7
1. Anak ng Usa Lola Sion – lola ng narrator Rosa – ina ni Lola Sion Carrayyo – pinakamagaling na mangangaso, may hitsura, walang nagkakagusto Apo Kabunian Apo Ekkon Oysang – asawa ni Carrayyo Payyoc – anak nina Carrayyo at Oysang (2 lalaki, bunso ay babae) Saraan – usa, ama ni Oysang Lodlochan – usa, ina ni Oysang 2. Ang mga Labuyo ng Cordillera Romance history – usa story Toilet humor – this one Changyasan – pangalan ng bayan Ganggangan –pinuno ng Mafissoray Mafissoray – bagong pamayanan nina Ganggangan sa lambak & kweba Sacoco – makamandag na hayop sa Bundok Maawa Itay Ruben – ama ng narrator Sadangga – unang nagkampo ang mga Kastila Sadangga, Betwagen, Taluhin, Barlig – kalapit tribo ng Changyasan, noo’y nagtangka na sakupin ito pero hindi nagtagumpay Bundok Lachew – dito dumaan ang ekspedisyon, sa may sapa, sa itaas ng C Manggasan – hindi lumikas, nagtago sa kulungan ng baboy Masongngot – mandirigma ng Betwagen, giya ng mga Kastila Longchason – mandirigma ng Changyasan Lifad – makipot na talampas na posibleng daanan ng kalaban palabas Padre Francisco de San Esteban or Apo Kiko- pari na Kastila na nawala sa huling misyon sa Cordillera, Franciscanong mahilig magtala 3. Mito at Dokumento Oysang Jr – babaeng napulot at naiuwi ni Padre, unang Kristyano ng C, may kakaibang isip, nanirahan sa

Etsa-Puwera

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Notes on Jun Cruz Reyes' Etsa-Puwera

Citation preview

Page 1: Etsa-Puwera

1. Anak ng UsaLola Sion – lola ng narratorRosa – ina ni Lola SionCarrayyo – pinakamagaling na mangangaso, may hitsura, walang nagkakagustoApo KabunianApo EkkonOysang – asawa ni CarrayyoPayyoc – anak nina Carrayyo at Oysang (2 lalaki, bunso ay babae)Saraan – usa, ama ni OysangLodlochan – usa, ina ni Oysang

2. Ang mga Labuyo ng CordilleraRomance history – usa storyToilet humor – this one Changyasan – pangalan ng bayanGanggangan –pinuno ng MafissorayMafissoray – bagong pamayanan nina Ganggangan sa lambak & kwebaSacoco – makamandag na hayop sa Bundok MaawaItay Ruben – ama ng narrator

Sadangga – unang nagkampo ang mga KastilaSadangga, Betwagen, Taluhin, Barlig – kalapit tribo ng Changyasan, noo’y nagtangka na sakupin ito pero hindi nagtagumpayBundok Lachew – dito dumaan ang ekspedisyon, sa may sapa, sa itaas ng CManggasan – hindi lumikas, nagtago sa kulungan ng baboyMasongngot – mandirigma ng Betwagen, giya ng mga KastilaLongchason – mandirigma ng ChangyasanLifad – makipot na talampas na posibleng daanan ng kalaban palabasPadre Francisco de San Esteban or Apo Kiko- pari na Kastila na nawala sa huling misyon sa Cordillera, Franciscanong mahilig magtala

3. Mito at DokumentoOysang Jr – babaeng napulot at naiuwi ni Padre, unang Kristyano ng C, may kakaibang isip, nanirahan sa kapatagan, Oysang <- Rosa <- paboritong bulaklak ni Birheng Maria, magiging Rosang KalabawMafissoray – tinulungan ng pari ang mga tauhan ditoPatining – dito huling nagpakita si Apo Kiko, dito raw ang ulo ng gintong baka

4. Ang Pamumukadkad ni RosaEnyong at Bartola – umampon kay RosaTeban – napangasawa ni RosaPaulino Tan-yan – Heneral Paulino, Paulino Heneraltanyan, mayari ng palaisdaan ni Enyong

5. Puno’t Dulo ng Alamant ng Gomang PutolPaulino Heneral Tan-yan – may monument sa bayan, mestisong Intsik na pinag-aral sa Maynila, Ateneo at San Juan de Letran, ang monument ay may garapan sa kaliwang kamay at buntot-page sa kanan, kwento at patangay na bigasGolyat – ilehitimong apo ni ^, nakaisip magpundar ng pasugalan

Page 2: Etsa-Puwera

Jocelynang Baliwag, Josephine BrackenHeneralao – Lao, malayong pinsan ni Yan, napasabak sa labanan, nagrekomenda kay Yan para lapitan ng mga KatipuneroSandico – pangunahing heneral ni Aguinaldo, pinagbilinan na maggawad ng ranggo kay Yan

6. Usapin ng Sahig at Banig

7. Sa Bayan ng mga HimalaKapatid ni Sion ang tatay ng tataty ng narrator, pero magkaiba ang amaPapa Dune – Dionisio Balinghasay, ‘ama’ ni Sion, lolo ni Itay, lider ng kulto, lumaban sa Kastila, pinatay ng Amerikano, pinugutan ng ulo, unang Papang Kayumanggi, Bagong JerusalemMontecarlo – angkan ng isang katutubo na nagkaasawa na Kastila, unang pinakamayamang pamilya sa buong probinsya (bago pa ang Tan-yan)Luisa at Tibo Magbitang – namamahala sa okasyon (7th anniversary ng Bagong Jerusalem), magiging ninang at ninong ni Itay, magulang (or is it grandparents) ni CaringCaring – alalay ng Sion

8. Ang Pagbabalik ni TebanSityo Lantad – dito pansamantalag nagkukuta, naatake ng KastilaGoyong del Pilar – pinuno ng pangkatBaliuag – narito ang ospital ng himagsikan sa Bulacan, nakita ni Teban si Jocelyna ng BaliuagCirilio Segismundo – kapareho ni Teban, pinapunta sa kapatagan, kukontak kay Baldomero Aguinaldo at iba pang lider ng Republika na taga-Cavite

9. Ang Kwento ng Bisitang Naging AmoSept 1901, dumating sa Patining mga AmTibo at Juan – pangunahing mayor-mayor ni DunePrivate Vobaydo, Private Swanson, Corporal Irish, American Krag-Jorgensen, Sarhento, Markley

10. Ang Bersyon ng Kaibigan, ng Posporo at ng BalaAng atake ang nag-umpisa sa bansag sa Bagong Jerusalem bilang pulahanes (pula)Capt. Connell - may kasalan para sa nangyari sa Patining at MalayakMajor Littleton Waller – may isang brigade ng 300 marines na ipapadala sa Patining under General Smith’s ordersKap Porter – iniwan ni Waller sa kanya ang komand, kasama dito si TebanWilliams – iniwan nina Porter kasama ng may sakit, kasama ulit si Teban

11. Testimonya ng Isang KalabawCrame at Allen – amu-amuhan ng Philippine Constabulary na nanghuhuli ng natitirang insurektos , dito sumama si TebanHenry T. Allen – espiya, binigyan ng Campo sa BaguioCrame – mestisong Kastila na hindi kumampi sa Pilipino, may Camp Crame Sion at Ruben

Page 3: Etsa-Puwera

12. Ang Paghahanap sa WalaAndo – anak ni Dune at Rosa, tatay ni itay, kinidnap ng Am, tinawag na Querubin Jr ng mga pariJhonny Graham-white – dumating kina Sion, kayumangging maputla, matikas, hindi pormang magbubukid,anak ni Dune at Rosa, Ando (Graham-White muia sa kapitang umampon sa kanya)Sakdal

13. Ang Bahay na Walang Kabuhay-buhay

14. Ang Sapatilyas ng Sion, Nilagyan ng Biton, Kikinis Yon, Ang Sapatos ng Byudo, Nilagyan ng Biton, Titibay YonEgok at Boybi – mga apo ni CaringDon Ildefonso de Mamerto – matandang Ponso, byudo, may edad na, maporma, may ranggo sa military noong rebolusyonaryo, sabungero, naging ninong ni Caring sa binyag, fathered 4 kids w SionAriston Villanueva – sekretaryo de interior ni AguinaldoPawa at Agapito Bonzo – humuli kay Bonifacio

15. Yin YangDolores – dalagita na winalanghiya ng Hapones, naligtas ni Ando, asawa ni AndoRuben – pangalan ng itay ng narrator

16. Ang Paghahanap sa KalantipayPatining – pinagtayuan ng kaharian ng KalantipayMaslog – pinsang buo ni Raha SulaimanRaha Sulaiman – dato ng Hagunoy, isa sa unang katutubong lumaban sa kastilaTeodoro Agoncillo – historyadorKalantipay – sa probinsya ng Quezon may malalaking halamang kalantipay, mga ugat ay patunay na minsa’y may mga kagubatan sa bayan

17. Bugtong ng Isang Suwi

18. Ang Alamat ng Tau-tauhan, Hayup-hayupan at Taeng BatoIlog PasigMalikaskas at Maganda-ganda – pinakasikat na dragon, kulay kapeBwaya – lapangin ang nagtatakang tumakas o lumabanKahariang LambakLamok -> isda -> bwayaTau-tauhan – pinaghaharian, binawian ng karapatan maging taong muli, napalitan ng karapatang pang-asal-hayup, unti-unti naging hayup-hayupanTotoong tao – kinukulong at sinasalbeyds, meron ding ginawang monument, matatapang dati na tinanggalan ng dila, mata at tengaSang KahayupanTsu-wari-wari-wap - taga-isip ng solusyon ng reynaAy-ay-ser – pagsisipsip, minsan nag-aanyo ring oposisyon, pinapayagan kumokak tulad ng palaka, magiging ninuno ng palaka, may karapatan din manginain ng lamok

Page 4: Etsa-Puwera

Taong gagamba – relihiyosong sinumpa, sa panahon ng krisis nakatingin sa langit, celibacy, sa loob lang ng sapot mag-abang ng grasya, kakainin ng babae, pagsaksi sa maliit na isyu, mahihina lang ang biktimaPangkat na hala-bira – di alam pagkakaiba ng kasama sa kalaban, sugod nang sugodHayup-hayupan baligtad ang kaganapan – nasumpungan ng isipiritu ng kalayaan, kailangan ng diwata para sa pagbabagoLanggam – mga matatapang na minadyikHigantent Taeng BatoTuso at matalino – pinalabas na pinaglilingkuran ang sambayanan, panginoon talaga ang kinakampihan, pinuno ng taong-unggoyTaong-unggoy – bukas ang mata pero walang makikita, may bibig wala masabi, may tenga pero laging bara, walang ibang margining maliban sa sabi ng dragons, labas-masok sa kaharian at katawan ng hari, nasasagap nila at nahahalo sa katawan ang baho ng nabubulok na sistemaUngguy-ungguyan – nagtayo ng karnabal, pinapasok muli ng hari nang mahina na, nadiskubre sa kakaibang bato na nabagsakan ng ebak ng hari, gagawin monumentoDragon palangiti malumanay putlain – pumalit sa hari

19. Mga Ama, Isang AnakEbong – pangalan ng narrator, Bong, Rebo, rebolusyonItay Dyani, Inay TindiTatay Nestor Nanay Nena

20. Kuwentong Wala

21. HinagapLoel – apo ni Caring, katulog ni itayBoybi – nakatatandang kapatid ni ^

22. Buto’t BungoMga tumulong sa sementeryo/apo ni Caring/unang kabarkada ni Ebong: Egok – drayber, Metong – mekaniko, Loel – nakababatang kapatid ni Boybi, BoybiMeyor – kaeskwela ni itay sa high schoolLuis de Mamerto – 1933-1945Venacio de Mamerto – 1931 – 1945Nenita de Mamerto – 1926 – 1945Elena de Mamerto – 1925 – 1945Dolores S. Balinghasay – 1930 – 1946Querebin Sr. – 1898 – 1946Rosa BalinghasayDionisio Balinghasay

23. Ang Mundo Namin Sang-ayon kay Misis MeyorBuboy – mayor

24. Ang Maliit na Tao na may Pinakamalaking Ari sa Bayan

Page 5: Etsa-Puwera

Tinoy – lider magsasaka, pinaslang 10 yrs ago, pisak ang mata, putol dila, inuuod tiyanSanto Ninong BatanguenoAning – ina ni BoybiVioleta – taga-Maynilang walang pakialam, nagbabakasyon, madalas naliligo sa ilog nang nakakamiseta langGolyat – mayabang, mayaman, walang limang talampakan, amo ng bantay na bumanat kay Ebong sa palaisdaan, pinakamaliit na tao na may pinakamalaki palang ari sa bayanPitong – naging kabarkada na rin nila, pinakamatanda, eksperto sa bawalMang Juan – tatay nina BoybiTangkad – nagkukuwento, tanggero

25. Imbestigasyon sa Isang Balitang BulokBoybi namatay – apo ni Tibo, anak ni Juan, Boybi = Boy Bulok, pinatay daw isang anak na babae ni GolyatTibo – tinawag na Bulok, mayor-mayor noong panahon ng Dune, nawalan ng ranggo, inabutan ng mga Hapon, nagpalutang-lutangKumander Efren – kasama ni ^, nagbaon sa puti, Kumander LubakPanat – panganay na lalaki ni Golyat

26. Isang Gabing Teka Muna s RebolusyonIbay – NDF, naging kolektib ni itay bago nahuliSa Lucena nahanap ang bangkay – putol ang isang paa, bali ang isang kamay, kulang ng 3 daliri, may saksak sa likodEnan – espiya pala sa kolektib ni ItayHalina – pinakamatandang aso sa bahayGemma Cruz at Lorena Barros – kaibigan ng nanay ni EbongAbadilla at Aure – dumukot at nangtorture sa nanay