FASİKÜL Noktalama İşaretleri - bilfenyayincilik.com · rini yıkamalı, dişlerini fırçalamalısın. “Combo” diğer papa-ğanlardan daha zeki, insancıl ve inatçıdır

Onluklar ve Birlikler

14. Sınıf Türkçe

FASİKÜLNoktalama İşaretleri

4.

• Nokta

• Virgül

• İki Nokta

• Soru İşareti

• Ünlem İşareti

• Tırnak İşareti

• Kesme İşareti

• Kısa Çizgi

• Eğik Çizgi

• Üç Nokta

• Uzun Çizgi

• Yay Ayraç

1

4 4. Sınıf Türkçe

Uygulayalım

Nokta

Aşağıdaki durumların hangilerinde nokta ( . ) doğru kullanılmıştır?

“Eşeğin Gölgesi” oyunun ilk seansı

14.30’daymış.

Prof. Dr. Ahmet Üstün bu binanın 4.’üncü

katında yaşıyor.

Meyveler piştikten sonra 2 L. soğuk sütü

karışıma ekliyoruz.

Ben bu ansiklopedinin 7. cildini arıyorum.

21. yüzyıldaki tekno-lojik gelişmeler hayal dünyasının sınırlarını

zorluyor.

1500 m’yi 3 dk. 45 sn. içinde koştun.

Bana 1 kg. kıyma 1,5 kg. da tavuk

verir misiniz?

✗

✗✗

✗


Uygulayalım

Virgül

Aşağıdakilerin hangilerinde virgül ( , ) yanlış ya da eksik kullanılmıştır?

Değerli Dinleyenlerim,

Bu elbisenin kırmızı çizgili, uzun olanı var

mı?

Yemekten sonra elle-rini yıkamalı, dişlerini

fırçalamalısın.

“Combo” diğer papa-ğanlardan daha zeki, insancıl ve inatçıdır.

Kerem, Can, Emir, ve Barış da antre-mana gelecekmiş.

✗


Virgül

Yağışlı hava pazartesi, salı, çarşamba, ve per-

şembe günü tüm yurtta etkili olacak.

Tavan arasındaki kutudan eski fotoğraflar plaklar,

kıyafetler, çıktı.

Annem bu bebekten bana, sana, kuzenime

ve Aslı’ya almış.

Hırsız cüzdanımı, anahtarlarımı gözlü-

ğümü çalmış.

İki hamburger, bir bardak ayran, iki bardak da su

getirebilir misiniz?

✗

✗


Uygulayalım

Virgül

Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde virgül kullanılmaması durumunda anlam karışıklığı mey-dana geleceğini bularak işaretleyelim.

1

Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde virgülün ( , ) yanlış kullanıldığını bularak işaretleyelim.2

Yaralı, polise çaresiz gözlerle baktı.

Bu, gece boyunca duyduğu en güzel haberdi.

Küçük, bakımsız bir evde yaşıyordu bu aile.

O, kadının bu dünyada sahip olduğu tek akrabasıymış.

Genç, yaşlı demeden herkese el uzatmaya çalışırdı.

Ressam, gençlere tek tek öğütlerde bulundu.

Film, konusu ile izleyenleri geçmişe götürdü.

Bakımlı, neşeli ve genç bir kadındı teyzem.

Saç, tokasını takamayacak kadar yıpranmıştı.

Odadaki, adamı daha önce hiç görmemişti.

Ağlayıp özür dilese de, asla eskisi gibi olamayız.

Alp, Cemil, Hakan ve Tolga aynı evi paylaşıyorlardı.

Sanatçının duru, insanı rahatlatan bir sesi vardı.

Sağlık, mutluluk insan hayatı için olmazsa olmazlardan ikisidir.

Bütün gece önündeki yemeği ile, isteksizce oynayıp durdu.

Bu saatten sonra ya onun evine gidecek, ya da onun gelmesini sağlayacaktım.

Arabadaki ağır kutuları aldı, ve doğruca odasına götürdü.

Türkan Şoray, Fatma Girik ve Filiz Akın Türk sinemasının sultanlarıydı.

Dışarıdan ürkütücü, kulakları sağır eden bir ses geldi.

İzmir, Muğla ve Mersin’i daha önce hiç gezip görmemişti.

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗

✗


Uygulayalım

İki Nokta; Ünlem, Soru, Tırnak İşareti

Aşağıdaki cümlelerde yay ayraçla belirtilen yerlere gelmesi gereken noktalama işaretlerini getire-lim.

Ordular ilk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri ( )

Öğretmen ( ) “Türkiye’nin en büyük doğu Ağrı Dağı’dır.” dedi.

( ) Ayşe’nin babası bugün mü döne-cekmiş ( ) ( ) cümlesinin sonuna soru

işareti mi konulur ( )

Annem ablama dün dedi ki ( )— Yapma artık Gökmen ( )

Hey ( ) Beni beklemeden nereye gidiyorsun( )

Köpeğime ( ) Çoşkun ( ) adını verdim.

Ey, TürkGençliği ( )

Sevdiğim yazarlar ( ) Ömer Seyfettin, Gülten Dayıoğlu...

!

:

“

“

!

!

?:

.:

”

”

??


Uygulayalım

Kesme İşareti; Kısa, Eğik Çizgi

Aşağıdaki noktalama işaretlerinin kullanıldığı birer cümle yazalım.1

Cümlelerde yay ayraçla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini getirelim.2

Aşağıdaki cümleleri örnekteki gibi hecelerine ayırarak yazalım.3

Atatürk( )ü çok seviyoruz( )

TDK( )nin sözlüğünü kırtasiyede bulamadım( )

http: ( )www( )muze( )gov( )tr adresinde inceleme yapacak( )

Gemimiz bu ayın 13( )ünde, saat 10( )30( )da hareket edecek.

10( )06( )2018 tarihinde kardeşim doğacak( )

Davetiyeyi Kartal Sokağı( ) No.: 22( )7 Nilüfer( )Bursa adresine gönderebilirsin( )

Çinli arkadaşımla yemeğe gittik. Çin-li ar-ka-da-şım-la ye-me-ğe git-tik.

Yolunun üzerinde tarlaları gördük.

Yüzü kıpkırmızı olmuştu.

Ayşe, Filiz ve Tufan derse katılmadılar.

Türkçe-İngilizce sözlük aldım.

‘

‘

‘

‘.

.

.. .

. . .

, / /

.

.

Yo-lu-nun ü-ze-rin-de tar-la-la-rı gör-dük.

Yü-zü kıp-kır-mı-zı ol-muş-tu

//

.

-da / -de ek söz-cüğe bitişik yazılır.


Üç Nokta

Uygulayalım

Üç Nokta

Aşağıdaki ifadelerde üç nokta hangi amaçla kullanılmıştır? Yukarıdaki açıklamaların numara-larını kullanarak belirleyelim.

1.Anlatımı tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

Bölgeyi boydan boya geçen bir nehirde her türlü balık ve avlanmak için yeteri kadar yaban kuşu bulunuyordu...

- Hey Koca Yusuf .. Koca Yusuf, be !

... Doğup, büyüdüğümüz evi, mahalleyi, şehri yıllar sonra ziyaret etme fırsatı bulmuştum ...

Haldun Taner sadece tiyatroda metin yazarlığı değil, başka alanlarda da yazılar yazardı; dergi, kitap , roman ...

"Kılavuzu karga olanın burnu b...tan çıkmaz .” derler .

Hey! Sesimi duyan var mı ? - ...- Kimse var mı ? - ...

3.Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime ve bölümlerin yerine konur.

5.Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.

2.Kaba sayıldığı için açık yazılamayan veya yazılmak istenmeyen kelimelerin yerine konur.

4.Sözün bir yerde kesilerek geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını gös-termek için konur.

6.Karşılıklı konuşmalarda, yeterli olmayan, eksik bırakılan cevaplarda kullanılır.

4

1

5

2

3

6


Uzun Çizgi, Yay Ayraç

Uzun Çizgi ( — )

1. Cümle ile doğrudan ilgili olmayan, öncesinde kullanılan kavramı açıklamak için kullanılırım: Eskiden (Cumhuriyet’in ilanından önce) kişilere verilen hak ve özgürlükler sınırlıymış.

2. Batı dillerinde kullanılan adların okunuşlarını göstermek için kullanılırım: Shakespeare (Şekspir) vb.

3. Bir yazının maddelerini gösteren sayı ve harflerden sonra kapama ayracı olarak kullanılırım: a) A) 1) I)b) B) 2) II)

Yay Ayraç ( )

Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılırım:

Atatürk: — Öğretmenler! Yeni nesil sizin eseriniz olacaktır! demiştir.

Uygulayalım

Aşağıda verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bir şekilde tamamlayalım.

1. Bazı kelimelerin kısaltılmasında ............................. kullanılır.

2. Cümle içindeki “ve, veya, ya da, ile” gibi bağlaçlardan önce veya sonra ............................. kullanılmaz.

3. Dil bilgisinde eklerin farklı biçimlerini göstermek için ............................. kullanılır.

4. Satır sonuna sığmayan sözcükleri ayırmak için ............................. kullanılır.

5. Kendisinden sonra örnek verilecek cümlenin sonunda ............................. kullanılır.

6. Cümle içerisinde sözlerin özel olarak belirtilmesinde ............................. kullanılır.

7. Özel adlara getirilen iyelik ve durum eklerinin ayrılmasında ............................. kullanılır.

8. Kısaltmalara ve sayılara getirilen ekler ............................. göre getirilir.

nokta

virgül

eğik çizgi

kısa çizgi

iki nokta

tırnak

kesme işareti

sözcüğün okunuşuna


Uygulayalım


Aşağıda noktalama işaretlerinin kullanım yerleri verilmiştir. Bunları yanlarındaki noktalama işa-retleri ile eşleştirelim. Noktalama işaretlerinin bulunduğu kutucuklardaki harfleri alttaki kutuya ya-zarak şifreye ulaşalım.

A

A

R

D

I

B

Z

N

Ş

I

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

B

1. Soru bildiren cümle veya sözlerin sonuna konur.

2. Mektup ve söylevlerde seslenme sözlerinden sonra konur.

5. Adres yazarken apartman numarası ile daire numarası arasına ve semt ile şehir arasına konur.

6. Kendisinden sonra açıklama yapılacak cümlenin sonuna konur.

7. Kelimeler arasında “-den, ve, arasında” anlamında kullanılır.

8. Yazıda satır başına alınan konuşmaları göstermek için kullanılır.

9. Şaşma, korku, heyecan gibi duyguları anlatan cümlelerin sonunda kullanılır.

10. Cümle içerisinde kitap, eser isimlerinin verilmesinde kullanılır.

3. Saat ve dakika gösteren sayıların arasına konur.

4. Kısaltma, sayı ve harflere getirilen ekleri ayırmada kullanılır.

B

A

A

Ş

R

D

I

I

Z

ZINIDRAŞA

N


Uygulayalım


Aşağıdaki afişlerde yapılan yazım ve noktalama yanlışlarını bularak doğrularını yandaki boşluk-lara yazalım.

KÜÇÜK ELLER RESİM ATÖLYESİ

Alanında uzman yirmiyedi öğretmen ile onbeş kişilik atölyelerde çocuklarınızı içle-rinde ki sanatçı ile tanıştırıyoruz!

3

3Siz hâlâ kendi dünya’nız da

mısınız?

Fransa’yı, İngiltere’yi, İtalya’yı

Mısır’ı kısacası hiç bir yeri gör-

meyen kalmayacak!

GELİN SİZİ DE UÇURALIM!

Saadettin Gencer Cad. Naim Efendi Sk. Zorlu Apart. No.:5-20 ERENKÖY - İSTANBUL

Son Başvuru Tarihi:20-01-2012

Bilgi Bulvarı Sancaktar iş hanı P.K.: 56434 İKİTELLİ/İSTANBUL

http//www.geztur.com-tr

Tel. : 0216 444 44 44

Yirmi yedi

on beş

içlerindeki

tanıştırıyoruz.

5 / 20

Erenköy / İSTANBUL

dünyanızda

Hiçbir

Sancaktar İş Hanı

http://

com.tr


Uygulayalım

Değerlendirme

BÖĞÜRTLENLİ PASTA

Hatırlıyorum( ) anne ve babamız Doktor olduğundan çocukluğumuzda yazın ailece çok az birlikte zaman geçirirdik. Okullar Haziran ayında tatil olur olmaz yazı geçirmeye dedemin çiftliğinin bulunduğu Altınoluğa giderdik. Ege’de her sene görülecek( ) öğrenilecek ve eğlenilecek çokşey olurdu ( ) tarihî eserler, yemyeşil doğa, masmavi deniz... Mithat Dedem bana ve kardeşlerime hem arkadaşlık hem de öğretmenlik ederdi. Zaten etrafta dedemi sevmeyen tek çocuk bulamazdınız.

Dedem( ) kardeşlerim ve arkadaşlarım çiftliğin yakınlarındaki koruya böğürtlen toplamaya gitmek-ten çok hoşlanırlardı. Onlarla beraber ben de giderdim ama ben tembeldim. En küçük sepeti seçer, diğerleri böğürtlen toplarken ben ağaç gölgesinde dinlenirdim.

Bir gün yine böğürtlen toplamaya gittiğimizde sepetimin dibine çimen doldurdum. Üstüne de üzeri-ni kapatacak kadar böğürtlen yerleştirdim. Sepetim dolu görünüyordu. Ben de yaz sıcağın da serin göl-genin tadını çıkardım. Ertesi sabah anneannem topladığımız böğürtlenlerden bir pasta yapmıştı. Benim için de diğerlerinden ayrı ufak bir pasta yapmıştı. Öyle güzel görünüyordu ki dayanamayıp 1.nci lokmayı ağzıma attım. Böğürtlen tadı damağıma yayılmıştı. Aynı lezzet beklentisiyle 2( )nci lokmayı ağzıma at-tığımda bir acayiplik sezdim. O kadar kötü bir tadı vardıki yutamadım. Tabağa göz attığımda bir de ne göreyim( ) Anneannem pastanın geri kalanına benim sepete yerleştirdiğim çimenleri koymuş. Dedem ( )( ) Her kim kimi aldatmaya kalkarsa aslında kendini aldatmış olur( ) ( ) dedi ve başka tek kelime et-medi.

O çimenlerin tadı hâla damağımdadır( ) Ben bu tat sayesinde …………………… önemini hiç unut-madım ve ………………………… hiç ayrılmadım.

Feyyaz Sağlam (“Aile Öyküleri” kitabından uyarlanmıştır.)

,

,

,

“ “ .–

.

!

‘

:


Değerlendirme

Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayalım.

Yazar yaz tatillerini nasıl geçirmektedir?1

Yazarın mutlu bir çocukluk geçirdiğini söyleyebilmek için anlatılanlar yeterli midir? Daha ne gibi bilgilere ihtiyaç vardır?

2

Yazar bu anlattıklarıyla hangi görüşü savunmaktadır? Metni bu görüşü destekleyecek şekilde tamamlayalım.

3

Eğer anneanne pastanın hepsini böğürtlenle yapsaydı ne olmazdı?4

Yazarın başından geçenler sizin “dürüstlük” hakkındaki düşüncelerimize ne derecede uyum göstermektedir?

5

Dedesinin çiftliğine gidiyor.

Yeterli değil. Anne ve babasıyla tatildeki vakti nasıldı? Tatil dönüşü ne yapıyordu gibi bilgiler de olmalı.

Doğruluktan ayrılmamalıyız.

Doğruların önemini hiç unutmadım ve doğruluktan ayrılmadım.

Yaptığı yanlışı anlayamazdı.

Güvenilir bir insan olmak için doğruluk dürüstlük vazgeçilemez. Böyle insanlar başarılı olur.


Değerlendirme

Doğru YazımıYazımı Yanlış Sözcük Doğru YazımıYazımı Yanlış Sözcük

Metinde yapılan yazım yanlışlarını bularak doğrularını karşısına yazalım.6

Metinde yay ayraçla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini getirelim. 7

a. Metinden alınan aşağıdaki cümleyi konuşma çizgisi kullanacak şekilde yeniden düzenleyelim. (Cümlelere eklemeler ya da cümlelerden çıkarmalar yapabilirsiniz.)

8

Dedem ( ) ( ) Her kim kimi aldatmaya kalkarsa aslında kendini aldatmış ( ) ( ) dedi ve başka tek kelime etmedi.

a.

Dedem( ) kardeşlerim ve arkadaşlarım çiftliğin yakınlarındaki koruya böğürtlen toplamaya git-mekten çok hoşlanırlardı.

b.

Ege’de her sene görülecek, öğrenilecek ve eğlenilecek çokşey olurdu: tarihî eserler, yemyeşil doğa, masmavi deniz …

c.

b. Metinden alınan aşağıdaki cümleyi üç nokta(…) kullanacak şekilde yeniden düzenleyelim. (Cüm-lelere eklemeler ya da cümlelerden çıkarmalar yapabiliriz)

c. Metinden alınan aşağıdaki cümleyi nokta(.) kullanacak şekilde yeniden düzenleyelim. (Cümlelere eklemeler ya da cümlelerden çıkarmalar yapabiliriz.)

Doktor

Haziran

Altınoluğa

çokşey

doktor

haziran

Altınoluk’a

çok şey

Dedem

sıcağın da

1.nci

vardıki

sıcağında

1.

vardı ki

Dedem:

– Her kim kimi aldatmaya kalkarsa aslında kendini aldatmış dedikten sonra tek kelime etmedi.

Dedem, kardeşlerim ve arkadaşlarım çiftliğin yakınlarındaki koruya böğürtlen toplamaya gider ve ...........

Ege’de her sene tarihi eserler, yemyeşil doğa, masmavi deniz hep bizimleydi.

dedem


Değerlendirme

GEÇTİ BOR( ) UN PAZARI( ) SÜR EŞEĞİ NİĞDE ( )YE( )

Evet ( ) köy Niğde ( )ye yakındı ama Bor İlçesine daha yakındı( ) Köylüler alışveriş için hafta da bir kuru-lan Bor pazarını tercih eder( ) bu pazarı kaçırırlarsa Niğde pazarına giderlerdi( )

Köyden Yasin Ağa( ) bir gün Bor pazarına gitmek üzere eşeğine atladı( ) Her zaman yaptığı gibi şafak vakti yola çık-tı( ) Eşeğin de o gün hızlı yürüyeceği tuttu ve Yasin Ağa er-kenden Bor pazarına vardı( ) Pazarın kurulmasına daha çok vardı( ) Zaman geçirmek için eşeğini bir ağaca bağladı( )

kendi de otların üzerine uzandı( ) Uyuyakalmıştı( ) Birden ter içinde uyandı( ) Baktıki zaman epey geçmiş hemen eşeğini çözüp ipini çeke çeke pazar yerine doğru aceleci adımlarla yürümeye başladı( ) Tanıdıklarından biri onu böyle telaşlı görünce sordu( )

( ) Hayrola Yasin Ağa, ne çekiştirip duruyorsun eşeği( )

Yasin Ağa gözünü yoldan ayırmadan arkadaşına selam verirken cevap verdi( )

( ) Pazara yetişeceğim de( )

Bunu duyan adam durdu ve arkadaşına şöyle dedi( )

( ) Ohooo( ) Yasin Ağa geçti Bor( ) un pazarı( ) sür eşeğini Niğde( ) ye( )

Süleyman Bulut

Aşağıda verilen metinde yay ayraçla belirtilen yerlere uygun noktalama işaretlerini getirelim. Metindeki yazım yanlışlarını bularak doğrularını altta verilen kutuya yazalım.

9

‘

‘.

.

..

.

..

..

.

.

–

–

– ! ‘ ‘ .

:

,

Haftada bir baktı ki

:

:

?

,

,

,

,

Documents

FASİKÜL Noktalama İşaretleri - bilfenyayincilik.com · rini yıkamalı, dişlerini fırçalamalısın. “Combo” diğer papa-ğanlardan daha zeki, insancıl ve inatçıdır