ÇEVİK ÜRETİM17.12.2013

NAZLI SAYAN İLKNUR ALGÜL

EKİN ÇAPÇI EMRECAN İLİK

ÇEVİK ÜRETİM(TEPKİSEL ÜRETİM)

İşletmelerin, günümüzde karşı karşıya kaldıkları en önemli

sorun; içinde bulundukları çevrede ortaya çıkan değişimler,

belirsizlikler ve beklenmedik gelişmelerdir.

İşletmeler bu değişim ve belirsizlik altında başarılı olabilmek

için yeni yollar aramaktadırlar.

ÇEVİK ÜRETİM

Global rekabet

Gelişen teknoloji

Değişen ve gelişen iş ve endüstri çevresi

Tüketiciyi memnun etmenin zorlaşması gibi faktörler

işletmeleri daha da baskı altına almaktadır.

ÇEVİK ÜRETİM NEDİR?

Yetkilerle donatılmış çalışanlarla gelişmiş teknolojileri etkin bir

biçimde bir araya getiren,

Tüketici özel isteklerini dikkate alan,

Etkinliklerdeki hataları azaltan,

Kısa üretim süreçleri oluşturarak etkin rekabet etmeyi

sağlayan,

Olası durumlara göre üretim planını değiştirerek uyum

sağlayabilen esnek bir üretim, yönetim, planlama ve kontrol

sistemidir.

Üretim yöntemlerinin tarihsel gelişimi incelendiğinde genel

olarak üç aşamanın olduğu görülmektedir.

ÇEVİK ÜRETİMİN TARİHSEL GELİŞİMİ

Çevik üretim kavramı Iacocca Institute tarafından yayımlanan

21.Yüzyıl Üretim Stratejisi Raporu ile ortaya çıkmıştır.

Rapora göre;

Üretimde, değişime sebep olan yeni bir rekabetçi çevre

ortaya çıkmaktadır.

Yüksek kaliteye sahip, kişileştirilmiş ürünlere olan taleplere

hızla cevap verme yeteneğini geliştiren işletmelerin rekabet

üstünlüğü artacaktır.

Çevik olabilmek için esnek teknolojilerin; yüksek yeteneklerle

donatılmış, bilgi birikimine sahip ve motive edilmiş iş gücü ile

entegre edilmesi gerekmektedir.

Fliedner ve Yokurka; çevikliği açıklamış, daha sonra çeviklikte

başarıya ulaşmak için bazı içsel ve dışsal çalışmaların yapılması

gerektiğini ve çevikliğin önemli bir rekabet silahı olacağını ifade

etmişlerdir. (1997)

Cheng; çevik üretim tasarım ve uygulamalarında geleneksel

tasarım teknikleriyle, yapay zeka ve internet teknolojilerinin

bütünleştirildiği bir yaklaşım önermiştir. (1998)

ÇEVİK ÜRETİM İLE İLGİLİ GÖRÜŞLER

ÇEVİKLİK MODELİ

Bugüne kadar üreticilere yol gösterecek bir çalışmanın olmaması

sonucu; Sharifi ve Zhang tarafından 2001 yılında çevik üretimin

uygulanabilmesi adına kavramsal bir çeviklik modeli

geliştirilmiştir.

Model üç unsurdan oluşmaktadır;

Çeviklik Sürücüleri

Çeviklik Yetenekleri

Çeviklik Sağlayıcıları

ÇEVİKLİK MODELİNİN UNSURLARI

Çeviklik Sürücüleri: İşletmelerin rekabet üstünlüklerini

devam ettirebilmek için yeni yollar aramalarını gerektiren iş

çevresindeki değişiklikler ve baskılar.

Çeviklik Yetenekleri: İşletmelerin değişikliklere olumlu

cevap verebilmesi ve bunları avantaja çevirebilmesi için

gerekli olan esas yetenekler.

Çeviklik Sağlayıcıları: Yukarıda bahsi geçen yeteneklerin

elde edilebilmesi için gerekli araçlar.

ÇEVİKLİK YETENEKLERİNİN TEMEL

BİLEŞENLERİ

Cevap Verme: İşletmenin değişiklikleri tespit ederek hızla

cevap vermesi ve bu değişikliklerden bir üstünlük sağlayarak

çıkmasıdır.

Yetkinlik: İşletmenin hedeflerine ulaşırken verimliliği ve

etkinliği sağlamasıdır.

ÇEVİKLİK YETENEKLERİNİN TEMEL

BİLEŞENLERİ

Esneklik: İşletmenin aynı olanaklarla farklı işleri yürütmesi

ve farklı hedefleri başarmasıdır.

Hız: İşletmenin görevleri ve işlemleri mümkün olan en kısa

zamanda yerine getirmesidir.

Bu model doğrultusunda; üretim işletmeleri için çevik üretime

sahip olabilmeleri adına stratejik politikalarını belirlemeye

yönelik bir metodoloji geliştirilmiştir.

Bu metodoloji üç aşamadan oluşmaktadır;

Bir işletmenin çeviklik ihtiyacının ve şu anki çeviklik

seviyesinin belirlenmesi

İşletmenin çevik hale gelebilmesi için gerekli çeviklik

yeteneklerinin belirlenmesi

İşletmenin fark edilebilir yeteneklerini ortaya çıkarmak için

çeviklik sağlayıcılarının belirlenmesi

Yao ve Carlson; değişken bir çevrede müşteri taleplerine

cevap verebilmek için çevik ve yalın üretim sistemlerini

birleştiren karma bir model önermişlerdir. (2003)

Goldsby; yalın ve çevik kavramlarının çoğunlukla zıt

paradigmalar olarak tanımlandığını ifade etmiştir. (2006)

Vazquez-Bustelo; pazar koşullarının sabit, talebin düzgün

ve standart ürünlerin üretildiği durumda yalın üretimin;

talebin daha çalkantılı ve ürün çeşitliliğinin daha fazla

olduğunda ise çevik üretimin uygun olduğunu belirtmiştir.

(2007)

Gunasekaran; çevik üretimi yalın üretim kavramından

sonraki mantıksal adım veya doğal gelişim olarak

tanımlamıştır. (2008)

ÇEVİK ÜRETİMİN TEMEL BİLEŞENLERİ

Ürünün değerini müşteri belirler.

Değişim için, her an her departman ve her çalışan hazırlıklı

olmalıdır.

Çalışanlar bir işletmenin en değerli kaynaklarıdır ve

çalışanların becerileri en üst düzeyde değerlendirilmelidir.

İşletmeler arasında sanal iş birlikleri kurulmalıdır.

ÇEVİK ÜRETİM TEKNOLOJİLERİ

CNC (Computer Numerical Control)

DNC (Direct Numerical Control)

Robotlar

Programlanabilir Mantıksal Denetleyiciler

Grup Teknolojisi ve Hücresel İmalat

Esnek İmalat Sistemleri

CAD/CAM ve CIM

Hızlı Prototip Oluşturma

Bilgisayar Destekli İşlem Planlama

NEDEN ÇEVİK ÜRETİM ? Yüksek ve değişken enflasyon oranları

Değişken döviz kurları

Ani değişen devlet politikaları ve politik karmaşalar

Yükselen faiz oranları

Globalleşme ve ticari engellerin kalkması

Gelişen teknoloji uygulamaları

NEDEN ÇEVİK ÜRETİM ? Yeni ürünlerin hızla çoğalması

Pazarların bölümlendirilmesi

Müşteriye özel ürünlerin üretimine başlanması

Sonuç olarak planlanmış ve planlanmamış değişimi kontrol

etmek gerekmektedir.

Çevik üretim, hem planlanan hem de planlanmayan değişimi

kontrol etmek için gerekli bir üretim şeklidir.

Çevik üretim, sürekli ve beklenmedik değişim içinde olan

işletmelerin rekabet avantajı sağlamaları için temel bir

gereksinimdir.

Çevik üretimin en önemli avantajı, esnekliğin sağlanmasıdır.

Çevik üretim tahmin edilemeyen, tanısı olmayan problemlere

karşı hazırlıklı olmayı sağlar.

Çevik sistemler, planlanmamış yeni ürün modellerinin hızlıca

üretilmesini sağlar ve minimum derecede ek maliyet

gerektirir.

ÇEVİK ÜRETİMİN KULLANILDIĞI ALANLAR

Yeni ürün ihtiyacı ve üretimi çok fazla ve çok hızlı olan

sektörlerde,

Ürün yelpazesi çok geniş sektörlerde,

İlaç sektörü, metal endüstrisi, giyim endüstrisi, elektronik ve

otomotiv endüstrilerinde sıkça kullanılır.

BİR İŞLETME NASIL ÇEVİK OLUR ?

Üretim sistemlerinin yeniden düzenlenmesi,

İlişkilerin yeniden düzenlenip bilgiye değer verilmesi

gerekmektedir.

ÇEVİK ÜRETİM SİSTEMİNİ KULLANAN İŞLETMELERİN BAZI ÖZELLİKLERİ

Üretim hacmi ne olursa olsun, birim maliyetlerdeki değişkenliğin

azaltılarak işletmenin kararlı bir yapıya kavuşturulması

Üretim hacmini ve ürün çeşidini değiştirecek esnekliğin

yaratılması

İşletme içinde güven ortamının yaratılması, yetkilendirilmiş

takımların oluşturulması, ödül ve tanınma sistemlerinin

tasarlanması

Rakiplerle rekabetin yanı sıra onlarla işbirliğine girilmesi

Verilerin hızlı bir şekilde bilgiye dönüştürülmesi

 FAKTÖRLER Kitlesel Üretim

Yalın Üretim

Çevik Üretim

İsrafın Önlenmesine Verilen Önem Düşük Yüksek Yüksek

Organizasyonel İletişim Derecesi Düşük Yüksek Yüksek

Müşteri İsteklerine Duyarlılık Düşük Orta YüksekKalifiye İş Gören İhtiyacı Düşük Orta Yüksek

İşletmeler Arası İş Birliğinin Derecesi Düşük Düşük Yüksek

Küçük Parti Üretiminde Birim Maliyetin BüyükParti Üretiminde Birim Maliyete Oranı

Çok Yüksek Yüksek Eşit

Mevcut Ürünler İçin Teslim Süresi Kısa Kısa Kısa

Ürün Çeşitliliği Orta Orta YüksekEsneklik Derecesi Düşük Orta YüksekÇalışanları Yaratıcılığı Düşük Orta Yüksek

YALIN ÜRETİM ÇEVİK ÜRETİM

Teknolojik ekipmanlara yatırım yapılır İnsan ve bilişim sistemlerine yatırım yapılır

Tedarikçilerle iş birliği sağlanır Tedarikçi ve müşterilerle bir bilgi ağı oluşturur 

Kitlesel üretim metotları geliştirir Kişiselleştirilmiş ürünler geliştirir

Verimli üretim  Hızlı üretim

Kontrol edilebilen olgular Kontrol edilemeyen olgular

FAKTÖRLER Kitlesel Üretim Esnek Üretim

Yatırım Miktarı Düşük Fazla

Yeni Modele Geçiş Maliyeti Yüksek Orta

Yeni Modele Geçiş Süresi Yüksek Orta

Yeni Modellere Geçebilme Yeteneği

Düşük Orta

Üretim Ekipmanlarının Başka İşler İçin Kullanılabilmesi

Düşük Yüksek

Üretim Hacmi Yüksek Düşük

Çevik Üretim

Orta

Düşük

Düşük

Yüksek

Orta

Orta

SONUÇ

Çeviklik kavramı, esneklik kavramıyla karıştırılmamalıdır.

Çeviklik, hızlı hareket etmeyi ifade ederken; esneklik ise

uyum sağlama ve çok yönlü olma anlamına gelmektedir.

Çevik bir kuruluş, kendisine rekabet avantajı sağlayacak her

fırsatı değerlendirecek esnekliğe sahip olmalı ve bu

avantajları kazanmak için her türlü yeniliğe, işbirliğine açık

olmalıdır.

KAYNAKÇA

Feng P., Nagi R., Department of Industrial and Systems Engineering, Buffalo, NY, US

Ustasüleyman T., Çevikliğin İşletme Performansına Etkisine Yönelik Yapısal Bir Model

Önerisi

Debra A., Huanga N., Alden M., Agile Manufacturing Systems In The Automotive Industry

Akman G., Keskin G., İmalat Firmalarında Çevik Üretimin Algılanma Seviyesinin

Değerlendirilmesi

Kasap G., Peker D., Çevik Üretim: Otomotiv Ana Sanayinde Faaliyet Gösteren Bir

İşletmenin Çevikliğinin Ortaya Konmasına Yönelik Bir Araştırma

Çetin O., Altuğ N., Çevik Üretim

 

TEŞEKKÜRLER