DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMADA PROGNOSTİK FAKTÖRLER

DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMADA PROGNOSTİK FAKTÖRLER

Dr. Gökhan KIRBAŞ, Dr. Abdurrahman ABAKAY, Dr. Özlem ABAKAY, Dr. Abdurrahman ŞENYİĞİT

Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD. Diyarbakır

GİRİŞ

Dünyada asbest maruziyeti ve malign mezotelyoma arasındaki ilişki 1960 yılında, Güney Afrika’da, Wagner ve arkadaşlarının yaptığı çalışmadan bu yana bilinmektedir.

Ülkemizde ise asbest maruziyetine bağlı malign mezotelyoma olgularını ilk bildirenler Prof. Dr. İzzettin Barış ve Prof. Dr. Selahattin Yazıcıoğlu olmuştur.

GİRİŞ

Mesleksel asbest maruziyeti zaman içinde alınan önlemlerle geçmişe göre önemli oranda azaltılmış olsada, çevresel asbest maruziyeti dünya üzerindeki çok sayıda yerleşim merkezinde halen çok ciddi bir sağlık problemi olarak devam etmektedir.

GİRİŞ

Çalışmamızı yaptığımız Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalımız asbest yatakları ile çevrili, dolayısı ile çevresel asbest maruziyetine bağlı diffüz malign plevral mezotelyoma (DMPM) vakalarının yoğun görüldüğü Diyarbakır-Güney Doğu Anadolu bölgesinde bulunmaktadır.

AMAÇ DMPM uzun yıllardır tanınmakla beraber gerçek

anlamda küratif tedavisi bulunmadığından sürvi ve prognozunun çok kötü olduğu bilinmektedir.

Yerli ve yabancı pek çok çalışmada klinik veya laboratuara dayalı değişik faktörlerin DMPM’lı olguların sağkalımları üzerine etkisini içeren veriler bulunmaktadır. Bu veriler ile hastalara uygun tedavilerin planlanması ve uygulanan tedavinin etkisinin değerlendirilebilmesi amaçlanmış.

Çalışmamızın amacı kliniğimizin verilerini kullanarak diffüz malign plevral mezotelyoma (DMPM) tanısı almış hastalarda, tedavi öncesi, klinik ve laboratuara dayalı prognostik faktörlerin sağkalım oranına etkisini incelemekti.

MATERYAL VE METODOLGULAR

Retrospektif olarak Ocak 2000 ile Aralık 2004 tarihleri arasında histolojik olarak tanı almış 65 DMPM’ lı hasta bu çalışmaya alındı (Tablo I-I ve Tablo I-II).


Tablo I-I. Olguların ÖzellikleriOlgu Sayısı 65

Ortalama Yaş 53,52

Erkek:Kadın 35:30

Asbest maruziyeti % 88

Ortalama asbest maruziyet süresi 25,95 (0-70) yıl

TarafSağSol

3530

Ortalama semptom süresi 4,5 ay

SemptomlarKilo kaybıGöğüs ağrısıDispne

% 54% 38% 25


Tablo I-II. Olguların Özellikleri

Evre

I-II 53

III-IV 12

Patolojik tip

Epitelyal 51

Diğerleri 14


Biyopsiler tıp fakültemiz pataloji anabilim dalında değerlendirilerek MM tanısı kondu.

Patolojik tanıda MM yı adenokarsinomdan ayırmak için histokimyasal olarak PAS ve Alcien Blue; immunhistokimyasal olarak vimentin, citokeratin, epitelyal membran antijen (EMA), CD15, CEA ve Calretinin kullanıldı.


Hastaların torasik ve batın bilgisayarlı tomografileri ve gereğinde diğer rutin taramaları yapıldı.

Radyolojik veriler bir göğüs hastalıkları ve iki radyolog tarafından görülerek değerlendirildi.

Evrelendirme Butchart evrelendirme sistemine göre yapıldı.


Olguların 36 sına diğer tedavileri reddettiği için semptomatik ted. + Plörodez uygulandı.

Olguların 22 sine kemoterapi (cisplatin + gemzar kombinasyonu) verildi.

7 olguya cerrahi girişim uygulandı.

MATERYAL VE METODPARAMETRELER

Yaş: ≤ 60 veya >60 Hücre tipi: Epitelyal - DiğerleriCinsiyet: E veya K Evre: I-II veya III-IVTemas: + veya - Lökosit sayısı: < 9120 µl-1 ≥Taraf: sağ veya sol Trombosit sayısı: < 420.000 µl-1 ≥Semptom süresi: ≤ 6 ay > Hemoglobin: <12,30 ≥Dispne: + veya - LDH: < 229 IUl-1 ≥Göğüs ağrısı: + veya - Alkalenfosfataz: < 79 ≥Tütün kullanımı: + veya - Plevra glükozu: ≤ 40 mg/dl>Kilo kaybı: + veya - Karnofsky Performans Skalası: < % 60 >

Tablo: II. DMPM Prognozuna Etkisi İncelenen Parametreler

MATERYAL VE METODPARAMETRELER

Literatürde parametreler için kullanılan alt - üst sınırlar ve cut-off değerlerine bakıldığında çalışmalarda farklı uygulamaların olduğu görülüyor (lab.’ın alt-üst sınırları, lab.’ın üst sınırının 1,25 katından azı, medyanı, ortalaması vb.).*

Lökosit - trombosit sayısı, hemoglobin, LDH ve ALP için cut-off değerleri, medyanları kullanılarak belirlendi.

*Metintaş M et al.Respiratory Medicine,Vol.95,(2001),829-835;Emri S et al.Lung Cancer,33,(2001),109-114Curran et al.Jour Clin Onco.Vol.16,N0:1.145-152,1998;Herndon et al.Chest.113:723-31,1998;Edwards et al.Thorax.55:731-735,2000;Schouwink et al.Lung Cancer.25(1999),25-32.

İSTATİSTİK

Sağkalım süresi ve medyan % 95 güven aralığı (confidence interval –CI) ile Kaplan-Meier (KM) sağkalım analizi ile çalışıldı.

Sağkalım süresi olarak, semptomdan ölüme kadar geçen süre, eğer hasta halen hayatta ise tanıdan Aralık 2004 tarihine kadar geçen süre olarak alındı.

İSTATİSTİK

Her bir prognostik faktörün önemini ortaya koymak için univariete analizler (Kaplan – Meier sağkalım analizi) yapıldı.

KM ile sağkalım süresi, median ve % 95 CI hesaplandı. Tüm karşılaştırmalar için “two-tailed log-rank” metodu kullanıldı.

İSTATİSTİK

Univariete analiz yöntemi (KM) ile anlamlı (p ≤ 0,05) çıkan her bir parametre multivariete analiz yöntemine (Cox regresyon analizi) alınarak, birbirleri ile karşılaştırıldılar.

Cox regresyon analizinde “backward: conditional” metodu ile çalışıldı, anlamlılık derecesi (sig.) olarak 0,05 alındı.

SONUÇLAR

Çalışmaya alınan 65 hastanın 10 tanesi çalışma sonunda halen hayatta idi.

Overall median sürvi 18 ± 2 ay bulundu.

SONUÇLARUNIVARIETE ANALİZLER III

Univariete analizler ile p ≤ 0,05 olan; yaş > 60, erkek cinsiyet, asbestle temas öyküsü, nonepitelyal tip, semptom süresinin > 6 ay, dispne, göğüs ağrısı, % 5 den fazla kilo kaybı, tütün konsümü, Karnofsky skalası < % 60, ileri evre, lökositoz > 9120, trombositoz > 410000, LDH > 229, ALP > 79 parametreleri multivariete analiz yöntemi ile çalışmak üzere alındı.

Emri S et al.Lung Cancer,33,(2001),109-114; Metintaş M et al.Respiratory Medicine,Vol.95,(2001),829-835;Curran et al.Jour Clin Onco.Vol.16,N0:1.145-152,1998;Herndon et al.Chest.113:723-31,1998;Edwards et al.Thorax.55:731-735,2000;Schouwink et al.Lung Cancer.25(1999),25-32.

SONUÇLARUNIVARIETE ANALİZLER I

FAKTÖR EX/H* % SAĞKALIM % 95 CI PYaş (yıl)

≤ 60> 60

38/4517/20

2514

18,96-31,049,50-18,50 0,0000

CinsiyetEK

28/3527/30

2015

14,43-25,5711,05-18,95 0,2016

Temasvaryok

48/577/8

1825

13,04-22,964,47-45,53 0,9122

Tarafsağsol

29/3526/30

17,5020

14,35-20,6512,97-27,03 0,6566

Hücre TipiEpitelyalDiğerleri

41/5114/14

1814

12,85-23,154,83-23,17 0,7214

Semptom Süresi (ay)≤ 6> 6

39/4516/20

1626

12,30-19,7023,15-28,85 0,0070

Dispnevaryok

45/5210/13

1625

13,26-18,7416,19-33,81 0,0182

Göğüs Ağrısıvaryok

39/4716/18

17,5018

12,62-22,385,53-30,47 0,5819

Kilo Kaybı (> % 5)varyok

37/4218/23

1625

11,97-20,0316,52-33,48 0,0229

Tablo III-I.

SONUÇLARUNIVARIETE ANALİZLER II

FAKTÖR EX/H* % SAĞKALIM % 95 CI PTütün Kullanımı

varyok

28/3527/30

2515

20,93-29,0711,12-18,88 0,2013

Karnofsky Skalası≤ % 60> % 60

17/1738/48

1125

8,35-11,6520,97-29,03 0,0000

EvreI-IIIII-IV

44/5311/12

166

13,73-18,272,91-9,09 0,0000

Lökosit ≤ 9120> 9120

29/3326/32

14,5022

10,57-18,4316,83-27,17 0,0808

Trombosit ≤ 420000> 420000

27/3328/32

1810

13,00-23,008,25-11,75 0,0005

LDH ≤ 229> 229

26/3329/32

189

11,99-24,016,70-11,30 0,0021

ALP ≤ 79> 79

24/3231/33

2514

23,00-27,009,46-18,54 0,0013

Plevra Glikozu ≤ 40 > 40

21/2334/42

817

5,39-10,6114,06-1994 0,0000

Hemoglobin ≤ 12,30> 12,30

28/3327/32

1621

12,74-19,2615,21-26,79 0.2756

*Exitus olan hastalar / tüm hasta sayısı

Tablo III-II.

SONUÇLARMULTIVARIETE ANALİZLER II

Sig. Exp(B) 95,0% CI for Exp(B)

Lower UpperYaş

< 60 ,011 ,404 ,201 ,812

DispneVar ,028 ,434 ,206 ,915

Karnofsky< % 60 ,000 3,913 1,917 7,987

Trombosit< 420000 ,008 ,433 ,234 ,800

Plevra Glukozu< 40 ,000 ,249 ,131 ,472

Semptom Süresi > 6 ay ,021 2,081 1,119 3,871

SONUÇLARMULTIVARIETE ANALİZLER III

LML Function for patterns 1 - 2

SEMPÖLÜM

6050403020100

Log

min

us lo

g

6

4

2

0

-2

-4

-6

KARNOFSKY

%60 Üstü

%60 Aşağı


SEMPÖLÜM

6050403020100Lo

g m

inus

log

4

2

0

-2

-4

-6

YAS

60 üstü

60 ve altı

SONUÇLARMULTIVARIETE ANALİZLER IV


SEMPÖLÜM

6050403020100

Log

min

us lo

g

4

2

0

-2

-4

-6

-8

DISPNE

Var

Yok


SEMPÖLÜM

6050403020100Lo

g m

inus

log

4

2

0

-2

-4

-6

TROMBOSIT

trombositoz

(>420000)

normal

SONUÇLARMULTIVARIETE ANALİZLER V


SEMPÖLÜM

6050403020100

Log

min

us lo

g

4

2

0

-2

-4

-6

PGLUK

40 ve altı

40 üstü


SEMPÖLÜM

6050403020100Lo

g m

inus

log

4

2

0

-2

-4

-6

SEMP.SURE

6 ay ve üstü

6 ay altı

LİTERATÜRLE KARŞILAŞTIRMALI SONUÇLAR

Metintaşet al

Curranet al

Herndon et al

Edwards et al

Schouwink et al

Yaş + + - + - -

Evre - + - - - -

Histolojik Tip - - + (sarko.) + (nonepit.) + (nonEpi.) -

Dispne + - Ø - Ø Ø

Semp Süre + Ø Ø - Ø Ø

Trombositoz + Ø - + - +

PlevGlukoz + Ø Ø Ø Ø Ø

LDH - + (>500) - + (>500) Ø Ø

Hemoglobin - - - - + (<14) Ø

Göğüs Ağrı. - - - + - Ø

Kilo Kaybı - - - - - Ø

Performans + (Karn<60) + (Karn<70) + (ECOG) + (ECOG) + (ECOG) +(Karn<70)

SONUÇ

Yaş < 60, Dispne varlığı, Karnofsky skalasının < % 60, Trombosit < 420000, Plevra Glukozu < 40 mg/dL ve semptom süresi > 6 ay dan uzun olması kötü prognoz için belirleyici bulundu.

Yaş-Metintaş, Herndon; Trombosit- Herndon, Schouwink; Performans- Metintaş,Curran, Herndon, Edwards ve Schouwink in

sonuçları ile uyumlu olarak bulundu. Plevra Glikozu < 40 mg/dL, semptom süresi > 6 ay ve dispne ise

sadece bizim çalışmamızda kötü prognostik faktör olarak anlamlı bulundu.

Sonuçlar arasındaki farklılıklar çalışma yöntemleri ve alt-üt sınırlar ile cut-off değerlerinin farklı alınmasına bağlandı.

Documents

DİFFÜZ MALİGN PLEVRAL MEZOTELYOMADA PROGNOSTİK FAKTÖRLER