1

บทท 6

มาตรฐานสากลเชงพนท (ISO/TC 211)

จดประสงค

1. อธบายความหมายมาตรฐานเชงพนทได

2. อธบายความสาคญของมาตรฐาน ISO/TC 211ได

3. ยกตวอยางกลมมาตรฐาน ISO/TC 211 ได

เนอหา

1. บทนา

2. ความหมายของมาตรฐานเชงพนท

3. ความสาคญของ ISO/TC 211

4. ประเทศไทยกบ ISO/TC 211

5. สรป

2

1. บทนา

หลกการเขยนแผนทและภมศาสตร (cartography and geography) ทตอบสนองตอนวตกรรมทาง

เทคโนโลยน นเหนไดชดเจนวามลกษณะเฉพาะและประสบทสอดคลองกบการเปลยนแปลงในชวงครง

ศตวรรษทผานมา ราวป 1950s จากหลกฐานตาง ชๆ ใหเหนวาภมศาสตรไดถกชกนาไปสคอมพวเตอรและ

การทาโมเดลเปนจานวนมากและโดดเดนมาในชวงทศวรรษ 1960s มการประยกตใชเทคโนโลย

คอมพวเตอรในงานเขยนแผนท (cartography) ในชวงป 1970s และไดมการพฒนาการใชโปรแกรม CAD

(automated/computer-assisted cartography) ซงสอดคลองกบการประยกตทางคณตศาสตรดานโทโปโลย

(topology) มาสงานทาแผนทในราวป 1975 นเองแลวไดนาไปสการเตบโตการใชระบบ GIS ในเวลาตอมา

โดยนบต งแตป 1985-1995 มการขยายตวการใชเทคโนโลย GIS อยางกวางขวาง ยงในชวงป 1995-2000

แลว อตสาหกรรมฐานขอมลทางสเปเทยลและการขบเคลอนสารสนเทศภมศาสตรไปสโลกอนเตอรเนต

เปนไปอยางรวดเรว ถอไดวาเปนยคของการใชฐานขอมลกาหนดตาแหนงของโลกเทคโนโลยลวนเปนสวน

หนงของการผ นแปรไปสเทคโนโลยทสามารถใชไดสะดวกโดยท วไป

ยคการเปนมาตรฐานเชงพนทสมยใหม ไดขยายตวในชวงสบปมานนบต งแตตนป 1980s ถงป

1990s ทาใหไดมความพยายามการทาแผนทและภมศาสตรใหเปนมาตรฐานสากลแตกเปนไปอยางเชองชา

สวนองคกรในระดบชาตแลวกย งวนวายอยกบมาตรฐานในการแลกเปลยน การถายโอนขอมลทางภมศาสตร

(transfer/exchange) ระหวางระบบคอมพวเตอรเทาน น สวนการพฒนาเทคนคของแตละมาตรฐานกย งม

ขอจ ากดและมเพยงบางชมชนคนใชงานดานน และบางประเทศเทาน น จงย งไมมมาตรฐานทเปนกรอบ

ระดบชาตเลย จากป 1995 จงไดมการพฒนา ISO/TC 211 ข น เพอพฒนามาตรฐานระดบสากลดานขอมล

สเปเทยล รวมกบ OGC (Open GIS Consortium) ในดานคอมพวเตอรอนเทอรเฟส ภายหลงจากท

คณะกรรมการ ISO/TC 211 และ OGC ไดวางกรอบการทางานรวมกนแลว ทาง OGC จงไดยอมรบหลกการ

มาตรฐานของ ISO/TC 211 และไดนาไปสการปรบเปลยนโปรแกรมปฏบตการระหวางกน

(interoperability) เพอพฒนาซอฟแวรเฉพาะ นบไดวาเรมมการปรบตวทางอตสาหกรรมและพฒนาผขาย

เฉพาะซงเปนผลมาจากการประยกตและการปฏบตงานระหวางกนจากลางข นบน ดงน นความเปนมาตรฐาน

ตองแสดงใหเหนถงกระบวนการจากบนลงลางดวย เพอสรางกรอบความเขาใจในการทามาตรฐานซงทาง

อตสาหกรรมสามารถนามาปฏบตและบรณาการใหสอดคลองกบทาง OGC ไดวางกรอบไว สงเหลาน จะ

นาไปสความเปนมาตรฐานสากลเพอการยอมรบในชมชนคนทาแผนทและภมศาสตรในการวางกรอบ

มาตรฐานสากลทางภมศาสตรตอไป

สงทตางกนจากคณะกรรมการ ISO /TC 211 น นเรมจากการโปรแกรมการทางานในชดมาตรฐาน

ทางภมสารสนเทศ 20 มาตรฐาน ในขณะทการพฒนามาตรฐานเดยวๆมการเตบโตไปเรวกวา โดยอยภายใต

ชดของ ISO /TC 211 ประกอบดวยท งทอยในระดบนามธรรมและระดบการปฏบต ความรวมมอระหวาง

มาตรฐานสเปเทยลของคณะกรรมการ ISO/TC 211 รวมกบ OGC ซงตองใชแหลงทรพยากรทม

3

ประสทธภาพอยางเดยวกน อยางนอยทสดมการซอนทบเชงเทคนคทใชรวมกนอย แลวไดนาไปสมาตรฐาน

ทเกยวของกบการตลาดสเปเทยล ซงตองใหบรการทเปนประโยชนกบทกกลมดวยเชนกน

2. ความหมายของ มาตรฐานเชงพนท

2.1 ความหมาย

อางจาก ดร. แกว นวลฉว1 ไดใหความหมาย มาตรฐานระบบสารสนเทศภมศาสตรหมายถง

มาตรฐานของเทคโนโลยภมสารสนเทศ และ/หรอ มาตรฐานขอมลเชงพนทมาตรฐานระบบสารสนเทศ

ภมศาสตรอาจไดมาโดยการรบเอามาตรฐานทม อยแลวมาใชโดยตรง (adoption) หรอการดดแปลง

(adaptation) มาจากสงทมอยแลว เชน มาตรฐาน การประยกตใชระบบ GIS ในมาตรฐานเทคโนโลย

สารสนเทศ (Information Technology Standard)

มาตรฐานระบบ GIS หมายถง มาตรฐานทใชไดกบขอมลภมศาสตรหรอขอมลเชงพนท

(geographic data หรอ spatial data) ค านยามทงายและไดรบการยอมรบอยางกวางขวางของ geographic data

คอ ขอมลทสามารถอางองเชงพนทได (spatially referenced data) ดวยคาจ ากดความเชนนขอมล

ภมศาสตรจะตองสามารถแสดงใหเหนไดบนพนผว (surface) ของโลกโดยมจดพกดอางองได(เชน

เสนรง เสนแวง เปนตน)

“ขอตกลง หรอขอก าหนดซงกาหนดวธการ เครองมอและบรการตาง ๆ ทเกยวของกบการจดการ

ขอมล การสารวจ จดหา การประมวลผล การวเคราะห การเขาถง การนาเสนอ และการรบ-สงขอมล

ภมศาสตร/ภมสารสนเทศในรปแบบดจตอล ระหวางผใชหรอระบบและตาแหนงทอยทแตกตางกน”

3.2 ประเภทของมาตรฐาน จ าแนกไดอยางกวางๆ ดงน

3.2.1 มาตรฐานขอมล (Data standard) ประกอบดวย data classification, data content, data

symbol and presentation, data usability, data format, metadata…

3.2.2 มาตรฐานกรรมวธ (Processing standard) ประกอบดวย data collection, data storage,

data analyzing, data quality control, data transfer, data access…

3.2.3 มาตรฐานเทคโนโลย (Technology standard)

3.2.4 มาตรฐานการบรหารจดการ (Organization standard)

3. ความสาคญของ ISO/TC 211

กรอบ ISO/TC 211 วาดวยมาตรฐานของขอมลพนทเชงเลข (digital geographic information)

ประกอบดวยชดมาตรฐานทเกยวของกบสงหรอปรากฏการณทเชอมโยงทางตาแหนงทต งบนโลกท ง

ทางตรงและทางออม มาตรฐานเหลาน วาดวยเรองเกยวกบสารสนเทศทางภมศาสตร วธการ เครองมอ และ

1

http://thaisdi.gistda.or.th/document/68/thailand%20standardization.pdf

4

การบรการ ดานการจดการขอมล (รวมท งคาจ ากดความและคาอธบาย) การไดมา การคานวณ การวเคราะห

การเขาถง การแสดงผล และการถายโอนขอมลในรปแบบดจทลและอเลกทรอนกสระหวางผ ใช ระบบ และ

ตาแหนงทแตกตางกน

การทางานเหลาน ตองอาศยการเชอมโยงมาตรฐานของเทคโนโลยสารสนเทศและขอมลทเหมาะสม

อยางเปนไปได เพอใหมความสามารถในการพฒนาและการประยกตใชขอมลทางภมศาสตรใหอยภายใต

มาตรฐานเดยวกน

3.1 จดประสงคของ ISO/TC 211 ไดแก

-เพอเพมความเขาใจในการใชสารสนเทศภมศาสตร

-เพอเพมความสามารถ การเขาถง การบรณาการ และการแบงปนสารสนเทศภมศาสตรรวมกน

-เพอโปรโมทประสทธภาพ ประสทธผล และการประหย ดในการใชภมสารสนเทศดจทลและ

เชอมโยงกบระบบฮารดแวรและซอฟแวร

-เกยวของกบการแกปญหาของมนษยชาตและระบบนเวศโลกอยางเปนอนเดยวกนได

3.2 โปรแกรมความเปนมาตรฐานของ ISO/TC 211 จาแนกไดเปน 3 ลกษณะ ดงน

-สวนท เกยวกบ มาตรฐานขอมลสเปเทยล

-สวนทเกยวกบ การบรการขอมลพนฐานทางตาแหนง (LBS: location based services) และ

มาตรฐานอเมจ

-สวนทเกยวของกบสารสนเทศชมชน กรอบงานทเปนมาตรฐานเฉพาะเรอง

ในสวนทเปนการใหบรการขอมลตาแหนง LBS น น นบต งแตป 2000 เปนตนมา องคกรทเกยวของ

กบการจดการ การจดเกบ การประมวลผล การเผยแพร และการใชขอม ลสารสนเทศภมศาสตร ไดเพมข น

อยางรวดเรวและมแนวโนมทจะบรณาการรวมกบการใหบรการเวบอนเตอรเนตไปสระบบปฏบตการอนๆ

การประยกตใชท งทเปนการสอสารแบบไรสายและพกพา ผลตภณฑทบอกตาแหนงพกด การใหบรการ และ

การแกปญหาทางพนท เปนตน ก าลงนาไปสยคใหมทเพมความตองการในการกาหนดตาแหนงทางพนท

ผานโลกอนเตอรเนตซงไมเพยงแคชมชนดานภมศาสตรอยางเดยวอกตอไป แตท งโลกกาลงใช LBS อย แลว

ย งสอดคลองกบการเตบโตทางเศรษฐกจในชวงตนสหสวรรษน เปนไปอยางรวดเรว ทาใหอตสาหกรรม

LBS เตบโตอยางทไมเคยเปนมากอน และไดไปสนบสนนดานการเงนภายใตความรวมมอกบโทรคมนาคม

รวมกบบรษทในดานน เพอขยายชองทางการใหบรการฐานขอมลเชงพนทตอบสนองทางดานเศรษฐกจ

น นเอง จงทาใหระบบ LBS ยงมความสาคญมากยงข น ยงไปกวาน นย งไปปนใหลกคาไดใชบรการ LBS ตาม

ไปดวย การปนใหผ ใชไดใชระบบน ไดกระตนใหเกดความตองการจากดานลาง เพอตอบสนองดานราคา

และการใหบรการตอไป ซงในยค 2000 น เองมสงทสงเกตไดวา การเตบโตของอตสาหกรรมสเปเทยลและ

ตลาดสเปเทยลน นมนยยะดวยกน 6 ประการกลาวคอ

5

1. การตลาดสารสนเทศสเปเทยล (SIM: the spatial information market) เกยวของกบการ

ประยกตใชทางธรกจมากกวาการสรางการประยกตทางสเปเทยล

2. เทคโนโลยสเปเทยลไดกลายเปนสงทงายตอการบรณาการไปสระบบธรกจ หนงในน นดวย

เหตผลทวาธรกจสามารถควบรวมเอาความสามารถของสเปเทยลโดยไมตองขอความชวยเหลอ

จากผ ขาย SIM เลย

3. ฟงกชนสเปเทยลเปนข นทสองสาหรบฟงกชนทางธรกจอนๆ รวมกบระบบธรกจในภาพรวม

4. เครองมอพฒนามาตรฐานการประยกตของ SIM เปนเรองใหมและมความสะดวกสาหรบผ คา

คาย ออราเคล ไมโครซอฟท และ ไอบเอม ดงนนนกพฒนาในคายตางๆเหลาน จะกลายเปนผ ทม

บทบาทสาคญ

5. ความอมตวของอนเตอรเนต ความสามารถของยโอสเปเทยลไดถกขนถายในฐานะการเปน

แหลงบรการเชนเดยวกบซอฟแวรสาเรจรปอนๆ

6. การประยกตทางสเปเทยล เปนการบรณาการแบบจดประสงคเดยวหรอแบบกวางขวางหรอไมก

ตาม แตระดบพนฐานของขอมลสเปเทยลย งเปนทตองการอย เพราะทางธรกจย งจ าเปนตองใช

ขอมลสเปเทยลทถกตองแมนย า

ดงจะเหนไดวาการใหบรการตาแหนงแบบพกพา หรอ LBMS (Location-based mobile services)

ก าลงเปนทตองการมากข น อตสาหกรรมบรการในดานนกาลงทาก าไรจากตลาดชนดน อยน นเอง รวมไปถง

อตสาหกรรมการเดนทางและการทองเทยว การทาแผนทและอตสาหกรรมเราตง (routing industries) การ

สอสาร การอานวยความสะดวก การขนสง การปองกนประเทศ การเกษตร การจดการพบตภย ความ

ปลอดภยสาธารณะ การจดการรายการสนคา โมเดลการทางสงแวดลอม และการเตอนภย เปนตน ลวน

ตองการขอมลสเปเทยลท งสน

การบรณาการของ LBS รวมกบอปกรณฮารดแวร เครอขายการสอสาร อปกรณไรสาย และ

ซอฟแวรตางๆ ซงสามารถเขาถง ประยกตใช และปฏบตการรวมกน โดยลกคาสามารถจดการเองได ยงไป

กวาน นรวมไปถงอปกรณ GPS ในระบบพกพาแบบไรสายซงมใชอยางเกลอนกลาดทเปน PND (Personal

Navigation Devices) โดยเฉพาะอยางยงในรถยนต นอกจากน ระบบ LBS ย งมอยในเวบไซตของคายใหญ

เชน กเกล ยาฮ ไมโครซอฟท ลวนสรางชมชนยโอสเปเทยลเพอใหบรการฐานขอมลแผนทบนเวบ การบอก

ตาแหนงทศทาง ภาพดาวเทยมซงคอนขางชดเจนอยมากมาย ซงบรษทตางๆ เหลาน ไมจ าเปนตองอาศย

ผ เชยวชาญในสาขาน ในการทาตลาดแตไดจากสมาชกทลงทะเบยนไว ซงพวกเขากสามารถสรางคาตางๆ ให

เปนมาตรฐานของกลมตนเองได และนกคอการพฒนาทมความหลากหลายแลวมผลกระทบโดยตรงใน

อนาคต ดงน นการกาหนดมาตรฐานสเปเทยลจงเปนเรองสาคญตอทศทางในอนาคต

3.3 อนเตอรเนต จพเอส การสอสารแบบพกพา สงผลกระทบตอการใชยโอสเปเทยล

ความกาวหนาเหลาน เปนผลมาจากการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในการขบเคลอนวธการทาแผนท

6

ภมประเทศ การบรการ LBS ไปสตลาดเทคโนโลยดจทลอยางกวางขวาง มลกคาขนาดใหญทใชขอมลสเป

เทยลและคาดหวงในคาถามพนๆ วา “ทไหน” มากกวาค าถามอน จงทาใหเกดการขบเคลอนพฒนาซอฟแวร

แบบ open sources ขนมามากมาย ไมวาจะเปนการประยกตการทาแผนท อเมจ จากบรษทตามอนเตอรเนตท

มการใหบรการปฏบตการแบบ API (an open application program interface ) ไปส Google Maps ซงมคนใช

เปนลานๆ มจ านวนโปรแกรมเมอรทพฒนางานของตนเองข นมาอยใน open Google API , Google

Maps/Google Earth ตางๆ หรอคายไมโครซอฟท กม Microsoft MapPoint ใน MSN Virtual Earth เปนตน

มาตรฐานและคณลกษณะเฉพาะทพฒนาโดยคณะกรรมการ ISO/TC 211 รวมกบ OGC น ไดทางาน

รวมกนในการกาหนดมาตรฐานการทาแผนทและการใชขอมลยโอกราฟก เพอความเปนไปไดรวมกบการใช

ในระบบ LBS ตอไป แตปญหาอยทนกพฒนาเหลาน ไดใช open sources software ทาง geo-spatial

applications บคคลเหลาน รและทราบเกยวกบมาตรฐานดงกลาว แตถาหากพวกเขาไมทาตามขอเสนอน

อะไรจะเกดข น กย งไมมใครตอบได แมแตคายย กษใหญอยาง กเกลและไมโครซอฟท ซงคมตลาดขนาด

ใหญในชวงแรกกไมมความรเรองมาตรฐานและกไมไดตกลงอะไรเลย คายเหลาน กย งคงสรางมาตรฐานของ

ตนเอง เพราะระบบ API น นไดสนบสนนจากนกโปรแกรมเมอรเปนลานๆ ท วโลกอยแลวสาหรบผ ทไม

สามารถซอโปรแกรมเตมรปแบบไดกสามารถเขาใชโปรแกรม open source ปฏบตการไดเลย อยางไรกตาม

คายเหลาน กเรมทจะยอมรบแนวคดของ OGC ตามขอกาหนดมาตรฐาน ISO/IC 211 เพอขอความรวมมอ

ระหวางกนเพอสรางมาตรฐานสากล จากสถตป 2006 มผ ใชแผนทในการคนหาของคายกเกลจานวน 26 ลาน

คน (เฉพาะในสหรฐอเมรกา) คายยาฮ (Yahoo) จ านวน 26 ลานคน คายแมปแควสท (MapQuest) จ านวน

43.5 ลานคน แตพอในป 2006 เมอกเกลไดปลอยซอฟแวร Google Earth พบวามผ ดาวนโหลดมากกวา 100

ลานคน หากกเกล API ไดรบการยอมรบจากผ ใชเพยง 1% จากท งหมดกจะมถงลานคนทเปนผ ใชหลกในการ

ยอมรบขอตกลงของ OGC หรอทาตามมาตรฐาน ISO ดงกลาว เพราะคายเหลาน ประสบความสาเรจสงใน

การใหบรการแผนท อเมจ และบอกทศทางเพอตอบสนองความตองการของผ ใชอยแลว และกเปนผ นาตลาด

ดาน LBS อยดวย

ในเดอนมถนายน 2007 คายเทเลแอดลาส (Tele Atlas) ซงเปนหนงในบรษทย กษใหญดาน PND

(Personal Navigation Device) ซงเปนหนงในสองแหงทใหบรการฐานขอมลดจทลสาหรบนารองในรถยนต

ในชอ Tom Tom น นทาก าไรมากกวา 2.8 พนลานดอลลารและมแนวโนมการขยายตวสงข น จาก 17 ลานราย

ในป 2006 ข นเปน 83 ลานรายในป 2010

สวนอกคายหนงคอ คายนาฟเทค (Navteq) เปนบรษทพฒนาฐานขอมลดจทลนารองไดก าไรจาก

อปกรณนารองพกพาโนเกยถง 8.1 ลานเหรยญ (ขอมลป 2007) และมสวนแบงการตลาดมอถอรอยละ 36

จากทงหมด ยงไปกวาน นย งมผ ใชมอถอเพอใชบอกตาแหนงพกดมากกวา 346 ลานคนในป 2006 จงทาให

การบรการ LBS มตลาดการเตบโตสง ทาใหท ง PND และ GPS ถกรวมเขาอยในโทรศพทมอถอในการ

ใหบรการตาแหนง ซงตรงน เองทาให ISO/TC 211 และ OGC ตองมาพฒนามาตรฐานสากลรวมกน แตเปน

มาตรฐานเพอใคร? บางทดเหมอนวาทาง ISO/TC 211 ก าลงคนหาการยอมรบของคนสวนใหญกบองคการ

7

การทาแผนทแหงชาตและองคกรระหวางประเทศในการสรางสงคมทางวชาชพเฉพาะข นมา สวนทาง OGC

ซงมเครอขายสมาชกทางอตสาหกรรมสเปเทยลอยแลวแตก าลงเรมทจะมการประชมในระดบชาตเพอใหเกด

การยอมรบจากผ ใชมากกวา ดงน นทาง OGC ไดทางานดานการประยกตยโอสเปเทยลไปสสถาปตยกรรม

เสร หรอ open architectures ในอตสาหกรรม ITC มากกวา (Information and Communication Technology)

กระน นกตามไมทงมาตรฐานสากลทมาจาก ISO/TC 211 หรอ OGC กตาม กดเหมอนวาไดมการใช

open software อยางกวางขวางไปแลวแลวย งไดมการบรณาการ open APIs ทสรางข นโดยคายกเกลไปแลว

ความจรงทวา ISO/TC 211 และ OGC ไดก าลงพฒนามาตรฐานและคณลกษณะจาเพาะน น เปนเพยงรปแบบ

การใชภายใน (internal usage) รวมกบชมชนยโอสเปเทยล หากแตวาทาง OGC APIs น นไมไดเปนทรจกเทา

น นเองหรอไมไดกว างขวางนก จงทาใหเกดแงคดวา ความแตกตางทางมาตรฐานเพอผ บรโภค หรอเพอความ

เปนมออาชพยโอสเปเทยลกนแน ซงเปนสงทาทายของ ISO/TC 211 และ OGC ตอไป

เหนอสงอนใดหากไมคดอะไรมาก สงททางคณะกรรมการ ISO/TC 211 และ OGC ไดด าเนนการ

กาหนดมาตรฐานสากลและคณลกษณะจาเพาะ กเพราะวาผ ใชในโลกอนเตอรเนตเรมมจ านวนมากข นและ

ตองมความรในเรองประโยชนมาตรฐานสากล ISO/TC 211 เหลาน หากทาสาเรจในชวงแรกกจะเปน

ประโยชนอยางมากตอการเขาถงแหลงขอมลสารสนเทศภมศาสตรสามารถนาไปใชไดอยางถกตองตาม

ตองการ ยงไปกวาน น สามารถเขาถง ตลอดจนการใชทสอดคลองกบมาตรฐานของแหลงขอมลทาง

ภมศาสตรแบบใหมเปนขอดกบท งผ บรโภคดวย อยางไรกตามขอจากดของ ISO/TC 211 ทไมสอดคลองกบ

หลกความเปนจรงในประเทศตางๆ เนองจากมการพฒนาโครงสรางสถาปตยกรรมขอมลสเปเทยลไมเทากน

ทาใหการใชมาตรฐาน ISO/TC 211 ไมสามารถทาได เชนในระดบชาตตองกาหนดใหสอดคลองกบ GSDI

(Global Spatial Data Infrastructure) กอน แตในความเปนจรงประเทศกาลงพฒนาตองการขอมลสเปเทยล

พนฐานทจาเปนเทาน นเอง

4.ประเทศไทยกบ ISO/TC 211

จาก GSDI (The Global Spatial Infrastructure) ถกก าหนดจากการประชมคร งท 5 เมอเดอน

พฤษภาคม 2001 ไดระบวา โครงสรางสถาปตยกรรมขอมลสเปเทยลระดบสากลถกเชอมโยงเขากบประเทศ

ตางๆ และองคกรตางๆซงตองมสวนในการสนบสนนความเขาใจและการปฏบตใหเปนไปตามนโยบาย

มาตรฐานกลาง และกลไกประสทธภาพเพอการพฒนาและการปฏบตการดานขอมลภมศาสตรรวมกบ

เทคโนโลยระหวางกน เพอสนบสนนการตดสนใจทกๆระดบทมจดประสงคหลากหลาย เพราะขอมล

ภมศาสตรมความสาคญอยางยงตอการพฒนาประเทศ และการรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ฝายบรหารจงควรรวมมอกบรฐ ทองถน และเอกชนพฒนา NSDI (The National Spatial Data Infrastructure)

ข นเพอสนบสนนการประยกตใชขอมลภมศาสตรเชงมาตรฐานในกจกรรมตางๆ

ในการประชมคร งน นมประเทศตางๆเขารวมมากกวา 50 ประเทศ ซงก าลงพฒนาโครงสราง

สถาปตยกรรมขอมลสเปเทยลแหงชาต หรอ NSDI (National Spatial Data Infrastructure) ของตนเองข น

8

และประกอบกบๆไดใช GSDI เปนแนวทางในการกาหนดมาตรฐานสากลระดบสากลพอด ทาง GSDIได

ทางานใกลชดกบทาง UN อยแลวเพราะทาง UN ไดก าหนดสวนงานทเปนกลมทางานดาน UNGIWG (UN

Geographic Information Working Group) ข นเพอทางานในดานนเฉพาะรวมกบองคกรในยเอนอก 33

องคกรซงไดรบแตงต งเพอใหทางานรวมกบ ISO/TC 211 และผ ใช ISO อนๆ จงทาใหมการขยายกรอบการ

ประชมไปย งภมภาคตางๆ เชนในยโรปกจะกอต ง INSPIRE (Infrastructure for Spatial Information in

Europe) มสมาชกมากวา 30 ประเทศในสหภาพอย เปนตน

ความเปนมาของคณะกรรมการ ISO/TC 211 กอนอนน นองคกร ISO เปนองคกรอสระซงจดต งข น

เมอ พ.ศ. 2490 โดยมว ตถประสงคเพอสงเสรมการกาหนดมาตรฐานและกจกรรมทเกยวของเพอชวยใหการ

แลกเปลยนสนคาและบรการเปนไปโดยสะดวก และชวยพฒนาความรวมมอระหวางประเทศในดานวชาการ

วทยาศาสตร เทคโนโลย และเศรษฐกจ มาตรฐานทกาหนดข นเรยกวา มาตรฐานระหวางประเทศ

(international standard) สมาชกของ ISO แบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1. Member body เปนตวแทนทางดานการมาตรฐานของประเทศ แตละประเทศจะมหนวยงานซงทา

หนาทสมาชก ISO เพยงหนวยงานเดยว

2. Correspondent member เปนหนวยงานของประเทศซงย งไมมกจกรรมดานการมาตรฐานอยาง

เตมทหรอย งไมมการจดต งสถาบนมาตรฐานเปนการเฉพาะ

3. Subscriber member เปนหนวยงานในประเทศทมความเจรญทางเศรษฐกจต า สมาชกประเภทนจะ

จายคาบารงสมาชกในอตราทไดรบการลดหยอน

สาหรบประเทศไทยโดยสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (สมอ.) ซงเปนสถาบน

มาตรฐานแหงชาตและทาหนาทเปนตวแทนประเทศไทยในการเปนเปนสมาชก ISO ประเภท member body

ไดเขารวมดาเนนงานกบ ISO มาต งแต พ.ศ. 2508 ทงทางดานบรหารและวชาการ

ภายใตองคกร ISO หรอ The International Organization for Standardization จะมหนวยงานทางดาน

ภมสารสนเทศหรอ Geographic Information/Geomatics มคณะกรรมการทางวชาการชดท 211 หรอ

Technical Committee (TC) 211 เปนคณะกรรมการดาเนนงานในการพฒนามาตรฐาน ซงประเทศไทยไดเขา

เปนสมาชกและรวมดาเนนงานการพฒนามาตรฐานรวมกบ ISO/TC 211 ในป 2541 ไดเขารวมประชมคร ง

แรกในการประชม Plenary Meeting คร งท 7 ณ กรงปกกง ประเทศจน และไดด าเนนงานอยางตอเนองจนถง

ปจจบน

ISO/TC 211 ไดก าหนดมาตรฐานสาหรบขอมลภมสารสนเทศเชงเลข โดยกลมของมาตรฐานในชด

19100 จะเปนเรองเกยวกบวตถหรอสงทธรรมชาตปรากฏใหเหน ท งโดยตรงหรอโดยออมทเกยวพนกบ

ขอมลเชงตาแหนงบนโลก การกาหนดมาตรฐานดงกลาวจะมการอางองหรอเชอมโยงกบมาตรฐาน

เทคโนโลยทเหมาะสม รวมถงการกาหนดกรอบของการพฒนาและประยกตใชขอมลเชงพนท

สาหรบประเทศไทยมสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม หรอ สมอ. ซงไดแตงต งคณะกรรมการ

วชาการคณะท 904 มาตรฐานระบบสารสนเทศภมศาสตร(กว. 904) เพอทาหนาทดาน

9

1. จดทารางมาตรฐานระบบสารสนเทศภมศาสตรและปฏบตงานทางวชาการอน ๆทเกยวกบ

มาตรฐานน

2. รวมพฒนามาตรฐานกบ ISO/TC 211 Geographic Information/Geomatics

โดยไดประกาศมาตรฐาน มอก.19115-2548 ดานมาตรฐานระบบสารสนเทศภมศาสตร–การอธบาย

ขอมล ตามประกาศในราชกจจานเบกษาเลม 122 ตอนท 110 ลงวนท 1 ธนวาคม 2548 แลว ในเบองตนไดทา

ความรวมมอดานการมาตรฐาน ระหวาง สมอ. และ สทอภ. (สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภม

สารสนเทศ) เมอวนท 21 สงหาคม 2551 ทโรงแรมอมารวอเตอรเกท กรงเทพฯ2 ในดาน

(1) การกาหนดมาตรฐานภมสารสนเทศ

(2) การรบรองมาตรฐานภมสารสนเทศ

(3) การมาตรฐานภมสารสนเทศระหวางประเทศ

(4) การสงเสรมเผยแพรและพฒนาระบบการมาตรฐาน-ภมสารสนเทศ

จากน นจงไดพฒนามาตรฐานสเปเทยลในดานอนๆ ตามมาแตกประสบปญหาดานความลาชาในการ

ดาเนนงาน รวมไปถงขาดหนวยงานรบผดชอบและผ มความรความสามารถดานการมาตรฐานเพอทาหนาท

โดยตรง การใหความสาคญกบขอมลภมสารสนเทศในนโยบายในระดบชาตย งไมชดเจน, คณะกรรมการภม

สารสนเทศแหงชาตไม active นโยบายเกยวกบการพฒนา NSDI ย งไมมเปนทางการ กรอบความรบผดชอบ

ในการจดทา/บารงรกษาชดขอมลภมสารสนเทศพนฐานย งมไดถกก าหนดใหหนวยงานทเกยวของ และย งไม

มการเรมข นตอนการปรบปรงแกไข กฎหมาย/ระเบยบทอาจเปนอปสรรคตอการเผยแพรขอมล เปนตน

อยางไรกตาม สทอภ. และ กรมแผนททหาร ตางเรมพฒนาระบบ clearinghouse gateway ของประเทศแลว

นอกจากน ย งมกรมโยธาธการและผงเมองพฒนาระบบ clearinghouse ของตนเอง

ตวอยาง FGDS (Fundamental Geographic Data Set) ซงพฒนารวมกบ NSDI) ททาเสรจแลว ไดแก

1.ไดมการสารวจจดทา/ปรบปรงชดขอมลภมสารสนเทศพนฐาน (FGDS) ทสาคญหลายรายการ เชน

-แผนทภมประเทศ 1:5,000 ชด L7018 (กรมแผนททหาร)

-ภาพออรโธส + DEM 1:4,000 (กระทรวงเกษตรฯ)

-ขอมลเสนทางถนน/สถานทสาคญ 1:20,000 (บรษทเอกชนจดสราง)

-ขอมลแผนทฐาน 1:4,000 ในเขตเทศบาล (กรมโยธาธการและผงเมอง)

-ขอมลแผนทฐาน 1:1,000 (กฟน.) และ 1:4,000 (สานกผ งเมอง) ในเขต กทม.

2.มแผนงานในการสารวจจดทาชดขอมล FGDS เพมเตมอก

-ขอมลแผนทฐาน 1:10,000 ท วประเทศ (กรมโยธาธการและผงเมอง)

-ขอมลแปลงทดน (กรมทดน)

2

http://thaisdi.gistda.or.th/document/69/MoU%20Standard.pdf

10

นอกจากน ย งมระบบ/กลไกททาหนาทชวยใหเกดการคนพบ / เผยแพร / เขาถง / รบ-สง ขอมลภม

สารสนเทศ มกเรยกเปน GIS Portal หรอ SDI Portal แนวคดและกลไก SDI สามารถนาไปใชไดในระดบ

ตาง ๆ ไดแก

-SDI ระดบโลก (Global Spatial Data Infrastructure, GSDI)

-SDI ระดบภมภาค (เชน INSPIRE ของกลมประเทศประชาคมยโรป)

-SDI ระดบประเทศ (National Spatial Data Infrastructure, NSDI)

-SDI ของกลมองคกรในแตละสาขาอาชพ (Field of Application)

-SDI สาหรบกลมภารกจเฉพาะเรอง เชน SDI for Disaster Management หรอ SDI for

SDI ภายในองคกร (Organizational SDI) เปนตน

รปท 1 Geo-Spatial Data Clearinghouse หรอ GIS Portal

4.1 ISO/TC 211 กบ NSDI

NSDI (National Spatial Data Infrastructure) หมายถงโครงสรางพนฐานดานขอมลภมสารสนเทศ

ระดบประเทศ หมายถงระบบเครอขาย Internet/Intranet ใชในการเผยแพรขอมลและขาวสารดานภม

สารสนเทศ (Web Map Service) เพอวตถประสงคการใชขอมลรวมกนอยางมประสทธภาพ และเพอการ

สงเสรมการพฒนาระบบงานประยกตในอตสาหกรรมตางๆ ใหสอดคลองกบนโยบาย และความตองการ

ขอมล การพฒนาระบบโครงสรางพนฐานดานขอมลภมสารสนเทศ เกยวของกบเทคโนโลย นโยบาย

เงอนไข มาตรฐาน และบคคลทมว ตถประสงคการเผยแพรและสงเสรมการใชขอมลภมสารสนเทศรวมกน

ระหวางหนวยงานตางๆ ท งภาครฐบาล ภาคเอกชน สถาบนการศกษา และองคกรทไมหวงผลประโยชนเชง

พาณชย การพฒนาระบบฯ ไมใชการสรางฐานขอมลสวนกลาง แตเพอการสรางระบบเครอขายเพอเชอมโยง

ฐานขอมลของผ ใหขอมลตาง ๆใหสามารถบรการขอมลทถกตอง ทนสมย และตรงกบความตองการของผ ใช

โดยระบบฯ ไดมการพฒนา ปรบปรง และบารงดแลรกษาโดยหนวยงานหลกของรฐบาลและผ ใหบรการ

ขอมล เพอใหสามารถใชงานของระบบไดตลอดเวลา และมประสทธภาพ

ระบบโครงสรางพนฐานดานขอมลภมสารสนเทศ ประกอบดวย ระบบเครอขายใหบรการขอมล

(Clearinghouse) ฐานขอมลภมสารสนเทศพนฐาน (Fundamental Geographic Data Set) ฐานขอมลคาอธบาย

ขอมล (Metadata) มาตรฐาน (Standard) และความรวมมอ (Partnership) ระหวางหนวยงานตางๆ ระบบฯทม

11

ประสทธภาพ สามารถลดความซ าซอนการทางานระหวางหนวยงานตาง ๆทาใหคณภาพของขอมลดข นและ

คาใชจายทเกยวของนอยลง สามารถใหผ ใชขอมลในระดบตางๆ เขาถงขอมลไดงาย เพมประสทธภาพใน

การใชขอมลรวมกน และสามารถสรางและพฒนาการรวมมอท งในระดบทองถน ระดบภาค ระดบประเทศ

และระดบโลกระหวางภาครฐบาล ภาคเอกชน สถาบนการศกษา และองคกรอน ๆในการสรางและใหบรการ

ขอมลภมสารสนเทศทมคณภาพมากข น

4.2 ISO/TC 211 กบ FGDS

FGDS (Fundamental Geographic Data Set: FGDS) แปลวาช นขอมลทมศกยภาพสงสาหรบการใช

ขอมลรวมกนระหวางหนวยงานตาง ๆสามารถเปนขอมลฐานในการอางองเพอเพมเตมช นขอมลและ

Attributes ดานอนๆได โดยขอมลประเภทน เกยวของกบลกษณะของภมประเทศทวไป

ทางคณะกรรมการภมสารสนเทศแหงชาตไดมก าหนดช นขอมลภมสารสนเทศพนฐานโดยมผ ดแล

ชดขอมลภมสารสนเทศพนฐานเปนหนวยงานราชการตาง ๆและกาหนดมาตราสวนแผนทฐานของประเทศ

คอ 1:250,000, 1:50,000, 1:25,000, 1:10,000 และ 1:4,000 เพอใหทกหนวยงาน จดทาแผนท เปนมาตรฐาน

เดยวกนและสามารถใชงานรวมกนได โดยในข นแรกน นทางคณะกรรมการฯไดก าหนดช นขอมลภม

สารสนเทศพนฐานและหนวยงานผดแลขอมลของประเทศไทย ดงน

1) เขตการปกครอง - กรมการปกครอง

2) เสนทางคมนาคม - กระทรวงคมนาคม

3) แมน า ล าธาร แหลงน า - กรมทรพยากรน า

4) เขตชมชน - กรมโยธาธการและผงเมอง

5) เขตปาไม - กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

6) การใชทดน - กรมพฒนาทดน

7) รปถายทางอากาศ - กรมแผนททหาร

8) ภาพถายจากดาวเทยม - สทอภ.

9) หมดหลกฐานแผนท - กรมแผนททหาร

10) DEM - กรมแผนททหาร

11) แผนทภมประเทศ - กรมแผนททหาร

12) แปลงทดน - กรมทดน

4.3 ISO/TC 211 กบ Metadata

ขอมลคาอธบายขอมล หรอเรยกวา Metadata อธบายรายละเอยดของชดขอมลภมสารสนเทศ อาท

พนทครอบคลม คณภาพ เงอนไข ใคร อะไร และเมอไหร ตางๆ ซงสามารถนามาพจารณาความเหมาะสมใน

การนาขอมลมาใช โดยสามารถบอกไดวา

12

ขอมลเรมข นทใด

ข นตอนการผลต

ขอมลอรรถาธบายประกอบดวย

ระบบโครงขายแผนท

ขอมลครอบคลมพนทบรเวณใด

จะเอาขอมลมาไดอยางไร

จะตองมคาใชจายในการไดขอมลหรอไม

จะตดตอใครเพอขอรายละเอยดเพมเตม

Metadata เปนองคประกอบทสาคญในการพฒนาระบบ GIS และประยกตการใชงานใหประสบ

ผลสาเรจ สามารถแสดงไดใน 2 ลกษณะ

Metadata ปองกนองคกรในการลงทนเรองขอมล Metadata เปนเหมอนบตรรายการเกยวกบ

หองสมดขอมล GIS สาหรบองคกร บคลากรภายในองคกรสามารถมองเหนไดวาขอมลใดทเปน

ประโยชนและจะเอามาใชไดอยางไร การหลกเลยงการสญเสยของขอมลหรอการผลตขอมลทมอย

แลวใหนอยทสด

Metadata ชวยสนบสนนการแบงบนขอมล Metadata ชวยบคลากรในการแบงปนขอมลดวยการ

เตรยมการแสดงตาแหนง ประมาณการ และการไดมาของขอมลทบคลากรตองการ

การจดสราง Metadata ตองทาตามมาตรฐาน ซงไดมการกาหนดความหมายของคาศพทและขอมล

ผ ใชสามารถอานขอมลอยางงาย และเขาใจความหมายในทศทางเดยวกน มาตรฐานทสาคญ คอ ISO/TC211

(ISO19115:2003) Geographic Information-Metadata, ISO19115-2 Part 2: Extension for Imagery and

Gridded Data และ FGDC Content Standard for Digital Geosaptial Metadata (CSDGM) มาตรฐานดงกลาว

ใชภาษา Extensible Markup Language: XML ในการจดเกบขอมลสาหรบการเผยแพร และกาหนดการ

จดเกบขอมลเปนสวนตางๆ โดยแตละสวนมรายการทบงคบตองใช และไมบงคบ ซงข นอยกบรายละเอยดท

ผ จ ดทาตองการ3

4.4 รายการมาตรฐานทมการศกษาเบองตน สาหรบประเทศไทยประกอบดวย

-ISO 19128 : Geographic information/Geomatics – Web map services interface ดานการจดทาและ

ใหบรการแผนททางอนเตอรเนต

-ISO 19121 : Geographic information/Geomatics – Imagery and Gridded data ดานมาตรฐานของ

ขอมลภาพถายทางอากาศ/ดาวเทยม หรอขอมล Raster

3

http://iamtum333.spaces.live.com/blog/cns!9AC15FC2A0581093!588.entry

13

-ISO 19122 : Geographic information/Geomatics – Qualification certification of personnel ดาน

การกาหนดคณสมบตและการรบรองคณสมบตของบคลากรดานภมสารสนเทศ

-ISO 19105 : Geographic information/Geomatics – Conformance and testing ดานกระบวนการ

ทดสอบและการตรวจสอบเพอใหเปนไปตามมาตรฐาน

-ISO 19133 : Geographic information/Geomatics –Tracking and navigation ดานการจดทาระบบ

นาทาง (นาหน) และการตดตามเสนทาง

-ISO 19126 : Geographic information/Geomatics – Profiles – FACC Data Dictionary ดานการ

จดทารายการรหสและรายละเอยดของรายการขอมลภมสารสนเทศ

-ISO 19135 : Geographic information/Geomatics – Procedures for registration to geographical

information items ดานระบบลงทะเบยนและการจดทาทะเบยนของรายการขอมลภมสารสนเทศ

-ISO 19109 : Geographic information/Geomatics – Rules for application schema ดานกฎขอบงคบ

ในการจดทาโครงรางของ Application

-ISO 19144-1 : Geographic information/Geomatics – Part 1 : Classification system ดาน

โครงสรางของระบบการจาแนก

-ISO 19144-2 : Geographic information/Geomatics – Part 2 : Land Cover Classification system

LCCS ดานระบบการจาแนกสงปกคลมดน

4.5 รายการกาหนดชอมาตรฐานทเกยวของกบคาอธบาย ไดแก

-สารสนเทศภมศาสตร– ภาษา GML เพอการจดเกบและแลกเปลยนขอมลภมสารสนเทศ

(Geographic information/Geomatics : Geography Markup Language) : เปนเรองเกยวกบโครงสรางของ

ภาษา GML ทใชจดเกบขอมลเพอแลกเปลยนทางอนเตอรเนต

-สารสนเทศภมศาสตร– ระบบใหบรการระบตาแหนงหลายรปแบบสาหรบการแสดงเสนทางและ

การนารอง (Geographic information/Geomatics : Multimodal Location based services for routing and

navigation) : เปนเรองเกยวกบการกาหนดเสนทางและการนาทาง(นาหน) ทมรปแบบของการเดนทาง

มากกวาหนงรปแบบ

-สารสนเทศภมศาสตร– ขอก าหนดผลตภณฑขอมล (Geographic information/Geomatics : Data

Product Specification) : เปนเรองเกยวกบมาตรฐานของการจดทาขอก าหนดของผลตภณฑขอมลและการ

ผลตขอมล

-รางมาตรฐานระบบภมสารสนเทศ “Geographic information –Data quality measures” : เปนเรอง

เกยวกบ การวดและการตรวจสอบคณภาพของขอมล

14

-สารสนเทศภมศาสตร– ขอก าหนดคณสมบตและการรบรองคณสมบตของบคลากรทาง ภม

สารสนเทศ (Geographic information/ Geomatics : Qualification and certification of personnel) : เปนเรอง

เกยวกบการกาหนดคณสมบตและการรบรองคณสมบตของบคลากรดานภมสารสนเทศ

-สารสนเทศภมศาสตร– สวนตดตอกบผ ใชของเครองแมขายใหบรการแผนททางอนเทอรเนต

(Geographic Information/Geomatics :Web Map server Interface) : เปนเรองเกยวกบการจดทาและ

ใหบรการแผนททางอนเตอรเนต

-รางมาตรฐานภมสารสนเทศ “Geographic information – Spatial schema” : เปนเรองเกยวกบ

วธการกาหนด ผ งโครงรางสาหรบขอมลเชงพนท

-รางมาตรฐานภมสารสนเทศ “Geographic information – Temporal schema” : เปนเรองเกยวกบ

วธการกาหนดผงโครงรางสาหรบขอมลทมชวงเวลา

-รางมาตรฐานระบบภมสารสนเทศ “Geographic information – Encoding” : เปนเรองเกยวกบการ

เขารหส สาหรบรายการขอมลเพอการแลกเปลยน

-รางมาตรฐานระบบภมสารสนเทศ “Geographic information – Metadata – XML schema

implementation” : เปนเรองเกยวกบการนาเอารปแบบโครงรางของการอธบายขอมล (Metadata) เพอนามา

ใหบรการตามมาตรฐาน XML

4.6 การจดกล มมาตรฐานของ ISO/TC211

หากจะนามาพจารณาจดกลม (Clusters) ของมาตรฐาน โดยการจดกลมตามลกษณะหรอคณสมบตท

คลายคลงกนสามารถจดกลม (วระภาส คณรตนสร (2551): 3-4 )ไดดงน

กล มท 1: กลมมาตรฐานเกยวกบโครงสรางพนฐาน (Infrastructure Standards) หรอกลมมาตรฐาน

กรอบงาน (Framework Standards)

ค านยาม: Infrastructure Standards หมายถงมาตรฐานทอธบาย (ใหค าจ ากดความ) เกยวกบ

การจดระบบในภาพรวม ประกอบดวยโครงสรางและหลกการทเกยวของกบมาตรฐานชดท 191xx ของ

องคการมาตรฐานสากล (ISO) มาตรฐานชดทเรยกวา Infrastructure Standards/Framework Standards

ประกอบดวย

- ISO 19101 – Reference Model

- ISO 19101-2 – Reference Model – Part 2: Imagery

- ISO 19103 – Conceptual Schema Language

- ISO 19104 – Terminology

- ISO 19105 – Conformance and Testing

- ISO 19106 – Profiles

- ISO 19135 – Procedure for Registration of geographical information items

15

เปนตน

กล มท 2: กลมมาตรฐานเกยวกบการอธบายเนอหาของขอมล (data content) ค าจ ากดความขอมล

(data definitions) และการจาแนกประเภทตามรปราง (classification of features) มาตรฐานกลมน ประกอบ

ไปดวย

- ISO 19110 – Methodology for feature cataloguing

- ISO 19115 – Metadata

- ISO 19115-2 – Metadata part 2: extension for imagery and gridded data

- ISO 19126 – Profile FACC data dictionary

- ISO 19131 – Data product specifications

เปนตน

กล มท 3: กลมมาตรฐานเกยวกบการอางองเชงพนทพนท (Spatial referencing) มาตรฐานกลมน

ประกอบไปดวย

- ISO 19111 – Spatial reference by coordinates

- ISO 19112 – Spatial reference by geographic identifiers

- ISO 19127 – Geodetic codes and parameters และ

- ISO 19130 – Sensor data models for imagery and gridded data

เปนตน

กล มท 4: กลมมาตรฐานเกยวกบแบบจาลองขอมลหลก (core data model) มาตรฐานกลมน

ประกอบไปดวย

- ISO 19107 – Spatial schema

- ISO 19108 – Temporal schema

- ISO 19115 – Metadata

:กลมแบบจาลองขอมลหลก (Core data model) เกยวของกบลกษณะเชงเรขาคณต

(geometry) topology และ เวลา (time) และย งมมาตรฐานทสามารถจดอยในกลมเดยวกนไดอก ไดแก

- ISO 19109 – Rules for application schema

- ISO 19137 – Core profile of the spatial schema

- ISO 19141 – Schema for moving features

เปนตน

กล มท 5: กลมมาตรฐานเกยวกบคณภาพขอมล (data quality)ซงเปนกลมมาตรฐานประกอบไปดวย

- ISO 19113 – Quality principles

- ISO 19114 – Quality evaluation procedures

- ISO 19115 – Metadata

16

- ISO 19138 – Data quality measures

เปนตน

กล มท 6: กลมมาตรฐานเกยวกบสญลกษณและการแสดงลกษณะขอมล (Symbology and data

representation ) ไดแก

-ISO 19117 – Portrayal

กล มท 7: กลมมาตรฐานเกยวกบขอมลของขอมลหรอมาตรฐานการอธบายขอมล (Metadata) ซง

ประกอบดวยมาตรฐาน ISO ดงตอไปน

- ISO 19115 – Metadata

- ISO 19115-2 – Metadata part 2: extension for imagery and gridded data และ

- ISO 19139 – Metadata – XML schema implementation

เปนตน

กล มท 8: กลมมาตรฐานเกยวกบรปแบบการแลกเปลยนขอมล (data exchange formats) ประกอบ

ไปดวยมาตรฐาน ISO ดงตอไปน

- ISO 19115 – Metadata

- ISO 19118 – Encoding

- ISO 19136 – Geography Markup Language (GML)

เปนตน

กล มท 9: กลมมาตรฐานเกยวกบการแลกเปลยนและการบรการขอมล (Data interchange and

services) ซงเกยวกบมาตรฐาน ISO ดงตอไปน

- ISO 19116 – Positioning services

- ISO 19119 – Services

- ISO 19125-1 – Simple feature access - Part 1: common architecture

- ISO 19125-2 – Simple feature access – Part 2: SQL option

นอกจากน ย งมมาตรฐานเพมเตมเกยวกบการใหบรการลกษณะตางๆ อกเชน

- ISO 19128 – Web map service interface

- ISO 19132 – Location based services – reference model

- ISO 19133 – Location based services – tracking and navigation และ

- ISO 19134 – Location based services – multimodal routing and navigation

เปนตน

กลมท 10: กลมมาตรฐานเกยวกบขอมลภาพ (Imagery) ซงประกอบไปดวยมาตรฐาน ISO

ดงตอไปน

- ISO 19101-2 – Reference model – Part 2: imagery

17

- ISO 19115-2 – Metadata – Part 2: imagery and gridded data

- ISO 19123 – Schema for coverage geometry and functions

- ISO 19129 – Imagery, gridded and coverage data framework และ

- ISO 19130 – Sensor data models for imagery and gridded data

เปนตน4

5. สรป

เนองจากทกประเทศเรมใหความสนใจในการจดทาโครงสรางพนฐานทางดานภมสารสนเทศเพอ

ใหบรการ และประเทศไทยกเรมใหความสนใจในเรองน เชนกน การจดทา SDI ของหลายประเทศทผานมา

น นลวนประสบปญหาเชนเดยวกบประเทศไทย ท งเรอง ขอมลทมความซ าซอน ความรวมมอ ความพรอม

เปนตน

............................................

เอกสารอางอง

Andreas, Donaubauer; Astrid Fichtinger; Matthäus Schilcher; Florian Straub. (2006). Model Driven

Approach for Accessing Distributed Spatial Data Using Web Services - Demonstrated for

Cross-Border GIS Applications. Germany: Munich. Retrieved on Aug 20, 2010 from

http://www.fig.net/pub/fig2006/papers/ts82/ts82_04_donaubauer_etal_0603.pdf

Galdi, David. (n.d). Spatial Data Storage and Topology in The Redesigned Maf/Tiger System. n.p.

Retrieved on Aug 20, 2010 from http://www.census.gov/geo/mtep_obj2/topo_and_data_stor.pdf

Hächler, Thomas. (2003). Online Visualization of Spatial Data: A prototype of an Open Source

Internet Map Server with Backend Spatial Database for the Swiss National Park.

Switzerland: University of Zurich. Retrieved on Aug 20, 2010 from

http://www.carto.net/papers/thomas_haechler/thomas_haechler_open_source_webgis_2003.pdf

Kuba, Petr. (2001). Data Structures for Spatial Data Mining, in FI MU Report Series. Czech

Republic: Masaryk University Brno , Department of Computer Science, Faculty of Informatics.

Retrieved on Aug 20, 2010 from http://www.fi.muni.cz/reports/files/2001/FIMU-RS-2001-

05.pdf

4

http://gisportal.mot.go.th/motfgds/doc/isotc211/Part3ISOTC211.pdf

18

Oort, Pepijn van. (2005). Spatial Data Quality: from Description to Application. Netherlands : NCG,

Nederlandse Commissie voor Geodesie, Netherlands Geodetic Commission, Delft, The

Netherlands. Retrieved on Aug 20, 2010 from

http://www.ncg.knaw.nl/Publicaties/Geodesy/pdf/60Oort.pdf

วระภาส คณรตนสร. (2551). ISO 19134 มาตรฐานระบบใหบรการระบตาแหนงหลายรปแบบสาหรบแสดง

เสนทางและการนารอง : ISO 19134 Multimodal Location Based Services for Routing and

Navigation. กรงเทพ: ภาควชาการจดการปาไม คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

Retrieved on Aug 20, 2010 from https://pindex.ku.ac.th/file_research/mapgeo_weeraphart_51.pdf

คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร มหาวทยาลยมหดล. (2552). เอกสารประกอบการประชมเรอง

การศกษาเพอจดทารางมาตรฐานระบบภมสารสนเทศ ISO/TS 19139 Geographic Information -

Metadata XML schema implementation. นครปฐม: คณะสงแวดลอมและทรพยากรศาสตร

มหาวทยาลยมหดล. Retrieved on Aug 20, 2010 from

http://www.stkc.go.th/stportalDocument/stportal_1248857030.pdf

สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน): สทอภ. Retrieved on Aug 20,

2010 from http://gisportal.mot.go.th/motfgds/doc/isotc211/Part3ISOTC211.pdf

ขอมลจากเวบไซต

http://inspire.jrc.ec.europa.eu/reports/ImplementingRules/DataSpecifications/D2.7_v3.0.pdf มาตรฐาน

ขอมลสเปเทยล

http://www.isotc211.org/Outreach/ISO_TC%20_211_Standards_Guide.pdf

http://www.lenzg.net/mysql/Navigating-The-Spatial-Data-Support.pdf

http://dbis.ucdavis.edu/courses/ECS266-SQ08/01-introduction.pdf