DE NEDERLANDSE OPSTAND

Herman Kaptein

tijdvak 5

• Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

Verschijnsel: opstand / revolutie

Ontwikkeling: ontstaan van een federale calvinistische republiek

Hoofdvraag:

Wat waren de oorzaken en de gevolgen van de Beeldenstorm ?

Bourgondische Nederlanden1369 - 1477

Habsburgse Nederlanden1477 - 1581

Karel V

Heer der Nederlanden 1515 - 1555

Veroverde de noordoostelijke gewesten

Nederlanden = personele unie

inquisitie

Reeds in 1522 in de Nederlanden door Karel V ingevoerd

Ketters & boeken op de brandstapel

Filips II 1555 - 1598

Zet het beleid van Karel voort t.o.v:

kettervervolging

Centralisatiepolitiek:

•T.g.v Spaanse belangen

•T.n.v. hoge adel

Het centraal gezag

Filips II

Landvoogdes Margaretha van Parma

Granvelle

Willem van Oranje 1533 - 1584

Dillenburg

Particularisme versus centralisatie

Filips wil onafhankelijk zijn van Staten-Generaal en centrale belasting invoeren

Friezen buigen niet voor een landsheer

Filips II & de Nederlandse Reformatie

“Spaanse tirannie”

Het centraal gezag

Filips II

Landvoogdes Margaretha van Parma

Granvelle

Aanbieding van het Smeekschrift 1566

Aan Margaretha van Parma te Brussel

Hagepreken 1566

De magere keuken

Pieter Bruegel 1563

Beeldenstorm 1566

Zuivering van de kerken van ‘afgodsbeelden’ om er de calvinistische kerkdienst te kunnen houden

Het centraal gezag

Filips II

Landvoogdes Margaretha van Parma

Granvelle

Alva, de ‘ijzeren hertog’:“Ik heb mensen van ijzer getemd; zou ik dan dit volk van boter niet kneden?”

Raad der beroerte

1000 dood-vonnissen

10.000 bij verstek veroordeeld

Tiende penning 1572

Centrale belasting van 10% op de verkoop van roerende goederen

Den Briel 1 april 1572

Martelaren van Gorcum

Alva’s slachtoffers

Overgave van Haarlem 1573ca 1500 van het geuzen-leger werden vermoord

Kenau behoorde niet tot de slachtoffers

De Alteratie van Amsterdam 1578

Unie van Utrecht 1579

Moord op Oranje 1584

door Balthasar Gérard

De nieuwe leiders

Stadhouder Maurits

Raadpensionaris Oldenbarnevelt

De macht van de burgerij

einde

Herman Kaptein24 september 2002