FASİKÜL

Besinlerimiz

2.

14. Sınıf Fen Bilimleri

• Besinler ve Özellikleri

Besinler ve Özellikleri

34. Sınıf Fen Bilimleri

Besinler canlılar için çok önemlidir. Gün içerisinde tükettiğimiz besinlerde vücudumuz için gerekli maddeler bulunur. Tükettiğimiz bazı besinler hayvanlardan, bazı besinler ise bitkilerden elde edilir.

BESİNLER VE ÖZELLİKLERİ

Besinler

Hayvansal Kaynaklı Besinler Bitkisel Kaynaklı Besinler

Etkinlik

Yanda görselleri verilen besinlerin isimlerini, elde edildikleri kaynakların altına yazalım.

Fasulye

Domates

Süt

Tereyağı

Yumurta

Mercimek

Patates

Zeytin

Bitkisel KaynaklıBesinler

Hayvansal KaynaklıBesinler

Fasulye

Domates

Mercimek

Patates

Zeytin

Yumurta

Süt

Tereyağı

Etkinlik

54. Sınıf Fen Bilimleri

Besinler ve Özellikleri

1. Arda ve Zeynep alışverişe çıktılar. Arda, alışverişte hayvansal kaynaklı besinleri alırken Zeynep bitkisel kaynaklı ürünleri almıştır.

1 2 3 4 5

Zeytinyağı

6

Kekik

7

Balık

8

Domates

9

Mercimek

10

Yumurta Patlıcan Köfte Tavuk Tereyağı

Buna göre Arda ve Zeynep, yukarıdaki ürünlerden hangilerini almıştır? Numaralarını kullanarak eşleştirelim.

Arda’nın aldığı ürünler Zeynep’in aldığı ürünler

2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki kutucuğu işaretleyelim.

Karbonhidratlar enerji elde etmekle görevlidir.

Tırnağımızın uzaması protein sayesinde gerçekleşir.

Baklagiller karbonhidrat bakımından zengin besinlerdir.

Süt ürünleri bitkisel kaynaklı besin olup protein bakımından zengindir.

Yaş pasta karbonhidrat bakımından zenginken yumurta protein bakımından zengindir.

Ekmeğin üzerine nitrik asit damlatıldığında ekmek sarı renk alır.

Yaralarımızın iyileşmesinde proteinler görevlidir.

Tahıllar protein bakımından zengin besinlerdir.

1, 3, 4, 5, 8

✘

✘

✘

✘

2, 6, 7 ,9, 10

Etkinlik

74. Sınıf Fen Bilimleri

Besinler ve Özellikleri

Aşağıda bazı besinlerin resmi verilmiş-tir. Besinlerin altındaki kutuyu en çok içer-diği besin içeriğinin rengi ile aynı renge boyayalım.

Karbonhidrat Protein Yağ

Protein

Protein

Karbonhidrat

Karbonhidrat

Karbonhidrat

Karbonhidrat

Protein

Karbonhidrat

Yağ

Yağ

Protein

Protein

Yağ

Yağ

Protein

Yağ

Etkinlik

8 Bilfen Yayıncılık

Besinler ve Özellikleri

1. Aşağıda besin içerikleri ile ilgili bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerin başındaki kutucuğa ilgili olduğu besin içeriğinin sembolünü çizelim.

Yağ

Vitamin ProteinSu ve minerallerKarbonhidrat

Vücutta yapıcı onarıcı olarak görev yapar.

Enerji değeri en yüksek besin içeriğidir.

Yaraların iyileşmesinde rol oynar.

Tüm besinlerde belli miktarda bulunur.

Tahıllarda ve tatlılarda bol miktarda bulunur.

İç organların etrafında depolanarak onları dış etkenlerden korur.

Vücutta öncelikle düzenleyici olarak görev yaparlar.

2. Verilen besinlerin içeriklerinin belirlenmesi için yapılması gereken işleme karar verelim. İlgili ku-tucuğu işaretleyelim.

İyot çözeltisidamlatmak

Nitrik asitçözeltisi damlatmak Kâğıda sürtmek

Makarna

Haşlanmış yumurta

Ekmek

Köfte

Fındık

✘

❤

●

❤

✿

★

◆

✿

✘

✘

✘

✘

Etkinlik

94. Sınıf Fen Bilimleri

Besinler ve Özellikleri

Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan yerlere gelmesi gereken kelimeleri bulmacada ilgili alana ya-zalım.

1. Öğlen yemeğinde köfte ve makarna yiyen Alp karbonhidrat ihtiyacını .............................................. yiye-rek karşılaşmıştır.

2. Bir besinin protein bakımından zengin olduğunu üzerine .............................................. çözeltisi damlata-rak anlayabiliriz.

3. Bir besinin karbonhidrat bakımından zengin olduğu üzerine .............................................. çözeltisi dam-latarak anlayabiliriz.

4. Vücudun enerji ihtiyacını öncelikle olarak .............................................. bakımından zengin besinler kar-şılar.

5. .............................................. bakımından zengin besinler yaraların iyileşmesinde rol oynar.

6. .............................................. bakımından zengin besinler dişlerin gelişmesinde etkilidir.

7. Kahvaltıda yumurta, peynir, zeytin, ekmek yiyen biri yağ ihtiyacını .............................................. yiyerek karşılamıştır.

1 ➜

3 ➜

2

5

4 ➜

6 ➜

7 ➜

M A K A R N A

makarna

nitrik asit

iyot

karbonhidrat

Protein

Mineral

zeytin

İ Y O T

K A R B O N H İ D R A T

M İ N E R A L

Z E Y T İ N

İ P

R

O

E

İ

N

R

K

S

T

10 Bilfen Yayıncılık

Besin Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Etkinlik

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başındaki kutucuğa “D” , yanlış olanların başındaki ku-tucuğa “Y” yazalım.

Sağlıklı bir yaşam için besin alırken dikkat etmemiz gereken birtakım hususlar vardır.

› Alışveriş sırasında meyve-sebze alırken aldığımız besinlerin tazeliğine dikkat etmeliyiz.

› Paketlenmiş yiyecekleri almadan önce paketin açık olup olmadığına bakmalı, paket üzerinde bu-lunan gıda içerikleri ile ilgili açıklamaları okumalıyız.

› Paketlenmiş ürünlerin son kullanma tarihine, Tarım Bakanlığından iznine ve TSE damgası olup ol-madığına bakmalıyız.

› Dondurulmuş ürün alırken paket üzerinde buz kristallerinin olmamasına dikkat etmeliyiz. Dondu-rulmuş gıdaları gıdanın üzerinde yazan koşuluna uygun saklamalıyız.

› Meyve sebzeleri tüketirken bol su ile yıkamalı, mikroplardan arındırmalıyız.

BESİN ALIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Sebze ve meyve gibi besinleri satın alırken solgun ve yumuşak olmamasına dikkat etmeliyiz.

Meyve sebzeleri yemeden önce sabunlu suyla yıkamalıyız.

Sebzeleri vitaminlerinin korunması için fazla pişirmemeliyiz.

Dondurulmuş ürünleri çözüldükten sonra tekrar dondurabiliriz.

Ürünlerin üretim tarihine bakmak gerekli değildir.

Paketlenmiş ürünlerin üzerindeki sembol ve açıklamalara dikkat etmeliyiz.

Besinlerimizi tercih ederken öz dene-tim sahibi bireyler olarak reklamı iyi olan değil sağlıklı ve hijyenik ürünleri tercih etmeliyiz.

D

Y

D

Y

Y

D

Etkinlik

12 Bilfen Yayıncılık

Dengeli Beslenme

Aşağıda yürümeye yeni başlayan bir bebek, bir basketbol oyuncusu ve 5. sınıf öğrencisinin beslen-mesine uygun menüler verilmiştir.

Menüler ve sahiplerini eşleştirip neden böyle bir eşleştirme yaptığımızı açıklayalım.

Yürümeye yeni başlayan bebeğe uygun olan menü: ...............................................................................

Nedeni: ......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

5. sınıf öğrencisine uygun olan menü: ............................................................................................................

Nedeni: ......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

Basketbol oyuncusuna uygun olan menü: ..................................................................................................

Nedeni: ......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................................

1. Menü

Sabah

• Süt• Peynir• Yumurta• Ekmek• Domates• Fıstık ezmesi

Öğle

• Tavuk suyuna çorba• Köfte• Muz• Ayran

Akşam

• Yoğurt• Ekmek• Kıymalı mercimek yemeği• Sebze püresi

2. Menü

Sabah

• Süt• Peynir• Zeytin• Yumurta• Ekmek• Kuru kayısı• Ceviz

Öğle

• Sebze çorbası• Kuzu şiş• Cacık• Meyve

Akşam

• Karışık sebze• Kuru fasulye• Pilav• Salata• Meyve• Süt

3. Menü

Sabah

• Patatesli gözleme• Bal• Ekmek• Peynir• Zeytin• Domates

Öğle

• Makarna• Köfte• Közlenmiş patates• Cacık• Salata• Meyve

Akşam

• Pilav• Nohut• Meyve suyu• Muhallebi• Salata

1. menüdür.

3. menüdür.

2. menüdür.

Protein, süt ve süt içerikli beslenmelidir. Alacağı besinler onun büyümesini, ke-

miklerinin gelişmesini sağlayacaktır.

Karbonhidrat içerikli beslenmelidir. Karbonhidrat vücutta öncelikli olarak enerji

elde etmek amacıyla kullanılır.

Protein içerikli beslenmelidir. Protein bireyin büyüyüp gelişmesini sağlayacaktır.

Etkinlik

134. Sınıf Fen Bilimleri

Dengeli Beslenme

1. Aşağıda verilen besinlerden istediklerimizi seçerek dengeli beslenmeye uygun örnek bir öğün oluşturalım.

Örnek Öğün

• ..........................................

• ..........................................

• ..........................................

• ..........................................

• ..........................................

• ..........................................

• ..........................................

Ekmek Pilav Makarna

Süt tavuk Meyve Suyu

Köfte Kurufasulye Tereyağı

Salata Su

2. Aşağıdaki öğrencilerden hangisi dengeli beslenmemektedir? Dengeli beslenmeyen öğrencinin yaptığı hataları yazalım.

Sabah kahvaltısında yumurta, zeytin, peynir, bal, ekmek yer, süt içerim. Öğlen köfte, pilav ve salata yerim. Akşamları balık ile salata tüketirim.

Sabah kahvaltısında zeytin, peynir, kaymak, bal, ekmek ve simit yer, çay içerim. Öğlen çorba, ekmek, salata ve tatlı yerim. Akşamları köfte, patates kızartması, pilav ya da makarna yerim.

Ali

Zehra

.................................... dengeli beslenmemektedir. Çünkü .........................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

Ekmek

Pilav

Köfte

Kuru fasulye

Salata

Meyve suyu

Su

Zehra Zehra her öğünde her çeşit besin içeriğin-

den gerektiği kadar almamış, bazı besin içeriğinden fazlaca almıştır.

Etkinlik

154. Sınıf Fen Bilimleri

Alkol ve Sigaranın Zararları

1. Aşağıda sigara ve alkolle ilgili verilen ifadelerin doğru veya yanlış olduğuna karar vererek “✔” ile işaretleyelim.

D Y

Alkol beynin çalışmasını zayıflatır.

Sigara uykusuzluğa iyi gelir.

Sigara akciğer kanserine neden olur.

Alkol sinir sistemini olumsuz etkiler.

Alkol reflekslerin güçlenmesini sağlar.

Sigaradaki nikotin, bağımlılığa neden olur.

Alkol, karaciğer başta olmak üzere birçok organa zarar verir.

2. Sigara ve alkolun kullanan kişiye, topluma ve çevreye zararları vardır. Bunlar aşağıda karışık olarak verilmiştir. Bu ifadelerin numaralarını ilgili kutucuğun içine yazalım.

Kullanan Kişiye Zararları

6 Gelişigüzel atılan şişe parçaları ve sigara dumanı, hava kirliliğine neden olur

5 Baş ağrısına, yorgunluğa neden olur.

4 İş yaşamını olumsuz etkileyerek iş verimini düşürür.

3 Söndürülmeden atılan sigara kalıntıları, orman yangınlarına neden olur.

2 Aile düzeninin ve insanlarla ilişkilerin bozulmasına neden olur.

1 Akciğer kanserine neden olur. Topluma Zararları

Çevreye Zararları

2, 4

✔

✔

✔

✔

✔

✔

✔

1, 5

3, 6

Değerlendirme

16 Bilfen Yayıncılık

Aşağıdaki tabloya göre verilen soruları cevaplayalım.

çilek simit fıstık alkol nohut obetize peynir

sigara başağrısı

yumurta makarna akciğerkanseri

fındık havuç zeytin sütiyot

çözeltisi sütlaç

Kutucukların hangisinde ya da hangilerinde;

Bağımlılık yapan maddeler bulunmaktadır?

Karbonhidrat bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?

Protein bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?

Hayvansal gıdalar bulunmaktadır?

Vitamin bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?

Yağ bakımından zengin yiyecekler bulunmaktadır?

Sigaranın sağlığa verdiği zararlar yer almaktadır?

Karbonhidrat içerikli besinlerin ayracı yer almaktadır?

Su ve mineral içeren besinler yer almaktadır?

Bitkisel gıdalar yer almaktadır?

Yeme alışkanlığı düzgün olmayan kişilerin karşılaşabileceği sorun yer almaktadır?

çilek

1

simit

2

fıstık

3

alkol

4

nohut

5

obetize

6

peynir

7

fındık

8

havuç

9

zeytin

10

süt

11

iyot çözeltisi

12

sütlaç

13

baş ağrısı

14

sigara

15

yumurta

16

makarna

17

akciğer kanseri

18

4, 15

2, 13, 17

5, 7, 11, 16

7, 11, 13, 16

1, 9

3, 8, 10

14, 18

6

12

1, 9

1, 2, 3, 5, 8, 9 ,10 , 17

174. Sınıf Fen Bilimleri

Düşünme Becerileri

Aşağıdaki çocukların her birinin aklında farklı bir sözcük vardır. Bu sözcükleri bularak çocuklara ait kutucuklara yazalım.

Yaşantımızı devam ettirebilmek, büyüyüp gelişebilmek için tükettiğimiz yiyecek ve içeceklerin tümü benim sözcüğümdür.

Meyve ve sebzelerde bol miktarda bulunan besin içeriği benim sözcüğümdür. Alfabemizin 27. harfiyle başlar.

Zeytin, fındık, fıstık gibi yiyeceklerde bol miktarda bulu-nan besin içeriği benim sözcüğümdür.

Benim sözcüğüm; Züleyha’nın sözcüğünün ikinci harfiyle başlar. Bağımlılık yapar ve kullanılması zararlıdır.

Benim sözcüğüm; dişlerimizin gelişmesinde, vücudumuz-daki organların düzenli çalışmasında görevli olan besin içeriğidir. Zafer’in sözcüğünün 5. harfiyle başlar.

Benim sözcüğüm, yapıcı ve onarıcı besin gruplarına verilen addır.

Elif

Zafer

Züleyha

Birol

Betül

Burak

B E S İ N

P R O T E İ N

V İ T A M İ N

M İ N E R A L

A L K O L

Y A Ğ