Øß ÃÐDoğma, canım-varlığım qədər

sevdiyim Azərbaycanım

mənim qibləgahımdır

Təsisçi: Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi və Nazirlər Kabineti

qapısı

Ölkə başçısı cənab İlhamƏliyev in imzaladığı müvafiq sə-rəncamlar Naxçıvanda yol-nəqliy-yat infrastrukturunun müasir tə-ləblər səviyyəsində qurulmasınasəbəb olub. Belə ki, dövlət başçı-sının “Naxçıvan Muxtar Respub-likasının Culfa və Kəngərli rayon-larının sosial-iqtisadi inkişafınınsürətləndirilməsinə dair əlavə təd-birlər haqqında” 2011-ci il 2 sent-yabr tarixli Sərəncamına əsasənCulfa rayonunda uzunluğu 57,6 ki-lometr olan, 20 kəndi əhatə edənÇeşməbasar-Boyəhməd avtomobilyolu, Kəngərli rayonunda uzunluğu39,2 kilometr olan, 5 kəndi əhatəedən Naxçıvan-Sədərək magistralı– Təzəkənd-Çalxanqala-Qıvraq dai-rəvi avtomobil yolu, “NaxçıvanMuxtar Respublikasının Babək ra-yonunun sosial-iqtisadi inkişafınınsürətləndirilməsinə dair əlavə təd-birlər haqqında” 2013-cü il 5 marttarixli Sərəncamına əsasən uzunluğu25,6 kilometr olan, 13 yaşayış mən-təqəsini birləşdirən Hacıvar-Vayxır-Sirab avtomobil yolu, “NaxçıvanMuxtar Respublikasının Babək ra-yonunda Şəkərabad-Babək qəsəbə-Nehrəm-Arazkənd dairəvi avtomobilyolunun yenidən qurulması ilə bağlıtədbirlər haqqında” 2014-cü il 27avqust tarixli Sərəncamına əsasənuzunluğu 25,4 kilometr olan, 7 ya-şayış məntəqəsini birləşdirən mü-vafiq yol yenidən qurulub. Muxtar respublikada beynəlxalqyük və sərnişin daşımalarında 87kilometr uzunluğunda Naxçıvan-Sə-dərək və 32,4 kilometr uzunluğundaNaxçıvan-Culfa magistral avtomobilyolları mühüm əhəmiyyət daşıyır.Ötən dövrdə adıçəkilən avtomobilyolları yenidən qurulub, bu yollardahərəkətin təhlükəsizliyi təmin edilib.Muxtar respublikanın bir sərhəd-buraxılış məntəqəsindən digərinədəkuzanan bu magistral avtomobil yoluqədim İpək Yolunun bir qolu üzə-rində yerləşməklə yanaşı, həm də

Naxçıvanı qardaş Türkiyə və Avropaölkələri ilə birləşdirən mühüm tranzitdəhlizidir. 2012-ci ilin may ayındamuxtar respublikaya səfəri çərçivə-sində Azərbaycan RespublikasınınPrezidenti cənab İlham Əliyev Böyükİpək Yolunun bir hissəsi olan Nax-çıvan-Culfa magistral avtomobil yo-lunun açılışında da iştirak etmişdir. Ötən dövrdə Naxçıvan Şəhər Nəq-liyyat İdarəsinin maddi-texniki ba-zasının möhkəmləndirilməsi, müasirAvtobus Parkının istifadəyə verilməsi,Naxçıvan, Şərur, Ordubad, Culfa vəŞahbuz şəhərlərində müasir avtovağ-zal komplekslərinin inşa olunmasıNaxçıvanın qonşu ölkələrlə sərni-şindaşıma xidmətinin yaxşılaşdırıl-masına da öz töhfəsini verib. HazırdaNaxçıvan-Bakı, Naxçıvan-Batumi vəNaxçıvan-Ərzurum avtobus marş-rutlarının fəaliyyət göstərməsi sər-nişindaşımada çoxşaxəliliyin təminolunmasına imkan verib. Muxtar respublikada mühüm nəq-liyyat infrastrukturlarından biri dədəmir yollarıdır. Ötən əsrin 90-cı il-lərində baş verən hadisələr nəticəsindəNaxçıvan Muxtar Respublikasınındəmir yolu ölkədən təcrid edilib,muxtar respublika blokada vəziyyətinədüşüb. Lakin ümummilli liderimizingərgin əməyi sayəsində dəmir yolunəqliyyatı öz fəaliyyətini dayandır-mayıb, muxtar respublikada bu sahədətələbatın ödənilməsinə nail olunub. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevinikinci dəfə Azərbaycanda siyasi ha-kimiyyətə qayıdışından sonra dəmiryolu nəqliyyatı da özünün yeni inkişafmərhələsinə qədəm qoyub. NaxçıvanMuxtar Respublikası Ali MəclisiSədrinin 2011-ci il 16 mart tarixliSərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Nax-çıvan Muxtar Respublikasında dəmiryolu nəqliyyat sisteminin 2011-2015-ci illər üzrə İnkişaf Pro qramı”dəmir yolu nəqliyyatının inkişafınatəkan verib. İnkişaf proqramına uy-ğun olaraq mühüm dəmiryol qovşağıolan Culfa stansiyasında Yük və

Sərnişin Daşımaları İdarəsinin inzibatibinası, Culfa Lokomotiv Deposu,Lokomotiv Briqadalarının İdarə -edilməsi Mərkəzi və Radio-rabitəsexi binası əsaslı təmir edilərək isti-fadəyə verilib, dəmir yolu keçidləriyenidən qurulub, yeni keçidlər salı-nıb. Bu nəqliyyat sektorunda da bey-nəlxalq daşımaların həyata keçiril-məsi üçün zəruri addımlar atılıb.Belə ki, ötən il qonşu ölkələrləiqtisadi əlaqələrin daha da dərinləş-məsinə xidmət edən Naxçıvan-Təb-riz-Tehran-Məşhəd beynəlxalq sər-nişin qatarı fəaliyyətə başlayıb. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun Naxçı-van-Culfa-Təbriz dəmir yolu xəttinəbirləşdirilməsi istiqamətində zəruritədbirlər həyata keçirilməkdədir. Hava nəqliyyatı isə blokada və-ziyyətinə salınmış muxtar respubli-kanı digər ölkələrlə, eyni zamandapaytaxt Bakı şəhəri ilə əlaqə saxla-mağa imkan verən yeganə nəqliyyatvasitəsi olub. Bu illər ərzində muxtarrespublikada tədbirlər həyata keçi-rilib, yeni aerovağzal kompleksi ti-kilərək istifadəyə verilib, Naxçıvanhava limanı beynəlxalq status qa-zanıb. Naxçıvan Beynəlxalq HavaLimanında yeni inzibati bina inşaolunub, əhaliyə göstərilən xidmət-lərin səviyyəsinin daha da yaxşılaş-dırılması, təyyarə uçuşlarının təh-lükəsizliyinin tam təmin edilməsiməqsədilə Şərq və Qərb terminallarıistifadəyə verilib. Yenidənqurma iş-lərindən sonra hava limanının illiksərnişin və yükdaşıma dövriyyəsixeyli artıb, aerovağzal binasındanistifadə edən sərnişinlərin sayı saatda600 nəfərə çatdırılıb. Hər üç sektorda kompleks işləringörülməsi muxtar respublikada nəq-liyyatın dinamik inkişafına səbəbolub. Naxçıvan Muxtar RespublikasıDövlət Statistika Komitəsinin mə-lumatına görə, 1995-ci illə müqayi-sədə 2016-cı ildə muxtar respublikadayük daşınması 25,4 dəfə artaraq 16milyon 83 min tona, sərnişin daşın-ması isə 4,3 dəfə artaraq 100 milyon129 min nəfərə çatıb. Nəqliyyat sek-torunun inkişafı hazırda NaxçıvanınRusiya, Türkiyə, İran, Gürcüstankimi ölkələrlə birbaşa nəqliyyat əla-qələrinin yaradılmasına səbəb olub.Muxtar respublikanın hərtərəfli in-kişafı isə bu sektorun daha da ge-nişlənməsinə imkan verəcək ki, Nax-çıvan yaxın gələcəkdə regionun mü-hüm tranzit mərkəzlərindən birinəçevriləcək.

Tədbirdə təşkilatın sədri,Naxçıvan Muxtar Respub-likası Ali Məclisinin deputatıSevda Quliyeva çıxış edərəkbildirib ki, xalqımızın tari-xinə qızıl hərflərlə yazılmış1991-ci il 3 sentyabr özününqurtuluş, istiqlal və inkişafmissiyası ilə Azərbaycan ta-rixində şanlı bir səhifə olaraqəbədiləşib. Blokada vəziyyətininyaratdığı çətinliklərə sinə gərən,düşmən təcavüzünə qarşı rəşadətləmüqavimət göstərən naxçıvanlılarulu öndər Heydər Əliyevə böyükməhəbbət və inam bəsləyərəkümummilli liderin öz fəaliyyətiniAli Məclisin Sədri kimi davam et-dirməsini istəyirdilər. Həmin günNaxçıvan Muxtar Respublikası AliMəclisinin fövqəladə iclasında uluöndər Heydər Əliyev Ali MəclisinSədri seçildi. Qeyd olunub ki, dahi rəhbərimiz

Ali Məclisin Sədri kimi fəaliyyətgöstərdiyi dövrdə mahiyyət və miq-yasına görə əsrlərə bərabər işlərgörüb, “hakimiyyət xalq üçündür”prinsipini reallığa çevirib. Ümum-milli lider real düşmən təcavüzünəməruz qalan, blokada şəraitində ya-şayan Naxçıvanın, ilk növbədə, mü-dafiə qabiliyyətini gücləndirməyənail olub. Görkəmli dövlət xadimininuzaqgörən siyasətinin nəticəsi olaraq1991-ci il sentyabrın 7-də Ali Məclis“Naxçıvan Muxtar RespublikasıDövlət Milli Müdafiə Komitəsininyaradılması haqqında” Qərar qəbuledib. Bu qərar Naxçıvanın müdafiəqabiliyyətinin gücləndirilməsi is-tiqamətində görülən işlərin baş-lanğıc nöqtəsi idi. Sonrakı dövr-lərdə qəbul edilmiş tarixi qərarlarlaisə Naxçıvanda yerləşən sovet qo-şunlarına məxsus hərbi texnikavə silahların muxtar respublikadasaxlanması təmin olundu. Əhalininböyük mütəşəkkilliyi, torpağa bağ-lılığı və ulu öndərə olan sonsuzinamı nəticəsində muxtar respub-likada Milli Ordu yaradıldı, Nax-çıvanın müdafiə potensialı güc-ləndirildi, bugünkü qüdrətli Azər-baycan Ordusunun əsası qoyuldu. Xalqımızın böyük oğlu AliMəclisin Sədri işləyərkən dünyaazərbaycanlılarını bir ideya ətrafında– Vətənə və xalqa xidmət uğrundabirləşməsi üçün də tədbirlər görməyidiqqət mərkəzində saxlayırdı. Çünkixalq arasında sağlam ideologiyayaəsaslanan birlik olmadan ölkənidüşdüyü bəlalardan qurtarmaq vəinkişaf yoluna çıxarmaq mümkündeyildi. Bu baxımdan 1991-ci ildekabrın 16-da Ali Məclis tərəfindən“31 Dekabr Dünya AzərbaycanTürklərinin Həmrəylik və BirlikGünü haqqında” Qərarın qəbul edil-məsi xüsusi əhəmiyyətə malikdir.Həmin qərara əsasən 1991-ci il de-kabr ayının 31-də həmrəylik bayramıilk dəfə muxtar respublikada kütləvitədbirlərlə qeyd olundu. Bildirilib ki, bu dövrdə NaxçıvanMuxtar Respublikasında xarici iq-tisadi əlaqələrin qurulması sahə-sində də mühüm addımlar atılıb,ulu öndər 1992-ci ildə qonşu İranİslam Respublikasına və Türkiyə

Cümhuriyyətinə səfərlər edib, ke-çirilən görüşlərdə iqtisadi sahədəəməkdaşlığa dair protokollar imza -lanıb. 1993-cü il fevralın 5-də Tür-kiyə Cümhuriyyətinin, martın8-də isə İran İslam RespublikasınınNaxçıvanda konsulluqları fəaliyyətəbaşlayıb. Muxtar respublikanın dağılmışiqtisadiyyatının, xüsusilə də kəndtəsərrüfatının dirçəldilməsi istiqa-mətində də mühüm tədbirlər həyatakeçirilib. Ali Məclisin 1992-ci ilaprelin 6-da keçirilən sessiyasında“Naxçıvan Muxtar Respublikasındazərərlə işləyən kolxoz və sovxozlarhaqqında” və “Rentabelli işləyənkolxoz və sovxozların ictimai mal-qarasının özəlləşdirilməsi barədətəkliflər haqqında” qərarlar qəbuledilib. Bu qərarların qəbul edilməsihazırkı dövrdə muxtar respublikaiqtisadiyyatının aparıcı sahələrindənbiri olan kənd təsərrüfatının inki-şafını şərtləndirən ilk mühüm amilolaraq Azərbaycanda torpaq islahatıilk dəfə Naxçıvanda aparılıb. Vurğulanıb ki, 1992-ci il no ya br ayının 21-də Naxçıvanda ölkəmizinictimai-siyasi həyatı, gələcəyi üçündaha mühüm bir hadisə baş verdi:müstəqil Azərbaycanın qüdrətli par-tiyası olan Yeni Azərbaycan Partiyasıyaradıldı. Ciddi ictimai sifarişin nə-ticəsi kimi zamanın çağırışlarına ca-vab vermək məqsədilə yaradılan par-tiya ölkədəki və regiondakı ictimai-siyasi proseslərin əks-sədası olaraq,başlıcası isə xalqın arzu və istəklərininreallaşdırılması üçün siyasət mey-danında qısa zaman ərzində böyüknüfuz qazandı. Qeyd olunub ki, Azərbaycanxalqının ümummilli lideri HeydərƏliyev irsinin yaşadılması, onunsiyasətinin alternativsizliyinin bir-mənalı şəkildə qəbul edilməsi dahişəxsiyyətin ideyalarının həmişəya-şarlığı ilə əlaqədardır. Ölkəmizindahi rəhbər Heydər Əliyevin müəy-yənləşdirdiyi yolla gedərək fövqə-ladə uğurlar qazanması faktı daOnun şəxsiyyətinin nəhəng liyiniəyani şəkildə təsdiq edir. Bütünbunlar sübut edir ki, görkəmli dövlətxadiminin qiymətli irsi ölkəmizinmüasir inkişafının əsasını təşkiledir. Bu gün həmin ideyalar Azər-baycan Respublikasının Prezidenticənab İlham Əliyev tərəfindən uğur-la həyata keçirilir. Tədbirdə Yeni Azərbaycan Par-tiyası Kəngərli Rayon Təşkilatınınşura üzvü Tahir Məmmədov, Çal-xanqala kənd ərazi ilk partiya təş-kilatının sədri Etiram İbrahimovçıxış ediblər. Sonda ümummilli liderin həyatvə fəaliyyətini əks etdirən “DahiŞəxsiyyət” filminə baxış olub.

Yeni Azərbaycan Partiyası Kəngərli Rayon Təşkilatı ümummilli

lider Heydər Əliyevin 1991-ci il sentyabrın 3-də Naxçıvan Muxtar

Respublikası Ali Məclisinin Sədri seçilməsinin 26-cı ildönümünə həsr

olunmuş “Naxçıvandan başlanan böyük xilaskarlıq missiyası” mövzu -

sunda tədbir keçirib.

Hər bir ölkənin iqtisadi inkişaf göstəricilərindən biri müasir yol-nəqliyyat infrastrukturuna malik

olmasıdır. Çünki yollar yük və sərnişin daşımalarının rahat, təhlükəsiz və vaxtında həyata keçirilməsini

təmin edən əsas vasitədir. Buna görə də tikinti-quruculuq tədbirləri sırasında yol tikintisinin maliyyəti bahalı

sayılmaqla yanaşı, həm də strateji əhəmiyyət daşıyır. Bu baxımdan ümummilli lider Heydər Əliyevin “Yol iq-

tisadiyyat, mədəniyyət, bir sözlə, həyat deməkdir” fikri hər zaman öz aktuallığı ilə seçilir. Ulu öndər

Azərbaycana rəhbərliyinin hər iki dövründə ölkəmizdə yol infrastrukturunu diqqət mərkəzində saxlayıb,

nəqliyyat sahəsinin inkişafı istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirib. Bu strateji xətt muxtar respublikamızda

da uğurla davam etdirilir, yol infrastrukturunun inkişafı ilə bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Konstitusiyasının5-ci maddəsinin II hissəsinin 21-ci bəndini rəhbərtutaraq qərara alıram: Naxçıvan Muxtar Respublikasının prokurorluq orqanlarında səmərəli fəaliyyətlərinə görə: Cəfərov Afiq Akif oğlu Məmmədov Bəhruz Şükür oğlu Səfərov Emin Ələddin oğlu – “Naxçıvan Muxtar

Respublikasına xidmətlərə görə” nişanı ilə; Əliyev Rövşən Məmmədəli oğlu Rüstəmov Mehman Hüseynxan oğlu – “Rəşadətliəməyə görə” nişanı ilə təltif edilsinlər.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif TALIBOV

Naxçıvan şəhəri, 30 avqust 2017-ci il

2

Müəssisədə texnoloji proseslərəvə texniki təhlükəsizlik qaydalarınaciddi əməl olunur. İstehsal prosesikonveyer üsulu ilə təşkil edilib,keyfiyyətli məhsul istehsalı üçünəlverişli şərait yaradılıb. İş prose-sində insan amilinə üstünlük verilir,işçilərin sağlamlıqlarına xüsusi diq-qət yetirilir. Bu məqsədlə müəssisədəhavalandırma sistemi qurulub. Buda istehsal prosesi zamanı yaranantoz və tullantıların kompressorlarvasitəsilə sexdən kənarlaşdırılmasınavə xüsusi bunkerlərə yığılmasınaimkan verir. Layihəyə uyğun olaraq,laminat-mətbəx dəzgahı, PVC akrilikparlaq panellər, boyalı MDF və

DSP istehsal olunur.Artıq laminat-mət-bəx dəzgahı və PVCakrilik parlaq panel-lər, boyalı MDF və

DSP istehsalı sahələrində İtaliyanın“Omma”, İspaniyanın “Barberan”markalı boya xətti, Almaniyanın“İDM”, Türkiyənin “AS Metal” və“Türk makina” şirkətlərinin istehsalıolan və kompüterlə idarəetmə mər-kəzi ilə təmin edilən müasir texnolojiavadanlıqlar alınıb, quraşdırılıb. Bütün işlər avtomatlaşdırılıb. İs-tehsal sahələrinin hər birinin ayrı-lıqda aylıq istehsal gücü 10 minədəddir. Burada xammal ayrı-ayrımərhələlərdən keçməklə rəng olaraq200 çeşiddən çox məhsul istehsaledilir. Əvvəllər muxtar respubli-kamızda fəaliyyət göstərən mebelistehsalı müəssisələrinə hazır ma-teriallar xarici ölkələrdən idxal olu-nurdu. Buna əlavə daşınma xərciçəkilirdi. Bu müəssisənin fəaliyyətəbaşlaması ilə həmin problemləraradan qaldırılıb, istehsal müəssi-sələri vaxtında və keyfiyyətli mebelmaterialları ilə təmin olunub. “Dekor Qrup” Məhdud Məsu-liyyətli Cəmiyyətinin məhsullarınatələbat artmaqdadır. Həmin tələbatınödənilməsi üçün ardıcıl tədbirlər hə-

yata keçirilir. Bu məq-sədlə müəssisə tərəfindənağac yonqarları lövhələ-rinin boyanması və anbarbinaları layihələri hazır-lanıb. Müasir tələblərəcavab verən anbar binasıinşa olunub, ətrafındaabadlıq işləri aparılıb,yola asfalt-beton örtüyüsalınıb. Bu da xammal və hazır məh-sulların müəyyən olunmuş şəraitdəsaxlanılmasına və istehsal müəssi-sələrinə vaxtında göndərilməsinə əl-verişli şərait yaradıb. Müəssisə xam-mal və hazır məhsulların vaxtındadaşınmasını təmin etmək üçün“DAF” markalı ağırtonnajlı yük av-tomobilləri alıb. Əgər istənilən müştəri güvənibmüraciət edirsə, bu, artıq əməkdaşlarüçün böyük məsuliyyət deməkdir.Materiallar həm daxildən gəlir, həmdə xaricdən idxal olunur. Onlarınçeşidi və təyinatı da çoxdur. Laminat,MDF, Panel PVC yapışqandan isti-fadə olunur. Hər hansısa mebel üçünmüraciət edənlərə istədiyi məhsulagörə istifadə ediləcək material haq-qında məlumat verilir. Və ya zövq-lərinə uyğun mebellər üçün bir neçəmaterial təklif edilir, onlar isə öz se-çimlərini edirlər. Maksimum şəkildə

çalışılır ki, müştərinin bütün maraq-larına cavab verilsin. Müəssisənin fəaliyyətə başla-ması daxili bazarın keyfiyyətli məh-sullara olan tələbatını ödəməkləyanaşı, əhalinin məşğulluğunun tə-min olunmasında da mühüm roloynayır. Müəssisə texnoloji ava-danlıqlardan səmərəli istifadə et-məyi bacaran ixtisaslı mütəxəssis-lərin hazırlanması işini də diqqətdəsaxlayır. İşçilərin Türkiyə Respub-likasında ixtisasartırma kurslarındaiştirakı təmin olunub. Gələcəkdəmüəssisədə yeni istehsal sahəsinin– melamin örtüklü plitələr istehsalısahəsinin istifadəyə verilməsi nə-zərdə tutulur. Bunun üçün mebelavadanlıqları istehsalında qabaqcıltəcrübəyə malik, Almaniyanın dün-yada məşhur olan “Wemhoner” şir-kətinin avadanlıqları alınıb gətiri-ləcək və idxal olunan dəzgahlar

həmin şirkətin mütəxəssisləri tə-rəfindən quraşdırılacaqdır. Melaminörtüklü plitələr istehsalı sahəsi is-tifadəyə veriləndən və müəssisətam gücü ilə işləyəndən sonra iş-çilərin də sayı xeyli artacaq. Müəssisə ilə tanışlıq zamanı onuda öyrəndik ki, araşdırma əməkdaş-ların işinin bir hissəsidir. Mövcudbazarda ən yaxşı olanlar üzə çıxarılır,müştərilərə onlarla fərqli, kreativ,sadə, klassik, modern materiallartəklif edilir. Buna görə də məhsullarıilk dəfə görənlər çox təəccüblənirlər.Seçilən materiallar fərqli olduğuüçün hər kəsi cəlb edə bilir. Müştə-rilər daha çox kreativ materiallaraüstünlük verirlər. Çünki belə mate-riallar həm gözoxşayan olur, həmməkanın interyerinə fərqlilik qatır,həm də istifadəsi çox maraqlı olur.Məhsulların arasında da çoxluq təşkiledən elə kreativ, maraqlı, fərqli olanmateriallardır. Digər materiallar dahəm funksionallığa, həm də gözəlvə fərqli dizayna malikdirlər. Sonda onu da qeyd edək ki, müəs-sisədə istehsal olunan keyfiyyətliməhsullar daxili bazarın tələbatınıödəməklə yanaşı, ölkəmizin digərregionlarında da satışa çıxarılır, gə-ləcəkdə xarici ölkələrə də ixrac olun-ması nəzərdə tutulur. Hazırda bu is-tiqamətdə işlər görülür. Belə ki, busahə üzrə qabaqcıl şirkətlərlə təcrübəmübadilələri aparılır, biznes əlaqələriqurulur.

Lakin sonralar çətinliklər yara-nıb, əhalinin yaşayışında, güzəra-nında problemlər baş qaldırıb, ənbaşlıcası isə təsərrüfat və içməlisu qıtlığından sakinlər tədricən buyerləri tərk edib, indiki Naxışnərgizkəndində və ətraf yaşayış məntə-qələrində məskunlaşıb. Bəs bu kəndə niyə Naxışnərgizadını veriblər? Yaşı 80-ə yaxın olankənd ağsaqqalı İsmayıl Zamanovdeyir ki, bir vaxtlar bu kənddə Nərgizadlı bir qadın yaşayırmış. Xalça toxuyurmuş. Onun toxuduğu xalçalarkeyfiyyətinə, rəng çalarlarına, ciz-gilərinə görə seçilərmiş. O, bu xal-çaların ipliyini yerli balbas cinsliqoyunların yunundan hazırlayar, on-ları cəhrədə əyirərmiş. Nərgiz nənəbu iplərə yurd yerlərinin təbiətindən,geniş düzlərindən topladığı güllərdən,çiçəklərdən rəng qatarmış. Xalçaçıqadın əl işinə fərqli ilmələr vurar,mürəkkəb toxunuşa malik xalçalartoxuyarmış. Bu xalçalardan biri ovaxtlar keçirilən sərgilərin birindəmükafata layiq görülmüşdür. Deyilənə görə, həmin xalça indidə Sankt-Peterburq muzeylərinin bi-rində qorunub saxlanılır. Kəndinyaşlı adamlarının dediyinə görə, eləo vaxtdan da bu ərazi Naxışnərgizadlandırılıb. Onu da qeyd edək ki,kəndin indiki sakinləri də zəhmətkeş,torpağa, əməyə bağlıdırlar. Sənəti,sənətkarı qiymətləndirən, adət-ənə-nələri yaşadandırlar. Bu kənddə1898-ci ildə məscid binası da inşaolunub. Qədim Pir hesab edilən yerdə bu kəndin ərazisindədir.

Naxışnərgiz müstəqilliyin

işığına bürünüb

Bu kiçik yaşayış məntəqə-sində 178 təsərrüfat və 921

hektar ümumi torpaq sahəsi var.Naxışnərgizdə 635 sakin yaşayır.Kənd əhalisinin əksəriyyəti əkin-çilik, taxılçılıq, heyvandarlıq vəarıçılıqla məşğul olur. Yay günlə-rində əkin sahələrində qaynarlıqmüşahidə edilir. Bu xoş görüntülərbizi zəhmətkeş insanların, torpaqadamlarının yanına çəkib gətirdi,onlarla elə geniş tarlalarda, bərəkətqoxuyan, çəkilən zəhmətin bəhrəsigörülən ərazilərdə həmsöhbət olmaq

istəyi yarandı. Torpaq mülkiyyətçisi Zaman Za-manovla əkin sahəsində görüşüb,hal-əhval tuturuq. Dolanışığından,kəndin müasirləşməsindən həvəslədanışır. Gördüyü işin müqabilindəyaxşı qazancı olduğunu deyir. Taxıl,yonca, tərəvəz əkir, heyvandarlıqlaməşğul olur. 56 yaşlı təsərrüfat adamı BuludNəcəfovla da həmsöhbət oluruq.Otlu, sulu sahəyə düzdüyü arı ai-lələrinə qulluq göstərir. Bərəkətliolsun, – deyib salamlaşırıq. Deyirki, 25-dən artıq arı ailəsi var. Bupeşəni nəsillikcə davam etdiririk.Atam, babam arıçılıqla məşğulolublar. Zəngin təbiətimiz var. Arı-çılıq üçün sərfəlidir. Bu sahə iləməşğul olanlara dövlət qayğısı dagöstərilir. Baytar həkimləri də mü-təmadi olaraq gəlib arı və heyvan-darlıq təsərrüfatlarına baxır, pro-filaktik tədbirlər görürlər. Övlad-larımı da torpağa bağlı ruhda tərbiyəetmişəm. Məhsullarımızın isə da-dına, tamına söz ola bilməz. Tə-sərrüfat suyu da boldur. Bəli, bu şəraitdə kim pis dola-nırsa, günah onun özündədir. Tor-pağı iş yeri hesab edirəm. Kifayətqədər torpaq var, təsərrüfat suyuvar, əkinçilik üçün texnikalarımız,istehsal etdiyimiz məhsulun da alı-cısı var. 15-20 il bundan əvvəl çə-tinliklərimiz olurdu, amma bu günonların hamısı arxada qalıb.

Çörək ətri

Kənddə 2012-ci ildə müasir-tipli çörəkbişirmə sexi də

fəaliyyətə başlayıb. Sahibkar YusifZamanov deyir ki, əvvəllər həyət-lərimizdə təndirlər qalanardı, çörəkbişirilərdi. Amma indi müasirtiplilavaşbişirmə sexi qurmuşuq. 5 nəfərkənd sakini burada işlə təmin olunub.Çörəkbişirmə texnologiyasına ya-xından bələd olan qadınlar yerli ta-xılın unundan ətirli, dadlı-tamlı çö-rəklər ərsəyə gətirirlər. Lavaşdanəlavə, dəstana, çıppa, qalın və digərçörəklər də bişirir, yerli undan əriştədə kəsirik. “Rəhimə” lavaşbişirmə sexindəkisəliqə-sahman göz oxşayır. Xalatgeyinmiş qadınlar xüsusi həvəsləxəmir yoğurur, kündələyir, onu müa-sir avadanlıqların köməyi ilə bişirirlər. Sahibkarın həyət-bacası da bol-luqdan, xoş güzərandan xəbər verir.Həyətdə dadlı-tamlı meyvələr yetirənalma, armud, cəviz, heyva, nar ağac-ları sıralanıb. Rəngbərəng güllərin,çiçəklərin ətri ətrafa yayılıb. Bu yerdə daha bir torpaq adamı-nın evində olduq, nahar süfrəsinəqonaq edildik. Süfrədəki nemətləronun özünün yetişdirdiyi təbii məh-sullardır. Naxışnərgizdə təndirlərdənistifadə edilib-edilməməsi ilə ma-raqlandıq. Dedilər ki, təndir salınan,lavaş, dəstana, çıppa, qalın bişirilənevlər var. Elə bu gün Qəzənfər Qur-banovun evində də təndir salınıb.

Maraq bizi həmin ünvana çəkdi.4 nəfər qadın səliqə-sahmanlı tən-dirəsər deyilən yerdə çörək yapırdılar.Təbii ki, çörəyin ətri də uzaqdanhiss olunurdu. Burada yaşı 85-i öt-müş Quba nənə dedi ki, biz həmişəöz taxılımızın unundan təndir çö-

rəkləri bişirmişik. Təbii məhsulla-rımızın isə əvəzi yoxdur. Təndir la-vaşı da onlardan biridir. Məni qıvraqsaxlayan da zəhmətkeş, işgüzar ol-mağım, bir də ki, təbii qidalardır.Bütün bunların hamısı sağlamlığınrəhnidir.

Ağsaqqal sözü, ağbirçək öyüdü

Daha bir həyətdə olduq. Evinsahibi İsmayıl kişi söhbətinə

belə başladı: – Yaşım səksənə yaxınlaşsa da,özümü qıvraq hiss edirəm. Həmişədə torpaqla, zəhmətlə, iş-güclə məş-ğul olmuşam, təbii qidalar qəbuletmişəm. İndinin özündə də tezdənoyanıram, mal-heyvanı naxıra ötü-rürəm. Beləcə, təsərrüfat qayğılarımbaşlayır. Gənclərimizə həmişə tövsiyə etmişəm ki, iş insanıncövhəridir. Çalışsan, zəhmət çəksənbəhrəsini də görərsən. Sağ olsunlar,sözümüzü eşidirlər. Kəndimizingəncləri qoçaqdırlar, zəhmətkeş-dirlər, qurub-yaradır, fərdi təsərrü-fatlarını genişləndirirlər. İndiki dövr-də kimin ruzi-bərəkəti azdır, deməkki, o, tənbəldir. Söhbət məqamında İsmayıl kişi-nin ömür-gün yoldaşı Səhər xanımda gəlir. – İsmayıl kişi, yəqin ki, qonaqgözləyirdiniz? – deyə soruşuruq: – Bizdə may ayından ta dekabrakimi stol-stulumuz həyətdə olar.Bax sözümüzü o qədim samovarki, görürsünüz, qış aylarına kimihəyətin yuxarı tərəfindədir. Eləgün olmaz ki, samovarı bir-iki dəfəsalmayaq. Səhər xanımla birlikdəçox mehriban bir ailəmiz var. Za-rafat deyil, 10 övlad böyüdüb ev-eşik etmişik. Sovetin dövründə 10uşağı olan qadınlara qəhrəman anadeyirdilər. Nəvə-nəticəmizin sayıisə 40-a yaxındır. Bu gün-sabahkötücə sevincini də yaşayacağıq.Xoşbəxtlik, firavan həyat hər kəsinöz əlindədir. Gərək ona sahib ol-mağı bacarasan. Süfrədə gördüyü-nüz bütün bu nemətlər kənd məh-

sulları, təbii qidalardır, Səhər xa-nımın əl səliqəsidir. Söhbətimizə Səhər xanım da qo-şulur: – Ömrümüzü-günümüzü dağ-da-daşda, oba yerlərində, güllü-çi-çəkli yamaclarda keçirmişik. Neh-rədə yağ, şor-kərə tutmuşuq, pendirvurmuşuq, balımızın əvəzi yoxdur.Nehrəni, cəhrəni bu gün də qoruyubsaxlayırıq. Qız-gəlinlərimizə xalçatoxumağı da öyrətmişik. Qədimadət-ənənələrimiz yaşadılır, nəsil-dən-nəslə ötürülür.

Ziya ocağı – müasirtipli

kənd məktəbi

Uzun illər Naxışnərgizdəməktəb binası olmayıb.

Kənd uşaqları qonşuluqdakı Qahabməktəbində təhsil alıblar. 2014-cüilin dekabrında isə bu kiçik yaşayışməntəqəsində mühüm infrastrukturlayihələri reallaşdırılıb, kompleksquruculuq işləri aparılıb. İkimərtə-bəli kənd mərkəzi və 3 mərtəbəli,234 şagird yerlik məktəb binasıinşa olunub, xidmət mərkəzi isti-fadəyə verilib. İndi sakinlər tez-tez bir mərkəzə gəlir, qısa vaxtdaişlərini həll edirlər. Qeyd edək ki,kəndin gələcək inkişaf perspektivinəhesablanan bu yeni binaların xid-mətindən qarşıdakı onilliklər ərzindəsəmərəli şəkildə istifadə etməkmümkün olacaq. Naxışnərgiz kənd tam orta mək-təbində 182 şagird təhsil alır. Onlarıntəlim-tərbiyəsilə 25 müəllim məşğulolur. Burada kimya, biologiya, fizikalaboratoriyaları, müxtəlif fənn ka-binələri, elektron lövhəli siniflər,müasir kompüterlər quraşdırılmışsinif otaqları vardır.

*** Bəli, bir vaxtlar Nərgiz nənəninböyük həvəslə, ustalıqla toxuduğuo qiymətli xalçanın naxışlarını,rəng çalarlarını indi Naxışnərgizkəndinin özündə, təbiətində, yo-lunda, yeni binalarında, bağ-bağ-çasında görə bilirsən. Kənd ətrafıyüksəkliklərdən baxanda sanki tə-biət bu yerdə gözəl bir xalı sərib.Yay fəslinin ana təbiətə çəkdiyirəng çalarları da gözəldir. Sankitəbiətin qoynunda, Naxışnərgizadlı məkanda böyük bir xalı canlıolaraq torpağın üzərinə ilmələnib.Bu tablonun müəllifləri isə zəh-mətkeş Naxışnərgiz kəndinin sa-kinləridir.

Naxışnərgiz muxtar respublikamızda o qədər də böyük olmayan yaşayış məntəqələrindən biridir. Babək

rayonunun ərazisində, Qahab kəndinin yaxınlığında, dağların aşağı ətəklərinə sığınmış yurd yeridir. Bu

kəndin maraqlı bir tarixçəsi var. Belə ki, Naxışnərgiz kəndinin əhalisi, indiki sakinlərin ulu babaları bu

yerdən xeyli aralıda, Nəhəcir dağının ətəklərində, füsunkar bir yerdə yaşayıblar. Qədim yurd yerləri olan

Naxışnərgiz və Süraməlik bir-birinin yaxınlığında olan səfalı kəndlər, sazlı-sözlü aşıqları, el ağsaqqalları,

xanım-xatın ağbirçəkləri ilə seçilən dağ kəndləri idi. Bu kəndlərdə toxunan xalçalar, kilim və palazlar adla

deyilərmiş. Bağ-bağçalardakı meyvələrin dadı-tamı bambaşqa imiş.

Sahibkar lığa göstərilən qay-

ğıdan “Dekor Qrup” Məhdud

Məsuliyyətli Cəmiyyətinə də pay

düşüb. Belə ki, səmərəli fəaliyyət

üçün əlverişli yerdə – Naxçıvan

dairəvi avtomobil yolunun kəna-

rında ayrılan 15 min kvadratmetr

ərazidə 3 istehsal sahəsi, ayrı-

ayrı iş otaqları, sərgi-satış salonu

olan inzibati bina, iaşə xidməti

göstərilməsi üçün yeməkxana is-

tifadəyə verilib.

3

Kitab və mütaliənin təbliği bu günxüsusi əhəmiyyət kəsb edən məsələ-lərdən biridir. Çünki bu məsələ uşaq-ların, yeniyetmə və gənclərin, ümu-milikdə isə cəmiyyətimizin və döv-lətimizin gələcəyi ilə bağlıdır. Onagörə də əhalinin bütün kateqoriyala-rının kitabxanalara cəlb edilməsi işinəəhəmiyyət verilməklə yanaşı, əsasdiqqət uşaq, yeniyetmə və gənclərinmütaliəsinə yönəldilir. Uşaq və yeni-yetmələrin mütaliə xarakteri isə hərgün dəyişir: uşaqlar üçün kitabı müs-təqil seçmək heç də həmişə asan ol-mur. Yəni mütaliəyə yeni başlayanistənilən oxucu bəzən özü də nə istə-diyini, nə oxuyacağını bilmir. Təbiiki, əgər söhbət məktəb tapşırığından,konkret mövzu və ya artıq formalaşmışmaraqdan gedirsə problem yaranmır.Lakin sərbəst oxu zamanı kitab seçimiasan olmur və mütəxəssis köməyinəehtiyac yaranır. Bu mənada, hər hansıbir kitabın və ya kitabların tövsiyəolunması böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ekspertlərin ümumi rəyi budurki, müasir dövrümüzdə informasi-yanın axtarışı, seçilməsi, qiymətlən-dirilməsi vərdişlərinə yiyələnmədənhəyat və fəaliyyətin istənilən sahəsindəuğur əldə etmək qeyri-mümkündür.Bu vərdişlərin reallaşması üçün şəxsinmütaliə və informasiya mədəniyyə-tinin yüksək səviyyədə olması mühümşərtdir. Bunun üçün başlanğıcda Si-yahıda qeyd olunan oxunması zəruriolan kitablara üstünlük verilməsi fər-din sonrakı seçimlərinin düzgün ol-masına zəmanət verir. Mütaliənin məqsədləri müxtəlifola bilər. Məsələn, təhsil, funksionalsavadlılığın, ümumtəhsil bacarıqla-rının formalaşdırılması, yeni bilik-lərin öyrənilməsi, idraki tələbatın

ödənilməsi, yaradıcı fəallığın sti-mullaşdırılması, ədəbi qəhrəmanlarıntəcrübəsinin mənimsənilməsi yoluilə şəxsiyyətin sosial inkişafı və sairbunlardan bir neçəsidir. Yəni unut-maq olmaz ki, mütaliə mədəniyyətişəxsin informasiya mədəniyyətinintərkib hissələrindən biri kimi sosialəhəmiyyətli və digər məqsədlərənail olmaq üçün məqsədyönlü mü-taliə üzrə bilik, bacarıq və vərdişlərinməcmusudur. Ona görə də mütaliəyəsövqetmə intellektual inkişafın tə-kanverici qüvvəsinə çevriləcək ki,bu da insanların mədəni ünsiyyətinə,gənclərin doğru peşə seçiminə, fayda lı işlə məşğul olmalarına gətiribçıxaracaq. Çünki bütün biliklərinvə mənəvi dəyərlərin ilkin mənbəyikitablardır. Kitablar insanın ruhunutəmizləyir, həyata tamam başqa gözləbaxmağa vadar edir, cahili müdrik-ləşdirir, nitqi məntiqlə zənginləşdirir.Onlar hər zaman yanımızdadır, ənsadiq dostlarımızdır. Hər hansı birməlumat öyrənmək istəsək, kitablarköməyimizə çatır, bütün suallarımızıcavablandırır. “Oxunması zəruri olankitabların Siyahısı”nda yer alan ki-tablar bu baxımdan da önəmlidir.

Digər tərəfdən, yaşadığımız dövrünsiyasi, iqtisadi, hüquqi və ekoloji mə-sələləri gənc nəslin təlim-tərbiyəsindəbir sıra istiqamətlərə diqqət yetiril-məsini zərurətə çevirir. Buna görədə, məqsədyönlü maarifləndirmənindavam etdirilməsi, gənc nəslə zənginmilli və mənəvi dəyərlərimizin aşı-lanması, onların ictimai həyata adap-tasiyası üçün lazımi addımların vax-tında atılması, xalqımızın adət-ənə-nələrini, tarixini, mədəniyyətini dolğunşəkildə əks etdirən kitabların oxunmasıtəmin edilməli, gəncliyimizin bu gün-dən sağlam ruhda tərbiyə edilməsiprosesi diqqətdə saxlanılmalıdır. Bubaxımdan ziyalılarımız “Oxunmasızəruri olan kitabların Siyahısı”ndayer alan nəşrləri bu nöqteyi-nəzərdəəsaslı mənbə hesab edirlər. Məsələn, həmin siyahıda birincisırada yer alan kitab Azərbaycanxalqının ümummilli lideri HeydərƏliyevin Yeni 2001-ci il, Yeni əsrvə Üçüncü minillik münasibətiləAzərbaycan xalqına müraciətidir.Bu müraciətdə milli tariximizin

bütün dövr və mərhələlərinə yüksəkpeşəkarlıqla qiymət verilib, geridəqalan əsrlərdə baş vermiş ictimai-siyasi proseslər barədə obyektiv mü-lahizələr səsləndirilib və gələcək in-kişaf yolları müəyyənləşdirilib. Digərtərəfdən, “Kitabi-Dədə Qorqud” das-tanı, Nizami Gəncəvinin “Sirlər xə-zinəsi” poeması, “Nizaminin hikmətvə nəsihətləri”, Nəsirəddin Tusinin“Əxlaqi-Nasiri”, Məhəmməd TağıSidqinin “Məktəb hekayələri”, Hüseyn Cavidin “Azər” poeması,Cəlil Məmmədquluzadənin “Heka-yələr”, Məmməd Səid Ordubadinin“Qılınc və qələm” romanı və adınıqeyd etmədiyimiz digər mühüm ki-tabların hər biri tərbiyəvi əhəmiyyətiilə seçilməklə yanaşı, insanın mənəvicəhətdən zənginləşməsinə, adət-ənə-nələrimizə, milli əxlaqi dəyərlərimizəsədaqətli olmasında, dünyagörüşününformalaşmasında əsaslı rol oynayırlar.Siyahıda qeyd olunan kitabları oxuyanistənilən gənc Vətənə olan sevgininmüqəddəsliyini dərindən anlayacaq,Vətən, xalqı naminə çalışacaq, cə-miyyətə yararlı bir fərd kimi ölkəmizininkişafında iştirak edəcək, müstəqilbir dövlətdə yaşamağın əhəmiyyətini

dərk edəcək, kənar təsirlərə qarşıonda milli immunitet yaranacaqdır. Görkəmli fransız filosofu və ya-zıçısı Deni Didro deyirdi: “Hər kimkitab oxumursa, o, düzgün fikirləşəbilməz”. Doğrudan da, ən dərin bilik,elmi dünyagörüşü, Vətən sevgisiməhz mütaliə yolu ilə yaranır. Vətəninaminə inamla çalışan, fədakarlıqgöstərən böyük şəxsiyyətlərin hə-yatlarına nəzər yetirdikdə, onlarınhərtərəfli inkişafında mütaliənin əhə-miyyətli rol oynadığını aydın şəkildə

görmək mümkündür. Ulu öndərimizHeydər Əliyevin kitaba və mütaliəyəverdiyi dəyər bu baxımdan ən gözəlnümunədir. Azərbaycan mədəniyyə-tinin inkişafına, milli və mənəvi də-yərlərimizin mühafizə olunaraq gə-ləcək nəsillərə çatdırılmasına böyükdiqqət və qayğı ilə yanaşan ümum-milli liderimiz kitab nəşrinə, mütaliəmədəniyyətinin inkişafına həmişəböyük qayğı göstərib. Kitabı mənəvizənginliyin və elmlərə yiyələnməyinmühüm açarı hesab edən dahi şəx-siyyət daima gəncləri və ətrafındakı

insanları mütaliə etməyə dəvət edib,həyatda kamil insan kimi yetişməyin,zəngin biliklərə yiyələnməyin yeganəyolunun mütaliədən keçdiyini vurğulayıb. Məlum səbəblərdən kitab çapınınazaldığı illərdə – 1995-ci ildə öz şəxsikitabxanasından 300 nüsxədən çoxqiymətli kitabı Mirzə Fətəli Axundovadına Azərbaycan Milli Kitabxanasınahədiyyə edən ulu öndərimiz həmişəgənclərə biliklərini artırmağı tövsiyəedib. Onun Milli Kitabxananın fon-duna bağışladığı kitab kolleksiyasınıntərkibinə nəzər salarkən oradakı çox-sahəlilik və yüksək mütaliə mədə-niyyəti diqqəti cəlb edir. Həmin ki-tabların içərisində incəsənətə, mədə-niyyətə, arxitekturaya, Azərbaycantarixinə, coğrafiyasına, ədəbiyyatşü-naslığa, milli adət və ənənələrimizə,kənd təsərrüfatına, İslam dininə vəmüxtəlif dinlərə, dünya ölkələrinintarixinə və ictimai həyatına, Qarabağıntarixinə və probleminə dair Azərbay-can, rus və dünya klassiklərinin vəmüasir yazıçıların əsərlərinə, uşaqədəbiyyatı nümunələrinə və digərnəşrlərə rast gəlmək olur. Ulu öndərin bütün elmlərə vaqifolduğunun hər birimiz dəfələrlə şa-hidi olmuşuq və bir sıra xarici jur-nalistlərin Ona verdikləri – “Siz hərbir sahənin mütəxəssisi ilə onlarınözü kimi mühakimə yürüdə bilirsiniz.Bu qabiliyyət Sizdə haradandır?” –sualına dahi rəhbər cavab verdi ki,“Hər sahəyə dair çoxlu sayda kitab

oxumaq və zəngin həyat təcrübəsinə

malik olmaq lazımdır”.

Məhz buna görə də aqillər kitabıbilik, zəka, idrak mənbəyi, kamillikvasitəsi hesab edirlər. Çünki insanlarən yüksək keyfiyyətləri, əsl təhsiliyalnız mütaliə etməklə qazanırlar.

Kitab oxumaq insanın ruhunu qida-landıran, daxilindəki mənəvi boşluğudolduran çox əhəmiyyətli bir vasi-tədir. Bütün istiqamətlərdə inkişafınancaq elmi əsaslarla mümkün olduğumüasir dövrdə cəmiyyətimizdə mü-taliə mədəniyyətinin inkişafı xüsusiləəhəmiyyət kəsb edir. Bu gün dövlət tərəfindən insanlarınkitab oxumağı, mütaliə etməyi üçünhər cür şərait yaradılıb. Oxucununhərtərəfli biliyə sahib olması üçündünyanın əksər qabaqcıl elm və ədə-biyyat xadimlərinin əsərləri muxtarrespublikamıza gətirilib və bu prosesdavam edir. Əvvəllər ölkədə, o cüm-lədən qədim diyarımızda Azərbaycandilində kitab azlıq təşkil edirdisə,indi belə bir problem birmənalı şəkildəyoxdur. Muxtar respublikamızın is-tənilən kitabxanasında müxtəlif sa-hələrə aid ədəbiyyat tapmaq müm-kündür. 2016-cı ilin statistik göstəri-cilərinə əsasən, muxtar respublikadakitabxana fondlarının sayı 2 milyon126 min 300 nüsxə çap məhsulutəşkil edir. Bu, sovet dövründə muxtar

respublikada mövcud olan kitablarınsayından 100 dəfəyədək çoxdur.2017-ci ilin yanvar ayından etibarənisə Naxçıvan Muxtar RespublikasıMədəniyyət və Turizm Nazirliyi tə-rəfindən kitabxanalara 10 min 898nüsxə çap məhsulu paylanıb. HazırdaNaxçıvan şəhərində yerləşən Məm-məd Səid Ordubadi adına NaxçıvanMuxtar Respublika Kitabxanasınınfondunda 86 min 310 xarici, 80 min43 Azərbaycan dilində olmaqla, ümu-milikdə, 166 min 353 nüsxə çapməhsulu mühafizə olunub saxlanılır.Onu da vurğulayaq ki, bu gün bəziölkələrdə Naxçıvan Muxtar Respub-lika Kitabxanasındakı kitabların sayıqədər, bəzi ölkələrin şəhərlərindəisə muxtar respublikanın istəniləndağ kəndinin kitabxanasında olankitabların sayı qədər nəşr yoxdur. Yeri gəlmişkən, müxtəlif növ in-formasiya resurslarını mühafizə edibictimai istifadəyə təqdim edən, oxu-culara kitabxanalardan, kitab və digərinformasiya mənbələrindən istifadəqaydalarını öyrədən kitabxanalar mü-taliənin təbliği prosesində mühümrol oynayırlar. Müasir kitabxana is-tifadəçilərin və bütün yerli əhalininmütaliəyə olan tələbatını ödəyir,mütaliə və informasiya mədəniyyə-tini formalaşdırır. Dahi şəxsiyyətin“Kitabxana xalq, millət üçün mü-

qəddəs bir yer, mənəviyyat, bilik,

zəka mənbəyidir...” sözləri bu günmuxtar respublika timsalında öz təs-diqini tapıb. Cəmiyyətin inkişafında, şəxsiy-yətin formalaşmasında böyük roloynayan vasitə kitab olduğu kimi,həmin vasitə ilə oxucu arasındakörpü yaradan da məhz kitabxana-lardır. Bu gün muxtar respublika-mızın bütün bölgələrində mütaliə

mərkəzləri sayılan belə mədəniyyətmüəssisələri fəaliyyət göstərir. Hazır -da doğma diyarımızda 234 kitabxana160 mindən çox oxucusuna uğurlaxidmət göstərir. Ötən illər ərzində Naxçıvan MuxtarRespublikasında kitabxana işinin müasirstandartlar səviyyəsində qurulmasıdiqqət mərkəzində saxlanılıb və muxtarrespublikada kitabxanaların elek-tronlaşdırılması üçün məqsədyönlüaddımlar atılıb. Naxçıvan MuxtarRespublikası Ali Məclisi Sədrinin“Məmməd Səid Ordubadi adına Nax-çıvan Muxtar Respublika Kitabxana-sının 90 illik yubileyinin keçirilməsihaqqında” 19 aprel 2012-ci il tarixliSərəncamı ilə təsdiq olunmuş TədbirlərPlanına əsasən, Naxçıvan Muxtar Res-publika Kitabxanasının bazasındaElektron kitabxana yaradılıb. 2012-ci il dekabrın 3-də MəmmədSəid Ordubadinin 140 və ədibin adınıdaşıyan Naxçıvan Muxtar RespublikaKitabxanasının 90 illik yubiley tədbirlərikeçirilib, elektron kitabxananın təqdi-matı olub, www. e-kitab.nakhchivan.az

internet saytı istifadəyə verilib. Elektron arxiv və elektron kitabxanasisteminin yaradılması istiqamətindənövbəti addım isə NaxçıvanşünaslıqMərkəzinin istifadəyə verilməsi olub.Naxçıvan Muxtar Respublikası AliMəclisi Sədrinin 2011-ci il 17 fevraltarixli Sərəncamı ilə NaxçıvanşünaslıqMərkəzi yaradılıb. Mərkəz, onun ki-tabxanası və arxivi ən müasir infor-masiya avadanlıq və daşıyıcıları ilətəmin olunub, elektron kitabxana vəelektron arxiv yaradılıb, internet saytıfəaliyyətə başlayıb. 2013-cü ildə Naxçıvan DövlətUniversitetinin Elektron kitabxa-nasının açılışı olub, yeni internetsaytı təqdim edilib. Həmin il sen -tyabrın 4-də isə muxtar respubli-kamızda daha bir elektron kitab-xananın – Azərbaycan Milli ElmlərAkademiyasının Naxçıvan Bölmə-sinin Elektron kitabxanası və in-ternet səhifəsi istifadəçilərə təqdimedilib. Göründüyü kimi, elektronkitabxananın yaradılması və inkişafıistiqamətində muxtar respublikadaəhəmiyyətli işlər görülüb. Bu dalazım olan kitabların elektron re-surslardan əldə edilməsinə də şəraityaradıb. Bütün görülən bu işlər, heç şübhəsizki, informasiya cəmiyyətinin inkişafına,gələcəyimiz olan gənclərin hərtərəflibilik və dünyagörüşünə malik gənclərkimi yetişməsinə əhəmiyyətli təsirinigöstərir. Naxçıvan Muxtar Respubli-kası Ali Məclisi Sədrinin 2017-ci il28 avqust tarixli Sərəncamı bu isti-qamətdə görülən işlərin davamı ol-maqla yanaşı, həm də gənclərin Azər-baycançılıq ideologiyasına bağlı, Və-tənə, xalqa sədaqət ruhunda tərbiyə-sində mühüm rol oynayacaqdır.

Bu günlərdə muxtar respublikamızda intellektual gələcəyimizin daha

mükəmməl şəkildə formalaşdırılmasına hesablanmış mühüm bir addım

atıldı. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif

Talıbovun 2017-ci il 28 avqust tarixli Sərəncamı ilə “Oxunması zəruri

olan kitabların Siyahısı”nın təsdiq edilməsi təkcə muxtar respublikamızın

deyil, ölkəmizin təhsil işçiləri, tanınmış ziyalıları tərəfindən alqışlarla

qarşılandı. Hər kəs həmin siyahıda yer alan 30 kitabın hamısının

mükəm məl seçim olduğu qənaətini bölüşdü. Çünki bu kitablar gənc

nəsildə vətənpərvərliyin, tarixə, milli köklərə bağlılığın formalaşdırılmasına

əsaslı təsir göstərəcək ideoloji mənbələr rolunu oynayır, onların kənar

təsirlərdən qorunması üçün dünyagörüşünü zənginləşdirir, dövlətə,

dövlətçiliyə, Vətənə, xalqa bağlılıq hisslərini aşılayır.

Türkiyənin Ərzurum şəhərində Qaradəniz və Xəzərdənizi ölkələri arasında karate-do üzrə beynəlxalq turnirkeçirilib. 27 ölkənin 2500 idmançısının mübarizəapardığı turnirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Kara-te-do Federasiyasının 5 yetirməsi də mübarizə aparıb. Qonşu ölkəyə 1 qız və 4 oğlan idmançı ilə yollananKarate-do Federasiyasının qazancı 4 medal olub.Belə ki, 12-13 yaşlılar arasında Vüsal Seyidov, 14-15 yaşlılar arasında Aslan İsmayılov və İmran Həsənov,16-17 yaşlılar arasında isə Sərcan Məmmədov bürüncmedal qazanıblar. İdmançılarımız təşkilatçılar tərəfindən diplom,medal və kubokla təltif olunublar.

Bu gün Naxçıvan Muxtar Res-publikasında idmanın kütləviliyişəhər və rayonlarla yanaşı, muxtarrespublikanın kəndlərində də diq-qətdə saxlanılır. Naxçıvan MuxtarRespublikası Gənclər və İdman Na-zirliyi, muxtar respublikada fəaliyyətgöstərən idman federasiyaları kənd -lərimizdə bölmələr açmaqla, gənc -lərin asudə vaxtlarını səmərəli ke-çirmələrini təmin etməklə yanaşı,həm də onların cəmiyyətə sağlamfərd kimi qazanılmasında müstəsnaroy oynayırlar. Belə bölmələrdən biri də Kəngərlirayonunun Qarabağlar kəndində yenifəaliyyətə başlayan kikboksinq böl-məsidir. Gənclər və İdman Nazirliyi,Kəngərli Rayon İcra Hakimiyyəti

və Naxçıvan Muxtar Res-publikası Şərq Döyüş Sə-nəti Federasiyasının dəs-təyi ilə idmançıların isti-fadəsinə verilən bölmə ra-yon Mərkəzləşdirilmiş Ki-tabxana Sisteminin inzibatibinasında yerləşir. Kik-boksinqçilər üçün nəzərdətutulmuş zal yenidən təmiredilib. Gənclər və İdman Nazirliyitərəfindən zalda rinq, tatami və digəridman qurğuları quraşdırılıb. Böl-mənin məşqçi-müəllimi KaməddinRzayev bizimlə söhbətində bildirdiki, bu idman növü ilə artıq 40-ayaxın uşaq və yeniyetmə məşğulolur. Məşqlərimiz həftənin I, III vəV günləri iki saat olmaqla keçirilir.

Tabe olduğumuz federasiya ilə ya-naşı, nazirlik və icra hakimiyyəti dəbizimlə mütəmadi olaraq maraqlanır.Həmçinin yerli idman idarəsinin mə-sul şəxsləri də məşqlərimizi izləyirlər.Məqsədimiz təkcə Qarabağlar kən-dindən olanlar deyil, eyni zamandarayonun digər kəndlərindəki istedadlıuşaqları da bura cəlb etməkdir.

Naxçıvan Dövlət Xalça Muzeyində keçirilən gö-rüşü giriş sözü ilə muxtar respublikanın mədəniyyətvə turizm naziri Natəvan Qədimova açaraq bildiribki, muzey işinin inkişaf etdirilməsində NaxçıvanMuxtar Respublikasının Ali Məclisi Sədrinin imza-ladığı çoxsaylı sərəncamlar mühüm rol oynayıb.“Naxçıvan Muxtar Respublikasının təhsil müəssi-sələrində elektron təhsilin təşkili ilə bağlı əlavə təd-birlər haqqında” 2014-cü il 20 iyul tarixli Sərəncamınaəsasən təhsil müəssisələri ilə muzeylər arasında in-teraktiv əlaqələr təşkil olunur, məktəb muzey şəbə-kələri vasitəsilə onlayn dərslər keçilir. Nazir “Alivə orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisaslarınmüvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında”2015-ci il 27 iyul tarixli Sərəncamın icrası istiqamətindəgörülən işlərdə də danışıb. Qeyd edib ki, Ali MəclisSədrinin muzeylərlə əlaqələrin gücləndirilməsi haq-qında 2014-cü il 19 dekabr tarixli Sərəncamı muzeylərləəlaqələrin qurulmasında mühüm rol oynayıb. Diqqətə çatdırılıb ki, zəngin mədəni irsimizin qo-runması və təbliği ilə bağlı görülən işlər ardıcılolaraq həyata keçirilir. Bu sahədə muzeylərimizinzənginləşdirilməsi, maddi-mədəniyyət nümunələrinin

toplanması işi də daim diqqətdə saxlanılır. Bu günqədim diyarımızda sakinlər tərəfindən tariximizləbağlı əşyaların muzeylərə təqdim edilməsi ənənəsiyaranır. Eksponatların təqdim edilməsi nəticəsindəmuzeylərimiz zənginləşir, həm də bu günə qədərgəlib çatmış qədim əşyalar muzeylərimizdə etibarlışəkildə qorunur və nümayiş etdirilir. Keçən il mu-zeylərimizə 1500-ə, bu il isə 800-ə yaxın eksponattəqdim edilib. Vurğulanıb ki, muzey fondlarının zənginləşdiril-məsində səmərəli fəaliyyət göstərən vətəndaşlardanbiri də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdarmədəniyyət işçisi Akif Hacıyevdir. Akif Hacıyev 35ilə yaxındır ki, Cəlil Məmmədquluzadənin Nehrəmkəndindəki Xatirə Muzeyində çalışır. Təcrübəlimuzey işçisi kimi Akif Hacıyev öz işinə qəlbənbağlılığı ilə seçilir. O, mədəniyyət və tariximizisevməklə yanaşı, qədim əşyaların toplanmasında dafədakarlıq göstərir, muzey fondlarının yeni ekspo-natlarla zənginləşdirilməsində yaxından iştirak edir.İndiyədək onun topladığı 20-dən çox yeni eksponatmuxtar respublikanın muzeylərinə hədiyyə edilib.Həmin eksponatlar içərisində müxtəlif məişət əşyaları,milli geyimlər, bədii tikmə və başqa maddi-mədə-niyyət nümunələri vardır. Bütün bunlar onun mə-dəniyyət və tariximizə bağlılığından, həm də sev-gisindən qaynaqlanır. Akif Hacıyev görüşdə çıxış edərək vurğulayıb ki,muxtar respublikada maddi-mədəniyyət nümunələrinintoplanmasında bundan sonra da fəal iştirak edəcəkdir. Görüşdə Akif Hacıyevə Mədəniyyət və TurizmNazirliyinin fəxri fərmanı təqdim edilib, qiymətli hə-diyyə verilib. Sonda muzeyin ekspozisiyasına baxış olub.

Culfa Rayon Uşaq-gənclər şahmat məktəbində rayonGənclər və İdman İdarəsi ilə Naxçıvan Muxtar RespublikasıŞahmat Federasiyasının Culfa rayon bölməsinin birgətəşkil etdiyi yeniyetmə şahmatçılar arasında şahmatıntempo növü üzrə şəhər birinciliyinə yekun vurulub.

Yarış əsasnaməyəuyğun olaraq İsveçrəsistemi üzrə (7 tur) təş-kil edilib. RayonGənc lər və İdman İda-rəsinin əməkdaşı ElçinCəfər ov, Təhsil Şöbə-sinin məsləhətçisi Səbuhi İbrahimov və Uşaq-gənclərşahmat məktəbinin direktor əvəzi Vüsalə Ələkbərovaçıxış edərək rayonda idmana göstərilən diqqət vəqayğıdan danışıblar. Çıxışlardan sonra yarışın başhakimi Nigar Dünyamalıyeva oyunun qaydaları haq-qında idmançıları məlumatlandırıb. Gərgin mübarizə şəraitində keçən görüşdə ElcanQulamzadə 6 xalla birinci yerə layiq görülüb. SunayKərimli 5,5 xalla ikinci, Əli Qulamzadə isə 5 xallaüçüncü olublar. Qaliblərə diplom və hədiyyələr təqdim edilib.

4

Qeydiyyat №: 575

Əlyazmalara cavab verilmir

və onlar geri qaytarılmır

Ünvan: AZ-7000,

Naxçıvan şəhəri, “Təbriz” küçəsi 1.

Telefonlar: Məsul katib: 545-62-47

Şöbələr: 545-81-44, 545-51-18

Müxbirlər: 545-75-21, Faks: 544-52-52

E-mail: serqqapisi@nakhchivan.az

...Rus elitasının mərkəzi sayılanSankt-Peterburq şəhərində bir muzeyvar. Bu muzey, sözün əsl mənasında,qeyri-adiliyi və çoxlarının dediyikimi əcaibliyi ilə seçilir. Bəlkə də,oxucularımız arasında da həminmuzeydə olanlar var. Söhbət əsl adı“Kunstkamera” (almancadan tərcü-mədə nadir incəsənət əşyaları mu-zeyi) olan və I Pyotrun adını daşıyanRusiya Elmlər Akademiyasının An-tropologiya və Etnoqrafiya Muze-yindən gedir. Əvvəlcə onu deyimki, bu muzeyin binası dünyanın ənqədim muzey binasıdır. Burada dün-yanın fərqli xalqlarına və mədəniy-yətlərinə aid 2 milyondan artıq sənətəsəri (geyim, məişət əşyaları vəsair) saxlanılır. 1727-ci ildən fəa-liyyət göstərən muzeydəki ekspo-natların bir qismini Şimali Amerika,Avstraliya, Yaponiya, Hindistan, İn-doneziya, Afrika və sair ölkələrinetnoqrafik materialları təşkil edir.Əsas və ən çox sayda eksponatlarisə buradakı anatomik bölmədə yer-ləşir. Elə muzeyin əcaibliyi də bun-dadır. Deməli, vaxtilə I Pyotr Rusi-yada elmin, texnikanın, mədəniy-yətin inkişafı üçün digər ölkələrdənbura xeyli sayda maddi materiallarıngətirilməsini təşkil etmiş, hətta odövr üçün inkişaf etmiş ölkələrdəkiilk bioloji təcrübələrin Rusiyadaöyrənilməsi üçün böyük əmək sərfetmişdir. Nəticədə, bu gün həminmuzeyin anatomiya bölməsində xeyli sayda siam əkizləri, müxtəlifanatomik qüsurda yeni doğulmuşkörpələr, yarı insan, yarı heyvankimi məxluqlar, eləcə də fiziki qü-surlu heyvan və böcəklər xüsusimaye doldurulmuş şüşə kolbalardasaxlanılır və ziyarətçilərə nümayişetdirilir. Muzeyin bu bölümünü zi-yarət etmək çoxları üçün dəhşətliolsa da, bir zamanlar hətta pul qarşı -lığında əldə olunmuş bu “ekspo-natları” izləməyə gələnlər həddindənartıq çoxdur. Yeri düşmüşkən, mu-zeydəki otaqlardan biri də vaxtiləməşhur rus alimi Lomonosovun təc-rübə otağı olub. Bu muzeyi xatırlamaqda söhbətheç də muzeyin möhtəşəmliyindənbəhs etmək deyil. Məntiqlə baxsaq,həmin eksponatları Sankt-Peterburq-da yaşı iki yüz ilə dayanan HərbiTibb Akademiyasının və ya digərtibb müəssisələrinin təcrübə baza-sında da saxlamaq olardı. Məsələburasındadır ki, həmin adıçəkilənmuzey dünya səviyyəli Ermitaj mu-

zeyindən sonra ən çox ziyarət olunanünvanlardan biridir. Hətta ən qorxunctəsir bağışlayan bu eksponatlara ta-maşa edənlər belə, yenidən bu mu-zeyə axışmaqda davam edir. Nəticədəisə qazanan rus turizmi və ya rusmədəniyyəti və elmi olur. Məsələyə bu cür kontekstdə bax-saq, görərik ki, bu gün dünyanınən inkişaf etmiş ölkələrində qeyri-adi muzeylərin təşkil olunması, san-ki, dəb halını alıb. Şokolad muzeyi,Buz muzeyi, Vəhşi heyvanlar mu-zeyi, Uşaq muzeyi, Oyuncaq muzeyivə sair bu kimi muzeylər, əslində,turistlərin ölkəyə cəlb edilməsi yö-nündə düzgün marketinq üzərindəqurulmuş layihələrdir. Mövzuyabağlı lığını nəzərə alıb, təxminən,13 il bundan əvvəl Cənubi Koreyadayaradılmış bir turizm növü haqqındada bəhs etmək istərdik. Bu ölkənincənub-qərbində “Jeung” adlı adayerləşir. Adanın səlahiyyətliləriuzun müddət bura turistləri cəlbetmək üçün yollar axtarır, nəhayət,2004-cü ildə adanın ətrafı dənizduzu ilə bol olduğuna görə burada“duz turizmi” təşkil etməyə qərarverirlər. Əvvəlcə bir duz muzeyi ya-radırlar. Muzeydə duzdan hazırlanmışmüxtəlif eksponatlarla yanaşı, həmdə gələn turistlərə duzun istehsaltarixi haqqında məlumatlar verirlər.Duz mağazasında isə turistlərə duzdanhazırlanmış yüzlərlə çeşid suvenirlərtəqdim olunur. Qısa müddət ərzindəbir çox turizm administratoru adadaduz hamamları da açır. Bunları xatırladıqca yenidən Duz-dağ yadıma düşdü. 90 milyon tondanartıq təbii duz ehtiyatlarına malik,neçə min illər boyu qoynundan çı-xarılan duzla milyonların süfrəsinələzzət gətirən, tarixə Duz mədəniy-yətini təqdim edən, müalicə analoquolmayan Duzdağ... ...Təbii ki, Naxçıvana gəlib Duz-dağı görməməyin bir qəbahət oldu-ğunu mağaranı gördükdən sonratanışımın dilindən eşitməyim mənimüçün çox xoş bir duyğu idi. Bu xoş-luğa təəssüf hissi qatan isə tanışımın:“Təəssüf ki, indiyədək Duzdağı dün-yaya yetərincə tanıda bilməmişik”deməsi idi. Məhz bu fikirlər yuxarıdaadını çəkdiyim Sankt-Peterburqdakıəcaib muzeydən aldığım təəssürat-ları, eyni zamanda Cənubi Koreyadayerləşən “duz turizmi”ni xatırla-mağıma və indi oxuduğunuz bu ya-zının yazılmasına vəsilə oldu...

Təxminən, bir ay bundan əvvəl Bakı şəhərində yaşayan köhnə ta-

nışlardan biri bir neçə günlüyə Naxçıvana qonaq gəlmişdi. Naxçıvanda

heç zaman olmayan bu tanışıma gündəlik iş-gücdən bir neçə saat vaxt

ayırıb şəhəri gəzdirmək imkanım olmuşdu. Tarixlə mədəniyyətin birgə

nəfəs aldığı Naxçıvanın sürətli inkişafı qonağın da nəzərindən qaçmamış,

əldə etdiyi təəssüratları bizimlə bölüşməkdən də çəkinməmişdi. Təbii

ki, Naxçıvana gəlib Duzdağı görməməyin qəbahət olduğunu mağaranı

gördükdən sonra tanışımın dilindən eşitməyim mənim üçün xoş bir

duyğu idi. Bu xoşluğa təəssüf hissi qatan isə tanışımın: “Təəssüf ki,

indiyədək Duzdağı dünyaya yetərincə tanıda bilməmişik” deməsi idi.

Məhz bu fikirlər, təxminən, 20 il bundan əvvəl turist kimi olduğum bir

əcaib muzeydən aldığım təəssüratları xatırlamağıma və indi oxuyacağınız

bu yazının yazılmasına vəsilə oldu...