Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict
Jaargang 32 | Nummer 10 | Juni 2015
CODEPACT: BEDRIJFSLEVEN WIL PROGRAMMEREN SNEL IN HET ONDERWIJS INTEGREREN
Q&A
Marieke van Osch
(Eduapp):
‘Leerkrachten mogen best
iets meer durven, ict is
echt niet moeilijk’
Onderwijsadviseur Michel van de Ven: ‘Kinderen van nu maken meer gebruik van hogere
orde denkstrategieën dankzij technologie’
tweetscoopA n d r é S l e g e r s & M i c h e l l e C l e m e n t | K E i i i n f o @ k e i i . n l | @ k e i i o n d e r w i j s
Interessante twitterberichten geselecteerd
David Anderson (@elearning)17-04-15 10:45One of the best memory/matching game templates via @slhice ow.ly/HYrMm pic.twitter.com/pEy6fSYgBN
Dutch Art Today (@DutchArtToday)12-05-15 15:17Nieuwe app laat jongeren chatten met Hollanders van de Gouden Eeuw emerce.nl/wire/nieuwe-ap…
Steve Wheeler (@timbuckteeth)13-05-15 11:19More questions about 3D printers in education bit.ly/1zZFMvG pic.twitter.com/tbFPaLHPOe
Nat. Onderwijsgids (@Onderwijsgids)13-05-15 11:21CBP: Snappet overtreedt wet niet langer bij verwerking leerresultaten - nationaleonderwijsgids.nl/basisonderwijs… @SnappetNL#cbp #persoonsgegevens
Jolanda Pikkaart (@natuurkind)13-05-15 11:27365 dagen natuur op je smartphone fb.me/1L5vKAtk6
Jelle Jolles (@JelleJolles)11-05-15 20:19Elk jaar gaan duizenden kinderen naar verkeerde school vanwege hun geboortemaand. decorrespondent.nl/2773/Elk-jaar-…pic.twitter.com/DV53XqNNft
BNR Nieuwsradio (@BNR)13-05-15 07:34‘Schoolcapaciteit grote steden strookt niet met leerlingengroei’ #onderwijs bnr.nl/nieuws/politie… pic.twitter.com/Ulo26MxLTa
V o l g o o k @ C o s o n l i n e o p t w i t t e r
2 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
4
14
10
6
5
16
ColofonCOS is een onafhankelijk vaktijdschrift voor eigentijds onderwijs en ict. Het is een uitgave van EDG Media en verschijnt 10x per jaar.
COS twittert@cosonline
Uitgever: Erik Trimp
Assistent-uitgever/coördinatorVanessa Pelle, [email protected]
MedewerkersBrigitte Bloem, Mariska Bloemberg, Henk Botter, Mandy de Bruijn, Harry Dubois, Hans Moot, Erik Ouwerkerk, Helmar Rouwenhorst, André Slegers, Malini Witlox
EvaluatiecoördinatieHans Moot ([email protected])
Contact [email protected]
RedactiesecretariaatEDG MediaPostbus 402663504 AB Utrechtwww.computersopschool.nl
Vormgeving Tom VenemaEindcorrectie Jannie KroesDruk PreVision, Eindhoven
AbonnementenadministratieEDG MediaPostbus 402663504 AB Utrechttelefoon: (030) 241 70 20fax: (030) 241 06 71e-mail: [email protected]
AdvertentieverkoopMark HutzezonTelefoon: (030) 241 70 25E-mail: [email protected]
Abonnementsprijs 2015Nederland: € 46,50; België en Luxemburg: € 51,50; overig: € 80.Een abonnement kan elke maand ingaan en heeft de duur van minimaal een jaar. Opzeggen kan per e-mail of per brief tot uiterlijk een maand voor het einde van de abonnementsperiode. Een proef- of verzamelabonnement bestellen? Bel (030) 241 70 20 of kijk op www.computersopschool.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Alle webadressen in dit nummer vindt u ook op: www.computersopschool.nl
Inhoud 4 Bits & Bites Grappige, nuttige of slimme snufjes
5 Sn@ppen! Handige, educatieve apps gespot
6 CodePact: Alle kinderen digitaal vaardig
9 Extra tips, tricks en tools op WWW.COS-ONLINE.NL
10 Learning Circles: Online werken aan een betere toekomst
14 Q&A Marieke van Osch: ‘Geef ruimte aan creativiteit. Je zult zien,
je krijgt leerlingen die je gaan verbazen’
16 Dat leest lekker weg! In dit lesidee allerlei opties om
lezen leuk te maken in de zomer.
18 De Instant Classroom Draagbaar digitaal klaslokaal
20 How to... Weebly for education Samen met je leerlingen websites bouwen.
22 Onderwijsadviseur Michel van de Ven: ‘Ik ben een inspirator en innovator in hart en nieren’
26 Wijs me de weg Maak een speurtocht in of om de school.
18
26
22
20
4 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
Grappige, nuttige of slimme snufjes die op
het bureau van COS belanden. Suggesties?
Mail [email protected] OnderredactievanHarryDubois
Galaxy Tab A Recent onderzoek* toont aan dat tablets
het meest gebruikt worden voor surfen op
internet (70%), op de voet gevolgd door
e-mailen (69%), sociale netwerken (64%),
lezen van e-books (57%) en video’s kijken
(40%). Samsung refereert aan dit onderzoek
bij de introductie van hun nieuwste tablet.
‘Samsung heeft de Galaxy Tab A ontwikkeld
op de behoeften van mensen op hun tablet’,
zegt Gerben van Walt Meijer, marketing
manager mobile van Samsung Nederland.
‘Hieruit bleek dat mensen graag comfortabel
browsen, daarom hebben we een 9,7 inch
tablet ontwikkeld waarop websites perfect
tot hun recht komen.’ De Galaxy Tab A is
vanaf begin mei in Nederland beschikbaar voor een verkoopadviesprijs
van € 299,- (16GB wifi-versie) of €369,- (16GB LTE-versie).
*Bron: 2014 Mobile Behaviour Report, salesforce.com
De zomer van Windows 10Het ziet ernaar uit dat Windows 10 deze zomer al haar
opwachting maakt. Deze ‘alleskunner’ zal werken op pc’s,
tablets, telefoons en de Xbox One. Dit gaat wel ten koste van
Windows Media Center, dat niet verder ontwikkeld wordt.
Windows 10 is gratis voor consumenten die nu al versie 8 of
8.1 op hun computer hebben staan. Je kunt alvast lezen wat
de mogelijkheden zijn van deze nieuwste Windows-versie op
http://bit.ly/win10tipsentrucs. Een aantal nieuwe toepassingen
springt in ieder geval in het oog. Zo is er Cortana, dat wat weg
heeft van Siri voor de iPhone. Je kunt die ‘wakker’ maken door
het commando ‘Hey Cortana’ uit te spreken. Ook handig; je kunt
je updates laten installeren op een vooraf ingestelde tijd in plaats
van bij het afsluiten van je computer. Kom maar op met de zomer!
Goedkoper?Wil jij een Windows-computer die nog goedkoper is, kijk dan
eens naar de Voyo minipc. Deze werkt ook met een HDMI-
aansluiting en maakt, net als eerdergenoemde Compute Stick
van je monitor een volledig werkende computer op basis van
Windows 8. Hij is alleen een stuk goedkoper. Op internet zijn
prijzen te vinden van rond de 120 euro. Intern heeft de Voyo
2GB geheugen en 64GB aan opslagcapaciteit. Je kunt deze
minipc waarschijnlijk niet in Nederland kopen, maar op wel op
www.geekbuying.com
Nog meer snelle SSD’sVorige maand heb ik jullie bijgepraat over de nieuwste ontwikkelingen
inzake opslag op snelle schijven, de Solid State Disks, maar dan
als losse insteekkaart (PCI-Express). Naast Intel is nu ook
Plextor met zo’n uitbreiding gekomen en wel de HyperX
Predator die in twee versies beschikbaar komt: een 240GB
en 480GB versie.
PC in je broekzakIntel maakt sinds kort de Compute Stick, net iets groter dan
een USB-stick (11,4 cm lang, 3,8 cm breed en 1,3 cm hoog),
maar wel een echte minicomputer met Windows- of Linux-
(Ubuntu) besturing. Het stickie heeft een HDMI-aansluiting die
je kunt gebruiken om hem in een tv of monitor te stoppen. De
Windows-versie heeft 32GB aan opslag aan boord en 2GB aan
intern geheugen. Deze versie kost in de winkel zo’n 180 euro.
De Linuxvariant (8GB opslag, 1GB intern) is 120 euro.
Squeebles SpellingDeze app is Engelstalig, maar doordat je zelf woorden kunt
intypen en inspreken, kan hij goed gebruikt worden in het Nederlandse
onderwijs voor spelling of voor het leren van woordjes in een vreemde
taal. De app kent een gedeelte voor spelers en een gedeelte voor
ouders/leerkrachten. Je kunt meerdere spelers aanmaken en aan-
geven welke oefeningen voor welke leerling zijn. Hierbij heb je de keuze
om het woord niet, kort
of langer in beeld te
laten verschijnen. Via
het leerkrachtgedeelte
dat is af te schermen
met een code, kun je je
eigen woordenpakketten
(tests) aanmaken. Dit
gaat eenvoudig. Je typt
het woord en spreekt
het in. Je kunt ook een
introductieboodschap inspreken die alle spelers aan het begin van de
oefeningen te horen krijgen of een persoonlijke boodschap per leerling.
Als de leerlingen gaan spelen, kunnen ze ‘squeebles’ verdienen en
daarmee beloningsspelletjes verdienen. Zowel voor leerling als voor
leerkrachten zijn de vorderingen goed te volgen. De app is verkrijgbaar
voor €3,99 in Appstore en voor €2,99 in Google Play.
Steller.coEr zijn steeds meer apps waarmee je foto’s en filmpjes
kunt bewerken en delen. Deze apps worden vaak privé gebruikt,
maar hebben ook veel mogelijkheden voor in de klas. Zoals
Steller.co. De app is gebruiksvriendelijk en overzichtelijk en je kunt er
foto’s en filmpjes mee voorzien
van tekst. Zo maak je eigen digi-
tale boekjes direct op je iPhone
of iPad. Ideaal om een verslag te
maken van een opdracht, uitje
of practicum. Ook een woorden-
boekje is makkelijk te maken. De
boekjes kunnen worden gedeeld
via sociale netwerken, mail of
embed worden op een website.
De templates die je kunt kiezen,
zijn vrij strak vormgegeven. Dat
vinden de jonge leerlingen misschien
minder aantrekkelijk, maar ze
kunnen ook eigen beeldmateriaal
gebruiken. Steller.co is gratis
verkrijgbaar in de Appstore.
Sn@ppen! Sn@ppen!
Handige, educatieve apps gespot door @keiionderwijs
Tag to tapMet deze app heb je de mogelijkheid om zelf
interactieve woordplaten te maken, passend bij het
thema van je les. Je kunt eigen afbeeldingen invoegen en
voorzien van tags, gesproken woorden of getypte tekst.
Je wijst aan op welke plek je een tag wilt hebben en kunt
het woord erbij typen en inspreken. Vervolgens kunnen
leerlingen aan de slag met de gemaakte bladen. Ze
kunnen met Game beginnen om zo de woorden te leren
kennen. Hierbij wijzen ze plekken aan en krijgen ze de
woorden te zien en te horen. Met de Guess what-game
krijgen leerlingen een woord te horen en moeten ze het
juiste gedeelte van het plaatje aanwijzen. Het mooie aan
Tag to tap is dat je eigen afbeeldingen kunt gebruiken en
het materiaal dus heel goed kunt laten passen bij je
eigen lessen. Laat de leerlingen ook zelf eens een spel
samenstellen. Op www.tagtotap.nl vind je inspiratie,
ideeën en afbeeldingen die je zou kunnen downloaden
om zelf te gebruiken. Een mooie app om in te zetten voor
woordenschatonderwijs en bij de logopedie in het (speciaal)
basisonderwijs. Verkrijgbaar in Appstore voor €0,99.
6 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
CodePact: ‘Programmeren maakt kinderen digitaal vaardig’Grote namen als Google, IBM, Microsoft, Malmberg, Oracle, Randstad en Deloitte gaan
scholen helpen met programmeerlessen. Hiertoe ondertekenden ze op 21 mei het Manifest
CodePact. ‘Programmeren maakt van Nederlandse leerlingen krachtige, zelfstandige
denkers waar het bedrijfsleven zo’n behoefte aan heeft’, aldus CodePact-programmamanager
Ronilla Snellen. Met CodePact willen bedrijven het onderwijs handreikingen bieden, ‘maar’,
vindt Remco Pijpers van Kennisnet, ‘dan moet het onderwijs wel de regie krijgen.’Tekst:BrigitteBloem
Het kabinet besloot eind vorig jaar tot oprich-
ting van StartupDelta, als onderdeel van het
actieprogramma ‘Ambitieus ondernemerschap’
(zie kader). Aanwas van jonge mensen die
geschoold zijn met 21e eeuwse vaardigheden,
in het bijzonder programmeervaardigheden,
draagt bij aan een gezond ondernemersklimaat
voor nu en in de toekomst, zo is de gedachte.
Snellen heeft van StartupDelta daarom de
opdracht gekregen om een actieplan te ontwik-
kelen dat tot doel heeft programmeren in het
curriculum van het primair en voortgezet onderwijs op te
nemen. Het Manifest CodePact is de eerste stap.
KRACHTEN BUNDELENNeelie Kroes, special envoy van StartupDelta, vindt dat alle
leerlingen op Nederlandse scholen les moeten krijgen in
programmeren. ‘Wat we gaan doen, is de krachten van bedrijfs-
leven en onderwijs op dit gebied bundelen om daarmee het
onderwijs te faciliteren en te versterken.’
Remco Pijpers, bij stichting Kennisnet bezig met programmeren
in het onderwijs en initiator van onder meer Codekinderen.nl, is
blij met de uitgestoken hand van het bedrijfsleven. ‘Die kan het
onderwijs goed gebruiken.’ Wel proeft hij her en der in de
discussie het sentiment dat het onderwijs niet wil of niet snel
genoeg wil. ‘De codelobby is vooral ingegeven door economi-
sche motieven van het bedrijfsleven’, vindt Pijpers. ‘En dat is
reëel: er zijn meer ict’ers nodig gezien het hoge aantal onver-
vulde ict-vacatures. Het is prachtig dat ondernemers staan te
trappelen om - op vrijwillige basis - scholen te helpen. Ik mis
wel het onderwijsgeluid in de discussie. Wat willen scholen?
Waar lopen ze tegenaan als ze programmeren willen inbedden
in hun onderwijs? Hoe combineer je het met wetenschap en
techniek? Er zijn al flink wat scholen met mooie initiatieven.
Hoe kunnen we die helpen om te vliegen? Het CodePact kan
zeker helpen. In Engeland, waar programmeren op elke school
aan bod komt, leveren bedrijven een onmisbare bijdrage.’
DIGITALE VAARDIGHEDENPijpers zou de aandacht voor programmeren breder willen
trekken. ‘Digitale vaardigheden gaan veel verder dan ‘enen en
Ronilla Snellen
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 7
nullen schrijven’. Er zouden nieuwe Mark Zuckerbergs nodig
zijn, goed voor het economische klimaat van Nederland.
Programmeerlessen dragen er zeker aan bij dat kinderen de
gedigitaliseerde wereld te begrijpen. Maar we moeten niet van elk
kind een programmeur willen maken. Dat zal niet elk kind liggen.’
Dat is ook niet wat Snellen voor ogen heeft. ‘We zien dat
iedereen digitale vaardigheden nodig gaat hebben. Digitale
kwaliteiten zijn in steeds meer beroepsgroepen belangrijk. We
leiden kinderen niet op tot programmeur, maar brengen ze
digitale vaardigheden bij.’
Dat is de reden waarom Pijpers de voorkeur had gegeven
aan een MediawijsheidPact, in plaats van een CodePact.
‘Mediawijsheid wordt vaak gekoppeld aan verantwoord gebruik
van media, maar het gaat evenzeer over digitale vaardigheden
als programmeren.’ Snellen draait het om: ‘Met programmeren
leer je de basisbeginselen van computational thinking. Je leert
instructiedenken en je leert over algoritmen. Daardoor snap je
hoe computers en internet werken. Ik zie programmeren als
middel om digitaal vaardig te worden. Juist doordat kinderen
snappen hoe computers en internet werken, kunnen ze
informatie beter interpreteren.’
IN GESPREKVolgende stap voor programmamanager Snellen is om, aan de hand
van het manifest, in gesprek te gaan met nog andere bedrijven en
organisaties. Snellen: ‘We willen handreikingen bieden, het
onderwijs faciliteren en samen met het onderwijs optrekken.’
Pijpers adviseert om de regie van de uitvoering van het
Actieplan CodePact heel duidelijk bij het onderwijs te leggen.
‘Betrek zo snel mogelijk schoolbesturen bij de plannen. Maak
zoveel mogelijk gebruik van bestaande kaders, initiatieven en
samenwerkingsverbanden. Laat vooral ook de good practices
zien en ondersteun en faciliteer ze, zodat ze kunnen groeien.’
Op de vraag hoe je bereikt dat de aandacht voor programmeren
niet afhangt van een aantal enthousiastelingen op een school,
heeft Pijpers een pasklaar antwoord. ‘Zorg dat het bestuurlijke
prioriteit krijgt en maak het de leraar zo makkelijk mogelijk om
programmeerlessen te integreren in zijn onderwijsprogramma.
Wat bijvoorbeeld goed werkt is om bovenschools een mede-
werker vrij te stellen, speciaal voor ondersteuning van leraren
op het gebied van digitale vaardigheden.’ >>
HOOFDLIJNEN MANIFEST CODEPACT1 Alle kinderen de kans geven te leren programmeren
2 Kinderen het vermogen leren om de technologie om
hen heen te begrijpen
3 Voorbeeld-leerlijnen digitale geletterdheid maken voor
scholen
4 Het faciliteren van naschoolse programmeeractiviteiten
5 Scholen helpen met het professionaliseren van leraren
6 Scholen voorzien van kwalitatief goede infrastructuur
7 Het vergroten van de ouderbetrokkenheid
8 Imago van programmeren verbreden en versterken
DEELNAME GRATISDe kosten van de activiteiten die voortvloeien uit het CodePact
worden gedragen door de deelnemende bedrijven. Deelname is
voor scholen, leerlingen en leraren gratis. ‘Ik geloof in zaadjes
planten’, aldus Snellen. ‘Soms zal een zaadje niet opkomen,
maar ik hoop dat door het Actieplan CodePact alle kinderen
in aanraking kunnen komen met programmeren en dat veel
scholen de urgentie zien en enthousiast mee gaan doen.’
Er zijn al verschillende activiteiten die, in het kader van
CodePact, lopen of binnenkort van start gaan. Scholen kunnen
intekenen op CodeUur. Sinds dit voorjaar hebben honderden
basisscholen elke vrijdag een speciaal codeuur voor leerlingen
van de groepen 7 en 8. De lessen worden gegeven door gast-
docenten, die in het dagelijks leven werken als ict’er. Ook kent
CodePact een adoptiemodel. Daarbij adopteert een bedrijf een
school voor een bepaald bedrag per jaar. Met dat geld kunnen
leraren getraind worden en krijgen de programmeerlessen een
structureel karakter. Vanuit CodePact komt er ook een digitaal
platform, met daarop reeds bestaand en nieuw lesmateriaal
voor programmeerlessen. Bovendien zijn er diverse buiten-
schoolse activiteiten voorzien. Speciaal voor meiden wordt
binnenkort Project Prep gelanceerd. Een lees- en doeboek over
de dertienjarige Isabel, die haar eigen mode app maakt. Het
project is een initiatief van mede-ondertekenaar van CodePact
InspiringFifty. Het boek is geschreven door Niki Smit, auteur
van de populaire meidenserie 100%.
LEERLIJNDe insteek van het Manifest CodePact is om voorlopig een
apart vak programmeren aan te bieden, maar Snellen verwacht
dat op termijn geïntegreerde aandacht goed denkbaar is.
Zowel Snellen als Pijpers hopen dat SLO, het Nationaal
Expertisecentrum Leerplanontwikkeling, snel met een leerlijn
digitale geletterdheid komt. ‘Hoognodig’, vindt Pijpers, ‘aan-
gezien er veel verwarring over de inhoud is. Hebben we het
over programmeren, computational thinking, computing, code-
onderwijs, mediawijsheid? Bovendien kun je de aandacht voor
programmeren met een eigen leerlijn prima koppelen aan
leerlijnen van andere vakken. Daarmee help je scholen echt.
Zeker als je er ook lesmateriaal bij maakt en er een netwerk
bij creëert van gastdocenten en inspiratoren.’
Volgens Jos Tolboom, leerplanontwikkelaar wiskunde en infor-
matica van SLO, zal zo’n leerlijn nog wel even op zich laten
wachten. ‘SLO rondt eind dit jaar een ontwikkelingsonderzoek
af hoe 21ste eeuwse vaardigheden in het curriculum van po en
vo passen. Daarin komt een voorstel voor aanpassing van de
kerndoelen. Het is goed denkbaar dat daar een aanbevelings-
notitie aan wordt toegevoegd waarin we een doorlopende
leerlijn programmeren adviseren. Dat doen we dan op eigen
initiatief, omdat hiervoor vanuit het ministerie van OCW nog
geen opdracht gegeven is.’
WEZENLIJKE BIJDRAGECodePact loopt van 1 april 2015 tot 1 januari 2017. In die
anderhalf jaar heeft Snellen de ambitie om alle leerlingen van
groep 8 en alle brugklassers, totaal zo’n 400.000 jongeren,
te bereiken met een activiteit van CodePact. In het laatste
halfjaar zal worden onderzocht hoe de activiteiten van
CodePact het bestaande TechniekPact kunnen versterken.
‘Natuurlijk kun je prima jonger beginnen, maar dit is een eerste
stap’, zegt Snellen. ‘Ik vind het heel belangrijk dat CodePact
een wezenlijke bijdrage gaat leveren en niet blijft steken in
een loze handtekeningenactie. Op 10 oktober, bij het begin
van de CodeWeek, moet het programma echt staan en zijn
alle partners bekend.’ <<
Alle informatie op www.codepact.org
Scholen kunnen zich aanmelden voor
een gratis codeuur via www.codeuur.nl
8 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
CODEPACT INITIATIEF VAN STARTUPDELTAStartupDelta, met Neelie Kroes als special envoy (speciaal gezant), is
initiatiefnemer van het nationaal CodePact. StartupDelta heeft als doel
om het ecosysteem voor start-ups en doorgroeiers binnen Nederland te
verbeteren. Een van de aandachtspunten is de aanwezigheid van vol-
doende talent zodat Nederland een kweekvijver wordt van start-ups en
buitenlandse start-ups Nederland kiezen als vestigingsplek. Dit talent
moet excellent digitaal vaardig zijn. Dat hopen de initiatiefnemers onder
meer te bereiken door alle kinderen in Nederland in aanraking te laten
komen met programmeerlessen.
Deze maand online!Speciaal voor abonnees zijn op www.computersopschool.nl
de leukste lessuggesties, evaluaties van nieuwe methodes,
apps en digidee’s te vinden. Met deze maand nieuw:
CLASSDOJO Groepsleerkracht en ict-juf Mandy de Bruijn test ClassDojo; een
tool om gewenst en ongewenst gedrag op een duidelijke,
overzichtelijke manier in beeld te brengen. Het is een digitaal
beloningssysteem waarbij alle leerlingen eenvoudig kunnen
worden beoordeeld op positief of negatief gedrag. Je leest
haar bevinden bij de evaluaties online.
KENNY HD Kenny, een grappig vogeltje, is de
mascotte van Kennisnet.nl. In de app
speelt Kenny, net als op de website,
de hoofdrol in diverse spelletjes
waarin kleuters kennismaken met
schrijfbewegingen, logische reeksen,
associëren van categorieën en ruimte-
lijke oriëntatie. We testen de app.
HONDERDEN LESSUGGESTIES! We hebben online weer een aantal nieuwe suggesties voor op het
digibord bedacht. We bekijken slotlopes.nl. Deze website is ontwikkeld
door Ronald Slot-Lopes, docent VMBO-groen. Op zijn site beschrijft hij
webtools, apps en andere toepassingen voor gebruik op het VMBO. Dit
jaar start de Tour de France vanuit Utrecht. Een goede reden om hier
in je lessen bij stil te staan met
detourindeklas.nl. Er zijn verschil-
lende lessen ontwikkeld voor
zowel po als vo. Op de site vind je
160 lessuggesties. En we nemen
een kijkje op de site van Jasper
Bloemsma (meesterjasper.nl).
Deze leerkracht in het basisonder-
wijs heeft een site ontwikkeld met
lesmateriaal en instructievideo’s
die ook door andere leerkrachten
te gebruiken zijn.
Extra tips, tricks en tools
www.som.today
Veel scholen hebben allerlei schooleigen formulieren en toetsen die zij digitaal willen vastleggen in het zorgdossier van een leerling. De flexibele LVS pagina’s in SOMtoday zijn hier de oplossing voor: scholen kunnen zelf formats samenstellen om schooleigen zorg- en begeleidingsformulieren in SOMtoday te registreren en op te nemen in het dossier van een leerling. Zo blijft het dossier compleet en hebben alle betrokkenen de gegevens die zij nodig hebben altijd en overal bij de hand.
De kracht van flexibele LVS pagina’s in SOMtoday
Wat kunt u met de flexibele LVS pagina’s?• Definiër formats om uw schooleigen zorg- en
begeleidingsfomulieren te registreren• Maak een rapport van alle opgenomen registraties
in het zorgdossier van een leerling• Leg het ontwikkelingsperspectiefplan (O.P.P) vast
in uw schooleigen format
Scan de QR-code in het logo voor meer informatie over de flexibele LVS pagina’s in SOMtoday.
advertentie
De middag, georganiseerd door Lot’s Foundation, vindt plaats
op landgoed De Paltz, de thuisbasis van oprichter en initiatief-
nemer Herman van Veen. Lot’s Foundation vraagt wereldwijd
aandacht voor kinderrechten. De foundation laat ons kennis-
maken met Lot, een imaginair meisje van twaalf. Springlevend
en nieuwsgierig staat ze in het leven. Door haar uitstraling
heeft ze een aantrekkingskracht op kinderen van haar leeftijd.
Lot luistert naar de verhalen van de kinderen die ze ontmoet,
ze legt uit, vertelt. Door haar houding bereikt Lot niet alleen de
kinderen, maar ook de ouders van die kinderen. Alles draait
om bewustwording, die natuurlijk begint bij de kinderen
(www.lotroos.nl).
KINDERRECHTENDe bijeenkomst in Soestduinen geeft een podium aan drie
scholen die met het onderwerp Kinderrechten bezig zijn. Ze
doen dit met de methodiek van Learning Circles; kringen waar
scholen via een online omgeving samenwerken met scholen in
het buitenland. Bob Hofman, projectleider onderwijs van de
Learning Circles vraagt de aanwezige leerlingen: ‘Waar denk je
aan als we het hebben over kinderrechten?’ De reacties zijn
divers. ‘Zorg als je gehandicapt bent. Recht op onderwijs.
Recht op een eigen mening. Recht op geloof. Een kind moet
kind mogen zijn.’ In het VN-verdrag staan 54 kinderrechten.
Hierin zijn de afspraken over de rechten van kinderen en
jongeren tot achttien jaar beschreven. Op de website
www.kinderrechten.nl is over het verdrag te lezen: ‘Op 20
november 1989 is in New York het Kinderrechtenverdrag
aangenomen. Daarom wordt op 20 november de Internationale
Dag van de Rechten van het Kind gevierd. Er zijn 193 landen
lid van het Kinderrechtenverdrag.’ Bizar is dat landen als
Amerika en Somalië dit verdrag niet hebben ondertekend.
VAKOVERSTIJGEND Hofman werkt samen met Lot’s Foundation: ‘Wij zijn als
organisatie al vanaf 1998 met Learning Circles bezig en sinds
2012 verbinden wij die kringen met het wereldwijde thema
Kinderrechten. Niet dat de Circles alleen daarover gaan.
Het is meer een kapstok van waaruit verder wordt gewerkt.’
Dat samenwerken tussen scholen gebeurt via de website
www.learningcircles.nl. In totaal doen er dit jaar zo’n 85
scholen mee uit 18 landen, verdeeld over 11 Learning Circles.
Volgens facilitator van de Learning Circles, Manon van
Herwijnen, vraagt het maatwerk om al die scholen goed in
te delen. ‘Daarom worden er vooraf gesprekken gevoerd met
de docenten van de betrokken scholen. Daarna worden de
kringen, ook wiki genoemd, gevormd, veelal op basis van het
10 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
Learning Circles: Online werken aan een betere toekomstDe middag in Soestduinen begint verrassend. Aan drie delegaties van scholen (kinderen en hun
begeleiders) wordt gevraagd of ze een paar voorbeelden kunnen geven van kinderrechten. Een
leerling van een school uit de Schilderswijk steekt zijn vinger op en zegt: ‘Het recht om te zwijgen.’TekstHarryDubois
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 11
niveau van de leerlingen. Naast het werken in de wiki is er
vaak Skype-contact tussen de scholen. Er komen onderwerpen
aan de orde zoals het recht op veiligheid of iets heel concreets
als schoon drinkwater. Waar komt dat vandaan in jouw school-
omgeving, kun je daar iets van laten zien door middel van
foto’s of video’s? Dat is voor een school in Afrika vaak veel
lastiger dan voor een school in Den Haag. Een Nederlandse
school heeft haar leerlingen al eens drie kilometer laten
lopen om water te halen. Dan komt het thema heel anders
naar voren. Deze concrete wijze gaat een stuk verder dan
beschreven staat in het curriculum; het is vakoverstijgend
en past bij het thema Burgerschap.’
SAMENWERKENDe Voorsprong is een basisschool in de Schilderswijk in Den
Haag. Ze hebben zich in hun Learning Circle met klas 5 ver-
diept in burgerschapskunde. Binnen de Circle zijn scholen uit
Nederland, Suriname en Curaçao actief. Op de middag van
Lot’s Foundation presenteren enkele leerlingen wat ze tot nu
toe in hun Circle hebben gedaan. De tweede school die zich
presenteert, is de Werkenrodeschool uit Groesbeek. Het is een
school voor voortgezet speciaal onderwijs. Ze zijn al een aantal
keren in Suriname op bezoek geweest. De begeleidende
docenten willen vooral het samenwerken stimuleren; werken
vanuit de overeenkomsten die er zijn tussen leerlingen wereld-
wijd, meer nog dan uitgaan van de verschillen. En dat hebben
ze heel concreet aangepakt. In Suriname hebben ze twee wc’s
gebouwd. Ook hebben leerlingen tekeningen gemaakt en die
op de website van cartoonmovement.com gezet. Het bijzondere
is dat deze tot cartoons worden vertaald door professionele
cartoonisten. Leraar24 maakte in 2014 een video-impressie
op de Werkenrodeschool, waar volgens de website van de
Learning Circles ‘Juf Linda en Juf Anke echt het allerbeste
uit hun leerlingen halen’. Het filmpje is hier te zien:
https://www.leraar24.nl/video/5694.
LEERGESPREKKENDe Anton Residaschool uit Wanica, Suriname (MULO) heeft
deze week een uitwisseling met het Corlaer College te Nijkerk.
Zo is afgelopen januari een delegatie van leerlingen en docenten
in Suriname geweest. Duidelijk in hun verhaal is dat je een
relatie aangaat met een school en dat dit vaak voor langere tijd
is. Van Herwijnen: ‘Er is écht contact tussen de deelnemende
scholen. Docenten geven aan dat deze contacten een toege-
voegde waarde hebben voor de school. Bovendien ondersteunen
wij hen door middel van voorlichtingsbijeenkomsten en work-
shops. Zo wordt er een training gegeven door Alexandra
Bronsveld over leergesprekken met kinderen.’ Deze laatst-
genoemde stelt dat: Een goed en fijn leergesprek in de klas
organiseren, is een hele kunst en de rol van de docent als
gespreksleider is daarbij bijzonder. Bij het filosoferen doet de
docent een stap terug en faciliteert. Dit betekent dat je niet mee
mag filosoferen en het gesprek van de leerlingen moet volgen:
follow the community where it leads to. We zijn gewend om de
expert te zijn, maar bij het filosoferen zijn de rollen omgedraaid
en bepalen de kinderen de agenda.
Ter voorbereiding op dit artikel, stuurt Manon van Herwijnen
me nog een boekje op met tekeningen, verhalen en gedichten
uit de Nederlandse Learning Circles van 2014. Ik sla het open
en lees het inleidende woord van Herman van Veen: ‘Als je net
als ik geboren bent in een oorlog heb je hulp nodig. Want het
huis is stuk. Ook nadat de oorlog over is, hou je hulp nodig.’
Het zijn mooie woorden om mee te geven aan. Ook in het
volgende schooljaar worden er weer Learning Circles
Kinderrechten in het Nederlands en Engels aangeboden. <<
MariekevanOsch:
‘Geefruimteaancreativiteit.Jezultzien,jekrijgtleerlingendiejegaanverbazen’Marieke van Osch (36) is een creatieve onderwijskundige. Ze is medeoprichter van Eduapp
en met haar bedrijf MOVE.nu begeleidt ze scholen die aan de slag willen met ict. TekstMariskaBloemberg–VanderHulst
Wat is je achtergrond?
‘Ik heb onderwijskunde gestudeerd in
Groningen en specialiseerde me in
onderwijs & ict. Er bestond toen nog
geen studierichting op dit vakgebied,
dus volgde ik allerlei losse ict-vakken.
Ik was vooral geïnteresseerd in de
didactische kant van het onderwerp.
Met welke ict-middelen kun je meer-
waarde creëren in het onderwijs?
Juist die praktische benadering vind
ik boeiend.’
Je begeleidt scholen bij de inzet van ict.
Waarom heeft ict op sommige scholen
weinig prioriteit?
‘Wat vaak meespeelt, is de angst voor
het loslaten. Sommige leerkrachten of
docenten zijn gewend om een methode
Q&A
Foto Human Touch Photography
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 15
stap voor stap te volgen. Het geeft hen
houvast en veiligheid. Soms voelen ze
zich niet zelfverzekerd genoeg om een
andere lesmethode te gebruiken. Of ze
zijn bang dat het ten koste gaat van de
schoolresultaten.’
Heb je een tip hoe een school kan
starten met ict?
‘Om toch de stap naar ict te maken,
kan een school een werkgroep aan-
stellen met daarin een lid van elke
bouw of van elke vaksectie. Er zijn
altijd wel een paar enthousiastelingen
die goede ideeën hebben. In het eerste
jaar kunnen ze bijvoorbeeld in een pilot
lesideeën uitdenken en geleidelijk
toepassen.’
Wat is een valkuil voor scholen?
‘Ik zie vaak dat een school eerst de
ict-middelen aanschaft en dán pas
nadenkt over wat ze met ict willen
bereiken. Er wordt bijvoorbeeld gekozen
voor goedkope tablets, terwijl bepaalde
apps hier niet op werken. Eigenlijk dient
een school zich eerst af te vragen met
welk doel ze ict willen inzetten, vervolgens
kunnen ze daar een passend besturings-
systeem bij zoeken.’
Wat is de kracht van ict in het onderwijs?
‘Ik denk dat de kracht van ict, en vooral
tablets en apps, zit in het gemak van
toepassen. Dus dat je heel gemakkelijk
allerlei verschillende werkvormen kunt
inzetten in je klas en leerlingen bijvoor-
beeld samen op een heel interactieve en
actieve manier kunt laten leren.’
Je bent medeoprichter van Eduapp,
wat is dat precies?
‘Eduapp is een platform waar je veel
apps kunt vinden, ze zijn gerubriceerd op
leergebied. Je vindt er veel beschrijvingen
van hoe je de app kunt inzetten in de
klas, omschreven in de vele lesideeën.
Op Eduapp kan iedereen meedoen. Je
kunt er dus ook zelf een lesidee bij een
app plaatsen.’
Welke ict-trends verwacht je de
komende jaren in het onderwijs?
‘Kinderen leren hoe je moet program-
meren is een thema dat echt zal
doorbreken. Het gaat dan niet zozeer
om de programmeertaal zelf, maar
vooral om het logisch beredeneren en
stapsgewijs denken. In Engeland is
programmeren een verplicht onderdeel
in het primair onderwijs en ik hoop dat
dit in Nederland ook gaat gebeuren.
Denken in programmeertaal wordt een
essentiële vaardigheid.’
En welke trends verwacht je nog meer?
‘Ik denk dat tablets echt heel snel de
klas in gaan komen. Ook verwacht ik dat
er steeds meer creatieve mogelijkheden
komen die de methode aanvullen en
gepersonaliseerd leren beter mogelijk
maken. Je zou gepersonaliseerd leren
ook een trend kunnen noemen, maar dat
is in mijn ogen meer een doel.’
Kun je een voorbeeld geven van geper-
sonaliseerd leren?
‘Een heel leuk voorbeeld is dat van
meester Jeroen. Hij heeft in groep 4
een jongetje dat het rekenniveau heeft
van groep 7. De jongen is helemaal wild
van vliegtuigen. Dus toen de klas aan
de slag ging met digitaal klokkijken,
bedacht meester Jeroen een uitdagende
opdracht voor de jongen. Hij down-
loadde de app Flightradar24, hiermee
kun je zien welke vliegtuigen boven
Europa vliegen. Hij liet de jongen
uitrekenen hoelang een vliegtuig
onderweg is, rekening houdend met
het tijdsverschil. Op Eduapp staat
inmiddels een beschrijving van hoe je
de app kunt gebruiken in de klas, ook
vind je er een leuk filmpje.’
Je bedacht ook het concept ‘Flapped
Classroom’. Zie je dat als een trend?
‘Ja, ik zou dat zeker als trend willen
omschrijven. Het gaat hier dus om
flapped classroom in plaats van flipped
classroom. In een flapped classroom
creëer je een leersituatie waarbij leer-
lingen op een motiverende manier leren
met behulp van apps. De didactiek wordt
hierbij afgestemd op die leersituatie.
Je kunt als leraar bijvoorbeeld een
instructie video maken over een bepaald
onderwerp met behulp van een app, zoals
Explain Everything. Vervolgens laat je de
leerlingen mindmappen over het onder-
werp met behulp van Popplet. En tot
slot gaan de leerlingen het onderwerp
verbeelden met apps, zoals iMovie,
Garageband, iStopmotion/iMotionHD,
Puppet Pals of Comic Life. Geef daarbij
waar mogelijk ruimte aan de creativiteit
van de leerling. Laat de kinderen zélf
ontdekken hoe ze dit kunnen aanpakken.
Je zult zien, je krijgt leerlingen die je
gaan verbazen.’
Worden er over pakweg 5 tot 10
jaar andere eisen gesteld aan de
leerkracht?
‘Ik weet niet of de eisen heel anders
zullen zijn. Maar leerkrachten mogen
best wat zelfverzekerder zijn. Durf
ict-middelen in te zetten in de klas en
heb er vertrouwen in dat het lukt. Je
hebt een beetje durf nodig en verder
kan ik zeggen: doe het gewoon! Probeer
ook van andere leerkrachten te leren,
instrueer elkaar. Eduapp is hiervoor
een inspirerend platform.’ <<
‘Leerkrachtenmogenbestietsmeerdurven,
ictisechtnietmoeilijk.’
Dat leest lekker weg! Natuurlijk willen jouw leerlingen straks achter in de auto op weg naar hun vakantiebestemming
voor de vijfde keer diezelfde film op de tablet bekijken. Met Netflix, Uitzending Gemist of
Videoland kunnen ze thuis kiezen uit duizenden films en tv-series en deze online bekijken. In het
buitenland is het downloaden van films echter erg duur en vaak is de internetverbinding veel
trager dan thuis. Een veel betere oplossing is het lezen van een boek (papier of digitaal). In dit
lesidee zetten we de mogelijkheden op een rij. Kun jij ze vast tippen vóórdat ze op vakantie gaan. TekstHenkBotter
JEUGDLITERATUURVolgens Wikipedia gaat het bij jeugdliteratuur over literatuur die
in hoofdzaak kinderen (tot twaalf jaar) en jongeren (vanaf
twaalf tot achttien) aanspreekt en in de meeste gevallen
speciaal voor hen is geschreven. Om boeken voor jongeren te
kunnen lezen, heb je meestal weinig voorkennis van
het onderwerp nodig. De hoofdpersoon in
jeugdliteratuur is vaak een jongere,
zodat je je als jonge lezer mak-
kelijker kunt inleven in het verhaal.
Jeugdliteratuur is bedoeld voor
jongens en meisjes van twaalf tot
achttien jaar. Bekende schrijvers zijn
Simone van der Vlugt, Jan Terlouw,
Anke de Vries, Gijs Wanders, Carry Slee,
Edward van de Vendel, Caja Cazemier en
Thea Beckman. De boeken over Harry
Potter van Joanne Rowling zijn wereld-
beroemd. Als je als tienjarige begint te lezen
in deze boeken en elk jaar een boek leest uit
deze serie, groei je mee met Harry en ben je
bijna volwassen als je de serie uit hebt.
FEITJESOp www.lezen.nl kun je een aantal feiten over lezen
vinden, zoals:
• Ruim de helft van de bevolking leest minstens één
keer per week een boek.
• Nederlandse middelbare scholieren hebben in
vergelijking met kinderen uit andere landen een
negatieve houding tegenover het lezen.
• Drie op de tien Nederlanders leest e-boeken naast
papieren boeken.
• Meisjes zijn betere lezers dan jongens.
• Ruim de helft van de Nederlanders leest wel eens voor
aan een kind of aan een volwassene.
• Jongeren lezen het liefst over humor, spanning, horror,
vriendschap en verfilmde boeken.
Als je kijkt naar dit laatste punt snap je meteen waarom
de Harry Potter-boeken zo populair zijn: alle vijf de
onderdelen zitten erin.
TOP 10Om te zien welke boeken veel gelezen
worden, kun je Top 10-lijstjes bekijken,
bijvoorbeeld: www.alletop10lijstjes.nl/
category/entertainment/boeken/ en
www.alletop10lijstjes.nl/top-10-beste-
young-adult-boeken/. Je kunt ook kijken
welke boeken prijzen hebben gewonnen. De
Gouden Griffel is een prijs voor het beste
Nederlandse jeugdboek van een jaar. Via
Wikipedia kun je als je op Gouden
Griffel zoekt, een overzicht
Dit lesidee kun je ook downloaden op www.cos-online.nl. Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.
16 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
vinden van 1971 tot heden. Ook op www.boekenwereld.com
kun je zien welke jeugdboeken momenteel populair zijn. Ben
je al iets ouder, maar nog te jong voor volwassenen boeken
dan zijn de young adults-boeken echt iets voor jou. Kijk maar
eens bij http://young-adults.nl of www.youngadultbooks.nl.
In veel kranten en tijdschriften worden boeken beschreven en
beoordeeld. Zo’n beoordeling heet een recensie. Je vindt ze
bijvoorbeeld op de site van het weekblad voor jongeren, 7Days,
www.sevendays.nl/recensies. Ook op CambiumNed (de website
voor het vak Nederlands) vind je veel beschrijvingen en links:
http://cambiumned.nl/jeugdliteratuur.htm.
BOEKEN KOPENJe kunt op verschillende manieren aan boeken komen. Boeken
kun je kopen in een boekhandel. Als je je woonplaats intypt
met daarachter het woord ‘boekhandel’ zie je dat veel boek-
handels bij een keten horen als Libris (www.libris.nl), Blz.
(www.blz.nl) en AKO (www.ako.nl). Via www.boekenwinkel.nl
vind je altijd wel een boekhandel bij jou in de buurt. Boeken
worden geschreven door auteurs en uitgevers zorgen ervoor
dat de boeken te koop zijn in een boekwinkel. Bekende
uitgevers van jeugdliteratuur zijn: Kluitman (www.kluitman.nl),
Querido (www.queridokinderenjeugdboeken.nl), Lemniscaat
(www.lemniscaat.nl/jeugd), De Harmonie (www.deharmonie.nl) en
uitgeverij De Fontein (www.uitgeverijdefontein.nl/kinderboeken).
Op deze sites vind je veel informatie over boeken en hun auteurs.
ONLINEBoeken kun je ook online kopen. Veel boekhandels hebben een
eigen site waar je boeken kunt bestellen en vaak bezorgen ze
de boeken gratis. Kijk maar eens bij www.blz.nl/haasbeek. De
bekendste online boekhandel is Bol.com. Dit bedrijf is begon-
nen als verkoper van boeken via internet, maar inmiddels kun
je er echt alles online kopen. Via www.bol.com, Nederlandse
boeken, Kind & Jeugd kun je zien dat er meer dan 55.000(!)
boeken in deze categorie te koop zijn. Zo krijg je 286 resultaten
als je Annie M.G. Schmidt als zoekopdracht geeft. Zij was de
schrijfster van bekende boeken als Jip en Janneke en Pluk van
de Petteflet. Van Carry Slee (van de boeken Spijt! en Lover of
Loser) vind je zo 344 resultaten. Als je totaalbestelling onder
de twintig euro blijft, moet je echter wel de verzendkosten
betalen.
TWEEDEHANDSGoedkoper is het om tweedehands boeken te
kopen. Dat kan heel goed op Marktplaats
(www.marktplaats.nl). Zo kun je voor vier euro
het boek Sjakie en de Chocoladefabriek van
Roald Dahl kopen of het verfilmde en heel
bekende boek van Thea Beckman: Kruistocht
in spijkerbroek. Je begrijpt dat je vooral
de wat oudere boeken voor een
prikkie kunt vinden op Marktplaats.
Een andere handige site voor
tweedehands boeken is
www.boekwinkeltjes.nl.
BOEKEN LENENWist je dat je tot je achttiende jaar gratis lid kunt worden van de
bibliotheek bij jou in de buurt? Via www.bibliotheek.nl kun je
thuis al veel informatie verzamelen. Op deze site vind je het
menuonderdeel ‘Welkboek‘ waar je kunt zoeken op kenmerken,
personages, plot of plaats. Je kunt bij kenmerken schuiven
tussen bijvoorbeeld vrolijk en verdrietig, tussen grappig en
serieus of tussen voorspelbaar en onvoorspelbaar. Bij het menu-
onderdeel Jeugd en jongeren kun je in de categorie 12 jaar en
ouder onderdelen vinden als boekennieuws, leestips van de
week, auteurs en illustratoren en auteur van de maand.
Een mooi en modern onderdeel is het e-book. Door het aanmaken
van een webaccount waarvoor je wel een bibliotheekpasnummer
moet gebruiken, kun je zoeken en bladeren in de e-bookcollectie.
Elektronische boeken kun je downloaden voor op je laptop of pc,
voor op je telefoon of tablet (daar is een speciale app voor) en
voor de e-reader. Er zijn apps voor Android en Apple die je kunt
vinden als je bibliotheek intypt. Via de app kun je naar de online
catalogus, daar zoeken en een boek selecteren voor tablet of
smartphone en in de app kun je dan het boek lezen. Je kunt er
ook voor kiezen om de e-books op een e-reader te lezen. Kijk bij
de Veelgestelde vragen hoe dat in elkaar zit.
E-READERSVeel e-readers zijn van het merk Kobo (www.kobo.com). Op
deze site kun je diverse readers vergelijken, maar ook e-books
kopen en de Kobo-app downloaden en installeren. Met deze
app kun je je e-reader synchroniseren met je computer. Alle
e-books op je pc komen dan ook op je e-reader te staan. Op je
e-reader komt een bibliotheek van e-books te staan die je kunt
openen en lezen. Op internet kun je ook elektronische boeken
vinden. Elektronische boeken hebben meestal een bestands-
naam dat eindigt op ‘epub’ of ‘pdf’. Als je bij Google een
auteur intypt met daarachter epub, kan het zijn dat je er een
bestand van kunt downloaden. Je kunt dit vergelijken met
mp3-bestanden die je downloadt.
VAKANTIEBIEBAls je in het bezit bent van een smartphone of tablet, moet je
zeker de app Vakantiebieb downloaden en gaan gebruiken. Op
www.vakantiebieb.nl is te lezen dat je vanaf 1 juni in de app
jeugdboeken kunt vinden die je thuis of op vakantie kunt lezen.
In plaats van een dure e-reader kun je dan gewoon je boeken
lezen op je smartphone of tablet. Je zult echter wel merken dat
er niet voor niets e-readers zijn. Bij fel zonlicht kun je op een
e-reader nog steeds makkelijk lezen, op een tablet wordt het
dan erg lastig. Ook zijn er e-readers met ingebouwde verlichting
en met mogelijkheden om een wifi-verbinding te maken.
LESIDEEMaak een account aan bij www.bibliotheek.nl (zorg ervoor dat je
gratis lidmaatschap actief is) en maak een Top 5 van je favoriete
boeken die je wilt gaan lezen in de zomervakantie. Kijk welke
boeken je als e-book kunt lezen of kijk welke papieren boeken je wilt
lenen. Natuurlijk kun je ook de boeken als nieuw of tweedehands
kopen. Vergelijk in de klas welke boeken het meest populair zijn. <<
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 17
18 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
Draagbaar digitaal klaslokaal We zijn er hier in Nederland zo aan gewend. Stroom die zelden uitvalt, wifi en computers in de
klas. In vluchtelingenkampen is dat heel anders. De Instant Classroom moet dat veranderen.DoorMaliniWitlox
Een vrouw trekt een grote, robuuste, zwarte, kunststof koffer
achter zich aan. Het lijkt een normale reiskoffer, maar in rode
letters staat daar ‘Instant Classroom’. De koffer weegt maar
liefst 52 kilo en als de twee delen
opengeklapt worden, zien we 25
tablets op een rij, een enorme
accu en een hoop snoeren. Het
gaat om een digitale school in a
box, een project van Vodafone
Foundation in samenwerking met
het UNHCR (instituut van de United
Nations voor vluchtelingen). De
Instant Classroom helpt kinderen
en jongvolwassenen in de grootste
vluchtelingenkampen ter wereld
toegang te krijgen tot digitaal leren
en is speciaal gemaakt voor plekken
waar geen of slechte toegang is
tot elektriciteit en internet. ‘Er zijn
vijftig miljoen vluchtelingen op de
wereld’, vertelt Oison Walton, Instant Network Programme
Manager bij de foundation. ‘De helft daarvan is jonger dan
twintig. Ze zitten vaak hun hele jeugd in de vluchtelingenkampen
zonder educatie.’ Vodafone startte eerder samen met het
UNHCR het project Instant Network Schools om de vluchtelingen
les te geven. Walton bezocht de projecten in de kampen
Dadaab (Kenia), Ajuontok (Zuid-Soedan) en Goma (Congo).
‘Bij die projecten werd al ict ingezet. Inhoudelijk was het een
succes, de aanwezigheid van scholieren bij de tabletlessen
steeg met 15 procent. We liepen echter
tegen problemen aan. Alle onderdelen
moesten los geleverd worden, vaak deed de
internetverbinding het niet en was er geen
stroom. Bij de Instant Classroom zit alles
in één koffer. Het gaat om een laptop, 25
tablets met educatieve open source soft-
ware, een projector, een geluidsbox en een
modem voor een 3G-verbinding. De tablets
kunnen verbonden worden met de laptop,
zodat docenten hun content en applicaties
met de studenten kunnen delen, zonder
dat ze het internet op hoeven. Het is een
geweldige oplossing, een papieren school-
boek kost 1 dollar, maar voor diezelfde
dollar heb je tientallen schoolboeken op
de tablets.’
RACHEL-SERVER In kampen die zijn voorzien van het 3G-netwerk verbindt de
software met het bestaande netwerk. In andere kampen
(bijvoorbeeld Sudan) zonder internetconnectiviteit wordt een
verbinding opgezet via satellieten. De koffer wordt opgeladen
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 19
met zonnecellen. Alle tablets, de laptop en de projector kunnen
tegelijkertijd worden opgeladen als de koffer dicht is. Opladen
duurt zes tot acht uur, waarna de apparatuur weer een volledige
dag gebruikt kan worden. ‘We hebben de koffer gepresenteerd
bij het Mobile World Congres in Barcelona. In juni willen we het
bij het eerste kamp in gebruik nemen. De
komende twee jaar willen we 17 scholen in
13 kampen faciliteren. We werken daarbij
samen met de NGO’s die de scholen
runnen. Het gaat onder meer om de
Lutheran World Federation, Care, Don
Bosco, Islamic Relief, Windle Trust en de
Norwegian Refugee Council. De NGO’s zijn
verantwoordelijk voor het onderhoud en de
les aan de docenten. Dat is niet eenvoudig.
Er is veel verloop in de vluchtelingen-
kampen. Een deel van de docenten is
een National Teacher, die blijven, maar
de vluchtelingendocenten wisselen.’ Het
wisselt van kamp tot kamp welke lessen de
vluchtelingen krijgen en in welke taal. De
reguliere lestof in het land waar het kamp staat, is daarbij
leidend. ‘We geven onder meer aardrijkskunde, taal en rekenen.
We willen meer lokale content aanbieden en zijn daarover in
gesprek met de NGO’s Worldreader en World Possible. Die
bieden onder meer Engelse, Franse en Spaanse e-books aan
via de RACHEL-server (Remote Areas Community Hotspots for
Education and Learning).’
UITZICHT OP EEN TOEKOMSTDe foundation wil 15.000 kinderen in 17 kampen helpen.
Logischerwijs betekent dat niet dat iedere leerling een eigen
tablet krijgt. In klassen met jonge kinderen gebruikt de docent
de laptop met projector en krijgen ze zo les. In klassen met
oudere kinderen worden de tablets wel gebruikt, maar delen de
vluchtelingen deze in korte sessies, waarna een andere groep
de apparatuur kan gebruiken. Via het 3G-modem en beamer
kan een leraar bovendien lesgeven aan
één of meerdere kampen tegelijkertijd.
‘Het instapniveau is laag, de jonge
leerlingen weten vaak niet hoe een
touch screen werkt en hebben geen
kennis van virussen of malware. Maar
ze leren snel. De docent kan het
curriculumlokaal invullen, bijvoorbeeld
door leerlingen de locatie van de rivier
de Nijl op te laten zoeken op internet.
Of hij kan rekenapps en taalapps
gebruiken. En we gebruiken firewalls
tegen malafide software.’
Danielle Puma is social brand manager
bij Vodafone Netherlands Foundation.
Zij vult aan. ‘Juist in vluchtelingen-
kampen is de inzet van video en foto heel belangrijk.
Nederlandse kinderen weten bijvoorbeeld allemaal hoe een
leeuw eruitziet. Maar in Tanzania, waar die dieren echt in het
wild leven, hebben sommige kinderen die dieren nog nooit
gezien en herkennen het gevaar niet. Met foto’s en video’s
kunnen we kennis toevoegen. Bovendien bestrijden we zo de
werkloosheid en de verveling in de kampen, en bieden we
uitzicht op een toekomst. In het westen beschouwen we
educatie als iets normaals. Dat zou het voor iedereen moeten
zijn. Ons uiteindelijke doel is om 40.000 Afrikaanse kinderen
uit vluchtelingenkampen toegang te geven tot onderwijs.’ <<
Weebly for educationMet Weebly for education kunnen leerlingen zelf een website bouwen en inrichten. Als
docent kun je accounts voor de leerlingen aanmaken en zo hun zelfgemaakte websites
eenvoudig inzien en ondersteunen. Een stap voor stap uitleg hoe het werkt. DoorHenkBotter
Get started
Als je naar www.weebly.com
gaat, kun je je registreren,
inloggen en een eigen web-
site opzetten, maar als je
dat met een klas wilt doen,
is het handig om controle en
overzicht te hebben. Dat kan
door bij www.weebly.com op
het menu links bovenin het
scherm te klikken. Je kunt
dan kiezen voor Onderwijs
en komt dan bij Weebly for
education (http://education.weebly.com). Via Get started now kun
je met een username, password en emailadres een docentaccount
aanmaken. Een volgende keer kun je uiteraard rechtstreeks inloggen.
Nadat je bent ingelogd, zie je dat er vijf menuonderdelen zijn:
Websites, Mijn studenten, Domeinen, Account en Support.
Mijn studenten
Als je de klas eigen websites wilt laten maken, is het onderdeel
Mijn studenten het belangrijkste om naar te kijken. Bij de gratis
versie van Weebly for education kun je maximaal veertig student-
accounts aanmaken. Die kun je wel verdelen over meerdere klassen
zodat je - als je leerlingen in tweetallen laat werken - in ieder geval
twee of soms zelfs drie klassen kunt invoeren. Als je klikt op Add a
Class, kun je een klassennaam invoeren evenals een niveau. Ook kun
je instellen of de sites van de leerlingen openbaar of privé worden.
Als je kiest voor Private kun je een klassenwachtwoord instellen.
Nadat je een klas hebt aangemaakt, kun je leerlingen toevoegen
door op Add a student te klikken. Je typt dan van elke leerling de
voor- en achternaam in, de username wordt door Weebly samen-
gesteld en je moet vervolgens nog een wachtwoord voor de betref-
fende leerling aanmaken. Je kunt ervoor kiezen om elke leerling
een ander wachtwoord te geven of juist iedereen hetzelfde. Omdat
elke leerling toch een unieke gebruikersnaam heeft gekregen, zullen
leerlingen niet zo snel met een ander account kunnen inloggen.
Gelukkig is er ook een optie om snel meerdere leerlingen van een
account te voorzien. Je klikt daarvoor op Add multiple students en
kiest dan één van de twee methoden: je maakt een CSV-bestand
in Excel of Google Docs waarbij je maar drie kolommen hoeft te
maken met ‘first name’, ‘last name’ en ‘password’ of je typt in een
tekstvak de drie genoemde velden in gescheiden door een komma.
Op deze wijze kun je dus maximaal veertig studenten toevoegen.
Met de knop Print student list krijg je een extra venster met
daarop per leerling de inlognaam en het wachtwoord en de site
waarop ze kunnen inloggen (http//:students.weebly.com) dat je
meteen kunt printen of als pdf kunt opslaan door voor een pdf-
printer te kiezen.
Als een leer-
ling eenmaal
is ingelogd en
gestart is met
het opzetten van
een site, kun
je als docent
onder het kopje
Sites snel en
eenvoudig een
kijkje nemen
op de sites van
de leerlingen.
Ideaal om aan
het einde van de
les even snel de
sites te tonen
op het digibord
of om de sites
te kunnen beoor-
delen. Onderin het scherm
over de Student Website
Accounts kun je zien hoe
leerlingen zich eenvoudig
kunnen aanmelden. Door
op de blauwe knop Student
aanmelden te klikken, krijg
je een voorbeeld van het
inlogscherm te zien.
HOW TO
20 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
In de rubriek ‘How To’ leer je stap voor stap werken met een praktische
toepassing die geschikt is voor het onderwijs. Suggesties of verzoekjes
voor deze rubriek? Stuur een mail naar [email protected]
Website bouwen
Met een aange-
maakt leerling-
testaccount
loggen we in als
leerling. Als leer-
ling krijgen we nu
eerst het verzoek
om een domein voor de website te kiezen. Dat domein komt eruit
te zien als http://naamwebsite.weebly.com. Uiteraard ben je hier
wel afhankelijk van de beschikbaarheid van de gekozen domein-
naam. Nadat we een domeinnaam hebben gemaakt, komen we op
Mijn site. Aan de linkerkant zien we diverse grijze rechthoeken met
icoontjes erin. Zoals een toegevoegd tekstballonnetje laat zien,
kunnen we deze elementen naar onze site slepen. Dit zijn elementen
van het menu-onderdeel Bouwen en ze zijn verdeeld in de groepen
Basis, Structuur, Media en Meer. Deze groepen kun je ook snel
benaderen via de vier knoppen die links bovenin het scherm staan.
Op onze site staat Mijn site als naam. Door er met de muis over-
heen te hoveren, zie je drie opties: Uit, Tekst (dat is de huidige
situatie) en Logo. Met Logo kun je een afbeelding van je computer
als logo toevoegen of een afbeelding van internet als url toevoegen.
Als je een logo hebt toegevoegd, kun je dit weer bewerken door
overheen te gaan: je kunt de afbeelding verslepen, maar ook bij-
snijden, draaien en onder andere transparant maken. Ook de stan-
daard achtergrondfoto kun je vervangen door een andere. Je hovert
weer, kiest voor Bewerken en kiest een optie. Er is een voorraad
achtergronden, maar ook hier kun je een eigen afbeelding uploaden.
Via de instellingenknop kun je de grootte van de achtergrondfoto
aanpassen of zelfs verwijderen. Als je die laatste optie kiest, is het
echter lastig om deze achtergrondfoto weer terug te krijgen. We
kiezen daarom zelf een foto door het element Beeld naar het mid-
den van ons scherm te slepen. Wanneer de foto geplaatst is, kun
je er alleen de grootte van veranderen of de afbeelding verplaatsen
of verwijderen. Boven de foto willen we tekst plaatsen: we slepen
het element Tekst boven de foto en door op de tekst te klikken,
kunnen we die
bewerken. We
typen een korte
regel waarbij
een menubalkje
zichtbaar wordt
waarmee allerlei
opmaakkenmerken
kunnen worden
toegevoegd als
er tekst geselec-
teerd is.
Publiceren
Onze testsite gaat over Toscane en we willen op de homepage ook
een kaartje van de omgeving toevoegen. We slepen daarvoor het
element Plattegrond onder de foto. Als we ergens op de kaart klik-
ken, komt er een menu beschikbaar. We typen als adres Firenze in
en kiezen voor zoomniveau 8. Je kunt ervoor kiezen om de schaal-
stok zichtbaar te maken en om de marker te verbergen. Voor het
eerst zijn we tevreden met onze homepage en klikken rechtsboven
op de oranje knop Publiceren. We krijgen weer het scherm met onze
domeinnaam en klikken op Verdergaan. We categoriseren vervolgens
de website en publiceren deze. Deze website kan worden gedeeld
op Facebook of op Twitter, maar je kunt ook even op het adres
klikken om te zien hoe de site eruitziet en daarna het venster
sluiten. Ook kunnen
we nog bekijken hoe
de site er op een
mobiel uitziet.
Rechtsbovenin het
scherm is de knop
Mobiele weergave
beschikbaar. Op
het scherm zie je
nu hoe je site wordt
aangepast naar een
weergave op een
smartphone.
Pagina’s
We hebben nog niet meer
gedaan dan onze homepage
aanpassen. Bovenin het
scherm is de menu-optie
Pagina’s beschikbaar. Met
de blauwe knop + Toevoegen
kunnen we maximaal vijf
pagina’s toevoegen.
Bij betaalde versies kun je
meer pagina’s aanmaken.
Je typt de paginanamen in
en bepaalt de header. Je
kunt kiezen voor een hoge
koptekst, een korte koptekst, geen koptekst en een openingspagina.
Door aan de linkerkant de pagina’s verticaal te verslepen, kun je de
volgorde veranderen, maar je kunt pagina’s ook horizontaal verslepen
om subpagina’s aan te maken. Ook dan blijft echter het maximale
aantal pagina’s van vijf bestaan. Als de indeling in orde is, klikken
we op Opslaan en bewerken en bekijken het resultaat. We kunnen
nu de pagina’s verder gaan inrichten met bijvoorbeeld afbeeldingen,
teksten, kaartjes, YouTube-filmpjes en fotopresentaties.
TIPS• Na het beheersen van de basisprincipes is het slim om bij het ontwerpen
van een nieuwe site goed te kijken naar Design. Daar zijn diverse ‘voor-
gebakken’ thema’s beschikbaar die het inrichten van de site vergemakkelijken.
• Bij Instellingen kun je je site-adres aanpassen en een titel geven.
• Onder het vraagteken zit de helpfunctie (Engelstalig).
• Via www.weebly.com kun je ook zelfstandig, dus zonder tussenkomst van
een docent, een site bouwen. Dan is er een onbeperkt aantal pagina’s
beschikbaar. Er zijn ook abonnementen van 4 tot 25 euro per maand.
Uiteraard heb je bij de duurdere abonnementen meer opties en mogelijkheden.
GRATISALTERNATIEVENwww.wix.com
www.jimdo.com
www.jouwweb.nl
22 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
OnderwijsadviseurMichelvandeVen:
‘Ikbeneeninspiratoreninnovatorinhartennieren’Michel van de Ven is onderwijsadviseur bij Onderwijs Maak Je Samen. Samen met Eenbes
basisonderwijs ontwikkelde hij de didactiek DenkBeelden. Met DenkBeelden worden
bestaande opdrachten uit methodes vervangen door één of meerdere DenkBeelden
inclusief aansluitende coöperatieve werkvormen en media/technologie. InterviewMandydeBruijn
U bent onderwijsadviseur in de thema’s kwaliteitszorg,
onderwijsinnovatie, vernieuwende didactiek, onderwijs
& ict. Dat is een heel pakket… Hoe is dat zo gegroeid?
‘Vanuit een creatieve grondhouding ben ik altijd op zoek naar
nieuwe kansen voor succesvolle onderwijsinnovaties met ict,
technologie en media. Als trainer, coach en strategisch adviseur
van bestuurs- en schoolprocessen draag ik al vele jaren bij aan
het implementatieproces van onderwijstechnologie. In mijn
advisering ben ik een inspirator en innovator in hart en nieren.’
Wanneer voelde u voor het eerst die bezieling?
‘Tijdens een studiereis in Engeland kwam ik bij een bezoek aan
een basisschool voor het eerst in aanraking met visuele leer-
strategieën. Hierdoor werd ik geprikkeld en geïnspireerd en is
enkele jaren geleden, in samenwerking met Eenbes basis-
onderwijs in Geldrop de didactiek van DenkBeelden ontwikkeld.
Vanaf begin 2014 werk ik voor Onderwijs Maak Je Samen,
waar ik die didactiek kan doorontwikkelen.’
Waar wordt die didactiek voor ingezet?
‘Om denkvaardigheden bij kinderen op gang te brengen, is het
van belang dat kinderen hun gedachten kunnen verwoorden.
Dat kan met behulp van Denk Beelden. Dit zijn visuele modellen
die structuur bieden aan de denkprocessen van kinderen. Elk
DenkBeeld brengt een specifieke denkstrategie op gang. Door
ict, coöperatief leren en visuele modellen met elkaar te verbin-
1
D E N K B E E L D E N | L E R E N M E T B E E L D E N
Ontwikkeld in samenwerking met
Hoe kan je ... indelen?
KAPSTOK Classificeren
D E N K R A A M
Onderwijs Maak Je Samen
Ontwikkeld in samenwerking met
Mindmappen
MINDMAP Brainstormen
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking metOntwikkeld in samenwerking met
Wat is hetzelfde, wat staat tegenover elkaar?
ATOOM Overeenkomsten en tegenstellingen
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
Ontwikkeld in samenwerking met
Ontwikkeld in samenwerking met
De ... is ...
BLOEM Beschrijf kenmerken
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
Ontwikkeld in samenwerking met
Ontwikkeld in samenwerking met
... staat tot ... zoals ... staat tot ...
BRUG Verbanden zien
ALS
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
Mindmappen
D E N K R A A M
... staat tot ... zoals ... staat tot ...
ALS
Ontwikkeld in samenwerking metOntwikkeld in samenwerking metOntwikkeld in samenwerking met Wat is hetzelfde, wat is anders?
HOEPELS Overeenkomsten en verschillen
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
Wat is hetzelfde, wat staat tegenover elkaar?D E N K R A A M
Wat is hetzelfde, wat staat tegenover elkaar?
Ontwikkeld in samenwerking met Wat is hetzelfde, wat is anders?
HOEPELS
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
Uit welke stukjes bestaat ... ?
STEKKER Geheel-deel-relaties
D E N K R A A M
TREIN Volgorde
Eerst ... , dan ...
Ontwikkeld in samenwerking met
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking metOntwikkeld in samenwerking met
Ontwikkeld in samenwerking met
Wat weet je van ... ?
CIRKEL Omschrijven van ...
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
D E N K R A A M
ATOOM Overeenkomsten en tegenstellingen
De ... is ...
Hoe kan je ... indelen?
Overeenkomsten en tegenstellingen
Wat weet je van ... ?
D E N K R A A M
Ontwikkeld in samenwerking met
STRIK Oorzaak en gevolg
Hoe komt het dat ... , wat gebeurde er door ... ?
D E N K R A A M
COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 23COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015 23
den, worden leerresultaten, mediawijsheid, hogere orde denk-
vaardigheden, enthousiasme, creativiteit, motivatie en betrokken-
heid behoorlijk versterkt. DenkBeelden nodigen leerlingen uit
om actief kennis te verwerven, digitaal en analoog. Deze
didactiek past bij elke methode, ict-keuze en onderwijsconcept
in het primair onderwijs. Het is een laagdrempelige en prakti-
sche werkwijze waarmee alle leraren in staat zijn om stappen
te zetten richting 21ste eeuwse vaardigheden, ict en hogere
orde denkvaardigheden.’
DenkBeelden wordt gecombineerd met coöperatief leren
en de inzet van online media en technologie. Hoe worden
die ingezet en wat leren kinderen hiervan?
‘Uit onderzoek van Robert Marzano Wat werkt in de klas weten
we dat coöperatief leren bijdraagt aan de leerresultaten, maar
vooral ook aan de sociale en communicatieve vaardigheden.
Vanuit het perspectief van de vaardigheden van de 21ste eeuw
willen we onze kinderen toerusten met vaardigheden om met
ict, media en technologie om te gaan. Binnen DenkBeelden
neemt daarom zowel coöperatief leren als ict een belangrijke
plaats in. Met DenkBeelden komen kinderen ook met iPads tot
online collaborative learning met digitale tools als Popplet,
MindMeister en DenkBeelden Online.’
Wat is DenkBeelden Online?
‘Dat zijn visuele leerstrategieën geschikt om digitaal te
verwerken met computer, laptop, tablet of digitaal school-
bord. DenkBeelden Online geeft leerlingen alle ruimte om
content in de visuele leermodellen te verwerken. Denk
aan online beeldmateriaal, video, audio, webpagina’s,
enzovoort.’
Sluit DenkBeelden aan op de manier
waarop kinderen van nu kennis vergaren?
‘De visuele leerstrategieën van Denk Beelden zijn gefundeerd
op hogere orde denkvaardigheden, zoals associëren, overeen-
komsten, verschillen en analogieën. Kinderen van nu maken
meer gebruik van hogere orde denkstrategieën dankzij techno-
logie, de informatie-explosie en een maatschappij die meer en
meer gebaseerd is op visuele informatie en communicatie.’
Wat zijn successen van het gebruik
van DenkBeelden uit de praktijk?
‘Er zijn nu vijftien DenkBeelden-scholen die variërend van één
tot vier jaar werken met de didactiek. In alle gevallen werd
DenkBeelden meteen door de leerlingen omarmd. We zien na
enkele tijd dat leerlingen actief vragen om DenkBeelden om
leervragen te kunnen benaderen, verwerken en oplossen. In
die gevallen kunnen ze vaak gericht aangeven welke visuele
modellen (met de daaraan gekoppelde denkvaardigheid) pas-
sen bij de leervraag. Dat zijn signalen van ontwikkeld begrip en
hogere denkvaardigheden.’
Uw motto is ‘Less is more, geef leerlingen alle
ruimte voor leren’. Wat wilt u met dit motto zeggen?
‘Elke leerling ontwikkelt zich het beste als er sprake is van
eigen keuzes, dus autonomie in leren. Het is belangrijk dat
het onderwijs hierop inspeelt door minder te onderwijzen en
leerlingen veel zelf te laten ontdekken. Het moet zelfsturend
onderwijs zijn, dat is afgestemd op de leerlingen en waarin zij
eigen keuzes kunnen maken. Ict en technologie spelen hierin
een grote rol, maar ook de didactiek van DenkBeelden onder-
steunt en faciliteert deze wijze van leren.’
24 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
Leerlingen groeien op in een kennissamenleving die
zich razendsnel ontwikkelt. Hoe moet het onderwijs
hier volgens u op inspringen?
‘Als eerste denk ik dat het belangrijk is om samen een brede
en gedragen visie te ontwikkelen over wat de school aan haar
leerlingen wil meegeven en over de wijze waarop de school de
talenten van leerlingen wil ontwikkelen. Pas dan kan er geke-
ken worden naar ontwerp, naar interventies en oplossingen.
O4NT is een mooi voorbeeld. Als ik kijk naar het onderwijs en
het leren van de toekomst, hebben kinderen meer nodig dan
alleen taal- en rekenvaardigheden. Een stevig fundament is
nodig voor de ontwikkeling van elk kind. Een fundament dat
bestaat uit normen en waarden, maar ook verbindingen met
cultuur, zelfkennis en sociale vaardigheden. Ict-geletterdheid
en mediawijsheid zullen ook een nadrukkelijk onderdeel van
het curriculum moeten gaan vormen. Flexibiliteit is naar mijn
idee dé kernwaarde/attitude voor het onderwijs. Het vermogen
om frequent en kritisch waar te nemen of het onderwijs en
leren wel voldoende aansluiten op de snel veranderende
samenleving, de toekomstige leef- en werkwereld. De school
en vooral de klas van de toekomst zullen een live ontmoetings-
plaats voor leerlingen vormen. Een soort van geweldige oase
waar je sociale vaardigheden kunt ontwikkelen en kunt oefenen
met andere leerlingen in een sociale context. Leren is een
proces van samen denken, praten, schrijven, enzovoort.
Wie inspireren u over leren in de 21ste eeuw?
‘Mensen als Michael Fullan, Howard Gardner, Robert Marzano
en Jef Staes. Michael Fullan signaleert in zijn boek
Stratosphere uit 2013 de ontwikkeling in het (internationale)
onderwijs dat we er niet goed in slagen om het ontwikkelings-
tempo van technologie, media en ict te volgen. Gevolg hiervan
is dat het leerproces onvoldoende profiteert van de rijke
mogelijkheden van technologie en media. Het dagelijkse
leerproces sluit dan ook onvoldoende aan bij de leef- en
denkontwikkeling van leerlingen van nu. Fullan ziet technologie
als de bepalende factor en Jef Staes betoogt dat niet techno-
logie alleen, maar juist ook de explosieve groei en beschikbaar-
heid van informatie, de kritische factor is naar het momentum
van nu. Al die factoren hebben naar mijn idee invloed. Dat is
ook terug te zien in de 21ste eeuwse vaardigheden waarin
zowel technologie als informatie wordt gekend als leerdoelen
voor de toekomst (ict-geletterdheid).’ <<
De eerste Onderwijs Maak Je Samen-nieuwsbrief DenkBeelden
inclusief lesideeën is verschenen. Inschrijven kan via
www.onderwijsmaakjesamen.nl/inschrijven-nieuwsbrief-denkbeelden
Casio XJ-V1: een betrouwbare laser-ledprojector voor een betaalbare prijs
Casio introduceert een duurzame en betrouwbare nieuwe laser-ledprojector: de XJ-V1. Net als de andere
projectoren van de Japanse fabrikant maakt ook deze projector geen gebruik van kwiklampen, waardoor hij
langer meegaat en zuiniger is in het gebruik. Maar het meest bijzondere aan de XJ-V1 is misschien nog wel het
prijskaartje. Met een adviesprijs van 539 euro (exclusief btw) is de laser-ledprojector plotseling ook
aantrekkelijk voor scholen met een lager budget, die normaal gesproken op een lampprojector aangewezen
zijn. De XJ-V1 is vanaf mei verkrijgbaar bij de verschillende dealers.
BetrouwbaarSinds 2010 ontwikkelt Casio geen projectoren meer waarin kwiklampen
zijn verwerkt. Daarmee loopt het bedrijf vooruit op de inwerkingtreding
van het Minamata-verdrag, waarin verschillende landen – waaronder
Nederland – overeenkwamen het gebruik van kwik terug te dringen. Ook de
nieuwe XJ-V1 maakt gebruik van de kwikvrije laser-ledtechnologie: milieu-
vriendelijk én goed voor de portemonnee. Waar de lamp van lampprojectoren
al na zo’n vijf- tot zeshonderd uur een verminderde lichtopbrengst laat zien,
heeft de lichtbron van XJ-V1
een verwachte levens-
duur van 20.000 uur. Wie
bedenkt dat de laser-
ledprojector ook nog
eens minder energie
verbruikt dan de ouder-
wetse kwiklamp, komt
al snel tot de conclusie
dat de XJ-V1 met een
aanschafprijs van 539 euro een prima en duurzaam alternatief is voor
standaard lampprojectoren. Vooral op de middel- tot lange termijn, is de
zogenaamde total cost of ownership na drie jaar een stuk lager dan die van
projectoren met kwiklampen.
Uitstekende prestatiesBehalve op het gebied van duurzaamheid en energieverbruik, biedt de
laser-ledtechnologie ook voordelen in het dagelijks gebruik. De XJ-V1
presteert op een manier zoals je van een projector mag verwachten,
ondanks zijn toegankelijke prijs. Zo produceert de projector een helderheid
van maar liefst 2.700 lumen. Verder zorgt de laser-ledtechnologie ervoor
dat de projector een minimale opstarttijd heeft: binnen vijf seconden na
het aanzetten is de XJ-V1 klaar voor gebruik. Ook wanneer je de projector
uitschakelt en direct weer aanzet. Ideaal voor mensen die na het uitscha-
kelen toch nog een bepaalde slide willen tonen. En perfect voor docenten,
die hun lampprojector niet langer aan hoeven te laten staan tijdens de
lunchpauze omdat hij anders niet op tijd klaar is voor de volgende les.
Eenvoudig in gebruikDe Casio XJ-V1 heeft een simpel design, dat hem visueel aantrekkelijk
maakt. De ronde vormen geven het apparaat een moderne en minimalistische
uitstraling. Daarnaast is de led-laserprojector zeer compact, met zijn
afmetingen van 269,5 bij 269,5 millimeter is de XJ-V1 slechts iets groter dan
een A4’tje. Door zijn ontwerp is de XJ-V1 bovendien zeer intuïtief in het
gebruik, een handleiding is eigenlijk niet nodig. De projector heeft twee
ingangen: een voor hdmi en de andere voor een vga-kabel. Nadat deze zijn
aangesloten hoeft de gebruiker hem alleen maar aan te zetten en de input
te selecteren. Na aanschaf is de projector dus direct te gebruiken, zonder
lastige en tijdrovende installatieprocessen.
Een bijkomend voordeel van de XJ-V1 is dat de behuizing is ontworpen om
de laser-ledlichtbron stofvrij te houden. De projector heeft daarom geen
stoffilter dat om de zoveel tijd vervangen moet worden.
SpecificatiesPrijs: 539 euro (exclusief btw)
Helderheid: 2.700 lumen
Lichtbron: laser-ledlichtbron (levensverwachting circa 20.000 uur)
Displaysysteem: DLP® chip x 1, DLP®-systeem
Contrastratio: 20000:1 (‘helder’ geselecteerd)
Beeldresolutie: XGA (1024 x 768)
Optische ZOOM: 1,1X
Kleurreproductie: Full-color (10,7 miljard kleuren)
Primaire terminals: RGB Input, HDMI, RS-232C
Energieverbruik: 145 watt of minder (met ecomodus ‘eco 1’),
180 watt of minder (met ecomodus ‘uit’)
Afmetingen: (BxLxD): 269,5 x 269,5 x 88,5 mm
Ga voor meer informatie over de XJ-V1 van Casio naar www.casio-projectors.eu/nl/products/xjv1
VAN HOUTDe meeste mensen waren helemaal niet zo blij met het
plan van de ANWB. Ze bleven het liefst in hun eigen dorp.
Bezoekers, uit andere plaatsen, lieten ze het liefst aan zich
voorbijgaan. De eerste wegwijzers waren gemaakt van hout.
Dat was goedkoop, maar bleek ook roofgoed. De houten
wegwijzers verdwenen in kachels of andere vuren bij mensen
thuis. Dat moest anders. Er werd overgestapt op ijzeren
weg wijzers. Duurder, maar meer hufterproof voor die tijd. De
opkomst van wegwijzers had ook even tijd nodig. Langzaamaan
wende men eraan. De mensen werden toch nieuwsgieriger
en gingen op pad. Dat werd steeds gemakkelijker met de
uitvinding van de fiets en later de auto.
Lesidee:Hoe vond men daarvoor de weg op het land?
Waren er al eerdere wegwijzers?
Zoek eens uit hoe dat gebeurde voor 1894.
OP EEN GROTE PADDENSTOEL…Twintig jaar na de invoering van de wegwijzers door de ANWB
barstte de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) uit. Nederland deed
niet mee aan deze oorlog. Het land was neutraal. De mensen
gingen meer reizen, maar konden nu niet naar het buitenland.
Men wilde meer op pad in eigen land. Werk aan de winkel voor
de ANWB. Door de oorlog was er weinig ijzer voor handen. Welk
materiaal zou geschikt zijn om het ijzer te vervangen?
Lesidee:Bespreek met elkaar welk materiaal je zou kunnen gebruiken
als vervanger. Hier lees je waar de ANWB voor koos:
http://bit.ly/1FkBWcF
De toeristische wegwijzers kwamen laag bij de grond te staan.
In de volksmond werden ze na verloop van tijd ‘de paddenstoel’
genoemd. Tegenwoordig staan er zo’n 5.000 stuks verspreid
over ons land. Er schijnt zelfs een heel grote ergens in het land
te staan. Zoek uit waar dat is en waarom deze paddenstoel
geplaatst werd.
Zelf een paddenstoel maken? Dat kan, ga naar deze pagina:
http://bit.ly/1NTdq73
Klik op ‘Download de bouwtekening’ en je kunt aan de slag.
Klaar, dan kun je een foto maken en uploaden op de pagina
(je moet wel inloggen).
Bekijk de door jou gemaakte paddenstoel eens goed. Wat is er
te zien op de paddenstoel? Wat betekent de informatie op de
paddenstoel?
DE WEG KWIJTHeb je wel eens meegemaakt dat je de weg (echt) kwijt was?
Wat deed je toen om de weg terug te vinden? Een kompas kan
je helpen om de weg te vinden. Als we echt de weg niet weten,
maken we gebruik van bijvoorbeeld een TomTom. Die wegwijzer
maakt gebruik van GPS. Klokhuis vertelt in deze aflevering wat
GPS is en hoe het werkt: http://bit.ly/1N8kUIa
Lesidee:Vind op Encyclopedoe uit hoe een kompas werkt en hoe je het
zelf kunt maken: http://bit.ly/1HRGmKM
Wijs me de wegDe ANWB had kortgeleden wat te vieren. In Nederland is 120 jaar geleden de eerste wegwijzer
geplaatst. In 1894 werd als proef bewegwijzering geplaatst op de weg van Utrecht naar
Rotterdam. Vind in dit lesidee je eigen weg in de geschiedenis van de wegwijzers, het kompas
en GPS. Wijs anderen de weg door het maken van een speurtocht in of om de school.DoorHelmarRouwenhorst|[email protected]
Dit lesidee kun je ook downloaden op www.cos-online.nl. Handig want de linkjes zijn dan direct klikbaar.
SPEURTOCHTMaak een speurtocht voor je groep of laat groepjes het voor
elkaar maken. Dat kan met pijlen, lintjes of zelfgemaakte
plattegronden. Digitaal kan het ook. Voor tablets of
telefoons is er de leuke app Troovie: www.troovie.nl
De app heeft allerlei spannende avonturen die je kunt
uitzetten en volgen. Let op, de tablet of telefoon moet
gebruik kunnen maken van GPS. De app is er voor Apple
en Android. Een andere leuke manier is om het te doen
met QR-codes. Hang deze door de school of in de school-
omgeving. Met een app (diverse te vinden in de appstores)
kunnen de codes gescand worden. Denk eraan om ze in
de goede volgorde op te hangen. De gescande code moet
verwijzen naar de volgende code. Lees hier hoe je de
codes maakt en ze kunt toepassen in een speurtocht:
http://bit.ly/1CpEWCT
26 COS JAARGANG 32 NUMMER 10 – 2015
HOE LEREN LEERLINGENZELFSTANDIG EN GOEDWORD, POWERPOINT OF EXCEL?
www.schoolsupport.nl
Softwareprogramma’s waarmee leerlingen zelfstandig op een uitdagende, digitalemanier de basis van Word, Excel, Powerpointen toetsenbord leren gebruiken.Voor O� ce 2003, 2007 én 2010!Eénmalige licenties, inclusief volgsysteem.
voor O� ce 2003,2007 én 2010
Download gratis proeflessen opschoolsupport.nl/4kids en oordeel zelf!
>
schoolsupport.nl/4kids en oordeel zelf!
www.basisschoolmateriaal.nl
VIND DE MEESTE EN BESTE WERKBLADEN
Lesmateriaal op maat voor hetgehele basisonderwjsMeer dan twintigduizend werkbladenAantrekkelijk licentiemodel
>
NOG MEER
UITGAVEN
COS_zetspiegel_4kids.indd 1 17-10-2014 11:06:57
Ga de betrouwbaarheidsuitdaging met de zakelijke producten van Acer aan
Bij Acer zijn we trots op de hoge kwaliteit en duurzaamheid
van onze producten. Koop tussen 1 mei 2015 en 31 december
2015 een aan de actie deelnemend zakelijk product van Acer
en registreer dit binnen 30 dagen. Als het product tijdens
het eerste jaar onder garantie wordt gerepareerd, komt u in
aanmerking voor het claimen van een TERUGBETALING VAN 100% van de aankoopprijs.
Algemene voorwaarden van toepassing.
Ga voor meer informatie naar promise.acer.com
BIT MORE RELIABLEfor your business
Acer raadt Windows aan.
Motiveer en inspireer leerlingen en leraren met het nieuwe Windows!