65

Enstitü Dergisi Ocak 2010

Embed Size (px)

DESCRIPTION

TDV Enstitü Dergisi Ocak 2010

Citation preview

  • 8 9

    Aksaray nas Rdiyesi

    Sultanahmet nas Rdiyesi

  • 10 11

    Galatasaray Lisesi

  • 12 13

  • 16 17

  • 18 19

  • 20

    21

  • 22 23

  • 24 25

  • 30 31

  • 34 35

  • 38 39

  • 40 41

  • 42 43

  • 46 47

  • 48 49

    Gerekli erzan tanmas veya nndeki Siriderya Nehrinin geilmesi gibi teknik konular nemli. Yola kn kmaya karar verir; nk nehir donacak ve askerleri nehrin zerinden geirmek kolay olacaktr. K gelmeden nc birlikleri gnderir. Bu birlikler yol boyunca buday ekecek ve ordu baharda oraya vardnda ekmeklik un hazr olacaktr. Bylece bir orduya yetecek kadar un aylarca at srtnda tanmayacaktr. Ne yazk ki Timur byle kapsaml bir lojistik almann karln alamadan, daha seferin banda hastalanr ve lr. Semerkantn en ok gezilen yerlerinden birisi de Timurun Ant-Mezardr. Timur mezarn da lmeden nce yaptrmtr. 12 katl bir apartman yksekliindeki altn varakl kubbesiyle kentin her yerinden grlen ve Guri Emir (Byk Emir) diye anlan trbesinde, hocas Mirsaid Berekenin (kyamette kendisine yol gstermesi iin) ayaklar dibinde ve aralarnda torunu Ulu Beyin de bulunduu baz akrabalaryla birlikte gmldr. Guri Emirin bahesinde bir havuz bulunuyor. Bu havuzun 2000 bardak nar suyu aldn, Timurun her sefere gidite ve dnte askerlerini saymak

    iin buradan her birine srayla birer bardak nar suyu iirdiini ve bylece zayiat hesap ettiini anlatrlar. Bahede bir de harita var. Benzerleri gibi Timur mparatorluunun en geni zaman izilmi, yani Kazakistan ortalarndan Ankaraya kadar ok geni bir corafya.

    Timur bir kere daha Bibi Hatun Cami ve Medresesinde karmza kar, 1404te len inli ei Bibi Hatun iin yaptrd eserler, ehir merkezi kabul edilen pazar yeri yaknndadr.Semerkantta son duramz ah Zinde Soka. slamiyeti yaymak iin geldii bu llerde len Hz. Muhammedin akrabas Kusem bn-Abbas ile birlikte birok hanedan mensubunun gmld bu mezarlk, adn Abbasa verilen Zinde yani Yaayan ah unvanndan alr.

    Bakent Takente araba ile 3,5 saat mesafedeki Semerkanta gelmek kolaydr ama ayrlmak zordur. Evler Anadoludakilere ok benzemiyor ama son sz tandk; Ak yol veya Yolunuz Ak Bolsun (**)(**) yi Yolculuklar

    Soldaki Ulu Bey Medresesi ise 1417de yaplmtr ve ilerinde en eskisidir. Kapsnda kadn-erkek tm Mslmanlarn ilim yapmasnn farz olduu yazldr.

    Semerkantta en ok Timur ad ile karlarsnz ama torunu Ulu Beyin ad da oka karnza kar. Registandaki medreseden sonra ayn zamanda ok nl bir astronom olan Ulu Beyin ina ettirdii ve kendi ad ile anlan gzlemevi, ehrin biraz dnda Afrosiab Tepesinde bulunur (Kentin tek drt yldzl oteli adn buradan almtr). Bu gzlemevinden geriye sadece, 63 m. uzunluunda, 2 m. geniliinde ve 11 m. ye kadar inen yarm ay eklindeki bir ukur kalmtr. 1428de yaplan ve yzyllar boyunca toprak altnda kalan bu eser, 1908de bir Sovyet arkeolog Vyatkin tarafndan gn na karlmtr. Bugnlerde yannda bir mze ve Ulu Bey Heykeli mevcut. Ulu Bey burada yapt almalar sonucu dnyann gnein etrafnda dndn kefetmekle kalmam bu sreyi Kopernikten 60, Galileodan 200, gnmzden 600 yl nce (bugnn teknolojik aletlerinin hi biri olmadan) sadece bir ka saniye hata ile hesaplamtr.

    Timuru anlatmadan Semerkant anlatmak olmaz. 1370te Semerkant bakent yapan ve 35 yllk iktidar boyunca altn dnemini yaatan bir devlet adamdr. Bugn baz tarihilere -Ankara Sava (1402) ile Osmanl mparatorluunun hzn kestii iin - stanbulun fethini (1453) en az 50 yl geciktirdiini dndren Timur, in seferine hazrlanrken burada lmtr. 69 yllk (1336-1405) hayatna pek ok askeri baar sdrmtr. Orta Asya uzman Fransz yazar Jean-Poul Roux, slamn Kutsal Savas adl kitabnda Timurdan; hem nefret edilen ve hayranlk uyandran hem de vlen ve lanetlenen bir lider olarak sz eder. in seferine hazrlk yapar. Uzun bir sefer olacaktr, lkin askerine gveni tamdr. Onlar her zaman hazrdr.

  • 52 53

  • 56 57

  • 58 59

  • 62 63

    Hamdullah Suphi Tanrver

  • 6564

  • 68 69

    2 2. Simeon, Bulgaristann 6 yanda tahta km olan ve 1946da Kralln kaldrlmas ile spanyaya kaan son hkmdardr. 3 Koalisyon hkmeti, IMF programndaki hedefler konusunda aama kaydetmeyi, bte an kapatmay, zel-letirme srecini tamamlamay, zel sektr gelitirmeyi, enerji alannda yatrm yapmay, NATO ve AB yeliini gerekletirmeyi hedeflemiti.4 Bulgaristanda 30 bin polis ve 300 jandarmann grev yapt seimlerde herhangi bir olay yaanmazken, KKTCde yaayan 200 Bulgaristan vatanda Trkn oy kullanmas AB yesi Rum Ynetimince engellendi. Gneydeki Bulgaristan Bykeliliine geirilmeyen Trklerin seime katlma haklarn kullanamamas demok-ratik seimlere den tek glge oldu.5 Seimlerden hemen nce, 11 Nisan 2005te seim yasalarnda deiiklik yapan bir kanun getirilmitir. Yeni dzenlemeyle seimlere katlmak isteyen siyasi partiler ve adaylar iin katk pay denmesi ve kayt yaptrabilmek iin en az 5 bin desteki imzasnn yer ald bir listenin sunulmas zorunluluu getirilerek parlamento seimlerine daha az hayalet partinin katlmas amalanmt. Bu koullar, Bulgaristanda kaytl olan 200 akn partiden yalnzca ciddi oyuncularn seime katlmasn salamaya ynelikti. (Yasa ile partiler iin 10 bin Euro, koalisyonlar iin 20 bin Euro ve bamsz adaylar iin 2 bin 500 Euroluk katk pay denmesi zorunluluu getirilmitir. kate-gorideki katlmclar da, yzde 1in zerinde oy almalar halinde paralarn geri alabileceklerdir.)6 ATAKA, kelime anlam olarak saldr, hcum anlamlarna gelmektedir. Bulgaristandaki Trk ve ingenelere kar tahammlsz bir tavr gsteren parti yelerinin seim dnemi propaganda almalarnda En iyi Trk, lm olan Trktr. En iyi ingene de sabuna dntrlm ingenedir, Yahudiler, veba mikrobu tayan tehlikeli bir rktr eklinde rk sylemleri n plana kmtr. Parti lideri Siderovu Hitlere benzeten bir deerlendirme iin bkz. Bulgaristann Hitleri Siderov, Diplomatik Gzlem, http://www.diplomatikgozlem.com/haber_oku.asp?id=2346.

    Bulgaristan Millet Meclisi

  • 70 71

    Avrupa Parlamentosu

    7 11 Nisan 2005 tarihli yasa ile seim kanununda NATO yeliine girite vaat edilen eski gizli servis ajanlarnn gizli bilgilere ulamasn engelleme koulunu salamak zere bir deiiklik yaplmtr. Buna gre milletvekili adaylar, komnist dnem devlet gvenlik servisi veya ordu genelkurmay veya snr ordularnn istihbarat birim-leriyle balantlar bulunmadn Devlet Bilgi Gvenlik Komisyonunda onaylatacaklardr. Makalede bahsedilen durum, hem bu kanuna ramen siyasetin iinde olabilen isimleri hem de dier tr balantlar ifade edebilmek zere dile getirilmitir.8 Bundan nce de, ayn gerekeyle 300 milyon Euroluk yardm askya alnmt.9 Bulgaristanda ilerden Seim ncesi Protesto Gsterisi, Milliyet, 26.06.200910 Bulgaristanda daha nceki seimlerden farkl olarak oulcu sistem yerine karma sistemin uyguland seim-de 18 parti ve koalisyondan toplam 4 bin 652 milletvekili aday yart.

  • 72 73

    11 kili anlamalar gerei 2001den bu yana Bulgaristan vatandaln tayanlar iin Trkiyede de oy sandklar almaktadr. 5 Temmuz 2009 seimleri iin stanbulda 36, lke genelinde toplam 123 sandk kuruldu. Yaklak 120 bin Trk semen Trkiyeden oy kulland. 2005 seimlerinde kurulan oy sand says 76 idi.12 Bunlardan biri iin bkz. Jivkov Ruhu Hortlad, Milliyet, 7 ubat 200913 Boyko Borisovdan Scak Mesajlar, Balkan Gnl, 3 Haziran 2009

  • 74 75

    Bakent Sofya

    14 ULUYURT, Abdullah, Balkanlardaki Trk Topluluklar Siyasi Teekklleri, Balkan Mektubu, Mart 2005

  • 76 77

    Hak ve zgrlkler Hareketinin Seimlerdeki Baars

    Yzdelik Oy Oran Sandalye Says

    1990 Genel Seimleri 23

    1991 Genel Seimleri 7,5 24

    1994 Genel Seimleri 5,4 15

    1997 Genel Seimleri 7,6 19

    2001 Genel Seimleri 7,4 212005 Genel Seimleri 14,17 34

    2009 Genel Seimleri 14,46 38

    2005 Genel Seimlerinin Sonular

    Yzdelik Oy Oran Sandalye Says

    Bulgaristan Sosyalistleri (BSP)

    34,17 82

    kinci Simeon Ulusal Hareketi (NMSS)

    22,08 53

    Hak ve zgrlkler Hareke-ti (MRF /HH)

    14,17 34

    ATAKA (Attack/Hcum) 8,75 21Birleik Demokratik Gler (UDF)

    8,33 20

    Gl Bulgaristan iin Demokratlar (DSP)

    7,08 17

    Bulgaristan Halk Birlii (BPU)

    5,42 13

    2009 Genel Seimlerinin Sonular

    Yzdelik Oy Oran Sandalye Says

    BulgaristanIn Avrupai Kalknmas iin Yurttalar Partisi GERB

    30,7 116

    Bulgaristan Sosyalistleri (BSP) (Bulgaristan iin Koalisyon)

    17,7 40

    Hak ve zgrlkler Hareke-ti (MRF /HH)

    14,4 38

    ATAKA (Attack/Hcum) 9,3 21Mavi Koalisyon 6,7 15

    Dzen Meruiyet ve Gven-lik (RZS)

    4,1 10

    Bulgaristan Halk Birlii (BPU)

    5,42 13

  • 80 81

  • 82 83

  • 90 Behram

    Yahya avu Ant

    91

  • 92 93

  • 95

    94

  • 107

  • 109108

  • Van-Muradiye

  • Trk Eitim Vakf nan Trke zel Lisesi

  • 117

  • Hasan KANBOLATOrtadou Stratejik Aratrmalar Merkezi Bakan