Fizikist-dergisi-subat-2010

8/6/2019 Fizikist-dergisi-subat-2010

1/38


2/38

Fizikist Bilim ve Teknoloji Dergisi

Tm Haklar Sakldr.

2010

Kurucu : Mberra ALTIN

Hazrlayan, Editr : Emre ALTIN

Yl:1 Say:4 ubat 2010

Yazarlar : Mberra ALTIN, Orhan AYDLEK

Kaynaklar : Fizikist.Com

Fizikist Dergisi, Fizikist.Com sitesinin yayn organdr. Hibir yazve alma Fizikist.Com sitesi yazarlarndan izin alnmakszn

kullanlamaz.


3/38

indekiler5 In Geliimi 2.blm

te Gelecein Gazetesi

9 Dnya Spernova Kurban Olabilir10Nobelli ziki Aage Bohr ld

Nasa Hede erini Kltyor

Gne nlaryla sudaki hidrojeni ayrtracaklar

Arlarn gz sizi bir yerden sryor!

Beyin dalgalaryla iletiim deneyi

Fizik Niin retilmeli

James Clerk Maxwell

Limon Pili Yaplmas

Bir Fizikinin Gnl

Maxwellin Cini

Kendinize Engel Olmayn

Zekan Test Et

1112131516172024

31

2826

30Fkralar33Ne Demi Newton?34Hayata hazrlanmada NVERSTE DIINDA gerekenler35

36 Biraz da Glelim


4/38

Maxwell sko ziki ve matematikidir .Maxwell de n dalga olduuna inanyordu .

Zaten 19. yy n dalga modelini destekleyen birok nemli gelimeye sahne olmutur. 1873ylna kadar elektrik ve manyetiin bir birleriyle ilikisiz olduu dnlyordu.Optik ise bu iki-sinden daha da bamsz grlyordu.Tamda bu srada Newtondan sonra zikteki en bykbirletirmeyi yapan Maxwell elektrik ve manyetiin ayn ey olduunu kendisine ait olan maxwelldenklemleriyle ispatlamtr

In Geliimi 2.Blm

Ikla ktmz yolculuun ikinci durandabilim sahnesine James Clerk Maxwell kyor.

Bu denklemler elektrik, manyetik ve optikalanlarda kullanlr. Maxwell elektrik ve many-etik alan titreimlerinden oluan elektromanyetikdalga olarak tanmlad. Bununla birlikte elektrikve manyetik alanlarn uzayda dalga formundasabit k hznda ilerlediini bulmutur. 1864ylnda Maxwell A Dynamical Theory of the Elec-tromagnetic Field (Elektromanyetik alann dina-mik teorisi) ald kitabn yazmtr, kitabnda naslnda ayn ortamda dalga hareketi yaptnave bu da elektriksel ve manyetik bulgulardrdiye ilk defa bu kitabnda bahsetmitir. Elektro-manyetik modeli birletirdii almas ziktekien nemli gelimelerden biri olarak kabul edilir.

Bir ok ziki tarafndan Maxwell 19.yzylda yaayp 20. yzyl ziini en ok katksalayan kii olarak grlr. Maxwellin bil-ime katklar Isaac Newton ve Albert Einsteinnkatklaryla e grlr.Ve sra Hertz e gelmitir.alman ziki Rudolph Hertz Radyo dalgalarnkefetti. Ve bir radyo dalgasnn hznn k hzylaayn olduunu buldu. Ik birok bilim adamna

gre dalgayd ve dalgalar eklinde yaylyordu.Newton un k tanecikler eklinde yaylr kri-ni savuna bilim adamlar bunu destekleyendeneyler yaplamaynca n dalga olduu ko-nusunda kir birliine varmak zorunda kaldlar.

Ancak n bir elektromanyetik dalgaolduunu savunan Hertz deneyler esnasndailgin bir olayla karlamt. Hertz zt elektrikyk ile ykl iki kre arasnda elektron sramasesnasnda aa kan mor tesi mann hemenyandaki yksz kreden elektron koparmas olaynaahit oldu. Ik metalden elektron skyordu veHertz in ispatlamaya alt eyin tam tersinidestekliyordu. Tanecik modeli btn ihtiamylayeniden sahneye kmaya hazrlanyordu.Bu olaykantlayan en nemli deney Einsteine Nobeldln kazandran Fotoelektrik olaydr.

Ikla servenimizin ikinci duranda dal - ga modelini tahtndan indirip yerinetanecik modelini oturtuyoruz.Ve tanecik modeli kolay kolay tahttan inecee benzemiyor..

Mberra ALTIN

Yksek Fizik retmeni

5


5/38


6/38

Foto Elektrik

Kuantum kuramyla ilgili ikinci adm 1905te Einstein att. Einstein, fotoelektrik olay, kuan -tum dncesini kullanarak aklad. Fotoelektrik olay,ksaca, n metal yzeyinden elek -tron koparmasdr. Bu olay, Hertz kefetmiti.

Fotoelektrik olayn pek ok zellii klasik zik ya da n dalga modeli ile aklanamaz. rneinklasik zie gre k iddetine bal olarak metal yzeyinden her frekansta elektron sklmesigerekirken ancak belli bir eik deerinin zerinde elektron koparlabiliyordu. In frekans, bireik frekansn aarsa fotoelektrik olay gzleniyordu. te yandan yaynlanan elektronlarn( fo-toelektronlar )says k iddetiyle orantlyd ;ama elektronlarn maksimum kinetik enerjisi, niddetinden bamszd. Klasik bak asna gre,elektriksel alan k iddetinin kare kkyle doruorantldr ve elektronlarn koparlmasndan ve ivmelendirilmesinden sorumlu olmaldr.

Elektronlarn maksimum kinetik enerjisi,n frekans arttka artyordu. Elektronlar,yzeyden,dkk iddetlerinde bile,hemen hemen annda (yzeye k dtkten milyarda bir saniye sonra )yaynlanr. Oysa klasik kurama gre elektronlarn metalden kmak iin gerekli kinetik enerjiyi ka-zanmadan nce,gelen nm sourmak iin bir zamana gereksinim olduu dnlyordu.

In foton kuramna gre ise gelen enerji, kk paketler halinde grnr ve fotonlarla elektron-lar arasnda birebir etkileme vardr. Bir foton,bir elektron koparr. Bu, n geni bir alana dzgnolarak dalm bir enerjiye sahip olduu dncesiyle eliir. Einstein, fotoelektrik konulu 1905yl yazsnda Planckn nerisini ele almtr. Planck, k kaynaklarnn kuantlam enerji deiimiyaptklarn varsaymt.

Einstein bir adm ileri giderek, n kendisinin kuantlam olduunu- n foton denenparacklardan olutuunu- varsayd. Einstein, bir n ya da herhangi bir elektromanyetikdalgann foton denen paketlerden olutuunu dnd. Einsteinin fotoelektrik olaya bak basite,bir fotonun tm hf enerjisini metalin tek bir elektronuna verdii eklindedir. Buna gre kullanlana gre elektronun enerjisi hf,2 hf, 3 hf... eklinde,yani Planck enerji paketinin tam say katlareklinde artyordu.

Einstein in 1905teki yazs, Planckn kuantumlanma kavramn elektromanyetik dalgalarageniletti;k kuantumlarn tek tek gzlemleyebileceimizi gsterdi. nk yaylan her parack (her elektron) metal atomuna arpan bir k kuantumuna karlk geliyordu. Bu devrimci kir, o za-man yerleik olan n dalga kuramna kar bir kt bu da, birok zikinin onu reddetmesi iinyeterli nedendi.

Dier zikiler, Einsteinin nerisini, yalnzca foton iin pek dorudan bir kant saylamayacakolan foto elektrik etkiyi aklad iin reddettiler. Fakat Einstein k konusunda dalga-parackikili yap kavramna sk sarld ve n bu grnte elikili zelliklerini uzlatrmaya alt; amabaaramad.

Planck ve Einsteinin dnceleri, doal olgularn yepyeni bir alann gsteren deneylerinaklamasyd. 19. yy n sonuna kadar, maddenin ok sayda artc yeni zellii kefedilmiti; bilimadamlar, ilk kez olarak atomik srelerle dorudan iliki kuruyorlard.6


7/38

Havas alnm saydam bir kabn iinde 2 adet elektrot (katot ve anot) bulunsun. (ekil 1) Yzeyimetalle kaplanan (rnein Sezyum) katot zerine k dnce, devreden geen bir akm amperme-tre ile llr.

Bu akm nasl oluur?

Elektronlar katottan, den k yardmyla sklrler. Daha sonra pozitif yklenmi anot tarafndanekilirler. Katotta elektron salnmas nedeniyle oluan elektron eksiklii, ampermetre zerindenelektronlarn akmasna neden olur. Bunun sonucunda devreden geen bir akm If (fotoakm) llr.

Metal yzeyinden bu ekilde elektron sklmesine fotoelektrik olay veya k elektrik etkisi, sklenelektronlara da foto elektronlar denir.

Elektronlar, metal yzeyinden ancak gerekli enerjiye ulatklarnda kurtulabilirler. Bu enerjiyebalanma enerjisi Eb veya eik enerjisi denir. Bu, metaller iin ayrc (karakteristik) bir zelliktir.

(Tablo 1) Genellikle atom ve molekl ziinde, bu enerji elektron volt (eV) birimiyle ifade edilir.

Fotoelektrik Etkisinin Anlam:

In dalga modeliyle, fotoelektrik deneyini aklamak mmkn deildir. Bu yzden yeni biryol bulmak gerekiyordu. Bu yolu ancak 1905 ylnda ENSTEN ( 1879-1955; Nobel dl 1921 )bulmutur:

1) Ik; fotoelektrik olaynda E=h f paketleri byklnde ( kuvantlar halinde ) sourulan bir enerjiakmdr. Bu enerji paketleri, fotonlar veya k paketleri ( k kuvantlar ) olarak nitelendirilip, elek-

tromanyetik salnmlara atfedilen mikro nesnelerdir. Enerji kuvantumlarnn bykl, sadece nfrekansna baldr.

2) In iddeti artrldka, belirli bir zaman ierisinde metal yzeyi tarafndan sourulan enerjikuvantumu says da bu oranda artar. Yani dk iddetli kta daha az sayda elektron sklr.Buna karn; sklen bu elektronlarn maksimum hz, iddetli kta (ayn frekansta) sklenelektronlarn maksimum hz ile ayndr.Ancak, n dalga modelinde dk iddetteki kta skl-en elektronlarn hzndan daha dk olmas beklenir.

3) Ik, metal yzeyinden ancak metal iin karakteristik olan eik frekans fe ye ulatnda elektronskebilir. In dalga modelinde elektron sklmesinin byle bir balang k frekansna ballaklanamaz.

Foto Elektrik Olay

7

etin BAL


8/38


9/38

te Gelecein GazetesiLG Electronicsin kullanclarnaduyurduu yeni e-paper, kat gazeteleri tamamen elektronik ortamlabuluturuyor.

nternet kullanm orannn hzla artmas vegazetelerin internet sitelerine tanmasylapatlak veren gazeteler lecek mitartmas LGnin gelitirdii e-paperisimli cihazla yeni bir boyut kazanyor.Gazetelerin birebir olarak elektronik or-tama tanmasn salayacak olan LGnine-paper normal bir gazete gibi cebekoyulup kolayca tanabiliyor.

LG E-papern grnt kalitesi de bir hayli yksek. Kat kadar ince ve kat kadar ha f birtasarma sahip olan bu zel ekrann 11.5 inlik modellerinin 2010un ilk yarsnda seri retimegemesi bekleniyor.

Dokunmatik bir ekrana sahip olan cihazda gazeteleri okumak iin ilgili gazetenin aboneliksisteminden faydalanlyor ve gazeteler gnbegn internet zerinden bu e-papera gnderiliyor.Ancak Trkiyede henz bu sistem kullanlmyor.

E-paper nasl alyor

Gazeteleri dijital ortama aktaran e-paper, internet zerinden balant kurarak gazetelerin sayfalarnkendi ekranna tayor.

OLED teknolojisinden faydalanan LGnin e-paper dnda dnyada milyonlarca adet satlan Kindleda e-paper teknolojisine gzel bir rnek. Fiyat modeline gre deien ve 259 dolardan balayanKindlelar, 3G ile internete balanyor, elektronik ortama aktarlan kitaplar grntleyebiliyor,3.500e kadar kitab depolayabiliyor ve 4 gne kadar prize bal olmakszn alabiliyor. PDFformatn da destekleyen Kindle, elbette ki LGnin e-paper gibi esnek bir yapya sahip deil.

9


10/38

Dnya Spernova Kurban Olabilir

20 trilyon kere trilyon kere trilyonmegaton iddetinde TNT patlarsaDnya yok olur mu?

Amerikal astronomlar, Dnyadan yaklak 3 bin 260 k yl uzakta bu -lunan bir yldzn spernova olarak adlandrlan byk patlamayla yok olacan tespit etti. artc olansa,termonkleer patlamann etkisininiDnyaya kadar ulaacak ve Dnyannozon tabakasn ortadan kaldrabilecek olmas.

Dnyadan 3 bin 260 k yl uzaklktaki T Pyxidis adl yldzn lmekte olduu, Hubble uzayteleskobuyla kaydedilen grntler incelenerek tespit edildi.

Aslnda iki bitiik yldzdan oluan T Pyxidisin yelerinden biri, u an bzerek bir beyazcceye dnm durumda ve srekli gaz emerek genilemeyi srdryor.

Philadelphia niversitesinn bulgularn yorumlayan ngiliz Popler Astronomi Dernei

Bakan Yardmcs Robin Scagell, srecin kesinlike bir spernovayla sonulanacan, ancakbunun ne zaman olaca, etkilerinin Dnyaya kadar ulap ulaamayaca ve ularsa bu-nun da ne zaman hissedilecei konusunda speklasyon yapamayacaklarn belirtti.

Scagell Korkulacak bir durum yok. Ancak bu denli byk bir patlamann etkileri, belkiyzyllar sonra, ama mutlaka hissedilecek yorumunu yapt.

10


11/38

Nobelli ziki Aage Bohr ldBohr ve iki alma arkada, atom ekirdeinin yapsyla ilgili kuramlar gelitirenalmalar nedeniyle 1975te Nobel Fizik dlne layk grlmt.

Nobel dll Danimarkal nkleer zik profesr Aage Bohr, 87 yanda hayatn kaybetti. Ailesi,Bohr iin cenaze treninin pazartesi gn dzenleneceini bildirdi.

Bohr 1975 ylnda, babas nl ziki Niels Bohr gibi Nobel Fizik dlne layk grlm ve budl alan ikinci Danimarkal olmutu.

Albert Einsteinn hem meslekta hem de yaknarkada olan Niels Bohr, Nobel Fizik dln1922de nkleer aratrma almalar dolaysylaalmt.

Aage Bohr da 1975de, Ren Roy Mottelson (Dani-marka) ve Leo James Rainwater (ABD) ile birlikteatom ekirdeinde kolektif hareket ve parackhareketi arasndaki balanty bulmalarndan ve bubalamda atom ekirdeinin yapsyla ilgili kuramlargelitirmelerinden dolay Nobel Fizik dlne laykgrlmt.

Babasnn Nobel dln almasndan birka ay nce doan Bohr, ailesinin yaad, daha sonraNiels Bohr Enstits adn alan Kopenhag Kuramsal Fizik Enstitsndeki zik uzmanlarnn arasndabyd. Bohr, biyogra sinde de uluslararas ne sahip baz nkleer zikileri de ocukluunun birerparas olarak nitelemiti.

11


12/38

NASA hede erini kltyorBtesi kslan Amerikan Uzay Dairesi, bilim insanlarndan daha dk maliyetli projeler sunmasn istedi.tesi konusunda sk sk eletiriler ortaya atlan Amerikan Uzay ve Havaclk Kurumu(NASA) daha az maliyetli projelere yneliyor.

Btesinde ksnt yapmak zorunda kalan NASAnn birok bilim adamndan toplam maliyeti 650milyon dolar gemeyen projeler sunmasn istedii bildirildi.

NASAnn aklamasnda sunulan 3 projedenbirinin 2011de seilecei ve bu projenin 2018dehayata geirilmesinin beklendii belirtildi.

NASAnn u an zerinde durduu 3 projeden ilki,Colorado niversitesinden bir aratrmacnn or-taya att Vense uzay arac gnderme projesi.Projeyle, Dnyaya bykl asndan benzerlikgsteren Vensn Dnyadan aslnda ok farklolduunu gstermek amalanyor.

NASA, inceledii ikinci proje kapsamnda Ayn gney kutbundan kaya rnekleri toplamayhede iyor. Bu rneklerin bilim adamlarna Ay ve Dnyann evrimi konusunda kir verecei

umuluyor.nc proje kapsamnda da bir asteroidden 56 gramlk bir para alnmas planlanyor.

NASAnn btesi konusu, hem ABD Kongresinde hem de Beyaz Sarayda sk sk eletiriliyor. Aya2020den nce insan gndermeyi planlayan NASAnn btesi 28 milyar dolardan 44 milyar dolarakarlm, ABD Bakan Barack Obamann grevlendirdii uzmanlar buna kar kmt.

12


13/38

Gne nlaryla sudaki hidrojeni ayrtracaklarSleyman Demirel niversitesi (SD)Hidrojen Teknolojileri Aratrma ve UyulamaMerkezi Gne enerjisinden hidrojen senteziiin fotokatalitik yolla suyun ayrtrlmas projesi ile enerji retimi salayacak.

Sleyman Demirel niversitesi (SD) HidrojenTeknolojileri Aratrma ve Uyulama Merkezi(HTEM), Trkiyenin enerjide da bamllnazaltacak ve dnya bilimine k tutacak Gneenerjisinden hidrojen sentezi iin fotokatali-tik yolla suyun ayrtrlmas projesi balatt.

SD Fen Edebiyat Fakltesi HidrojenTeknolojileri Aratrma ve Uygulama MerkeziMdr Prof. Dr. Nuri zek, AA muhabirineyapt aklamada, alternatif alanlarda en-erji retimi almalar yaptklarn ve enuygun konunun hidrojen olduunu be -lirlediklerini kaydetti. Suyun hidrojen ve oksi-

jen bileeninden olutuunu hatrlatan zek,gne nlarnn yardmyla suyun iindekihidrojen ve oksijeni ayrtrarak, her iki farkldepolama yapacaklarn ve hidrojenden en-erji retimini salamaya alacaklarn bildirdi.

Sudan hidrojen retimini,laboratuvarortamnda retilecek fotokatalitikhcreler (reaksiyonu salayan levha) ilegerekletireceklerini vurgulayan zek, unlarsyledi:

Gnmzde gne enerjisinden hidrojen ret-menin bir yolu, fotovoltaik gne gzeleriart suyun elektrolizi sistemidir. almalarnabalanacak bu proje ile bu iki sistemin yaptii tek bana yapacak, tarafmzdan reti-lecek fotokatalitik hcreler suyun ierisinebraklacak ve zerine gne enerjisi geldiisrece hidrojen retilecek. retilen hidrojen, is-tenirse daha sonra kullanlmak zere zel tanklar-da saklanabilir ve ihtiya olduunda yakt hcre-si sisteminde depolanan hidrojen kullanlabilir.

Sonuta ortaya yeniden su ve elektriin ktnbelirten zek, gne iindeki hidrojen ile sudakihidrojenin yer deitiini, su konusunda herhan -gi bir deiiklik olmayacan savundu. Projedeevreye de zarar verilmediini vurgulayan zek,Srdrlebilir evre dostu, girdi olarak su artgne ve kt rn olarak da su art elektriinolduu gne enerjisi olan hidrojen teknolojisi-ni lkemizde oluturmay hede iyoruz dedi.

Sz konusu almann Trkiyede ilk olacanbelirten Nuri zek, bugne kadar eitli niver-sitelerde teorik almalarn yrtldn ancak

bilimsel anlamda herhangi bir deney almasnnyaplmadn kaydetti. eitli lkelerinde suda-ki hidrojenin ayrtrlmas konusunun deiikyntemlerle uygulandn ancak SD olarak verimiyksek bir hidrojen elde etmek iin farkl bir metotuyguladklarn dile getiren zek, Buradan kacaksonu dnya bilimine de k tutacak diye konutu.

PROJEYE DESTEK

lke genelinde alternatif enerji kaynaklarnnaraylar konusunda bir almann yer aldnve bu dorultuda da bir yarma dzenlendiinianlatan zek, SD HTEM olarak hazrladklarproje ile yarmada yer aldklarn ve desteklen-ebilir proje olarak deerlendirildiklerini syledi.

Projenin bir milyon dolar bteli olduunuvurgulayan zek, szlerine yle devam etti:

13


14/38

Birlemi Milletler Sanayi ve Kalknmargt (UNIDO) Uluslararas Hidrojen EnerjiTeknolojileri Merkezi (ICHET) tarafndan 2009ylnda ulusal lekte yarmaya alan bir mi-lyon dolar bteli Suyun Fotoelektrokimyasalveya Fotokatalitiksel yolla ayrtrarakhidrojen retimi proje arsna HTEMin

bakanlnda Seluk niversitesi ve Mers-in niversitesinden oluan konsorsiyumlahazrlanan projeyle bavurduk. Uluslararasbilim adamlarnca deerlendirilen projeleriin HTEMin bakanln yapt proje ilestanbul niversitesinin bakanln yaptYldz Teknik niversitesi ve ie Camniinde bulunduu konsorsiyumun hazrladproje desteklenebilir olarak deerlendirildi.

almalarn hzl ekilde ilerlemesi, lkelehine daha iyi sonularn alnmas ve dahaok bilim adamnn proje kapsamndaalabilmesi iin bu iki projenin birletirilerekhayata geirilmesinin kararlatrldn if -ade eden Prof. Dr. zek, birletirilmi veUNIDO-ICHET tarafndan kabul edilenGne enerjisinden hidrojen sentezi iinfotokatalitik yolla suyun ayrtrlmasprojesinin iki yllk alma olacan be-lirtti. zek, deneysel almalarda arzuedilen baarlara ulaldnda ek projeler ile almann endstriyel boyutaulaana kadar destekleneceini bildirdi.

LKE N NEML PROJE

Projenin nemsendiini ifade edenzek, Trkiyenin enerjide yzde85inin da baml olduunu vur - gulayarak, yle devam etti:

Hidrojeni kullanma verimliliini yzde15lere kararak enerjinin her alanndakullanlmasn ve lkenin da bamllnnnne geilmesini salayacaz. Hidrojenelektrie dnecek, sv hali petrol eklindekullanlabilecek, depolandnda doal gazgibi de kullanlacak. Hidrojen her alandabir enerji kayna olacak. Bu da Trkiyebugn enerji iin harcad maliyetin teikisini tasarruf etmesini salam olacak.lke gelecei asndan nemli bir proje.

14


15/38

Arlarn gz sizi bir yerden sryor!

ekerli su ile altrma yaptrlan arlarn insan yzlerini tand bilgisini kefeden bilimadamlar, arlarn bunu nasl yaptn aratrd. Arlarn insan yzn, soyutlama yaparak baka ekillerden ayrt edebildii ortaya kt.

Fransadaki Paul Sabatier niversitesinden Martin Giurfann yapt aratrma, insanlarn dikeyizgi (burun), iki nokta (gzler), bir yatay izgi (az) gibi farkl unsurlar birletirerek insan yzntandn, arlarn da insanlar gibi beyinlerinde bir ekil oluturmak iin dikey izgi, iki nokta veyatay izgiyi bir araya getirebildiini gsterdi.

Bilimadamlar Giurfa ve Aurore Avargues-Weber, nce gzler iin iki nokta, burun iin dikey izgi,az iin yatay bir izginin bulunduu yz resimleri kulland.

Arlara, bu izgilerin doru ve yanl sraland eitli resimleri ayrt etmesi iin altrma yaptrld.Gz, burun ve azn doru sraland resme konan arlar ekerli su ile dllendirildi. Daha sonraarlar, daha nce karlamadklar yze benzeyen resimleri de bulabildi, burun ve azn farkl yerekonduu fotora ar ise tanyamad.

Journal of Experimental Biology dergisinde yaymlanan aratrmada, primatlarda var olan ve

yz tanmay salayan beynin fuziform alanna sahip olmasa da arlarn yzleri tanyabildiivurguland.

Bunun arlarn, maskesi olmasa da arclar tand anlamna gelmediine dikkati eken MartinGiurfa, muhtemelen arlarn nektar alabildikleri garip ieklere konduklarn dnyor.

2005te Monash niversitesinden AdrianDyer ve ekibinin yapt aratrma ekerlisu ile altrma yaptrlan arlarn in -san yzlerini tandn ortaya koymutu.Giurfa, arlarn bunu nasl yaptnaratrd.

15


16/38

Beyin dalgalaryla iletiim deneyi

ngiliz bilimciler beyin dalgalarn elektrik sinyallerine dntrerek iki kiinin ok basit dzeyde iletiim kurmasn salad.

ngiliz bilimciler birbirinden uzak iki insann beyin dalgalarn internetten tayarak birbiri -

yle iletiim kurmasn salad. Deneyde kullanlan teknik, beyindeki elektrik sinyallerininzmlenerek mesaj halinde alcya gnderilmesi esasna dayanyor.

Southampton niversitesinde gerekletirilen deneyinyneticisi Prof. Christopher James, Bu telepati deil,internete alternatif olabilecek bir gelime. Biz imdilik ikikiinin beynini birletirmeyi baardk dedi.

Aratrmada insan beynindeki elektrik sinyallerinialan elektrotlar ve zel yazlm ykl bilgisayarlarkullanld. lk denekten srayla sol ve sa elini kaldrdndnmesi istendi. Ama kii elini gerekten kaldrmad.

Cihaz o srada ekrana, denek sol elini dnnce 0, saelini dnnce 1 yazd. Bu bilgiler internetten, kilome-trelerce uzaktaki ikinci denein bilgisayarna gnderildi.Bu kiinin bilgisayarndaki uyar 0 geldiinde bir kez,1 geldiinde iki kez yanmaya programlyd. Uzmanlarimdi ikinci kiiye bu bilgilerin ne anlama geldiini gn-dermeye alacak.

16


17/38

Fizik Niin retilmeli

Fizik Nedir ?

Fizik evrenimizdeki doal olaylarn anlalmasyla ilgili deneysel gzlemler ve nicellmlere dayanan temel bir bilim daldr. Fizik doay anlama, doal olaylarn neden vesonularn renme ve bunlar matematiksel metotlarla ifade etme iidir. Burada ama doaya insanln yararna olacak ekilde yn verebilmektir. Tm doa bilimlerinin kayna

ziktir ve tm mhendislik dallar zik prensiplerini kullanr.

Fizik Eitiminin Genel Amalar:

1. renciye bilimsel dnme yetenei kazandrma.2. renciye akln kullanabilme yollarn gsterebilme3. Bilim ve teknoloji arasnda iliki kurabilme.4. Bilim ve teknolojinin toplumun ilerlemesindeki nemini kavrayabilme.5. Yapc eletirici dnme yetenei kazandrabilme.6. Aratrma inceleme gzlem ve deney sonularn sz yaz ve ekille gsterebilme.7. Bilimsel sonulara ulamada ve kanunlar anlamada gzlem inceleme deney ve aratrmayntemlerinden yararlanabilme8. Fizie ilgi duyabilme , yeni gelimeleri izleyebilme , yeni gelimelerin nemini kavrayabilme.

Fizik bu genel amalar dorultusunda rencilerin geliim ve yetenek dzeyleri dikkate alnarakuygun davran zelliklerini kazanabilmeleri iin zel hede er belirlenir.

Fizik Dersi Alan Bir renci:

1. Fizii bir insan etkinlii olarak takdir eder ve iinde bulunduumuz dnyay anlamamza yardmeden birka yoldan biri olarak anlar. 2. Fizikte kullanlan aratrma metotlarn anlar ve uygular.3. Fizikteki kavram ve ilkeleri bilir anlar ve uygular. 4. Toplumdaki ve teknolojideki deimelerideerlendirirken zikteki bilgileri kavramlar ve metotlar kullanabilir. 5. Bilim ve teknolojinin tarihselgeliimini anlar.

Fizik Niin retilmeli:

Fizik niin retilmeli sorusuna cevap olarak zik eitiminin zel amalarn sralayabiliriz.

Fen bilimleri ona dayal olarak retilen teknolojinin toplumlarn gelimesine salad katklarsaylamayacak kadar oktur. Bu nedenle zik ve dier fen bilimi disiplinlerinin nemi gittikeartmaktadr. Fen bilimleri eitiminde en byk gelime ikinci dnya sava yllarna dayanr. kincidnya savanda Amerikann atom bombas kullanmas ile ziin nemini bir anda artmtr. Fiziingc anlalm ve buna bal olarak zik eitimine verilen nem artm, eitim yeni yaklamlar ileada hale getirilmitir. Fizik eitiminin temel amalarndan biride rencileri bilimsel olarak okuryazar hale getirmektir. Bilimsel okur-yazarlk: fen bilimlerinin doasn bilmek bilginin nasl eldeedildiini anlamak fen bilimlerindeki bilgilerin bilinen gereklere bal olduunu ve yeni kantlartoplandka deiebildiini alglamak fen bilimlerindeki temel kavram teori ve hipotezleri bilmek vebilimsel kant ile kiisel gr arasndaki fark alglamak olarak tanmlanmaktadr.

17


18/38

Bilimsel okur-yazar bireylerden oluan toplumlar hem yeniliklere kolayca uyum salar hemde kendileri yeniliklere nderlik edebilirler.

Eer renciler zikteki bilgilerin soyut olmadn aksine kendi yaantlar ile direkt olarak ilikiliolduunu alglarsa ona kar olan tutumlar artaca iin bu bilimi hissederek renirler. Hatta builikilendirme renmelerini kolaylatrr.

Ortaretimde zik okutulmasnn ve ilk retimde fen derslerinde zik konularnn yer almasnnnemli bir nedeni de rencilerin byk kesiminin ya lise yada ilkretimden sonra eitimlerinedevam etme ans bulamamalar yada sosyal bilimlerde eitimlerine devam etmeleridir. Yani bilim-sel okur-yazarl btn topluma yaymak zik kavramlar onlarn teknoloji ve toplumla ilikileriniherkese kavratmaktr.

Fiziin liselerde okutulmasnn bir baka nemi ise zik ve mhendislik dallarnda lisans eitimiyapan rencilere iyi bir alt yap salamaktadr. nk bu dallarda eitim gren genlerindaha kaliteli yetimesi lkenin teknolojik geliimi acsndan byk nem tamaktadr keza bugenler teknolojinin retilmesi ve kullanmn salayacaklardr. Dolays ile lisede iyi bir temelkazandrlmalar gerekmektedir.

Ksacas ortaretim bilimselliin bilinli bir ekilde kazanlabilecei ilk aamadr. Fizik bu sretekullanlabilecek en nemli srelerden biridir nk bu disiplinin konusu hayat ile i iedir vegelimesinde birincil kaynak bilimsel yntemlerin kullanlmasdr. Gnmz insan hayatnn hersafhasn etkileyen teknolojik gelimeleri alglayp yorumlaya bilmesi iin temel zik eitimindengemesinin gereklilii aka grlmektedir.

Bylece bireyler bilimin deerini anlar ve ona kar pozitif bir tutum gelitirir teknoloji -nin toplumsal yaant zerindeki etkisini anlar ve en nemlisi bilim teknoloji ve toplumarasndaki ilikiyi birbirlerini nasl etkilediklerini anlayabilir.

Mberra ALTIN

Gnlk hayatmzda karlatmz vegzlemlediimiz bir ok durum zik ile ilgilidir.Bireylerin kendi yaantlarn etkileyen olaylarnokulda rendikleri bilgilerle balantl olduunukavramalar onlarn bilimsel okur-yazar olmalarnabyk lde katk salamaktadr. Yani zik dersikonularnn hayatta karlat olaylar ile balantlolduunu kavrayan renci bilim ve teknolojiye olanilgisi artacaktr. Eer bu ilikiler okulda kurulmaz iseteknolojinin egemen olduu gnmzde bireylerdaha kolay bir yaant iin gerekli bilgi ve becerilerikazanamazlar.

18


19/38


20/38

Bilim Adam

James Clerk Maxwell

Dnya tarihi bir bakma byk insanlarn tarihidir.Bilim tarihine de yle bakabiliriz. Galileo, New -ton, Darwin, Einstein... bilim dediimiz grkemli yapnn byk mimarlar! Ad bilim evreleridnda pek duyulmayan J. C. Maxwellin de onlar arasnda yer ald sylenebilir. Maxwell iin 19. yzyln en byk zikisi denmektedir. Aslnda onutm alarn sayl bilim adamlarndan biri saymak daha yerinde olur.

Daha ondrt yanda iken, yetkin elipsizme yntemine ilikin matematik-sel buluu Edinburg Kraliyet Akade-misinde grlerek dllendirilmiti.Maxwell, Faradayn elektromanyetik indksi-yonu diye bilinen buluunu ortaya koyduuyl dnyaya gelir. Bu ilgin rastlantnn son-raki gelimelerle nasl bir anlam kazandngreceiz. Sekin bir ailenin olanaklar iindebyyen ocuk, yaamnn ilk yllarndabile kendine zg ilgileri ve bamszdnebilme yeteneiyle dikkat ekmekteydi.

Annesi kz kardeine yazd bir mektupta ikiyandaki olundan vgyle sz eder: okcanl, mutlu bir ocuk. ... En ok kap, kilit, anahtar,zil gibi eyler merakn ekmekte. Azndan hieksik olmayan sorusu, Anne, nasl bir eydirbu, gster bana. Bir baka merak da, krlardadolatmzda sularn akn, derelerin izdiiyollar izlemek! Mutlu ocuk yedi yanda ikenannesini yitirmenin mutsuzluunu yaar; amarenme, aratrma tutkusuyla yeni ufuklara

almaktan hi bir zaman geri kalmaz.Son dereceduyarl ve aydn bir kiilii olan babas, giydiielbiseden oturduu evine dek kulland hemenher eyi kendi elleriyle yapan garip bir insand.

yle ki, olu sekiz yanda okula baladnda,babasnn zenle hazrlad gsterili giysi iindebir sre okul arkadalarnn alay konusu olmutu.Maxwellin yaam boyu sren ekingenlikve dil tutukluunda, belki de kk yandabandan geen bu olayn etkisi olmutur.Maxwellin baarsn stn yetenek ve sezgigcne borlu olduu yadsnamaz; ama, bil-imsel ilgilerinin gelimesinde babasnn paybyktr. Baba yesi olduu Edinburg Krali-yet Akademisinin toplantlarna oluyla birlik-te katlyordu.

Bu arada ocuk gene babasnn salad olanak-la her frsatta Edinburg Gzlemevine urayarakgezegen ve yldzlarn devinimlerini izlemek-teydi. Bu gzlemlerin ilerde Satrn gezegenininhalkalar zerindeki dllendirilen matematik-sel almasna zemin hazrlad sylenebilir.

Bilim tarihinde 19. yzyln ilk yars zel-likle elektrik, manyetizma ve k konularndaki

almalarn n plana kt bir dnemdir. Indalgalar biiminde ilerledii gr yaygnlkkazanm; ayrca, kristal araclyla istenen yndekutuplatrabilecei deneysel olarak gsterilmiti.

Maxwell ksa sren yaamnda her biri onu unutulmaz yapan nemli bulular ortaya koydu. Radyo,radar, televizyon vb. icatlara yol aan elektromanyetik ve k alanlarndaki devrimsel atlmlarnnyan sra, renk bileimleri ile Satrn gezegeninin halkalar zerindeki aklamalar, gazlarn kinetikteorisi ile enerji korunum ilikisi konularndaki katklar...

20


21/38

Ne var ki, elektrik, manyetizma ve k arasndakibant henz yeterince bilinmediinden buolaylar bamsz aratrma konular olarakele alnmaktayd.

Maxwellin 1850de bu olaylarn ilikilerinibelirlemesiyle zikte bir bakma Newtonunki

apnda yeni bir devrimin temeli atlm oldu.

Newtonun gravitasyon kuram, evrenimekanik bir modele indirgeyerek aklyordu. Bumodelde, deiik byklkteki ktlesel nesneler-in, elektrik ykleri gibi, biribirini etkiledii temelvarsaymd. Faraday bir adm ileri giderek elek-trik yklerinin yalnz biribirini deil evrelerinide etkiledii grne ular, elektromanye-tik g alan dedii yeni bir kavram oluturur.Ona gre bu alan uzayda dier ziksel nesnel-erden bamsz, kendine zg bir gereklikti.

Deien manyetik alann bir iletkendeelektrik rettiini saptayan Faraday, bu olayelektromanyetik indksiyon diye nitelemiti.Faradayn deneysel bulularyla bir trbylenmi olan Maxwell, daha ileri giderek, szkonusu etkinin yalnz iletkende deil, uzaydada olutuunu; stelik, deien elektrik alannda manyetizma rettiini gsterir. 1873deyaymlanan Elektrik ve Manyetizma zerine in-celeme adl kitabnda ortaya koyduu denklem-lerden, elektrik ve manyetik etkilerin uzaydak hzyla yol ald sonucu da kmaktayd.

In yap ve nitelii bilim adamlariin srgit bir bilmece konusu olmutu. Ikkimine gre dalgasal nitelikteydi, kimine greparacklardan olumutu. Maxwell ise uzay-da dalgasal ilerleyen hzl titreimli bir elektro-

manyetik alan diye niteliyordu. Her biri deiiktitreim frekansyla ilerleyen deiik renklerinoluturduu k, ona gre, elektromanyetiktitreimler skalasnda yer alan olaylardan yalnzcabiri olmalyd. In yan sra baka elektromanye-tik radyasyon formlarnn varl da aratrlmalyd.

Maxwellin kuramsal olarak varsaydolaylar lmnden az sonra deneysel olarak be -lirlenir. Hertzin dk frekansl radyo dalgalarile Rntgenin yksek frekansl X-nlarMaxwellin ndeyiini dorulayan bulgulardr.

imdi bildiimiz gibi, radyasyon spektrumundakidalga sralamas, bir uta, radyo dalgalarndan;br uta, gama nlarna uzanan mikro-dalga,kzl-alt, k, ultra-violet, X-nlar gibi titreimfrekans giderek ykselen formlar iermektedir.Maxwell de Faraday gibi evreni dolduran sonderece ince ve esnek bir ortam varsayyordu.Daha sonra vazgeilen yerleik gre greelektromanyetik etkilerin dalgasal yaylm an-cak esir denen yle bir ortamla olasyd.

Elektromanyetik dalgalar ilk sezinleyenFaraday olmutur. Ancak n tm zel -liklerim bu dalgalarla aklayan matema -tiksel kuram Maxwelle borluyuz .

Maxwellin bu amala formle ettii vek-tr analizi diye bilinen matematiksel teknik ileok sayda olay kapsayan ve imdi Maxwelldenklemleri diye geen drt denklem mod -ern elektromanyetik kuramn zn oluturur.Bu denklemler, kuantum ve relativite teorile-riyle dalga mekaniini gerektirmeyen olgu-lar iin bugn de geerliini srdrmektedir.Balangta, Maxwellin getirdii kuram-sal aklamalara kar kldn biliyoruz. Birkez, denklemlerine dayal ndeyileri olgus-al olarak henz yoklanp dorulanmamt.

Sonra kuram, a zg yansma ve krlmaolaylarn aklamada yetersiz grlyordu.

Ne var ki, bu yetersizlikler ok ge-meden alr, elektromanyetik kuram aklamagc ve dorulanan ndeyileriyle yerleikbir teori, bir paradigma konumu kazanr.Maxwellin baars ne denli vurgulansa ye-ridir. Temelde kuramsal olan almas dahasonra yol at uygulamal gelimelerle

gz kamatrc bir nem kazanr.Maxwell bilim tarihinde sayl devler

arasnda yer almsa, bunu kar gzetmeyenkatksz entellektel abasyla gerekletirmitir.Faraday iine doduu olumsuzluklar, renmemeraknn salad diren ve urala aarakbilimin ncleri arasna katlmt. Maxwellise iine doduu varln ekici rehavetinedmeksizin, bilimin uzun ve youn uragerektiren etin yolunda kendini yceltti.Maxwell denklemleri, James Clerk Max-well in toparlad drt denklemli, elektrikve manyetik zelliklerle bu alanlarn mad-deyle etkileimlerini aklayan bir settir.

21


22/38

Bu tablodaki semboller ve onlara karlk gelen SI birimleri:

Fiziksel Anlamlar

Gauss Yasas

Bu denklemin anlam elektrik alann skaler kaynann yk younluu olduudur veya elektrikalann noktasal olarak yklerde sonlandn belirtmektedir. Ayn zamanda Gauss yasas olarak da

bilinir. Herhangi bir kapal yzeydeki elektrik alann aks o yzeyin iindeki toplam ykle doruorantldr.

Manyetik Alan iin Gauss Yasas

Bu denklemin anlam manyetik alann skaler kaynann olmaddr(manyetik yk yoktur) veyamanyetik alann hep kendi zerine sonlanddr. Herhangi bir kapal yzeydeki manyetik alannaks sfrdr.

Faraday Yasas

Bu denklemin anlam elektrik alann vektrel kaynann, zamanla deien manyetik ak olduudur.Herhangi bir kapal eri zerinde elektrik alann sirklasyonu(dolam), erinin evreledii yzeyzerindeki manyetik aknn negati nin zamanla deiimine eittir.

Amper Yasas

Bu denklemin anlam manyetik alann vektrel kaynann yk ak ve elektrik alann zamanladeiimi olduudur.

Bu drt denklem srasyla, elektrik alann elektrik ykler tarafndan oluturulduunu(Gauss Yasas), manyetik alann kaynann, manyetik ykn olmadn, ykler -in ve deiken elektrik alanlarn manyetik alan rettiini (Ampere-Maxwell Yasas) vedeiken manyetik alann elektrik alan rettiini (Faraday n ndksiyon Yasas) gsterir.

22


23/38


24/38

Fizik DeneyiLimon Pili Yaplmas

Bir kasalimon kullanarak piknikte cep telefonu arj edilebilir mi?

GEREKL MALZEMELER :

4 Adet Limon (Eksi ve sulu olanlar tercihimizdir)

4 Ad. ivi (inko yani galvenizli olanlardan)

4 para Bakr (bakr olan her ey olabilir)

1 Ad. Led ve yeterince tel

YAPILII

nce resimde grdnz gibi Limonun bir tarafna inko dier tarafna bakr malzemeyibatryoruz, bu arada inko ivi (-), bakr olan ksm (+) voltaj oluyor.

4 limonu birbirine resimdeki gibi balyoruz

Ve kablo ularna bir led takyoruz ve aaaa led yand diyoruz ve arm gibi yapyoruz

SONU :

Bir ledi yaktk ama neticede ve drt limondan 3,50 volt elektrik elde edildiini grdk

EV DEV :

1 limondan 0,875 volt elde edildiini rendiniz.250 limonla 220 volt elde edebilirmiyiz.

24


25/38


26/38

Bir Fizikinin GnlYksek Hzlarda Yaam: Ikta ZamanOrhan Aydilek

Maddeye Bal Zamann Bklmesi

nceki yazda yksek hzlarda hareket ederken(k hzna yakn) zamann yolculuk yapan kiiiin ksaldndan bahsettik. Bu yazda ise kt -lenin zaman boyutuna etkisini inceleyeceiz.

Uzayda ok ar gkcisimleri vardr. Gezegenler,

yldzlar, gktalar vb. birok cisim oluturduklaryrngelerde dolanmaktadr. Bu gkcisimlerinin kt-leleri ise ok byk rakamlarla ifade edilebilir!

Dnyann ktlesi yaklak 6.600.000.000.000 tondur. Bu bykln dnya zerindeki biri iinaklda tam karl bulamamas normaldir. Satrn 95 dnya ktlesine, Jpiter 318 dnya ktlesinesahiptir.

Dnya zerindeki kk ktleler zaman boyutunu pek etkileyemez; ancak dnyay dardanbir gezegenden incelersek zaman boyutunun bkldn grrz. te Albert Einstein bundanbahsetmiti.

Drt kesinden tutturulmu bir rtnn zerinebir bilye brakrsak bu bilye rty az da olsabulunduu noktaya doru bzecektir. Ama birfutbol topu koyarsak daha da bzlecektir. te 3boyuta yaylm olan zaman boyutu da aynen bylektleler tarafndan bzlr.

Dnyann evresine frlatlan medyauydularndan askeri uydulara kadar birok uydusaati ile dnya saati ayn gitmemektedir. Uydu-lardaki saatler srekli kendilerini dnyadan gn-cellerler bu da Albert Einsteinin hakl olduununkantdr.

26


27/38

Peki evrende ktlesi en ar olan cisim nedir?

Bu sorunun cevabna gelince evrendeki ktleavclarna gememiz gerekiyor. Kara delikler!Kara delikler ar metalleri ekirdeklerinetopladklar iin byk bir ekim gcne sa-hiptirler. Gnei bile yutup pskrtebilirler.(kigneten kat kat byk yldzlar yutmulardr)

Kara delikler zaman en ok bken gkcisimleridir; hatta ilerinde zamann kayboluubaz teorilerde sz konusudur. Kaybolu derkentabi burada bahsettiimiz gnmz zamanolmamas.

nceki balkta zamanda ileri gitmitik. Peki, geriye nasl dneceiz?

Bu noktada solucan delii teorisi ortayakyor. Bu teoriye gre eer kara deliiniinden geilebilirse zamanda yolculuk yaplabilir ite buda geri dn bileti!

Orhan AYDLEK stanbul niversitesi Fizik rencisi

27


28/38

Maxwellin Cini (ya da Maxwellin eytan), sko ziki James Clerk Maxwellin ikinci termodinamikyasasnn geerliliini sorgulamak amacyla 1867de ortaya att bir dnce deneyidir.kinci termodinamik yasasna gre, kapal bir sistemin entropisi asla azalmayacandan, evreler-inden yaltlm olan eit scaklktaki iki cisim birbiriyle temas ettirilirse, cisimler arasnda s akolamaz. Yani cisimlerden birinin kendi ssn kaybederek dier cismi stmas mmkn deildir.

Maxwell bu yasay snamak iin, aralarndaki kap hari birbirlerinden tamamen yaltlm olan A veB odalar hayal eder. Bu odalarn ikisi de ayn eit gazla doldurulmutur ve gazn ss her iki odadada ayndr. Termodinamiin ikinci yasasna gre, aradaki kapy istediimiz kadar ap kapayalm,eit scaklktaki odalar arasnda bir s ak olmayacaktr.Maxwell, kapnn banda duran akll bir cin hayal eder. Bu cin, her iki taraftaki gaz molekl-lerini de gzlemleyebilmektedir. A odasndan kapya doru ortalamadan yksek bir hzla gelen birmolekl grdnde, kapy aarak onun B odasna gemesini salar. Benzer ekilde, B odasndaortalamadan dk hzla hareket eden molekllerin de tek tek A odasna gemesini salar. Bylece,zaman iinde B odasnn iindeki molekllerin ortalama hz artarken, A odasndakilerin ortalamahz azalmaktadr. Ortalama hz da scaklk demek olduundan, B odasnn scakl artmakta, Aodasnn scakl dmektedir ve bu da ikinci termodinamik yasasnn ak bir ihlalidir.

Deneydeki muhtemel hatay ilk defa 1929da Le Szilrd gstermitir. Szilrda gre Maxwellin cini,molekllerin hzlarn gzlemlerken, hz bilgilerini depolayp birbiriyle karlatrrken ve kapy apkapatrken entropi retmektedir ve retilen entropi, kaybolduu iddia edilen entropiye en iyi ihti -malle eittir.Ayrca, Belirsizlik lkesine gre zaten molekllerin kinetik enerjilerini ve hareket ynlerinideitirmeden hzlarn tespit etmenin bir yolu yoktur.

Asla aptallarla tartmayn; sizi nce kendi seviyelerine eker, sonra datecrbeleriyle yenerler.

Filozen Dilbert

Maxwellin Cini

28


29/38


30/38

Baar yks

Kendinize Engel Olmayn1950li yllarda kamuoyunda; doktorlarn aratrmalarna dayanarak bir mil drt dakikann altnda koulamaz, bu insan zyolojisi asndan mmkn deildir yargs vard.Bu grler atletizmle uraan atletleri ve atletizm otoritelerini etkilemitir. Atletizm oto -riteleri ve atletler bu grn etkisinde kalarak bir mili drt dakikann altnda komay hi dnmediler. Yarmalarda btn atletler artk rekor krmak iin deil sadece birinci olmak iin kouyorlard.

Roger 1954 ylnda yaplacak olan yara bir yl kala bir mili drt dakikann altnda komak iinhazrlanmaya balad. Bu hede ne ulamak iin tam bir yl vard. Bir yl boyunca btn zikialmalarn yapt; ama Roger biliyordu ki bu yarmada hedefe ulamak iin sadece ziksel ant-renmanlar yeterli deildi. O her gn zihinsel antrenmanlar da yapmay ihmal etmedi. Zihninde artktek bir dnce vard: Hedefe ulamak. Hedef ise bir mili drt dakikann altnda komakt. Bununiin btn yollar deneyecekti. O, bu yara hazrlanmaya Bir mili drt dakikann altnda koacamdiye balad. Kendisine olan gveni tamd. Zihninde hep bir yl sonraki yar ve onun sonundakraca rekoru dnyordu. Yar baladnda tm yarlar birinci gelmeyi dnrken Rogerrekora kouyordu. Onun tek hede vard, bir mili drt dakikann altnda komak.

Onu gerekletireceinden phesi yoktu. Yar Rogerin birinciliiyle bitti. Onun iin birinci gelmeknemli deildi. Skor borda yneldi. Orada yazan rakam 3,59 du.

Roger baarmt. Bir yl boyunca aba sarf ettii hede ne ulamt. Roger zaferi bedensel gc iledeil, zihinsel gc ile kazand.

Rogerden sonra gelen birok sporcu da zihnin gcn kefederek inanlmas mmkn ol -mayan rekorlara imza attlar. Bir yl ierisinde ayn rekoru 300 atlet krmay baard. Artk sporcular inanlmazlar gerekletirmenin formln %20 bedensel g % 80 zihinsel g olarak zetliyorlard.

30


31/38

Zekan Test Et!

Bu sayfa kafanz kurcalamak iin hazrlanmtr.

Bu sayfadakiler pratik zekallar iin ok kolay, pratik olmayanlar iin anormal zordur.

Yamurda slanmadanok iddetli bir yamur yayor. Gideceimiz yere slanmadan ulamak iinkomak iyi bir kir mi? Yoksa yrmeli miyiz? Sre ve Mesafe, slanmay nasletkiler?

Piir

Bir tava, 3 kfte var; tava 2 kfteyi ayn anda piirebiliyor. Tavaya koyduunuz kfte 5 dakikada piiyor (bir yz). 3 kfteyi 15 dakikada arkal nl piirin.

Kutular

Elimde 6 kutu var; bunlarn iinde 7er kutu, bunlarn iinde 8er kutu, bunlarniinde 9ar kutu var. Toplam ka kutu etti?

Kraln idamKral birini idam edecek. Oyun oynamay ok seviyor, idam edilecek kiiye Sanabir tavuk vereceim, bu tavuu nasl ldrrsen seni yle ldreceim! demi.

Adam nasl kurtulur?

31


32/38

Saylar 11-14-23-34-53-76-? Soru iareti yerine hangi say gelmelidir?

Sar=91011, Beyaz=1212, Yeil=????

Renkler

%55+%38+%7=letiim. Verilen 3 oran srasyla nelere aittir?

Oran bul

Harika bir sz ama kelimeleri karm, dzeltin:Civcivleriniz zerinde olur mkemmel kulukaya problemlerinizin yatarsanz.

Akln 3 ilkesi: iyi dnmek, iyi sylemek, iyi yapmak.

Demokrit

32


33/38

Fkralar

Gldren, gldrrken de dndren fkralar...

Bir Kedi: retmen rencisine sormu: Bir kedi bir kedi daha ka kedi eder? ki kedi eder retmenim!

Peki bir solucan, bir ku, bir kedi ka hayvan eder? Bir kedi retmenim! Nasl bir kedi ediyor? Ku solucan yer, kedi de kuu yiyince bir kedi kalmaz m?

100 Duvar

ki deli 100 duvar olan hastaneden kamaya karar vermiler, 99 duvar amlar. Biri sormu: Yorul-dun mu? teki Evet! demi. 99 duvar ap hastaneye geri dnmler.

Yanl

Anne olunun devini hayretle inceliyordu: Bir cmlede 18 hata. Bunu nasl baardn? Bunu ben-den deil, retmenden kaynaklanyor. Devaml yanl aryor!

Sava

Filmde Kzlderililerin yzlerini boyadklarn gren Can sordu: Baba, ne yapyorlar bunlar byle? Savaa hazrlanyorlar olum! Can ertesi sabah annesini makyaj yaparken grd, koup babasna

geldi: Bana kt eyler olacak! Annem ieride savaa hazrlanyor!

Kafa

Akl hastanesinin doktoru hastalarna Burnun nerede, gzn nerede? diye sorular soruyormu.Hepsi de yanl cevap veriyormu. Bir hasta hepsini bilmi. Doktor Sen ok akllsn artk burada dur-mana gerek kalmad! demi. Hasta da sevinle dizini gstererek atlm: Buna kafa derler kafa!

Glmek bir gnetir, insann yznden hzn ve keder kn defeder.

Victor Hugo

33


34/38

Ne Demi Newton?

Ak kpr kurmaktr. nsanlar kpr kuracaklar yerde, duvar rdkleri iin yalnzkalrlar.

Tanr her eyi lyle yaratmtr. Arlk, say ve uzunluk.

Yldzlarn hareketlerini hesaplayabilirim ancak insanlarn deliliklerini deil.

Dnyaya nasl grndm bilmiyorum; ama ben kendimi, henz kefedilmemigereklerle dolu bir okyanusun kysnda oynayan, dzgn bir akl ta ya da gzelbir deniz kabuu bulduunda sevinen bir ocuk gibi grnyorum.

Eer dier insanlardan benim iin bir eyler yapmalarn bekleseydim hi bir eyyapmazdm.

Mutlu ya da mutsuz olmanz kk bir eye baldr. Dnce biiminize.

Marcus Aurelius Antonius

Newtonun syledii szlerden bazlar...

34


35/38

Hayata hazrlanmadaNVERSTE DIINDAgerekenler

Okul iin deil, hayat iin eitim almalsnz. Analitik dnmeyi renmelisiniz. Ekipalmasna uyumunuzu gelitirmelisiniz. Uzmanlnz ilerletmelisiniz. Yabanc dili serikonuabilmelisiniz. zel ilgi alannz tam belirlemelisiniz.

Bilgisayar ve internet bilginizi arttrmalsnz. Dinamizm kazanmalsnz. Eyleme ynelik olmalsnz.Yenilikilik eitimi almalsnz. Sonu odakl olmalsnz. ve d mteriye saygy renmelisiniz.Srekli renme ve gelimeleri takip etmeyi alkanlk haline getirmelisiniz. zgveninize tavanyaptrmalsnz. sabetli ve hzl karar verme yeteneiniz olmal.

Esnek ve deiime uyumluluk arz etmelisiniz. Etkileme ve ikna kabiliyetiniz bulunmal. N SIRRI:Btn bunlar iin alannzla ilgili marka olmu bir irkette alarak pratik yapmalsnz. niver-siteler a kapatmak iin neleri hayata geirmeli? veren/iletme beklentilerini dikkate alarakprogramlarn gncelletirmeli. Blm programlarnda i hayatna ynelik dersler bulunmal, budersler rnek uygulamaclar tarafndan verilmeli. dev ve projeler uygulama ihtiva etmeli. Sanayi niversite ibirlii kariyer gnleriyle snrlanmamal.

letmelerdeki baz projeler okul desteiyle renciler tarafndan faaliyete geirilmeli. Kariyer

merkezleri iletmelerin staj ve part-time gibi alma ekillerini desteklemeli.

Elimden gelenin en iyisini yapyorum! demenin anlam yok, gerekliolan yaparken baarmak zorundasn!

Churchill

35


36/38

Birazda Glelim

Fizik Dersi

Ahmet zik dersindeydi. Hoca btn rencileri tek tek kaldrp ayn soruyu soruyordu.

-Otobstesin, ok scak, ne yaparsn?

-Cam aarm.

-Syle bakalm ieri giren havann srtnme katsaysn. -Bilmiyorum hocam.

-Otur sfr!

Bu yle bir deil, iki deil, btn snf dklyor Hoca bu kez de Ahmeti kaldrd.

-Otobstesin, ok scak, ne yaparsn?

-Ceketimi karrm hocam.

-Ama olum ok scak

-O zaman gmleimi de karrm hocam.

-Olum ok ok scak diyorum

-Hocam srar etmeyin, o cam amayacam

36


37/38

Diploma

Bir hanm, dardan ilkokul diplomas almak iin szl snavna girer. Bilim alannda sorulan sorularaverdii cevaplar yle:

Soru: Mide ne i yapar? Cevap: Sindirim yapar.

Soru: Akcier ne i yapar? Cevap: Solunum yapar.

Soru: Kalp ne i yapar? Cevap: Dolam yapar.

Soru: Beyin ne i yapar? Cevap: Bizim apartmanda kapclk yapar.

Bak asna gre deiir.

Bir matematiki, bir ziki ve bir biyolog bir kafede oturmu kardakieve bakarlarken eve 2 kii girdiini grrler. Bir mddet sonra evden kii ktn grdklerinde olay u ekilde yorumlarlar:

Fiziki: Gzlem hatas yaptm.

Biyolog: erde rediler.

Matematiki: Eve bir kii daha girerse ierde hi kimse kalmayacak.

37


38/38

Documents

Fizikist-dergisi-subat-2010