SOSYAL BİLGİLER - bilfenyayincilik.com · Sümerler Yazı Çin. 12 Bilfe ay˜nc ... 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa’da bilim, sanat, edebiyat ve dindeki yenileşme, gelişme hareketleridir

ATU

SOSYAL BİLGİLER2. Dönem

TAM ÖLÇME

TÜRKİYE’DEİLK DEFA

●ÖĞRETİCİ BOL ETKİNLİK

●KAZANIMLARA TAM UYUMLU KONU TESTLERİ

●ÜNİTE TARAMA TESTLERİ

●YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI

●YARIYIL VE YIL SONU DEĞERLENDİRME SINAVLARI

●DİJİTAL ÇÖZÜMLER

SOSYA

L BİLG

İLER 2. D

ÖN

EMTA

M Ö

LÇM

E

SINIF7.

117. Sınıf Sosyal Bilgiler

Her Bilimsel Buluş Yeni Bir Başarıdır

ETKİNLİK 1

Bu konuyu öğrendiğimizde ilk uygarlıkların bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkılarını öğrenmiş olacağız. Şimdi konuyu daha iyi kavramak için aşağıdaki kavramların anlamlarını araştırıp yazalım.

Bilim: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Buluş: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Çağ: ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Milat: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Teknoloji: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Siyasi güç: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 2

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

1. İlk üretilen araçlar ............................ ile ilgilidir.

2. ............................ ilk örneğinin çömlek yapımında kullanıldığı kabul edilmektedir.

3. Günümüze kadar ulaşan en eski araba örnekleri MÖ 2000’li yıllarda ........................................... tarafından kullanılmıştır.

4. Barut, pusula, çelik gibi buluşların ilk örnekleri ............................ uygarlığına aittir.

5. ..................... M.Ö 3200’lü yıllarda, Sümerliler tarafından icat edilmiştir.

Genel geçerlik ve kesinlik nitelikleri gösteren yöntemli bilgi. Belli bir konu ile ilgili yöntemli araştırma süreci.Bilinen bilgilerden yararlanarak daha önce bilinmeyen yeni bir bulguya ulaşma veya yöntem geliştirme. İcat.Kendine özgü bir özellik taşıyan zaman parçası, dönem.

Hz. İsa'nın doğduğu gün.

İnsanın maddi çevresini değiştirmek ve denetlemek amacıyla geliştirdiği araç, gereç ve bunlarla ilgili bilgilerin bütünü.Bir devletin milli hedeflerine erişmek, ulaşılan hedefleri koruyup geliştirmek ve ulusal çıkarlar sağlamak amacıyla kullandığı siyasi unsurların tamamı.

ihtiyaçlar

Tekerleğin

Sümerler

Yazı

Çin

12 Bilfen Yayıncılık

ETKİNLİK 3

Sosyal bilgiler dersinde bilgi veren öğrencilerin verdiği bilgilerin doğru ya da yanlış olduğunu isimlerinin kar-şısına yazınız.

Hiyeroglif yazısı 700’den fazla simgeden oluşur. Her simge bir sesi ya da nesneyi ifade eder. Mısırlılar tarafından kullanılan bu yazı ile antlaşmalar imzalanmış böylece yazı diğer toplumlar tarafından da öğrenilmiştir.

Süleyman

Fatma

Çivi yazısı en geç bulunan yazıdır ve Türkler tarafından bulunmuştur. Çivi yazısı günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır.

Özlem

Arkeologlar tarihte bilinen ilk yazı örneklerinin Arap Yarımadası’nda ortaya çıktığını söylemektedir.Tufan

Eski Yunan alfabesi Avrupa alfabelerinin temelini oluşturur. 17’si sessiz, 7’sesli 24 harften oluşur.

Süleyman: ..................................................................... Tufan : .....................................................................Fatma : ..................................................................... Özlem : .....................................................................

Söz Uçar Yazı Kalır

Doğru DoğruYanlış Yanlış


Türk İslam Devletlerinde Yetişen Bilginler

ETKİNLİK 4

Aşağıdaki tabloda özellikleri verilen bilim insanlarının kimler olduğunu, örnekte olduğu gibi, yanlarındaki boş kutucuklara yazınız.

İbni Rüşd Avrupa’da Averroes olarak tanınmaktadır. Batlamyus’un dünya merkezli sistemi yerine günümüzde geçerli olan güneş merkezli sistemi önermiştir.

RaziBirçok hastalığı tanımlamış, bu hastalıklar ile ilgili tedavi yöntemleri geliştirmiştir. Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirmek için mikrop verilmesi esasına dayanan aşı çalışmalarını yapmıştır.

Biruni Gazneli hükümdarlarının himayesinde çalışmalarını sürdürmüş 140’ın üzerinde eser bırakmıştır.

Uluğ Bey Timur Devleti’nin hükümdarı olan Timur’un torunudur. Semerkant’ta bir medrese ve bir gözlemevi yaptırmıştır.

Kindi Hava olaylarının ısınma ve soğuma sonucu meydana geldiğini ortaya koymuştur. Birçok alanda üç yüze yakın eser vermiştir.

Piri Reis Kitabı Bahriye adlı bir eser yazmıştır. XVI. yüzyılda Osmanlı kaptanlığı görevini üstlenmiştir. Amerika kıtasını da içine alan bir dünya haritası çizmiştir.

Taküyyiddin XVI. yüzyılda İstanbul’da bir gözlemevinin kurulmasına öncülük etmiştir. Bu gözlemevinde Güneş ve Ay tutulmalarını gözlemlemiştir.

Harezmi Hint rakamlarını İslam dünyasına tanıtmıştır. 0’ı matematiğe kazandırmıştır. Günümüzde matematiğin bir dalı olan cebiri bilime kazandırmıştır.

İbni Sinâ Avrupa’da Avicenna adıyla tanınır. Tıp alanında çalışmalarının yer aldığı “Kanun” isimli eseri Avrupa’da XVII. yüzyıla kadar tıp eğitiminde kullanılmıştır.

Ali Kuşçu Uluğ Bey’in öğrencisidir. Fatih Dönemi’nde elçi olarak İstanbul’a gelmiştir. Gök cisimlerinin dünyaya uzaklığını hesaplamış, Ay haritasını çıkarmıştır.


Bilimsel Birikim ve Düşünce Özgürlüğü

ETKİNLİK 5

15. ve 19. yüzyıllar arasında Avrupa’da yaşanan gelişmelerin günümüz bilimsel birikiminin oluşmasına katkılarını anlamak için öncelikle kavramları bilmemiz gerekiyor. Aşağıdaki kavramların anlamlarını araştırarak karşılarına yazınız. Rönesans ve Reform hareketleri hakkında kısaca bilgi veriniz.

Enerji: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Keşif: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Laiklik: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Pazar: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Sanayi: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Sermaye: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Reform: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Rönesans: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Maddede var olan ve ısı, ışık biçiminde ortaya çıkan güçtür.

Var olduğu bilinmeyen bir şeyin ortaya çıkarılmasıdır.

Devletin, din ve vicdan özgürlüğünü geliştirmek için vatandaşlarına karşı tarafsız olmasıdır.

Belli bir şeyin satıldığı yerdir.

Ham maddeleri işlemek, enerji kaynaklarını yaratmak için kullanılan yöntemlerin ve araçların bütünüdür.

Bir ticaret işinin kurulması, yürütülmesi için gereken anapara veya paraya çevrilebilir malların tamamına denir.

16. yüzyılda Avrupa'da Hristiyanlığın Katolik mezhebinde yeni düzenlemelere gidilmesi amacıyla başlatılan hareketlere Reform denir. Bu hareketler önce Almanya'da başlamış sonra diğer Avrupa ülkelerine yayılmıştır.

15. ve 16. yüzyıllarda edebiyat, bilim ve güzel sanatlar alanında meydana gelen gelişmelerdir. Önce İtalya'da başlamış ardından tüm Avrupa'ya yayılmıştır.


9. Bir İslam devleti olan Abbasiler, 9. yüzyıl başlarında Halife Me’mû’nun desteklemesiyle Bağdat’ta Beytü’l Hikme adında bir akademi kurmuştur. Bu akademide Müslüman, Hristiyan ve Musevi bilim insanları, farklı dillerden çeviriler yapmış, bilimsel çalışmalar gerçekleştirmişlerdir.

Buna göre,

I. 9. yüzyılda, İslam dünyasında bilimsel çalışmalar yapılmıştır.

II. Beytül Hikme adı verilen akademide Müslümanlaştırma politikası izlenmiştir.

III. Bilimsel çalışmalarda farklı uygarlıkların birikiminden yararlanılmıştır.

yargılarından hangileri söylenebilir?

A) Yalnız I B) I IIC) I III D) I II III

10. İnsanoğlu var olduğundan beri, duygu ve düşüncelerini paylaşmak için birçok iletişim yolu kullanmıştır. Bunlar du man, davul, güvercin ve boru sesi olarak sıralanabilir. Bu iletişim türlerinin en temel eksikliği mesajın sürekliliğini sağlamak için saklanamamasıdır. İnsanoğlu zaman içerisinde bu sorunu da çözerek mesajları kalıcı hâle getirmeyi başarmıştır. Kalıcılığı sağlayan gelişmeler nelerdir?

Öğrencilerden hangisi öğretmenin sorusuna doğru yanıt vermemiştir?

A)

C)

Yazı

Matbaa

B)

D)

Mürekkep

Cam

YAZILIYA HAZIRLANALIM

A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını altlarına yazınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. İlk uygarlıkların bilimsel ve teknolojik gelişmelere katkılarına örnek veriniz.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Yazı ilk olarak ne zaman ve nerede ortaya çıkmıştır? Yazının icadının nedenini örneklerle açıklayınız. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Türk İslam bilginleri ve yaptıkları çalışmalar ile ilgili üç örnek vererek bilginlerin hangi alanlarda katkıda bulunduğunu kısaca açıklayınız.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Matbaanın geliştirilmesi ve kâğıdın ucuza mal edilmesinin bilimsel gelişmelere ve özgür düşünceye katkısı hakkında kısaca bilgi veriniz.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Avrupa’da yaşanan Rönesans ve Reform hareketlerini kısaca açıklayarak bu gelişmelerin bilimsel birikime etkisi hakkında bilgi veriniz.............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Tekerlek ilk kez Mezopotamya’da kullanıldı. İlk ürün toplama makinesi Babil’de kullanıldı. Yunanlı Arşimet “kaldıraç kanununu” keşfetti. Tarih çağlarının başlangıcı kabul edilen yazı Sümerler tarafından icat edildi.

M.Ö 3000'li yıllarda Mezopotamya’da Sümerler ilk yazıyı kullanmışlardır. Sümerli rahipler tarafından bulunduğu bilinen yazı bir ihtiyacın sonucu olarak doğmuştur. Sümerli rahipler yazıyı, tapınak ve depolarda bulunan malları kaydetmek için kullanmışlardır. Kayıtlar sırasında isimleri ifade etmek için kullanılan sembollerden yola çıkarak yazı geliştirilmiştir.

• Biruni → Ümit Burnu, Amerika ve Japonya’nın varlığından bahseden ilk bilim insanıdır. → Coğrafya alanında katkıda bulunmuştur.

• Harezmi → 0’ı (sıfırı) kullanan ilk bilim insanıdır. → Matematik alanında katkıda bulunmuştur.• İbni Sina → Kanûn adı verilen kitabı Avrupa’da ders kitabı olarak okutulmuştur. → Tıp alanında katkıda

bulunmuştur.

Matbaanın geliştirilmesi ve kağıdın ucuza mal edilmesi sayesinde daha fazla kitap basılmış, bilgi daha fazla kişiye ulaşmış, okuma yazma yaygınlaşmış böylece eleştirmeden inanılan gerçeklerin yanlışlığı ortaya çıkmıştır. Bu da bir çok alanda gelişme yaşanmasının yolunu açmıştır.

15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa’da bilim, sanat, edebiyat ve dindeki yenileşme, gelişme hareketleridir. Bu gelişmeler Avrupa’da yeni bir dönem başlatmış, her konuda akla öncelik veren bir düşünce sisteminin gelişmesine zemin hazırlamıştır. Bilgi edinme yöntemi olarak gözlem ve deneyi esas alan bu sistem Avrupa’da “Aydınlanma Çağı” adı verilen bir dönemi başlatmıştır.


Toprağın Gücü

ETKİNLİK 1

Bu konuyu öğrendiğimizde üretimde ve yöne-timde toprağın önemini tarihten örneklerle açıklayabileceğiz. Ama önce konuyu daha iyi anlamak için aşağıdaki kavramları araştırıp karşı-larına yazın.

Bütçe: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ekonomi: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ekonomik faaliyet: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Tüketim: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergi: ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Üretim: ...........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Yönetim: ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bir kuruluşun, bir aile veya bir kimsenin gelecekteki belirli bir süre için tasarladığı gelir ve gi-derlerinin tümüdür.

İnsanların yaşayabilmek için üretme, ürettiklerini bölüşme biçimlerinin ve bu faaliyetler-den doğan ilişkilerinin bütünüdür.

Sermaye, emek ve ham maddenin birleştirilerek anlam kazanmasıdır. Bir kişinin para kazanmak için faaliyette bulunmasına da denir.

Üretilen veya yapılan şeylerin kullanılıp harcanmasıdır.

Kamu hizmetlerine harcanmak için hükûmetin ve yerel yönetimlerin yasalar doğrultusunda doğrudan ya da dolaylı olarak topladığı paradır.

Belirli faaliyet ve işlemler sonucu yeni bir mal veya hizmet meydana getirmedir.

Yönetme, idare etme işine denir.


ETKİNLİK 2

Toprağın Gücü

Selçuklularda toprağın büyük kısmı devlete aitti. Tarım yapılan topraklar ikta denilen bölümlere ayrılırdı. İkta, hizmet veya maaş karşılığı belirli süreler için askerlere, komutanlara ve dev-let adamlarına verilirdi. İkta sahipleri ise toprakları işleme karşı-lığında belli sayıda askerin ihtiyacını karşılar ve savaş zamanla-rında askerlerle birlikte orduya katılırdı. Bunun yanında bazı vergileri toplayan ikta sahipleri bulundukları yerin de güvenli-ğini sağlardı. Böylece devlet hem ikta sahiplerine maaş vermek zorunda kalmaz hem de ordunun ihtiyacı olan askeri yetiştirmiş olurdu.

Yukarıdaki bilgiden hareketle bu sistemin etkili olduğu alanların karşısına ✓ işareti, eğer sistem o alanı doğrudan etkilemiyorsa ✗ işareti koyun.

İKTA SİSTEMİ ETKİLER ETKİLEMEZ

Merkezî otoriteyi ✓

Hukuk sistemini ✘

Güvenliği ✓

Ekonomiyi ✓

Askerî yapıyı ✓

Eğitim sistemini ✘

Toplumsal huzuru ✓


Tarihten Günümüze Üretim

ETKİNLİK 3

Devletlerin nasıl geliştiği ve bir devletin kal-kınmasında etkili olan faktörleri öğrenece-ğimiz bu konuda karşımıza çıkabilecek kav-ramları araştırarak açıklayınız.

İhracat: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Kaynak: .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Okyanus: ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Ticaret: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................Ürün: ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 4

Aşağıdaki tabloda boş bırakılan kutucuklara verilen ticaret yollarının özelliklerini yazarak tabloyu doldurunuz.

TİCARET YOLLARI

Kral Yolu İpek Yolu Baharat Yolu

Efes'ten başlayıp Mezopotamya'da Persepolis kentine kadar uzanmak-tadır. Bu yolun açılmasında maden,

özellikle altın işçiliğinde ileri olan Lidyalılar etkili olmuştur.

Bilinen en eski karayollarından biridir. Çin ile Avrupa arasındaki ticarette kullanılmaktaydı. İpek,

porselen, kâğıt, Çin'den Avrupa'ya bu yoldan taşınıyordu. Coğrafi Ke-şifler sonucunda önemini yitirdi.

Hindistan’la Akdeniz limanları arasında taşımada yararlanılan bir

ticaret yoludur. Baharat, değerli süs eşyaları bu yoldan Avrupa'ya taşını-yordu. Coğrafi Keşifler sonucunda

önemini kaybetmiştir.

Bir ülkenin ürettiği malları dış ülke ya da ülkelere satmasıdır.

Gelir, kazanç vb. sağlayan ögedir.

Kıtaları birbirinden ayıran ana denizlere denir.

Kazanç amacıyla yürütülen alım - satım etkinliğine denir.

Doğadan elde edilen, üretilen yararlı şeydir.


Tarihten Günümüze Üretim

ETKİNLİK 5

Aşağıdaki kutucukları verilen ipuçlarından hareketle doldurunuz.

1. Dünyanın ilk sanayi şehri

M A N C H E S T E R

2. Sanayi Devriminin başladığı ülke

İ N G İ L T E R E

3. Sanayi Devriminin ilk başladığı alan

D O K U M A C I L I K

4. Sanayi Devrimi sonrası gelişme yaşanan ilk alan

E K O N O M İ

5. Sanayi Devriminden sonra ortaya çıkan toplumsal sınıf

İ Ş Ç İ S I N I F I

6. Sanayi Devrimi sonrası ortaya çıkan toplumsal sınıfın haklarını korumak amacıyla oluşturulan kuruluşlar

S E N D İ K A

7. Sanayi Devrimi sonrası devletler arasında başlayan ekonomik yarışın genel adı

S Ö M Ü R G E C İ L İ K

8. Sanayi Devrimi sonrası başlayan ekonomik yarışın temelini oluşturduğu savaş

B İ R İ N C İ D Ü N Y A S A V A Ş I


Sosyal Yaşamda Vakıflar

ETKİNLİK 6

Geçmişte ülkemizde bazı vakıflar tarafından mektep, medrese, hastane gibi kuruluşlar kurulmuş ve işletilmiştir. Bu tür kuruluşları araştırarak örnekler veriniz.

ÖRNEK: ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 7

Kızılay ve Yeşilay hakkında kısaca bilgi veriniz.

Kızılay: .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Yeşilay: .............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Sivas'taki Gök Medrese, Konya'daki Karatay Medresesi, Kırşehir'deki Caca Bey Medresesi vakıf desteği ile eğitim veren medreselerdir.

Temel ilkeleri tarafsızlık, insaniyet, bağımsızlık ve ayrım gözetmemek olan ve bu ilkeler doğrultusunda kamu yararına, yarı gönüllü olarak çalışan yardım kuruluşu-dur.

Sigara, alkol ve diğer kötü alışkanlık-lardan halkın ve özellikle gençlerin korun-ması için çalışmalar yaparak kamuya hizmet veren bir kuruluştur.


Nasıl Eğitim Gördüler? / Meslek Seçimi / Dijital Teknolojiler

ETKİNLİK 8

Aşağıdaki kurumlar hakkında kısaca bilgi veriniz.

Medrese: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Enderun Mektebi: .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ahilik: ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 9

İleride hangi meslekle uğraşmak istiyorsunuz?Seçtiğiniz meslek hangi kişilik özelliklerini gerektiriyor?Sizin kişisel özellikleriniz bu mesleğe uygun mu? Uymayan özellikleriniz varsa bunlar nelerdir? Cevaplarınızı aşağıdaki kutucuğa yazınız.

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................................................

ETKİNLİK 10

Dijital teknolojiler hakkındaki düşüncelerinizi kısaca yazınız. Aileniz ve siz gün içerisinde dijital teknolojiye ne kadar zaman ayırıyorsunuz? Bu süreyi az ya da çok bulup bulmadığınızı belirtiniz.

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

Ders verilen yer anlamına gelen medreseler, eğitim ve öğretim kurumlarının temelidir. Bunlar Kara-hanlı, Büyük ve Anadolu (Türkiye) Selçuklu ile Osmanlı devletlerindeki orta ve yüksek öğretim kurumlarıydı.

Osmanlılarda, medreselerden ayrı olarak, devlet memuru gibi nitelikli insan yetiştirmek amacıyla Topkapı Sarayı'nda kurulan eğitim kurumudur.

Ahilik Teşkilatı, XIII. yüzyılda Anadolu'da kurulan esnaf ve zanaatkârlar birliğidir. Türkiye Selçuklu Devleti'nin sosyal düzeninin sağlanmasında etkili olan bu teşkilat, Osmanlı Devleti'nin kuruluşunda da önemli rol oynamıştır.

Bu soruyu öğrenci, kendi seçimleri doğrultusunda cevaplayacaktır.



A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını altlarına yazınız.

1. Üretimde ve yönetimde toprağın önemini tarihten örnekler vererek açıklayınız. (10 puan)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Tarihteki ticaret yolları hakkında kısaca bilgi vererek bu yolların devletlere etkisini açıklayınız. (10 puan)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Vakıfların çalışmalarına ve sosyal yaşamdaki rolüne tarihten ve günümüzden örnekler veriniz. (10 puan)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Medrese, Enderun Mektebi ve Ahilik Teşkilatı hakkında kısaca bilgi vererek bu kurumların Türklerde meslek edindirmedeki rolünü açıklayınız. (20 puan)....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Ülkeler, yetiştirdiği ve ürettiği ürünleri kendilerine kazanç sağlamak amacıyla diğer ülkelere satar. Bu sebeple toprak yalnız içeride değil dış ticarette de önemli bir yere sahiptir. Devletlerin, ülke içinde oto-riteyi artırma, üretim ve gelirleri artırma hatta zaman zaman hazineye yük olmadan ordu sahibi olma amaçlarında da toprağı kullandığı görülür. Selçuklulardaki ikta, Osmanlı'daki tımar sistemleri buna ör-nek gösterilebilir.

Efes'ten başlayarak Mezopotamya'daki Persepolis kentine kadar devam eden Kral Yolu; Çin'in Şian ken-tinden başlayıp Karadeniz kıyılarına oradan İstanbul'a ulaşan İpek Yolu; Hindistan'dan başlayıp Doğu Akdeniz limanlarına kadar uzanan Baharat Yolu geçtikleri toprakların gelişmesinde, ekonomik açıdan büyümesinde etkili olduğu gibi kültürel etkileşim unsuru da olmuştur.

18. yüzyılda, İstanbul'da kurulan Hasan Paşa Vakfı çevre düzenleme, çevre temizliği gibi alanlarda faa-liyet gösterir. Günümüzde doğal varlıkların ve çevre sağlığının korunması, erozyonla mücadele ile ilgili faaliyet gösteren vakıflardan biri TEMA'dır.

Medreseler eğitim öğretim kurumlarının temelidir. Enderun Mektebi devlet memuru yetiştirmek ama-cıyla kurulmuştur. Ahilik Teşkilatı ise farklı özelliklerinin yanı sıra meslekî uzmanlaşmayı gerektiren bir niteliğe sahiptir. Türk - İslam kültürünün temel taşlarından olan bu kurumlar eğitim yolu ile meslek edindirme rolünü üstlenirler.



B. Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan de-ğerindedir.)

1. Ahi teşkilatı XVIII. yüzyılda Anadolu’da kurulan esnaf ve zanaatkârlar birliğidir. (.....)

2. Meslek seçiminde önemli olan, ailemizin istek ve beklentileridir. (.....)

3. Sanayi İnkılabı ile başlayan üretim teknolojisindeki hızlı değişim sosyal ve ekonomik hayattaki deği-

şimi de beraberinde getirmiştir. (.....)

4. Coğrafi Keşifler sonucunda Kral Yolu, İpek Yolu ve Baharat Yolu önem kazanmıştır. (.....)

5. Osmanlı Devleti’ndeki tımar sistemi sayesinde toprağın işlenmesi ve üretimin devamlılığı sağlanmış,

tımarlı sipahiler ordusunun büyük bir bölümü meydana gelmiştir. (.....)

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. Selçuklulardaki İkta Sistemi Osmanlılarda ............................ Sistemi olarak devam etmiştir.

2. Çin’den başlayıp İstanbul’a kadar devam eden ticaret yolunun adı ............................ Yolu’dur.

3. ............................................... sonrasında yeni ticaret yollarının bulunması Avrupa devletlerinin ekonomik

açısından güçlenmesinde etkili olmuştur.

4. XVIII. yüzyılın sonlarına doğru yeni icatların ortaya çıkmasıyla beraber tekstil, demir, çelik ve kömür

üretiminde büyük ilerlemelerin sağlandığı dönem ............................ ............................ olarak adlandırılmıştır.

5. Bir kişinin, belirli bir hizmetin yerine getirilmesi ya da başkalarının yararlanması için malını ya da pa-

rasını bağışlayarak oluşturduğu kuruluşa ............................ denir.

D

D

D

Y

Y

Tımar

İpek

Coğrafi Keşifler

Sanayi Devrimi

vakıf


Kurultaydan Meclise

ETKİNLİK 1

Geçmişten günümüze Türk devletlerinin yönetim şekli ve egemenlik anlayışları ile ilgili bilgiler aşa-ğıda verilmiştir. Bu bilgiler doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Verilen cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

KURULTAY - DEVLET YÖNETİMİ

1. Savaş, barış ve yeni kağan seçimi gibi önemli kararlar burada alınırdı. (.....)2. Kağanın yanında, toplantılarda eşi Hatun da olurdu. (.....)3. Egemenliğin kaynağı halktır. Seçimler her yıl yapılır. (.....)4. Kut anlayışı taht kavgalarına zemin hazırlamıştır. (.....)5. Devlet yönetilirken hukuk kurallarına bakılmaz. (.....)

DİVAN - DEVLET YÖNETİMİ

1. Türk - İslam devletlerinde yönetimin babadan oğula geçmesine ............................ sistemi denir.2. Divan’a ............................................................... ya da ............................ başkanlık eder.3. Osmanlı’da Divan ............................ Dönemi’nde kurulmuştur.4. Osmanlı’da Divan ............................ Dönemi’nde kaldırılmıştır.5. Osmanlı’da hukuk üstünlüğü ilk defa ............................................................... ile kabul edildi.6. Türk tarihinin ilk anayasası olan ............................................................... 1876’da ilan edildi.

CUMHURİYET - DEVLET YÖNETİMİ

1. ............................ Anayasası ile millet egemenliğine dayanan yeni bir Türk Devleti kurulmuş oldu.2. ............................................... bir milletin kendini yönetecek kişileri kendisinin seçmesi demektir.3. 1921 yılında ilan edilen ...................................... olağanüstü koşullarda hazırlanmış bir Anayasadır. 4. Cumhuriyet ........................................................ tarihinde ilan edilmiştir.5. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk meclis başkanı ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................6. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk başbakanı ......................................................................................................................7. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı .......................................................................................................................8. İlk Meclisin kuruluş tarihi ..................................................................................................................................................9. Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunun hemen öncesinde Osmanlı Devleti’nin yönetim şekli .............................. ............................................................................................................................................................................................................... 10. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda egemenlik hakkının ............................ ait olduğu belirtilmiştir.

DD

DY

Y

saltanat

sadrazam padişahOrhan BeyII. Mahmut

Tanzimat FermanıKanuni Esasi

1921Millî egemenlik

Teşkilat-ı Esasi29 Ekim 1923

Mustafa Kemal Atatürk 'tür. ( Cumhuriyetin ilanından sonra Ali Fethi Okyar olmuştur.)

İsmet İnönü'dür.Mustafa Kemal Atatürk'tür.

23 Nisan 1920'dir.Meşruti

Monarşi'dir.halka


ETKİNLİK 2

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Demokrasi ilkesinin en yeni ve akılcı uygulamasını sağlayan hükûmet biçimi cum-huriyettir.” sözü doğrultusunda yaşanan gelişmelerden üç tanesini aşağıda verilen boş kutucuklara yazınız.

ETKİNLİK 3

Aşağıdaki tabloda verilen tarihlerin altlarına o tarihte yaşanan gelişmeyi yazınız. Gelişmeler ile ilgili kısaca bilgi veriniz.

ETKİNLİK 4

Mustafa Kemal Atatürk’ün “Şimdiye kadar milletimizin başına gelen bütün felaketler kendi talih ve geleceklerini başka birinin eline terk etmesinden kaynaklanmıştır.” sözü ile ...................... önemsediğini ifade etmiştir.

Verilen bilgide boş bırakılan yere getirilebilecek üç kavramı aşağıya yazınız.

• .................................................................................

• .................................................................................

• .................................................................................

Atatürk ve Demokrasi

23 Nisan 1920 29 Ekim 1923 17 Kasım 1924

TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NDE DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ

TBMM’nin açılması

TBMM açıldı.

Halk egemenliğini sağla-mak için atılan en önemli

adımlardan biridir. Vekiller seçimle iş başına gelir.

millî iradeyi

demokrasiyi

halk egemenliğini

Rejimin kesinleşmesi-ni, halk egemenliğinin

güvence altına alınmasını sağlayan gelişmedir.

Bu gelişme çok partili ya-şama geçilmesini, böylece Mecliste farklı görüşlerin

temsil edilebilmesini sağla-yan gelişmedir.

Cumhuriyet ilan edildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kuruldu.

Saltanatın kaldırılması Cumhuriyetin ilanı


Demokrasinin Uygulanması

ETKİNLİK 5

Aşağıda demokrasinin temel ilkelerinden bazıları verilmiştir. Bu ilkelerin neler olduğunu açıklamaların altın-daki boşluklara yazınız.

Yönetme yetkisinin millete ait olmasıdır. Demokraside ege-menlik halka aittir. Halkın irade-si ve egemenliği, kendi seçtiği temsilciler aracılığı ile gerçek-leşir.

...........................................................

Hepimiz aynı haklara sahibiz. Yasalar, kimseye ayrıcalık tanın-madan herkes için geçerlidir.

...........................................................

Demokrasilerde yurttaşlar seç-me ve seçilme haklarıyla yöne-time iradesini yansıtır. Bunun yanında sivil toplum kuruluş-larındaki etkinliği ile haklarının takipçisi olur.

...........................................................

Bu ilke yurttaşların hukuk gü-venliğini sağlar. Devletin yap-tığı tüm işler yargı denetimine açıktır.

...........................................................

Demokrasilerde temsilciler se-çimler belirlenir. Halk, temsilci-lerine kendisi adına yönetme yetkisini belirli bir süre için verir.

...........................................................

Seçimlerde çoğunluğu elde eden parti iktidar olur. Diğer partiler de muhalefeti oluştu-rur. Bu hak çoğunluğun yanın-da azınlığın da haklarını koru-mayı sağlar.

...........................................................

Bu hakkımız başkalarının hak-larına zarar vermeden dilediği-mizi yapabilmemizi sağlar. Bu hakkın olmadığı yerde demok-rasi olmaz.

...........................................................

Bu ilke farklı unsurların birbir-leriyle uzlaşmasını gerekli kılar.

...........................................................

Millî Egemenlik

Eşitlik

Katılım

Hukuk Devleti

Seçme ve Seçilme Hakkı

Çoğulculuk

Özgürlük

Hoşgörü


Demokrasinin Uygulanması

ETKİNLİK 6

ETKİNLİK 7

Aileniz, okulunuz ya da yaşadığınız toplumdaki demokratik uygulamalardan birini örnek vererek bu örneği neden demokratik bulduğunuz yazınız.

Aşağıda verilen kavramları araştırarak açıklama-larını karşılarına yazınız.

Sosyal Kulüp: .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Medya: .........................................................................................................................................................................................

Resmî Gazete: .....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Darbe: ..........................................................................................................................................................................................

Demokrasi: ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Antidemokratik: ...............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................................................................

Bireyde güven ve sorumluluk duygusu geliştirmeye, yeni ilgi alanları oluşturmaya ve beceriler kazandırmaya yönelik bilimsel, sosyal, kültürel, sanatsal ve sportif etkinliklerin tümüdür.

İletişim ortamı, iletişim araçlarına verilen genel addır.

Hükûmeti zor kullanarak devirme eylemidir.

Bu bölümü öğrenci dolduracaktır.

Hükûmet, Meclis ve cumhurbaşkanı tarafından çıkarılan kararname, yasa, yönetme-lik, genelge gibi kararları yayımlayan gazetedir.

Demokratik düzenin ve hakların yerleşmesini engelleyen, demokrasiye aykırı olan-dır.

Siyasal denetimin doğrudan doğruya halkın ya da düzenli aralıklarla seçtiği temsilcilerin elinde bulunduğu, toplumsal ve ekonomik durumları ne olursa olsun tüm yurttaşların eşit sayıldığı yönetim biçimidir.


Etkin Vatandaşlık

ETKİNLİK 8

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız.

1. Eski Türk devletlerinde toplum hayatını düzenleyen yazısız kurallara ....................... denir.

2. İlk Türk devletlerinde, devlet işleri .................................................. denen mecliste görüşülürdü.

3. İlk Türk devletlerinde egemenliğin kaynağı ..................................................

4. Osmanlı’da devlet işlerinin görüşülüp karara bağlandığı meclise .................................................. denir.

5. Türk tarihinde halk devlet yönetimine ilk kez .................................................. ile katılmıştır.

6. Türk tarihinin ilk anayasası 1876 yılında ilan edilen ..................................................

7. Egemenliğin kayıtsız şartsız millete verilmesi ilk defa ................................................. açılmasıyla olmuştur.

8. Osmanlı’da Divan .................................................. tarafından kurulmuştur.

9. Hükümdarın yanında halkın seçtiği bir meclisin bulunduğu yönetim şekline .......................................... denir.

10. Vatandaşlar ......................... hakkını kullanarak devlet yönetimine katılmış olur.

11. Bir devletin teşkilatlanma yasası, yönetim şekli vatandaşların hak ve özgürlükleri .............................................

yer alır.

12. Devlet işlerinin önceden belirlenmiş hukuk kurallarına bağlı kalınarak yürütülmesi ............................................

devleti anlayışının var olduğunun göstergesidir.

13. Devletin yaptığı işlerde toplum yararını gözetmesi, ekonomik açıdan zor durumda olanlara yardım

etmesi .................................................. anlayışına sahip olduğunu gösterir.

14. 23 Nisan 1920’de .............................................. ile millî egemenlik ilkesi hayata geçirilmiştir..

15. Bütün toplumu ilgilendiren herhangi bir konuda halkın benimsediği ortak görüşe ............................................

denir.

töre

Kurultay

Tanrı'dır.

Divan - ı Hümayun

I. Meşrutiyetin ilanı

Kanuni Esasi'dir.

TBMM’nin

Orhan Bey

Meşrutiyet

seçme

Anayasada

hukuk

sosyal devlet

TBMM’nin açılması

kamuoyu


Etkin Vatandaşlık

ETKİNLİK 9

Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise J , yanlış ise L çiziniz.

1. Orta Asya’da kurulan Türk devletlerinde siyasi, askerî ve ekonomik kararların alındığı meclise kurultay de-

nir. (.......)

2. Orta Asya’daki Türk devletlerinde yazılı olmayan hukuk kurallarına şer’i hukuk denir. (.......)

3. Osmanlı Devleti’nde divan Orhan Gazi Dönemi’nde kurulmuştur. (.......)

4. 1839’da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile padişah yetkileri bir Meclisle kısıtlanmıştır. (.......)

5. Türkiye Cumhuriyeti’nin ilan edilen tüm Anayasalarında egemenliğin millete ait olduğu ifade edil-

mişti. (.......)

6. Anayasamızın ikinci maddesinde Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin niteliklerinden bahsedilirken demokra-

tik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olduğu belirtilmiştir. (.......)

7. Oligarşi, egemenlik hakkının kayıtsız, şartsız millete ait olduğu bir yönetim şeklidir. (.......)

8. Sosyal devlet, çıkardığı kanunlarında ve yapmış olduğu uygulamalarında halkın yararını gözeten devlet-

tir. (.......)

9. Ailemizde demokrasi olmak zorunda değildir. (.......)

10. Yasaları hazırlamak yasama yetkisi içindedir. (.......)

11. Yargı yetkisini kullanan mahkemeler, hükûmetin öngördüğü şekilde davranmak zorundadır. (.......)

12. Sivil toplum örgütleri kamuoyu oluşturulmasında etkili olan örgütlerdir. (.......)

13. Bir topluluğu oluşturan bireyleri, duygu, düşünce ve ortak çıkarlarında birbirine bağlayan duygu, daya-

nışmadır. (.......)

14. Öğrenci kulüplerinin genel amacı öğrencilere demokrasinin işleyişini kavratmak ve onların iyi bir vatan-

daş olarak yetişmelerini sağlamaktır. (.......)

J

J

J

J

J

J

J

J

J

L

L

L

L

L



Aşağıdaki soruların yanıtlarını altlarına yazınız. ( Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. Tarihte kurulan Türk devletlerinin yönetim özellikleri hakkında bilgi veriniz.

• ...................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

2. Sosyal devlet anlayışı hakkında bilgi veriniz.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

3. Divanıhümayun ve TBMM’yi karşılaştırarak benzerlik ve farklılıklarını yazınız.

• ..................................................................................................................................................................................................

...............................................................................................................................................................................................

• ..................................................................................................................................................................................................

4. Osmanlı Devleti’nde demokratikleşme hareketlerini yazınız.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

5. Demokrasinin dayandığı temel ilkeler nelerdir?

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

Orta Asya'da kurulan ilk Türk devletlerinde Kurultay adı verilen meclisin önderi kağandır. Ege-

menlik Tanrısal kaynaklıdır. Osmanlı Devleti'nde 1839'da ilan edilen Tanzimat Fermanı ile padişah

yetkileri ilk kez yasa ile, 1876'da ilan edilen Kanuni Esasi ile de Anayasa ile kısıtlanmıştır. 1920'de

TBMM'nin açılması ile ulusal egemenlik ilan edilmiştir. Devletimizin Cumhuriyet yönetimine geç-

mesi 29 Ekim 1923'te olmuştur.

Sosyal Devlet çıkardığı kanunlarında ve yapmış olduğu uygulamalarında halkın yararını gözeten dev-

lettir. Bu anlayış doğrultusunda devlet ayrım gözetmeksizin her vatandaşını eşit kabul ederek herkese

hizmet götürmeye çalışır.

Büyük Millet Meclisinin üyeleri halkın oyları ile belirlenirken Divanıhümayun'un üyeleri padişah

tarafından belirlenir.

Her iki mecliste de devletin önemli meseleleri tartışılır.

1839 → Tanzimat Fermanı → Padişah yetkilerinin ilk defa yasa ile kısıtlanması

1876 → Kanuni Esasi → Padişah yetkilerinin ilk kez Anayasa ile kısıtlanması, Meclisin açılması ile halkın

devlet yönetimine katılması

1909 → II. Meşrutiyet → Hükûmetin padişaha değil Meclise karşı sorumlu olmasının kabul edilmesi

Milli egemenlik - Çoğulculuk ve katılım - Seçimler ve temsil

Eşitlik ve özgürlük - Hukukun üstünlüğü - Siyasi partiler



6. Laik devlet anlayışını açıklayınız.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

7. Güçler birliği ilkesi nedir? Millî Mücadele yıllarında TBMM’nin bu ilke doğrultusunda hareket etmesi-

nin nedeni sizce ne olabilir?

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

8. Ailenizdeki demokratik uygulamalardan birini kısaca anlatınız.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

9. Yargı yetkisinin hangi kurum tarafından kullanıldığını ve neden bağımsız olması gerektiğini açıklayı-

nız.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

10. Kitle iletişim araçları ve sivil toplum kuruluşlarının kamuoyu oluşturmadaki etkisini örneklerle açık-

layınız.

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................................................

Laik devletlerde din ve devlet işleri birbirinden ayrılır. Vatandaşlara inanç ve ibadet özgürlüğü tanınır. Hiç

kimse inancından dolayı veya yapmış olduğu ibadetlerinden dolayı kınanamaz.

Öğrenci bu bölümü kendi ailesinden bir örnek ile açıklayacaktır.

Yasama, yürütme ve yargı güçlerinin tek elde toplandığı demokratik olmayan bir uygulamadır. Millî

Mücadele Dönemi’nde böyle hareket edilmesi demokratik uygulamalara ters düşse de amaç daha hızlı

karar alabilmek ve bu kararları kısa zamanda uygulayabilmektedir.

Bağımsız mahkemeler tarafından kullanılmaktadır ve kullanılmalıdır. Çünkü hukukun üstünde bir

kurum ya da kişinin müdahalesi, tarafsız bir hüküm verilmesine engel olacaktır. Tarafsız olmayan karar-

lar hukuk devleti anlayışına ve insan haklarına ters düşer.

Günümüzde tüm dünyanın karşı karşıya olduğu çevre kirliliği acil çözüm getirilmesi gereken sorunlardan

biridir. Bu sorunun kitle iletişim araçları yoluyla halka anlatılması, sivil toplum kuruluşları aracılığıyla halkta

bununla ilgili bir bilinç uyandırılması sorunun çözümünü hızlandırmakta etkili olacaktır.


Türkiye’nin Üyesi Olduğu Kuruluşlar

ETKİNLİK 1

Aşağıda verilen kutucuklara Türkiye’nin ilişkide olduğu ekonomik bölge ve kuruluşlardan örnekler yazınız.

ETKİNLİK 2

Kalıplaşmış tutumlar yani kalıp yargılar bir bakıma belirli gruplar hakkında sahip olduğumuz düşüncelerdir. Bu düşünceler bizim başka gruplara karşı ön yargılı olmamıza neden olabilir. Ön yargı, bir kişi ya da gruba karşı takındığı-mız olumsuz tavır ve düşünceleri kapsar. Mesela dili, dini, giyimi ve görünümü farklı olan göçmenler hakkında “biz - onlar” şeklinde geliştirilen tüm olumsuz düşüceler ön yargı-dır.

Nahide’nin verdiği bilgiyi okuduktan sonra kendi ön yargı ya da kalıp düşüncelerinizi gözden geçiriniz. Bu düşüncelerinizi ifade eden örnekleri aşağıda boş bırakılan alana yazınız.

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

Ekonomik İşbirliği Örgütü(EİT)

(D-8)Gelişmekte olan 8 İslam

Ülkesi

G-20 (Ekonomisi Gelişmiş ve

Gelişmekte Olan 20 ülke)

(KEİ)Karadeniz Ekonomik İşbirliği

Örgütü

OECD (Ekonomik İşbirliği ve

Kalkınma Örgütü)


Küresel Sorunlara Küresel Çözümler

ETKİNLİK 3

Dünyada geniş alanları etkileyen doğal afetler, bula-şıcı hastalıklar, savaş, açlık, yoksulluk gibi olayların neden olduğu sorunlara “küresel sorun” denir. Küre-sel sorunların çözümü için bazı kuruluşlar meydana getirilmiştir. Aşağıdaki kutucuklara verilen kuruluşla-rın amacını yazınız.

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Kuruluşu Kuruluş Amacı: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

Birleşmiş Milletler Çevre Sorunları ProgramıKuruluş Amacı: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

Birleşmiş MilletlerKuruluş Amacı: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

Dünya Gıda Programı Kuruluş Amacı: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

Birleşmiş Milletler Kalınma Programı Kuruluş Amacı: ..........................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım FonuKuruluş Amacı: ......................................................................................................................................................................................................................................................................................

.........................................................................................

.........................................................................................

ETKİNLİK 4

Size göre dünyanın en önemli sorunu nedir? Bu sorunu ve sorunu çözmeye yönelik fikrinizi aşağıda boş bırakılan alana yazınız.

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................

İnsanların bes-lenme düzeylerini yükselt-mek, gıdaların ve tarım ürün-lerinin üretimini artırmak ve insanların yaşam koşullarını

iyileştirmek

İnsanın yaşa-dığı çevreyi etkileyen tüm konularda, uluslararası iş bir-liğini kolaylaştırmakHükümetlerin ilgisini bu konuya

çekmek ve sorunların çözü-münde maddi destek sağlamak

İnsanlığa büyük acılar getiren savaşların ve barışı engelleyici tehditlerin tekrarını önlemek, uluslararası barış ve güvenliği korumak

Özellikle az gelişmiş ve geliş-mekte olan ülkelerin ya- şam standartlarını yük-seltmek

Doğal afetler, iç savaşlar veya sınır çatışmaları gibi nedenlerle ani açlığa maruz kalan halk kitlelerine insani amaçlarla gıda yardımı sağlamak

Özellikle az geliş-miş ve gelişmekte olan ülke-lerde çocukların ve gençlerin gelişimine yardımcı olmak



A. Aşağıdaki soruların yanıtlarını altlarına yazınız. (Her doğru yanıt 10 puan değerindedir.)

1. Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlara örnek veriniz.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Türkiye’nin ilişkide olduğu ekonomik bölge ve kuruluşlara örnek veriniz.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Terörizm veya savaş gibi nedenlerden dolayı göç eden insanların yaşayabileceği zorluklara örnek veriniz.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Küresel sorunlardan birini seçerek bu sorun hakkındaki çözüm önerilerinizi anlatınız.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Size göre dünyada hangi kültürler arasında çatışmalar yaşanmaktadır? Bu çatışmaların temelinde ne vardır? Fikirlerinizi yazınız.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bu soru öğrencinin fikirleri doğrultusunda yanıtlanacaktır.

Yaşadıkları yerleri terk eden, evinden, işinden olan insanlar tüm düzenlerini bozup ekonomik imkânlarından vazgeçerek bilmedikleri yerlerde yaşamak zorunda kalmışlardır. Bu durum işsizlik, açlık ve salgın hastalıklara yol açmaktadır.

• Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)• Avrupa Konseyi (AK)• Birleşmiş Milletler (BM)• Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü (NATO)

Ekonomik İşbirliği Örgütü (EİT)Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü (KEİ)Gelişmekte olan 8 İslam ülkesi (D-8)Ekonomisi Gelişmiş ve Gelişmekte olan 20 ülke (G-20)Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD)



B. Aşağıdaki bilgilerin karşısına bilgi doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. (Her doğru yanıt 5 puan de-ğerindedir.)

1. 1992 yılında BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi küresel ısınma ve iklim değişikliği sorununun

çözüme kavuştuğunu savunmuştur. (......)

2. İnsanların binlerce yılda meydana getirdikleri, paylaştıkları ve birbirlerine aktardıkları maddi ve ma-

nevi değerler bütününe ortak miras denir. (......)

3. Uluslararası bir kuruluş olan UNESCO 1972 yılında Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunması

Sözleşmesi’ni ilan etmiştir. (......)

4. İklim değişimi, doğal afetler, açlık, terör, göç yalnızca bizim ülkemizde görülür. (......)

5. Ulusal ve uluslararası düzeydeki resmi kuruluşlar yoluyla yapılan yasal düzenlemeler dünyayı daha

yaşanabilir bir yer hâline getirmeyi amaçlar. (......)

C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun bilgilerle tamamlayınız. (Her doğru yanıt 5 puan değerindedir.)

1. Çeşitli kültürlere yönelik .......................................... diğer toplumlar hakkında edindiğimiz bilgilerden ve

yorumlardan oluşur.

2. Dünyada geniş alanları etkileyen doğal afet, bulaşıcı hastalıklar, savaş, açlık, yoksulluk gibi olaylara

.......................................... adı verilmektedir.

3. Küresel ısınmaya en çok yol açan gaz .......................................... .

4. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde çocukların ve gençlerin gelişimine yardımcı olmak

amacıyla kurulan kuruluş .......................................... .

5. 1997 yılında, küresel ısınmaya yol açan sera gazlarının salınımının azaltılmasını öngören ........................

..............................180 ülke tarafından imzalanmıştır.

Kyoto

Sözleşmesi

kalıp yargılar

küresel sorun

sera gazıdır

UNICEF’tir

D

D

Y

D

Y

Documents

SOSYAL BİLGİLER - bilfenyayincilik.com · Sümerler Yazı Çin. 12 Bilfe ay˜nc ... 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa’da bilim, sanat, edebiyat ve dindeki yenileşme, gelişme hareketleridir