รายงานวจย เรอง

รปแบบโฮมสเตยทสะทอนอตลกษณทางสถาปตยกรรมของจงหวดสมทรสงคราม

โดย

นาย วนย หมนคตธรรม

รายงานฉบบนไดรบการอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา ปงบประมาณ 2554

ISBN

รายงานการวจย เรอง

รปแบบโฮมสเตยทสะทอนอตลกษณทางสถาปตยกรรมของจงหวดสมทรสงคราม

โดย

ผวจย สงกด นาย วนย หมนคตธรรม คณะเทคโนโลยอตสาหกรรม

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2554

ISBN

บทคดยอ การศกษารปแบบสถาปตยกรรมพนถนจะสะทอนใหเหนถงสภาพความเปนอยของผคนในอดตทมวถในการด ารงชวตภายใตบรบทของสภาพแวดลอมตามถนทอย เมอกาลเวลาเปลยนไปอทธพลวฒนธรรมสมยใหมแพรกระจายเขาสสงคมชนบท ประกอบกบการทภาครฐไดหนมาใหความส าคญในเรองการทองเทยวเชงนเวศมากขน ชาวบานในพนทจงนยมน าบานทตนเองพกอยมาท าเปนโฮมสเตยเพอรองรบนกทองเทยวทเพมขน รปแบบของโฮมสเตย จงมความหลากหลาย ดวยเหตนจงเปนทมาของการศกษาวจยน โดยแบงเนอหาทท าการศกษาออกเปน 3 ประเดนไดแก 1) ลกษณะของสถาปตยกรรมพนทในจงหวดสมทรสงคราม 2) การรวบรวมและจดหมวดหมของกลมอาคารทพกแบบโฮมสเตยและ 3) วเคราะหการเปลยนแปลงรปแบบของสถาปตยกรรมพนถน ส าหรบระเบยบวธวจยจะใชการวจยเชงคณภาพโดยวธการส ารวจ อาคารทพกแบบ โฮมสเตยในจงหวด ทง 3 อ าเภอ จ านวน 60 แหง รวมถงการสมภาษณจากผประกอบการ และการสงเกตแบบมสวนรวม เพอสบถงประวตความเปนมาของอาคารและเหตผลในการปรบเปลยนอาคาร เมอไดกลมเปาหมายครบจะท าการคดแยกและจดกลมของโฮมสเตยตามลกษณะทางกายภาพของอาคาร จากนนจะท าประชมกลมยอย (Focus Group Discussion) โดยเชญผประกอบการ จ านวน 8 ทาน เพอหาขอสรปในการวจย ผลของการวจยพบวาลกษณะของสถาปตยกรรมพนถนในพนทจงหวดสมทรสงคราม มดวยกน 2 แบบ แบบแรกคอแบบเรอนไทยทมลกษณะหลงคาทรงสงแบบพระหง มความออนชอยงดงาม สวนแบบทสอง เปนหลงคาทรงมนลาทรงเตย และเมอศกษารปแบบทางสถาปตยกรรมของของอาคารทพกแบบโฮมสเตย ภายในจงหวดสามารถจดกลมของโฮมสเตยได เปน 6 กลม โดยมกลมเรอนสมยใหมมากทสด รองลงมาไดแกกลมเรอนพนบาน กลมเรอนไทยทมการดดแปลง กลมเรอนไทย กลมเรอนแถวและกลมเรอนพเศษตามล าดบ ส าหรบประเดนของสาเหตทกอใหเกดของการเปลยนแปลงตวเรอน มาจากเหตผลหลก 6 ประการ ไดแก 1) สาเหตจากการผพงและเสอมสลายของวสด 2) จากการขาดความรทางดานการอนรกษและขาดผใหค าแนะน าวธการดแลรกษา 3) จากการอพยพยายถนฐาน 4) จากการขาดแคลนชางฝมอ 5) จากการราคาวสดมราคาแพง และ 6) จากคานยมทตองการมบานสมยใหมแบบคอนกรตเสรมเหลก

www.ssru.ac.th

ค

ค าน า โครงการรปแบบโฮมสเตยทสะทอนอตลกษณทางสถาปตยกรรมของจงหวดสมทรสงคราม (Homestay style reflective Architectural Identities of samutsongkharm Province) ฉบบนเปนงานวจยทมงหวงไปสการศกษาความเปนอตลกษณของชมชนวาภายในชมชนนน ๆ มลกษณะเดน หรอมอตลกษณทโดดเดนตรงจดไหนทภายในชมชนอน ๆ ไมมในจดนนโดยน าไปสการสงเสรมและเผยแพรลกษณะเดนเหลานนไปเปนจดขายอกทงการสงเสรมใหผประกอบการสามารถน าผลการวจยทไดไปใชประโยชนไดอยางแพรหลายได ในขณะเดยวกนการพฒนาและปรบปรงในสวนตาง ๆ ทเกดขนผวจยไดก าหนดกรอบในการพฒนาและปรบปรงไวอยางชดเจนซงองจากแนวทางการพฒนาทเนนบทบาทการพฒนาชมชนและสรางรายไดใหกบชมชนโดยใชการทองเทยวเชงนเวศเปนจดขาย จงท าใหเกดการทองเทยวในลกษณะมการพกแรม ทานอาหารท ากจกรรมรวมชาวบานในทพกทเรยกวา โฮมสเตย เกดขน และเมอความนยมในการทองเทยวลกษณะนเปนทนยมมากขนการเตบโตของโฮมสเตยจงเกดขนอยางมากมายตามชมชนตาง ๆ ในขณะทการเกดใหมของจ านวนโฮมสเตยมากขน ลกษณะกายภาพของอาคารกจะมความหลากหลายมากขนดวย จงท าใหรปแบบทางสถาปตยกรรมของโฮมสเตยแบบบานโบราณดงเดมลดนอยลงและถกละเลย ขาดความเปนอตลกษณของสถาปตยกรรมทองถนและชาวบานสวนใหญกขาดความเขาใจในเรองของอตลกษณทางสถาปตยกรรมอยางแทจรงไปดงนนผวจยจงไดรวบรวมขอมลและจดท ารปแบบอาคารโฮมสเตยในรปแบบตาง ๆ ไวทงหมดเพอใหผทสนใจสามารถใชเปนฐานขอมลในการศกษาถงรปแบบสถาปตยกรรมแบบตาง ๆ ตงแตแบบดงเดมจนถงแบบปจจบน ทายสดนผวจยหวงวาขอมลตาง ๆ ในงานวจยฉบบนคงเปนประโยชนและเปนแนวทางในการปรบปรงและพฒนารปแบบโฮมสเตยในภายภาคหนาและหากมขอผดพลาดประการใดผวจยขอนอมรบเพอน ามาปรบปรงแกไขใหสมบรณยงขนในโอกาสตอไป

วนย หมนคตธรรม

www.ssru.ac.th

ง

กตตกรรมประกาศ งานวจยฉบบนสามารถด าเนนการใหส าเรจลลวงไดดวยความรวมมอและอ านวยความสะดวกจาก คณศรสดา ประยรหงส , คณวารยา คงชพ , คณชมพนช สะรมาน , คณปญญา อดมสวสด , คณบญเลศ มโนเวชพนธ , คณชดชล คงศร , คณทรงพล ทบทมทอง ขอขอบคณ ไอซ อย บว กลมนกศกษาเทคโนโลยคอมพวเตอรเพองานสถาปตยกรรมชนป 4 ทชวยในเรองการเกบกลมตวอยางและรวบรวมและเรยบเรยงขอมล และสดทายขอขอบคณกลมชมชนทประกอบธรกจโฮมสเตย

วนย หมนคตธรรม

www.ssru.ac.th

จ

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย................................................................................................................................ ก ค าน า.......................................................................................................................................................ข กตตกรรมประกาศ………………………………………………………………....…………………..ค สารบญ....................................................................................................................................................จ สารบญภาพ……………………………………………………………………………………….…...ฉ สารบญตาราง…………………………………..……………………………………..……………….ญ บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา……………………………………………………..1 วตถประสงคงานวจย ……………………………………………………………………….2 ขอบเขตงานวจย……………………………………………………………………………..3 ระเบยบวธวจย.........................................................................................................................3 นยามศพท……………………………………………………………………………………4 ระยะเวลาในการท าวจย………………………………………………………………………5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ…………………………………………………………………..6

บทท 2 แนวความคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

ขอมลจงหวดสมทรสงคราม ………………………………………………………………….7 ลกษณะทางกายภาพ………………………………………………………………...7 อาณาเขตตดตอ………………………………………………………………….…..7 แหลงทองเทยวทส าคญ…………………………………..………………………....8

เรอนพนถนภาคกลาง…………………………………..…………………………………...16 รปแบบกายภาพกบความเขาใจเกยวกบเรอนพนถน……………………………….16 เรอนไทยประเภทตางๆ…………………………………..………………………..17 ลกษณะของเรอน…………………………………..……………………………...20

ขอมลเบองตนเกยวกบโฮมสเตย (Homestays) …………………………………………….22

www.ssru.ac.th

ฉ

สารบญ(ตอ) หนา

ความหมายของโฮมสเตย…………………………………………………………...22 ประวตและทมาของโฮมสเตย…………………………………..…………………..23 นกทองเทยวโฮมสเตย…………………………………..…………………………..25 มาตรฐานของโฮมสเตย…………………………………..………………………...27

แนวคดทางดานอตลกษณ…………………………………………………………………...29 ปจเจกสภาพในสงคมวทยา…………………………………..……………………..29 ตวตน : ปจเจกสภาพในปฏสมพนธเชงสญลกษณ ……………………………........31 อตลกษณ : ปจเจกสภาพในแนวคดหลงสมยใหม…………………………………..32 ตวตน กบอตลกษณ: ภาพตางทางแนวคด…………………………………………..33

บทท 3 การเกบและวเคราะหขอมล การก าหนดกลมประชากร …………………………………..……………………………….35

เครองมอทใชในการวจย…………………………………..………………………………....35 การเกบรวบรวมขอมล…………………………………..…………………………………...36 การวเคราะหขอมล…………………………………..……………………………………….40

วเคราะหขอมลเชงคณภาพ………………………………………………………….40 การวเคราะหขอมลเชงสถต…………………………………..……………………..40

บทท 4 ผลการวจย รปแบบของโฮมสเตย…………………………………..…………………………………….43

รปแบบบานไทยดงเดม…………………………………..………………………….44 รปแบบเรอนไทยแบบหลงคามนลาทรงเตย………………………………………...56 การจดหมวดหมลกษณะของอาคารทพกแบบโฮมสเตย…………………………….58 สรปสาเหตการเปลยนแปลงลกษณะทางสถาปตยกรรม……………………………63

www.ssru.ac.th

ช

สารบญ(ตอ) หนา

บทท 5 สรปรายงานผลการวจย ขนตอนการด าเนนงาน และการสรปผลการวจย……………………………………………...65

รวบรวมขอมลเบองตน………………………………………………………………66 ขนตอนการส ารวจ…………………………………………………………………...66 สรปผลการวจย……………………………………………………………………....66

แนวทางสรางองคความรทดตอชมชน……………………………………………….67

สรปปจจยทเกยวของกบงานวจย...............................................................................................67 สภาพดนฟาอากาศ.......................................................................................................67 อปสรรคจากการเดนทาง…………………………………………………………….67

การเขาถงพนทล าบาก………………………………………………………………..67 ขอเสนอแนะจากผลการวจย…………………………………..……………………................68

ประวตผวจย......................................................................................................................................69-70

www.ssru.ac.th

ซ

สารบญภาพ ภาพท หนา

2.1 แผนทแสดงขอบเขตของจงหวดสมทรสงคราม………………………………………..8

2.2 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอ าเภอเมอง……………………………..10 2.3 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอ าเภออมพวา…………………………..14 2.4 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอ าเภอบางคนท………………………….16 2.5 ลกษณะเรอนเครองผก…………………………………..……………………………..18 2.6 ลกษณะเรอนเครองสบ…………………………………..…………………………….19 2.7 ลกษณะเรอนกงเครองหรอเรอนกงเครองสบ………………………………………….20 3.1 ขอบเขตของพนทอ าเภอภายในจงหวดสมทรสงคราม………………………………....37 4.1 ลกษณะเรอนไทยรมน าแบบดงเดม................................................................................43 4.2 ลกษณะเรอนไทยหลงคามนลาทรงเตย…………………………………………...........43 4.3 รปแบบบานไทยดงเดมภายใน จ.สมทรสงคราม……………………………………….44 4.4 บานเรอนไทยรมคลอง ๑……………………………………………………………….45 4.5 ภาพลายเสนหนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส.......................................45 4.6 หนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส……………………………………...46 4.7 บานเรอนไทยโฮมสเตย…………………………………………………………………46 4.8 ใตถนบานยกสงมชานพกดานลาง………………………………………………………47 4.9 หลงคาทรงจว หนาจวลกฟก มเหงาปนลม.......................................................................47 4.10ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก……………………………………………………………47 4.11 บานเบญจรงคดอนไกด………………………………………………………………..48 4.12 หลงคาจวมงกระเบอง ชายคาฉลลายไมสวยงาม………………………………………48 4.13 หลงคาจวปนลมรปหางปลา ชายคาฉลลายไมสวยงาม..................................................49 4.14 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก…………………………………………………………..49 4.15 บานเรอนไทยพนบานรมคลอง……………………………………………………….49 4.16 ประตบานเฟยม............................................................................................................50

www.ssru.ac.th

ฌ

4.17 บานมโนเวชพนธ…………………………………………………………………….50

สารบญภาพ(ตอ) ภาพท หนา

4.18 หนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย……………………………………………………51 4.19 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก…………………………………………………………..51 4.20 บานเรอนไทยกลางสวน...............................................................................................51 4.21 หลงคาจว หนาจวลกฟก มเหงาปนลม………………………………………………..52 4.22 กลางเรอนเปดโลง ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก...........................................................52 4.23 ใตถนบานยกสงมตงส าหรบนอนเลน………………………………………………...53 4.24 บานเรอนไทยแบบเรอนหม…………………………………………………………..53 4.25 ซมประตทางเขา-ออก…………………………………………………………………54 4.26 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก…………………………………………………………..54 4.27 ใตถนเรอนยกสงส าหรบจอดรถและพกผอน…………………………………………54 4.28 บานเรอนไทย…………………………………………………………………………55 4.29 ฝาเรอนแบบฝาเรอนส าหรวด…………………………………………………………55 4.30 หนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย……………………………………………………56 4.31 บานเรอนไทยหลงคาทรงมนลา……………………………………………………….56 4.32 บานสวนนงนช………………………………………………………………………..57 4.33 หนาตางบานเปดเดยว…………………………………………………………………58 4.34 หนาตางบานกระทง…………………………………………………………………..58 4.35 ผนงฉาบเรยบทาส……………………………………………………………………..58 4.36 ลกษณะอาคารเรอนไทยดงเดม………………………………………………………..59 4.37 ลกษณะอาคารเรอนไทยทมการดดแปลง……………………………………………..60 4.38 ลกษณะอาคารเรอนพนบาน…………………………………………………………..61 4.39 ลกษณะอาคารเรอนแถว................................................................................................61 4.40 ลกษณะอาคารเรอนสมยใหม........................................................................................62 4.41 ลกษณะอาคารเรอนพเศษ……………………………………………………………..63

www.ssru.ac.th

ญ

4.42 กราฟแสดงสาเหตทกอใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะทางสถาปตยกรรมพนถน……64

สารบญตาราง ตารางท หนา

1.1 แสดงแผนการท างาน…………………………………..……………………………….5 1.2 กจกรรมและระยะเวลาทสมพนธกบงบประมาณ………………………………………5 3.1 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ บางคนท…………………………………..…………………...37 3.2 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ เมอง…………………………………..……………………….39 3.3 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ อมพวา…………………………………..…………………….40

www.ssru.ac.th

1

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การทองเทยวในรปแบบเชงอนรกษ หรอทเรยกวา การทองเทยวเชงนเวศ ( Eco-tourism) ก าลงเปนทนยมเปนอยางมากจากนกทองเทยวทงในประเทศและตางประเทศ ซงเปนรปแบบการทองเทยวลกษณะน สามารถสรางกระแสการทองเทยวแบบใหมขนมาและท าใหอตสาหกรรมการทองเทยวเตบโตอยางรวดเรวและหลากหลาย กลาวไดวาในระยะ 20 ป ทผานมาการทองเทยวเชงนเวศมการขยายตวรวดเรวทวทกภมภาคของโลก และคาดหมายวาจะยงคงเตบโตอยางตอเนองในอนาคต

จากแผนพฒนาฯ ฉบบท 8 เปนตนมาทเนนบทบาทการพฒนาชมชน และการทรฐบาลออกกฎหมาย การกระจาย อ านาจส ทองถน เปนแรงผลกดนใหองคกร ทองถน และ หนวยงานตางๆ ใหความส าคญกบ การสรางรายได ใหกบชมชนโดยใช การทองเทยวเปนจดขาย จงท าใหเกดกจกรรม การทองเทยว หลายรปแบบในชมชน มการจดรปแบบการทองเทยวแบบเชงนเวศ ทนกทองเทยวสามารถเขาไปศกษาวฒนธรรมเรยนรถงชวตความเปนอยของชมชนไดอยางใกลชด ซงจะมการพกแรม ทานขาวและท ากจกรรมตาง ๆ รวมกบชาวบาน เราทเรยกทพกลกษณะนกนวา “โฮมสเตย” (Home stay) การจดกจกรรมแบบทองถนตาง ๆ นนเปนการชวยสรางความนาสนใจของการทองเทยวลกษณะน กอใหเกดรายไดหมนเวยนในชมชนและเปนรายไดทไมตองออกไปแสวงหาจากภายนอก เมอความนยมในการทองเทยวลกษณะนเปนทรจกและนยมมากขนเพมขน การเตบโตของธรกจโฮมสเตยจงเกดขนอยางมากมายตามชมชนตาง ๆ ซงในปจจบน จ านวนของโฮมสเตย มมากถง 50 แหง ถอวาเปน 1ใน 3 ของจ านวนทพกแบบรสอรทของจงหวด1

ในขณะทการเกดใหมของจ านวนโฮมสเตยเพมมากขน ลกษณะทางกายภาพของอาคารกจะมความหลากหลายมากขนดวย ซงจะขนอยกบเจาของเดมวามทอยอาศยแบบใดมากอน หรอใน 1 จากขอมลการส ารวจจ านวนนกทองเทยวและทพก ส านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวดสมทรสงคราม 2552

www.ssru.ac.th

2

บางแหงมการสรางอาคารขนาดเลกขนมาใหมในลกษณะแบบรสอรท แตยงคงเรยกวาตวเองวาเปนโฮมสเตยอยกมจ านวนหนง ซงรปแบบของอาคารทงสองกรณ สวนมากจะเปนในทางอาคารสมยใหมเสยสวนใหญ ซงคาดวานาจะมมากกวา 80%ของจ านวนโฮมสเตยทงหมด 2 และจะมทเปนแบบทพกแบบบานโบราณดงเดมไมมากนก รปแบบทางสถาปตยกรรมกถกละเลย ขาดความเปนอตลกษณของสถาปตยกรรมทองถน โดยชาวบานและผประกอบการสวนใหญยงขาดความเขาใจในเรองอตลกษณทางสถาปตยกรรมอยางแทจรง ไปค านงแตเรองความสวยงาม ความทนสมยของวสดสมยใหมเปนสวนมาก ซงจะท าใหอตลกษณของสถาปตยกรรมทองถน ไมสามารถบอกไดวาอตลกษณทางสถาปตยกรรมของโฮมสเตยในจงหวดสมทรสงครามเปนอยางไร ซงอตลกษณในทนจะครอบคลมทงทางดานกายภาพของตวบานเรอน การใชอปกรณในการตกแตงภายในและสภาพภมทศนโดยรอบดวย

ในความหมายของค าวา “อตลกษณ” (อานวา อด-ตะ-ลก) ประกอบดวยค าวา อต (อด-ตะ) ซงหมายถง ตน หรอ ตวเอง กบ ลกษณ ซงหมายถง สมบตเฉพาะตว. ดงนนจงหมายถง ผลรวมของลกษณะเฉพาะของสงใดสงหนงซงท าใหสงนนเปนทรจกหรอจ าได 3 เมอน ามาใหนยามในงานวจยนจงสามารถแปลความหมายไดวา “ลกษณะเฉพาะของสถาปตยกรรมโฮมสเตยทมสมบตเฉพาะตว มความโดดเดนและแตกตางจากสถาปตยกรรมทอนๆ” จงเปนทมาของค าถามในงานวจยดงตอไปน

1 โฮมสเตยในจงหวดสมทรสงครามนน มอตลกษณทางสถาปตยกรรมหรอไม 2 อตลกษณทางสถาปตยกรรมทไดจากการวจยจะสามารถน ามาเผยแพรได

หรอไม และจะมวธการเผยแพรอยางไร 3 เมอไดมาซงผลการวจยตนแบบโฮมสเตยจะมแนวทางในการด าเนนการพฒนา

และปรบปรงอยางไร

1.2 วตถประสงคงานวจย

เปาหมายสงสดในการวจยนจะน าไปสการพฒนาและปรบปรงโฮมสเตยในจงหวดสมทรสงครามใหมอตลกษณของตนเอง มความสอดคลองกบวถชวต ความเปนอย รวมถงสภาพแวดลอมโดยรอบและจะมการสงเสรมใหผประกอบการสามารถน าผลการวจยทไดไปใชประโยชนไดอยางแพรหลาย โดยไดก าหนดวตถประสงคไวดงตอไปน

2 ขอมลจากการส ารวจพนทเบองตนของนกวจย 3 แปลความหมายจากพจนานกรมราชบญฑตยสถาน

www.ssru.ac.th

3

1. เพอส ารวจลกษณะอาคารทพกแบบโฮมสเตยภายในพนทจงหวดสมทรสงคราม 2. เพอวเคราะหถงรปแบบเฉพาะและมความเปนเอกลกษณของสถาปตยกรรมพน

ถน ในจงหวดสมทรสงคราม 3. เพอคนหาความพรอมของผประกอบการและชมชน ทางดานพฒนาและ

ปรบปรงโฮมสเตย ใหมอตลกษณประจ าถน

1.3 ขอบเขตงานวจย ขอบเขตในการวจย สามารถแบงไดดงน

1. ขอบเขตดานพนท ศกษาพนททงจงหวด โดยแบงออกเปน 3 อ าเภอ ไดแก อ าเภอเมอง อ าเภออมพวาและ

อ าเภอบางคนท จ านวนกลมตวอยางทงหมด 60 แหง 2. ขอบเขตดานเนอหา

เนอหาทจะศกษาจะครอบคลมดงตอไปน 2.1 วถชวต พฤตกรรมของคนในชมชนทองถน 2.2 สถาปตยกรรมและภมสถาปตยกรรม 2.3 ความรเกยวกบโฮมสเตย 2.4 ลกษณะทางกายภาพของอาคาร 2.5 แนวทางการปรบปรงและพฒนา

1.4 ระเบยบวธวจย การวจยนเปนการวจยเพอคนหา อตลกษณของงานสถาปตยกรรมทเปนภมปญญาพน

ถนในพนทจงหวดสมทรสงคราม ซงเปนงานวจยเพอพฒนาพนท ดงนนจะใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research ) และแบบการจดสนทนากลมของผประกอบการ (Focus Group Discussion) โดยอาศยวธการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research Method)

ขนตอนในการวจยไดแบงขนตอนการวจยออกเปน 6 ขนตอนไดแก 1. ศกษาขอมลทางดานปฐมภม (Primary Data) และทตยภม (Secondary Data) โดย

การเกบขอมลเบองตนจากแหลงขอมลตาง ๆ อาทเชน เอกสาร ต ารา งานวจย สงพมพ ทฤษฎและแนวคดทเกยวของทงหมด ฯลฯ เพอใชเปนฐานขอมลในการวางแผนงานวจยตอไป

www.ssru.ac.th

4

2. ลงส ารวจพนทเพอศกษาถงลกษณะทางสถาปตยกรรมของโฮมสเตย การท างานนจะมผวจยและทมงานประมาณ 10 คน ท าการเกบขอมลลกษณะกายภาพของโฮมสเตยทงหมด

3. แยกแยะและจดกลมขอมล เพอสรางฐานขอมลของโฮมสเตยในพนท รวมถงท าการวเคราะหถงลกษณะกายภาพของอาคารในสภาพปจจบน

4. จดประชมกลมยอย (Focus Group Discussion) โดยเชญผประกอบการ และผร จ านวน 8-10 คน เพอสอบถามถงสภาพปญหา ความพรอม ประโยชนทจะไดรบและแนวทางในการปรบปรง

5.วเคราะหและแปรผลทไดจากฐานขอมลโฮมสเตยทรวบรวมไดกบขอมลของผประกอบการ เพอสรางภาพโฮมสเตยตนแบบดวย โปรแกรม 3D ทแสดงรายละเอยดตวอาคารและพนทใชสอยตาง ๆ เพอใหเหนรายละเอยดของอาคารอยางชดเจน รวมทงน าเสนอแนะแนวทางในการปรบปรงพฒนา

6. จดประชมกลมยอย (Focus Group Discussion) ซ าแตขยายกลมใหมจ านวนใหญขนประมาณ 10-30 คน โดยมกลมทงภาครฐและเอกชน เปนการเผยแพรถงอตลกษณทางสถาปตยกรรมทไดสรางขนจากภาพโฮมสเตยตนแบบ พรอมทงจดท าการเผยแพร และประเมน ขอมลทไดจากการวจย ดวยแผนพบ โปสเตอร และเอกสารใหแกกลมเปาหมายและหนวยงานทเกยวของ

7.สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ ส าหรบการด าเนนงานวจยครงตอไปส าหรบพนททจะท าการศกษานนก าหนด จะ

ท าการศกษาโฮมสเตยในเขตพนทจงหวดสมทรสงครามประกอบดวย 3 อ าเภอ ไดแก อ าเภอเมอง อ าเภออมพวาและอ าเภอบางคนท

1.5 นยามศพท รปแบบโฮมสเตย หมายถง ลกษณะทางกายภาพของโฮมสเตย ทแสดงใหเหนถง

ลกษณะของอาคาร พนทใชสอย องคประกอบทส าคญและอน ๆ ทปรากฏอยในทองถนน ซงอาคารนนยงคงมการพกอาศยและใชสอยอยางตอเนอง

อตลกษณทางสถาปตยกรรม หมายถง ลกษณะเดนเฉพาะทางดานสถาปตยกรรมทม

ความส าคญ อยางโดดเดน มการแสดงใหเหนและรบรในลกษณะเฉพาะไดอยางชดเจนและยงคงอนรกษ รกษาและสบทอดตอ ๆ กนมา

www.ssru.ac.th

5

1.6 ระยะเวลาในการท าวจย ตารางท 1.1 แสดงแผนการท างาน

ล าดบ กจกรรม เดอน

หมายเหต

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

ม.ค.

เม.ย.

พ.ค.

ม.ย.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

ต.ค.

1 ศกษาลกษณะและทตงและมาตรฐานตาง ๆ 2 ส ารวจชมชนและโฮมสเตยในพนท 3 แยะแยกขอมลและจดกลม 4 ประชมกลมยอยครงท 1 5 วเคราะหและแปรผล 6 ประชมกลมครงท 2 7 สรปผลการวจย

หมายเหต : ระยะเวลาด าเนนการประมาณ 12 เดอน

ตารางท 1.2 กจกรรมและระยะเวลาทสมพนธกบงบประมาณ

กจกรรม ชวง เวลา

สถานท รปแบบ ผเขารวม เปาหมาย

1.ศกษาลกษณะและทตงและมาตรฐานตาง ๆ

พ.ย.52-ม.ค.53

จ.สมทรสงครามและมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

เอกสาร ต ารา งานวจย ฯลฯ

ทมงานวจย

ศกษาขอมลพนฐานและก าหนดเกณฑในการท างาน

2.ส ารวจชมชนและโฮมสเตยในพนท

ก.พ..53 จ.สมทรสงคราม ลงพนท ทมงานวจย

ไดมาซงลกษณะกายภาพของโฮมสเตย

3.แยะแยกขอมลและจดกลม

ม.ค.53-เม.ษ.53

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

งานเอกสารและคดแยกขอมล

ทมงานวจย

จ าแนกและจดกลมขอมล

4.ประชมกลมยอยครงท 1 เม.ษ.53 กลมตวแทนโฮมสเตย ทดดเลอก

สมมนา กลมตวแทน

ขอความคดเหนจากผร

5.วเคราะหและแปรผล พ.ค53-ม.ย.53

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

วเคราะหขอมลทงหมด

ทมงานวจย

วเคราะหผลทไดและสรางเปนตนแบบ

6.ประชมกลมยอยครงท 2 ส.ค.53 กลมตวแทนโฮมสเตย ทดดเลอก

น าเสนอแกกลมสมมนาเพอดดเลอก

กลมตวแทน

ใหผเกยวของดดเลอก

7.สรปผลการวจย ต.ค.53 จ.สมทรสงคราม สรปขอบเขตและเนอหาในแบบสอบและประมวลผล

ทมงานวจย

ไดตนแบบทผานการดตเลอกตามขนตอนการวจย

www.ssru.ac.th

6

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ในการวจยนจะกอใหเกดกบผเกยวของดงตอไปน กลมชมชนโฮมสเตยในทองถน

1. เปนการสรางภาพลกษณของงานสถาปตยกรรมพนถนใหกบชมชนอยางถกตอง ทงดานตวอาคาร การใชพนทภายใน สภาพภมทศน ซงจะเปนสงทชวยดงดดนกทองเทยวใหเดนทางมาพกผอนและทองเทยวเชงนเวศในจงหวดสมทรสงครามดวยรปลกษณทางสถาปตยกรรมเฉพาะถน อยางแทจรง

กลมหนวยงานทเกยวของทางดานศลปวฒนธรรม และสถาปตยกรรม 1. ไดรปแบบทางสถาปตยกรรมซงสามารถใชเปน ฐานขอมลในการเผยแพร

อตลกษณของสถาปตยกรรมพนถนในจงหวดสมทรสงคราม และเปนการอนรกษสถาปตยกรรมพนถนทมเหลออยจ านวนไมมากมใหสญหายไปกลบกระแสวตถนยมและการเปลยนแปลงตามสภาพเศรษฐกจ

2. สบทอดภมปญญาในการกอสรางอาคารทอยอาศยของชมชน ใหมความตอเนองจากรนสรน อาทเชน ภมปญญาการสรางเรอน การก าหนดลกษณะการใชพนท การเขาเดอยไม หรอแมแตการจดภมทศน ทมความสอดคลองกบวถชวตและกจกรรมทเกดขน

กลมหนวยงานทเกยวของทางดานการสงเสรมการทองเทยว 1. ไดฐานขอมลในการพฒนามาตรฐานของรปแบบทางสถาปตยกรรมของทพก

โฮมสเตย (Home stay) ในจงหวด สมทรสงคราม ท าใหการก าหนดมาตรฐานตวชวดเปนไปอยางสมบรณและเหมาะกบขนาดของทพกโฮมสเตย

2. ไดประโยชนในการวางแผนพฒนาแหลงทองเทยวเชงนเวศของจงหวด โดยสามารถตรวจสอบถงความพรอมของชมชน และการพฒนาศกยภาพของชมชนใหมคณภาพทด รวมถงการวางมาตรการปองกนผลกระทบสงแวดลอมของจงหวดดวย

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 1. เปนการบรณาการความรดานสถาปตยกรรมกบการทองเทยวเชงนเวศ เขา

ดวยกน ท าใหเกดความผสมผสานและสอดคลองซงผลทไดจะสามารถน าไปใชในการเรยนการสอนแกนกศกษาทงกลมวชาสถาปตยกรรม กลมวชาการจดการสงแวดลอม และกลมวชาการทองเทยวไดเปนอยางด นกศกษาจะไดเรยนรจากประสบการณจรง ในการลงพนทและท างานรวมกบชมชน อกทงทางมหาวทยาลย ฯ ยงไดขนวนการวจยในการสรางฐานองคความรทางดานการสบสานภมปญญาสถาปตยกรรมทองถนเพอใหเกดความยงยน

www.ssru.ac.th

7

บทท 2

ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ

2.1 ขอมลจงหวดสมทรสงคราม

2.1.1 ลกษณะทางกายภาพ สมทรสงคราม เปนจงหวดเลกๆทอยไมไกลจากกรงเทพมหานคร มขนาดพนทเลกทสดของประเทศ คอประมาณ 416.7 ตารางกโลเมตร ทงยงมจานวนประชากรนอยทสดเปนอนดบ 2 ของประเทศดวย นบเปนจงหวดทมความอดมสมบรณทางทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมและมชายฝงทะเลตดอาวไทยยาวประมาณ 23 กโลเมตร ไมมภเขาหรอเกาะ มลกษณะเปนทราบลมโดยพนทฝงตะวนตกจะสงกวาฝงตะวนออกเลกนอย

เมองสมทรสงครามสรางขนเมอใดไมปรากฏหลกฐาน เดมเขาใจวาเปนแขวงหนงของเมองราชบรเรยกวา “สวนนอก” ตอมาเมอสมยอยธยาจงแยกจากราชบรเรยกวา “เมองแมกลอง ” สมทรสงครามมความสาคญในสมย พระเจาตากสนมหาราชตงกรงธนบรเปนราชธาน พมาสงกองกาลงผานเขามาถงบรเวณตาบลบางกง พระเจาตากสนมหาราชทรงรวบรวมผคนสรางคายปองกนทพพมาจนกระทงขาศกพายแพไป ณ บรเวณคายบางกง นบเปนการปองกนการรกรานของพมาครงสาคญจงหวดสมทรสงครามอยหางจากกรงเทพมหานคร ประมาณ 72 กโลเมตร มพนทประมาณ416 ตารางกโลเมตร แบงการปกครองเปน 3 อาเภอ ไดแก อาเภอเมอง อาเภออมพวาและอาเภอบางคนท

2.1.2 อาณาเขตตดตอ พนทจงหวดสมทรสงครามมพนทตดกบจงหวดอน ๆ ดงน ทศเหนอ จรดจงหวดราชบรและจงหวดสมทรสาคร ทศตะวนออก จรด อาวไทยชนใน (พนทเขตจงหวดสมทรสงครามทางทะเลตดตอ

จงหวดสมทรสาคร และจงหวดเพชรบร[5] ทศใต จรดจงหวดเพชรบร (อาเภอเขายอย และอาเภอบานแหลม)

www.ssru.ac.th

8

ทศตะวนตก จรดจงหวดราชบร

ภาพท 2.1 แผนทแสดงขอบเขตของจงหวดสมทรสงคราม

2.1.3 แหลงทองเทยวทส าคญ

2.1.3.1 อ าเภอเมอง 1) ดอนหอยหลอด สถานททองเทยวทมชอเสยงของจงหวดสมทรสงครามเปน

สนดอนตงอยปากแมนาแมกลองเกดจากการตกตะกอนของดนทราย หรอทชาวบานเรยกวา“ทรายขเปด” ดอนหอยหลอดมอาณาบรเวณ กวางประมาณ 3 กโลเมตร ยาว 5 กโลเมตร ครอบคลมพนท2

www.ssru.ac.th

9

แหง แหงแรกไดแก ดอนนอก อยบรเวณปากอาวแมกลอง เดนไปไดโดยเรอดอนใน อยทชายหาดหมบานฉฉ ตาบลบางจะเกรง และอกแหงคอ ชายหาดหมบานบางบอ ตาบลบางแกว สามารถเดนทางไปไดโดยรถยนต บรเวณสนดอนมหอยอาศยอยหลายชนด ไดแกหอยหลอด หอยลาย หอยปก หอยแครง แตพบวาหอยหลอดเปนหอยทมจานวนมากทสดจงเปนจดเดนของสถานททองเทยวแหงน

2) วดเขายสาร ตงอยบานเขายสาร ตาบลเขายสาร เปนวดเกาแกสนนษฐานวาสรางมาแตครงกรงศรอยธยาตอนปลาย สงทนาสนใจไดแก พระวหารบนยอดเขามลกษณะเปนรปเรอ เปนทประดษฐานพระพทธบาทสรอยซงเปนองคประธานของวดพระมณฑปและบานประตสลกไมศลปะสมยอยธยาตอนปลายนบเปนงานประณตศลปชนสง พระอโบสถบรณะใหมประดษฐลวดลายปนปนดวยฝมอชางเพชร ภายในมภาพจตรกรรมฝมอเดม บานหนาตางเปนรปบคคลในพงศวดานจน ถา พระนอนประดษฐานพระพทธไสยาสนซงมนวพระบาทเกานว นอกจากนดานลางยงมศาลประดษฐานหลวงพอปศรราชามความศกดสทธเปนทเคารพนบถอของชาวบานทวไป มงานนมสการหลวงพอปกลางเดอนอายของทกป

3) พพธภณฑเขายสาร ตงอยในบรเวณวดเขายสาร โดยใชอาคารศาลาการเปรยญของวดเปนพพธภณฑเรมกอตงเมอพ.ศ. 2535 ดวยความรวมมอรวมใจชาวบาน ชมชนเขายสารเปนชมชนเกาแกโบราณรวมสมยกบการเกดกรงศรอยธยา มชาวบานอาศยอยางตอเนอง เรองราวเหลานเปนขอมลสาคญทนาสนใจ โดยจดแสดงภมปญญาชาวบาน สมนไพรพนบาน เครองใชไมสอย

4) วดบานแหลม หรอ วดเพชรสมทรวรวหาร ตงอยในตวอาเภอเมองบรเวณถนนเพชรสมทร เดมชอวดศรจาปา เปนวดสาคญของจงหวดตามพงศวดารฉบบราชหตถเลขา ป พ.ศ. 2307 พมายกทพเขามาตเมองเพชรบร แตกองทพของกรงศรอยธยายกทพมาชวยรกษาเมองไวไดทน ชาวบานแหลมในเขตเมองเพชรบรอพยพหนพมามาตงบานเรอนอยบรเวณตาบลแมกลองเหนอวดจาปา จงเรยกหมบานนวา “บานแหลม” ตามชอเดมของเมองเพชรและชวยกนบรณะวดศรจาปาใหมและเรยกชอตามเดมวา “วดบานแหลม ” ตอมาไดรบการยกฐานะเปนพระอารามชนตรวรวหาร ไดรบพระราชทานนามวา “วดเพชสมทรวรวหาร”

5) อนสรณสถานแฝดอน -จนและพพธภณฑเรอ ตงอยตาบลลาดใหญ รมถนนเอกชย (หางศาลากลางจงหวดประมาณ 4 กม.) สรางเพอเปนอนสรณสถานแดแฝดอน -จนทไดสรางชอใหกบประเทศไทยไปทวโลก ภายในเปนบรเวณกวางทตงอยประดบดวยตนไมดอกไมดานหนามสระนาขนาดใหญนอกจากนยงมอาคารโถงจดแสดงชวประวตของแฝดอน -จน “แฝดสยามอน -จน” ภายในหองโถงยงแบงพนทเปนพพธภณฑเรอรวบรวมเรอพนบานหลายชนดมาจดแสดงไว เพอเปนทศกษาคนควาเกยวกบชวตความเปนอยชาวแมกลอง

www.ssru.ac.th

10

ภาพท 2.2 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอาเภอเมอง

2.1.3.2 อ าเภออมพวา อาเภออมพวามความสาคญและเกยวของกบประวตศาสตรไทยในสมยกรงศร

อยธยาถงตนกรงรตนโกสนทร สมยกอนเรยกวา “แขวงบางชาง” เปนชมชนเลกๆทมความเจรญทงในดานการเกษตรและการพาณชยมหลกฐานเชอวาในสมยสมเดจพระเจาปราสาททองนนแขวงบางชางมตลาดคาขายเรยกวา “ตลาดบางชาง” เปนชมชนเลกๆทมความเจรญทงในดานการเกษตรและการพาณชย มหลกฐาน เชอไดวาในสมยสมเดจพระเจาปราสาททองนนแขวงบางชางมตลาดคาขายเรยกวา“ตลาดบางชาง” นายตลาดเปนหญง ชอ นอย มบรรดาศกดเปนทาวแกวผลก นายตลาดผนอยในตระกลเศรษฐ บางชาง ซงตอมาเปนราชนกล “ณ บางชาง” พ.ศ. 2303 ในสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย รชสมยพระเจาเอกทศนโปรดเกลาฯใหนายทองดวง (พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช) เปนหลวงยกกระบตรเมองราชบรซงเปนเมองจตวาขนตรงตอกรงศรอยธยา ภายหลงหลวงยกกระบตรไดแตงงานกบคณนาคบตรเศรษฐบางชาง ซงทรงเสดจมาเยยมพระประยรญาต

www.ssru.ac.th

11

เสมอ จงมคากลาววา “บางชางสวนนอกบางกอกสวนใน ” อาเภออมพวาจงเปนเมองทมความสาคญเกยวของกบประวตศาสตรไทยมายาวนาน

1) วดจฬามณ ตงอยบนทางหลวงหมายเลข 325 (สมทรสงคราม-บางแพ) กโลเมตร 34-35 ตาบลบางชาง เปนวดโบราณรมฝงคลองอมพวาตอเนองกบคลองผหลอก วดนสรางขนตงแตสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย ในรชกาลสมเดจพระเจาปราสาททอง ตนราชวงศบางชางเปนผสรางขน บรเวณหลงวดเปนนวาสสถานของคณนาค

2) วด บ า ง ก ร ะ พอ ม ตง อ ยบ น ท า ง ห ล ว งห ม า ย เล ข 325 (สมทรสงคราม -บางแพ )ตงอยกโลเมตร 37-38 เปนวดเกาแกสมยกรงศรอยธยาตอนปลาย สงทนาสนใจอยภายในวหารเกาแกของวด ผนงวหารดานบนเปนภาพจตรกรรมฝาผนงลกษณะแตกตางจากทวไป คอเปนลายปนปนแสดงเรองเกยวกบพทธประวต ผนงดานลางโดยรอบมชองเจาะประดษฐานพระพทธรป นอกจากนนกลางวหารมรอยพระพทธบาทจาลองขนาดใหญซอนกนสรอยลดหลนกนไป

3) อทยานพระบรมราชานสรณ พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (อทยาน ร.2) เปนโครงการเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ของมลนธพระบรมราชานสรณพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยในพระราชปถมภ เพอเปนการสนองพระมหากรณาธคณทไดพระราชทานศลปวฒนธรรมอนงดงามไวเปนมรดกแกชาต จนไดรบยกยองใหเปนบคคลสาคญของโลกจาก องคการศกษาวทยาศาสต รและวฒ น ธ ร รม แ หง สห ป ร ะช า ชา ต(UNESCO) บรเวณทกอสรางอทยานพระบรมราชานสรณน พระราชสมทรเมธ เจาอาวาสวดอมพวนเจตยารามเปนผนอมเกลาฯถวาย มพนทประมาณ 11 ไร พนทบรเวณนมความสาคญเพราะเปนสถานทพระราชสมภพของพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย (รชการท 2) ภายในอทยานพระบรมราชานสรณ มสงทนาสนใจไดแก

4) พพธภณฑพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย ลกษณะเปนอาคารทรงไทย 4 หลง แบงออกเปนสวนตางๆ เชน หอกลาง ภายในประดษฐานพระบรมรปรชกาลท 1 และจดแสดงศลปะโบราณวตถสมยตนรตนโกสนทร เชน เครองเบญจรงค เครองถวย หวโขน หองชายจดแสดงใหเหนลกษณะความเปนอยของชายไทยทมความกลาหาญ มพระพทธรปสาหรบบชา รวมทงแทนพระบรรทมซงเชอวาเปนของพระบาท สมเดจพระพทธเลศหลานภาลย หองหญง แสดงใหเหนลกษณะความเปนอยของหญงไทยโบราณโตะเครองแปง คนฉอง ชานเรอน จดแสดงตามแบบบานไทยโบราณ ตกแตงดวยกระถางไมดด ไมประดบหองครวและหองนา แสดงลกษณะครวไทยมเครองหงตมถวยชามและหองนาชนชนกลาง

www.ssru.ac.th

12

5) วดภมรนทรกฎทอง ตงอยรมแมนาแมกลอง ตรงปากคลองประชาชนฝงตะวนตก ตาบลสวนหลวง สงทหนาสนใจภายในวดมมากมาย ไดแก กฎทอง ทาดวยไมสก ประวตเลาวา เศรษฐบดาของคณนาค(สมเดจพระอมรทรามาตยพระบรมราชนในรชกาลท 1) ใหสมภารวดบางลตรวจดดวงชะตาคณนาคสมภารทานายวาจะไดเปน พระราชน เศรษฐบดาคณนาคจงใหคามนวา ถาเปนจรงจะสรางกฎทองถวายใหวด วดบางลจงไดชอวา วดบางลกฎทอง ตอมาวดบางลถกนาเซาะทดนพงลง จงรอกฎทองมาสรางไวทวดภมรนทร วดนจงไดชอวา วดภมรนทรกฎทอง นอกจากนยงม พพธภณฑวดภมรนทรและอทยานการศกษา เปนสถานทเกบรวบรวมโบราณวตถลาคาสมควรแกการศกษาและอนรกษไวเชน พระพทธรตนมงคลหรอหลวงพอโต และ พระบรมราชานสาวรยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยประดษฐาน

6) วดบางแคใหญ ตงอยรมฝงแมนาแมกลอง บรเวณปากคลองบางแค ตาบลแควออม สรางขนเมอ พ.ศ.2357 ภายในวดมโบราณสถานและโบราณวตถทนาสนใจไดแกพระอโบสถหลงใหญอายกวา 150 ป ดานหนามเจดยเหลยมยอมมสบสองศลปะสมยกรงศรอยธยา พระประธานในอโบสถปางมารวชยปนดวยศลาแลง มธรรมเจดย 7 องคสรางเมอ พ.ศ. 2415 มกาแพงแกวลอมรอบ และบนฝาประจน (ฝากนหอง) กฏสงคมภาพจตรกรรมฝาผนงทเขยนดวยสฝนผสมกาว เขยนในปลายสมนรชการท 2 เปนเรองราวการทาสงครามไทย-พมา ซงนาจะเปนครงท2 ร.2 โปรดใหไปขดตาทพทราชบร เมอป พ.ศ. 2364ซงไมเปดใหชมทวไป ตองขออนญาต

7) บานแมวไทยโบราณเปนสถานทอนรกษพนธแมวไทยโบราณตงอย เลขท 2/1 หม 7 ตาบลแควออมบานแมวไทยโบราณเกดจากการรวมตวของเพอนทนยมเลยงแมวไทย เพอสงเสรมและสนบสนนการอนรกษแมวไทยใหอยคกบประเทศไทยเปนสมบตของชาตตลอดไป และเพอเผยแพรความรเรองคณ สมบตและลกษณะทถกตองของแมว สนบสนนดานการคนควาวจย และเปลยนความคดเหนรวมทงเพมพนความรระหวางสมาชก แลกเปลยนเรองและประสบการณการวจย การผสมพนธกบองคกรการเลยงแมวทเกยวของ คณปรชา พคคะบตร ผรวมกอตงและเปนผดแลบานแมวไทยโบราณเลาใหฟงวา “เดมทคณแมเปนผเลยงแมวไทยสายพนธวเชยรมาศ สมยนนผมยงเดกไมคอยสนใจ พอโตขนถกใชใหคลกขาวเลยงแมว ชวงนนมแมวอยในบานไมมากนก เลยงมาเรอยๆ แมววเชยรมาศไมเคยขาดบาน มความผกพนกบแมมาตลอด ตอมาเพอนฝงนยมเลยงแมวมากขน ไปมาหาสพดคยกนวานาจะอนรกษไว เพราะแมวไทยเปนแมวทฉลาด ชางประจบ รกบาน รกเจาของ และสวยสงา มองดสะดดตา แมวไทยมหลายพนธ ทงพนธสสวาท ศภลกษณ โกญจา ภายในบานแมวไทย มเรอนเพาะเลยงแมวไทย แบงเปนกรงเลยงแมวไทยประเภทตางๆ บานแมวไทยโบราณ เปนสถานทนาสนใจเหมาะแกการศกษาหาความรเรองแมวไทยพนธแทๆ

www.ssru.ac.th

13

8) วดบางแคนอย ตงอยตาบลแควออม รมแมนาแมกลอง คณหญง จย(นอย) วงศาโรจนเปนผสรางเมอ2411 เดมทอโบสถของวดสรางบนแพไมไผ ผกไวกบตนโพธรมฝงแมนาแมกลอง ปจจบนวดนไดรบการบรณะอยางด สงทนาชมภายในวดไดแก ผนงภายในพระอโบสถทาจากไมสกแกะสลกเปเรองราวในพทธประวต การประสต ตรสร ปรนพพาน และเรองพระเจาสบชาต ลวดลายสวยงามชดเจนโดยฝมอชางแกะสลกจงหวดเพชรบรมชอเสยงดานการแกะสลกไม นบเปนอโบสถทมความงดงามในศลปะการแกะสลกไม

9) วดอนทาราม ตงอยทตาบลเหมองใหม เปนวดโบราณสรางเมอ พ.ศ. 2300 ในสมยกรงศรอยธยา แตมาปฏสงขรณใหมในรชกาลท3 สงทนาสนใจภายในวดไดแก พระพทธรปหลวงพอโตอายกวา 300ป พระอโบสถสรางดวยหนออนทงหลง บานหนาตาง และบานประตเปนไมสกแกสลกสภาษตสอนใจ ทานาของวดเปนอทยานปลาตะเพยน นกทองเทยวสามารถใหอาหารปลาได สวนหนงของวดจดเปนศนยฟนฟสภาพจตใจทใชสมนไพรควบคกบการปฏบตธรรมรกษาผตดยาเสพตดมโครงการจดทาพพธภณฑเรองโบราณในอนาคต

10) วดอมพวนเจตยาราม อยตดกบอทยาน ร.2 เปนวดของตระกลราชนกลบางชาง สนนษฐานวาสรางในสมยรชการท 1 หลงวดแหงนเคยเปนนวาสสถานเกาของหลวงยกกระบตร (พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ) และคณนาค (สมเดจพระอมรนทรามาตยพระบรมราชนในรชกาลท 1)และเปนสถานทพระราชสมภพของราชการท 2 เชอกนวาบรเวณพระปรางคของวดอมพวนเจตยารามเดมเปนเรอนทคณนาคใชเปนทคลอดคณ ฉม บตรชาย ซงตอมาไดเปน พระพทธเลศหลานภาลย วดอมพวนเจตยารามไดรบการบรณะปฏสงรณโดยพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลท 3 4และ5 ปจจบนวดอมพวนเจตยารามเปนพระอารามหลวงชนโท พระอโบสถตลอดจนถาวรวตถในวดนสวนใหญเปนศลปะและสถาปตยกรรมในสมยกรงรตนโกสนทรตอนตน ซงนบเปนพระอโบสถทมความงดงามนอกจากนยงมพระบรมราชานเสาวรยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยประดษฐาน

11) ตลาดน ายามเยนอมพวา เปนตลาดรมคลอง ตงอยใกลวดอมพวนเจตยาราม ทกวนศกรเสารและอาทตย ในชวงเวลาเยนตงแชวงเวลา 18.00-20.00 น. ในคลองจะมพอคา แมคาพายเรอขายอาหารและเครองดม เชน หอยทอด กวยเตยว ขนมหวานตางๆ บรรยากาศสบายๆ มเสยงเพลงฟง ยามคา เทยวชมหงหอย

12) ตลาดน าทาคา ตงอยทตาบลทาคา เปนตลาดนดทางนาทยงคงความเปนธรรมชาตของวถชวตชาวบานซงมอาชพทาสวนปลกพชผกตางๆชาวบานจะพายเรอนาผลผลต พชผกและผลไมจากสวน เชน พรกไทยหอม กระเทยม นาตาลมะพราว ชมพ สมโอมาขายแลกเปลยนกนเฉพาะวนขนหรอแรม 2 คา 7 คา 12คา (ทกๆ5วน) เวลา 8.00-11.00 น.

www.ssru.ac.th

14

ภาพท 2.3 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอาเภออมพวา

2.1.3.3 อ าเภอบางคนท 1) อาสนวหารแมพระบงเกด ตงอยหมท 7 ตาบลบางนกแขวก โบสถนเปน

สถานทสกการะอนศกดสทธ ของครสตชนทอาศยอยโดยรอบ สรางขนตงแตป พ.ศ. 2433 (ค.ศ.1890) โดยบาทหลวงเปาโลซลมอนมชชนนารชาวฝรงเศสไดรบทนสนบสนนจากญาตพนองของทานในประเทศฝรงเศส คณะมซซงตางประเทศแหงกรงปารส กรงโรมและ ผใจบญในกรงเทพฯ ใชเวลาสรางถง 6 ป จงจะเสรจสมบรณ ทาพธเปดอยางเปนทางการในวนท 11 กมภาพนธพ.ศ. 2439 (ค.ศ. 1896) เปนสถาปตยกรรมแบบโกธคของประเทศฝรงเศสฉาบดวยปนตา ภายในประดบดวยภาพกระจกสสวยงาม มรปปน ธรรมาสนเทศน อางลางบาป ขาเทยนลกษณะตางๆ และรปแกะสลกบรรยายเกรดประวตในพระคมภรครตสศาสน นบเปนโบสถทมความสวยงามไมไกลจากรมฝงแมนา

www.ssru.ac.th

15

2) วดเจรญสขารามวรวหาร ตงอยทตาบลบางนกแขวก หางจากตวอาเภอประมาณ 5 กโลเมตร สงทนาสนใจในวดไดแก พระอโบสถทมศลปะการกอสรางเฉพาะตว เพดานโบสถเปนรปโคงคลายประทนเรอภายในประดษฐานหลวงพอโตลกษณะเปนพระปฏมากรสมยสโขทยสรางดวยศลาแลง ขนาดหนาพระเพลากวาง 178 เซนตเมตร สงจากพนรองประทบถงจฬา 208 เซนตเมตร บรเวณทานาหนาวดมฝงปลาอาศยอยเปนจานวนมากโดยเฉพะปลาตะเพยนเงนและปลาตะเพยนทอง ประชาชนนยมมาใหอาหารปลาและรบประทานกวยเตยวเรอรสชาตอรอยบรเวณทานา

3) คายบางกง ตงอยหมท 4 ตาบลบางกง เมอมาถงบรเวณคายจะมองเหนแนวกาแพงจาลองสรางไวเพอเปนอนสรณจากการสรบ คายแหงนเปนคายทหารเรอไทยทมความสาคญทางประวตศาสตร หลงจากการเสยกรงศรอยธยาครงท2 เมอพ.ศ. 2310 สมเดจพระเจาเอกทศนไดโปรดใหยกกองทพเรอมาตงคายทตาบลบางกง เรยกวา คายบางกง เนองจากแมกลองเปนเสนทางทกองทพพมาใชในการเดนทพ โดยสรางกาแพงลอมวดบางกงใหอยกลางคายเพอเปนทยดเหนยวจตใจและเปนทเคารพบชาของทหาร พระเจาตากสนมหาราชไดโปรดใหคนจนจากระยอง ชลบร ราชบร และกาญจนบรรวบรวมผคนมาตงเปนกองทหารรกษาคาย คายนจงมชอเรยกอกชอหนงวา คายจนบางกง พระองคทรงใหชอทหารเหลานวา ทหารพกดอาสา ในป พ.ศ. 2311พระเจากรงองวะยกทพผานกาญจนบรมาลอมคายจนบางกง พระเจาตากสนมหาราชและพระมหามนตร(บญมา) รวมรบขบไลกองทพพมาทาใหขาศกแตกพาย นบเปนคายทหารไทยทสรางความเกรงขามใหกองทพพมา สรางขวญกาลงใจใหคนไทยกลบคนมา และเปนสงครามครงแรกทไทยทากบพมาหลงจากทพระเจาตากสนมหาราชสถาปนากรงธนบรเปนราชธาน คายบางกงแหงนถกปลอยใหรกรางเกอบ 200 ปจนมาถงป พ.ศ. 2510 กระทรวงศกษาธการจงไดตงเปนคายลกเสอขน เพอเปนการเทดพระเกยรต พระเจาตากสนมหาราช และไดสรางศาลพระเจาตากสนไวเปนอนสรณ โดยทาพธยกศาล เมอวนท 20 มถนายน พ.ศ. 2511 ภายในบรเวณคายยงมโบสถทสรางขนในสมยกรงศรอยธยา เปนราชธาน ชาวบานเรยกวา โบสถหลวงพอดา ลกษณะพเศษคอตวโบสถจะมตนไมปกคลมทง4 ชนดคอ ตนโพธ ตนไทร ตนไกร ตนกราง ชาวบานเรยกวาโบสถปรกโพธและไมไกลนกเปนทตงของอนสาวรยสมเดจพระเจาตากสนมหาราช

www.ssru.ac.th

16

ภาพท 2.4 แผนทแสดงขอบเขตและแหลงทองเทยวของอาเภอบางคนท

2.2 เรอนพนถนภาคกลาง 2.2.1 รปแบบกายภาพกบความเขาใจเกยวกบเรอนพนถน

2.2.1.1 รปแบบของ สถาปตยกรรมพนถนนนมความแตกตางจากสถาปตยกรรมทมรปแบบเปนประเพณทเปนแบบ แผนชดเจนทผคนสวนใหญเขาใจกนวาเปนเอกลกษณของประเทศไทยแตในรปแบบของ สถาปตยกรรมพนถนจะมนยามความหมายแตกตางออกไปอยางสนเชง เชน หมายถงสงกอสราง ตางๆตลอดจนสภาพแวดลอมทางกายภาพทมนษยสรางขนในแตละทองถนทมลกษณะตางกนไป ตามสภาพแวดลอม เพอตอบสนองความตองการของชมชนนนๆ 17 ดงนนสถาปตยกรรมพนถนท ตอบสนองตอความตองการของชมชนในพนถนนนๆกจะมความแตกตางกนออกไปตาม องคประกอบของชมชนทตางกน ทงนสถาปตยกรรมพนถนอาจรวมถง เรอนรานคา วด ศาสน สถาน อาคารสาธารณะ ซงอาจจะแบงเปนประเภทใหญๆตามฝมอชางคอชางหลวงและ

www.ssru.ac.th

17

ชาง ชาวบาน ถาเราจะจากดความหมายใหแคบลงมาในเรอนพนถน : รปแบบสาคญของ สถาปตยกรรมพนถน (ววฒน เตมยพนธ , 2541) ดวยถอยคาวา “ สถาปตยกรรมพนถน หมายถง รปแบบของอาคารทชาวบานสรางขนในแตละทองถนและเนนเฉพาะอาคารประเภทพกอาศยคอ ตวเรอนนนเอง”กลาวไดวาสถาปตยกรรมพนถนในมมมองนมขอบเขตของความหมายจากดอย เฉพาะเรอนอนเปนทอยอาศยเทานน ไมนบรวมสถาปตยกรรมอน และเรอนนนตองสรางขนโดย ชาวบานจงไมครอบคลมเรอนทสรางขนโดยชางหลวงไปโดยปรยาย

ดงนนการมงเนนศกษาเรอนพนถนจงเหมอนกบขนพนฐานการศกษารากเหงาของงานสถาปตยกรรมพนถนรปแบบของเรอนพนถนจะมความแตกตางกนออกไปตามองคประกอบตางๆท เกดขนในชมชนนนๆเชนความแตกตางของภมประเทศ ภมอากาศ ขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม วสดทเกดขนในทองถนตามธรรมชาต เปนตน ดงนนงานสถาปตยกรรมเรอนพนถนจง มใชงานออกแบบเฉพาะตวของสถาปนกคนใดคนหนงแตหากเปนงานออกแบบทมลกษณะรวมกน ของแตละสงคมนนๆ ทงนเรอนพนถนกมใชเรอนไทยเดมในระบบเรอนหมเกาะชานกลางและ ไมใชเรอนนอกระบบประเภทเรอนแฝด อาจจะกลาวไดวาเรอนพนถนเกดจากการหลอหลอมของ ภมปญญาของคนในชมชนนนๆผานระยะเวลาและการแกปญหามาเปนเวลาอนยาวนานจนทาให เรอนพนถนมรปแบบทเหมาะสม สอดคลองและดารงอยกบสภาพแวดลอมของชมชนนนๆ ไดอยาง กลมกลน และใชภมปญญาการแกปญหาอยางตรงไปตรงมา สงตางๆเหลานนนลวนหลอหลอม ทาใหเรอนพนถนมเอกลกษณเปนเฉพาะในแตละทองถน

2.2.2 เรอนไทยประเภทตางๆ

2.2.2.1 เรอนเครองผก เรอนเครองผกเปนเรอนทปลกสรางแบบงายๆ ใชวสดสวนใหญเปนไมไผและหวายสาหรบผกรดสวนตางๆของตวเรอน อนเปนทมาของชอเรอนเครองผก ฝาเรอนชนดนสวนใหญเปนฝาเรอนแบบขดแตะ รปแบบของเรอนเครองผกปลกสรางขนมาเปน การลาลอง อาจเปนการใชเพยงชวคราวชวระยะเวลาหนงเชนรปแบบของเรอนกระทอมเฝาทงนา เรอนเครองผกนปลกสรางอยางงายๆ ความคงทนถาวรมนอยกวาเรอนเครองสบมกเปนเรอน สาหรบผทตงหลกปกฐานประกอบอาชพใหม ตอเมอมหลกฐานอาชพมนคงและมครอบครวขยาย ใหญขน มสมาชกในครอบครวมากขน จงตองปลกเรอนทมความมนคงถาวร

www.ssru.ac.th

18

ภาพท 2.5 ลกษณะเรอนเครองผก

2.2.2.2 เรอนเครองสบ เปนเรอนไมจรงหรอเรยกวาเรอนไมฝากระดาน ท เรยกวาเรอนเครองสบนนเพราะในสมยกอนเครองมอในการปลกสรางยงมไมมากเหมอนในสมยน เครองมอสวนใหญทใชไดแก มดเหนบ หรอมดตอกชนดหวใหญ ผง ขวาน สวชนดตางๆ ซงการ กลงเสา ถากพน เจาะร เขาลน ใสสลก จะใช ผง ขวาน สว ทงสน จงเรยกวาเรอนเครองสบ อยางไรกด ขอความทบงชถงเรอนเครองสบคอ เรอนไมจรง ใชไมจรงในสวนทเปนโครงสรางทวไป รวมทงฝาและพนจงเรยกอกอยางหนงวาเรอนฝากระดาน ยงมชอเรยกเจาะจงลงไปอกตามชนด ของฝาเรอน เชน เรอนฝาปะกนกม นอกจากนยงมคาศพทเฉพาะวาเรอนเครองประดอกอยางหนง จากการทใชไมจรงในการกอสรางอกทงยงใชการบาก เจาะ และเขาไมโดยใชเดอยแลวสบ สอด ทาใหเรอนเครองสบมความแขงแรงคงทนถาวรกวาเรอนเครองผก เปนเหตใหสามารถบงบอกถง ฐานะคนทอยเรอนเครองสบนาจะมฐานะดกวาคนทอยเรอนเครองผก

www.ssru.ac.th

19

ภาพท 2.6 ลกษณะเรอนเครองสบ

2.2.2.3 เรอนกงเครองผกหรอเรอนกงเครองสบ รปแบบของเรอนพนถนนน มใชวาจะแบงแยกออกเปนเรอนเครองผกกบเรอนเครองสบออกจากกนโดยเดดขาดเลยทเดยวแต ไดมการผสมผสานนาเอาเรอนเครองผกมาผสมกบเรอนเครองสบ วธการทนาเอารปแบบทงสอง อยางนมาผสมผสานกนกลบมอยางกวางขวาง โดยทใชไมจรงกบไมไผในการปลกสราง ไมจรงมก ใชเปนโครงสรางหลกและเสาของเรอน โดยวธการเขาไมอยางเรอนเครองสบ สวนไมไผใชวธการยด โยงอยางเครองผก มกใชเปนโครงหลงคาและฝาเรอน เรอนทใชวธการทงสองอยางผสมผสานกนน นาจะเรยกวา เรอนกงเครองผกหรอเรอนกงเครองสบกได บางหลงอาจจะกระเดยดไปทางเรอน เครองผกมากกวาบางหลงอาจจะกระเดยดไปทางเรอนเครองสบมากกวา เหตทเกดการผสมผสาน กนนอาจจะมาจากปจจยหลายดานเชน ฐานะความเปนอยของครอบครว ฝมอทางเชงชางของ ชาวบานทมจากดกเปนได แตไมวาจะเปนเรอนในประเภทใดกลวนแตจดอยในลกษณะทเปนเรอน พนถนดวยกนทงนน เนองจากเปนเรอนทเกดขนจรงจากภมปญญาชาวบานทมการแกปญหาและ สรางสรรคงานสถาปตยกรรมทมความสอดคลองเปนอนหนงอนเดยวกบสภาพแวดลอม ดงนน เรอนทกลาวมานกสามารถจดไดวาเปนเรอนพนถนดวยกนทง 3 ประเภท

www.ssru.ac.th

20

ภาพท 2.7 ลกษณะเรอนกงเครองหรอเรอนกงเครองสบ

2.2.3 ลกษณะของเรอน

นอกจากการแบงเรอนออกไปทางการใชวสดบวกกบการปลกสรางในทางกายภาพเรากสามารถแยกเรอนไทยออกเปนประเภทของขนาด โดยทขนาดจะเปนตวบงบอกถงลกษณะประเภทของเรอน และยงบงบอกในดานอนๆ อกดวยเชน ฐานะทางเศรษฐกจ จานวนของสมาชกในครอบครว ยศถาบรรดาศกด เปนตน ดงนนประเภทของเรอนตางๆ จงสามารถแบงตาม ประเภทตางๆ ไดดงน

2.2.3.1 เรอนครอบครวเดยว เรอนประเภทนจะมขนาดสาหรบครอบครวทมขนาดเลก เชน ครอบครวทยงไมมลก หรอครอบครวทมลกเลกๆ ทยงไมแตงงาน ลกษณะโดยคราวๆ ของตว เรอนจะประกอบดวย เรอนนอน 1 หลง เรอนครว 1 หลง และสวนประกอบทเปนชานระเบยงและ ชานรวม สวนเรอนนอนโดยทวไปจะม 3 ชวงเสา ชวงเสาแรกจะเปนหองโถง ชวงสองเสาทเหลอจะ เปนสวนของเรอนนอน สวนเรอนครวจะมขนาดเลกลงมาและจะมแค 2 ชวงเสาเปนสวนใหญ ชวง เสาแรกสาหรบทาครว ชวงท 2 สาหรบนงรบประทานอาหาร เรอนทงสองหลงจะมชานเปนตวเชอม

www.ssru.ac.th

21

2.2.3.2 เรอนหม เมอครอบครวมการขยายตว ลกๆ แตงงานมครอบครวเกดเปนครอบครวขยายจงตองมการขยายเพมเตมจงจาเปนตองสรางขนเพมแตยงมความเชอมตอกบเรอนหลงเดมอยโดยใชชานเปนตวเชอม การขยายเรอนนอนลก ครงแรกควรอยตรงขามพอแม ซงหนหนาจวไปทาง เดยวกน ดานหลงเปนครว ตรงขามกบเรอนครวอาจจะสรางขนอกหลงหนงกไดเปนเรอนขวางกบ เรอนนอน มกทาฝา 3 ดาน ดานตดกบชานโลงไวใชเปนทนงสาหรบพกผอน รบแขก นอน นงเลน เลยงพระ การขยายเรอนนอนเพมทาได 3 ลกษณะคอ

1)ปลกเรยงตามยาวตอจากเรอนพอแม หรอเรอนนอนอยตรงขามกบเรอนพอแม 2) จดวางตวเรอนเปนกลมมชานเชอมตรงกลาง ไมมหลงคาคลม 3) ปลกเรอนขนใหม อยบรเวณใกลๆ เปนหลงๆ ไมมหลงคาคลม

2.2.3.3 เรอนคหบด เปนเรอนทสรางขนสาหรบผมฐานะ หรอมยศถาบรรดาศกด คอนขางมากเพราะลกษณะของเรอนนนจะมขนาดทใหญโต หรหรา เรอนหมจะประกอบไปดวย

1) เรอนนอน ซงเปนเรอนประธาน 2) เรอนลกๆทมขนาดยอมๆลงมา จะปลกดานตรงขามกบเรอนนอนและอยใน

ทศทางตรงกนขามกบเรอนประธาน 3) เรอนขวาง ใชเปนหอนงหรอหอกลางมฝา 3 ดาน ดานทตดกบชานเปด

โลงสาหรบพกผอน รบแขก รบประทานอาหาร เลยงพระ และใชจดงานตามประเพณ โกนจก ทาบญ แตงงาน เปนตน หอกลางนไมจาเปนตองอยตรงกลางบาน หรอจะอยกได

4)เรอนครว ซงจะอยทางดานหลงและขวางกบเรอนนอน ครวของเรอนคหบดมขนาด ใหญ ฝาใชเปนฝาขดแตะ หนาบนมชองเปดใชสาหรบระบายอากาศออกไป

5)หอนก พวกคหบดมฐานะจะมงานอดเรก คอ การเลยงนก เลยงปลากด เลยงบอน ดานขางของหอขวางมพนทเหลอกปลกเรอนทมขนาด 2 ชวงเสาไวแขวนกรงนกเลน

6)ชาน ชานนนมขนาดกวางมากเรอนบางหลงอาจนาเอาธรรมชาตเขามาเปนสวนประกอบของอาคาร ไดแก การปลกตนไมกลางชาน

2.2.3.4 ลกษณะของเรอนไทยภาคกลาง

1) เปนเรอนยกใตถนสง สงจากพนดนประมาณพนศรษะ รวมทงระเบยงและ

ชานกยกสง ดวย การยกใตถนสงนมระดบลด หลนกน พนระเบยงลดจากพนหองนอน 40เซนตเมตร

พนชานลดจากระเบยงอก 40 เซนตเมตรและปดดวยไมระแนงตเวนชองโปรง การลดระดบ พนทา

ใหไดประโยชนดงน คอ ชวยใหลมพดผานจากใตถนขนมาขางบน สามารถมองลงมายงใตถนชน

ลางได และใชระดบลด 40 เซนตเมตรไวเปนทนงหอยเทา

www.ssru.ac.th

22

2) หลงคาทรงจวสงชายคายนยาว หลงคาของเรอนไทยเปนแบบทรงมนลา ใชไม

ทาโครงและใชจาก แฝกหรอกระเบองดนเผาเปนวสดมงหลงคา วสดเหลานตองใชวธมงตามระดบ

องศาทสงชนมาก นาฝนจงจะไหลไดเรว ไมรว การทาหลงคา ทรงสงน มผลชวยบรรเทาความรอนท

จะถายเทลงมายงสวนลาง ทาใหทพกอาศยหลบนอนเยนสลาย สาหรบเรอนครวทวไปตรงสวนของ

หนา จวทง 2 ดาน ทาชองระบายอากาศ โดยใชไมตเวนชองหรอ ทาเปนรปรศมพระอาทตย เพอ

ถายเทควนไฟออกจากเรอนครวไดสะดวก ชายคากนสาดใหยนออกจากตวเรอนมาก เพอกนแดด

สองและฝนสาด

3) ชานกวาง โดยทวไปมปรมาณถงรอยละ 40 ของพนททงหมด ถารวมพนท

ของระเบยงเขาไปดวยจะมปรมาณถงรอยละ 60 พนทนเปนสวนอาศยภายนอก สวนทอาศยหลบ

นอนมฝา กนเปนหอง มเนอทเพยงรอยละ 40 ของพนททงหมด สาเหตทพนทอยอาศยภายนอกม

ปรมาณมาก เพราะดนฟาอากาศรอนอบอาวนนเอง

2.3 ขอมลเบองตนเกยวกบโฮมสเตย (Homestays) 2.3.1 ความหมายของโฮมสเตย

โฮมสเตย (Home Stay) การทองเทยวแหงประเทศไทยใหความหมายวา "ทพกสมผส วฒนธรรมชนบท " ซงหมายถง บานพกประเภทหนงทนกทองเทยวพกรวมกบเจาของบาน และม วตถประสงคทจะเรยนรวฒนธรรมและวถชวตของชาวบาน ซงเตมใจทจะถายทอดวฒนธรรม แลกเปลยน ความรซงกนและกน พรอมทงจดทพกและอาหารใหกบนกทองเทยว โดยไดรบคาตอบแทนตามความ เหมาะสม (นกรบ ระวงการณ, 2545)

สานกงานพฒนาการทองเทยว (2548) ไดใหคาจากดความของโฮมสเตยมาตรฐานไทยไววา โฮมสเตยมาตรฐานไทย หรอทพกสมผสวฒนธรรมชนบทมาตรฐานไทย หมายถง บานทอยในชมชน ชนบท ทมประชาชนในชมชนเปนเจาของ และเจาของบานหรอสมาชกในครอบครวอาศยอยประจา หรอ ใชชวตประจาวนอยในบานดงกลาว นอกจากนบานดงกลาวตองมความพรอมในการเปนโฮมสเตยกลาวคอ

1) เจาของบานและสมาชกในครอบครวตองถอวาการทาโฮมสเตยเปนเพยงรายได เสรมนอกเหนอรายไดจากอาชพหลกของครอบครวเทานน

2) มพนทใชสอยภายในบานเหลอและ ไมไดใชประโยชน สามารถนามาดดแปลงให นกทองเทยวเขาพกได

www.ssru.ac.th

23

3) นกทองเทยวตองเขาพกคางแรมในบานเดยวกบทเจาของบานอาศยอย โดยมโอกาสแลกเปลยนเรยนรวฒนธรรมและวถชวตระหวางกน

4) สมาชกในครอบครวตองมความยนดและเตมใจทจะรบนกทองเทยวใหเขามาพกคางแรมในบาน พรอมทงถายทอดวฒนธรรมอนดงามของทองถนนนแกนกทองเทยว

5) เจาของบานและสมาชกในครอบครว ใหความรวมมอกบชมชนในการจดการ โฮมสเตยเปนอยางด

6) บานนนควรเปนสมาชกของกลม ชมรม หรอสหกรณ ทรวมกนจดการโฮมสเตยของชมชนนน

จดมงหมายของสานกงานพฒนาการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา คอ ตองการใหโฮมสเตยมาตรฐานไทย คงความเปนเอกลกษณ และสามารถเชอมโยงกบกจกรรมอนทกอใหเกดรายไดของชมชน เชน สนคาหนงตาบล หนงผลตภณฑ (OTOP) เปนตน อกทงเพอใหโฮมสเตยเปนกจกรรมทเสรมรายไดเพมเตมจากอาชพหลกของชมชน โดยกอใหเกดประโยชนและสรางความเขมแขงใหกบชมชนอยางแทจรง

2.3.2 ประวตและทมาของโฮมสเตย

ประวตของโฮมสเตยในตางประเทศ มเชล แมคนลต (Michael Macnulty, 2544: 10) กลาวถงจดกาเนดของโฮมสเตยวา ใน

ทวปยโรปยคหลงสงครามโลกครงท 2 ผคนเรมแสวงหาความสงบสข และการพกผอนทเงยบสงบในพนทชนบทซงหางไกลจากชมชนเมองและความกดดนของสงครามทเพงผานพนมา อยางไรกตามในยคนน คนรารวยเทานนทสามารถเขาพกในโรงแรมทหรหรา ซงตงอยในชนบททมทวทศนงดงาม ดงนน

แนวความคดในการพกแรมกบเจาของบานในพนทชนบทและเพลดเพลนกบสภาพธรรมชาต เรมกอตวขนและไดรบความสนใจเปนอยางมากประเทศออสเตรยดประหนงวาจะเปนประเทศแรกในภมภาคยโรปทมการเทยวและพกแรมกบบานพกในฟารม (Farmhouse) ซงตงอยในชนบททหางไกล หลงจากนนประเทศอนๆ กเรมดาเนนการบาง อาท องกฤษ เยอรมน ไอรแลนด นบจากจดนนกไดเกดการเรยกชอทแตกตางกนออกไปไดแก ทพกพรอมอาหารเชา (Bed & Breakfast Houses : B&B) บานพกในฟารม (Farmhouse) เกสตเฮาส (Guesthouse) และโฮมสเตย (Home stay) ซงขนอยกบแตละประเทศ วฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณทแตกตางกนออกไป อยางไรกตาม ไมวาจะเรยกทพกประเภทนวาอยางไร ทพกทงหมดในประเภทนจะตองตงอยในชนบททหางออกไปจากเมองและจากแหลงชมชนทมประชากรหนาแนน ทงนการจดทาโฮมส

www.ssru.ac.th

24

เตยในประเทศไอรแลนดนน ถอวาผทมาพกเปนแขกของบานมใชนกทองเทยว (Be a guest, not just a tourist) ถงแมวาการพฒนาการทองเทยวโดยทวๆ ไป จะถอวาทพกประเภท โฮมสเตย หรอทพกพรอมอาหารเชา (B&B) เปนทพกทประหยด มราคาถก แตในความเปนจรงนน การพกโฮมสเตยผพกสามารถสมผสกบชวตความเปนอยของครอบครวเจาของบานและชมชนในพนทรวมทงวฒนธรรมและวถชวตทแตกตาง ความสงบเงยบ ตลอดจนกจกรรมเฉพาะทองถนซงชมชนมเวลาวางทจะเสนอสงเหลานใหกบผทมาพกได รวมทงความเปนมตรทมพรอมตลอดเวลา ซงสงตางๆ ทกลาวมานนกทองเทยวสามารถหาไดจากการพกโฮมสเตยเทานน ไมใชสามารถหาจากการพกแรมประเภทอนๆ ได ความนยมในทพกแรมประเภทนเรมเพมมากขนกลายเปนแนวความคดใหมในอตสาหกรรมการทองเทยว นนคอการทองเทยวชนบท (Rural Tourism)ในพนทชนบท นอกเหนอจากการพกโฮมสเตยแลว นกทองเทยวยงมความตองการประเภททพกแรมทแตกตางกนออกไปอก อนครอบคลมถง กระทอมหรอชาเลย ทนกทองเทยวสามารถประกอบอาหารไดเอง (Self-catering chalets & cottages) บานพกตากอากาศ (Rest house) บานพกในปา (Forest lodges) แคมปและคาราวาน (Camp & caravan) ซงขณะนไดรบความนยมเปนอยางมากและมสวนแบงตลาดทเพมขนเรอยๆ

ประวตของโฮมสเตยในประเทศไทย 1) ยคเรมตน ( ป พ.ศ. 2503-2525)กระจายอยในกลมนสต นกศกษา กลมออกคายอาสา

พฒนาชนบท ตองเรยนรวถชวต รบทราบปญหาในชนบทเพอนามาพฒนาสงคมตามอดมคต และกระจายอยในกลมนกทองเทยวชาวตางชาตทนยมทวรปา โดยเฉพาะในแถบภาคเหนอของประเทศไทยนกทองเทยวจะพกตามบานชาวเขาโดยจดพกนนจะขนอยกบเสนทางการเดนปา

2) ยคกลาง ( ป พ.ศ. 2526-2536)กลมนกทองเทยวชาวตางชาตทนยมทวรปาเรมไดรบความนยมมากขน การพกคางในรปแบบโฮมสเตยไดรบการพฒนารปแบบและกจกรรม โดยกระจายไปยงหมบานชาวเขาทกวางขวางมากขน ในระยะนมการทองเทยวในรปแบบทวรปาทมการจดโฮมสเตย เรมสรางปญหาสงคม อาท ปญหายาเสพตด ปญหาโสเภณ ปญหาการปลน ขโมย ปญหาการฆาชงทรพย

3) ยคตงแตป พ.ศ. 2537 - ปจจบนยคนเปนการเนนกระแสการพฒนาสงคมสงแวดลอม ดงนนจะพบไดวาการทองเทยวมแนวโนมทจะเปนการทองเทยวเชงอนรกษ ในระยะประมาณป พ.ศ. 2537-2539 ในกลมนกทองเทยวชาวไทยเรมมการทองเทยวในรปแบบโฮมสเตย โดยกลมนารองคอ กลมทเปนนกกจกรรมสงคมทงรนเกา และรนใหม เทาทสบคนพบวาพนททดาเนนการเรองโฮมสเตยกจะเปนพนททองคกรพฒนาเอกชนไทยเขาไปดาเนนการ เชน เกาะยาว จ.พงงา ( กลมประมงชายผง/อวนลาก อวนลน) หลงจากพนทเกาะยาว จ.พงงา ไดมพนทอนเพมขน อาท หมบาน

www.ssru.ac.th

25

ครวง จ.นครศรธรรมราช บานแมทา จ.เชยงใหม (กลมเกษตรทางเลอก)บานผใหญวบลย เชยเฉลม (เกษตรยงยน) ป พ.ศ. 2539 เปนตนมา ไดมการเคลอนไหวขนในกลมนกธรกจ ผประกอบการ ดานการทองเทยวโดยนาเสนอรปแบบ การทองเทยวผสมผสานระหวางการทองเทยวเชงนเวศแบบผจญภย (Adventure Ecotourism) และทพกแบบโฮมสเตยจากการทรฐบาลไดประกาศใหป พ.ศ. 2541-2542 เปนปทองเทยวไทย (Amazing Thailand) ทกหนวยงานของภาครฐมนโยบายสนบสนนกจกรรมทางการทองเทยว ทาใหเกดการจดการทองเทยวในแหลงชมชน และขยายกจกรรมโฮมสเตยเพมมากขน เชน หมบานวฒนธรรมผไทยบานโคกโกง อ.กฉนารายณ จ.กาฬสนธ บานทรงไทยปลายโพงพาง อ.อมพวา จ.สมทรสงคราม รวมทงพนทชนกลมนอย หมบานชาวเขากมการสนบสนนการจดกจกรรมโฮมสเตย ดวยเชนกน

2.3.3 นกทองเทยวโฮมสเตย จากความคดเหนของ มเชล แมคนลต (Michael Macnulty, 2544: 11-12) ปจจบน

อตสาหกรรมทองเทยวไดกลายเปนอตสาหกรรมทใหญทสดอตสาหกรรมหนงของโลกแลว จากสถตขอมลขององคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization) พบวามนกทองเทยวและนกเดนทางทวโลกเปนจานวนมากถง 650 ลานคน และกอใหเกดคาใชจายถง 35 ลานลานดอลลารสหรฐ ใน 230 ประเทศทวโลก อตสาหกรรมการทองเทยวไดรบสวนแบงรอยละ 11 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP) ของโลก กอใหเกดการจางงานเปนจานวนมากกวา 200 ลานคน คดเปนรอยละ 8ของงานทงหมดของโลก

2.3.3.1 ลกษณะของนกทองเทยวโฮมสเตย ถอเปนกลมหนงของตลาดการทองเทยวชนบทซงขณะนเปนสวนแบงตลาดทสาคญมาก นกทองเทยวโฮมสเตยเปนสวนหนงของนกทองเทยวระดบกลาง(Middle Ground) ซงมลกษณะแตกตางจากนกทองเทยวปรมาณ (Mass tourism) ซงสวนใหญสนใจแตเฉพาะทะเล แสงแดด และหาดทราย นกทองเทยวระดบกลาง มลกษณะเฉพาะดงน

1) เปนนกทองเทยวอสระ 2) มความตองการและความสนใจทหลากหลาย 3) มกาลงซอสง 4) เปนนกศกษาหรอนกเรยนรหาประสบการณ

www.ssru.ac.th

26

ตลาดนกทองเทยวระดบกลาง ไดแก 1) นกทองเทยวภายในประเทศ 2) นกทองเทยวของประเทศเพอนบาน 3) นกทองเทยวระยะไกล

2.3.3.2 ความตองการของนกทองเทยวโฮมสเตย ทงนไมวาจะเปนนกทองเทยวประเภทใดหรอระดบใด มกฎสากลเกยวกบความตองการของนกทองเทยวหรอ ความตองการพนฐาน 10 ประการของนกทองเทยว ตามท องคการการทองเทยวโลก (WTO) และการทองเทยวแหงประเทศไทยแนะนาดงน

1) เตยงนอนทสบายในราคาสมเหตสมผล 2) หองนาและสวมทสะอาด 3) อาหารพนบานงายๆ แตปรงมาอยางด 4) ทวทศนและธรรมชาตของชนบททสวยงาม 5) ประวตและวฒนธรรมของทองถน 6) กจกรรมการทองเทยวในพนทชนบท อาท เดนปา ตกปลา ขมา ปนเขา

ขจกรยาน 7) รานคาทวไปและรานจาหนายสนคาของทระลก 8) ความบนเทง อาท ดนตร การเตนรา การละเลนพนบาน และการแสดง

ตางๆ 9) ความปลอดภยของนกทองเทยว 10) ความเปนมตรและรอยยมเจาของบาน

2.3.3.3 เหตผลทนกทองเทยวเลอกพกโฮมสเตย 1) นกทองเทยวรสกไดใกลชดและไดสมผสกบธรรมชาตทสวยงาม 2) นกทองเทยวมโอกาสทจะพบปะกบชมชนทองถนและแลกเปลยน

เรยนรวฒนธรรมทแตกตาง 3) โฮมสเตยมราคาถกกวาการพกในโรงแรม

2.3.3.4 สทธและขอพงปฏบตของนกทองเทยวไว องคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization, 2003) ยงไดใหขอแนะนาสาหรบสทธและขอพงปฏบตของนกทองเทยวไวดงน

www.ssru.ac.th

27

1) สทธของนกทองเทยว (1) นกทองเทยวมสทธทจะเลอกพกได (2) นกทองเทยวมสทธจะเขาออกทพกตลอดชวงระยะเวลาทมสทธพก (3) ไดรบความปลอดภยของทรยพสมบต (4) ไดรบความปลอดภยของตนเอง

2) ขอพงปฏบตของนกทองเทยว (1) ชาระคาทพก อาหาร และบรการทไดรบตามทไดตกลงกนไว (2) ชาระคาใชจายเองเมอเกดอบตเหต (3) ใหความเคารพประเพณ วฒนธรรมของชมชนทเขาไปทองเทยว

โดยการแตงกายใหสภาพ และไมกอประพฤตกรรมทไมเหมาะสม

2.3.4 มาตรฐานของโฮมสเตย นกรบ ระวงการณ และคณะ (2547) ไดกลาวถงคณลกษณะทพกสมผสวฒนธรรมชนบท

ทเหมาะสมวานาจะมองคประกอบหรอมาตรฐาน 7 ดาน โดยในแตละดานมรายละเอยดดงน 2.3.4.1 ดานทพก ประกอบดวย

1) โครงสรางบานพกมความมนคง 2) บานพกมอากาศถายเทไดสะดวกและแสงสวางสองเขาไมมกลนอบ มหลงคา

ทสามารถกนนาฝนได 3) มเตยงนอนทสบาย 4) มหองอาบนาและสวมทสะอาด 5) มการเปลยนผาปทนอนและอปกรณสาหรบนอนทกครง เมอนกทองเทยวเขา

พก 6) มการกาจดแมลงทเปนอนตรายตอสขภาพอยเสมอ 7) มการดแลสภาพแวดลอมของบานพกอยเสมอ

2.3.4.2 ดานกจกรรมการทองเทยวในพนท ประกอบดวย 1) มกจกรรมการทองเทยว เชน เดนปา ตกปลา ขมา ปนเขา ขจกรยาน ฯลฯ 2) มกจกรรมฝกหดศลปหตถกรรมพนบาน เชน ทอผา จกสาน 3) มกจกรรมตอนรบตามประเพณของทองถน เชน บายศรสขวญ 4) มกจกรรมบนเทง เชน ดนตร การเตนรา การแสดงพนบาน 5) มกจกรรมการทองเทยวทไมทาลายสงแวดลอม

www.ssru.ac.th

28

2.3.4.3 ดานความปลอดภยของนกทองเทยว ประกอบดวย 1) มการจดเวรยามดแลความปลอดภย 2) มเครองมอและวธการสอสารกบเจาหนาทเมอเกดเหตราย 3) มเครองมอตลอดจนการเคลอนยายทเหมาะสม กรณนกทองเทยวเจบปวย 4) มการตกเตอนนกทองเทยวเรองการเกบรกษาทรพยสน 5) มการดแลและซอมแซมลอคตาง ๆ ในทพกเพอความปลอดภยอยเสมอ

2.3.4.4 ดานการบรหารจดการและบรการ ประกอบดวย 1) มการรวมกลมของชาวบาน จดการในรปของชมรม สหกรณ หรอกลม

ชาวบาน 2) มคณะกรรมการบรหารโครงการเปนรปธรรม 3) มการกาหนดขอปฏบตสาหรบนกทองเทยว เพอมใหเกดปญหาทขดตอ

วฒนธรรม จารตประเพณ และความเชอของชมชน 4) มระบบการจองลวงหนาและลงทะเบยนเพอทราบขอมลเกยวกบ

นกทองเทยว 5) มรายละเอยดเกยวกบคาธรรมเนยมและบรการตาง ๆ ใหนกทองเทยวทราบ

ชดเจน 6) มขอมลกจกรรมทองเทยวอยางละเอยดใหนกทองเทยวเลอก 7) ชมชนไมมงหวงจะสรางรายไดจากโฮมสเตยอยางเดยว และตองไมม

ผลกระทบตออาชพดงเดมของชมชน 8) มผนาเทยวหรอมคคเทศกทเปนเยาวชนทองถน

2.3.4.5 ดานสภาพแวดลอม ประกอบดวย 1) มแหลงโบราณคด โบราณสถาน ประวตศาสตร 2) มแหลงทองเทยวทางธรรมชาต 3) มการดแลรกษาสภาพแวดลอมอยเสมอ 4) มสถานพยาบาล ไปรษณย ธนาคารอยไมไกลเกนไป 5) พนทหลกยงคงสภาพเดมของชมชนทองถน รกษาวฒนธรรมและประเพณ

เกาแก

www.ssru.ac.th

29

2.3.4.6 ดานมลคาเพม ประกอบดวย 1) มรานขายของทระลก 2) มผลตภณฑทผลตโดยชาวบานและใชวตถดบในทองถนผลต 3) มโอกาสไดเผยแพรวฒนธรรมของชมชน 4) มโอกาสพฒนาศกยภาพของบคลากรในชมชน ในดานการใหบรการท

ประทบใจ 2.3.4.7 ดานสงเสรมการตลาดและการประชาสมพนธ ประกอบดวย

1) มคมอการทองเทยวเปนของตนเอง 2) ม เวบไซด (Website) เผยแพรขอมลการทองเทยว 3) มรายชออยในคมอการทองเทยวโฮมสเตยของกระทรวงฯ 4) มแผนทแสดงทพกและเสนทางไปยงแหลงทองเทยว 5) มตารางกจกรรมทหลากหลายใหเลอก

สานกงานพฒนาการทองเทยวไดสรางกรอบมาตรฐานของโฮมสเตยขนโดยเรยกวาเปนกรอบดชนชวดคณภาพมาตรฐานทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Home stay) ไวโดยประกอบไปดวยตวชวด 6ดาน ไดแก ดานทพก ดานอาหารและโภชนาการ ดานความปลอดภย ดานการจดการ ดานกจกรรมทองเทยว ดานสภาพแวดลอม ดานมลคาเพม และดานการสงเสรมการตลาด โดยแตละขอมการกาหนดรายละเอยดทโฮมสเตยควรปฏบตเอาไว (ดในภาคผนวก ข) โดยรายละเอยดของดชนในสวนทเกยวกบการจดการ จะเนนการจดการทเกดจากการรวมมอของกลมชาวบาน

การทองเทยวแหงประเทศไทย และ องคการการทองเทยวโลก (World Tourism Organization, 2003) ไดแนะนามาตรฐานขนตาของโฮมสเตย (Home Stay Minimum Standards)โดยเสนอแนะเกยวกบการรกษาบานพกใหสะอาด มการจดสรรพนทสาหรบนอนของนกทองเทยวอยางเปนสดสวน และควรประกอบดวยเครองนอนทสะอาด มความปลอดภยในการพกอาศย หองนาในบานจะเปนแบบไทยหรอตะวนตกกได แตควรปกระเบองและทาความสะอาดอยางนอยวนละ 1 ครง มหองครวทสะอาดแยกเปนสดสวน และมพนทสาหรบพกผอนและรบประทานอาหารภายในบานนอกจากนยงได เสนอรายการตรวจสอบประจาวนสาหรบเตรยมความพรอมของ โฮมสเตยทเจาของบานควรทาดวย

2.4 แนวคดทางดานอตลกษณ สาหรบแนวคดดานอตลกษณ จะศกษาถงแนวคดของ ปจเจกนยม (Individualism)

2.4.1 ปจเจกสภาพในสงคมวทยา (Individualism in Sociology)

www.ssru.ac.th

30

แนวคดตางๆ ทแพรหลายและไดรบอทธพลปจเจกนยม (Individualism) อยในปลาย

ศตวรรษท 19 ไมวาจะเปนเสรนยมทางเศรษฐกจ หรอปรชญาการเมอง เสรนยมมกจะวเคราะห

พฤตกรรมของปจเจกบคคล ทาใหดเหมอนวาปจเจกบคคลมมากอนและสามารถแยกออกไดจาก

สงคม ขณะทผบกเบกสาขาสงคมวทยาอยาง August Comte และ Emile Durkheim ซงอยภายใตรม

เงาของปรชญาปฏฐานนยม (Positivism) ทเนนความสาคญตอสงคม และตางปฏเสธแนวคดทเหนวา

ปจเจกบคคลเปนอสระ ดงนน พฤตกรรมของมนษยจงถกศกษาในฐานะเปนปรากฏการณของสงคม

(Social Phenomenal)

ทางดาน Karl Marx ตนตอของแนวคดททรงอทธพลอกสายหนงในสงคมวทยา คอ ทฤษฎความขดแยง (Conflict Theory) และแนวทางการศกษาตามกระแสวพากษ ( Critical Stream) เปนอกผหนงทใหความสาคญกบการกาหนดโครงสราง ( Structure) มากกวาปจเจก หรอผกระทาการ (Agency) เขาเชอวาแนวคดเรองชนชน (Class) จะเปนตวเชอมโยงปจเจกเขากบโครงสราง และเปนสงกาหนดอตลกษณ (Identity) ของปจเจก รวมถงความคดทวามนษยจะกลายเปนผกระทาการทมความหมายเพยงพอเมอเขาตระหนกถงอตลกษณทางชนชนของตนเอง (Class Consciousness)

ขณะทคตรงขามของ Marx อยาง Max Weber กลบใหความสาคญตอปจเจกบคคล โดยเขาเชอวาสงคมวทยาเปนศาสตรทศกษาพฤตกรรมมนษยจากมมมองและความเขาใจของผกระทา อยางไรกตาม หนวยการวเคราะหในผลงานตางๆ ของ Weber กลบเปนระดบกลม (Collective) เสมอ หาไดใชปจเจกบคคลเปนหลกแตอยางใด

จะเหนไดวาเหลานกคดขางตนไมวาจะเปน August Comte ทไดรบการยกยองวาเปนบดาของสงคมวทยา Emile Durkheim, Karl Marx และ Max Weber สามเสาหลกของสงคมวทยา ตางใหความสาคญของปจเจกสภาพนระดบทตา แตกลบเนนไปทโครงสรางหรอกลมทางสงคม แตกใชวาจะไมมนกสงคมวทยาทสนใจตอปจเจกสภาพเลย ขอยกเวนแรก คอ Georg Simmel ทเหนวาสงคมไมไดเปนอสระจากปจเจกบคคล เขาเหนวาการรวมกลมเกดขนในปฏสมพนธระหวางบคคล (Personal Interaction) แตการรวมกลมนนมกเปนผลใหคนนาออกมาซงคณสมบตทมคณภาพตา สวนสงทดจะถกสงวนรกษาไวเพอใหเปนคณสมบตเฉพาะตน นอกจากนในขอยกเวนประการตอมาไดแกนกคดในสายตระกลปฏสมพนธเชงสญลกษณ (Symbolic Interaction Theory) และแนวคดหลงสมยใหม (Postmodern)

www.ssru.ac.th

31

2.4.2 ตวตน : ปจเจกสภาพในปฏสมพนธเชงสญลกษณ ( Self in Symbolic Interaction Theory)

นกคดสายทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ ( Symbolic Interaction Theory) แมวาจะใหนาหนกเปนอนมากตอปจเจกบคคลในฐานะประธาน ( Subject) หรอผกระทาการ ( Agency) แตกเหนวา อตลกษณ คอ สงทเกดขนในกระบวนการปฏสมพนธทางสงคม ( Social Interaction Process) Charles Cooley เชอวาสงคมและปจเจกบคคลเปนปรากฏการณทไมสามารถแยกออกจากกนได สงคมเกดจากการผสมผสานของตวตนเชงจต (Mental Selves) ของหลายๆ คนทมปฏสมพนธตอกน ความรสกเกยวกบตวเราเองพฒนาขนจากปฏกรยาของเราตอความคดเหนของผอนเกยวกบตวเรา Cooley เรยกตวตนทเกดจากกระบวนการนวา ตวตนในกระจกเงา ( The Looking Glass Self) ซงประกอบดวยภาพลกษณของเราทเรามตอตนเอง และจนตนาการเกยวกบความคดของผอนตอภาพลกษณนน รวมถงปฏกรยาและความรสกของเราทมตอจนตนาการดงกลาว ทงหมดนหลอมรวมกนกอเปนความรสกทมตอตนเอง เชน ความภาคภมใจ ความรสกตาตอยดอยคา และจากการใหความสาคญตอปฏสมพนธนเองทาใหกลมทางสงคมเปนประเดนทสาคญของการศกษา

ทางดานนกคดคนสาคญอกคนหนงของทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ คอ George Herbert Mead ไดทาการศกษาพฒนาการทความรสกเกยวกบตวตน ทคอยๆ กอรางสรางตนจากกระบวนการปฏสมพนธ โดยเขาชใหเหนวากลไกสาคญตอการสรางตวตน คอ การเรยนรทจะสวมบทบาท (Role Taking) ของผอน และหวใจสาคญของการเรยนรน คอ ภาษา ซงเปนชองทางการถายทอดระบบสญลกษณและกฎเกณฑรวมของสงคม ซงเมอมองถงจดนอาจดราวกบวาสงคมไดแสดงบทบาทครบงาและสรางตวตนของปจเจกบคคล ดงนน Mead ไดพยายามรกษาอสรภาพของปจเจก ดวยการเสนอแนวคดวาตวตนนมสองดานทปะทะสงสรรคกนอยตลอดเวลา ดานหนง คอ “me” ซงเปนตวตนทเกดจากความเหนและปฏสมพนธกบผอน และ “I” ซงเปนตวตนตามลกษณะเฉพาะของเราเอง โดยทง me และ I ตางกสมพนธกบสงแวดลอมภายนอกตวเราทงค เพยงแต me เปนผลจากการประเมนและซมซบจากทรรศนะของผอน สวน I เปนคาตอบและความพยายามทจะประสาน me ทหลากหลายเขาดวยกน และถอเปนศกยภาพของความคดสรางสรรค

ขณะท Erving Goffman กไดจาแนกแยกแยะความแตกตางระหวางอตลกษณสวนบคคลกบอตลกษณทางสงคม โดยเขาไดนยามความคดหรอความรสกทปจเจกมตอตนเองวา Ego Identity สวนภาพของปจเจกในสายตาของคนอนในฐานะทเปนบคคลทมเอกลกษณเฉพาะตว เขาเรยกวา Personal Identity

จะเหนไดวา ปจเจกสภาพในทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณมไดเปนภาพททความตอเนองเปนอนหนงอนเดยว บางสวนแยกจากกนเดดขาด แตกมไมนอยทมการซอนทบกนของ

www.ssru.ac.th

32

บทบาท ทงนเนองจากตวตนของคนเรานน ประกอบดวยภาพลกษณของเราทเรามตอตนเอง [นนคอ “I” หรอ Ego Identity] และจนตนาการเกยวกบความคดของผอนตอภาพลกษณนน [นนคอ “me” หรอ Personal Identity] กลาวโดยสรปไดวา ตวตน ( Self) ในทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ เปนเงาสะทอนปจเจกสภาพทมขนาดเลก หรออยเบองหลงสภาพของปจเจกบคคลทปรากฏอยเบองหนาในฐานะอตลกษณทปรากฏตว และแสดงตน ตอสาธารณะของปจเจกบคคล

2.4.3 อตลกษณ : ปจเจกสภาพในแนวคดหลงสมยใหม (Identity in Postmodern)

ในปจจบนการมองภาพของสงคมดวยกรอบแนวคดทฤษฎกระแสหลก ไดถกทาทายดวยกลมความคดททรงพลง แปลกใหม กาวหนา และทาทายมหาอรรถาธบาย (Grand Narrative) ตางๆ ทครอบงาสงคมของบรรดาทฤษฎดงกลาว แนวคดทวาน คอ แนวคดหลงสมยใหม (Postmodern)ซงเราอาจสรปลกษณะเดนของแนวคดน ไดดงน

1) การตงขอสงสยกบเหตผลในฐานะเปนเครองมอทชวยใหเขาถงความเปนจรง 2) การเปลยนแปลงฐานะและความสมพนธระหวางผศกษากบผถกศกษา นนคอ ญาณ

วทยา (Epistemology) ทวาดวยการเขาถงความจรง 3) การเปลยนแปลงฐานะของทฤษฎทถกมองวาเปนสงครอบงาปญญาของมนษย และ

สมควรทจะปฏเสธมนเสย จากลกษณะเดนดงกลาวของแนวคดหลงทนสมย สรางผลกระทบตอการมองปจเจก

สภาพ ในฐานะของอตลกษณ ( Identity) เปนอยางมาก เนองจากการวจารณแนวคดสารตถะนยม (Essentialism) ทพยายามแสวงหาคาตอบสดทายใหแกคาถามตางๆ โดยเสนอคณสมบตบางอยางทเปนพนฐานของธรรมชาตและพฤตกรรมมนษย และยนอยบนหลกของเหตผล ยอมทาใหเกดการไรซงสารตถะอนเปนสากลของปจเจกภาพ ดงนน แทนทปจเจกภาพจะเปนทมาของความหมายและประสบการณ ทมความสมบรณในตวเอง แนวคดนกลบเหนวาแนวคดปจเจกภาพดงกลาว เปนเพยงผลกระทบ ( Effect) ของชดวาทกรรมตางๆ บทบาทของตวตนแบบตางๆ ทวาทกรรมหยบยนใหเปลยนแปลงไปตามสถานการณ ดงนน สงทเปนตวตนของเราจงมอยในเฉพาะสถานการณเทานน

จากทกลาวมาในขางตน อาจกลาวไดวาแนวคดหลงทนสมยเชอวา ความเปนปจเจกถกเนนในฐานะทเปนกระบวนการทางสงคมของการสรางอตลกษณ มากกวาทจะเปนแกนแกนของคณสมบตบางอยางทมลกษณะตายตว

ความเปนตวตนมลกษณะคลายเหรยญทมสองดานซอนทบกนอย วาทกรรมจะสรางภาพตวแทน (Representative) ของตวเรา เชน การเปนหญง/ชาย ความเปนไทย/เทศ ฯลฯ อตลกษณเหลานจะหลอหลอมและยดเยยดตาแหนงแหงททางสงคม และการนตประสบการณความเปนตวเรา

www.ssru.ac.th

33

ในแงมมตางๆ ให ทงน คณสมบตทสาคญทสดของความเปนตวเราในกระบวนการน คอ การโยกยายตาแหนงแหงท ( Dislocation) นนคอการไมอาจถกตรงตดกบคณสมบตบางอยางทตายตวหยดนง ซงหมายถงกระบวนการทปจเจกตอรอง ตงคาถาม หรอปฏเสธตาแหนงทางสงคมทถกยดเยยดมาให และแนนอนวาอตลกษณกบปจเจกภาพในแนวคดหลงสมยใหมนไมสามารถทจะซอนทบกนไดอยางสนท

2.4.4 ตวตน กบอตลกษณ : ภาพตางทางแนวคด (Differentiation of Self & Identity)

จะเหนไดวาปจเจกสภาพในแนวคดทงสองแนว คอ ทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ (Symbolic Interaction Theory) และแนวคดหลงสมยใหม ( Postmodern) มความแตกตางกนในประเดนของแนวคดทแตกตางกนอยพอสมควร โดยเฉพาะประเดนความตองการองคประธาน (Subject) ของทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ ขณะทแนวคดหลงสมยใหมกลบหนหลงใหองคประธาน และความเชอทวาปจเจกภาพจะทเปนทมาของความหมายและประสบการณ และมความสมบรณในตวเอง ลวนเปนเพยงภาพลวงตาทเกดจากผลกระทบของชดวาทกรรมตางๆ เทานนเอง

นอกจากน ในทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ เชอวาตวตน (Self) ทมทงแบบทเกดจากความเหนและปฏสมพนธกบผอน และแบบทเปนตวตนจรงแทของเรา ถอเปนเงาสะทอนปจเจกสภาพทมขนาดเลก ทอยเบองหลงสภาพของปจเจกบคคลทปรากฏอยเบองหนาในฐานะอตลกษณทปรากฏตวและแสดงตนตอสาธารณะของปจเจกบคคล สวนแนวคดหลงสมยใหม เชอวาอตลกษณ มความไหลเลอนมากกวาทจะเปนผลผลตสาเรจรปจากวาทกรรม และไมสามารถซอนทบกบปจเจกภาพไดอยางสนทแนน

ในการศกษาถงเรองอตลกษณนน ไมเพยงแตจากดเฉพาะงานสถาปตยกรรมเพยง

อยางเดยว เรองอตลกษณยงสามารถบอกถงความเปนตวตนในดานตาง ๆ ไมวาจะเปนเรองวถ

ชวต ความเปนอย สงคมและวฒนธรรมตาง ๆ อยางเชนในงานวจยของ เกศสรนทร แพทอง

,2546 ไดศกษาถงอตลกษณสาคญของชาวมอญพระประแดง การรกษา ปรบเปลยน และการ

ดารงไวซงอตลกษณของชาวมอญ ใชกลมเปาหมายเปนชาวบานจานวน 21 คน ใชวธการศกษา

เชงคณภาพ มการเกบขอมลแบบสมภาษณเจาะลก ผลการวจยสามารถสรปไดดงน

1) อตลกษณทวไปจะประกอบดวย อตลกษณทางสงคมและอตลกษณวฒนธรรม

โดยมสงบงชความเปนชาวมอญ คอ ประเพณ ภาษาและการแตงกาย

2) อตลกษณทสาคญคออตลกษณดานประเพณ อตลกษณดานการทาบญและอต

ลกษณดานภาษา

www.ssru.ac.th

34

3) การปรบเปลยนอตลกษณ พบวา อาหาร ทอยอาศย การแตงกายและอน ๆ มการ

เปลยนไปเกอบหมด

4) วธการดารงรกษามทงวธแบบนามธรรมและรปธรรม รวมถงสรางความเขาใจใน

กลมชาวบานและครอบครว

www.ssru.ac.th

35

บทท 3

การเกบและวเคราะหขอมล

การวจยนเปนการวจยเพอคนหา อตลกษณของงานสถาปตยกรรมทเปนภมปญญาพนถนในพนทจงหวดสมทรสงคราม ซงเปนงานวจยเพอพฒนาพนท ดงนนจะใชวธการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) และแบบการจดสนทนากลมของผประกอบการ (Focus Group Discussion) โดยอาศยวธการศกษาเชงคณภาพ (Qualitative Research Method)

3.1 การก าหนดกลมประชากร กลมประชากรของการวจยครงนใชจ านวนโฮมสเตย (หลงคาเรอน) ในพนท โดยก าหนด

ขอบเขตการศกษาครอบคลมพนททงหมด 3 อ าเภอ ประมาณ 60 หลง1 ขนาดของกลมตวอยางจงใชวธการเกบจ านวนของกลมเปาหมายใหมากทสด โดยวธการส ารวจ ( Survey Research) ซงจ านวนของกลมตวอยางทเกบได จงเปรยบเสมอนเปนตวแทนของกลมโฮมสเตยทงจงหวด ส าหรบเกณฑในการเลอกกลมเปาหมายจะไมมการไมมการก าหนดเงอนไขของกลมเปาหมาย เพราะตองการขอมลจากสภาพความเปนจรงของชมชนและผประกอบการ

ในการเกบขอมลจากกลมเปาหมายจะใชวธดงตอไปน 3.1.1 โดยการเกบขอมลทางกายภาพของสภาพอาคารและสถานท 3.1.2 โดยวธการสมภาษณ (Interview) เจาของบานซงเปนการศกษาวจยเชงคณภาพ

3.2 เครองมอทใชในการวจย ในการวจยเชงคณภาพจะใชการเกบขอมลจากการส ารวจและแบบสมภาษณแบบม

โครงสราง

1 จากการตรวจสอบจ านวนของโฮมสเตยภายในจงหวด ไมมฐานขอมลทจะระบจ านวนไดอยางแนชดเพราะบาง

แหงไมไดขนทะเบยนและบางแหงเปนรสอรทแตใชชอโฮมสเตย

www.ssru.ac.th

36

3.2.1 เครองมอทใชส ารวจ จะเปนเครองมอทส ารวจและรวบรวมรายชอโฮมสเตย พนททง 3 อ าเภอ ภายในจงหวดสมทรสงคราม จะใชการหาต าแหนงจากเอกสารทองเทยว เวปไซด ค าแนะน าจากชาวบาน โดยจะเกบขอมลทางดานชอโฮมสเตย ชอประธานหรอกรรมการ หมายเลขโทรศพท ทตง แผนทการเดนทาง ลกษณะทางสถาปตยกรรมทงภายในและภายนอก สภาพแวดลอมโดยรอบ ฯลฯ

3.2.2 เครองมอในการสมภาษณแบบมโครงสราง ส าหรบรายละเอยดในการสมภาษณเจาของบาน จะแบงประเดนในการสมภาษณออกเปน 7 ประการดงน

3.2.2.1 ประวตสวนตว 3.2.2.2 ประวตความเปนมาและลกษณะทางกายภาพของอาคาร 3.2.2.3 เหตผลในการเขาสการประกอบธรกจโฮมสเตย 3.2.2.4 ลกษณะการจดหองและจ านวนลกคาทรองรบ 3.2.2.5 การปรบปรงและตอเตมอาคาร 3.2.2.6 ความเขาใจและทศนคตในสถาปตยกรรมพนถน 3.2.2.7 ปญหาและอปสรรค

3.3 การเกบรวบรวมขอมล ขอมลจากการส ารวจโฮมสเตยทง 60 แหง แบงพนทการเกบขอมลในสวนของเขตอ าเภอ

บางคนท จ านวน 23 แหง เขตอ าเภอเมอง 21 แหงและเขตอ าเภออมพวา 16 แหง มรายละเอยดของพนทดงตอไปน

www.ssru.ac.th

37

ภาพท 3.1 ขอบเขตของพนทอ าเภอภายในจงหวดสมทรสงคราม

3.3.1 อ าเภอบางคนท ตารางท 3.1 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ บางคนท

ล าดบ เจาของ ชอโฮมสเตย ลกษณะเรอน 1 คณบญเลศ มโนเวชพนธ บานสวนมโนเวช

พนธ เรอนไทยดดแปลง

2 คณณรงค พลละมย เรอนไทยโฮมสเตย เรอนไทยดดแปลง

3 คณรงรช ชวงสวรรณ เรอนบษบา เรอนพนบาน

4 คณสมบรณ จนทรพภพ ปลายคลองไทรโฮมสเตย

เรอนพนบาน

5 คณทรงยศ แสงตะวน บานสวนแสงตะวนโฮมสเตย

เรอนไทยดดแปลง

6 อาจารยวรรษชล พงอ านวย เรอนสารภ เรอนสมยใหม

7 คณล าใย ไชยกจ บานสวนทรายทอง เรอนสมยใหม

8 คณนวลจนทร กรณสข บานนวลจนทร เรอนสมยใหม

www.ssru.ac.th

38

ตารางท 3.1 (ตอ)

ล าดบ เจาของ ชอโฮมสเตย ลกษณะเรอน

9 คณสวล วงศาโรจน ปตากลม โฮมสเตย เรอนสมยใหม

10 คณอนนต คงศร บานชดชล เรอนสมยใหม

11 คณปญญา อดมสวสด บานสวนพวงทอง เรอนไทยดดแปลง

12 คณวไล ยงวฒนา บานสวนคณยาย เรอนไทยดดแปลง

13 - บานสวนสขเจรญ เรอนสมยใหม

14 ก านนหวล ก านนหวล โฮมสเตย เรอนไทยดดแปลง

15 คณสมสทธ มหาตมวด บางคนทโฮมสเตย

16 - บานกสมา

17 - บานสวนสองคร

18 คณพยค รามวาทน บานสวนสอยดาว

19 - บานสวนสขเจรญ

20 คณทรงยศ แสงตะวน บานสวนแสงตะวน

21 คณภาณวฒน สายสนท บานสายสนท

22 - อดม โฮมสเตย

23 คณภรมย ประดษฐาน บานหยกโฮมสเตย

www.ssru.ac.th

39

ตารางท 3.2 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ เมอง

ล าดบ เจาของ ชอโฮมสเตย ลกษณะเรอน 24 คณสาวตร ทพยโสตญาน บานสาวตร เรอนไทยดงเดม 25 คณวนดา ศกดสกลพรเลศ บานพกครวแมอไร เรอนสมยใหม

26 คณถรดา เอกแกวน าชย บานรมคลอง โฮมสเตย

เรอนไทยดดแปลง

27 คณวณา ศรอวม บานสวนทนาย เรอนสมยใหม

28 คณประวทย บญทรง บานสวนรก เรอนสมยใหม

29 คณโอ เดอะรเจนทแมกลอง เรอนอนรกษ 30 คณนางเกลย ปานมา - เรอนพนบาน

31 คณนางแนบ ปานมา - เรอนไทยดงเดม 32 คณบญสง ยศวปาน - เรอนไทยดงเดม 33 คณไกล เมองรมย - เรอนไทยดงเดม 34 คณสมพงษ เมองรมย - เรอนพนบาน 35 คณสนทร ยศวปาน - เรอนพนบาน 36 คณประภา บญพด - เรอนสมยใหม 37 คณอรณ กลนทอง - เรอนพนบาน 38 คณอารมณ ประสพแสง - เรอนสมยใหม 39 คณทองด มาประกอบ - เรอนไทยดดแปลง 40 คณภมร สระคง - เรอนไทยดดแปลง 41 คณอาร พมเทยน ธรเนตร โฮมสเตย เรอนพนบาน 42 คณนนทพร กลนมาล กงแมน าโฮมสเตย 43 คณเทพ นาคะศร คงรบลม โฮมสเตย

44 คณสวฒน สงหจนทร ดาวทองโฮมสเตย

www.ssru.ac.th

40

ตารางท 3.3 โฮมสเตยในเขตอ าเภอ อมพวา

ล าดบ เจาของ ชอโฮมสเตย ลกษณะเรอน 45 คณทองหยบ แกวนลกล บานหวหาด เรอนสมยใหม 46 คณ ณฐวฒ บญพด บานทรงไทยปลาย

โพงพาง เรอนไทยดดแปลง

47 คณสวฒน สงหจนทร บานดาวทอง โฮมสเตย

เรอนสมยใหม

48 คณลขต สงหจนทร บานสปราณ เรอนสมยใหม 49 คณเพญศร เรองขจร บานคณยายสายน า

50 คณนพมาศ ออนเคราะห บานทรพยเกษม เรอนสมยใหม

51 คณปญจา วงศร บษบงโฮมสเตย

52 คณบญสม ธรเลศรตน บานกามเทพ เรอนสมยใหม

53 คณขนษฐา บานมวงไม เรอนแถว 54 คณทบทม สมสกล บานกวางทอง โฮมส

เตย เรอนพนบาน

55 คณนพมาศ ออนเคราะห บานทรพยเกษม เรอนไทยดงเดม 56 คณชยยนต อยศร บานดาหลา เรอนพนบาน 57 คณทบทม สมสกล บานกวางทอง โฮมส

เตย เรอนไทยดงเดม

58 คณธรยทธ พฤษหตถพงษ บานแมอารมย เรอนไทยดดแปลง 59 คณหนอย บานบษผา เรอนแถว 60 คณพรนธ รตนพงศธระ ผใหญชงคโฮมสเตย เรอนไทยดดแปลง

3.4 การวเคราะหขอมล

3.4.1 วเคราะหขอมลเชงคณภาพ โดยวเคราะหขอมลทไดจากการส ารวจ, การสมภาษณ, แบบสอบถาม และขอมลทตยภมตางๆ โดยใชการพรรณนาเชงวเคราะหเพอใหไดค าตอบตาม วตถประสงค และสมมตฐาน

3.4.2 การวเคราะหขอมลเชงสถต โดยน าขอมลทไดมาจากการส ารวจ, การสมภาษณ, แบบสอบถาม และขอมลทตยภมตางๆ มาวเคราะหในเชงสถต โดยอาศยโปรแกรมคอมพวเตอร SPSS ชวยในการวเคราะหขอมล

www.ssru.ac.th

41

จากวธวจยทกลาวมาสามารถแสดงไดดงแผนภมท 3.2 โดยเรมตงแตการก าหนดหวขอใน การศกษา ส ารวจขอมลพนฐานและศกษาทฤษฎ แนวความคดและงานวจยทเกยวของ และตง วตถประสงคใจการศกษา ก าหนดขอบเขตการศกษา ตงสมมตฐาน แลวจงท าการ สรางเครงอมอในการเกบรวบรวมขอมล ทดสอบการเกบขอมล เกบรวบรวมขอมล แลวจงวเคราะหขอมล และสรปผล

การน าไปสการคนหารปแบบสถาปตยกรรมพนถนของพนทจงหวดสมทรสงครามนน จะ

ใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพโดยเรมตนจากการใชวธการส ารวจอาคารทพกแบบโฮมสเตยใน

จงหวดทง 3 อ าเภอ จ านวน 60 แหง (ไมรวมกลมรสอรท และกลมโรงแรม) ทงจากภาคเอกสารและ

สภาพพนทจรง รวมถงการท าการเกบขอมลแบบสมภาษณจากผประกอบการ และการสงเกตแบบม

สวนรวม เพอสบถงประวตความเปนมาของอาคารและเหตผลในการปรบเปลยนอาคาร เมอได

กลมเปาหมายครบจะท าการคดแยกและจดกลมของโฮมสเตยตามลกษณะทางกายภาพของอาคาร

จากนนจะท าประชมกลมยอย (Focus Group Discussion) โดยเชญผประกอบการ จ านวน 8 ทาน

เพอหาขอสรปในการวจย

ในการวจยนจะใชแบบสมภาษณและตวอยางภาพ ในการเกบรวบรวมขอมล ระหวางการ

สมภาษณจะมการเกบขอมลดวยการจดบนทก ถายภาพนงทงภายในและภายนอกรวมถงการ

บนทกเสยง โดยเนอหาในแบบสมภาษณนนจะแบงประเดนในการสมภาษณดงน

1. ประวตสวนตว 2. ประวตความเปนมาและลกษณะทางกายภาพของอาคาร 3. เหตผลในการเขาสการประกอบธรกจโฮมสเตย 4. ลกษณะการจดหองและจ านวนลกคาทรองรบ 5. การปรบปรงและตอเตมอาคาร 6. ความเขาใจและทศนคตในสถาปตยกรรมพนถน 7. ปญหาและอปสรรค ส าหรบตวอยางภาพนนจะเปนภาพของสถาปตยกรรมพนถนในรปแบบตาง ๆ ซงจะ

ประกอบดวย อาคารเรอนไทยเครองสบ เรอนไทยเครองผก องคประกอบทส าคญตาง ๆ อาทเชน

ปนลม หลงคากระเบองวาว ผนงฝาประกน รปแบบประตและหนาตาง ค ายน เปนตน

www.ssru.ac.th

42

การวเคราะหขอมลดานเอกสารและงานวจย จะเปนการวเคราะหโดยใชหลกทฤษฎและ

เหตผล มาน าเสนอในรปแบบบรรยาย เพอทบทวนความรทงหมดทเกยวของและกลนกรองขอมล

ใหชดเจนยงขน สวนขอมลจากการสมภาษณและการสงเกตแบบมสวนรวมนน เปนการสบถงภม

หลงและทศนคตของผประกอบการ วามเหตผลในการตอเตมเปลยนแปลงอาคารอยางไรและมความ

เขาใจในดานการอนรกษสถาปตยกรรมพนถนมากนอยเพยงไร เพอน าไปสการผลสรปตอไป

www.ssru.ac.th

43

บทท 4

ผลการวจย

หลงจากไดกลมตวอยางพรอมขอมลเบองตนทไดจากการสมภาษณทางเจาของบาน ในขนตอนตอไปจะคดแยกกลมและเจาะลกในรายระเอยดของแตละกลม ดงน

4.1 รปแบบของโฮมสเตย การสรปผลการวจยครงนจะท าการศกษาตามวตถประสงคทไดก าหนดไวขางตน โดยใน

ประการแรกสามารถสรปลกษณะทางสถาปตยกรรมพนถนของจงหวดสมทรสงครามไดวาลกษณะเรอนไทยพนถนในจงหวดสมทรสงคราม สามารถแบงเปน 2 แบบ ไดแก เรอนไทยดงเดม และเรอนไทยแบบหลงคามนลาทรงเตย

ภาพท 4.1 ลกษณะเรอนไทยรมน าแบบดงเดม

ภาพท 4.2 ลกษณะเรอนไทยหลงคามนลาทรงเตย

www.ssru.ac.th

44

4.1.1 รปแบบบานไทยดงเดม แบบแรกเปนลกษณะเรอนไทยแบบดงเดมทมความสวยงาม ถกสดสวนตามหลกการ

สรางเรอนไทย คณภาพงานไดรบจากฝมอชางทดมความประณตในการสรางเรอน ชนสวนทางสถาปตยกรรมมความงดงาม โดยเฉพาะฝาปะกนทมความประณตงดงามมทงแบบลกฟกและแบบขดแตะ ทรงหลงคาทเปนพระหงออนชอย แสดงใหเหนถงความตงใจในการสรางงานสถาปตยกรรมของชางยคโบราณทเกบรายละเอยดของงานไดอยางดเยยม

ภาพท 4.3 รปแบบบานไทยดงเดมภายใน จ.สมทรสงคราม

ลกษณะทางดานโครงสรางมทงแบบทเปนโครงสรางไมเดมทงหมด และมการ

ดดแปลงตอเตมตามยคสมย การจดวางอาคารจะเปนตามแบบการวางเรอนแบบเรอนหม คอ การปลกเรอนทเดยวกนหลายหลงในพนทเดมโดยมชานตรงกลางเปนตวเชอมระหวางเรอนถงเรอน มองคประกอบหลก ดงน สวนนอน เรอนเลก เรอนครว ชานเรอน หองสวม ใตถนเรอน เปนตน

www.ssru.ac.th

45

4.1.1.1. ตวอยางเรอนไทยดงเดมทปรากฎอยภายใน จ.สมทรสงคราม

1) บานเรอนไทยรมคลอง ๑

ภาพท 4.4 บานเรอนไทยรมคลอง ๑

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนไทย 3 หลงตดกน ตดกบรมคลอง

มชานเชอมระหวางบาน 3 หลง มชานหนาบานเพอไปลงเรอททาน าทใชเปนทางสญจร ตวอาคารยกใตถนโลงเพอนงเลน มหองน าทเปน สวมอยภายในบาน 1 หลง หองสวมนอกบาน 1 หลง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหมด มลกษณะทเปนเอกลกษณทเปนเรอนไทยภาค กลาง

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม ลกษณะของหลงคาเปนจวทรงสงมงสงกะส หนาจวลกฟก ปนลมเปนตวเหงาหรอเหงาปนลม รปแบบของฝาเรอนเปนแบบ ฝาปะกนลกฟกสวยงามปราณตตามแบบบานเรอนไทยโบราณ พนไม ประตเปนบานลกฟกเปดค หนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส

ภาพท 4.5 ภาพลายเสนหนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส

www.ssru.ac.th

46

ภาพท 4.6 หนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส

2) บานเรอนไทยโฮมสเตย

ภาพท 4.7 บานเรอนไทยโฮมสเตย

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนไทยประยกตดานบนเปนเรอนไม

สวนดานลางเปนอาคาร ค.ส.ล. ตดกบรมคลอง ใตถนบานยกสง มชานพกดานบนกอนเขาบานชน 2 และมศาลาหนาบานตดรมคลอง มหองน าแยกสวนอาบกบสวมอยภายในบาน

- ลกษณะโครงสรางอาคาร มทงโครงสรางไมและโครงสราง ค.ส.ล.เปนการประยกตบานเรอนไทยสมยใหมทตองการรปแบบบานแบบเดมแตเพมเตมสวนทเปนพนทใชสอยจ าเปนเขาไป

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม ลกษณะตวเรอนเปนแบบผสมระหวางไทยโบราณทเปนไมกบสมยใหมทเปนอาคาร ค.ส.ล. หลงคาเปนทรงจวสง หนาจวลกฟกสวยงาม ปนลมตวเหงาหรอเหงาปนลม หลงคา มงสงกะส ฝาเรอนของบานชน 2 เปนฝาปะกนลกฟก ประตและหนาตางเปนบานลกฟกเปดค

www.ssru.ac.th

47

ภาพท 4.8 ใตถนบานยกสงมชานพกดานลาง

ภาพท 4.9 หลงคาทรงจว หนาจวลกฟก มเหงาปนลม

ภาพท 4.10 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก

www.ssru.ac.th

48

3) บานเบญจรงคดอนไกด

ภาพท 4.11 บานเบญจรงคดอนไกด

- ลกษณะอาคาร เปนอาคารผสมระหวางเรอนไทยในบานชน 2

และเปนค .ส.ล.ดานลาง เปนเรอน 3 หลงตดกนมชานเชอมตรงกลางระหวางเรอนแตละเรอน ตวอาคารยกใตถนโลงเพอเปนสวนพกผอน

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางคอนกรตเสรมเหลกทงหลง มลกษณะเปนเรอนไทยประยกต

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาเปนจวหนาสงมงกระเบองและไมฝาเฌอรา จวเปนจวลกฟก มปนลมทงเปนแบบตวเหงาและเปนรปหางปลา ชายคาฉลลายไมสวยงาม ผนงอาคารมทงแบบทเปนคอนกรตปอฐหนเทยม กระเบอง เปนตน และเปนผนงไม ฝาปะกนลกฟกในสวนหองพระ ผนงไม ฝาส าหรวด ในสวนของครวเพอระบายอากาศ พนปกระเบองทงหลง ประต-หนาตางเปนบานลกฟกเปดค

ภาพท 4.12 หลงคาจวมงกระเบอง ชายคาฉลลายไมสวยงาม

www.ssru.ac.th

49

ภาพท 4.13 หลงคาจวปนลมรปหางปลา ชายคาฉลลายไมสวยงาม

ภาพท 4.14 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก

4) บานเรอนไทยพนบานรมคลอง

ภาพท 4.15 บานเรอนไทยพนบานรมคลอง

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนไทย แบบพนบาน เปนเรอนเดยว

มทาน าเชอมกบทางสญจรหนาบาน ใตถนบานยกสง - ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไม

www.ssru.ac.th

50

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม มหลงคาเปนจวธรรมดามงสงกะส ฝาเรอนเปนแผนไมตอกนแบบเรยบงาย ประตเปนประตบานเฟยม หนาตางเปนหนาตางบานลกฟกกระจกเปดดานเดยว

ภาพท 4.16 ประตบานเฟยม

5) บานมโนเวชพนธ

ภาพท 4.17 บานมโนเวชพนธ

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนไทย 3 หลงตดกน ตดกบรมคลอง

มชานเรอนเชอมดานในและดานนอกเรอน มศาลาทาน าหนาบาน ยกใตถนบานสง มสวนตอเตมทเปนค.ส.ล.อยใตถนบาน

- ลกษณะโครงสรางอาคาร มทงโครงสรางไมและค.ส.ล.ยดลกษณะแบบเรอนเปนไทยดงเดม

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม ลกษณะของหลงคาเปนจวมงกระเบอง หนาจวใบปรอ ปนลมเปนตวเหงาหรอเหงาปนลม รปแบบของฝาเรอนเปนแบบ ฝาปะกนลกฟกสวยงาม

www.ssru.ac.th

51

ปราณตตามแบบบานเรอนไทยโบราณ พนเปนไม ประตเปนบานลกฟกเปดค หนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส และหนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย

ภาพท 4.18 หนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย

ภาพท 4.19 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก

6) บานเรอนไทยกลางสวน

ภาพท 4.20 บานเรอนไทยกลางสวน

www.ssru.ac.th

52

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนบานไมเปนเรอนไทย 3 หลงตดกน มชานเชอมระหวางเรอนถงเรอน ยกใตถนสง มหองน าแยกหองอาบน าและหองสวมอยภายในบาน ภายในเรอนโลงโปรง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหมด มลกษณะเปนเรอนไทยภาคกลาง

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม ลกษณะของหลงคาเปนทรงจวสงมงสงกะส หนาจวลกฟก มเหงาปนลม รปแบบของฝาเรอนเปนแบบ ฝาปะกนลกฟก พนเปนไม ประตเปนบานลกฟกเปดค หนาตางบานเปดเดยว

ภาพท 4.21 หลงคาจว หนาจวลกฟก มเหงาปนลม

ภาพท 4.22 กลางเรอนเปดโลง ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก

www.ssru.ac.th

53

ภาพท 4.23 ใตถนบานยกสงมตงส าหรบนอนเลน

7) บานเรอนไทยแบบเรอนหม

ภาพท 4.24 บานเรอนไทยแบบเรอนหม

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนบานไม เรอนหมทมบานการสรางบาน

เพมในพนทเดม เปนเรอนไมยกใตถนสง มศาลาส าหรบนงพกผอนบนบาน มชานเรอนเชอมระหวางเรอนแตละหลง มซมทางเขา-ออกหนาบานกอนเขาถงเรอนภายใน

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหมด มลกษณะทเปนเอกลกษณทเปนเรอนไทยภาค กลาง

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาเปนจวทรงสงมงสงกะส หนาจวใบปรอมปนลมแบบตวเหงา ชายคาฉลลายไมสวยงาม ฝาเรอนเปนแบบฝาปะกนลกฟก ประตและหนาตางเปนบานลกฟกเปดค

www.ssru.ac.th

54

ภาพท 4.25 ซมประตทางเขา-ออก

ภาพท 4.26 ฝาเรอนแบบฝาปะกนลกฟก

ภาพท 4.27 ใตถนเรอนยกสงส าหรบจอดรถและพกผอน

www.ssru.ac.th

55

8) บานเรอนไทย

ภาพท 4.28 บานเรอนไทย

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนบานเรอนไทยภาคกลาง ตดกบรม

คลอง มชานเรอนดานขางจากบานเพอไปทศาลาทาน า ตวอาคารยกใตถนโลง มชานพกนงพกผอนหนาบาน

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหลง มลกษณะเปนเรอนไทยภาคกลาง

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาเปนจวหนาสงมงสงกะส จวเปนจวลกฟก มปนลมแบบตวเหงา ฝาเรอนมทงทเปนแบบฝาปะกนลกฟกและเปนฝาเรอนแบบฝาส าหรวดประต-หนาตางเปนบานลกฟกเปดค และหนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย

ภาพท 4.29 ฝาเรอนแบบฝาเรอนส าหรวด

www.ssru.ac.th

56

ภาพท 4.30 หนาตางตดระแนงไมเพอกนขโมย

4.1.2 รปแบบเรอนไทยแบบหลงคามนลาทรงเตย

ส าหรบเรอนไทยอกลกษณะหนงเปนแบบหลงคามนลาทรงเตย รปทรงหลงคาดเตยและแบน ขาดความงดงาม นยมท าหลงคาเลกๆคลมชานซอน 2 ชน สวนใหญจะตงอยรมคลองมากกวาในสวน ความประณตของงานฝมอชางจะมความละเอยดนอยกวาเรอนไทยแบบแรก รปแบบทางดานสถาปตยกรรมคอนขางเรยบงายเนนการใชงานมากวาความสวยงาม เพราะอาจจะเปนฝมอชางในยคหลง

ลกษณะทางดานโครงสรางมทงแบบทเปนโครงสรางไมเดมทงหมด และมการดดแปลงตอเตมตามยคสมย ใตถนเรอนยกสงส าหรบถายเทอากาศ มองคประกอบการใชงานภายในองการจดตามแบบเรอนไทยเดม และเสรมเตมแตงตามยคสมย

4.1.2.1. ตวอยางเรอนไทยแบบหลงคามนลาทรงเตยทปรากฎอยภายใน จ.

สมทรสงคราม 1) บานเรอนไทยหลงคาทรงมนลา

ภาพท 4.31 บานเรอนไทยหลงคาทรงมนลา

www.ssru.ac.th

57

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนแบบเรอนเดยวแบบเรยบงาย ตด

กบรมคลอง มชานเรอนยนออกมาทางรมน าเปนทางสญจร ตวอาคารยกใตถนโลง - ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหมด - ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาเปนหลงคามนลาทรงเตย มงกระเบอง

มชองลมระบายอากาศฝาเรอนเปนไมแบบเรยบงาย ประตเปนประตบานเฟยม มหนาตางเปนบานลกฟกกระจกเปดเดยว พนไม

2) บานสวนนงนช

ภาพท 4.32 บานสวนนงนช

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเปนเรอนแบบเรอนเดยวสมยใหม ตว

อาคารยกใตถนสงโลง เปนอาคาร ค.ส.ล. มชานยนออกมาดานหนาบาน มบนไดทางขน 3 ทาง มหองน าอยภายในตวอาคาร

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางเปนโครงสรางค.ส.ล. ทงหลง - ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาเปนหลงคามนลาทรงเตย มงกระเบอง

ผนงผนงอาคารภายในเปนผนงคอนกรตฉาบเรยบทาส สวนผนงภายนอกเปนผนงคอนกรตปดทบดวยแผนไมฝาเฌอรา เรยบงาย ประตหนาบานเปนบานลกฟกกระจกเปดคสวนประตเปดภายในบานเปนบานลกฟกเปดดานเดยว หนาตางมหนาตางบานกระทงในสวนหองน าและบานเปดเดยว พนเปนพนไม

www.ssru.ac.th

58

ภาพท 4.33 หนาตางบานเปดเดยว

ภาพท 4.34 หนาตางบานกระทง

ภาพท 4.35 ผนงฉาบเรยบทาส

4.1.3 การจดหมวดหมลกษณะของอาคารทพกแบบโฮมสเตย

ในสวนของการจดหมวดหมลกษณะของอาคารทพกแบบโฮมสเตยสามารถแบงออกตามลกษณะทางสถาปตยกรรมโดยแบงเปนหมวดหมอาคารไดเปน 6 กลมใหญ ๆไดแก

www.ssru.ac.th

59

4.1.3.1 กลมเรอนไทย กลมเรอนไทยดงเดมเปนกลมคนดงเดม แตดวยเรอนไทยเดมเกดการผพงไป

ตามกาลเวลา จงมการรอถอนและสรางเลยนแบบของเดม ดงนนเรอนไทยดงเดมทเปนเปนโฮมสเตยในปจจบนแทบไมมเหลอใหพบเหน จะมกเพยงแตเรอนไทยทสรางขนใหมเลยนแบบของเดม รปทรงและสดสวนของเรอนยงคงความสวยงามเหมอนในอดต แตมการดดแปลงพนทภายในบางสวนใหเหมาะกบการพกอาศยและสามารถประกอบธรกจโฮมสเตยได

ภาพท 4.36 ลกษณะอาคารเรอนไทยดงเดม

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนไทยดงเดมทเปนโฮมสเตยในปจจบน

จะมลกษณะอาคาร เปนเรอนไทย 3 หลงตดกนและยงคงสภาพของความเปนเรอนไทยดงเดมไว ตงอยรมคลองเปนสวนใหญ ดานหนาหรอดานขางของอาคารจะมลกษณะเปนชานบานทยนออกจากตวบานเพอเปนทางเดนลงสทาเรอ ยกใตถนสง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมทงหมด มลกษณะทเปนเอกลกษณทเปนเรอนไทยภาค กลาง

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม หลงคาทใช มทงหลงคา ทรงจวมเหงาปนลม และทรงมนลาแบบไทยดงเดม ฝาเรอนเปนฝาปะกน ประตเปนบานลกฟกเปดค หนาตางมทงทเปนบานลกฟกเปดค-เดยว และหนาตางบานเปดทรงสงจากพนเรอนถงทองอะเส พนเปนพนไม

4.1.3.2 กลมเรอนไทยทมการดดแปลง เปนกลมเรอนทไดมรดกมาจากบรรพบรษ เปนกลมคนทตงถนฐานมาเนนนาน

ลกษณะเรอนมลกษณะและสดสวนของอาคารตามแบบฉบบสถาปตยกรรมพนถนอยางแทจรง มการซอมแซมและเปลยนองคประกอบของอาคารบางสวน ซงเปนผลมาจากการเสอมสภาพของวสดไปตามกาลเวลา รวมถงมการขยายตอเตมตวเรอนใหกวางขวางมากขน เพอรองรบการใชงานในกจกรรมตาง ๆ เชน เพมสวนหลงคาใหม เพมจ านวนหองน า ดดแปลงพนทโลงใหเปนหองเอนกประสงค ฯลฯ

www.ssru.ac.th

60

ภาพท 4.37 ลกษณะอาคารเรอนไทยทมการดดแปลง

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนไทยประยกตทเปนโฮมสเตยใน

ปจจบนจะมลกษณะอาคาร ยกใตถนสง เปนเรอนไทยทเปนไมทงหลงแตกมการตอเตม ค .ส.ล เขาไปในสวนของอาคารบางสวนและมการตกแตงสวนตาง ๆ ของอาคารเพมขนรวมทงการเพมสสนลวดลายเขาไปแตกยงคงสภาพของเรอนไทยไว

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไมและค.ส.ล.ในบางสวนทมการตอเตม

- ลกษณะทางสถาปตยกรรม ยดรปแบบสถาปตยกรรมตามแบบดงเดมทมา คอ หลงคาจวมเหงาปนลม หรอเปนทรงมนลา ประตหนาตางเปนบานลกฟกเปดค ฝาเรอนเปนฝาปะกนและมผนงคอนกรตปกระเบอง พนเปนพนไมและคอนกรตปกระเบอง

4.1.3.3 กลมเรอนพนบาน เรอนพนบานนสวนใหญเปนเรอนชาวสวนชาวบาน สวนหนงเปนกลมคนใน

พนทดงเดม แตไดรอถอนเรอนไทยเดมออกแลวสรางใหม กบกลมทอพยพมาปกหลกท ามาหากนในพนท จงมการสรางทอยอาศยใหเปนลกษณะแบบเรอนพนบานทเนนความเรยบงาย งบประมาณไมสง มพนทใชสอยตามความจ าเปนในการด ารงชวต เรอนประเภทนสวนใหญเปนเรอน 2 ชน มเพยงสวนนอยทมการยกใตถนสง รปทรงหลงคานยมท าเปนทรงจวเตย ๆ วสดสวนใหญทใชจะเปนแบบผสมผสานทงไมและคอนกรต

www.ssru.ac.th

61

ภาพท 4.38 ลกษณะอาคารเรอนพนบาน

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนพนบานทเปนโฮมสเตยในปจจบนจะ

มลกษณะอาคารเปนบานไมตดกบคลอง ลกษณะของตวอาคารจะมความเรยบงาย แตคงยงมการแยกอาคารออกเปนสดสวนตามบานเรอนไทยทวไป และมศาลารมน า ทเชอมกบตวอาคาร ยกใตถนสง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไม - ลกษณะทางสถาปตยกรรม รปทรงหลงคาท าเปนทรงจวมงหลงคาสงกะส

วสดทใชจะผสมผสานทงไมและคอนกรต 4.1.3.4 กลมเรอนแถว

เปนกลมเรอนทมจ านวนคอนขางนอยส าหรบประกอบธรกจโฮมสเตย ลกษณะเปนเรอนชนเดยว หนหนาตดคลองมทางเดนหนาบาน อาชพดงเดมสวนใหญประกอบธรกจคาขาย วสดเรอนเปนโครงสรางไมทงหลง เนนความเรยบงายทางดานประโยชนใชสอย รปทรงหลงคาสวนใหญจะนยมทรงจวทไมสงชน ลกษณะส าคญประการหนงของเรอนกลมนคอจะใชบานเฟยมเปนประตทางเขาดานหนา ซงในบางเรอนจะมรายละเอยดและลวดลายทงดงาม

ภาพท 4.39 ลกษณะอาคารเรอนแถว

www.ssru.ac.th

62

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนแถวทเปนโฮมสเตยในปจจบนมลกษณะเปนอาคารไมทงหลง ตดรมคลอง มการกนผนงอาคารของแตละหลงแตใชหลงคาผนเดยวกนยาวตลอดแนวเรอน ดานหนาของเรอนจะมชานทเชอมถงกนเปนทางเดนยาวตลอดทงแนว

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสรางไม ทงหลง - ลกษณะทางสถาปตยกรรม รปทรงหลงคาท าเปนทรงจวมงสงกะสเปน

แผนยาวตามความยาวของเรอนหลงแรกถงหลงสดทาย ประตทนยมใชกบเรอนประเภทนคอ ประตบานเฟยม ทมลายสลกงดงาม

4.1.3.5 กลมเรอนสมยใหม กลมเรอนลกษณะนจดไดวาเปนกลมเรอนทมจ านวนมากทสด ลกษณะอาคาร

นนเปนอาคาร ค.ส.ล มทงแบบ 2 ชนและชนเดยว รปทรงสมยใหม มความหลากหลายของเรอนมาก ซงจะขนอยกบรสนยมสวนตวของเจาของบานเปนหลกสวนใหญจะนยมรปทรงหลงคาทรงจว

ภาพท 4.40 ลกษณะอาคารเรอนสมยใหม

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนสมยใหมทเปนโฮมสเตยในปจจบนจะ

มลกษณะอาคารเปนอาคาร ค.ส.ล มระเบยงหนาบาน อาคารบางหลงกท าใหระเบยงหนาบานมทนงพก ตวอาคารมการตกแตงเปนสสนตามความชอบของเจาของบาน เรอนสมยใหมบางหลงกจะเปนอาคารทมการยกใตถนสง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสราง ค.ส.ล ทงหลง - ลกษณะทางสถาปตยกรรม รปทรงหลงคาท าเปนทรงจว ประต-หนาตาง

เปนบานลกฟกกระจก ผนงไมฝาเฌอรา พนปกระเบอง

www.ssru.ac.th

63

4.1.3.6 กลมเรอนพเศษ เรอนลกษณะนถอเปนเรอนลกษณะพเศษทพบเหนในพนทนอยมาก เปนเรอน

2 ชน มการกอสรางรปทรงสไตลยโรปผสมผสาน วสดเปนค.ส.ล เนนความหรหรา

ภาพท 4.41 ลกษณะอาคารเรอนพเศษ

- ลกษณะอาคาร ลกษณะอาคารเรอนพเศษทเปนโฮมสเตยในปจจบนจะม

ลกษณะอาคารเปนอาคาร ค .ส.ล 2 ชน ลกษณะของอาคารจะเปนการผสมผสานเอาความโคงทเปนรปทรงสไตลยโรปเขามาประกอบ ชน 2 ของอาคารมการน าเอากระจกเขามาประกอบ จงท าใหอาคารดโอโถง

- ลกษณะโครงสรางอาคาร เปนโครงสราง ค.ส.ล ทงหลง - ลกษณะทางสถาปตยกรรม มการผสมผสานระหวางสถาปตยกรรมไทย

และยโรปเขาดวยกน คอ มสวนโคงบนชองประตและหนาตาง

4.1.4 สรปสาเหตการเปลยนแปลงลกษณะทางสถาปตยกรรม

การวเคราะหถงสาเหตทกอใหเกดเปลยนแปลงลกษณะทางสถาปตยกรรมพนถน จะใชขอมลจากการสงเกตแบบมสวนรวม การสมภาษณเจาของบาน และความเหนจากตวแทนผประกอบการ 8 ทาน มาประกอบการวเคราะห สามารถสรปผลไดดงตอไปน

www.ssru.ac.th

64

ภาพท 4.42 กราฟแสดงสาเหตทกอใหเกดการเปลยนแปลงลกษณะทางสถาปตยกรรมพนถน

4.1.4.1 จากการเสอมสลายและผพงของวสดทใชในเรอน ซงจะเปนไมเกอบทงหมด

รวมถงการถกท าลายจากปลวก มอดและแมลงตาง ๆ ซงความเสยหายทเกดนน ในบางเรอนกเพยงแตปรบเปลยนในบางสวนเชนเปลยนผนงหรอกระเบองมงหลงคา แตส าหรบบางเรอนถามความเสยหายมากจ าเปนตองรอทง คดเปนสดสวนประมาณ 20%

4.1.4.2 จากการขาดความรทางดานการอนรกษและขาดผใหค าแนะน าวธในการซอมแซมและบ ารงรกษาเรอนอยางถกตองตามหลกวชาการ สวนใหญจะอาศยการไถถามถงวธซอมแซมจากชางทว ๆ ไป คดเปนสดสวนประมาณ 50%

4.1.4.3 จากการอพยพถนฐานเขาไปประกอบอาชพในเมองหลวง จงขายบานเรอนเดม ทเปนมรดกทง คดเปนสดสวนประมาณ 5%

4.1.4.4 จากการขาดแคลนชางฝมอทมความช านาญในการซอมแซมเรอนไทย ทเปนชางพนถน ชางผมอสวนใหญไมไดอยในพนท การวาจางมาท างานตางถนจะมราคาคาจางทสง คดเปนสดสวนประมาณ 7%

4.1.4.5 จากการทราคาวสดทใชสวนใหญเปนไมสก หรอไมเนอแขง ซงมราคาคอนขางแพง ท าใหตนทนในการซอมแซมสงกวาอาคาร ค.ส.ล มาก คดเปนสดสวนประมาณ 15%

4.1.4.6 จากคานยมของชาวบานบางกลม มองเหนการมบานทเปน ค.ส.ล เปนคนทมฐานะดกวาคนทอยบานเรอนไทย จงไมคดทจะอนรกษเรอนเกา ๆ ไว เพราะจะเปนภาระในการดแล คดเปนสดสวนประมาณ 3%

www.ssru.ac.th

65

บทท 5

สรปรายงานการวจย

5.1 ขนตอนการด าเนนงาน และการสรปผลการวจย

การวจย โครงการรปแบบโฮมสเตยทสะทอนอตลกษณทางสถาปตยกรรม จงหวดสมทรสงคราม เปนงานวจยของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา มวตถประสงคการวจยเพอศกษารปแบบลกษณะเฉพาะของสถาปตยกรรมโฮมสเตย เพอน าไปเปนแนวทางสรางองคความรใหกบชมชนใหคนในชมชนน าองคความรทไดไป พฒนาและปรบปรง รปแบบโฮมสเตยใหมลกษณะเฉพาะ หรอมความเปนอตลกษณ สอดคลองกบวถชวต ความเปนอย รวมถงสภาพแวดลอมโดยรอ บ และสงเสรมใหผประกอบการ ภายในชมชน น าผลทไดจากการวจยไปใชประโยชน ภายในชมชนหรอจงหวด ไดอยางแพรหลาย

การด าเนนการวจยจะใชการวจยเชงคณภาพโดยวธการส ารวจ สมภาษณจากผประกอบการ และการสงเกตแบบมสวนรวม

5.1.1 รวบรวมขอมลเบองตน การด าเนนการวจยเบองตนเรมจากการเกบรวบรวมขอมลทเกยวของกบโครงการและ

ศกษารปแบบลกษณะเฉพาะของสถาปตยกรรมโฮมสเตย กอนลงศกษาในพนทจรง โดยแบงเนอหาทท าการศกษาออกเปน 3 ประเดนไดแก

1) ลกษณะของสถาปตยกรรมพนทในจงหวดสมทรสงคราม 2) การรวบรวมและจดหมวดหมของกลมอาคารทพกแบบโฮมสเตย 3) วเคราะหการเปลยนแปลงรปแบบของสถาปตยกรรมพนถน

5.1.2 ขนตอนการส ารวจ ท าการส ารวจ อาคารทพกแบ บโฮมสเตยโด ยก าหนดขอ บเขตการศกษาครอบคลม

พนททงหมด ภายในจงหวด สมทรสงคราม 3 อ าเภอ จ านวน 60 แหง โดยท า การเกบขอมลจากกลมเปาหมายจากขอมลทางกายภาพของสภาพอาคารสถานท สมภาษณจากผประกอบการ และก าร

www.ssru.ac.th

66

สงเกตแบบมสวนรวม เพอสบถงประวตความเปนมาของอาคารและเหตผลในการปรบเปลยนอาคาร เมอไดกลมเปาหมายครบจะท าการคดแยกและจดกลมของโฮมสเตยตามลกษณะทางกายภาพของอาคาร จากนนจะท าประชมกลมยอย (Focus Group Discussion) โดยเชญผประกอบการ จ านวน 8 ทาน เพอหาขอสรปในการวจย

5.1.3 สรปผลการวจย จากผลของการวจยเชงคณภาพโดยวธการส ารวจพบวาลกษณะของสถาปตยกรรมพน

ถนภายในพนทจงหวดสมทรสงคราม ม ลกษณะของสถาปตยกรรมพนถน ดวยกน 2 แบบ แบบแรกคอแบบเรอนไทย ดงเดมทมลกษณะหลงคาทรงสงแบบพระหง มความออนชอยงดงาม สวนแบบทสอง เปนหลงคาทรงมนลาทรงเตย ซงทงสองแบบน เปนลกษณะงานสถาปตยกรรมพนถนทมความงดงามและออนชอย มขนาดและสดสวนของเรอนถกตองตามสดสวน

การจดกลมของรปแบบอาคารประเภททพกอาศยแบบโฮมสเตย สามารถคดแยกและจดกลมตามลกษณะสถาปตยกรรมไดเปน 6 กลม ไดแก กลมเรอนสมยใหม กลมเรอนพนบาน กลมเรอนไทยทมการดดแปลง กลมเรอนไทย กลมเรอนแถว และกลมเรอนพเศษตามล าดบ ซงเมอพจารณาตามขอมลทไดกลมเรอนสมยใหมจะนยมเขาสธรกจโฮมสเตยมากทสด จงแสดงเหนถงการรณรงคสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษในพนทสมทรสงครามไดผลตอบรบจากคนในพนทคอนขางด ชาวบานเหนถงการเตบโตทางธรกจและเปนการเพมรายไดภายในครอบครว โดยไมตองออกไปท างานนอกพนท จะเกดความรกและความหวงแหนในถนทอยของตนเองมากขน

สาเหตทกอใหเกดของการเปลยนแปลงตวเรอน มาจากเหตผลหลก 6 ประการ ไดแก 1) สาเหตจากการผพงและเสอมสลายของวสด 2) จากการขาดความรทางดานการอนรกษและขาดผใหค าแนะน าวธการดแล

รกษา 3) จากการอพยพยายถนฐาน 4) จากการขาดแคลนชางฝมอ 5) จากการราคาวสดมราคาแพง 6) จากคานยมทตองการมบานสมยใหมแบบคอนกรตเสรมเหลก

www.ssru.ac.th

67

5.1.4 แนวทางสรางองคความรทดตอชมชน

จากผลสรปของการวจยในครงนท าใหไดรปแบบของแนวทางการสรางองคความรใหกบชมชนในหลายๆรปแบบ เชน จดอบรมสมมนา หรอการเชญนกวชาการมาบรรยายพเศษ เปนตนเพอตองการใหชมชนไดใหเหนและตระหนกถงจดดจดดอยของสถาปตยกรรมในพนทสงผลถงการสรางอตลกษณใหกบชมชน โดยเปนการสรางเขาใจ ความภาคภมใจในความเปนอตลกษณของตนเองและสามารถน าไปเผยแพรได อกทงยงเปนการปลกจตส านกดานการอนรกษของชมชนไปพรอมกนอกดวย

5.2 สรปปจจยทเกยวของกบงานวจย

ปจจยทเกยวของกบงานวจยทสงผลโดยตรงและทางออมใหกบการท างานวจย เกดจากตวแปรทางดานกายภาพทไมสามารถควบคมไดทท าใหการด าเนนงานวจยตดขด ลาชา ไดแก

5.2.1 สภาพดนฟาอากาศ

เนองจากสภาพดนฟาอากาศทเกดการเปลยนแปลงกระทนหน ท าใหการลงพนทเกบขอมลจากการส ารวจเพอด าเนนงานวจยอาจตองหยดกลางคน เชนชวงหนาฝนทอาจคาดเดาอากาศยาก เปนตน

5.2.2 อปสรรคจากการเดนทาง

เนองจากสถานทส าหรบเกบขอมลเพอท างานวจยเปนพนททอยนอกเขตตวเมองกรงเทพมหานคร เวลาเดนทางอาจเกดอปสรรคทางการจราจร เชน การจราจรตดขด อบตเหตทางรถยนต เปนตน

5.2.3 การเขาถงพนทล าบาก

เสนทางการสญจรภายในพนททส ารวจเกบขอมลคอนขางคบแคบ ถนนขรขระในบางชวง บางพนททเขาท าการส ารวจตองใชการสญจรทางน าเพยงอยางเดยวท าใหคอนขางล าบากแกการเขาถง

www.ssru.ac.th

68

5.3 ขอเสนอแนะจากผลการวจย

จากผลการวจย โครงการรปแบบโฮมสเตยทสะทอนอตลกษณทางสถาปตยกรรม จงหวดสมทรสงคราม มขอเสนอแนะทจะตองพจารณาเพมเตมจากการวจย ไดแก การก าหนดขอบเขตการวจย เนองจากการก าหนดขอบเขตการวจยและกลมเปาหมายดานพนทอาจยงไมครอบคลมพนททงหมดภายในจงหวด สวนขอบเขตดานเนอหาอาจศกษาเจาะจงเนอหาทมความเกยวของกบรปแบบการเปลยนแปลงทางสถาปตยกรรมพนถนและโฮมสเตยเปนหลก ดงนนหากตองการขอมลทมความชดเจนมากขน อาจตองพจารณาขอบเขตดานพนทใหมการครอบคลมทกวางขนและก าหนดกลมเปาหมายเพอท าการส ารวจเกบขอมลใหมากกวาทผท าวจยไดท าการวจยมา สวนขอบเขตดานเนอหาอาจตองศกษาเนอหาทครอบคลมตงแตประวตความเปนมาของพนททท าการวจยตลอดจนถงเนอหาหลกของการวจย เพอเกบรายละเอยดความเปนไปของการเกดการเปลยนทางสถาปตยกรรมพนถนกบปจจบน และการคงอยของอตลกษณทสะทอนออกมาในรปแบบของสถาปตยกรรม

www.ssru.ac.th

69

ประวตผเขยน

1. ชอ-สกล (ภาษาไทย) นาย วนย หมนคตธรรม (ภาษาองกฤษ) Mr.Winai Mankhatitham

2. เลขหมายบตรประจ าตวประชาชน 3110400555283

3. ต าแหนงปจจบน หวหนาสาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรเพองานสถาปตยกรรม 4. ทอย เลขท 226/10 ถ.สขสวสด ต.บางพง อ.พระประแดง จ.สมทรปราการ 10130 โทรศพท 02-4626408 มอถอ 081-8097070 E-mail: winai_555@hotmail.com

ทท างาน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เลขท 1 ถ.อทองนอก แขวง วชระ เขต ดสต

กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 02-1601450 โทรสาร 02-1601440

5. ประวตการศกษา ปรญญาตร วท.บ เทคโนโลยสถาปตยกรรม วทยาครพระนคร

ปรญญาโท สถ.ม สถาปตยกรรมเขตรอน สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา

เจาคณทหารลาดกระบง

6. สาขาวชาการทมความช านาญพเศษทางดานคอมพวเตอรและการประหยดพลงงาน 7. ประสบการณทเกยวของกบการบรหารงานวจยทงภายในและภายนอกประเทศ งานวจยท

ท าเสรจแลว - งานวจยเรองการศกษารปแบบทางสถาปตยกรรมของอาคารโบราณสถานในสถาบน

ราชภฏสวนสนนทา กรณศกษา : อาคารพสมยพมลสตย

ปทพมพ พ.ศ.2547 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

- งานวจยเรองศลปวฒนธรรมรตนโกสนทร กลม ศลปกรรมและโบราณคด

ปทพมพ พ.ศ.254 8 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

www.ssru.ac.th

70

- งานวจยเรองการพฒนาผงแมบทของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เพอเปนศนยกลาง ทางดานศลปวฒนธรรมแหงกรงรตนโกสนทร

ปทพมพ พ.ศ.25 51 การเผยแพร เอกสารวชาการ “การน าเสนอผลงานวจยแหงชาต

2552” (Thailand Research Expo 2009) แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราช

ภฏสวนสนนทา

- งานวจยเรอง โครงการศกษาประสทธภาพกรอบอาคารเพอการประหยดพลงงาน กรณศกษา : อาคารส านกงานอธการบดและศนยวทยบรการ

มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปทพมพ พ.ศ.2552 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

__________________________________

www.ssru.ac.th

รายการอางอง ภาษาไทย กรงเทพมหานคร : การทองเทยวแหง ประเทศไทย, 2544. กรณา เดชาตวงศ ณ อยธยา. 2547. Homestay: รปแบบการทองเทยวแบบใหม. (ม.ป.ท) กรณา เดชาตวงศ ณ อยธยา. Home stay : รปแบบการทองเทยวแนวใหม. (ม.ป.ท.), 2537. การทองเทยวแหง ประเทศไทย. (ม.ป.ท.), 2545. การทองเทยวแหงประเทศไทย. คมอแนวทางการจดทพกสมผสวฒนธรรมชนบท (Bann Phak) : การทองเทยวแหงประเทศไทย. สรปการสมมนาทางวชาการ จด Home stay อยางไรไมใหผดทาง เชงนเวศน แบบโฮมสเตยของนกทองเทยวชาวไทย. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, ณฐชามญช สวทยพนธ. การเปดรบขาวสาร ความร ทศนคต และแนวโนมพฤตกรรมการทองเทยว ทฆมพร ลอยศกดวงศ. 2547. การศกษารปแบบเรอนพนถน ต.คลองจก อ.บางประอน จ.พระนครศรอยธยา: แบบแผนดงเดม พฒนาการและแนวทางการพฒนา. วทยานพนธสถาปตยกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาสถาปตยกรรม บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ภาควชาการ ประชาสมพนธ คณะนเทศศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2545. ฤทย ใจจงรก,รศ. 2539. เรอนไทยเดม. กรงเทพ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร. วโรฒ ศรสโร. 2543.สถาปตยกรรมพนถนนนส าคญไฉนในความหลากหลายในเรอนพนถนไทย. กรงเทพ: คณะสถาปตยกรรมศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. ศรศกร วลลโกดม. เรอนไทย บานไทย. (ม.ป.ท.), 2545. ศนยบรการวชาการ จฬาลงกรณมหาวทยาลย 2546. โครงการน ารองเพอการอนรกษและพฒนาสภาพแวดลอมคลองอมพวา. กรงเทพ. สมภพ ภรมย ร.น. ราชบณฑต . ปกณกะคด หมายเลข 13 บานไทยภาคกลาง . (ม.ป.ท., ม.ป.ป.).สมภาษณ, 16 กมภาพนธ 2547. ส านกงานพฒนาการทองเทยว กระทรวงการทองเทยวและกฬา. 2551.มาตรฐานโฮมสเตยไทย พ.ศ.2551. พมพครงท3. กรงเทพ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สวน จนทรวรช (2553, 29 มถนยน). ผเชยวชาญเรองเรอนไทยพนถน. สมภาษณ. อรศร ปาณนท. 2534. บานและหมบานพนถน.พมพครงท2. กรงเทพฯ : สมาคมสถาปนกสยามในพระบรมราชปถมภ. อรณศร ศรเมฆานนท ศาสตรานต. ผอ านวยการกองสงเสรมการทองเทยวแหงประเทศไทย.

www.ssru.ac.th

ภาษาองกฤษ Data of Samutsongkhram province. http://www.songkhram.html[ 2003 , October 16]. Ruethai Chaichongrak. Somchai Nil-athi Panin and Saowalak Posayanonda, The Thai House History and Evolution. Bangkok : Bangkok Printing, 2002.

www.ssru.ac.th

ประวตผเขยน

1. ชอ-สกล (ภาษาไทย) นาย วนย หมนคตธรรม (ภาษาองกฤษ) Mr.Winai Mankhatitham 2. เลขหมายบตร ประจ าตวประชาชน 3110400555283 3. ต าแหนงปจจบน หวหนาสาขาวชาเทคโนโลยคอมพวเตอรเพองานสถาปตยกรรม 4. ทอย เลขท 226/10 ถ.สขสวสด ต.บางพง อ.พระประแดง จ.สมทรปราการ 10130 โทรศพท 02-4626408 มอถอ 081-8097070 E-mail: winai_555@hotmail.com ทท างาน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เลขท 1 ถ.อทองนอก แขวง วชระ เขต ดสต

กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 02-1601450 โทรสาร 02-1601440 5. ประวตการศกษา ปรญญาตร วท.บ เทคโนโลยสถาปตยกรรม วทยาครพระนคร ปรญญาโท สถ.ม สถาปตยกรรมเขตรอน สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง 6. สาขาวชาการทมความช านาญพเศษทางดานคอมพวเตอรและการประหยดพลงงาน 7. ประสบการณทเกยวของกบการบรหารงานวจยทงภายในและภายนอกประเทศ

งานวจยทท าเสรจแลว - งานวจยเรองการศกษารปแบบทางสถาปตยกรรมของอาคารโบราณสถานในสถาบน

ราชภฏสวนสนนทา กรณศกษา : อาคารพสมยพมลสตย ปทพมพ พ.ศ.2547 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา - งานวจยเรองศลปวฒนธรรมรตนโกสนทร กลม ศลปกรรมและโบราณคด ปท พมพ พ.ศ.254 8 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา - งานวจยเรองการพฒนาผงแมบทของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เพอเปน

ศนยกลาง ทางดานศลปวฒนธรรมแหงกรงรตนโกสนทร ปท พมพ พ.ศ.25 51 การเผยแพร เอกสารวชาการ “การน าเสนอผลงานวจยแหงชาต

2552” (Thailand Research Expo 2009) แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

www.ssru.ac.th

- งานวจยเรอง โครงการศกษาประสทธภาพกรอบอาคารเพอการประหยดพลงงาน กรณศกษา : อาคารส านกงานอธการบดและศนยวทยบรการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปทพมพ พ.ศ.2552 การเผยแพร เอกสารวชาการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา แหลงทน ส านกวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

__________________________________

www.ssru.ac.th