Eksterna i interna revizija u Eksterna i interna revizija u javnom sektorujavnom sektoru

Vrste revizija

Osnovni kriteriji za podjelu revizije:

predmet revizije, organ koji provodi reviziju i područje ispitivanja.

Prema predmetu revizije, reviziju možemo podijeliti

na:

reviziju finansijskih izvještaja, reviziju usklađenosti poslovanja i reviziju uspješnosti poslovanja.

Prema organu koji obavlja reviziju i odnosu prema

revidiranoj instituciji, reviziju možemo podijeliti na:

eksternu reviziju i internu reviziju.

Prema području ispitivanja (tj. revidiranja), reviziju

možemo podijeliti na:

komercijalnu reviziju ili reviziju privatnog sektora i

državnu reviziju ili reviziju javnog sektora.

Vrste revizija

Prema organu koji provodi reviziju

Prema predmetu revizije

Prema područjurevidiranja

Interna revizija

Eksterna revizija

Revizija fin. izvještaja

Revizija usklađenostiposlovanja

Komercijalna revizija

Revizija javnog sektora

OS

NO

VN

E V

RS

TE

RE

VIZ

IJE

Revizija uspješnosti poslovanja

Razlike između eksterne i interne revizije:

Eksternu reviziju provode revizori organizovani u revizorska preduzeća, a internu reviziju revizori iz organizacione strukture preduzeća.

Eksterna revizija provodi se prema Međunarodnim standardima revizije (IFAC), a interna revizija prema Međunarodnim standardima profesionalne prakse interne revizije (IIA).

Eksterna revizija regulisana je Zakonom o računovodstvu i reviziji i Pravilnikom o reviziji finansijskih izvještaja, a interna revizija Zakon o privrednim društvima, Zakonom o javnim preduzećima, Zakonom o bankama, Zakon o osiguravajućim društvima, ...

Eksterna revizija je primarno usmjerena na reviziju finansijskih izvještaja s ciljem izražavanja mišljenja o finansijskim izvještajima, a interna revizija ne revidira finansijske izvještaje već kompletno poslovanje organizacije.

Fokus eksterne revizije su finansijski izvještaji, fokus interne revizije su sistem internih kontrola i sistem upravljanja rizicima.

Kriteriji u eksternoj reviziji (reviziji finansijskih izvještaja) su zakonski propisi i relevantni računovodstveni standardi, a u internoj reviziji pored zakonskih propisa kriteriji su postavljeni ciljevi, politike i pravila organizacije.

Eksterna revizija (revizija finansijskih izvještaja) se, po pravilu, bavi verifikacijom prošlih poslovnih događaja, a djelovanje interne revizije pored prošlih poslovnih događaja usmjereno je prema sadašnjim poslovnim događajima, a u funkciji je budućih poslovnih događaja.

Nezavisnost eksterne revizije je nezavisnost u odnosu na revidiranu organizaciju, a nezavisnost interne revizije u odnosu na poslovne funkcije i poslovne događaje unutar organizacije.

Eksterna revizija javnog sektora je revizija Vlade, vladinih i drugih institucija javnog sektora koju provode vanjske revizorske institucije, radi utvrđivanja tačnosti i istinitosti finansijskih izvještaja, usklađenosti poslovanja i uspješnosti poslovanja.

Interna revizija javnog sektora je revizija koju provode interni revizori organizovani u organizacijskoj strukturu institucija javnog sektora. Ima za cilj da se doda vrijednost i unaprijedi poslovanje organizacije i

pomaže organizaciji da ostvari svoje ciljeve obezbjeđujući sistematičan, disciplinovan pristup ocjeni i poboljšanju efikasnosti upravljanja rizicima, kontrola i procesa upravljanja.

Interna revizija je dio sveobuhvatnog sistema interne finansijske kontrole u javnom sektoru, te je:

neovisna i objektivna aktivnost davanja stručnog mišljenja i savjeta s ciljem dodavanja vrijednosti i poboljšanja poslovanja korisnika budžetskih sredstava i

pomaže korisniku budžetskih sredstava u ostvarivanju ciljeva primjenom sistema i disciplinovanog pristupa vrednovanju i poboljšanju efikasnosti procesa upravljanja rizicima i kontrole.

Internu reviziju obavljaju osobe koje imaju stručno ovlaštenje ministra finansija i moraju ispunjavati sljedeće uslove:

- visoka stručna sprema, - uslovi propisani za prijem u državnu službu i - stručno ovlaštenje ministra finansija za obavljanje poslova interne revizije u javnom sektoru. Koji su to uslovi prijema u državnu službu?

Prema zakonu to su: - odgovarajući stepen obrazovanja,

- odgovarajuće stručno znanje i iskustvo, - zdravstvena sposobnost za obavljanje poslova radnog mjesta na koje se prima i - posjedovanje državljanstva.

Razlike između interne i eksterne revizije u javnom sektoru:

Pravni okvir. Revizija u javnom sektoru je regulisana posebnim zakonima – eksterna revizija Zakonom o reviziji javnog sektora a interna revizija Zakonom o internoj reviziji u javnom sektoru.

Profesionalni okvir/standardi revizije. Eksterna revizija u javnom sektoru provodi se prema Međunarodnim standardima revizije za javni sektor (INTOSAI), a interna revizija u javnom sektoru prema Međunarodnim standardima profesionalne prakse interne revizije (IIA).

Organizacioni status. Eksternu reviziju provode revizori organizovani u vanjsku revizorsku instituciju, a internu reviziju revizori organizovani u organizacionoj strukturi institucija javnog sektora.

Predmet revizije. Eksterna revizija provodi finansijsku reviziju (reviziju finansijskih izvještaja i reviziju usklađenosti) i reviziju uspješnosti, a interna revizija ne provodi reviziju finansijskih izvještaja ali je u direktnoj funkciji pouzdanosti finansijskih izvještaja.

Izvještavanje. Eksterna revizija ima širi krug izvještavanja i široku distribuciju izvještaja koji su javni dokumenti, izvještaji interne revizije nisu po pravilu javni dokumenti.

Korisnici revizijskih izvještaja. Korisnici izvještaja eksterne revizije su:Parlament, Vlada, revidirana institucija, drugi državni organi, mediji, javnost, etc. Korisnici izvještaja interne revizije su: menadžment, odbor za reviziju, uposleni, eksterna revizija, etc.

Zajedničke karakteristike eksterne i interne revizije u javnom sektoru:Eksterna i interne revizija su komponente sistema nadzora u javnom sektoru.Djelovanje eksterne i interne revizije je u funkciji unapređenja rada, poslovanja i funkcionisanja institucija javnog sektora.Eksternu i internu reviziju karakteriše visok nivo pravne i profesionalne regulacije.Eksternu i internu reviziju obavljaju posebno edukovana lica – ovlašteni revizori i ovlašteni interni revizori.Interesovanje eksterne i interne revizije usmjereno je prema sistemu internih kontrola (efektivno i efikasno funkcionisanje).

Saradnja i međusobni odnosi eksternog i internog revizora regulisani su profesionalnom regulativom:

Međunarodnim standardima revizije (IFAC),Međunarodni standardima revizije za javni sektor (INTOSAI) iMeđunarodnim standardima profesionalne prakse internih revizora (IIA).

Međunarodni standard revizije 610 – Razmatranje rada interne revizije

Eksterni revizor treba da razmotri aktivnosti interne revizije i njihove efekte, ukoliko postoje, na postupke eksterne revizije.

Eksterni revizor treba da pribavi dovoljno razumijevanja aktivnosti interne revizije da bi mu to pomoglo u planiranju revizije i razradi efektivnog pristupa obavljanju revizije.

Eksterni revizor treba da izvrši, tokom procesa planiranja revizije,preliminarnu ocjenu funkcije interne revizije, u onim slučajevima kada ima izgleda da interna revizija bude, u određenim oblastima, od značaja za eksternu reviziju.

Kriteriji za ocjenu funkcije interne revizije: organizacioni status, djelokrug funkcije interne revizije, stručna kompetentnost i dužna profesionalna pažnja.

Kada eksterni revizor namjerava da koristi radinterne revizije on treba da ocijeni i provjeri taj rad da bi potvrdio prikladnost za ciljeve eksternog revizora:

Da li je rad izvršen od lica koji imaju odgovarajuću stručnu obuku i znanja i da li je rad revizora pravilno nadgledan, pregledan i dokumentovan.

Da li su pribavljeni odgovarajući revizijski dokazi i razumna osnova za utvrđivanje zaključaka.

Da li su doneseni zaključci odgovarajući. Da li su izuzeci ili neuobičajena pitanja bila

pravilno razriješena.

Limska deklaracija i Međunarodni standardi revizije za javni sektor

“Vrhovna institucija za reviziju, kao vanjska revizija, ima zadatak da ispita efektivnost interne revizije. Ako se interna revizija procijeni efektivnom, biće učinjeni napori kako bi se, bez predrasude u smislu prava vrhovne institucije za reviziju da vrši cjelokupnu reviziju, postigla odgovarajuća raspodjela ili dodjela zadataka i saradnja između vrhovne institucije za reviziju i interne revizije.”

Međunarodni standardi profesionalne prakse

interne revizije 2050 – Koordinacija

Izvršni rukovodilac revizije treba da razumije informacije i koordinira aktivnosti sa drugim internim i eksternim stranama koje pružaju

usluge uvjeravanja i konsultantske usluge kako bi

se osigurala adekvatna pokrivenost oblasti, a duplo obavljanje posla svelo na minimum.

Praktični savjet 2050 – 1

Nadzor posla eksternog revizora, zajedno sa koordinacijom aktivnosti interne revizije, je odgovornost odbora za reviziju.

Sam posao koordinacije interne i eksterne revizije

je odgovornost izvršnog rukovodioca revizije.

Izvršni rukovodilac revizije će tražiti podršku odbora da bi ostvario efektivnu koordinaciju revizijskog posla.

Izvršni rukovodilac interne revizije preduzima aktivnosti koje su neophodne da bi razumio

rad eksternog revizora uključujući: prirodu, obim i vremenski okvir posla

eksternog revizora; procjenu rizika i materijalnosti od strane

eksternog revizora; tehnike, metode i terminologiju eksternog

revizora; pristup programima i radnoj dokumentaciji.

Faktori od uticaja na razvoj i funkcionisanje interne revizije: zakonodavno pravni okvir; saradnja sa strukovnim profesionalnim organizacijima; saradnja sa Vrhovnim revizijskim institucijama –

eksterna revizija kontinuirani profesionalni razvoj internih

revizora; organizaciono pozicioniranje, unutrašnja

organizacija i način upravljanja internom revizijiom;

opšti stav o kontroli i reviziji – internoj reviziji.