Gjaldtaka að náttúruperlum: Í sátt við land og þjóð?

 Anna Dóra Sæþórsdóttir

 dósent í ferðamálafræði við Háskóla Íslands

Umhverfisþing8. nóvember 2013

Harpa, Reykjavík

Fjöldi erlendra ferðamanna til Íslands

0

100,000

200,000

300,000

400,000

500,000

600,000

700,000

800,000

Umhverfisspjöll eftir ferðalanga

Ummerki hestaferða

Ummerki göngumanna

Utanvegaakstur

Vatnssalerni við Tjarnargíg, 2007

Kamarinn við Laka, 2000

Uppbygging áfangastaða

Dettifoss í Jökulsárgljúfrum

...líka nýrra staða

Hlutfall atvinnugreina í gjaldeyristekjum

1990 20120%

50%

100%

56

27

11

24

1023

23 26Annað

Stóriðja

Ferðaþjónusta

Sjávarútvegur 239 milljarðar króna

(Hagstofa Íslands, 2013)

(Halldór Arinbjarnarson, Ferðamálastofa, 2013)

Vöru- og þjónustuskattar af ferðaþjónustu skilaði13,4 milljörðum króna eða 

7,8% af heildarsköttum á vöru og þjónustuárið 2009

Ferðamenn eiga að borga meiri skatt

Virðisaukaskattur á ferðaþjónustu á Norðurlöndunum

(Halldór Arinbjarnarson, Ferðamálastofa, 2013)

Mögulegar leiðir til tekjuöflunar

• Aðkomu- eða brottfarargjald– leggst á alla farþega (innlenda og erlenda) sem koma til landsins

• Aðgangseyrir að einstökum skoðunarverðum stöðum– leggst á alla (innlenda og erlenda) sem heimsækja ákveðna staði

• Náttúrupassi sem gildir fyrir stærri svæði– leggst á alla (innlenda og erlenda) sem heimsækja ákveðin svæði

Boston Consulting Group, 2013

Skiptir það ferðamenn máli hvað skatturinn er kallaður?

Höfði Mývatnssveit

P

P

Aðgangseyrir að 

einstökum 

skoðunarverðum 

stöðum?

Náttúrupassi = landsbyggðarskattur?

Er Reykjavík náttúrulaus?Náttúrupassi?

Bláa lónið Jarðböðin

– Algeng í Bandaríkjunum og Kanada– Almennt er ekki tekið gjald fyrir heimsóknir í 

þjóðgarða í Evrópu 

– Hvaðan eru flestir þeir ferðamenn sem ferðast um náttúru Íslands?

- Evrópubúar– Hvernig munu þeir taka þessari gjaldtöku? – Mun gjaldtaka hafa áhrif á upplifun eða draga úr 

sérstöðu þess að ferðast um Ísland?

Gjaldtaka í þjóðgarða 

(Ráðgjafastofan Alta, unnið  fyrir Ferðamálastofu, 2013)

Náttúrupassi?

Viðskiptaferðamenn undanþegir skattinumNáttúrupassi?

Áhrif náttúrupassa á ferðalög Íslendinga?

– Munu Íslendingar breyta ferðavenjum sínum?– Munu íslenskar fjölskyldur fara frekar til útlanda í 

sumarleyfi sínu?– Hver yrðu áhrifin á sjálfsmynd Íslendinga og tengsl 

þeirra við eigið land?– Mun gjaldeyrir streyma út úr landi? 

Ferðaþjónusta í sátt við þjóðina?

“Iceland's 319,000 people are ranked the friendliest in the world to foreign visitors”

(MailOnline, 2013)