sebe ili ja dal na prevoz i:

- ne e nameneta za preproda`ba ili vr{ewe na druga dohodovna dejnost i - e nameneta isklu~ivo za li~na upotreba na patnikot i ~lenovite na

negovoto doma}instvo koi so nego `iveat vo zaedni~ko doma}instvo, ili za podaroci, dokolku nejzinata priroda i koli~ina ne e za komercijalni celi.

(5) Vidovite na stoka za koja ne mo`e da se primenuva edinstvena uvozna dava~ka se opredeluvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 95

(1) Koga stokata e pu{tena vo sloboden promet so namaleni ili uvozni dava~ki nula vo zavisnost od krajnata upotreba, taa ostanuva pod carinski nadzor. Carinskiot nadzor prestanuva koga uslovite propi{ani za dodeluvawe na namaleni ili uvozni dava~ki nula prestanuvaat da va`at, koga stokata e izvezena ili uni{tena ili koga e odobrena upotreba na stokata za celi razli~ni od onie propi{ani za primena na namaleni ili uvozni dava~ki nula, pod uslov da se plateni nastanatite uvozni dava~ki za taa stoka.

(2) Odredbite od ~lenovite 102 i 104 na ovoj zakon soodvetno se primenuvaat za stokata navedena vo stavot (1) od ovoj ~len.

^len 96

Stoka pu{tena vo sloboden promet go gubi statusot na doma{na stoka koga:

a) carinskata deklaracija za pu{tawe na stokata vo sloboden promet e poni{tena po pu{taweto ili

b) uvoznite dava~ki koi se pla}aat za taa stoka se vrateni ili pla}aweto e prosteno: - vo ramkite na postapkata na uvoz za oblagoroduvawe, vo sistemot na vra}awe

na uvozni dava~ki ili - za stoka so nedostatoci ili stoka koja ne e vo soglasnost so uslovite od

dogovorot, spored odredbite od ~lenot 252 na ovoj zakon ili - vo slu~aite navedeni vo ~lenot 253 od ovoj zakon, koga vra}aweto ili

prostuvaweto e usloveno so izvoz ili povtoren izvoz na stokata ili so stavawe na stokata vo soodvetno carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka.

Del 3

Odlo`uva~ki postapki i carinski postapki so ekonomski efekt

A. Zaedni~ki odredbi

^len 97

(1) Vo ~lenovite 98 do 104 na ovoj zakon koga: a) e upotreben poimot "postapka" se podrazbira deka vo slu~aj na stranska

stoka, toj se odnesuva na slednive odlo`uva~ki postapki:

36.-

- tranzit, - carinsko skladirawe, - uvoz za oblagoroduvawe spored sistemot na odlo`eno pla}awe, - prerabotka pod carinska kontrola i - privremen uvoz i

b) e upotreben poimot "carinska postapka so ekonomski efekt" toj se odnesuva na: - carinsko skladirawe, - uvoz za oblagoroduvawe, - prerabotka pod carinska kontrola, - privremen uvoz i - izvoz za oblagoroduvawe.

(2) "Uvozna stoka" zna~i stoka koja e stavena vo odlo`uva~ka postapka i stoka za koja, vo postapkata na uvoz za oblagoroduvawe spored sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki, se izvr{eni formalnostite za pu{tawe na stokata vo sloboden promet i formalnostite propi{ani vo ~lenot 139 od ovoj zakon.

(3) "Stoka vo nepromeneta sostojba" zna~i uvozna stoka koja vo postapkata na uvoz za oblagoroduvawe ili vo postapkata za prerabotka pod carinska kontrola ne bila predmet na kakva bilo forma na prerabotka.

^len 98

Za upotreba na koja bilo carinska postapka so ekonomski efekt e potrebno odobrenie od carinskiot organ.

^len 99

Odobrenijata od ~lenovite 98 i 112 stav (1) na ovoj zakon se davaat samo: - na lica koi gi nudat site potrebni garancii za pravilno sproveduvawe

na dejstvijata vo postapkata i - koga carinskiot organ mo`e da vr{i nadzor i sledewe na postapkata bez

potreba od voveduvawe na administrativni aktivnosti neproporcionalni so ekonomskata korist od odobrenata postapka.

^len 100

(1) Odobrenieto mora da gi sodr`i site uslovi pod koi se primenuva predmetnata postapka.

(2) Imatelot na odobrenieto e dol`en da go izvesti carinskiot organ za site okolnosti koi nastanuvaat po davaweto na takvoto odobrenie, a koi mo`at da vlijaat na prodol`uvawe na negovata va`nost ili na negovata sodr`ina.

^len 101

Vo slu~aite od ~lenot 4 to~ka 6 alineja 1 vtorata re~enica na ovoj zakon site proizvodi ili stoka dobieni od stoka stavena vo odlo`uva~ka postapka se smetaat za staveni vo istata postapka.

^len 102

(1) Carinskiot organ mo`e da go uslovi stavaweto na stokata vo odlo`uva~ka postapka so podnesuvawe na garancija za obezbeduvawe na pla}awe na carinskiot dolg koj bi mo`el da nastane vo vrska so stokata.

37.-

(2) Za odredeni odlo`uva~ki postapki mo`at da se propi{at posebni odredbi koi se odnesuvaat na garancijata za obezbeduvawe na pla}aweto, soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 103

(1) Odlo`uva~kata postapka so ekonomski efekt zavr{uva koga carinskiot organ odobril novo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka za:

- stokata koja bila deklarirana vo postapka so ekonomski efekt ili - dobienite proizvodi ili - me|uproizvodite dobieni vo nekoja faza na postapkata so ekonomski efekt.

(2) Carinskiot organ gi prezema site potrebni merki za regulirawe na sostojbata so stokata za koi postapkata ne e zavr{ena vo soglasnost so propi{anite uslovi.

^len 104

Pravata i obvrskite na nositelot na carinskata postapka so ekonomski efekt mo`e, na na~in odreden od carinskiot organ, da se prenesat i na drugi lica koi gi ispolnuvaat site propi{ani uslovi, za da imaat korist od predmetnata postapka.

B. Tranzitna postapka

1. Op{ti odredbi

^len 105

(1) So tranzitna postapka carinskiot organ odobruva dvi`ewe od edno do drugo mesto vo ramkite na carinskoto podra£je na:

a) stranska stoka koja so stavaweto vo ovaa postapka ne podle`i na pla}awe na uvozni dava~ki i drugi dava£ki ili na merki na trgovskata politika i

b) doma{na stoka za koja e sprovedena izvozna postapka, vo slu~aite i pod uslovite opredeleni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(2) Dvi`eweto od stavot (1) na ovoj ~len se vr{i: a) soglasno so tranzitnata postapka propi{ana so ovoj zakon ili b) soglasno so postapkata so TIR karnet propi{ana so TIR Konvencija pod

uslov takvoto dvi`ewe da: 1) zapo~nalo ili da zavr{uva nadvor od carinskoto podra~je ili 2) se odnesuva na pratki na stoka koi moraat da se istovarat vo

carinskoto podra£je, a koi se prenesuvaat zaedno so stoka koja e nameneta za istovar vo druga zemja ili

3) se vr{i me|u dve to£ki vo carinskoto podra~je preku teritorija na druga zemja;

v) soglasno so postapkata so ATA karnet, koga toj se koristi kako tranziten dokument ili

g) soglasno so postapkata so obrazecot 302 koj proizleguva od Dogovorot me|u stranite vo Severnoatlantskiot dogovor za statusot na nivnite sili, potpi{an vo London na 19 juni 1951 godina ili

d) po po{ta (vklu£uvaj}i i po{tenski pratki).

38.-

(3) Primenata na tranzitnata postapka ne gi isklu~uva odredbite koi se primenuvaat za dvi`ewe na stoka koja e stavena vo carinska postapka so ekonomski efekt, od carinskite propisi.

^len 106

(1) Tranzitnata postapka zavr{uva i obvrskite na nositelot na postapkata se ispolnuvaat so stavawe na uvid na stokata i potrebnite dokumenti kaj odredi{niot carinski organ vo soglasnost so predmetnata postapka.

(2) Carinskiot organ ja razdol`uva postapkata koga e vo mo`nost da utvrdi, vrz osnova na sporedba na podatocite dostapni na pojdovniot carinski organ i onie dostapni na odredi{niot carinski organ, deka postapkata e pravilno zavr{ena.

2. Posebni odredbi za tranzitnata postapka

^len 107

(1) Glaven obvrznik e dol`en da podnese garancija za obezbeduvawe na pla}awe na carinski dolg ili drugi dava~ki koi mo`at da nastanat vo vrska so stokata.

(2) Garancijata mo`e da bide: a) poedine~ena garancija koja ja pokriva poedine~nata tranzitna operacija

ili b) op{ta garancija koja pokriva pove}e tranzitni operacii koga carinskiot

organ mu odobril na glavniot obvrznik koristewe na takva garancija.

(3) Odobrenieto navedeno vo stavot (2) to~ka b) od ovoj ~len se dava samo na licata koi:

a) se registrirani vo Republika Makedonija; b) redovno koristat tranzitni postapki ili koi im se poznati na carinskiot

organ kako subjekti koi imaat mo`nost da gi ispolnat svoite obvrski vo pogled na ovie postapki i

v) nemaat izvr{eno te{ki ili pove}ekratni prekr{uvawa na carinskite ili dano~nite propisi.

(4) Na liceto koe na carinskiot organ mu doka`alo deka gi ispolnuva povisokite standardi na doverlivost, carinskiot organ mo`e da mu odobri upotreba na op{ta garancija so namalen iznos ili izzemawe od obvrska za podnesuvawe na op{ta garancija. Dopolnitelnite kriteriumi za ova odobrenie vklu~uvaat:

a) pravilna upotreba na tranzitnite postapki vo tekot na odreden period; b) sorabotka so carinskiot organ i v) vo odnos na izzemawe od obvrskata za podnesuvawe na op{ta garancija,

dobra finansiska sostojba koja e dovolna za ispolnuvawe na obvrskite na navedenite lica.

So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se opredeluvaat pobliski uslovi i na~inot na izdavawe na odobrenijata koi se davaat soglasno so ovoj stav.

(5) Izzemaweto od obvrskata za podnesuvawe na op{ta garancija soglasno so stavot (4) od ovoj ~len ne se primenuva za tranzitni operacii koi{to

39.-

vklu~uvaat stoka za koja se smeta, spored propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon deka postoi pogolem rizik.

^len 108

Podnesuvaweto na garancija za obezbeduvawe na pla}awe na carinskiot dolg ne e potrebno za: a) prevoz po vozdu{en pat; b) prenos po cevovod ili elektri~ni vodovi; v) prevoz po `eleznica i g) vo drugi slu~ai opredeleni vo propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 109

(1) Nositelot na tranzitnata postapka e glaven obvrznik. Toj e odgovoren za: a) stavawe na stokata na uvid vo nepromeneta sostojba kaj odredi{niot

carinskiot organ vo propi{aniot rok so po~ituvawe na merkite opredeleni od strana na carinskiot organ za obezbeduvawe na nejzina identifikacija i

b) po~ituvawe na odredbite za tranzitnata postapka.

(2) Pokraj odgovornostite na glavniot obvrznik koi proizleguvaat od stavot (1) na ovoj ~len, prevoznikot i prima~ot koi prifa}aat stoka znaej}i deka taa se nao|a vo tranzitna postapka, isto taka, se odgovorni za stavawe na stokata na uvid vo nepromeneta sostojba kaj odredi{niot carinski organ vo propi{aniot rok so po~ituvawe na merkite opredeleni od strana na carinskiot organ za obezbeduvawe na nejzinata identifikacija.

V. Carinski skladovi

^len 110

(1) So postapkata za carinsko skladirawe carinskiot organ odobruva ~uvawe vo carinski sklad na:

a) stranska stoka koja so stavaweto vo ovaa postapka ne podle`i na pla}awe na uvozni dava~ki ili na merki na trgovskata politika i

b) doma{na stoka za koja so poseben propis e propi{ano deka nejzinoto stavawe vo carinski sklad predizvikuva primena na merki koi voobi~aeno se primenuvaat za izvoz na takva stoka.

(2) Carinski sklad e sekoe mesto odobreno od carinski organ i pod nadzor na carinski organ, kade {to stokata mo`e da se ~uva spored uslovite propi{ani so carinskite propisi i odobrenieto.

(3) Slu£aite vo koi stokata od stavot (1) na ovoj ~len mo`e da se stavi vo postapka na carinsko skladirawe bez smestuvawe vo opredeleno mesto na odobren carinski sklad se opredeluvaat soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 111

(1) Carinski sklad mo`e da bide javen sklad ili privaten sklad.

(2) "Javen sklad" e carinski sklad koj sekoe lice mo`e da go koristi za skladirawe na stoka.

40.-

(3) "Privaten sklad" e carinski sklad namenet za skladirawe na stoka od strana na dr`atelot na carinskiot sklad.

(4) Dr`atelot na carinski sklad e liceto na koe mu e odobreno rabotewe so carinskiot sklad.

(5) Korisnikot na carinski sklad e liceto koe e obvrzano so carinska deklaracija da ja stavi stokata vo postapka na carinsko skladirawe ili liceto na koe se preneseni pravata i obvrskite od toa lice.

^len 112

(1) Za rabotewe na carinski sklad treba da se dade odobrenie od carinskiot organ, osven koga carinskiot organ samiot raboti so carinskiot sklad.

(2) Sekoe lice koe saka da raboti so carinski sklad, treba da podnese pismeno barawe vo koe se sodr`ani potrebnite podatoci za dobivawe na odobrenie, a posebno podatocite koi ja doka`uvaat ekonomskata potreba za postoewe na carinski sklad. Vo odobrenieto se naveduvaat uslovite za rabotewe na carinskiot sklad od carinskite propisi.

3) Odobrenieto se dava samo na pravni lica registrirani vo Republika Makedonija.

^len 113

Dr`atelot na carinski sklad e odgovoren : a) da obezbedi stokata da ne se otstrani od pod carinski nadzor dodeka se nao|a

vo carinskiot sklad; b) za ispolnuvawe na obvrskite koi proizleguvaat od ~uvaweto na stokata vo

postapkata na carinsko skladirawe i v) za ispolnuvawe na posebnite uslovi navedeni vo odobrenieto za rabotewe so

carinski sklad.

^len 114

(1) Po isklu~ok od ~lenot 113 na ovoj zakon, koga odobrenieto se odnesuva na javen sklad, so nego mo`e da se odredi odgovornosta navedena vo £lenot 113 to~ki a) i/ili b) od ovoj zakon da se prenese isklu£ivo na korisnikot na carinskiot sklad.

(2) Korisnikot na carinskiot sklad vo sekoe vreme e odgovoren za ispolnuvawe na obvrskite koi proizleguvaat od stavaweto na stokata vo postapka na carinsko skladirawe.

^len 115

Pravata i obvrskite na dr`atelot na carinski sklad mo`at, so soglasnost na carinskiot organ, da se prenesat na drugo lice.

^len 116

Carinskiot organ mo`e da bara od dr`atelot na carinskiot sklad da go garantira ispolnuvaweto na odgovornostite i obvrskite navedeni vo £lenot 113 od ovoj zakon. Odredbite od ovoj ~len ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 102 od ovoj zakon.

41.-

^len 117

Dr`atelot na carinskiot sklad e dol`en da vodi evidencija za stokata stavena vo postapka na carinsko skladirawe, na na£in odobren od carinskiot organ, osven koga so javen sklad raboti carinski organ.

Soglasno so ~lenot 99 od ovoj zakon, carinskiot organ mo`e da go oslobodi dr`atelot na carinski sklad od obvrskata za vodewe na evidencija, koga odgovornosta od ~lenot 113 to~ki a) i/ili b) na ovoj zakon isklu~ivo e na korisnikot na carinskiot sklad, a stokata e smestena vo carinskiot sklad vrz osnova na carinska deklaracija vo pismena forma vo ramkite na redovnata postapka ili administrativen dokument vo soglasnost so £lenot 88 stav (1) to~ka b) od ovoj zakon.

^len 118

(1) Koga ima ekonomska potreba i koga so toa carinskiot nadzor ne e zagrozen, carinskiot organ mo`e da odobri :

a) doma{na stoka koja ne e navedena vo ~lenot 110 stav (1) to~ka b) od ovoj zakon da se ~uva vo prostorii na carinski sklad;

b) stranska stoka da se prerabotuva vo prostorii na carinski sklad vo postapka na uvoz za oblagoroduvawe, soglasno so uslovite opredeleni za taa postapka. Formalnostite za postapkata na uvoz za oblagoroduvawe od koi mo`e da otstapi vo carinskiot sklad se opredeluvaat soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon i

v) stranska stoka da se prerabotuva vo prostorii na carinski sklad vo postapka na prerabotka pod carinska kontrola soglasno so uslovite opredeleni za taa postapka. Formalnostite za postapkata na prerabotka pod carinska kontrola od koi mo`e da se otstapi vo carinskiot sklad se opredeluvaat soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(2) Vo slu£aite navedeni vo stavot (1) na ovoj ~len, stokata ne e predmet na postapka na carinsko skladirawe.

(3) Carinskiot organ mo`e da bara stokata od stavot (1) na ovoj ~len da se vnese vo evidencija za stokata propi{ana so £lenot 117 od ovoj zakon.

^len 119

Stokata stavena vo postapka na carinsko skladirawe se zapi{uva vo evidencijata od £lenot 117 na ovoj zakon, vedna{ po nejzinoto vnesuvawe vo carinskiot sklad.

^len 120

(1) Ne postoi vremensko ograni~uvawe za zadr`uvawe na stokata vo postapka na carinsko skladirawe.

(2) Vo isklu£itelni slu£ai vo zavisnost od vidot na stokata i uslovite za ~uvawe, carinskiot organ mo`e da opredeli rok vo koj korisnikot na carinskiot sklad mora da odredi drugo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stokata.

42.-

^len 121

(1) Uvoznata stoka mo`e da e predmet na voobi~aeni formi na rakuvawe za nejzino za~uvuvawe, podobruvawe na izgledot ili pazarniot kvalitet ili za nejzina podgotovka za distribucija ili preproda`ba.

(2) Formite na rakuvawe od stavot (1) na ovoj ~len mora odnapred da gi odobri carinskiot organ koj go odreduva na~inot pod koj tie mo`at da se vr{at.

(3) So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se utvrduva lista na formi na rakuvawe.

^len 122

(1) Vo zavisnost od okolnostite, stoka smestena vo postapka na carinsko skladirawe mo`e privremeno da se iznese od carinskiot sklad. Takvoto iznesuvawe mora odnapred da go odobri carinskiot organ koj go opredeluva na~inot pod koj toa mo`e da se vr{i.

(2) Dodeka se nao|a nadvor od carinskiot sklad, stokata mo`e da bidat predmet na formite na rakuvawe od £lenot 121 na ovoj zakon.

^len 123

Carinskiot organ mo`e da odobri stoka koja e stavena vo postapka na carinsko skladirawe da bide premestena od eden carinski sklad vo drug.

^len 124

(1) Koga nastanal carinski dolg za uvoznata stoka i carinskata vrednost na taa stoka se utvrduva vrz osnova na vistinski platena cena ili cena koja treba da se plati, a vo koja se vklu£eni i tro{ocite za skladirawe, kako i nejzino za~uvuvawe za vreme na skladiraweto, takvite tro{oci ne mora da se vklu~at vo carinskata vrednost dokolku tie se prika`ani odvoeno od cenata koja e vistinski platena ili treba da se plati za taa stoka.

(2) Koga uvoznata stoka bila predmet na voobi~aenite formi na rakuvawe soglasno so ~lenot 121 od ovoj zakon, pri utvrduvaweto na uvoznite dava~ki, na barawe na deklarantot, vidot na stokata, carinskata vrednost i koli£inata koi se zemaat predvid se istite onie koi bi se zele predvid za stokata vo momentot naveden vo £lenot 230 na ovoj zakon, kako stokata da ne bila predmet na takvo rakuvawe.

(3) Koga uvoznata stoka se pu{ta vo sloboden promet, vo soglasnost so £lenot 88 stav (1) to~ka v) od ovoj zakon, vidot na stokata, carinskata vrednost i koli~inata, koi se zemaat predvid za primena na ~lenot 230 od ovoj zakon, se onie koi bile zemeni predvid za stokata vo momentot koga taa bila stavena vo postapka na carinsko skladirawe.

(4) Odredbite od stavot (3) na ovoj ~len se primenuvaat dokolku elementite za utvrduvawe na uvozni dava~ki za taa stoka bile utvrdeni ili prifateni vo momentot koga stokata bila stavena vo postapka na carinsko skladirawe, osven ako deklarantot ne pobara utvrduvawe na ovie elementi vo momentot koga nastanuva carinskiot dolg.

(5) Primenata na stavot (3) od ovoj ~len ne ja isklu~uva primenata na dopolnitelnata proverka vo smisla na ~lenot 90 od ovoj zakon.

43.-

^len 125

Doma{nata stoka od £lenot 110 stav (1) to~ka b) na ovoj zakon mora da bide izvezena ili za nea da bide odredeno drugo postapuvawe ili upotreba.

^len 126

(1) Vozduhoplovite koi{to se upatuvaat vo krajna destinacija vo stranstvo, mo`at pod carinski nadzor da se snabdat so slednata stoka bez pla}awe na uvozni dava~ki:

- prehranbeni proizvodi ili drugi potrebni proizvodi koi se soodvetni na brojot na patnici, na ekipa`ot i na dol`inata na letot i

- proizvodi koi se potrebni za rabota i odr`uvawe na vozduhoplovot vo koli~ini koi se soodvetni za rabotewe ili odr`uvawe na vozduhoplovot vo tekot na letot.

(2) Stokata od stavot (1) alineja 1 na ovoj ~len mo`e da se prodava na patnicite vo vozduhoplovot.

(3) So vozduhoplovite koi vleguvaat vo carinskoto podra~je mo`e da se vnesuva stoka od stavot (1) na ovoj ~len bez pla}awe na uvozni dava~ki, dokolku taa ostane vo vozduhoplovot. Ako takva stoka se rastovari, taa mora da bide stavena na uvid na carinskiot organ i za nea da se odredi carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka.

(4) Snabduvaweto so stoka od ovoj ~len se vr{i od poseben sklad za koj se primenuvaat odredbite od carinskite propisi za carinskite skladovi.

^len 127

(1) Slobodnite carinski prodavnici se objekti locirani na me|unarodni aerodromi posle carinskite kontrolni to~ki koi nudat proda`ba na stoka za koja ne se pla}aat uvozni dava~ki, na patnici koi ja napu{taat teritorijata na Republika Makedonija.

(2) Snabduvaweto so stoka na slobodnite carinski prodavnici se vr{i od poseben sklad za koj se primenuvaat odredbite od carinskite propisi za carinskite skladovi.

(3) Odobrenieto za otvorawe na slobodna carinska prodavnica se dava pod slednive posebni uslovi :

- predvidenata slobodna carinska prodavnica da se nao|a na me|unaroden aerodrom na lokacija koja ovozmo`uva soodveten carinski nadzor i onevozmo`uva pristap na neovlasteni lica vo slobodnata carinska pro-davnica,

- dr`atelot na slobodnata carinska prodavnica da gi nudi site potrebni garancii za pravilno sproveduvawe na uslovite pod koi }e raboti slobodnata carinska prodavnica i

- dr`atelot na slobodnata carinska prodavnica da ja vodi propi{anata evidencija za stokata koja se ~uva i prodava vo slobodnata carinska prodav-nica na na~in koj na carinskiot organ mu ovozmo`uva vr{ewe na carinski nadzor i kontrola.

(4) Carinskiot organ, vo koe bilo vreme, ima pristap vo slobodnite carinski prodavnici za proverka na stokata i dokumentite.

44.-

(5) Dr`atelot na slobodnata carinska prodavnica mora da gi plati uvoznite dava~ki za stokata koja ja prodal sprotivno na stavot (1) od ovoj ~len, ili za stokata za koja ne mo`e da doka`e deka bila navistina prodadena vo soglasnost so propisite koi va`at za prodavawe na stoka vo slobodnite carinski prodavnici.

(6) Pobliski propisi za primena na ovoj ~len donesuva Vladata na Republika Makedonija.

G. Uvoz za oblagoroduvawe

1. Op{ti odredbi

^len 128

(1) So postapkata na uvoz za oblagoroduvawe carinskiot organ odobruva slednata stoka da se upotrebi na carinskoto podra£je za edna ili pove}e operacii na oblagoroduvawe:

a) stranska stoka koja so stavaweto vo ovaa postapka ne podle`i na pla}awe na uvozni dava~ki ili na merki na trgovskata politika, a e nameneta za povtoren izvoz od carinskoto podra£je vo oblik na dobieni prozvodi i

b) stoka pu{tena vo sloboden promet za koja se plateni uvoznite dava~ki, a za koja mo`e da se odobri vra}awe ili prostuvawe na platenite uvozni dava~ki, ako istata e izvezena od carinskoto podra£je vo oblik na dobieni proizvodi.

Odredbite od ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 129 od ovoj zakon.

(2) Slednive izrazi go imaat slednovo zna£ewe: a) "sistem na odlo`eno pla}awe" e povlastena postapka na uvoz za

oblagoroduvawe propi{ana vo stavot (1) to~ka a) na ovoj ~len; b) "sistem na vra}awe na uvozni dava~ki" e povlastena postapka na uvoz za

oblagoroduvawe propi{ana vo stavot (1) to~ka b) na ovoj ~len; v) "operacii na oblagoroduvawe" se:

- obrabotka na stoka, vklu£uvaj}i nejzina monta`a ili sostavuvawe ili nejzino vgraduvawe vo druga stoka,

- prerabotka na stoka, - dorabotka na stoka, - popravka na stoka, vklu£uvaj}i nejzino vra}awe vo prvobitna sostojba i

osposobuvawe ili - koristewe na odredeni vidovi na stoka, opredelni so propisot od ~lenot

257 na ovoj zakon, koi ne se vo sostavot na dobienite proizvodi, no koi go ovozmo`uvaat ili go olesnuvaat proizvodstvoto na tie proizvodi, duri i ako taa stoka celosno ili delumno se istro{i vo toj proizvoden proces;

g) "dobieni proizvodi" se site proizvodi koi se rezultat na operaciite na oblagoroduvawe;

d) "istovetna stoka" e doma{na stoka koja se upotrebuva namesto uvoznata stoka za proizvodstvo na dobieni proizvodi i

|) "normativ" e koli£ina ili procent na dobieni proizvodi dobieni od prerabotka na odredeno koli~estvo na uvozna stoka.

45.-

^len 129

(1) Koga se ispolneti uslovite od stavot (2) na ovoj ~len, carinskiot organ odobruva:

a) dobienite proizvodi da se dobijat od istovetna stoka i b) dobienite proizvodi koi se dobieni od istovetna stoka da se izvezat od

Republika Makedonija pred uvozot na uvoznata stoka.

(2) Istovetnata stoka mora da e so ist kvalitet i so isti karakteristiki kako i uvoznata stoka. Vo posebni slu£ai utvrdeni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, carinskiot organ mo`e da odobri istovetnata stoka da bide so povisok stepen na proizvodstvo od uvoznata stoka.

(3) Koga se primenuva stavot (1) na ovoj ~len, uvoznata stoka za carinski celi se smeta kako istovetna, a istovetnata stoka kako uvozna.

(4) So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon mo`e da se opredelat merki koi imaat za cel zabrana, nametnuvawe na opredeleni uslovi ili olesnuvawe na primena na stavot (1) od ovoj ~len.

(5) Koga se primenuva stavot (1) to~ka b) na ovoj ~len, a dobienite proizvodi bi bile predmet na izvozni dava~ki, ako tie ne bile izvezeni ili povtorno izvezeni vo postapkata na uvoz za oblagoroduvawe, imatelot na odobrenie mora da podnese garancija za obezbeduvawe na pla}awe na izvoznite dava~ki dokolku uvoznata stoka ne se uveze vo propi{aniot rok.

2. Davawe na odobrenie

^len 130

Carinskiot organ dava odobrenie na barawe na liceto koe gi izvr{uva operaciite na oblagoroduvawe ili na liceto koe go organizira nivnoto izvr{uvawe.

^len 131

Odobrenieto od ~lenot 130 na ovoj zakon se dava samo : a) na lica registrirani vo Republika Makedonija. Odobrenie mo`e da se dade i

na lica koi ne se registrirani vo Republika Makedonija za uvoz na stoka od nekomercijalna priroda;

b) koga, osven vo slu~aj na ~lenot 128 stav (2) to~ka v) alineja 5 od ovoj zakon, uvoznata stoka mo`e da se prepoznae vo dobienite proizvodi ili ako vo slu£aj na £lenot 129 od ovoj zakon, mo`e da se proveri ispolnuvaweto na uslovite za upotreba na istovetna stoka i

(v) ako postapka na uvoz za oblagoroduvawe mo`e da go pomogne sozdavaweto na najpovolnite uslovi za izvoz ili povtoren izvoz na dobienite proizvodi pod uslov da ne se zagrozeni su{tinskite interesi na doma{nite proizvoditeli (ekonomski uslovi). So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se opredeluvaat slu~aite vo koi se smeta deka ekonomskite uslovi se ispolneti.

3. Vodewe na postapkata

^len 132

(1) Carinskiot organ go opredeluva rokot vo koj dobienite proizvodi mora da bidat izvezeni ili povtorno izvezeni ili vo koj mora da se odredi drugo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka. Pri opredeluvawe na

46.-

rokot se zema predvid vremeto potrebno za izveduvawe na operaciite na oblagoroduvawe i ispora~uvawe na dobienite proizvodi.

(2) Rokot od stavot (1) na ovoj ~len zapo~nuva da te£e od denot koga stranskata stoka e stavena vo postapka na uvoz za oblagoroduvawe. Carinskiot organ mo`e da odobri prodol`uvawe na rokot vrz osnova na obrazlo`eno i navremeno podneseno pismeno barawe na imatelot na odobrenieto. Zaradi poednostavuvawe, carinskiot organ mo`e da odlu£i rokot koj po£nuva vo odreden den od kalendarskiot mesec ili kvartal, da iste£e vo posledniot den na sleden kalendarski mesec ili kvartal.

(3) Koga se primenuva £lenot 129 stav (1) to~ka b) od ovoj zakon, carinskiot organ go opredeluva rokot vo koj stranskata stoka mora da se deklarira za postapkata na uvoz za oblagoroduvawe. Ovoj rok po£nuva da te~e od denot na prifa}awe na izvoznata carinska deklaracija, koja se odnesuva na dobienite proizvodi, proizvedeni od soodvetnata istovetna stoka.

(4) So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon za odredeni operacii za oblagoroduvawe ili za odredena uvozna stoka mo`e da se propi{at razli~ni rokovi.

^len 133

Carinskiot organ go odreduva normativot na operacijata za oblagoroduvawe ili, kade e toa potrebno, metodot za utvrduvawe na normativot. Normativot se utvrduva vrz osnova na stvarnite okolnosti pod koi operacijata za oblagoroduvawe se sproveduva ili treba da se sprovede.

^len 134

So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se opredeluvaat slu£aite vo koi, i pobliskite uslovi pod koi, stokata vo nepromeneta sostojba ili dobienite proizvodi se smetaat za pu{teni vo sloboden promet.

^len 135

(1) Koga nastanal carinski dolg, iznosot na takviot dolg se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvoznite dava~ki koi va`at za uvoznata stoka vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za stavawe na stokata vo postapka na uvoz za oblagoroduvawe.

(2) Ako vo momentot naveden vo stavot (1) na ovoj ~len, uvoznata stoka gi ispolnila uslovite za dobivawe na preferencijalen tarifen tretman vo ramkite na tarifnite kvoti ili plafoni, uvoznata stoka mo`e da dobie kakov bilo preferencijalen tarifen tretman koj postoi za identi~na stoka vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet.

^len 136

Po isklu~ok od ~lenot 135 na ovoj zakon dobienite proizvodi: a) se predmet na uvozni dava~ki soodvetni za tie proizvodi koga dobienite

proizvodi se pu{taat vo sloboden promet i se nao|aat na spisokot opredelen so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, dokolku tie se proporcionalni na izvezeniot del na dobienite proizvodi koi{to ne se vklu~eni vo toj spisok. Imatelot na odobrenieto mo`e da bara uvoznite dava~ki za ovie proizvodi da se utvrdat na na~inot propi{an so £lenot 135 od ovoj zakon;

47.-

b) se predmet na uvozni dava~ki presmetani vo soglasnost so carinskite i drugi propisi koi se primenuvaat za predmetnata carinska postapka ili za slobodnite zoni ili slobodnite skladovi, koga se staveni vo odlo`uva~ka postapka ili se vneseni vo slobodna zona ili sloboden sklad.

Me|utoa, - strankata mo`e da bara dava~kite za ovie proizvodi da se utvrdat soglasno

so £lenot 135 od ovoj zakon i - vo slu£aite koga za dobienite proizvodi e odredeno carinski dozvoleno

postapuvawe ili upotreba na stoka, koe e pogore navedeno, osven prerabotka pod carinska kontrola, iznosot na uvoznite dava~ki koi se naplatuvaat treba da bide najmalku ednakov so iznosot presmetan vo soglasnost so £lenot 135 od ovoj zakon;

v) mo`e da stanat predmet na propisite so koi se regulira utvrduvaweto na uvoznite dava~ki propi{ani za postapkata za prerabotka pod carinska kontrola koga uvoznata stoka mo`ela da bide stavena vo taa postapka;

g) dobivaat povlasten tarifen tretman vrz osnova na posebnata upotreba za koja tie se nameneti, koga mo`e da se koristi takov povlasten tretman vo slu~aj na identi~na uvezena stoka i

d) se uvezuvaat bez pla}awe na uvozni dava~ki koga mo`e da se koristi takvo osloboduvawe za identi~na stoka uvezena vo soglasnost so £lenovite 195, 196 i 198 od ovoj zakon.

4. Operacii na oblagoroduvawe nadvor od carinskoto podra~je

^len 137

(1) Nekoi ili site dobieni proizvodi ili stoka vo nepromeneta sostojba, mo`e privremeno da se izveze za ponatamo{no oblagoroduvawe nadvor od carinskoto podra£je dokolku toa go odobri carinskiot organ, vo soglasnost so uslovi propi{ani so odredbite na carinskite propisi koi se odnesuvaat na izvoz za oblagoroduvawe.

(2) Koga nastanal carinski dolg za povtorno uvezenite proizvodi, se napla}aat:

a) uvozni dava~ki za dobienite proizvodi ili za stokata vo nepromeneta sostojba od stavot (1) na ovoj ~len, koi ne bile ponatamo{no oblagorodeni, presmetani soglasno so £lenovite 135 i 136 od ovoj zakon i

b) uvozni dava~ki za proizvodite koi se povtorno uvezeni po oblagoroduvawe nadvor od carinskoto podra£je, ~ij iznos se presmetuva vo soglasnost so odredbite koi se odnesuvaat na postapkata za izvoz za oblagoroduvawe, pod istite uslovi koi bi se primenile dokolku proizvodite izvezeni vo ramkite na taa postapka bile pu{teni vo sloboden promet pred da se izvr{i takviot izvoz.

5. Posebni odredbi koi se odnesuvaat na sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki

^len 138

Sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki mo`e da se upotrebi za seta stoka vo ramkite na postapkata na uvoz za oblagoroduvawe. Sistemot za vra}awe na uvozni dava~ki ne e primenliv koga vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za pu{tawe na stokata vo sloboden promet:

48.-

- uvoznata stoka e predmet na koli£inski uvozni ograni£uvawa i

- na uvoznata stoka se primenuva tarifna merka vo ramki na kvota.

^len 139

(1) Vo carinskata deklaracija za pu{tawe na stoka vo sloboden promet mora da se nazna£i deka se primenuva sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki i taa treba da sodr`i podatoci od odobrenieto od ~lenot 130 na ovoj zakon.

(2) Na barawe na carinskiot organ, odobrenieto od stavot (1) na ovoj ~len se prilo`uva kon carinskata deklaracija za pu{tawe na stokata vo sloboden promet.

^len 140

Vo sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki ne se primenuvaat odredbite na £lenot 129 stavovi (1) to~ka b), (3) i (5), £lenot 132 stav (3), £lenovite 134 i 135 i £lenot 136 stav (1) to~ka v) od ovoj zakon.

^len 141

Privremeniot izvoz na dobieni proizvodi izvr{en vo soglasnost so £lenot 137 stav (1) od ovoj zakon ne se smeta kako izvoz vo smisla na £lenot 142 od ovoj zakon, osven ako takvite proizvodi povtorno ne se uvezat vo Republika Makedonija vo propi{aniot rok.

^len 142

(1) Imatelot na odobrenie mo`e da bara uvoznite dava~ki da bidat vrateni ili prosteni, koga toj mo`e da mu doka`e na carinskiot organ deka uvoznata stoka pu{tena vo sloboden promet vo sistemot na vra}awe na uvozni dava~ki vo oblik na dobieni proizvodi ili stoka vo nepromeneta sostojba e:

- izvezena ili - stavena so cel dopolnitelno povtorno da se izveze vo tranzitna postapka,

postapka na carinsko skladirawe, postapka na privremen uvoz ili postapka na uvoz za oblagoroduvawe (sistem na odlo`eno pla}awe) ili vo slobodna zona ili sloboden sklad,

dokolku site uslovi za primena na postapkata, isto taka, se ispolneti.

(2) Stokata od stavot (1) alineja 2 na ovoj ~len se smeta za stranska stoka.

(3) Rokot vo koj mora da se podnese barawe za vra}awe na uvoznite dava~ki se opredeluva so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(4) Koga dobienite proizvodi ili stokata vo nepromeneta sostojba staveni vo carinska postapka ili vneseni vo slobodna zona ili sloboden sklad vo soglasnost so stavot (1) na ovoj ~len se pu{tat vo sloboden promet, iznosot na vratenite ili prostenite uvozni dava~ki se smeta deka go pretstavuva iznosot na carinskiot dolg. Odredbite na ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 136 to~ka b) od ovoj zakon.

(5) Za utvrduvawe na iznosot na uvoznite dava~ki koi treba da se vratat ili prostat, soodvetno se primenuvaat odredbite od £lenot 136 to~ka a) na ovoj zakon.

49.-

D. Prerabotka pod carinska kontrola

^len 143

So postapkata na prerabotka pod carinska kontrola se ovozmo`uva upotreba na stranska stoka vo carinskoto podra£je, vo operacii so koi se menuva nejziniot vid ili sostojba, bez da podle`i na pla}awe na uvozni dava~ki ili merki na trgovskata politika i se ovozmo`uva pu{tawe vo sloboden promet na proizvodi koi{to se rezultat na takvi operacii so uvozni dava~ki koi odgovaraat za tie proizvodi. Takvite proizvodi se narekuvaat preraboteni proizvodi.

^len 144

Slu£aite vo koi, i pobliskite uslovi pod koi, mo`e da se upotrebuva postapkata za prerabotka pod carinska kontrola se utvrduvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 145

Odobrenie za prerabotka pod carinska kontrola se dava na barawe na liceto koe ja izvr{uva prerabotkata ili na liceto koe go organizira nejzinoto izvr{uvawe.

^len 146

Odobrenieto od ~lenot 145 na ovoj zakon se dava samo : a) na lica registrirani vo Republika Makedonija; b) koga uvoznata stoka mo`e da se prepoznae vo prerabotenite proizvodi; v) koga stokata ne mo`e po prerabotkata ekonomi~no da se vrati vo nejziniot

prvobiten vid ili sostojba koja ja imala pred da se stavi vo postapkata; g) koga upotrebata na postapkata ne mo`e da dovede do zloupotreba na propisite

za poteklo na stoka i koli£inskite ograni~uvawa koi se primenuvaat za uvezenata stoka i

d) koga se ispolneti uslovite potrebni za postapkata da mo`e da go pomogne sozdavaweto ili odr`uvaweto na odredena prerabotuva~ka dejnost vo Republika Makedonija, bez da se zagrozat su{tinskite interesi na doma{nite proizvoditeli na sli~na stoka (ekonomski uslovi). Slu~aite vo koi ekonomskite uslovi se smetaat za ispolneti se utvrduvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 147

Za postapkata na prerabotka pod carinska kontrola soodvetno se primenuvaat odredbite na ~lenovite 132 stavovi (1), (2) i (4) i 133 od ovoj zakon.

^len 148

Koga nastanal carinski dolg za stoka vo nepromeneta sostojba ili za proizvodi ~ija prerabotka ne go dostignala stepenot predviden vo odobrenieto, iznosot na toj dolg se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvozni dava~ki koi va`at za uvoznata stoka vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za stavawe na stokata vo postapka na prerabotka pod carinska kontrola.

^len 149

(1) Koga vo momentot na stavawe na uvoznata stoka vo postapka za prerabotka pod carinska kontrola se ispolneti uslovite za primena na

50.-

preferencijalen tarifen tretman za taa stoka, a takov preferencijalen tarifen tretman mo`e da se primeni i za proizvodi identi~ni na prerabotenite proizvodi pu{teni vo sloboden promet, uvoznite dava~ki za prerabotenite proizvodi se presmetuvaat vo visina na uvoznite dava~ki koi se primenuvaat vo ramkite na preferencijalniot tarifen tretman.

(2) Ako preferencijalniot tarifen tretman od stavot (1) na ovoj ~len za uvoznata stoka e predmet na tarifni kvoti ili tarifni plafoni, primenata na uvozni dava~ki od stavot (1) na ovoj ~len za prerabotenite proizvodi, isto taka, e predmet na uslovot navedeniot preferencijalen tarifen tretman da mo`e da se primeni za uvoznata stoka vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet. Vo ovoj slu~aj koli~inata na uvozna stoka stvarno upotrebena vo proizvodstvoto na prerabotenite proizvodi pu{teni vo sloboden promet se namaluva od tarifnite kvoti ili plafoni koi va`at vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet, a namaluvaweto na koli~inite se vr{i od tarifnite kvoti ili plafoni koi va`at za uvoznata stoka, a ne za prerabotenite proizvodi.

\. Privremen uvoz

^len 150

So postapkata na privremen uvoz se ovozmo`uva upotreba na stranska stoka vo carinskoto podra£je, so celosno ili delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki i bez primena na merki na trgovska politika, ako istata e nameneta za povtoren izvoz vo nepromeneta sostojba, osven voobi~aenoto namaluvawe na vrednosta zaradi nejzinata upotreba.

^len 151

Odobrenie za privremen uvoz se dava na barawe na lice koe ja upotrebuva stokata ili ja organizira nejzinata upotreba.

^len 152

Carinskiot organ go odbiva baraweto za davawe na odobrenie za postapka na privremen uvoz koga ne e mo`no da se obezbedi identifikacija na uvoznata stoka. Carinskiot organ mo`e da dade odobrenie za postapkata na privremen uvoz i bez da se obezbedi identifikacija na stokata koga, poradi vidot na stokata ili dejstvijata koi }e se vr{at, otsustvoto na merki za identifikacija ne doveduva do mo`nost za kakva bilo zloupotreba na postapkata.

^len 153

(1) Carinskiot organ go opredeluva rokot vo koj uvoznata stoka mora da bide povtorno izvezena ili za nea da bide odredeno novo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka. Toj rok mora da e dovolno dolg za da se ispolni celta na privremeniot uvoz.

(2) Stokata mo`e da ostane vo postapka na privremen uvoz najdolgo 24 meseca. Carinskiot organ, vo zavisnost od slu~aite, mo`e da odredi i pokus rok. Odredbite od ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na posebnite rokovi propi{ani vo soglasnost so ~lenot 154 od ovoj zakon.

(3) Vo zavisnost od isklu~itelni okolnosti, carinskiot organ mo`e, vrz osnova na obrazlo`eno i opravdano barawe na strankata, da gi prodol`i rokovite navedeni vo stavovite (1) i (2) na ovoj ~len zaradi ispolnuvawe na celta na privremeniot uvoz.

51.-

^len 154

Celosno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki vo postapkata na privremen uvoz, vo soglasnost so posebnite uslovi i rokovite opredeleni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se odobruva za: 1) transportni sredstva; 2) li~ni predmeti i stoka za sportski celi uvezeni od patnici; 3) materijali za pomo{ pri nepogodi; 4) medicinska, hirur{ka i laboratoriska oprema; 5) `ivotni; 6) stoka za upotreba vo pograni~ni zoni; 7) mediumi - nosa~i na zvuk, slika ili podatoci; 8) reklamen materijal; 9) profesionalna oprema; 10) pedago{ki materijal i nau~na oprema; 11) ambala`a; 12) kalapi, matrici, nacrti, skici, modeli, instrumenti za merewe, proverka i testirawe i drugi sli~ni predmeti; 13) specijalen alat i instrumenti; 14) stoka za vr{ewe na testirawe ili koja e predmet na testirawe; 15) mostri na stoka; 16) zamenuva~ki proizvodi; 17) stoka za izlo`bi, saemi, sredbi i sli~ni nastani ili za proda`ba; 18) rezervni delovi, pribor i oprema i 19) druga stoka koja povremeno se uvezuva ili se uvezuva vo situacii vo koi nema

ekonomski efekt.

^len 155

(1) Upotrebata na postapkata za privremen uvoz so delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki se odobruva za stoka koja ne e opfatena so odredbite od £lenot 154 na ovoj zakon ili koja e opfatena so tie odredbi, no ne gi ispolnuva site uslovi propi{ani za odobruvawe na privremen uvoz so celosno osloboduvawe.

(2) Spisokot na stoka za koja ne mo`e da se odobri postapka za privremen uvoz so delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki i uslovite pod koi postapkata mo`e da se upotrebuva se opredeluva vo soglasnost so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 156

(1) Iznosot na uvoznite dava~ki koj se pla}a za stoka stavena vo postapka na privremen uvoz so delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki e 3% od iznosot na dava~kite koi bi se naplatile dokolku istata stoka bi bila pu{tena vo sloboden promet na denot koga taa e stavena vo postapka na privremen uvoz, za sekoj mesec ili del od mesecot vo koj stokata e stavena vo postapka na privremen uvoz so delumno osloboduvawe.

(2) Iznosot na uvoznite dava~ki koi se napla}aat ne smee da go nadmine iznosot koj bi se naplatil ako predmetnata stoka bi bila pu{tena vo sloboden promet na denot koga e stavena vo postapka na privremen uvoz, so toa {to vo ovoj iznos ne vleguvaat kamati koi bi mo`ele da se primenat.

(3) Prenosot na pravata i obvrskite koi proizleguvaat od postapkata za privremen uvoz soglasno so £lenot 104 od ovoj zakon, ne zna£i deka istoto

52.-

osloboduvawe, celosno ili delumno, mora da se primenuva na sekoj period na upotreba na postapkata koj se zema predvid.

(4) Koga prenosot od stavot (3) na ovoj ~len e izvr{en so delumno osloboduvawe za dvete lica na koi im e odobrena upotreba na postapkata vo tekot na ist mesec, prviot imatel na odobrenie e odgovoren za pla}awe na iznosot na uvoznite dava~ki za cel mesec.

^len 157

(1) Koga nastanal carinskiot dolg za uvozna stoka, iznosot na toj dolg se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvoznite dava~ki koi va`at za stokata vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija za nejzino stavawe vo postapka na privremen uvoz. Koga toa e predvideno so odredbite propi{ani vo soglasnost so £lenot 154 od ovoj zakon, iznosot na dolgot se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvoznite dava~ki koi va`at za predmetnata stoka vo momentot naveden vo ~lenot 230 od ovoj zakon.

(2) Koga carinskiot dolg, za stoka koja e stavena vo postapka za privremen uvoz so delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki, nastanal od drugi pri£ini, a ne poradi stavaweto na stokata vo navedenata postapka, iznosot na toj dolg e ednakov na razlikata me|u iznosot na dava~kite presmetani vo soglasnost so stavot (1) na ovoj ~len i iznosot na onie dava~ki koi se pla}aat vo soglasnost so £lenotot 156 od ovoj zakon.

E. Izvoz za oblagoroduvawe

1. Op{to

^len 158

(1) So postapkata na izvoz za oblagoroduvawe, carinskiot organ odobruva doma{na stoka privremeno da se izveze od carinskoto podra~je za da se podlo`i na operacii na oblagoroduvawe, a proizvodite dobieni od takvite operacii da bidat pu{teni vo sloboden promet so celosno ili delumno osloboduvawe od pla}awe na uvoznite dava~ki.

(2) Na privremeniot izvoz na doma{na stoka se primenuvaat izvozni dava~ki, merki na trgovska politika i drugi formalnosti predvideni za izvoz i iznesuvawe na doma{na stoka od carinskoto podra£je.

(3) Slednive izrazi go imaat slednovo zna~ewe: a) "stoka za privremen izvoz" e stoka koja e stavena vo postapka na izvoz za

oblagoroduvawe; b) "operacii na oblagoroduvawe" se operaciite od ~lenot 128 stav (2) to~ka

v) alinei 1, 2, 3 i 4 na ovoj zakon; v) "dobieni proizvodi" se site proizvodi koi se rezultat na operaciite na

oblagoroduvawe i g) "normativ" e koli£ina ili procent na dobieni proizvodi od prerabotka

na odredeno koli~estvo na stoka za privremen izvoz.

^len 159

(1) Postapkata na izvoz za oblagoroduvawe ne e dozvolena za doma{na stoka: - ~ij izvoz dava pravo na vra}awe ili prostuvawe na uvoznite dava~ki i

53.-

- koja pred izvozot bila pu{tena vo sloboden promet so celosno osloboduvawe od pla}awe na uvoznite dava~ki zaradi nejzinata krajna upotreba sé dodeka va`at uslovite pod koi e odobreno toa osloboduvawe.

(2) So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se opredeluvaat isklu~oci od slu~aite navedeni vo stavot (1) alineja 2 od ovoj ~len.

2. Davawe na odobrenie

^len 160

Odobrenie za primena na postapkata na izvoz za oblagoroduvawe se dava na barawe na liceto koe go organizira izvr{uvaweto na operaciite na oblagoroduvawe.

^len 161

Odobrenie od ~lenot 160 na ovoj zakon se dava samo: a) na lica registrirani vo Republika Makedonija; b) koga se smeta deka e mo`no da se utvrdi deka dobienite proizvodi se rezultat

na oblagoroduvawe na stokata za privremen izvoz. Slu£aite vo koi i na~inot na koj se otstapuva od primena na to~kata b) od ovoj

~len se opredeluvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon i v) koga odobrenieto za postapkata na izvoz za oblagoroduvawe ne mo`e seriozno

da im na{teti na osnovnite interesi na proizvoditelite vo Republika Makedonija (ekonomski uslovi).

3. Vodewe na postapkata

^len 162

(1) Carinskiot organ go opredeluva rokot vo koj dobienite proizvodi mora povtorno da se uvezat vo carinskoto podra£je. Toj mo`e da go prodol`i rokot vrz osnova na obrazlo`eno i navremeno podneseno pismeno barawe na imatelot na odobrenieto.

(2) Carinskiot organ go odreduva ili normativot na operacijata za oblagoroduvawe ili, kade {to e toa potrebno, metodot za utvrduvawe na normativot.

^len 163

(1) Celosnoto ili delumnoto osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki od £lenot 164 stav (1) na ovoj zakon, se odobruva samo koga dobienite proizvodi se deklariraat za pu{tawe vo sloboden promet vo ime ili za smetka na:

a) imatelot na odobrenieto ili b) koe bilo drugo lice registrirano vo Republika Makedonija, dokolku toa

lice ima dobieno soglasnost od imatelot na odobrenieto i da se ispolneti uslovite od ~lenot 164 stav (2) potstav 3 na ovoj zakon.

(2) Celosnoto ili delumnoto osloboduvawe od pla}awe na uvoznite dava~ki od £lenot 164 na ovoj zakon ne se odobruva koga ne e ispolnet eden od uslovite ili obvrskite za postapkata na izvoz za oblagoroduvawe, osven ako se utvrdi deka neispolnuvaweto nema zna£itelno vlijanie za pravilno vodewe na postapkata.

54.-

^len 164

(1) Celosnoto ili delumnoto osloboduvawe od pla}awe na uvoznite dava~ki od £lenot 158 na ovoj zakon se vr{i taka {to od iznosot na uvoznite dava~ki koi se presmetuvaat za dobienite proizvodi koi se pu{taat vo sloboden promet se odzema iznosot na uvoznite dava~ki koi bi se presmetale na istiot den za stokata za privremen izvoz ako taa bi bila uvezena na carinskoto podra~je od zemjata vo koja bila podlo`ena na operacija na oblagoroduvawe ili poslednata operacija na oblagoroduvawe.

(2) Iznosot koj se odzema soglasno so stavot (1) na ovoj ~len se presmetuva vrz osnova na koli£inata i vidot na predmetnata stoka na denot na prifa}aweto na carinskata deklaracija so koja stokata se stava vo postapka na izvoz za oblagoroduvawe i vrz osnova na drugite elementi za utvrduvawe na uvoznite dava~ki koi va`at za taa stoka na denot na prifa}aweto na carinskata deklaracija za pu{tawe na dobienite proizvodi vo sloboden promet.

Vrednosta na stokata za privremen izvoz e onaa koja e zemena pri utvrduvawe na carinskata vrednost na dobienite proizvodi vo soglasnost so £lenot 35 stav (1) to~ka b) pod 1 od ovoj zakon ili, ako vrednosta ne mo`e da se utvrdi na ovoj na£in, taa }e se opredeli kako razlika me|u carinskata vrednost na dobienite proizvodi i proizvodnite tro{oci za oblagoroduvawe utvrdeni na prifatliv na£in. Dava~kite navedeni vo propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon ne se zemaat predvid za presmetka na iznosot koj se odzema. Koga, pred da bide stavena vo postapka na izvoz za oblagoroduvawe, stokata za privremen izvoz bila pu{tena vo sloboden promet so namaleni uvozni dava~ki zaradi nejzinata krajna upotreba i sé dodeka va`at uslovite za odobruvawe na namaleni uvozni dava~ki, iznosot koj treba da se odzeme e iznosot na uvoznite dava~ki koi se stvarno naplateni koga stokata bila pu{tena vo sloboden promet.

(3) Koga stokata za privremen izvoz bi mo`ela pri pu{taweto vo sloboden promet da gi ispolni uslovite za primena na namaleni ili uvozni dava~ki nula zaradi nejzinata krajna upotreba, tie uvozni dava~ki se zemaat predvid pod uslov stokata da bila predmet na operacii koi se vo soglasnost so takva upotreba izvr{eni vo zemjata vo koja bila podlo`ena na operacija na oblagoroduvawe ili poslednata operacija na oblagoroduvawe.

(4) Koga dobienite proizvodi gi ispolnuvaat uslovite za preferencijalna tarifna merka, vo smisla na £lenot 19 stav (3) to~ka g) ili d) od ovoj zakon, i taa merka e predvidena i za stoka so isti tarifni oznaki kako i stokata za privremen izvoz, uvoznite dava~ki koi se zemaat predvid pri utvrduvawe na iznosot koj se odzema soglasno so stavot (1) na ovoj ~len, e onaa uvozna dava~ka koja bi se primenila ako stokata za privremen izvoz gi ispolnuva uslovite pod koi taa preferencijalna tarifna merka mo`e da se primeni.

^len 165

Koga celta na operacijata na oblagoroduvawe e popravka na stokata za privremen izvoz, taa se pu{ta vo sloboden promet so celosno osloboduvawe od pla}awe na uvoznite dava~ki, koga e utvrdeno deka taa stoka bila navistina besplatno popravena poradi dogovorni ili so zakon propi{ani garanciski obvrski ili poradi proizvodna gre{ka utvrdena po pu{tawe na stokata vo sloboden promet.

55.-

^len 166

(1) Koga celta na operacijata na oblagoroduvawe e popravka na stokata za privremen izvoz i takvata popravka se pla}a, delumnoto osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki od ~lenot 158 na ovoj zakon se odobruva so utvrduvawe na iznosot na uvoznite dava~ki koi se primenuvaat vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvoznite dava~ki za dobienite proizvodi na denot na prifa}aweto na carinskata deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet na tie proizvodi i so zemawe predvid na iznos ednakov na tro{ocite za popravka kako carinska vrednost, pod uslov tie tro{oci da pretstavuvaat edinstven nadomest koj imatelot na odobrenieto go pla}a i na niv da ne vlijae kakva bilo povrzanost me|u imatelot na odobrenieto i liceto koe ja izvr{ilo popravkata.

(2) Po isklu~ok na ~lenot 164 od ovoj zakon, so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se utvrduvaat slu~aite i pobliskite uslovi pod koi stokata mo`e da se pu{ti vo sloboden promet po operacijata na izvoz zaradi oblagoroduvawe pri {to tro{ocite na operacijata na oblagoroduvawe se zemaat kako osnova za procenuvawe na iznosot na koj se primenuva Carinskata tarifa.

4. Postapka na izvoz za oblagoroduvawe so upotreba na standarden sistem na zamena

^len 167

(1) Pod uslovite propi{ani so ovoj ~len i ~lenovite 168 do 172 od ovoj zakon koi{to se primenuvat pokraj odredbite od ~lenovite 158 do 166 na ovoj zakon, standardniot sistem na zamena dozvoluva uvozen proizvod (vo natamo{niot tekst: zamenuva~ki proizvod) da zameni dobien proizvod.

(2) Carinskiot organ odobruva upotreba na standardniot sistem na zamena koga proizvodnata operacija se odnesuva na popravka na doma{na stoka.

(3) Odredbite koi se primenuvaat za dobienite proizvodi, isto taka, se primenuvaat i na zamenuva~kite proizvodi. Odredbite od ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na £lenot 172 od ovoj zakon.

(4) Carinskiot organ mo`e, na na~in koj toj go odreduva, da odobri uvoz na zamenuva~ki proizvodi pred izvozot na stokata za privremen izvoz (prethoden uvoz). Vo slu£aj na prethoden uvoz na zamenuva~ki proizvodi, se podnesuva garancija za pokrivawe na iznosot na uvoznite dava~ki.

^len 168

(1) Zamenuva~kite proizvodi imaat ista tarifna oznaka, ist komercijalen kvalitet i isti tehni£ki karakteristiki kako i stokata za privremen izvoz dokolku taa bila popravena.

(2) Koga stokata za privremen izvoz e upotrebuvana pred izvozot, zamenuva~kite proizvodi mora, isto taka, da bidat upotrebuvani i ne smeat da bidat novi proizvodi. Carinskiot organ mo`e da dozvoli isklu~oci od ova pravilo ako zamenuva~kite proizvodi se ispora~ani besplatno, bilo poradi dogovorni ili so zakon propi{ani garanciski obvrski ili poradi proizvodna gre{ka.

^len 169

Standarden sistem na zamena se odobruva samo koga e mo`no da se proveri deka se ispolneti uslovite propi{ani vo £lenot 168 od ovoj zakon.

56.-

^len 170

(1) Vo slu£aj na prethoden uvoz, izvoznata stoka mora privremeno da se izveze vo rok od dva meseca od denot koga carinskiot organ ja prifatil carinskata deklaracija za pu{tawe na zamenuva~kite proizvodi vo sloboden promet.

(2) Koga toa go nalagaat posebni okolnosti, carinskiot organ mo`e na barawe na strankata, da go prodol`i rokot od stavot (1) na ovoj ~len.

^len 171

Vo slu£aj na prethoden uvoz i koga se primenuva £lenot 164 od ovoj zakon, iznosot koj se odzema se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na uvoznite dava~ki koi va`at za stokata za privremen izvoz na denot na prifa}aweto na carinskata deklaracija za stavawe na stokata vo postapkata.

^len 172

^lenot 161 to~ka b) od ovoj zakon ne se primenuva za standardniot sistem na zamena.

5. Drugi odredbi

^len 173

Netarifni merki na trgovskata politika se primenuvaat vo postapkite na izvoz za oblagoroduvawe.

Del 4

Izvoz

^len 174

(1) So postapkata na izvoz, carinskiot organ odobruva doma{na stoka da se iznese od carinskoto podra~je.

Izvozot vklu~uva primena na formalnosti za izvoz i iznesuvawe, merki na trgovskata politika, i ako e propi{ano, pla}awe na izvozni dava~ki.

(2) So isklu~ok na stokata koja e stavena vo postapka na izvoz za oblagoroduvawe seta doma{na stoka nameneta za izvoz se stava vo izvozna postapka.

(3) Slu~aite i pobliskite uslovi pod koi za stokata koja se iznesuva od carinskoto podra~je ne se podnesuva izvozna carinska deklaracija se utvrduvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(4) Izvoznata carinska deklaracija mora da se podnese kaj carinskiot organ koj e nadle`en za nadzor na mestoto kade {to izvoznikot e registriran ili na mestoto kade {to se vr{i pakuvawe ili natovar na stokata za izvoz. Otstapuvawa od primenata na ovoj stav se utvrduvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 175

Pu{tawe na stokata za izvoz se odobruva pod uslov predmetnata stoka da se iznese od carinskoto podra£je vo ista sostojba vo koja se nao|ala vo momentot na prifa}awe na izvoznata carinska deklaracija.

57.-

GLAVA 3

Drugi vidovi na carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka

Del 1

Slobodni zoni i slobodni skladovi

A. Op{to

^len 176

Slobodni zoni i slobodni skladovi se delovi od carinskoto podra£je, ili objekti vo carinskoto podra~je, odvoeni od drugiot del od carinskoto podra~je vo koi:

a) za primena na uvoznite dava~ki i uvoznite merki na trgovska politika, stranskata stoka se smeta deka ne se nao|a na carinskoto podra£je, pod uslov da ne e pu{tena vo sloboden promet ili da ne e stavena vo druga carinska postapka ili da ne e upotrebena ili potro{ena vo slobodna zona ili sloboden sklad pod uslovi poinakvi od onie predvideni so carinskite propisi i

b) doma{na stoka, koja so stavawe vo slobodna zona ili sloboden sklad, gi ispolnuva uslovite za primena na merki povrzani so izvoz na stoka, dokolku toa e vo soglasnost so posebni propisi.

^len 177

(1) Vladata na Republika Makedonija soglasno so zakon mo`e da odlu~i delovi od carinskoto podra£je da bidat slobodni zoni ili da dade soglasnost za osnovawe na slobodni skladovi.

(2) Vladata na Republika Makedonija soglasno so zakon go opredeluva podra~jeto koe go opfa}a sekoja slobodna zona, kako i gi odobruva objektite koi se opredeleni za sloboden sklad.

(3) Slobodnite zoni, so isklu~ok na onie od ~lenot 179 na ovoj zakon, mora da bidat zagradeni. Carinskiot organ gi opredeluva vleznite i izleznite mesta na sekoja slobodna zona ili sloboden sklad.

(4) Za izgradba na objekt vo slobodna zona potrebno e prethodno odobrenie od strana na carinskiot organ.

^len 178

(1) Podra~jeto na slobodnite zoni, vleznite i izleznite mesta na slobodnite zoni i slobodnite skladovi, so isklu~ok na slobodnite zoni od ~lenot 179 na ovoj zakon, se predmet na carinski nadzor od strana na carinskiot organ.

(2) Licata i transportnite sredstva koi vleguvaat ili izleguvaat od slobodnata zona ili slobodniot sklad mo`at da bidat predmet na carinska proverka.

(3) Pristap vo slobodnata zona ili sloboden sklad mo`e da se zabrani za lica koi ne gi zadovoluvaat site garancii potrebni za postapuvawe vo soglasnost so odredbite od ovoj zakon i drugi va`e~ki propisi.

(4) Carinskiot organ mo`e da proveruva stoka koja se vnesuva, iznesuva ili ostanuva vo slobodna zona ili vo sloboden sklad. Za ovozmo`uvawe na vr{ewe na takvi proverki, kopija od transportniot dokument koj ja pridru`uva stokata pri vnesuvawe ili iznesuvawe, se predava na raspolagawe na carinskiot organ ili

58.-

se £uva od strana na lice koe toj organ go opredelil za taa cel. Koga ima potreba od vakvi proverki, stokata treba da bide dostapna na carinskiot organ.

^len 179

(1) Carinskiot organ mo`e da odredi slobodni zoni vo koi se izvr{uvaat carinski proverki i formalnosti i za koi se primenuvaat odredbi koi se odnesuvaat na carinskiot dolg soglasno so uslovite za postapkata na carinsko skladirawe. ^lenovite 181, 186 i 189 od ovoj zakon ne se primenuvaat za vaka odredenite slobodni zoni.

(2) Povikuvawata na slobodni zoni vo ~lenovite 47, 48 i 220 od ovoj zakon ne se primenuvaat na slobodnite zoni od stavot (1) na ovoj ~len.

B. Vnesuvawe na stoka vo slobodna zona ili sloboden sklad

^len 180

Vo slobodna zona ili sloboden sklad mo`e da se vnese doma{na i stranska stoka. Carinskiot organ mo`e da bara stokata koja pretstavuva opasnost ili koja mo`e da rasipe druga stoka, ili za koja poradi drugi pri£ini se potrebni posebni uslovi da se smesti vo prostorii specijalno opremeni za nejzin priem.

^len 181

(1) Stokata koja bez da se vnese na drugoto carinsko podra~je direktno se vnesuva vo slobodna zona ili sloboden sklad ne mora da se stavi na uvid na carinskiot organ, nitu pak za nea da se podnese carinska deklaracija. Odredbite od ovoj stav ne ja isklu~uvaat primenata na ~lenot 178 stav (4) od ovoj zakon.

(2) Stoka se stava na uvid na carinskiot organ i za nea se sproveduvaat propi{anite carinski formalnosti samo koga:

a) taa e stavena vo carinska postapka koja zavr{uva vo momentot na vnesuvawe na stokata vo slobodna zona ili sloboden sklad. Koga so predmetnata carinska postapka e odobreno izzemawe od obvrskata za stavawe na stokata na uvid, stavaweto na uvid ne e potrebno;

b) taa so vnesuvaweto vo slobodna zona ili sloboden sklad e predmet na odluka za vra}awe ili prostuvawe na uvozni dava~ki i

v) gi ispolnuva uslovite za primena na merkite od £lenot 176 to~ka b) na ovoj zakon.

(3) Carinskiot organ mo`e da bara da bide izvesten za stokata koja e predmet na izvozni dava~ki ili na drugi izvozni propisi.

(4) Na barawe na strankata, carinskiot organ go potvrduva doma{niot ili stranskiot status na stokata stavena vo slobodna zona ili sloboden sklad.

V. Rabotewe vo slobodni zoni ili slobodni skladovi

^len 182

(1) Ne postoi vremensko ograni~uvawe za zadr`uvawe na stokata vo slobodni zoni ili slobodni skladovi.

59.-

(2) So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon se opredeluvaat posebni vremenski ograni~uvawa za odreden vid stoka od ~lenot 176 to~ka b) na ovoj zakon.

^len 183

(1) Vo slobodna zona i sloboden sklad mo`e da se vr{i stopanska ili uslu`na dejnost spored uslovite propi{ani so ovoj i drug zakon. Za vr{eweto na tie dejnosti carinskiot organ mora odnapred da bide izvesten.

(2) Carinskiot organ mo`e da vovede odredeni zabrani ili ograni£uvawa na dejnostite od stavot (1) na ovoj ~len, imaj}i go predvid vidot na predmetnata stoka ili potrebnite uslovi za sproveduvawe na carinski nadzor.

(3) Carinskiot organ mo`e da zabrani vr{ewe na dejnostite od stavot (1) na ovoj ~len vo slobodna zona ili sloboden sklad na lica koi ne gi davaat potrebnite dokazi za pridr`uvawe kon odredbite propi{ani so ovoj zakon.

^len 184

Stranska stoka stavena vo slobodna zona ili sloboden sklad mo`e, dodeka se nao|a vo niv: a) da se pu{ti vo sloboden promet pod uslovite propi{ani so taa postapka i so

£lenot 188 od ovoj zakon; b) da bide predmet na voobi£aenite formi na rakuvawe od £lenot 121 stav (1) na

ovoj zakon, bez odobrenie; v) da se stavi vo postapka na uvoz za oblagoroduvawe pod uslovite propi{ani so

taa postapka; g) da se stavi vo postapka na prerabotka pod carinska kontrola pod uslovite

propi{ani so taa postapka; d) da se stavi vo postapkata na privremen uvoz pod uslovite propi{ani so taa

postapka; |) da se otstapi vo korist na dr`avata soglasno so £lenot 191 od ovoj zakon i z) da se uni{ti, pod uslov strankata da gi dostavi site informacii koi

carinskiot organ smeta deka se potrebni.

^len 185

(1) Stranskata stoka i doma{nata stoka od £lenot 176 to~ka b) na ovoj zakon smee da se tro{i ili upotrebuva vo slobodni zoni ili slobodni skladovi samo koga se primenuva ~lenot 184 od ovoj zakon.

(2) Po isklu~ok od stavot (1) na ovoj ~len, mo`e da se odobri tro{ewe ili upotreba na stoka, so ~ie pu{tawe vo sloboden promet ili privremen uvoz ne bi bilo potrebno da se naplatat uvozni dava~ki ili da se primenat merki na trgovska politika. Vo ovoj slu~aj ne e potrebna carinska deklaracija za pu{tawe na stokata vo sloboden promet ili za privremen uvoz. Carinska deklaracija e potrebna ako stokata e predmet na kvoti ili plafoni.

^len 186

(1) Site lica koi vr{at dejnost koja vklu~uva ~uvawe, obrabotka ili prerabotka, ili proda`ba ili nabavka, na stoka vo slobodna zona ili sloboden sklad, mora da vodat evidencija za stokata vo oblik odobren od strana na carinskiot organ. Stokata se vnesuva vo evidencijata vedna{ po nejzinoto vnesuvawe vo prostoriite na toa lice. Evidencijata mora da mu ovozmo`i na

60.-

carinskiot organ identifikacija na stokata i mora da go evidentira nejzinoto dvi`ewe.

(2) Koga stokata se pretovara vnatre vo slobodnata zona, dokumentite koi se odnesuvaat na pretovarot se ~uvaat za da mu bidat na raspolagawe na carinskiot organ. Kratkoro£noto ~uvawe na stokata vo vrska so takov pretovar se smeta kako sostaven del na pretovarot.

G. Iznesuvawe na stoka od slobodni zoni ili slobodni skladovi

^len 187

(1) Stokata koja se iznesuva od slobodna zona ili sloboden sklad mo`e: - da se izveze ili povtorno izveze od carinskoto podra£je ili - da se vnese vo drugiot del na carinskoto podra£je.

(2) Odredbite od stavot (1) na ovoj ~len ne ja isklu~uvaat primenata na carinskite propisi koi gi reguliraat ovie pra{awa.

(3) Odredbite od Poglavje 3 na ovoj zakon, so isklu£ok na £lenovite 58 do 63 od ovoj zakon, koga e vo pra{awe doma{na stoka, se primenuvaat za stoka vnesena vo drugoto carinsko podra~je, osven vo slu£aj na stoka koja se iznesuva od taa zona po vozdu{en pat, bez da se stavi vo postapka na tranzit ili druga carinska postapka.

^len 188

(1) Koga nastanal carinskiot dolg za stranska stoka i carinskata vrednost na taa stoka se utvrduva vrz osnova na vistinski platenata cena ili cenata koja treba da se plati, a vo koja se vklu£eni i tro{ocite za skladirawe ili nivno za~uvuvawe za vremeto dodeka se smesteni vo slobodnata zona ili slobodniot sklad, takvite tro{oci nema da se vklu~at vo carinskata vrednost dokolku tie tro{oci se prika`ani odvoeno od cenata koja e vistinski platena ili treba da se plati za taa stoka.

(2) Koga predmetnata stoka vo slobodnata zona ili slobodniot sklad bila predmet na edna od voobi~aenite formi na rakuvawe soglasno so ~lenot 121 stav (1) od ovoj zakon, pri utvrduvaweto na iznosot na uvoznite dava~ki, na barawe na deklarantot i pod uslov toa rakuvawe da bilo opfateno so odobrenie dadeno vo soglasnost so ~lenot 121 stav (3) na ovoj zakon, vidot na stokata, carinskata vrednost i koli£inata koi se zemaat predvid se istite onie koi bi se zele predvid za stokata vo momentot naveden vo ~lenot 230 na ovoj zakon kako stokata da ne bila predmet na takvo rakuvawe. Otstapuvawa od ovaa odredba se propi{uvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 189

(1) Koga stoka se vnesuva ili vra}a na drugiot del na carinskoto podra£je ili se stava vo carinska postapka dodeka se nao|a vo slobodnata zona ili slobodniot sklad, potvrdata od £lenot 181 stav (4) na ovoj zakon mo`e da se upotrebi kako dokaz za doma{niot ili stranskiot status na taa stoka.

(2) Koga so potvrdata ili na drugi na~ini ne e doka`ano deka stokata ima doma{en ili stranski status, se smeta deka stokata e:

- doma{na stoka za primena na izvozni dava~ki ili izvozni dozvoli ili propi{ani izvozni merki i

- stranska stoka vo site drugi slu£ai.

61.-

^len 190

Koga stokata se izvezuva ili povtorno izvezuva od slobodna zona ili sloboden sklad carinskiot organ treba da utvrdi deka se po~ituvaat propisite so koi se regulira izvozot ili povtorniot izvoz.

Del 2

Povtoren izvoz, uni{tuvawe i otstapuvawe

^len 191

(1) Stranskata stoka mo`e : - povtorno da se izveze od carinskoto podra£je, - da se uni{ti i - da se otstapi vo korist na dr`avata.

(2) Povtorniot izvoz, koga toa e potrebno, vklu~uva primena na carinski formalnosti propi{ani za stoka koja se izvezuva ili iznesuva, vklu£uvaj}i i primena na merki na trgovska politika. Slu£aite vo koi ne se primenuvaat merki na trgovska politika pri izvoz na stranska stoka stavena vo odlo`uva~ka postapka, se opredeluvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(3) Za povtorniot izvoz ili uni{tuvaweto na stoka carinskiot organ mora odnapred da bide izvesten osven vo slu~aite utvrdeni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon. Carinskiot organ go zabranuva povtorniot izvoz dokolku toa e predvideno so formalnostite ili merkite od prvata re~enica od stavot (2) na ovoj ~len. Koga stoka, koja e stavena vo carinska postapka so ekonomski efekt dodeka se nao|a vo carinskoto podra~je, e nameneta za povtoren izvoz, se podnesuva carinska deklaracija vo smisla na £lenovite 69 do 90 od ovoj zakon. Vo takvi slu£ai se primenuva £lenot 174 stavovi (3) i (4) od ovoj zakon. Otstapuvaweto na stoka vo korist na dr`avata se vr{i vo slu~aite utvrdeni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

(4) Uni{tuvaweto ili otstapuvaweto na stoka vo korist na dr`avata ne smee da bide na tro{ok na dr`avata.

(5) Za sekoj otpadok ili ostatok nastanat so uni{tuvaweto na stokata mora da se odredi carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka propi{ano za stranska stoka. Otpadokot ili ostatokot ostanuva pod carinski nadzor do rokot propi{an so ~lenot 47 stav (2) od ovoj zakon.

POGLAVJE 5

STOKA KOJA SE IZNESUVA OD CARINSKOTO PODRA^JE

^len 192

Stokata koja se iznesuva od carinskoto podra£je e predmet na carinski nadzor. Taa mo`e da bide predmet na proverki od strana na carinskiot organ soglasno so carinskite propisi. Stokata se iznesuva od carinskoto podra£je preku carinskite grani~ni premini od ~lenot 46 na ovoj zakon koristej}i gi, koga e potrebno, patot i upatstvata opredeleni od carinskiot organ.

62.-

POGLAVJE 6

POVLASTENI POSTAPKI

GLAVA 1

Osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki

^len 193

(1) Od pla}awe uvozni dava~ki se osloboduvaat: 1) {efovi na stranski dr`avi i pretstavnici na {efovi na stranski dr`avi

vo posebni misii, kako i ~lenovite na nivnata pridru`ba, za predmeti nameneti za nivni slu`beni potrebi i li~na upotreba;

2) me|unarodni i me|udr`avni organizacii so sedi{te vo Republika Makedonija, odnosno nivni pretstavni{tva vo Republika Makedonija, vo vreme na vr{ewe na svojata dejnost vo Republika Makedonija, za predmeti nameneti za nivni slu`beni potrebi;

3) diplomatski i konzularni pretstavni{tva na stranski dr`avi vo Republika Makedonija, za predmeti nameneti za nivni slu`beni potrebi i

4) {efovi na stranski diplomatski pretstavni{tva vo Republika Makedonija i ~lenovite na nivnite potesni semejstva, za predmeti nameneti za nivna li~na upotreba.

(2) Od pla}awe uvozni dava~ki, soglasno so me|unarodni dogovori se oslobodeni:

1) diplomatskiot personal na stranskite diplomatski pretstavni{ta vo Republika Makedonija i ~lenovite na nivnite potesni semejstva, za predmeti nameneti za nivna li~na upotreba;

2) konzularniot personal na stranskite konzularni pretstavni{ta vo Republika Makedonija i ~lenovite na nivnite potesni semejstva, za predmeti nameneti za nivna li~na upotreba i

3) personalot na stranskite diplomatski i konzularni pretstavni{tva vo Republika Makedonija, za predmeti za doma}instvo uvezeni vo rok od 12 meseca od denot na nivnoto doa|awe vo Republika Makedonija.

(3) Osloboduvaweto od stavot (2) na ovoj ~len ne mo`e da go koristat dr`avjani na Republika Makedonija nitu stranski dr`avjani so odobren postojan prestoj vo Republika Makedonija.

^len 194

Od pla}awe uvozni dava~ki se osloboduvaat: 1) patnici koi doa|aat od stranstvo, za predmeti nameneti za nivni li~ni

potrebi za vreme na patuvaweto vo stranstvo (li~en baga`), a koi ne podle`at na kakvi bilo va`e~ki ograni~uvawa ili zabrani, bez ogled na toa dali gi nosat so sebe ili istite gi dale na prevoz na prevoznik;

2) doma{ni patnici, za drugi predmeti so mala vrednost pokraj predmetite od li~niot baga`, koi gi vnesuvaat od stranstvo, a koi ne se od komercijalna priroda. Osloboduvaweto od ovaa to~ka ne se primenuva za doma{ni patnici koi vleguvaat pove}e od edna{ vo tekovnoto denono}ie vo carinskoto podra~je. Kako doma{ni patnici ne se smetaat ekipa`ot i licata koi upravuvaat so javnite transportni sredstva;

63.-

3) dr`avjani na Republika Makedonija i stranski dr`avjani za predmeti od nekomercijalna priroda so mala vrednost koi povremeno se primaat od stranstvo;

4) dr`avjani na Republika Makedonija i stranski dr`avjani, za lekovi za li~na upotreba {to gi nosat so sebe ili gi dobivaat vo pratki od stranstvo;

5) invalidi, za specijalna oprema i tehni~ki pomagala {to gi koristat neposredno za `ivot i rabota, kako i za rezervni delovi za koristewe na takvata oprema i pomagala, osven patni~ki avtomobili, dokolku gi donesat ili dobijat od stranstvo zaradi li~na upotreba;

6) invalidi od I i II kategorija, koi po sprovedenata profesionalna rehabilitacija se osposobeni za odredena dejnost, za oprema za vr{ewe na taa dejnost koja ne se proizveduva vo Republika Makedonija;

7) voza~i na motorni vozila i motocikli, za gorivo i mazivo koe se nao|a vo rezervoari koi se fabri~ki vgradeni vo motornite vozila i motocikli;

8) dr`avjani na Republika Makedonija i stranski dr`avjani, koi imaat odobren postojan prestoj vo Republika Makedonija, za li~ni predmeti koi gi nasledile vo stranstvo;

9) dr`avjani na Republika Makedonija, koi `iveat vo pograni~niot pojas, za rastitelni i `ivotinski proizvodi (predmeti) dobieni na sopstvenite imoti vo pograni~niot pojas na sosedna dr`ava, kako i za podmladok i drugi proizvodi steknati od stokata {to ja imaat na tie imoti zaradi polski raboti, pa{a ili prezimuvawe;

10) dr`avjani na Republika Makedonija, studenti i u~enici koi se {koluvaat vo stranstvo, kako i stranski u~enici i studenti koi se {koluvaat vo Republika Makedonija, za u~ebni pomagala {to za sopstvena upotreba so sebe gi nosat od stranstvo;

11) dr`avjani na Republika Makedonija i stranski dr`avjani, za odlikuvawa, medali, pehari, spomenici i sli~ni predmeti od simboli~en karakter dobieni vo stranstvo na natprevari, izlo`bi i priredbi od me|unarodno zna~ewe i

12) nau~nici, kni`evnici i umetnici za sopstvenite dela {to gi vnesuvaat od stranstvo.

^len 195

Od pla}awe uvozni dava~ki se oslobodeni: 1) dr`avnite organi ili registrirani humanitarni ili dobrotvorni

organizacii, za stoka koja e nameneta za besplatna podelba na `rtvite od prirodni ili drugi nepogodi ili za stoka koja ostanuva vo sopstvenost na tie organizacii, a koja e nameneta za besplatno stavawe na raspolagawe na `rtvite na tie nepogodi;

2) registrirani humanitarni ili dobrotvorni organizacii, za stoka koja ja uvezuvaat od stranstvo za izvr{uvawe na nivnite humanitarni aktivnosti;

3) protivpo`arni organizacii i drugi spasuva~ki slu`bi, za tehni~ka protivpo`arna oprema i spasuva~ka oprema, protivpo`arni vozila i drugi spasuva~ki vozila i rezervni delovi, koi pri uvozot se nameneti isklu~ivo za izvr{uvawe na protivpo`arna i spasuva~ka dejnost;

4) javni muzei i javni umetni~ki galerii, za zbirki i umetni~ki predmeti; 5) javnite biblioteki, za bibliotekarski materijal;

64.-

6) javni arhivi, za reproducirano arhivsko gradivo i 7) invalidski organizacii na specifi~na oprema, uredi, instrumenti i

tehni~ki pomagala, osven patni~ki avtomobili, kako i rezervni delovi i potro{ni materijali za taa oprema, uredi, instrumenti i tehni~ki pomagala.

^len 196

Od pla}awe uvozni dava~ki se oslobodeni: 1) neupotrebuvani oprema i rezervni delovi (osven avtomobili i kancelariski

mebel i materijal) vrz osnova na vlog na stransko lice, a koi slu`at za vr{ewe na prete`nata dejnost na dru{tvoto. Vlogot na stranskoto lice treba da e podolg od tri godini i da iznesuva 20% od vkupno vlo`eniot traen kapital, pod uslov imatelot na odobrenieto koj go koristel osloboduvaweto da raboti najmalku u{te tri godini po istekot na poslednata godina vo koja go koristel osloboduvaweto od pla}awe uvozni dava~ki. Pod vlog na stransko lice se smeta i otkupot na akcii od strana na stranski lica;

2) predmetite {to se uvezuvaat, a imaat obrazoven, nau~en i kulturen karakter, soglasno so propisot od ~lenot 199 na ovoj zakon, kako i nau~ni instrumenti i aparati, kako i nivni rezervni delovi koi se uvezuvaat vo nekomercijalni celi i koi ne se proizveduvaat vo Republika Makedonija;

3) terapevtski supstanci od ~ovekovo poteklo, reagensi za opredeluvawe na krvni grupi i na tipovi tkiva;

4) laboratoriski `ivotni i biolo{ki ili hemiski supstancii nameneti za istra`uvawe;

5) mostri na stoka so mala vrednost; 6) pe~aten reklamen materijal; 7) proizvodi nameneti za upotreba na saemi, trgovski izlo`bi ili sli~ni

manifestacii; 8) stoka koja se uvezuva zaradi ispituvawe, istra`uvawe, analizirawe ili

testirawe; 9) trgovski marki, modeli ili dizajni i nivnite pridru`ni dokumenti, kako i

podnesoci za priznavawe na patenti za pronajdoci ili sli~no, {to im se dostavuvaat na organizaciite za za{tita na avtorskite prava ili pravata od industriska sopstvenost;

10) turisti~ki propaganden materijal; 11) farmacevtskite proizvodi za zdravstvena ili veterinarna namena {to se

upotrebuvaat pri me|unarodni sportski manifestacii organizirani vo Republika Makedonija;

12) materijali potrebni za pricvrstuvawe i za za{tita na stokata vo tekot na nejziniot transport;

13) podloga i hrana za dobitok i `ivotni vo tekot na nivniot transport; 14) materijali za izgradba, odr`uvawe ili ukrasuvawe na spomen obele`ja na

`rtvite od vojnite ili grobi{ta za `rtvite od vojnite i 15) kov~ezi so tela, pogrebni urni so pepel i pridru`ni pogrebni predmeti.

^len 197

Od pla}awe uvozni dava~ki se oslobodeni: 1) dokumenti koi se isprateni besplatno do dr`avnite organi;

65.-

2) izdanija na stranski vladi i oficijalni me|unarodni organi nameneti za besplatno delewe;

3) predmeti koi se podnesuvaat kako dokazi ili za sli~ni celi pred sudovite ili drugi dr`avni organi;

4) primeroci na potpisi i pe~ateni cirkulari koi se odnesuvaat na potpisi koi se pra}aat kako del od voobi~aena razmena na informacii me|u javni slu`bi ili me|u banki;

5) slu`beni pe~ateni materijali isprateni do Narodnata banka na Republika Makedonija;

6) izve{tai, izjavi, bele{ki, prospekti, obrasci za prijavuvawe i drugi dokumenti koi se izgotveni od firmi registrirani vo stranstvo i isprateni do sopstvenici ili nositelite na hartii od vrednost izdadeni od tie firmi;

7) snimeni mediumi - nositeli na podatoci (izdup~eni karti~ki, tonski zapisi, mikrofilmovi i drugo) koi se koristat za prenos na informacii isprateni besplatno do adresantot, sé dodeka uvozot na tie mediumi - nositeli na podatoci ne doveduva do zloupotreba ili do zna~ajno naru{uvawe na konkurencijata;

8) dosieja, arhivi, pe~ateni obrasci i drugi dokumenti koi se koristat na me|unarodni sostanoci, konferencii ili kongresi, kako i izve{tai za tie sobiri;

9) planovi, tehni~ki crte`i, nacrti, opisi i drugi sli~ni dokumenti uvezeni za dobivawe ili ispolnuvawe na nara~ki vo stranstvo ili za u~estvo na konkursi ili natprevari koi se odr`uvaat na carinskoto podra~je;

10) dokumenti koi se koristat pri sproveduvawe na ispiti na carinskoto podra~je, koi gi sproveduvaat institucii so sedi{te vo stranstvo;

11) pe~ateni obrasci koi se koristat kako slu`beni dokumenti vo me|unarodniot promet na vozila ili stoka, vo ramkite na me|unarodni konvencii;

12) pe~ateni obrasci, etiketi, bileti i sli~ni dokumenti koi se isprateni od stranski prevoznici ili hoteli do turisti~ki agencii so sedi{te vo carinskoto podra~je;

13) pe~ateni obrasci i bileti, konosmani, tovarni listovi i drugi komercijalni ili kancelariski dokumenti koi ve}e se iskoristeni;

14) slu`beni pe~ateni obrasci od stranski zemji ili od me|unarodni organi i pe~ateni materijali koi se vo soglasnost so me|unarodni standardi isprateni za raspredelba od stranski zdru`enija do soodvetni zdru`enija so sedi{te vo carinskoto podra~je i

15) fotografii, slajdovi i standardni podlogi za fotografii, bez ogled dali se titluvani, isprateni do novinski agencii ili izdava~i na vesnici ili spisanija.

^len 198

Od pla}awe na uvozni dava~ki e oslobodena: 1) stoka koja kako podarok e dobiena od stranski donatori, kako i uvezena stoka

kupena so pari~nite sredstva dobieni kako podarok na dr`avnite organi, op{tinite i gradot Skopje i na javno pravni subjekti i

2) stoka potrebna za realizirawe na proekti finansirani so pari~ni sredstva na stranski donatori vrz osnova na dogovori me|u Vladata na Republika

66.-

Makedonija i stranski donatori vo koi stoi klauzula deka doniranite sredstva ne mo`at da se koristat za pla}awe na uvozni dava~ki.

^len 199

Vladata na Republika Makedonija po predlog na ministerot za finansii gi propi{uva pobliskite kriteriumi i na~inot na sproveduvawe na osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki, kako i vrednosta, koli~inata i vidot ili namenata na stokata koi mo`at da se oslobodat od pla}awe na uvozni dava~ki vo soglasnost so ~lenovite 193 do 198 od ovoj zakon.

^len 200

(1) Stokata koja bila oslobodena od pla}awe uvozni dava~ki vrz osnova na ~lenovite 193 i 194 to~ki 3, 5, 6, 8, 9 i 10, ~lenovite 195, 196 to~ka 2 i ~lenot 198 od ovoj zakon, vo rok od tri godini od denot na uvozot, ne smee da se ottu|i, da se dade na koristewe na drug, da se pozajmi ili poinaku da se upotrebi za drugi celi, a ne za onie za koi bila oslobodena od pla}awe uvozni dava~ki, pred da bidat plateni uvoznite dava~ki. Takvite predmeti ne smee da se dadat vo zalog, da se iznajmat ili da se dadat kako osiguruvawe za drugi obvrski.

(2) Stokata koja bila oslobodena od pla}awe uvozni dava~ki vrz osnova na ~lenot 196 to~ka 1) od ovoj zakon, vo rok od {est godini od denot na uvozot, ne smee da se ottu|i, da se dade na koristewe na drug ili poinaku da se upotrebi za drugi celi, a ne za onie za koi bile oslobodeni od pla}awe uvozni dava~ki, pred da bidat plateni uvoznite dava~ki. Takvite predmeti ne smee da se dadat vo zalog, da se iznajmat ili da se dadat kako osiguruvawe za drugi obvrski.

(3) Vo slu~aj carinskiot organ, na barawe na imatelot na pravoto, pred istekot na rokot od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len da dozvoli poinakva upotreba, visinata na carinskiot dolg se presmetuva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na dava~ki {to va`ele vo momentot na podnesuvawe na baraweto za pla}awe na carinskiot dolg.

(4) Vo slu~aj na nepridr`uvawe na odredbite od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len, visinata na carinskiot dolg se presmetuva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na dava~ki vo momentot na prifa}awe na carinskata deklaracija, vrz osnova na koja stokata bila oslobodena od pla}awe uvozni dava~ki.

GLAVA 2

Vra}awe na izvezena stoka

^len 201

(1) Doma{na stoka koja, otkako bila izvezena od carinskoto podra£je, vo rok od tri godini se vra}a na carinskoto podra~je i se pu{ta vo sloboden promet, na barawe na strankata, se osloboduva od pla}awe na uvozni dava~ki. Rokot od tri godini mo`e da se prodol`i vo slu~aj na opravdani okolnosti. Koga vratenata stoka, pred nejziniot izvoz od carinskoto podra£je, bila pu{tena vo sloboden promet so namaleni ili uvozni dava~ki nula poradi nejzinata upotreba za posebni celi, se osloboduva od pla}awe na uvoznite dava~ki samo ako povtorno se uvezuva za istite celi. Koga celite za koi predmetnata stoka se uvezuva ne se pove}e isti, iznosot na uvoznite dava~ki koi se pla}aat za nea se namaluva za iznosot koj e platen pri prvoto pu{tawe na stokata vo sloboden promet. Ako iznosot na platenite dava~ki pri prvoto pu{tawe vo sloboden

67.-

promet go nadminuva iznosot koj{to se pla}a pri pu{taweto vo sloboden promet na vratenata stoka, ne se vr{i vra}awe na uvozni dava~ki.

(2) Osloboduvaweto od uvoznite dava~ki koe e predvideno vo stavot (1) na ovoj ~len ne se odobruva vo slu~ai koga stokata e izvezena od carinskoto podra£je vo postapka na izvoz za oblagoroduvawe, osven ako ovaa stoka ostanala vo istata sostojba vo koja bila izvezena.

^len 202

Osloboduvaweto od pla}aweto na uvozni dava~ki koe e predvideno so £lenot 201 od ovoj zakon se odobruva samo ako stokata e povtorno uvezena vo istata sostojba vo koja prethodno bila izvezena. Pobliskite uslovi pod koi mo`e da se otstapi od ovaa odredba se opredeluvaat soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 203

(1) Odredbite od ~lenovite 201 i 202 na ovoj zakon soodvetno se primenuvaat za dobienite proizvodi koi bile prvobitno izvezeni ili povtorno izvezeni po sproveduvawe na postapka na uvoz za oblagoroduvawe.

(2) Iznosot na uvoznite dava~ki koj pretstavuva dolg spored zakon se odreduva vrz osnova na pravilata koi se primenuvaat vo postapkata na uvoz za oblagoroduvawe, pri {to denot na povtorniot izvoz se smeta kako den na pu{tawe na stokata vo sloboden promet.

POGLAVJE 7

CARINSKI DOLG

GLAVA 1

Garancija za pokrivawe na carinski dolg

^len 204

(1) Koga carinskiot organ, vo soglasnost so carinskite propisi, bara da se podnese garancija za obezbeduvawe na pla}awe na carinski dolg, takvata garancija ja podnesuva liceto koe e odgovorno ili koe mo`e da stane odgovorno za toj dolg.

(2) Carinskiot organ bara podnesuvawe samo na edna garancija za eden carinski dolg.

(3) Carinskiot organ mo`e da odobri garancijata da ja podnese drugo lice, namesto liceto od koe toa se bara.

(4) Koga liceto koe napravilo dolg ili mo`e da napravi dolg e dr`aven organ, toga{ takva garancija ne se bara.

(5) Carinskiot organ mo`e da ne bara podnesuvawe na garancija koga iznosot koj treba da se obezbedi ne nadminuva 150 EVRA vo denarska protivvrednost.

^len 205

(1) Koga so carinskite propisi se predviduva deka podnesuvawe na garancija ne e zadol`itelno, carinskiot organ mo`e da bara podnesuvawe na takva

68.-

garancija, dokolku smeta deka carinskiot dolg koj nastanal ili koj mo`e da nastane nema da bide platen vo propi{aniot rok.

(2) Koga garancijata od stavot (1) na ovoj ~len ne se bara, carinskiot organ sepak mo`e da bara od liceto navedeno vo £lenot 204 stav (1) od ovoj zakon da dade izjava deka }e gi po~ituva obvrskite koe toa lice e dol`no da gi ispolni soglasno so zakon.

(3) Garancijata navedena vo stavot (1) na ovoj ~len se bara: - vo momentot koga se primenuvaat propisite so koi se bara podnesuvawe na

takva garancija ili - vo koj bilo podocne`en moment koga carinskiot organ smeta deka carinskiot

dolg koj nastanal ili mo`e da nastane nema da bide platen vo propi{aniot rok.

^len 206

Po barawe na liceto od £lenot 204 stav (1) ili (3) na ovoj zakon, carinskiot organ odobruva podnesuvawe na op{ta garancija za pokrivawe na dve ili pove}e operacii, za koi nastanal ili mo`e da nastane carinski dolg.

^len 207

(1) Koga carinskite propisi predviduvaat zadol`itelno podnesuvawe na garancija, a koga toa e predmet na odredbite za tranzit so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, carinskiot organ go opredeluva iznosot na takvata garancija vo visina na iznos ednakov na:

- to£niot iznos na predmetniot carinski dolg ili dolgovi koga iznosot mo`e so to~nost da se utvrdi, vo momentot koga se bara podnesuvawe na garancija i

- vo drugi slu£ai, maksimalen iznos, po procena na carinskiot organ, na carinskiot dolg ili dolgovite koi nastanale ili mo`at da nastanat.

(2) Koga e podnesena op{ta garancija za carinski dolg ~ij iznos varira so tekot na vremeto, iznosot na takvata garancija se opredeluva taka {to go pokriva vo sekoe vreme predmetniot carinski dolg.

(3) Koga spored carinskite propisi podnesuvawe na garancija ne e zadolo`itelno, a carinskiot organ bara nejzino podnesuvawe, iznosot na garancijata go odreduva toj organ taka {to nema da se nadmine iznosot od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len.

(4) Okolnostite vo koi i uslovite pod koi mo`e da se podnese garancija vo fiksen iznos se opredeluvaat vo soglasnost so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 208

Garancija mo`e da se podnese vo oblik na: - gotovinski depozit ili - bankarska garancija.

^len 209

Gotovinskiot depozit se podnesuva vo soglasnost so carinskite i drugi propisi.

69.-

^len 210

(1) Bankata garant ja izdava garancijata vo pismena forma, so {to se obvrzuva da go plati carinskiot dolg vklu~uvaj}i go iznosot na kamatata i nastanatite tro{oci vo postapka za pla}awe na neplateniot carinski dolg. Bankata garant za iznosot koj e pristignat za pla}awe odgovara solidarno so carinskiot dol`nik.

(2) Bankata garant mora da bide registrirana vo Republika Makedonija i odobrena od strana na carinskiot organ.

(3) Carinskiot organ mo`e da ja odbie bankata garant ili predlo`eniot vid na garancija, koga smeta deka bankata garant ili predlo`eniot vid na garancija ne go obezbeduva pla}aweto na carinskiot dolg vo propi{aniot rok.

^len 211

Liceto od koe se bara da podnese garancija ima pravo da izbere me|u vidovite na garancii predvideni vo ~lenot 208 od ovoj zakon. Carinskiot organ mo`e da odbie da ja prifati predlo`enata garancija koga taa ne obezbeduva pravilno sproveduvawe na predmetnata carinska postapka. Carinskiot organ mo`e da bara izbraniot vid na garancija da se upotrebuva za odreden vremenski period.

^len 212

Koga e toa predvideno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, carinskiot organ mo`e da prifati i drug vid na garancija osven onie navedeni vo ~lenot 208 od ovoj zakon koga so niv istovetno se obezbeduva pla}awe na carinskiot dolg. Carinskiot organ ja odbiva garancijata predlo`ena od strana na dol`nikot koga smeta deka so takva garancija ne se obezbeduva pla}awe na carinskiot dolg.

^len 213

Koga carinskiot organ }e utvrdi deka podnesenata garancija ne obezbeduva ili ve}e ne e sigurno deka obezbeduva ili ve}e ne e dovolna da obezbedi pla}awe na carinskiot dolg vo propi{aniot rok, bara od liceto od ~lenot 204 stav (1) na ovoj zakon da podnese dopolnitelna garancija ili da ja zameni prvobitnata garancija so nova, po negov izbor.

^len 214

(1) Garancijata ne se vra}a sî dodeka carinskiot dolg za koj taa e dadena ne zgasne ili do momentot koga carinskiot dolg pove}e ne mo`e da nastane. Otkako carinskiot dolg zgasne ili pove}e ne mo`e da nastane, garancijata se vra}a bez odlagawe.

(2) Otkako carinskiot dolg delumno zgasnal ili ako mo`e da nastane samo vo pogled na del od iznosot koj{to bil garantiran, soodvetniot del od garancijata se vra}a na barawe na strankata.

^len 215

So propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, se propi{uvaat odredbite koi otstapuvaat od odredbite od ovaa glava zaradi ispolnuvawe na obvrski prezemeni od odredeni me|unarodni konvencii.

70.-

GLAVA 2

Nastanuvawe na carinski dolg

^len 216

(1) Carinski dolg pri uvoz nastanuva so: a) pu{tawe vo sloboden promet na stoka koja podle`i na uvozni dava~ki ili b) stavawe na takva stoka vo postapka na privremen uvoz so delumno

osloboduvawe od uvozni dava~ki.

(2) Carinski dolg nastanuva vo momentot na prifa}awe na predmetnata carinska deklaracija.

(3) Dol`nik e deklarantot. Vo slu£aj na indirektno zastapuvawe dol`nik, isto taka, e i liceto za £ija smetka carinskata deklaracija e podnesena.

(4) Koga carinska deklaracija za edna od postapkite od stavot (1) na ovoj ~len e izgotvena vrz osnova na neto~ni podatoci zaradi koi ne e izvr{ena naplata na site dava~ki ili del od dava~kite, licata koi gi dostavile podatocite potrebni za izgotvuvawe na carinskata deklaracija i koi znaele ili moralo da znaat deka tie podatocite se neto~ni, isto taka, se smetaat za dol`nici.

^len 217

(1) Carinski dolg pri uvoz nastanuva so: a) bespravno vnesuvawe na carinskoto podra£je na stoka koja podle`i na

uvozni dava~ki ili b) bespravno vnesuvawe na stoka od slobodna zona ili sloboden sklad na

drugiot del na carinskoto podra£je. Bespravno vnesuvawe od ovoj ~len e sekoe vnesuvawe sprotivno na odredbite na £lenovite 48 do 51 i £lenot 187 stav (1) alineja 2 od ovoj zakon.

(2) Carinskiot dolg nastanuva vo momentot na bespravno vnesuvawe na stokata.

(3) Dol`nici se: - liceto koe bespravno vnelo takva stoka, - site lica koi u£estvuvale vo bespravnoto vnesuvawe na stokata i koi znaele

ili morale da znaat deka takvoto vnesuvawe na stoka e bespravno i - site lica koi steknale vo sopstvenost ili poseduvale takva stoka i koi znaele

ili morale da znaat, vo momentot na steknuvawe ili prifa}awe na stokata, deka taa bila vnesena bespravno.

^len 218

(1) Carinski dolg pri uvoz nastanuva so bespravno otstranuvawe od carinski nadzor na stoka koja podle`i na uvozni dava~ki.

(2) Carinskiot dolg nastanuva vo momentot na otstranuvawe na stokata od carinski nadzor.

(3) Dol`nici se: - liceto koe ja otstranilo stokata od carinski nadzor, - site lica koi u£estvuvale vo toa otstranuvawe i koi znaele ili morale da

znaat deka stokata bila otstraneta od carinski nadzor,

71.-

- site lica koi steknale vo sopstvenost ili poseduvale takva stoka i koi znaele ili morale da znaat, vo momentot na steknuvawe ili prifa}awe na stokata, deka stokata bila otstraneta od carinski nadzor i

- koga e toa potrebno, liceto od koe se bara da gi ispolni obvrskite koi proizleguvaat od privremenoto ~uvawe na stokata ili upotrebata na carinskata postapka vo koja taa stoka e stavena.

^len 219

(1) Carinskiot dolg pri uvoz nastanuva so: a) neispolnuvawe na edna od obvrskite koi proizleguvaat, vo pogled na stoka

koja podle`i na uvozni dava~ki, od nejzinoto privremeno ~uvawe ili od upotrebata na carinskata postapka vo koja taa e stavena ili

b) nepridr`uvawe kon eden od uslovite so koi se regulira stavaweto na stokata vo odredena carinska postapka ili odobruvawe na namaleni ili uvozni dava~ki nula zaradi krajnata upotreba na stokata,

vo slu£ai razli~ni od onie od ~lenot 218 na ovoj zakon, osven dokolku se utvrdi deka propustite nemaat zna£itelno vlijanie na pravilnoto sproveduvawe na privremenoto ~uvawe ili na predmetnata carinska postapka.

(2) Carinskiot dolg nastanuva vo momentot koga obvrskata, poradi ~ie neispolnuvawe nastanuva carinskiot dolg, ne se ispolni ili vo momentot koga stokata e stavena vo odredena carinska postapka dokolku dopolnitelno e utvrdeno deka ne bil navistina ispolnet eden od uslovite so koi se regulira stavaweto na stokata vo predmetnata carinska postapka ili odobruvawe na namaleni ili uvozni dava~ki nula zaradi krajnata upotreba na stokata.

(3) Dol`nik e liceto od koe, soglasno so okolnostite, se bara da gi ispolni obvrskite koi proizleguvaat od privremeno ~uvawe na stoka koja podle`i na uvozni dava~ki ili od upotrebata na carinskata postapka vo koja taa e stavena, ili da se pridr`uva kon uslovite so koi se regulira stavaweto na stokata vo taa carinska postapka.

^len 220

(1) Carinskiot dolg pri uvoz nastanuva so tro{ewe ili upotreba vo slobodna zona ili sloboden sklad na stoka koja podle`i na uvozni dava~ki, pod drugi uslovi od onie koi se propi{ani. Koga stokata is~eznala i nejzinoto is~eznuvawe ne mo`e da mu se objasni na carinskiot organ na prifatliv na~in, carinskiot organ mo`e da smeta deka stokata e potro{ena ili upotrebena vo slobodnata zona ili vo slobodniot sklad.

(2) Dolgot nastanuva vo momentot koga stokata e potro{ena ili koga e prvi~no upotrebena pod uslovi razli~ni od onie propi{ani so carinskite i drugi propisi.

(3) Dol`nik e liceto koe ja potro{ilo ili upotrebilo stokata i site lica koi u£estvuvale vo takvoto tro{ewe ili upotreba i koi znaele ili morale da znaat deka stokata bila tro{ena ili upotrebuvana pod uslovi razli~ni od onie propi{ani so carinskite i drugi propisi.

(4) Koga carinskiot organ smeta deka stokata koja is£eznala e potro{ena ili upotrebena vo slobodnata zona ili slobodniot sklad, a ne e mo`no da se primeni stavot (3) od ovoj ~len, lice odgovorno za pla}awe na carinskiot dolg e liceto za koe carinskiot organ znae deka posledno ja poseduvalo stokata.

72.-

^len 221

(1) Po isklu~ok na £lenovite 217 i 219 stav (1) to~ka a) od ovoj zakon, nema da se smeta deka nastanal carinski dolg pri uvozot, za odredena stoka, koga strankata doka`e deka neispolnuvaweto na obvrskite koi proizleguvaat od:

- odredbite vo £lenovite 48 do 51 i 187 stav (1) alineja 2 od ovoj zakon ili - privremenoto £uvawe na predmetnata stoka ili - upotrebata na carinskata postapka vo koja e stavena stokata,

e rezulat na celosno uni{tuvawe ili nepovratna zaguba na stokata kako rezulatat na vidot i karakteristikite na stokata ili nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila, ili kako posledica od odobrenie dadeno od carinskiot organ. Nepovratno zagubena stoka e stoka koja e neupotrebliva za koe bilo lice.

(2) Carinskiot dolg pri uvoz nema da se smeta deka nastanal za stoka pu{tena vo sloboden promet so namaleni ili uvozni dava~ki nula zaradi nejzinata krajna upotreba, koga takvata stoka e izvezena ili povtorno izvezena so odobrenie na carinskiot organ.

^len 222

Koga soglasno so £lenot 221 stav (1) od ovoj zakon, ne se smeta deka nastanal carinski dolg vo pogled na stoka pu{tena vo sloboden promet so namaleni ili uvozni dava~ki nula vo zavisnost od nejzinata krajnata upotreba, sekoj otpadok ili ostatok koj nastanal pri takvoto uni{tuvawe se smeta za stranska stoka.

^len 223

Koga soglasno so £lenot 218 ili 219 od ovoj zakon nastanal carinski dolg vo pogled na stoka pu{tena vo sloboden promet so namaleni uvozni dava~ki vo zavisnost od nejzinata krajna upotreba, iznosot platen koga stokata bila pu{tena vo sloboden promet se odzema od iznosot na carinskiot dolg. Ovaa odredba soodvetno se primenuva koga nastanal carinski dolg vo pogled na otpadok ili ostatok koi se rezultat na uni{tuvaweto na takva stoka.

^len 224

(1) Carinski dolg pri izvoz nastanuva so izvoz od carinskoto podra~je na stoka koja podle`i na izvozni dava~ki i koja e pokriena so carinska deklaracija.

(2) Carinskiot dolg nastanuva vo momentot na prifa}awe na takva carinska deklaracija.

(3) Dol`nik e deklarantot. Vo slu£aj na indirektno zastapuvawe dol`nik, isto taka, e liceto za £ija smetka carinskata deklaracija e podnesena.

^len 225

(1) Carinski dolg pri izvoz nastanuva so iznesuvawe od carinskoto podra£je na stoka koja podle`i na pla}awe na izvozni dava~ki bez carinska deklaracija.

(2) Carinskiot dolg nastanuva vo momentot koga stokata stvarno go napu{ta carinskoto podra£je.

(3) Dol`nik e: - liceto koe ja iznelo stokata i

73.-

- site lica koi u£estvuvale vo takvoto iznesuvawe i koi znaele ili morale da znaat deka carinskata deklaracija ne bila, a trebalo da bide podnesena.

^len 226

(1) Carinski dolg pri izvoz nastanuva so nepridr`uvawe kon uslovite pod koi bilo odobreno iznesuvaweto na stokata od carinskoto podra~je so celosno ili delumno osloboduvawe od izvozni dava~ki.

(2) Dolgot nastanuva vo momentot koga stokata stignuva do odredi{te razli~no od ona koe bilo odobreno za nejzino iznesuvawe od carinskoto podra~je so celosno ili delumno osloboduvawe od izvoznite dava~ki ili, dokolku carinskiot organ ne mo`e da go utvrdi toj moment, dolgot nastanuva vo momentot na istekot na rokot odreden za podnesuvawe na dokazi deka uslovite pod koi se odobruva takvoto osloboduvawe na stokata se ispolneti.

(3) Dol`nik e deklarantot. Vo slu£aj na indirektno zastapuvawe dol`nik, isto taka, e liceto za £ija smetka carinskata deklaracija e podnesena.

^len 227

Carinskiot dolg od £lenovite 216 do 220 i od 224 do 226 na ovoj zakon nastanuva duri i ako se odnesuva na stoka koja e predmet na merki na zabrana ili ograni£uvawe od kakov bilo vid pri uvozot ili izvozot. Carinski dolg ne nastanuva pri bespravno vnesuvawe, vo carinskoto podra£je, na falsifikuvani pari ili drogi i psihotropni supstancii, koi ne vleguvaat vo ekonomskite tekovi koi se strogo nadgleduvani od nadle`nite organi vo pogled na nivna upotreba za medicinski i nau~ni celi. Vo odnos na kaznenite odredbi koi se primenuvaat pri povredi na carinskite propisi, se smeta deka carinski dolg vo sekoj slu~aj nastanal koga so kaznenite odredbi e propi{ano deka carinskite dava~ki pretstavuvaat osnova za opredeluvawe na kazni ili deka postoeweto na carinski dolg e osnova za pokrenuvawe na krivi~na postapka.

^len 228

Koga so carinskite propisi se predvideni avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvoznite dava~ki ili povlasten tarifen tretman na stoka zaradi nejziniot vid ili krajna upotreba ili osloboduvawe ili celosno ili delumno osloboduvawe od uvozni ili izvozni dava~ki soglasno so ~lenovite 19, 20, 95, 158 ili od 193 do 203 na ovoj zakon, takva avtonomna merka, povlasten tarifen tretman, osloboduvawe ili celosno ili delumno osloboduvawe, isto taka, se primenuva vo slu~aite koga carinskiot dolg nastanal soglasno so ~lenovite 217 do 220, 225 ili 226 na ovoj zakon, pod uslov odnesuvaweto na strankata da ne vklu~uva izmamni~ko dejstvuvawe ili o~igledna nebre`nost i pod uslov da doka`e deka drugite uslovi za primena na avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvozni dava~ki, povlasten tarifen tretman, osloboduvawe ili celosno ili delumno osloboduvawe se ispolneti.

^len 229

Koga pove}e lica se odgovorni za pla}awe na eden carinski dolg, tie se solidarno odgovorni za pla}awe na toj dolg.

^len 230

(1) Dokolku so ovoj zakon poinaku ne e propi{ano, iznosot na uvoznite ili izvoznite dava~ki za stoka se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na dava~kite koi va`at za taa stoka vo momentot na nastanuvawe na carinskiot

74.-

dolg. Primenata na ovoj stav ne ja isklu~uva primenata na odredbite od stavovite (2) i (3) na ovoj ~len.

(2) Koga ne e mo`no to£no da se utvrdi koga nastanal carinskiot dolg, momentot koj{to se zema predvid za opredeluvawe na elementite za utvrduvawe na dava~kite koi va`at za predmetnata stoka e momentot koga carinskiot organ zaklu~il deka za stokata nastanal carinski dolg.

(3) Koga so raspolo`livite informacii carinskiot organ mo`e da utvrdi deka carinskiot dolg nastanal pred momentot od stavot (2) na ovoj ~len, iznosot na uvoznite i izvoznite dava~ki koi se pla}aat za predmetnata stoka, se utvrduva vrz osnova na elementite za utvrduvawe na dava~kite koi va`ele za stokata vo prviot moment vo koj, vrz osnova na raspolo`livite informacii, mo`e da se utvrdi postoewe na carinski dolg.

(4) Kompenzatorna kamata se primenuva pod okolnostite i uslovite koi se utvrduvaat soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, so cel da se spre~i bespravno steknuvawe na finansiska dobivka preku pomestuvawe na denot koga carinskiot dolg nastanal ili koga bil presmetan.

^len 231

(1) Carinski dolg nastanuva: - vo mestoto kade {to se slu~ile nastanite zaradi koi nastanal carinskiot

dolg, - vo mestoto kade {to carinskiot organ zaklu~il deka za stokata nastanal

carinski dolg, dokolku ne e mo`no da se utvrdi mestoto od alinejata 1 na ovoj stav i

- vo mestoto kade {to stokata bila stavena vo predmetnata carinska postapka ili bila vnesena vo carinskoto podra~je vo taa postapka, dokolku stokata bila stavena vo carinska postapka koja ne e zavr{ena i ne mo`e da se utvrdi mestoto od alinejata 1 ili alinejata 2 na ovoj stav.

(2) Koga so raspolo`livite informacii carinskiot organ mo`e da utvrdi deka carinskiot dolg ve}e nastanal koga stokata prethodno bila na drugo mesto, se smeta deka carinskiot dolg nastanal vo mestoto koe mo`e da se opredeli kako lokacija na stokata vo prviot moment koga mo`e da se utvrdi postoewe na carinskiot dolg.

^len 232

(1) Dokolku so dogovorite koi Republika Makedonija gi sklu~ila so drugi zemji e predvideno pri uvozot vo tie zemji da se odobri preferencijalen tarifen tretman na stoka so poteklo od Republika Makedonija soglasno so tie dogovori i koga stokata e dobiena vo postapka na uvoz za oblagoroduvawe, a pritoa stranska stoka e vgradena vo navedenata stoka so poteklo, ovaa stranska stoka e predmet na pla}awe na uvozni dava~ki. Zaveruvaweto na dokumentite potrebni za dobivawe na takov preferencijalen tarifen tretman koj se dobiva vo drugi zemji predizvikuva nastanuvawe na carinski dolg pri uvoz.

(2) Za moment na nastanuvawe na toj carinski dolg se smeta momentot koga carinskiot organ ja prifa}a izvoznata carinska deklaracija za predmetnata stoka.

(3) Dol`nik e deklarantot. Vo slu£aj na indirektno zastapuvawe dol`nik, isto taka, e i liceto za £ija smetka carinskata deklaracija e podnesena.

75.-

(4) Iznosot na uvoznite dava~ki koj e soodveten na ovoj carinski dolg se utvrduva vrz osnova na istite elementi za utvrduvawe na uvoznite dava~ki, kako da se raboti za carinski dolg koj nastanuva pri prifa}awe, vo toj ist den, na carinska deklaracija za pu{tawe vo sloboden promet na predmetnata stranska stoka zaradi zavr{uvawe na postapkata na uvoz za oblagoroduvawe.

GLAVA 3

Presmetka i naplata na iznosot na carinskiot dolg

^len 233

(1) Sekoj poedine~en iznos na uvozni dava~ki ili izvozni dava~ki koi proizleguvaat od carinski dolg (vo natamo{niot tekst: iznos na dava~ki), carinskiot organ go presmetuva vedna{ {tom dojde do potrebnite podatoci i istiot vedna{ se evidentira vo smetkovodstvenata evidencija na carinskiot organ.

(2) Koga iznosot na dava~kite ne go nadminuva iznosot propi{an so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon, carinskiot organ mo`e da ne go primeni stavot (1) od ovoj ~len.

(3) Carinskiot organ primenuva prakti~ni postapki za evidentirawe vo svojata smetkovodstvena evidencija na iznosot na dava~kite.

^len 234

(1) Koga carinskiot dolg nastanal kako rezultat na prifa}awe na carinska deklaracija za carinska postapka, so isklu~ok na postapkata na privremen uvoz so delumno osloboduvawe od pla}awe na uvozni dava~ki, ili so sekoe drugo dejstvie koe ima ist praven efekt kako prifa}awe na carinska deklaracija, iznosot koj soodvetstvuva na toj carinski dolg se evidentira vedna{ po presmetuvaweto.

(2) Po isklu~ok na stavot (1) od ovoj ~len, koga carinskiot dolg nastanal kako rezultat na prifa}awe na komercijalen ili administrativen dokument ili zapi{uvawe vo evidencijata na imatelot na odobrenie vo ramkite na poednostavenite postapki od ~lenot 88 stav (1) to~ka b) ili to~ka v) na ovoj zakon, vkupniot iznos na dava~kite koi se odnesuvaat na seta stoka pu{tena za edno isto lice vo rok odreden od strana na carinskiot organ, koj ne mo`e da bide podolg od 31 den, mo`e da bide opfaten so edna presmetka.

^len 235

(1) Vedna{ po presmetkata, dol`nikot na soodveten na~in se izvestuva za iznosot na dava~kite.

(2) Koga iznosot na dava~kite koj treba da se plati e naveden vo carinskata deklaracija, carinskiot organ ne go izvestuva dol`nikot za iznosot na dava~kite i }e se smeta deka dolgot mu e soop{ten na dol`nikot koga carinskiot organ ja pu{til stokata.

^len 236

(1) Dokolku liceto nema pravo da koristi odlo`uvawe na pla}awe propi{ano so £lenovite 238 do 241 od ovoj zakon, iznosite na dava~kite soop{teni soglasno so £lenot 235 od ovoj zakon dol`nicite gi pla}aat vo rok ne podolg od deset dena od denot na izvestuvaweto.

76.-

(2) Vo slu£aite od £lenot 234 stav (2) na ovoj zakon, rokot od stavot (1) na ovoj ~len se opredeluva na na~in koj na dol`nikot ne mu ovozmo`uva dobivawe na podolg rok za pla}awe otkolku rokot koj bi se odredil dokolku mu bilo odobreno odlo`eno pla}awe.

^len 237

Pla}aweto na iznosot na dava~ki se vr{i vo denari vo gotovo ili na drug na~in vo soglasnost so propisite so koi se regulira na~inot na pla}awe. Pla}aweto mo`e da se izvr{i i so poramnuvawe na pobaruvawata vo slu~ai koga carinskiot organ treba da izvr{i vra}awe na uvoznite dava~ki, a istovremeno carinskiot dol`nik ima nenamiren carinski dolg kon carinskiot organ.

^len 238

Koga iznosot na dava~kite koj{to treba da se plati se odnesuva na stoka deklarirana za carinska postapka koja povlekuva obvrska za pla}awe na takvite dava~ki, po barawe na strankata, carinskiot organ mo`e da odobri odlo`uvawe na pla}awe na toj iznos pod uslovite propi{ani vo £lenovite 239 i 240 od ovoj zakon.

^len 239

(1) Carinskiot organ pri odlu~uvaweto po baraweto za odlo`uvawe na pla}aweto na iznosot na dava~kite proveruva dali dol`nikot gi ispolnuva slednive uslovi:

- da e siguren i finansiski stabilen, - uredno da gi ispolnuva svoite obvrski, - da gi vodi site propi{ani evidencii koi davaat mo`nost za nepre~ena

kontrola i - vo poslednite tri godini da ne gi povredil carinskite i dano~nite propisi.

(2) Odobruvaweto za odlo`uvawe na pla}awe e usloveno so podnesuvawe na garancija od baratelot, soglasno so ~lenot 208 od ovoj zakon.

^len 240

Rokot vo koj se odlo`uva pla}aweto e 30 dena. Odlo`uvaweto se presmetuva na sledniov na~in:

a) koga pla}aweto e odlo`eno vo slu~aite od ~lenot 234 stav (1) na ovoj zakon, rokot se presmetuva od naredniot den od denot koga iznosot na dava~kite e presmetan od carinskiot organ i

b) koga pla}aweto e odlo`eno vo slu~aite od ~lenot 234 stav (2) na ovoj zakon, rokot se presmetuva zaklu~no so: - dvaeset i tretiot den od denot koga istekuva rokot za podnesuvawe na

dopolnitelna deklaracija, dokolku rokot za podnesuvawe na dopolnitelna deklaracija e kalendarska nedela i

- {esnaesettiot den od mesecot po kalendarskiot mesec za koj bila odobrena poednostavena postapka, dokolku rokot za podnesuvawe na dopolnitelna deklaracija e kalendarski mesec.

^len 241

Dol`nikot mo`e da go plati celiot ili del od iznosot na dava~kite i pred da iste~e rokot koj mu bil odobren za pla}awe.

77.-

^len 242

Iznosot na dava~ki koj pretstavuva dolg mo`e da go plati drugo lice namesto dol`nikot vo soglasnost so zakon.

^len 243

(1) Koga carinskiot organ utvrdil deka: - nastanal carinski dolg soglasno so ~lenovite 217 do 220 od ovoj zakon ili - iznosot na dava~kite na nastanat carinski dolg ne e presmetan soglasno so

£lenot 234 od ovoj zakon ili e presmetan vo iznos pomal od onoj koj pretstavuva dolg spored zakon,

go presmetuva iznosot na dava~ki (dopolnitelna presmetka) i donesuva, po slu`bena dol`nost ili na barawe na dol`nikot, odluka za pla}awe na nastanatata obvrska.

(2) Odlukata vo soglasnost so stavot (1) na ovoj ~len se donesuva koga carinskiot organ obezbedi potrebni podatoci za presmetka na dolgot, kako i podatocite koi ovozmo`uvaat opredeluvawe na carinskiot dol`nik.

(3) Dopolnitelna presmetka na carinski dolg vo soglasnost so stavot (1) na ovoj ~len mo`e da se vr{i najdocna vo rok od pet godini po nastanuvawe na carinskiot dolg.

(4) Dopolnitelna presmetka ne se vr{i vo slu~aj koga so odredbite od propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon carinskiot organ se osloboduva od obvrskata za dopolnitelno presmetuvawe i naplata na iznosite na dava~ki pomali od odreden iznos.

^len 244

(1) Koga iznosot na dava~ki ne e platen vo propi{aniot rok, za da se obezbedi naplata na soodvetniot iznos, carinskiot organ gi koristi site mo`nosti koi mu stojat na raspolagawe soglasno so va`e~kite propisi, vklu£uvaj}i i prisilna naplata soglasno so odredbite od Zakonot za platen promet.

(2) Izvr{en naslov pri izvr{uvawe, odnosno prisilna naplata e: a) izvr{na odluka na carinskiot organ; b) carinska deklaracija i v) presmetka na uvozni i drugi dava~ki vo patni~kiot promet na koja e

navedena klauzula na izvr{nost.

(3) Prisilna naplata ne se vr{i vo slu~aj koga iznosot na dava~ki ne go nadminuva odredeniot iznos soglasno so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 245

(1) Koga iznosot na dava~ki ne e platen vo propi{aniot rok se napla}a kamata za sekoj den zadocnuvawe po stapkata propi{ana so odredbite na Zakonot za danok na dodadena vrednost.

(2) Carinskiot organ mo`e da se otka`e od naplata na kamata koga: a) iznosot ne go nadminuva odredeniot iznos soglasno so propisot od ~lenot

257 na ovoj zakon ili

78.-

b) dava~kite }e se platat pet dena po istekot na rokot opredelen za nivna uplata.

^len 246

(1) Pravoto za naplata na iznosot na dava~ki zastaruva vo rok od pet godini od denot koga nastanal carinskiot dolg.

(2) Zastarenosta se prekinuva so sekoe dejstvie na nadle`niot organ za naplata na iznosot na dava~ki.

(3) Pravoto za naplata, vo sekoj slu~aj, zastaruva po istekot na deset godini od denot koga nastanal carinskiot dolg.

GLAVA 4

Gasewe na carinski dolg

^len 247

(1) Carinskiot dolg se gasi: a) so pla}awe na iznosot na dava~kite; b) so prostuvawe na iznosot na dava~kite; v) koga stokata deklarirana za carinska postapka za koja postoi obvrska za

pla}awe na dava~ki: - carinskata deklaracija e poni{tena i - pred nejzinoto pu{tawe stokata e: odzemena; uni{tena po instrukcii na

carinskiot organ; uni{tena ili otstapena vo korist na dr`avata vo soglasnost so £lenot 191 od ovoj zakon; uni{tena ili nepovratno zagubena kako rezultat na vidot i karakteristikite na stokata ili nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila i

g) koga stokata za koja nastanal dolg soglasno so £lenot 217 od ovoj zakon e odzemena pri nejzinoto bespravno vnesuvawe.

(2) Vo slu£aj na odzemawe na stoka, vo odnos na kaznenite odredbi koi se primenuvaat pri povredi na carinskite propisi, se smeta deka carinskiot dolg ne zgasnal koga so kaznenite odredbi e propi{ano deka carinskite dava~ki pretstavuvaat osnova za opredeluvawe na kazni ili deka postoeweto na carinski dolg e osnova za pokrenuvawe na krivi~na i prekr{o~na postapka.

^len 248

Carinskiot dolg od ~lenot 232 na ovoj zakon, isto taka, se gasi koga }e se poni{tat formalnostite izvr{eni za da se ovozmo`i odobruvawe na preferencijalniot tarifen tretman od ~lenot 232 na ovoj zakon.

GLAVA 5

Vra}awe i prostuvawe na dava~kite

^len 249

Poimite upotrebeni vo glavite 4 i 5 od ova poglavje go imaat slednovo zna~ewe:

a) "vra}awe" e celosno ili delumno vra}awe na uvoznite ili izvoznite dava~ki koi se plateni i

79.-

b) "prostuvawe" e odluka za otka`uvawe od naplata na celiot ili del od iznosot od carinskiot dolg ili odluka so koja se poni{tuva presmetuvaweto na del ili na celiot iznos na uvoznite ili izvoznite dava~ki koi ne se plateni.

^len 250

(1) Uvoznite ili izvoznite dava~ki se vra}aat dokolku se utvrdi deka koga tie bile plateni nivniot iznos ne pretstavuval dolg spored zakon ili deka iznosot bil dopolnitelno presmetan sprotivno na £lenot 243 od ovoj zakon.

(2) Uvoznite ili izvoznite dava~ki se prostuvaat dokolku se utvrdi deka koga tie bile presmetani nivniot iznos ne pretstavuval dolg spored zakon ili deka iznosot bil presmetan sprotivno na £lenot 243 od ovoj zakon.

(3) Vra}awe ili prostuvawe ne se odobruva koga faktite koi dovele do pla}aweto ili presmetuvaweto na iznos koj ne pretstavuval dolg spored zakon, se rezultat na namerna postapka na strankata.

(4) Uvozni ili izvozni dava~ki se vra}aat ili prostuvaat so podnesuvawe na barawe do carinskiot organ vo rok od tri godini od denot koga dol`nikot bil izvesten za iznosot na tie dava~ki.

(5) Rokot od stavot 4 na ovoj ~len se prodol`uva dokolku strankata obezbedi dokazi deka bila spre£ena da go podnese baraweto vo predvideniot rok poradi nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila.

(6) Koga vo rokot od stavot 4 na ovoj ~len carinskiot organ samiot }e otkrie postoewe na edna od situaciite navedeni vo stavovite (1) i (2) od ovoj ~len vra}aweto ili prostuvaweto go izvr{uva po slu`bena dol`nost.

^len 251

Uvozni ili izvozni dava~ki se vra}aat koga carinskata deklaracija e poni{tena i dava~kite se plateni. Vra}aweto se odobruva so podnesuvawe na barawe od strankata vo rokovite propi{ani za podnesuvawe na barawe za poni{tuvawe na carinskata deklaracija.

^len 252

(1) Uvoznite dava~ki se vra}aat ili prostuvaat dokolku se utvrdi deka iznosot na tie presmetani dava~ki se odnesuva na stoka stavena vo predmetnata carinska postapka, a koja ne e prifatena od uvoznikot zatoa {to vo momentot od £lenot 77 na ovoj zakon taa e so nedostatoci ili ne e vo soglasnost so uslovite od dogovorot vrz osnova na koi taa bila uvezena. Se smeta deka stoka so nedostatoci vklu~uva stoka o{tetena pred nejzinoto pu{tawe.

(2) Vra}aweto ili prostuvaweto na uvoznite dava~ki se odobruva pod uslov stokata:

a) da ne se upotrebuvala, osven vo prvi~nata upotreba koja mo`ebi bila potrebna za da se utvrdi deka taa imala nedostatoci ili ne bila vo soglasnost so uslovite na dogovorot i

b) e izvezena od carinskoto podra£je.

(3) Po barawe na strankata, carinskiot organ namesto izvoz na stokata odobruva nejzino uni{tuvawe ili stavawe vo tranzitna postapka ili postapka na carinsko skladirawe ili stavawe vo slobodna zona ili sloboden sklad, so cel

80.-

stokata povtorno da bide izvezena. Za da se odredi edno od carinski dozvolenite postapuvawa ili upotrebi, taa stoka se smeta za stranska stoka.

(4) Uvoznite dava~ki ne se vra}aat ili prostuvaat za stoka koja pred nejzinoto deklarirawe vo carinskata deklaracija, bila privremeno uvezena zaradi ispituvawa, osven dokolku se utvrdi deka za vreme na tie ispituvawa, pri voobi~aeniot na~in na ispituvawe, ne mo`elo da se otkrie deka stokata bila so nedostatoci ili deka ne bila vo soglasnost so uslovite na dogovorot.

(5) Zaradi pri£inite navedeni vo stavot (1) na ovoj ~len uvoznite dava~ki se vra}aat ili prostuvaat so podnesuvawe na barawe do soodvetniot carinski organ vo rok od 12 meseca od denot koga dol`nikot bil izvesten za iznosot na tie dava~ki.

^len 253

(1) Uvoznite ili izvoznite dava~ki mo`at da se vratat ili prostat vo slu~ai razli~ni od onie od ~lenovite 250, 251 i 252 na ovoj zakon, ako:

- se utvrdeni so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon i - nastanale od okolnosti vo koi na strankata ne mo`at da i se pripi{at nameri

za mamewe ili od nebre`nost. Slu~aite vo koi mo`e da se primeni ovaa odredba ili postapkite koi treba da se sprovedat za taa cel se opredeluvaat so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon. So ovoj propis se opredeluvaat i pobliskite uslovi za vra}awe ili prostuvawe.

(2) Vo slu~aite navedeni vo stavot (1) na ovoj ~len dava~kite se vra}aat ili prostuvaat so podnesuvawe na barawe do nadle`niot carinski organ vo rok od 12 meseca od denot koga dol`nikot bil izvesten za iznosot na tie dava~ki.

^len 254

Uvozni ili izvozni dava~ki se vra}aat ili prostuvaat pod uslovite propi{ani vo ovaa glava samo dokolku iznosot koj se vra}a ili koj se prostuva go nadminuva iznosot odreden so propisot od ~lenot 257 na ovoj zakon.

^len 255

Vra}aweto na uvoznite ili izvoznite dava~ki se vr{i bez pla}awe na kamata od strana na carinskiot organ. Kamata se pla}a koga re{enieto za odobruvawe na baraweto za vra}awe ne e sprovedena vo rok od tri meseca od denot na negovoto donesuvawe. Kamatata se presmetuva vo visina na kamatata od ~lenot 230 stav (4) na ovoj zakon.

^len 256

Koga carinskiot dolg e prosten po gre{ka ili soodvetniot iznos na dava~kite e vraten po gre{ka, prvi~niot dolg treba da se plati. Kamatata platena soglasno so ~lenot 255 od ovoj zakon mora da mu bide nadomestena na carinskiot organ.

POGLAVJE 8

SPROVEDUVAWE NA ODREDBITE OD OVOJ ZAKON

^len 257

Vladata na Republika Makedonija donesuva pobliski propisi za sproveduvawe na ovoj zakon.

81.-

POGLAVJE 9

POVREDI NA CARINSKITE PROPISI

GLAVA 1

Op{ti odredbi

^len 258

Neizvr{uvaweto na dejstvija utvrdeni so odredbite na carinskite propisi ili vr{eweto na dejstvija sprotivni na odredbite na carinskite propisi pretstavuvaat povredi na carinskite propisi. Povredite na carinskite propisi mo`at da bidat krivi~ni dela ili carinski prekr{oci .

^len 259

(1) Za carinski prekr{ok carinskiot organ mo`e da povede mandatna postapka, postapka na posreduvawe ili prekr{o~na postapka pred sud, vo soglasnost so zakon.

(2) Ako sprovedenata mandatna postapka ili postapka na posreduvawe ne uspee, carinskiot organ e dol`en da povede prekr{o~na postapka pred sud.

^len 260

(1) Priznanieto na storitelot za izvr{en carinski prekr{ok e eden od dokazite za vodewe na postapka pred sud.

(2) Sprotivnoto doka`uvawe na materijalni dokazi pred sudovite i drugite dr`avni organi, a po odnos na slu`beni akti na carinskiot organ, e na tovar na samiot storitel na prekr{okot.

^len 261

(1) Stokata koja e predmet na carinski prekr{ok, za vreme na vodewe na postapkata pred sud, se nao|a pod carinski nadzor.

(2) Ako prekr{o~nata postapka e zaprena ili prekinata i stokata ne se odzema, taa stoka se vra}a preku carinski organ, zaradi sproveduvawe na soodvetna carinska postapka.

^len 262

(1) Prekr{o~na postapka po carinski prekr{oci ne mo`e da se povede ako pominale pove}e od tri godini od denot na izvr{uvawe na prekr{okot.

(2) Zastarenosta se prekinuva so sekoe dejstvie na nadle`niot organ {to se prezema zaradi gonewe na storitelot na prekr{okot. So sekoe prekinuvawe na rokot zastarenosta po~nuva odnovo da te~e, no prekr{o~nata postapka ne mo`e da se povede, nitu natamu da se vodi po istekot na pet godini od denot koga e storen prekr{okot.

GLAVA 2

Kazneni odredbi

^len 263

(1) So pari~na kazna od 100.000 do 3.000.000 denari se kaznuva za prekr{ok pravno lice, a fizi~ko lice se kaznuva so pari~na kazna od 15.000 do 200.000 denari, ako:

82.-

1) vnese ili iznese, ili se obide da vnese ili iznese stoka vo i od carinskoto podra~je nadvor od carinskite grani~ni premini ili toa go stori vo vreme koga carinskiot grani~en premin ne e otvoren (~lenovi 46 i 192);

2) vnese ili iznese, ili se obide da vnese ili iznese preku carinskiot grani~en premin skriena stoka (~lenovi 46 i 192);

3) ja otstrani ili se obide da ja otstrani stokata od pod carinski nadzor izbegnuvaj}i ja carinskata kontrola (~len 47);

4) bez odlo`uvawe ne ja prenese stokata do carinskiot organ na grani~niot premin ili do drugo mesto opredeleno od carinskiot organ ili stokata ja prenese sprotivno od patot i upatstvata opredeleni od carinskiot organ (~len 48);

5) stokata ne ja stavi na uvid na carinskiot organ (~len 50);

6) so carinska deklaracija ne ja opfati seta stoka koja bi trebalo da se stavi vo carinska postapka (~len 69);

7) izbegnuvaj}i ja carinskata kontrola vnese ili iznese, ili se obide da vnese ili iznese vo i od carinskoto podra~je ili stavi ili se obide da stavi vo carinska postapka motorno vozilo na koe se vtisnati drugi oznaki na {asijata i/ili motorot razli~ni od fabri~kite ili na koe se staveni falsifikuvani registarski oznaki ili registarski oznaki koi poteknuvaat od drugo vozilo, ili prilo`i falsifikuvana soobra}ajna kni{ka za voziloto (~lenovi 47, 69, 71 i 72);

8) postapuva kako stokata da bila pu{tena vo sloboden promet iako ne bile sprovedeni propi{anite formalnosti za pu{tawe na stokata vo sloboden promet i za pla}awe na site dava~ki propi{ani so ovoj ili drugi zakoni ili ne bile ispolneti merkite na trgovskata politika i site drugi propisi vo vrska so uvozot na stokata (~len 91);

9) sprotivno na ~lenot 187 stav (3) od ovoj zakon vnese stoka od slobona zona ili sloboden sklad na drugiot del od carinskoto podra~je (~len 187);

10) sprotivno na propisite ja otu|i stokata, ja dade na koristewe na drug, ja pozajmi ili poinaku ja upotrebi za drugi celi, a ne za onie za koi bila oslobodena od pla}awe na uvozni i drugi dava~ki, odnosno stokata koja bila oslobodena od pla}awe na uvozni i drugi dava~ki ja dade vo zalog, ja iznajmi ili ja dade kako osiguruvawe za drugi obvrski pred da bidat plateni uvoznite dava~ki (~len 200) i

11) so nevistinito prika`uvawe na rabotite ili so doveduvawe vo zabluda na carinskiot organ na drug na~in, postigne ili se obide da postigne avtonomni merki za namaluvawe ili ukinuvawe na uvozni dava~ki ili povlasten tarifen tretman ili ne podlo`uvawe na naplata na uvozni dava~ki ili osloboduvawe od pla}awe na uvozni i drugi dava~ki ili nivno pla}awe vo pomal iznos ili vra}awe ili prostuvawe na uvozni dava~ki ili celosno ili delumno osloboduvawe od pla}awe na dava~ki ili koe bilo drugo olesnuvawe (~lenovi 14, 19, 20, 69, 72, 99, 100, 118, 136, 138, 154, 155, od 163 do 166, od 185 do 203 i od 250 do 254).

(2) So pari~na kazna od 25.000 do 400.000 denari se kaznuva za prekr{okot od stavot (1) na ovoj ~len i odgovornoto lice vo pravnoto lice.

83.-

^len 264

(1) So pari~na kazna od 50.000 do 1.500.000 denari se kaznuva za prekr{ok pravno lice, a fizi~ko lice se kaznuva so pari~na kazna od 10.000 do 100.000 denari, ako:

1) ne gi dostavi ili prilo`i dokumentite ili ne gi dade informaciite koi mu se potrebni na carinskiot organ, odnosno ne dade druga potrebna pomo{ za izvr{uvawe na carinskata postapka (~lenovi 14, 72 stav (2), 78 i 186);

2) ne gi ~uva dokumentite vo propi{anite rokovi (~len 17);

3) izgotvi ili ovozmo`i da se izgotvi la`en dokaz za potekloto na stokata (~lenovi 21 i 26);

4) izgotvi ili ovozmo`i da se izgotvi dokument koj sodr`i neto~ni podatoci so cel za stokata na koja se odnesuva dokumentot neopravdano da se dobie preferencijalno poteklo (~lenovi 21 i 26);

5) ne podnese zbirna deklaracija vo soglasnost so ~lenot 53 od ovoj zakon ili podnese zbirna deklaracija po istekot na propi{aniot rok (~len 53);

6) zaradi proverka na stokata i transportnite sredstva so koi taa se prevezuva, na barawe na carinskiot organ ne ja istovari i ne ja raspakuva stokata (~len 56 stav (2));

7) bez odobrenie od carinskiot organ vr{i istovar ili pretovar na stokata stavena na uvid, ili odobreniot istovar ili pretovar go vr{i vo mesta koi za toa ne se odredeni ili odobreni, ili bez odlo`uvawe ne go izvesti carinskiot organ vo slu~aj na neposredna opasnost koja nametnala potreba od neodlo`en istovar ili pretovar na stokata, ili bez odobrenie od carinskiot organ ja premestuva stokata od mestoto na koe prethodno bila stavena (~lenovi 56 i 57);

8) ne gi sproveduva formalnostite za odreduvawe na edno od carinski dozvolenite postapuvawa ili upotrebi za stoka ili tie formalnosti ne se sprovedeni vo propi{aniot rok (~lenovi 58 i 59);

9) privremeno ja ~uva stokata na mesta i pod uslovi sprotivno na odobrenite od carinskiot organ, ili nad stokata vr{i dejstvija so koi se menuva nejziniot izgled ili tehni~kite svojstva (~lenovi 61 i 62);

10) vo uvoznata carinska deklaracija ne gi navede site podatoci za stokata koga tie podatoci se odlu~uva~ki za pravilnoto rasporeduvawe vo nomenklaturata na Carinskata tarifa i toa predizvikuva ili mo`e da predizvika pla}awe na uvoznite dava~ki ili drugi dava~ki vo pomal iznos (~len 72 stav (1));

11) vo uvoznata carinska deklaracija navede tarifna oznaka vo sprotivnost so podatocite za vidot na stokata vo rubrika 31 od ECD i koja doveduva do pla}awe na uvoznite dava~ki ili drugi dava~ki vo pomal iznos (~len 72 stav (1));

12) na carinskiot organ mu podnese uvozna carinska deklaracija vo koja nepravilno se navedeni vidot, kvalitetot, vrednosta ili potekloto na stokata koe predizivikuva ili bi mo`elo da predizvika pla}awe na uvozni dava~ki vo pomal iznos (~len 72 stav (1));

84.-

13) na carinskiot organ vo vrska so izvoznata carinska postapka mu podnese izvozna carinska deklaracija vo koja e navedena pogolema koli~ina ili pogolema vrednost ili drugo poteklo na stokata (~len 72 stav (1));

14) na carinskiot organ, direktno ili indirektno, vo vrska so sproveduvawe na uvozna carinska postapka mu podnese dokumenti vo koi se navedeni nevistiniti podatoci ako toa predizvikuva, ili bi mo`elo da predizvika uvoznite dava~ki da ne se platat ili da se platat vo pomal iznos ili neosnovano bi se priznala kakva bilo carinska pogodnost, korist ili pravo koe ne mu pripa|a (~len 72 stav (2));

15) na carinskiot organ, direktno ili indirektno, vo vrska so sproveduvawe na izvozna carinska postapka mu podnese dokumenti vo koi se navedeni nevistiniti podatoci dokolku toa predizvikuva ili bi mo`elo da predizvika neosnovano priznavawe na kakva bilo carinska pogodnost, korist ili pravo koi ne mu pripa|aat (~len 72 stav (2));

16) na carinskiot organ mu stavi na uvid transportno sredstvo zaradi stavawe na carinsko obele`je, iako transportnoto sredstvo za toa ne e pravilno opremeno, odnosno konstruirano (~len 82 stav (2)).

17) carinskite obele`ja na stokata soodvetno ne gi za{titi od uni{tuvawe, povreduvawe ili o{tetuvawe ili gi otstrani od transportnoto sredstvo bez odobrenie od carinskiot organ, osven ako poradi nepredvidlivi okolnosti ili vi{a sila otstranuvaweto ili uni{tuvaweto na obele`jata e neophodno da se obezbedi za{tita na stokata ili transportnite sredstva (~len 82 stav (2));

18) pred pu{tawe na stokata od carinskiot organ po~ne da ja upotrebuva ili koristi stokata (~lenovi 83 stav (1) i 84);

19) postapuva sprotivno na ~lenot 88 od ovoj zakon ili ne gi ispolnuva svoite obvrski vo soglasnost so dadenoto odobrenie za poednostavena postapka (~len 88);

20) ne podnese dopolnitelna carinska deklaracija ili ne ja podnese vo propi{aniot rok (~len 88 stav (2));

21) ne gi ispolnuva svoite obvrski vo soglasnost so dadenoto odobrenie za carinska postapka so ekonomski efekt (~lenovi 100 stav (1), 129 stav (1) i 145);

22) ne go izvesti carinskiot organ za dejstvijata koi nastapile po davawe na odobrenieto za carinskata postapka so ekonomski efekt i se zna~ajni za sodr`inata ili va`nosta na odobrenieto (~len 100 stav (2));

23) ne ja zavr{i tranzitnata postapka i ne ja stavi stokata na uvid na odredi{niot carinski organ vo nepromeneta sostojba, ili ne ja stavi na uvid vo propi{aniot rok ili ne gi po~ituva drugite merki koi{to carinskiot organ gi prezel za obezbeduvawe na istovetnosta na stokata (~lenovi 106 i 109);

24) ne gi ispolnuva obvrskite i uslovite kako dr`atel na carinski sklad (~lenovi 113, 122 i 123);

25) ne gi ispolnuva obvrskite i uslovite kako korisnik na carinski sklad (~len 114);

85.-

26) ne vodi evidencija za stokata koja e stavena vo postapka na carinsko skladirawe na na~in odobren od carinskiot organ ili ne ja vodi navremeno (~lenovi 117 i 119);

27) vo carinskiot sklad sproveduva dejstvija od ~lenovite 118 stav (1) i 121 na ovoj zakon sprotivno na odobrenieto na carinskiot organ ili bez odobrenie na carinskiot organ (~lenovi 118 stav (1) i 121);

28) se odnesuva sprotivno na ~lenot 127 od ovoj zakon (~len 127);

29) ne izveze odnosno povtorno ne izveze dobieni proizvodi vo opredeleniot rok vo ramkite na postapkata na uvoz zaradi oblagoroduvawe ili vo ramkite na opredeleniot rok ne bara odobruvawe na drugo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka (~len 132 stav (1));

30) ne ja sproveduva postapkata na prerabotka pod carinska kontrola vo soglasnost so odobrenieto na carinskiot organ (~len 147);

31) ne ja izveze privremeno uvezenata stoka vo opredeleniot rok ili vo toj rok ne bara odobruvawe za odreduvawe na drugo carinski dozvoleno postapuvawe ili upotreba na stoka (~len 153);

32) upotrebuva stoka vo postapkata na izvoz za oblagoroduvawe vo sprotivnost so ovoj zakon (~len 158 stav (1));

33) vo slu~aj na prethoden uvoz privremeno ne ja izveze stokata vo opredeleniot rok (~len 167);

34) na carinskiot organ na negovo barawe ne mu dostavi kopija od transportniot dokument koj ja pridru`uva stokata ili ne ja poka`e stokata (~len 178 stav (4));

35) pri vnesuvawe vo slobodna zona ili sloboden sklad ne ja stavi na uvid stokata od ~lenot 181 stav (2) na ovoj zakon (~len 181 stav (2));

36) carinskiot organ prethodno ne go izvesti za sproveduvawe na industriska, komercijalna ili uslu`na dejnost vo slobodna zona ili sloboden sklad ili ja vr{i nasproti zabranata ili ograni~uvaweto od strana na carinskiot organ (~len 183 stav (1));

37) ne vodi evidencija za stokata pri vr{ewe na dejnosta na skladirawe, obrabotka, prerabotka, proda`ba ili nabavka na stoka vo slobodna zona ili sloboden sklad ili ne ja vodi evidencijata vo propi{anata forma (~len 186);

38) prethodno ne go izvesti carinskiot organ za povtoren izvoz ili za uni{tuvawe na stokata (~len 191 stav (3)) i

39) go izvesti carinskiot organ deka odredena stoka go napu{ta carinskoto podra~je, a pritoa ja nema taa stoka so sebe ili vo transportnoto sredstvo (~len 192).

(2) So pari~na kazna od 20.000 do 200.000 denari se kaznuva za prekr{okot od stavot (1) na ovoj ~len i odgovornoto lice vo pravnoto lice.

^len 265

(1) Pravno lice koe kupi, prodade, rasprodade, dobie na podarok, prikriva, primi na ~uvawe ili na prevoz, ~uva, koristi ili dobie vo sopstvenost

86.-

vrz koja bilo osnova stoka za koja znae ili spored okolnostite na slu~ajot moral da znae deka so toa bil napraven prekr{ok od ~lenovite 263 i 264 na ovoj zakon, dokolku storitelot izvr{il nekoe od dejstvijata od ~lenovite 263 i 264 na ovoj zakon, se kaznuva so ista kazna {to e propi{ana za storitelot na prekr{okot.

(2) So pari~na kazna od 20.000 do 200.000 denari }e se kazni za prekr{ok od stavot (1) na ovoj ~len odgovornoto lice vo pravnoto lice.

(3) So pari~na kazna od 10.000 do 100.000 denari }e se kazni za prekr{ok od stavot (1) na ovoj ~len i fizi~ko lice.

^len 266

(1) So pari~na kazna vo iznos od 15.000 denari carinskiot slu`benik, vedna{ na samoto mesto, }e go kazni pravnoto lice storitel na prekr{okot od ~lenovite 263 i 265 na ovoj zakon ako vrednosta na stokata ne nadminuva iznos od 60.000 denari.

(2) So pari~na kazna vo iznos od 15.000 denari carinskiot slu`benik, vedna{ na samoto mesto, }e go kazni pravnoto lice storitel na prekr{okot od ~lenot 264 na ovoj zakon.

(3) So pari~na kazna od 5.000 denari carinskiot slu`benik, vedna{ na samoto mesto, }e go kazni odgovornoto lice vo pravnoto lice od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len.

(4) So pari~na kazna vo iznos od 3.000 denari carinskiot slu`benik, vedna{ na samoto mesto, }e go kazni fizi~koto lice storitel na prekr{okot od ~lenovite 263 i 265 na ovoj zakon ako vrednosta na stokata ne nadminuva iznos od 30.000 denari i stokata da ne e nameneta za preproda`ba ili vr{ewe na druga dohodovna dejnost.

(5) So pari~na kazna vo iznos od 3.000 denari carinskiot slu`benik, vedna{ na samoto mesto, }e go kazni fizi~koto lice storitel na prekr{okot od ~lenot 264 na ovoj zakon.

^len 267

(1) Stokata koja e predmet na prekr{ok od ~lenovite 263 to~ki 1 do 9 i 265 vo vrska so ~lenot 263 to~ki 1 do 9 na ovoj zakon, se odzema.

(2) Stokata od stavot (1) na ovoj ~len se odzema i koga ne e sopstvenost na storitelot na prekr{okot, dokolku sopstvenikot na stokata znael ili so ogled na okolnostite na slu~ajot bi mo`el da znae deka stokata e predmet na prekr{ocite od ~lenot 263 ili 265 na ovoj zakon.

(3) Stokata od stavovite (1) i (2) na ovoj ~len se odzema i koga, po izvr{uvaweto na prekr{okot, e prerabotena, obrabotena ili dorabotena, a dopolnitelnata vrednost ne nadminuva 30% od carinskata vrednost na stokata, predmet na prekr{okot.

(4) Ako stokata predmet na prekr{ok ne se pronajde, od storitelot na prekr{okot se naplatuva nejzinata vrednost, {to spored odredbite na ovoj zakon zna~i carinska vrednost i se poveduva postapka za naplata na uvozni dava~ki i drugi dava~ki koi se pla}aat pri uvoz.

87.-

(5) Se smeta deka stokata ne e pronajdena dokolku od koja bilo pri~ina ne e mo`no da mu se odzeme na sopstvenikot. Se smeta deka stokata, isto taka, ne e pronajdena, dokolku stokata {to e predmet na prekr{ok, po izvr{uvaweto na prekr{okot, e prerabotena, dorabotena ili obrabotena, taka {to dopolnitelnata vrednost nadminuva 30% od carinskata vrednost na stokata, predmet na prekr{okot.

(6) Dokolku ima pove}e storiteli, za vrednosta na stokata odgovaraat solidarno.

(7) Stokata, {to e predmet na carinski prekr{ok, za koja e propi{ana merka na bezbednost odzemawe na stokata, do zavr{uvawe na postapkata po prekr{okot e pod carinski nadzor.

^len 268

Stokata ili transportnoto sredstvo so koe e storen prekr{ok se odzema, odnosno se naplatuva nivnata vrednost i koga protiv storitelot ne mo`e da se vodi prekr{o~na postapka poradi toa {to e nepoznat ili e nedostapen, ili poradi postoewe na drugi zakonski pre~ki, osven vo slu~aj na postoewe na apsolutna zastarenost.

^len 269

(1) Transportnite sredstva {to bile koristeni za prevoz, odnosno prenos preku carinskata linija, odnosno na carinskoto podra~je, na stokata {to e predmet na prekr{ocite od ~lenot 263 na ovoj zakon se odzemaat, dokolku vrednosta na stokata nadminuva 20% od vrednosta na transportnoto sredstvo, a sopstvenikot na transportnoto sredstvo znael ili bil dol`en ili mo`el da znae deka }e bide koristeno za takov prevoz, odnosno prenos.

(2) Bez ogled na stavot (1) od ovoj ~len, transportnoto sredstvo }e se odzeme sekoga{ ako e specijalno konstruirano, adaptirano, izmeneto ili prilagodeno na koj bilo na~in, so cel za kriewe na stoka.

(3) So stavovite (1) i (2) od ovoj ~len ne se povreduvaat pravata na drugi lica za barawe za nadomest na {tetata od storitelot na prekr{okot.

POGLAVJE 10

PREODNI I ZAVR[NI ODREDBI

^len 270

Pravata od odobrenijata i drugite upravni akti vo vrska so osloboduvawe od pla}awe na carina soglasno so Carinskiot zakon ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 21/98, 26/98, 63/98, 86/99, 25/2000, 109/2001, 31/2001, 4/2002, 55/2002 i 42/2003) koi ne se iskoristeni do denot na primenata na ovoj zakon, mo`at da se iskoristat do istekot na rokot naveden vo tie akti, no najdocna vo rok od 90 dena od denot na primenata na ovoj zakon.

^len 271

Upravnite postapki zapo~nati do denot na primenata na ovoj zakon zavr{uvaat spored propisite {to va`ele do denot na otpo~nuvaweto na primena na ovoj zakon.

88.-

^len 272 Carinskite skladovi osnovani pred denot na primenata na ovoj zakon

prodol`uvaat da rabotat kako carinski skladovi dokolku go usoglasat svoeto rabotewe so uslovite propi{ani so ovoj zakon vo rok od {est meseca od denot na primenata na ovoj zakon.

^len 273

Slobodnite ekonomski zoni se dol`ni da go usoglasat svoeto rabotewe so uslovite propi{ani so ovoj zakon najdocna do 31 maj 2006 godina.

^len 274

Licata koi vr{ele raboti na zastapuvawe vo postapkata na podnesuvawe na carinski deklaracii pred denot na vleguvaweto vo sila na ovoj zakon mo`at da prodol`at da vr{at vakvi raboti na zastapuvawe bez ispolnuvawe na uslovite od ~lenot 6 na ovoj zakon najdocna do 30 april 2006 godina.

^len 275

So denot na primenata na ovoj zakon prestanuva da va`i Carinskiot zakon ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 21/98, 26/98, 63/98, 86/99, 25/2000, 109/2001, 31/2001, 4/2002, 55/2002 i 42/2003), kako i odredbite od Zakonot za slobodni ekonomski zoni ("Slu`ben vesnik na Republika Makedonija" broj 56/99, 41/2000 i 6/2002) koi se odnesuvaat na carinskite postapki za stoka koja se vnesuva ili iznesuva od slobodnata ekonomska zona.

^len 276

Ovoj zakon vleguva vo sila osmiot den od denot na objavuvaweto vo "Slu`ben vesnik na Republika Makedonija", a }e se primenuva od 1 januari 2006 godina.