Ba mimarlk / 2005

NSAN-EVRE LKLERnsan, bir canl varlk olarak eitli evre koullarna kar bir ara evre araclyla kendisini d etkenlerden korur ve yaantsnsrdrr (giysi-konut/barnak/bina).

EVRE, insan, onun yaantsn ve her trl eylemlerini dardan etkileyen koul ve faktrlerin tmdr.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

FZKSEL EVRE, iinde insann ksa ya da uzun zaman srelerinde yaad, karlkl ilikilerde bulunduu ve eitli eylemlere katldher trl fiziksel yer i ve ortam belirleyen, yapay (insan eliyle oluturulmu) evredir.

Fiziksel evre, lke, blge, kent, ky, konut yakn evresi, konut, oda gibi farkl mekan leklerinde karmza kar.

FZKSEL EVRE, NSANIN FZYOLOJK GEREKSNMELERNE, EYLEMLERNE VE BUNLAR N GEREKL PSKO-SOSYAL GEREKSNMELERNE UYGUN OLMALIDIR.

MMAR/TASARIMCI, BU AMALA FZKSEL EVREYBMLENDRR.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Fiziksel evreyi insan yapclnn ve yaratclnn en byk anlatm olan mimari yaptlar oluturur. Yap evre ile beraber ele alndnda nem kazanr.

Her trl mimarlk rnn iinde yer ald evre olgusu iinde deerlendirmek gereklidir. evre ile birlikte dnldnde yapnn bir btnn tamamlaycs olma nitelii ortaya kmaktadr. Bu da mimarln daha geni bir perspektif iinde alglanmas gereini ortaya koyar.

Mimarlk basit gibi gzken, ancak son derece karmak ilikilerin biimlendirdii yap, hem herkesin kolaylkla anlayabilecei kadar basit, hem de karmak bir yapya sahiptir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

MMAR TASARIMDA AMA, FZKSEL EVRENN GEREKLLEVLER DORULTUSUNDA NSANA GRE DZENLENMESVE NA EDLMESDR. EVREYOLUTURAN ORTAMDAKNSAN GEREKSNMELER, NSANIN DAVRANI VE EYLEMLERNN TEMELNOLUTURUR.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

nsana uyumlu evrelernsan-evre ilikileri sz konusu olduunda, NSANA UYUMLU EVRE kavram insann iinde yer ald ortamn uygun evresel koullarn anlatmaktadr.

Yapay evredeki fiziksel evre bileenlerinsan, iinde yaad binalar ile kendine uygun bir ara evre yaratarak olumsuz evre koullarna kar korunur ve yaamnsrdrr. Bu yapay evre, fiziksel ortam olarak adlandrlr.

FZKSEL ORTAMIN KULLANICISINA UYGUN KONFOR KOULLARINI SALAYABLMES GEREKLDR.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Yaadmz evreyi oluturan, ona biim veren ve nitelik kazandran her tr nesne ve unsur, fiziksel evrenin bileenleridir.

BNANIN DI KABUU (rts): Binay ve mekan saran byk lekteki rt ve bu rty tayan unsurlar.BNANIN KTLES (binann btn): evredeki insanlar tarafndan kitle olarak alglanan btnsel unsurlar.YATAY VE DKEY YZEYLER (duvar-deme): mekan saran i blme duvarlar, kat demeleri, vb.DONATI VE DONATIM ELEMANLARI (eya-tesisat): mekanlarn kullanmnda gerekli olan her trl mobilya, shhi tesisat, havalandrma ve aydnlatma aralar.ALGISAL UNSURLAR (binay tantc unsurlar, vb.): evreyi ve binaytanmlayan tm zellik ve iaretler, biimsel zellikler gibi kullancya kullanm ile ilgili mesajlar ileten her trl iletiim unsurlar.DOAL UNSURLAR (doal oluumlar): binann evresindeki aa, su yeillik, kayalk, vb. gibi canl ve cansz varlklar.ATMOSFERK UNSURLAR: d evrede yer alan ve evreye zellik kazandran kar, yamur, rzgar gibi atmosferik, ses-k-nem-koku gibi evresel-yerel zellikler.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

KLM-YAPI KABUU LKLER

Binalara iklimi deitiren ya da kontrol eden birer arac filtredir.

nsanolunun eitli aktivitelerinin tr ve nitelii gerei iklimi kontrol etmek gerektiinde, bu kontrol eylemi binalar araclyla gerekletirilir. Binalar bu grevi ksaca YAPI KABUU ad verilen atlar, duvarlar, pencere ve kaplar araclyla gerekletirirler.

at ve duvarlar i mekan d dnyadan ayran, pencere ve kaplar ise i mekan ve d mekan birletiren elemanlardr.

Bu elemanlar istenilen etkenleri (k, hava, gne nlar) ieri alrken, istenmeyenleri (kar, yamur, scak ve souk) darda tutarlar.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Filtre konusu, yeterli ve dengeli olmaldr.

Souu ve grlty kesinlikle ieriye almayan bir bina yapm gve maliyeti yksek olan bir yaklamdr. Bu nedenle, binalarn bu etkenleri yeterli llerde (belirli standartlar gerei) kontrol etmesi salanmaya allr.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Filtre yani yap kabuunun iklim zelliklerine gre biimlendirilmesi srasnda, baz etkenlerin birbirleri ile elikide olduklar grlr. Mekanda yeterli aydnlk dzeyinin salanabilmesi iin alan bir pencere, ayn zamanda s kaybn ve dardan gelen grltmiktarn arttrr.

Hem gn ndan maksimum lde yararlanmay, hem de mekandaki s ve grlt dzeyinin istenilen snrlar ierisinde tutulmasn salayan optimum zmler retmek olasdr.

Bu zmler pencerenin doru llerde biimlenmesi ile gerekletirilebilecei gibi, kullanlan malzemenin baka bir malzeme ile deitirilmesi gibi baka zmler de retilebilir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

klim zelliklerinin binann ve yap kabuunun biimlenmesine dorudan etkisi vardr.

Gece-gndz arasndaki s farklarnn yksek olduu dou ve gneydou Anadolu blgelerinde kaln duvarlar, gneli mevsimlerin uzun srd ve parltnn yksek olduu Ege ve Akdeniz blgelerinde kk pencereler ve beyaz renk, az gneli blgelerde geni pencereler, yamurlu blgelerde fazla eimli atlar iklimsel etkiler sonucu olumu ve yerel/yresel nitelikler kazanmlardr.

Nem oran yksek olan blgelerde ahap konstrksiyonun yerden kopartlmas, iklim zelliklerinin yap biimini etkilemesine uygun bir rnektir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

klim zellikleri sadece yap kabuunun biimini etkilemekler kalmaz, ayn zamanda yerlemenin zellikleri konusunda da belirleyicidir.

Akdeniz ky yerlemelerinin younluu ile Karadeniz blgesindeki yerlemeler arasndaki farklar, farkl iklim zelliklerinden kaynaklanr. Birbirine yakn, aralarnda ok geni alanlar bulunmayacak biimde youn olarak dzenlenmi yaplar grubu, rzgar, ar souk ve scak etkilerine kar korunmay arttran zmlerdir.

YAPI KABUU, KLM TEKNOLOJ ARASINDAK MCADELENN VE KARILIKLI MEYDAN OKUMANIN SONUCU OLUUR/BMLENR.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

TEKNOLOJ VE KAYNAKLARKullanc gereksinmeleri, insan lleri, fiziksel evre ve iklim zellikleri gibi zelliklerin yannda, mimari evreyi biimlendiren en nemli unsurlardan ikisi de teknoloji ve kaynaklardr.

Teknoloji : yapm gerekletirmek iin gerekli bilgiler.Kaynaklar : kullanlan malzemeler.

Mimari mekann biimlenmesinde biimsel zellikler teknolojiden bamsz olarak dnlemez. Gemite kubbe ve tonozlar yardmyla zeri rtlen aklklar bugn betonarme ve elik konstrksiyonlarla daha kolay rtlebilmektedir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Pantheon, Roma.

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Selimiye Camii.

Ba mimarlk / 2005

Milwaukee Art Museum, S. Calatrava.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Calatravannyaplarndan rnekler

Ba mimarlk / 2005

Malzeme ve ara gere herhangi bir retim etkinliinde kullanlan nesne ve aralarn tm, bina yapmnda kullanlan doal ve yapay her eit maddedir.

Malzemeler, yke direnci asndan uzayabilen (snek) ve krlabilen (gevrek) malzemeler olarak incelenir. Uzayabilen malzemeler inaat elii ve yumuak demir, krlabilen malzemeler ise ta, tula ve beton gibi gerelerdir.

Yap retim srecinde malzeme, yapnn strktrn kuran ve belli bir biime ulamasn salayan ana unsurdur.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Teknik, en genel anlamda;Doadaki hammaddeyi kendi yararna olacak ekilde deitirmek, yeni maddeler bulmak,Alet yapmak,Enerji ve g retmek,Yaplan aleti ve retilen gc kullanarak istenilen sonucu salamak

koullarnn ve yntemlerinin tmdr.

Alet yapma, g retme, onlar kullanma ve onlara dayanan teknoloji retme yetenei, insan neslini tm dier canllardan ayran temel niteliktir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Farkl alanlarda toplumda geerli olan teknik dzeyin yaygnlamasve birbirini etkilemesiyle oluan teknoloji dzeyi, toplumlarn yaamn belirler/etkiler. Teknolojinin gelimesi insanln evrimini salar.Yapy oluturan;

yap malzemelerinin (ta, tula, kiremit, beton, cam, plastik)yap elemanlarnn (duvar, deme, dorama, merdiven, at)yap blmlerinin (perde duvar, hareketli blmeler, giydirme cephe)

tasarm ve retimi, her devirdeki bilgi, birikim, emek ve ekonomi ile ilikili olan teknik gelimeler ile salanr.

Yap retme eyleminde en basit malzemenin elde edilmesi de en gelimi yapnn gerekletirilmesi de teknik gerektirir. Teknik dzey ve olanaklar, mimarlk yaptnn gerekletirilmesinde etkileyici, ynlendirici ve belirleyici olurlar.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Petronas kuleleri, Kuala Lumpur.

Kansai Havaalan, Japonya. Renzo Piano.

Ba mimarlk / 2005

MMAR EVREDE FONKSYONLAR (LEVLER)lev ya da Fonksiyon kavramlar, yaplarn ve mekanlarn bir amaca ynelik olarak kullanmlar olarak aklanr.

nsanolunun kulland tm dier nesneler gibi mimarlk rnleri olan yaplar da bir gereksinim sonucu ortaya kmlardr.

Mimari evre iinde yer alan btn binalarn belirli bir gereksinmeyi ya da gereksinmeleri karlamak zere bir ya da birden ok fonksiyonu vardr.

Bir binada tek bir fonksiyon bulunmaz, daima ana fonksiyona elik eden baka fonksiyonlar vardr. Bu fonksiyonlar fiziksel evre iinde yan yana yer alrlar ve zaman zaman birbirleriyle ortak zellikler paylaabilirler. Bazfonksiyonlar birbiriyle ok ilikili ve yakndr, bazlar ise birbiriyle ilikisiz ve uzaktr. Bazen de birbirleriyle i ie geerek yeni fonksiyonlar ortaya karrlar.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Her binada temel fonksiyonlar ve bunlar destekleyen yardmc(yan) fonksiyonlar birlikte yer alrlar.

Konut yaamak iindir ve yaama, alma, yemek yeme, uyuma ve oturma fonksiyonlarn da barndrr. Bir okul binas temel olarak eitim ve retim amaldr, iinde renme ve retme fonksiyonlar bulunur. Ancak bunun yannda oyun oynama, yemek yeme, spor yapma, ynetim gibi yan fonksiyonlar da vardr.

Btn binalarda ykanma, wc-lavabo mekanlar gibi hijyen ve temizlikle ilgili fonksiyonlar (slak hacimler), temel ve yardmc fonksiyonlarla birlikte yer alr.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Ayrca, yatay ve dey dolam (sirklasyon) fonksiyonlar da binalar iinde merdiven, hol, rampa ve koridorlarda gerekleir.

Farkl bina trlerinde temel ve yardmc fonksiyonlar kendi ilerinde deiim ve nemli farkllklar gsterirken, temizlik ve dolam fonksiyonlar ve bu mekanlar biim ve organizasyon alarndan benzerlie sahiptirler.

Bina ierisindeki fonksiyonlarn anlaml btnler oluturmak zere en uygun biimde ve doru olarak ilikilendirilmesi ve organize edilmesi gerekmektedir.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

FONKSYONLARINA GRE BNALARIN SINIFLANDIRILMASI

Dini amal binalar: tapnak, kilise, cami, sinagog, apel, mescid, klliye, manastr, tekke, zaviye, trbe, vb.Askeri amal binalar: Kale, ordugah, kent surlar, askeri okul, kla, vb.Konut-barnma amal binalar: Saray, tek ev, sra ev, ikiz ev, villa, apartman, lojman, toplu konut, yal yurtlar, vb.Turizm amal binalar: otel, motel, hostel, kamp alanlar, han, kervansaray, pansiyon, tatil ky, vb.Salk amal binalar: hastane, klinik, salk oca, dispanser, vb.Eitim amal binalar: okul, niversite, kampus, kre, ana okulu, kolej, akademi, medrese, ktphane, laboratuar, vb.Kltr amal binalar: mze, sanat galerisi, tiyatro, sergi salonu, opera, sinema, konser salonu, kltr merkezi, vb.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Sanayi binalar: fabrika, imalathane, vb.Ticari amal binalar: alveri merkezi, bedesten, bro, banka, ar, kapalar, pazaryeri, arasta, han, depo, dkkan, katl maaza, market, vb.Ynetim amal kamu binalar: belediye, valilik, meclis, bakanlk binalar, adliye, hapishane, vb.Spor ve elence amal binalar: stadyum, kapal spor salonu, bowling salonu, oyun sahas (futbol, voleybol, basketbol, tenis, golf, vs.), ak-kapalyzme havuzu, jimnastik salonu, gece kulb, kafeterya, bar, restoran, disko, kumarhane, lunapark, pastane, piknik alan, sirk, vb.Ulam ve iletiim amal binalar: otobs terminali, tren gar, havaalan, katlotopark, garaj, metro ve benzin istasyonu, kpr, tv istasyonu, vb.Su yaplar: Baraj, su deposu, adrvan, eme, sarn, hamam, vb.Dier: Antlar, talar, kemer, saat kulesi, gzlem kulesi, parat kulesi, tvyayn kulesi, vb.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Mimarlk tarihi incelendiinde, geleneksel fonksiyonlar ile adafonksiyonlar arasndaki farkllama grlebilir.

Korunma amal olarak yaplm kaleler ve kent surlar gibi baz geleneksel fonksiyonlar gnmzde geerli deildir ve bu nedenle bu tr yaplar ina edilmemektedir.

Ktphaneler, salk, eitim, kltr ve alveri yaplar ve bu yaplarn fonksiyonlar ise alanlarndaki gelimelere bal olarak ok byk deiikliklere uramlardr.

Bugn fabrikalar, nkleer enerji santralleri, medya binalar gibi geleneksel fonksiyonlardan farkl tamamen yeni fonksiyonlar da ortaya kmtr.

Yaama/barnma amal konutlarn fonksiyonlar, gemiten bu yana ok fazla deiime uramamtr. Gnmz konutlarnn biimlerinde, boyutlarnda ve dzenleniinde geleneksel konutlara gre farkllklar grlse bile, temel fonksiyonlar ayndr.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Bina ii fonksiyon dalm

Bina iindeki fonksiyonlar iki zellikleri ile gruplandrlrlar:

Dorudan doruya amacn niteliini belirten davransal zellikler (bir konferans verilmesi, basketbol oyunu ya da ktphanede aratrma yaplmas gibi).

Bu davranlar iin gerekli evre koullarn belirten fiziksel zellikler (basketbol iin gerekli saha, ktphanede aratrma yaplabilmesi iin gerekli alan, s, nem ve grltkontrol gibi).

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

Bu adan bakldnda, davransal zellikler ve gerekli evre koullarynnden baz gruplanmalar ortaya kmaya balar. Benzer nitelikli fonksiyonlar bir araya gelir, farkl olanlar ayrlr. Ayn tr fiziksel zellikleri gerektiren basketbol ve voleybol sahalar ayn spor salonunda yer alabilir. Konuttaki bir oda farkl zamanlarda benzer s, k ve alan ihtiyac gerektiren farkl fonksiyonlar/ilevler iin kullanlabilmektedir (oturma, misafir arlama, yemek yeme, alma).

Bir yap ierisindeki farkl fonksiyon alanlarnn ilikileri kap ve pencere gibi mekanlar birletiren elemanlar ya da hol ve koridor gibi dolam alanlar yardmyla kurulur. Farkl kotlardaki fonksiyonel ilikiler ise merdiven ve asansr gibi dey dolam elemanlaryardmyla kurulur.

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri

Ba mimarlk / 2005

mimariye giri