नेपाल सरकार (कार्य�वि भाजन) विनर्यमा ली, २०६९नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषद ्बाट स्वीकृत मिमतित २०६९/२/५

नेपालको अ�तरिरम संतिवधान, २०६३ को धारा ४३ को उपधारा (२) ले दिदएको अमिधकार प्रयोग गरी नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल सरकारको काय,तिवभाजनका लातिग देहायका तिनयमहरू बनाएको छ । १. सङ् क्षि�प्त नाम र प्रारम्भः (१) यी तिनयमहरूको नाम "नेपाल सरकार (काय,तिवभाजन)

तिनयमावली, २०६९" रहेको छ । (२) यो तिनयमावली तुरु�त प्रारम्भ हुनेछ ।

२. परिरभाषाः तिवषय वा प्रसङ्गले अक9 अर्थ, नलागेमा यस तिनयमावलीमा -(क) "म� ालय" भ�नाले नेपाल सरकारका म� ालय सम्झनुपछ, र सो शब्दले प्रधानम� ी तर्था

मन्त्रि� परिरषदक्ो काया,लयसमेतलाई जनाउँछ ।(ख) "म� ी" भ�नाले प्रधानम� ी, उपप्रधानम� ी र म� ीलाई सम्झनुपछ, र सो शब्दले स्वत�

रूपमा म� ालयको काय,भार सम्हाल्ने राज्यम� ीसमेतलाई जनाउँछ । ३. मन्त्रालर्यः म� ालय अनुसूची - १ मा उल्लेख भएबमोजिजम हुनेछन् । ४. कार्य�सम्पादनः नेपाल सरकारको काय,सम्पादन तिनयम ३ मा उल्लेख भएबमोजिजमका

म� ालयहरूद्वारा हुनेछ ।५. कार्य�वि भाजनः (१) म� ालयबाट सम्पादन हुने काय,को तिवभाजन अनुसूची - २ मा उल्लेख

भएबमोजिजम हुनेछ । (२) उपतिनयम (१) मा जुनसुकै कुरा लेखिखएको भए तापतिन नेपाल सरकार,

मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी कुन ै म� ालयको काममा हेरफेर गन,सक्नेछ ।

(३) प्रधानम� ीले कुनै म� ीलाई एक वा एकभ�दा बढी म� ालयको काय,भार सुम्पन सक्नेछ ।

(४) प्रधानम� ील े कुन ै म� ालयलाई तोतिकएको काममध्य े केही काम आफैँ ल े वा सम्बन्धिSत म� ीको सिसफारिरसमा अक9 कुनै म� ीले हेनU गरी तोक्नसक्नेछ ।

तर, सम्बन्धिSत म� ी नेपालमा नरहेको अवस्थामा तिनजको काम कुनै म� ीले वा आफैले हेनU गरी तोक्न त्यस्तो सिसफारिरस आवश्यक पनU छैन ।

६. मन्त्रीको जिजम्मे ारीः तिनयम ५ बमोजिजम आफूलाई तोतिकएको काम सम्पादन गनU वा गराउने जिजम्मेवारी र काय,सम्पादन भए नभएको तिवषयमा वहन गनU उत्तरदामियत्व सम्बन्धिSत म� ीको हुनेछ ।

७. अनुसूचीमा हेरफेरः नेपाल सरकार, मन्त्रि� परिरषदल् े नेपाल राजप मा सूचना प्रकाशन गरी अनुसूचीमा आवश्यक हेरफेर गन, सक्नेछ ।

-1-

८. खारेजी र बचाउः (१) नेपाल सरकार (काय,-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ खारेज गरिरएको छ ।

(२) नेपाल सरकार (काय,-तिवभाजन) तिनयमावली, २०६४ बमोजिजम भए गरेको काम कारबाही यसै तिनयमावलीबमोजिजम भए गरेको मातिननेछ ।

-2-

अनुसूची - १(तिनयम ३ सँग सम्बन्धिSत)

म� ालयको नाम

1. प्रधानम� ी तर्था मन्त्रि� परिरषदक्ो काया,लय;2. अर्थ, म� ालय;3. उद्योग म� ालय;4. ऊजा, म� ालय;5. कानुन, �याय, संतिवधानसभा तर्था संसदीय मामिमला म� ालय;6. कृतिष तिवकास म� ालय;7. गृह म� ालय;8. परराष्ट्र म� ालय;9. भूमिमसुधार तर्था व्यवस्था म� ालय;10. भौतितक योजना, तिनमा,ण तर्था यातायात व्यवस्था म� ालय;11. मतिहला, बालबासिलका तर्था समाजकल्याण म� ालय;12. युवा तर्था खेलकुद म� ालय;13. रक्षा म� ालय;14. वन तर्था भू-संरक्षण म� ालय;15. वाणिणज्य तर्था आपूर्तितe म� ालय;16. वातावरण, तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध म� ालय;17. शान्त्रि�त तर्था पुनर्तिनeमा,ण म� ालय;18. सिशक्षा म� ालय;19. श्रम तर्था रोजगार म� ालय;20. संस्कृतित, पय,टन तर्था नागरिरक उड्डयन म� ालय; 21. सङ् घीय मामिमला तर्था स्थानीय तिवकास म� ालय; 22. सहकारी तर्था गरिरबी तिनवारण म� ालय;23. सहरी तिवकास म� ालय;24. सामा�य प्रशासन म� ालय;25. सिसeचाइ म� ालय;26. सूचना तर्था सञ्चार म� ालय र27. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्या म� ालय ।

-3-

अनुसूची - २(तिनयम ५ सँग सम्बन्धिSत)

म� ालयको काय,तिवभाजन

१. प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिन्त्रपरिरषदक्ो कार्या�लर्य1. मन्त्रि� परिरषदक्ो काय,;2. नेपाल सरकारको काय,तिवभाजन र म� ालयहरूको गठन, तिवघटन तर्था सङ्गठन संरचना

हेरफेर; 3. नेपाल सरकारको काय,सम्पादन तिनयमावली;4. तिवणिभ�न म� ालयको काय,को रेखदेख, तिनय� ण, तिनरीक्षण, सुपरिरवेक्षण, सम�वय, अनुगमन

तर्था मूल्याङ्कन;5. मन्त्रि� परिरषदक्ा तिनण,यको काया,�वयन तर्था सोको अनुगमन;6. तिवधेयक, अध्यादेश, तिनयम तर्था आदेशको तजु,मा, स्वीकृतित वा जारी;7. नेपाल सरकारको अल्पकालीन तर्था दीघ,कालीन नीतित तर्था रणनीतितको तजु,मा, स्वीकृतित,

काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;8. देशको राजनीतितक, आर्थिर्थeक, सामाजिजक, प्रशासतिनक गतिततिवमिध तर्था शान्त्रि�त सुव्यवस्थाको

अद्यावमिधक जानकारी तर्था अनुगमन;9. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो अमिधवेशन आह्वान र अ�त्य; 10. के�द्रीयस्तरमा व्यवस्थापन सूचना प्रणालीको तिवकास तर्था अनुगमन;11. शासकीय सुधार, सुशासन तर्था सङ्घीय ढाँचाको प्रशासन पुनसtरचना;12. तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीयस्तरमा भएका सन्धिS, सम्झौता वा सहमतित काया,�वयनको अनुगमन;13. प्रधानम� ीको तिनदUशन काया,�वयन;14. मानवअमिधकारको संरक्षण र प्रवद्,धन;15. सुशोभन;16. तिवपद ्व्यवस्थापनको अद्यावमिधक जानकारी र तिनदUशन;17. भ्रष्टाचारतिवरुदध्को नीतित, योजना तर्था त्यसको काया,�वयन;18. प्रधानम� ी दैवीप्रकोप/सहायता कोष सञ्चालन;19. प्रधानम� ीको आ�तरिरक तर्था बाह्य जनसम्पक, र सञ्चार;20. प्रचसिलत कानुनबमोजिजम प्रमाणीकरण गनु,पनU सिलखत;21. के्ष ीय प्रशासन;22. लगानी बोड,;23. नयाँ नेपाल तिनमा,ण कोष;24. अदालतको फैसला काया,�वयनको अनुगमन;25. राष्ट्रपतित र उपराष्ट्रपतितको काया,लय;26. संवैधातिनक परिरषद;्27. अख्तिख्तयार दुरुपयोग अनुसSान आयोग;28. लोकसेवा आयोग;

-4-

29. राखिष्ट्रय मानवअमिधकार आयोग;30. राखिष्ट्रय योजना आयोग; 31. राखिष्ट्रय सतक, ता के�द्र;32. साव,जतिनक खरिरद अनुगमन काया,लय;33. नेपाल ट्रष्टको काया,लय;34. गरिरबी तिनवारण कोष;35. प्रधानम� ी र मन्त्रि� परिरषदस्म्बSी अ�य काय,हरू ।

२. अथ� मन्त्रालर्य1. आर्थिर्थeक तर्था राजस्व नीतित, आर्थिर्थeक प्रशासन र तिनय� णसम्बSी योजना तर्था काय,क्रमको

तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आर्थिर्थeक तिवश्लेषण;3. आर्थिर्थeक साधनको बाँडफाँड; 4. मुद्रा, मौदिद्रक नीतित तिनधा,रण र काया,�वयन;5. नेपाल राष्ट्र बैङ्क, बैंतिकङ्ग (नेपाल औद्योतिगक तिवकास तिनगमसमेत), तिवत्तीय संस्था तर्था

तिबमा;6. आय र व्ययको तिववरण (बजेट) ;7. राजस्व नीतित र योजना;8. राजस्व प्रशासन तर्था राजस्व सङ्कलन;9. राजस्व अनुसSान;10. सामा�य मूल्य नीतित;11. सामाजिजक तर्था आर्थिर्थeक तिवकासको लातिग अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, र सम�वय;12. आर्थिर्थeक, बैंतिकङ्ग तर्था मुद्रातिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, तर्था सम�वय;13. वैदेसिशक ऋण, अनुदान तर्था अ�य तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सहायता; 14. तिवदेशी मुद्रा तिवतिनमय तर्था तिनय� ण;15. साव,जतिनक ऋण तर्था तिनय� ण;16. तलब, भत्ता, दैतिनक तर्था भ्रमण भत्ता, तिनवृत्तभरण, उपदानलगायत आर्थिर्थeक दामियत्व र

सेवासुतिवधासम्बSी तिवषय; 17. सरकारी स्वामिमत्वमा रहेका संस्थानको तिनयमन, तिनय� ण, सम�वय र तिनदUशन तर्था तलब,

भत्ता, बोनस, लगानी र लाभांशसम्बSी नीतित तिनधा,रण;18. तिवश्व बैङ्क, अ�तरा,खिष्ट्रय मुद्रा कोष, एसिसयाली तिवकास बैङ्क, अ�तरा,खिष्ट्रय तिवकास संस्था

तर्था अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय तिवत्तीय संस्था;19. सरकारी कोषको व्यवस्थापन, सञ्चालन तर्था प्रशासन;20. लेखा तिनय� ण तर्था व्यवस्थापन;21. साव,जतिनक प्रतितष्ठानको तिनजीकरण, अनुगमन र तिनयमन;22. साव,जतिनक संस्थानको प्रशासन, नीतित तिनमा,ण र सम�वय;23. राजस्व र आर्थिर्थeक प्रशासन तासिलम;

-5-

24. पँूजीबजार;25. साव,जतिनक लगानी;26. महालेखापरीक्षकको काया,लय;27. कम,चारी सञ्चय कोष;28. नागरिरक लगानी कोष;29. साव,जतिनक संस्थान तिनदUशन बोड,;30. सम्पणित्त शुदध्ीकरण;31. युवा स्वरोजगारसम्बSी;32. अवकाश कोष;33. नेपाल लेखापरीक्षण सेवाको सञ्चालन ।

३. उद्योग मन्त्रालर्य1. उद्योग र औद्योतिगक तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खानी तर्था खतिनज पदार्थ, अ�वेषणसम्बSी नीतित, योजना, काया,�वयन तर्था तिनयमन;3. खानी तर्था खतिनज तिवकासतिवषयक अध्ययन, अ�वेषण तर्था सवUक्षण;4. औद्योतिगक तिवकास;5. औद्योतिगक क्षे , औद्योतिगक सङ्घ-संस्था तर्था औद्योतिगक तिनयोग;6. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय औद्योतिगक तिवकास सङ्गठन तर्था अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय औद्योतिगक सङ्गठन;7. वैदेसिशक लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक);8. औद्योतिगक लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक);9. घरेलु तर्था ग्रामीण सीप र उद्योगको संरक्षण तर्था प्रवद्,धन;10. गुणस्तर र नापतौल तिनधा,रण तर्था प्रवद्,धन;11. उद्योगसम्बSी साव,जतिनक प्रतितष्ठान;12. उत्पादकत्व वृदम्िधतिवषयक नीतित तर्था काय,क्रम;13. औद्योतिगक प्रतिवमिध तिवकास र प्रतिवमिध हस्ता�तरण;14. औद्योतिगक जनशसिक्तको तिवकास र तासिलम, अ�वेषण तर्था सवUक्षण;15. औद्योतिगक व्यवसाय प्रवद्,धन र संरक्षण;16. कम्पनीको प्रशासन तर्था अनुगमन;17. औद्योतिगक सम्पणित्त प्रशासन;18. कम्पनी तर्था सङ्गदिठत संस्थाको दामासाहीसम्बSी काय,;19. तिवशेष आर्थिर्थeक क्षे को स्थापना र व्यवस्थापन;20. औद्योतिगक प्रयोजनका लातिग गरिरने आयातको तिनयमन तर्था सहजीकरण;21. लगानी संरक्षण र प्रवद्,धनसम्बSी तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय सन्धिS सम्झौता;22. रुग्ण उद्योगको उत्थान र तिवकास;23. औद्योतिगक तर्था व्यवसामियक सीप तिवकास तासिलम;

-6-

24. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,तका माइतिनङ इख्ति�जतिनयरिरङ, केमिमकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेटालर्जिजeकल इख्ति�जतिनयरिरङ, मेट्रोलजी, जिजयोलजी र केमि�ष्ट्री समूहको सञ्चालन ।

४. ऊजा� मन्त्रालर्य1. ऊजा, उत्पादन, व्यवस्थापन, उपयोग, सुरक्षा, प्रवद्,धन र तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था

काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. ऊजा,को उपयोगसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण तर्था काया,�वयन;3. ऊजा,सम्बSी बहुउददे्श्यीय योजनाको सम�वय, तिनमा,ण, सञ्चालन तर्था प्रवद्,धन;4. ऊजा,सम्बSी जनशसिक्तको तिवकास;5. नवीकरणीय ऊजा,को तिवकास;6. ऊजा, तिवकास तर्था तिवद्युत् तिवकाससम्बSी अध्ययन, अनुसSान, आयोजनाको सम्भाव्यता

अध्ययन, तिनमा,ण, सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;7. ऊजा,सम्बSी कम्पनी तर्था संस्थाको सम�वय र प्रशासन;8. ऊजा, तिवकासमा तिनजी क्षे को लगानी प्रवद्,धन (लगानी बोड,को काय,क्षे बाहेक) ;9. ऊजा,को उपयोगसम्बSी राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, ;10. ऊजा,को उपयोगसम्बSी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय संय� को संयोजन, वाता, तर्था सन्धिS

सम्झौता;11. जलस्रोतसम्बSी तिद्वपक्षीय वाता,, बहुपक्षीय सन्धिS सम्झौता;12. तिवद्युत् को तिनयमन, रोयल्टी तर्था महसुलदरको तिनधा,रण र काया,�वयन;13. नेपाल तिवदु्यत् प्रामिधकरण तर्था ऊजा, क्षे सँग सम्बन्धिSत तिनकायसँग सम�वय;14. अ�य म� ालयको काय,क्षे मा नपरेको जल तर्था त्यसको उपयोग र ऊजा,सम्बSी काय,;15. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूह, उपसमूहको सञ्चालन-

(क) इलेख्तिक्ट्रकल इख्ति�जतिनयरिरङ समूह;(ख) मेकातिनकल इख्ति�जतिनयरिरङ समूह;(ग) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको हाइड्रोपावर उपसमूह ।

५. कानुन, न्र्यार्य, संवि धानसभा तथा संसदीर्य मामिमला मन्त्रालर्य

1. ऐन, अध्यादेश, तिनयम र आदेशको तजु,मा;2. नेपाल कानुन, अ�तरा,खिष्ट्रय कानुन, �यायप्रणाली र �यायप्रशासनको अनुसSान, पुनरावलोकन

र सुधार;3. नेपाल राजप मा प्रकाशन हुने सूचनाको सम्पादन;4. कानुनी राय तर्था परामश,;5. अ�तरा,खिष्ट्रय करार तर्था अ�य सिलखतको मस्यौदा र सोसम्बSी परामश,;6. सरकारी मुदद्ा तिफता,, मिमलाप र नेपाल सरकारलाई सरोकार पनU मुदद्ाको प्रतितरक्षा;7. देहायका तिवषयमा प्रदान गरिरने कानुनी राय -

-7-

(क) तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय सन्धिS, सम्झौताको अनुमोदन, हस्ताक्षर, सन्धिम्मलन, स्वीकृतित वा समर्थ,न;

(ख) अ�तरा,खिष्ट्रय र अ�तरसरकारी संस्थाको सदस्यता प्रान्त्रि�त;(ग) अ�तरा,खिष्ट्रय कानुनी दामियत्व;(घ) अ�तरा,खिष्ट्रय सम्मेलन र वाता,मा अ�तरा,खिष्ट्रय कानुनको तिवषयमा अपनाउनुपनU दृखिष्टकोण ।

8. नोटरी पख्तिब्लक तर्था नोटरी पख्तिब्लक परिरषद;्9. अ�तरा,खिष्ट्रय कानुनी तिववाद;10. अ�तरा,खिष्ट्रय कानुनसम्बSी संस्था र सम्मेलन;11. नेपाल सरकारलाई आवश्यक पनU कानुन तर्था कानुनी सिलखत र सन्धिSको अनुवाद;12. नेपाल पक्ष भएका सन्धिSको के�द्रीय अणिभलेखीकरण;13. कानुनको एकीकरण तर्था संतिहताकरण;14. सन्धिS तर्था सम्झौताको प्रकाशन;15. सव9च्च अदालत र अ�तग,तका अदालतसम्बSी काम, �याय प्रशासन, मुदद्ा र अदालती लगत

तर्था सरकारी मुदद्ाको अणिभलेख;16. तिवशेष अदालत, प्रशासकीय अदालत, श्रम अदालत र यस्त ै प्रकृतितका अ�य अदालत तर्था

�यायाधीकरण;17. तिनःशुल्क कानुनी सहायता;18. कानुन तिकताबको व्यवस्था तर्था प्रकाशन;19. तिववाद समाधानका वैकख्तिल्पक उपाय;20. कानुन तर्था �यायसँगसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ, संस्थासँग सम्पक, , सहयोग र

सम�वय;21. व्यवस्थातिपका-संसद ्तर्था संतिवधानसभासम्बSी नीतित, योजना र काय,क्रमको तजु,मा तर्था

काया,�वयन;22. व्यवस्थातिपका-संसद,् संतिवधानसभा, व्यवस्थातिपका-संसद ्ससिचवालय तर्था सोसम्बSी सेवाका

कम,चारीको सेवा सञ्चालन;23. व्यवस्थातिपका-संसदक्ो वैदेसिशक सम्पक, र सम�वय;24. अ�तर-व्यवस्थातिपका सङ्घ (आई.पी.यू.);25. सरकारी तर्था गैरसरकारी तिवधेयक;26. सरकारी आश्वासन तर्था सङ्कल्पको काया,�वयन;27. संतिवधानसभा अदालत;28. महा�यायामिधवक्ताको काया,लय;29. �याय परिरषद;्30. �याय सेवा आयोग;31. राजस्व �यायाधीकरण;32. �यामियक जाँचबुझ आयोग;33. नेपाल कानुन आयोग;34. नेपाल कानुन व्यवसायी परिरषद;्35. राखिष्ट्रय �यामियक प्रतितष्ठान;

-8-

36. नेपाल �याय सेवाको सञ्चालन ।

६. कृविष वि कास मन्त्रालर्य1. कृतिषसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. खाद्या�न, नगदे बाली, औद्योतिगक बाली (सजिजवन तर्था रबर �ला�टसमेत), तरकारी र फलफूल

खेतीको तिवकास तर्था प्रवद्,धन;3. कृतिष रसायन तर्था माटोसम्बSी अनुसSान र प्रतिवमिध तिवस्तार;4. कृतिष इख्ति�जतिनयरिरङ र उ�नत कृतिष औजारको अनुसSान, तिवकास तर्था तिवस्तार;5. बाली संरक्षण, अनुसSान तर्था सवUक्षण;6. कृतिष प्रचार प्रसार तर्था युवा कृषक काय,क्रम;7. कृतिष नस,री तर्था बीउ तिबजनको तिवकास;8. पशुपक्षी पालन तर्था यसको तिवकास, व्यवस्थापन, नश्लसुधार, दाना र चरनको अनुसSान

तर्था तिवकास;9. पशुसिचतिकत्सा, औषमिध उत्पादन तर्था तिनयमन;10. दुग्ध र दुग्धपदार्थ,बाट बनेक�ा वस्तुहरूको अनुसSान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध,न;11. मत्स्यपालन र जलचरसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, तिवकास तर्था बजार प्रवर्द्ध,न; 12. माहुरी पालन तर्था रेशम खेती;13. कृतिषके्ष को व्यवसायीकरण, औद्योतिगकीकरण र कृतिषज�य वस्तुको बजार व्यवस्थापन तर्था

तिवस्तार;14. प्राङ्गारिरक, जैतिवक तर्था रासायतिनक मल;15. खाद्य गुणस्तर तिनधा,रण, अनुसSान, तिनय� ण तर्था तिवस्तार;16. खाद्य, पशु तर्था �ला�ट क्वारे�टाइन;17. कृतिष के्ष को तिबउ, तिबजन, तिवरुवा, पशुप�छी, माछा आदिदको जात, नश्लको गुणस्तर तिनधा,रण,

प्रमाणीकरण तर्था तिनयमन;18. कृतिष क्षे सँग सम्बन्धिSत तिवषयमा अध्ययन, अनुसSान तर्था सवUक्षण; 19. खाद्य सुरक्षा;20. कृतिष सूचना प्रणाली;21. कृतिष वातावरण तर्था तिवषादि� व्यवस्थापन;22. प्राङ्गारिरक खेती तर्था प्राङ्गारिरक प्रमाणीकरण;23. मासु तर्था मासुज�य पदार्थ, र पशु छाला तर्था अ�य पदार्थ,को तिवकास;24. कृतिषसम्बSी जैतिवक तिवतिवधता र जैतिवक प्रतिवमिध (Bio-technology) को तिवकास तर्था

तिवस्तार;25. फसल तर्था पशु तिबमा;26. कृतिष वस्तु, सेवा र प्रतिवमिधको सम्बदध्ता, स्तरीयकरण तर्था प्रमाणीकरण;27. कृतिष तर्था पशुसेवासम्बSी प्रयोगशालाको सम्बदध्तासम्बSी तिवषय;28. खाद्या�नबाली र अत्यावश्यक वस्तुहरूको उत्पादन तर्था बजार व्यवस्थापन;

-9-

29. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय खाद्य तर्था कृतिष सङ्गठन, तिवश्व पशु स्वास्थ्य सङ्गठन, कृतिष तिवकासका लातिग अ�तरा,खिष्ट्रय कोष तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय कृतिष संस्था;

30. कृतिष फाम, तर्था कृतिष के�द्र;31. कृतिषसम्बSी संस्थान, समिमतित तर्था कम्पनी;32. नेपाल कृतिष सेवाको सञ्चालन ।

७. गृह मन्त्रालर्य1. आ�तरिरक सुरक्षासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. शान्त्रि�त, सुव्यवस्था तर्था कानुन र व्यवस्था;3. हातहतितयार र खरखजानाको इजाजत र तिनय� ण;4. तिवस्फोटक पदार्थ, तिनय� ण;5. तिवदेशी नागरिरकको तिनयमन तर्था तिनय� ण;6. सवारी तिनय� ण तर्था उपत्यकामा रहेका सरकारी सवारी साधनको व्यवस्थापन;7. गैरसरकारी सङ्घ, संस्था प्रशासन;8. के्ष ीय तर्था स्थानीय प्रशासन;9. नागरिरकता;10. जनमत सङ्ग्रह;11. आप्रवासन तर्था प्रवासन;12. तीर्थ,स्थान र तीर्थ,या ी;13. कल्याण धन र बेवारिरसी धन;14. सिचट्ठा, जुवा आदिदको तिनय� ण;15. साव,जतिनक स्थानमा अवाञ्छनीय व्यवहारको रोकर्थाम, मादक पदार्थ,, साव,जतिनक अपराध

आदिदको तिनय� ण;16. तिवपद ्व्यवस्थापन;17. साव,जतिनक तिबदाको घोषणा, उद� र साव,जतिनक उत्सव आदिद;18. साव,जतिनक च�दा सङ्कलनको तिनयमन र तिनय� ण; 19. अध्यागमन;20. सजायको माफी, मिमनाहा तर्था परिरवत,न;21. तिवभूषणसम्बSी काय,;22. शरणार्थ� मामिमला;23. अञ्चल र जिजल्लाको सदरमुकाम तर्था स�ीमाना;24. राखिष्ट्रय परिरचयप ;25. लागू औषध तिनय� ण र प्रशासन;26. अ�तरा,खिष्ट्रय सीमा, सीमास्तम्भको सुरक्षा र सीमा प्रशासन;27. गृह प्रशासन (कारागार, शान्त्रि�तसुव्यवस्था, लागू औषध, प्रकोप व्यवस्थापन, सुपुद,गीलगायत)

तिवषयक राखिष्ट्रय र अ�तरा,खिष्ट्रय सम�वय र सम्पक, ;

-10-

28. सङ्गदिठत अपराध तिनय� ण;29. बारुदी सुरुङ्गको तिनवारण;30. धार्मिमeक तिवषय;31. सुपुद,गी;32. कारागार व्यवस्थापन;33. प्रहरी कल्याण;34. तिनवा,चन आयोग,35. नेपाल प्रहरी;36. सशस् प्रहरी बल;37. राखिष्ट्रय अनुसSान तिवभाग;38. प्रहरी तिकतावखाना;39. अ�य म� ालयको काय,तिवभाजनमा नपरेका तिवषय ।

८. परराष्ट्र मन्त्रालर्य1. नेपालको परराष्ट्र नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. तिवदेशी राष्ट्रहरूसँगको सम्बS;3. तिवदेशमा नेपालको प्रतिततिनमिधत्व;4. तिवदेशमा नेपालसम्बSी प्रचार प्रसार;5. राहदानी तर्था तिवदेशमा दिदइने णिभसा;6. अतितसिर्थ सत्कार;7. सिशष्टाचार (प्रोटोकल);8. नेपाल तर्था अ�य देशका नागरिरकको आ-आफ्नो सरकारबाट व्यसिक्तमासिर्थको दाबा;9. कूटनीतितक संरक्षण तर्था उ�मुसिक्त;10. तिवदेशमा रहेका नेपाली नागरिरकको अणिभलेख तर्था तितनीहरूको हक, तिहत र संरक्षण;11. गैरआवासीय नेपाली; 12. आर्थिर्थeक कूटनीतित;13. अ�तरा,खिष्ट्रय तहमा जनस्तरीय तर्था गैरसरकारी संस्थाको तिवकास र प्रवद्,धन;14. वाणिणज्यदूतसम्बSी अभ्यास (क�सुलर प्राख्तिक्टस);15. संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, के्ष ीय सहयोगका लातिग दणिक्षण एसिसयाली सङ्गठन तर्था अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय

वा क्षे ीय संस्था;16. नेपालख्तिस्थत तिवदेशी तिनयोग;17. कूटनीतितक तहमा हुन े वाता, र सम्झौतासम्बSी तिवषय (अ�य म� ालयलाई तोतिकएको

तिवषयबाहेक) ;18. नेपाल परराष्ट्र सेवाको सञ्चालन ।

९. भमूिमसुधार तथा व्य स्था मन्त्रालर्य-11-

1. भूमिमसुधार तर्था व्यवस्थासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. मालपोत र रजिजष्टे्रसन;3. जग्गा दता,, मूल्याङ्कन, जग्गा प्रशासन र राजस्व सङ्कलन;4. सरकारी जग्गा र साव,जतिनक जग्गाको अणिभलेख व्यवस्थापन तर्था संरक्षण;5. भूमिमसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्मेलन;6. अ�तरा,खिष्ट्रय सीमा र सीमास्तम्भको तिनमा,ण, पुन�ःस्थापना तर्था मम,तसम्भार;7. जग्गा नापजाँचसम्बSी प्रशासन;8. अतिनवाय, बचत योजना, ऋण तिवतरण तर्था असुली;9. जिजयोडेदिटकल नापी, टोपोग्रातिफक नक्सा तयारी र हवाई सवUक्षणलगायत नाप नक्सासम्बSी

काय,;10. गुठी संस्थान र साव,जतिनक गुठीअ�तग,तको जग्गा व्यवस्थापन;11. सुकुम्बासी समस्या;12. मुक्त कमैया, कम्लहरी र हसिलया व्यवस्थापन;13. भू-उपयोगसम्बSी नीतित तर्था व्यवस्थापन;14. भौगोसिलक सूचना पूवा,धार;15. भू-सूचना तर्था अणिभलेख;16. सरकारी तर्था पत� जग्गा अणिभलेख, संरक्षण;17. अ�य म� ालयको काय,तिवभाजनमा नपरेका भूमिमसम्बSी तिवषय;18. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाको सभU समूहको सञ्चालन ।

१०. भौवितक र्योजना, विनमा�ण तथा र्यातार्यात व्य स्था मन्त्रालर्य

1. भौतितक पूवा,धारको तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. यातायात (हवाई यातायातबाहेक) तर्था परिरवहन व्यवस्थापन र सञ्चालनसम्बSी नीतित, योजना तजु,मा, काय,क्रम काया,�वयन, अनुगमन, तिनयमन र मूल्याङ्कन;

3. स्थलमाग,, जलमाग,, रेलमाग,, सव-वे, फ्लाइओभर र रज्जुमाग,को तिनमा,ण तर्था तिवकाससम्बSी नीतित र योजनाको तिनयमन, स्वीकृतित तर्था काया,�वयन;

4. रणनीतितक सडक (गोरेटो/घोडेटो बाटो र स्थानीय सडकबाहेक) तर्था पुल (झोलुङ्ग े पुल र स्थानीय पुलबाहेक) को तिनमा,ण, मम,त, सम्भार तर्था संरक्षण;

5. स्थलमाग, तर्था रज्जुमाग,को तिनमा,णसँग सम्बन्धिSत अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, ;6. यातायात (हवाई यातायातबाहेक) तर्था परिरवहन व्यवस्थापन र सञ्चालनसँग सम्बन्धिSत

संस्थान, कम्पनी तर्था सङ्गठन; 7. यातायात (हवाई यातायातबाहेक) सेवा तिनयमन, व्यवस्थापन र सञ्चालनसँग सम्बन्धिSत

अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था तर्था तिनकायसँग सम्पक, सम्बSी काय,;8. यातायातसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, तथ्याङ्क सङ्कलन तर्था तिवश्लेषण;

-12-

9. सडक बोड,लगायत सडक, रेल तर्था यातायात व्यवस्थासम्बSी अ�य तिनकाय;10. इख्ति�जतिनयरिरङ परिरषद ्तर्था इख्ति�जतिनयरिरङ परामश, सेवा (क�सल्टे�सी) र सोसम्बSी संस्था;11. रेलमाग,, मेट्रो तिनमा,ण सञ्चालन र सम्भार;12. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको हाइवे र रेल उपसमूहको सञ्चालन

।

११. मविहला, बालबालिलका तथा समाजकल्र्याण मन्त्रालर्य1. मतिहला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,

काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. मतिहला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बSी अध्ययन, अनुसSान तर्था सवUक्षण; 3. मतिहला, बालबासिलका, समाजकल्याणसम्बSी राखिष्ट्रय, अ�तरा,खिष्ट्रय तर्था क्षे ीय सङ्घ-

संस्थासँग सम्पक, र सम�वय;4. अनार्थ बालबासिलका, असहाय, मतिहला, वृदध्, वृदध्ा, अपाङ्ग र अशक्तको संरक्षण;5. मतिहलाकल्याण तर्था सीप तिवकास;6. बालबासिलकाको कल्याण;7. जेष्ठ नागरिरकको सुरक्षा र कल्याण;8. राखिष्ट्रय, अ�तरा,खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थाको सम�वय तर्था परिरचालन;9. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ-संस्थाद्वारा काया,�वयन गरिरएका मतिहला, बालबासिलका तर्था

समाजकल्याणसम्बSी काय,क्रमको अनुगमन;10. धम,पु र धम,पु ी;11. लैंतिगक हिहeसासम्बSी तिवषय;12. राखिष्ट्रय मतिहला आयोग;13. समाजकल्याण परिरषद;्14. समाजकल्याण के�द्र;15. वृदध्ाश्रम;16. बाल मजि�दर ।

१२. रु्य ा तथा खेलकुद मन्त्रालर्य1. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. युवा परिरचालन तर्था राखिष्ट्रय युवा तिवकास;3. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी तिवषयको अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण;4. युवालयको सञ्चालन र युवालयसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्पक, र सम�वय;5. युवा जनशसिक्तको प्रसिशक्षण र तासिलम;6. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सम्बS तर्था प्रतिततिनमिधत्व;7. खेलकुदसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय काय,क्रम;

-13-

8. युवा जागरण तर्था तिवकाससम्बSी काय,क्रम;9. युवा तर्था खेलकुदसम्बSी तिवषयमा सरकारी र गैरसरकारी सङ्घ-संस्थाको परिरचालन तर्था

क्षमता तिवकास;10. राखिष्ट्रय खेलकुद परिरषद ्तर्था खेलकुदसम्बSी अ�य राखिष्ट्रय, के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;11. नेपाल स्काउट ।

१३. र�ा मन्त्रालर्य1. राखिष्ट्रय सुरक्षासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. नेपाली सेनाको गठन, परिरचालन, व्यवस्थापन, तिनय� ण, लोकता� �ीकरण र पुनसtरचना;3. सैतिनक अमिधकृत तर्था जवानको अनुशासन र सेवा शत,;4. सैतिनक तासिलम;5. सेनाको सुतिवधा;6. सैतिनक हातहतितयार तर्था सामग्रीको खरीद र उत्पादन;7. सैतिनक कारबाही र सेनाको गतिततिवमिध;8. सैतिनक तिनमा,णशाला;9. सैतिनक प्रतितष्ठापन (इ�स्टलेसन) र सञ्चार तर्था यातायात;10. सैतिनक भण्डार;11. सैतिनक ब्यारेक तर्था काया,लयको व्यवस्था;12. तिवकास काय, र तिवपद ्उदध्ार काय,मा सहयोग;13. राखिष्ट्रय सेवा दलको सङ्गठन, तासिलम र प्रशासन;14. सैतिनककल्याण;15. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष र महत्त्वपूण, राखिष्ट्रय सम्पदा तर्था स्मारकको सुरक्षा;16. नेपाली सैतिनक तिवमान सेवा;17. सैतिनक कल्याणकारी योजना;18. राखिष्ट्रय सुरक्षा परिरषद ्र सुरक्षा क्षे सुधार;19. सिसलखाना;20. सैतिनक गु�तचर तिवभाग;21. सैतिनक अस्पताल ।

१४. न तथा भू-संर�ण मन्त्रालर्य1. वन तर्था भू-संरक्षणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;2. राखिष्ट्रय वन के्ष , सरकारी वन, सरकारद्वारा व्यवख्तिस्थत वन, धार्मिमeक वन, सामुदामियक वन,

साझेदारी वन, कबुसिलयती वन, चक्ला बन तर्था तिनजी वन आदिद;3. सरकारी तर्था गैरसरकारी वनक्षे को सवUक्षण, नाप नक्सा र सीमा तिनधा,रण;

-14-

4. वन जङ्गलको संरक्षण, उपयोग, संवद्,धन र व्यवस्थापन;5. वन पैदावार (काठ दाउरा, व�यज�तु, जडीबुटी, गैरकाष्ठ पदार्थ,, वन क्षे को पानी, माटो,

ढुङ्गा तिगट्टी, बालुवा आदिद) को संरक्षण र व्यवस्थापन; 6. वनज�य उद्योग र कच्चापदार्थ,को प्रबS;7. वनसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, प्रचारप्रसार, तासिलम, क्षमता अणिभवृदम्िध आदिद; 8. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता तर्था प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण, सदुपयोग र

लाभको बाँडफाँड;9. राखिष्ट्रय तिनकुञ्ज, व�यज�तु आरक्ष, सिसकार आरक्ष, संरक्षण के्ष , मध्यवत� क्षे , सिसमसार र

चरन क्षे सँग सम्बन्धिSत तिवषय;10. हात्तीसार तर्था सिचतिडयाखानाको व्यवस्थापन;11. भू-तर्था जलाधार क्षे , बृहत ् जलाधार क्षे तर्था तालतलैयाको संरक्षण, संवद्,धन, तिवकास,

सम�वय र व्यवस्थापन;12. प्राकृतितक वातावरणको संरक्षण र स�तुलन;13. वनस्पतित र जडीबुटीसम्बSी नीतित तर्था अध्ययन, अनुसSान, प्रचारप्रसार, सवUक्षण,

सङ्कलन, प्रवद्,धन, प्रशोधन, उत्पादन, उपयोग तर्था व्यवसायीकरण;14. वनस्पतित उद्यान तर्था जडीबुटी उद्योग; 15. वनस्पतित, व�यज�तु र जैतिवक तिवतिवधता सङ्ग्रहालय;16. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जैतिवक तिवतिवधता, वन क्षे सँग सम्बन्धिSत जलवाय ु परिरवत,न,

जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बSी प्रदश,नी तर्था प्रचार प्रसार;17. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण, जैतिवक तिवतिवधता र भू-संरक्षणसम्बSी

अ�तरा,खिष्ट्रय सन्धिS सम्झौताको काया,�वयन;18. वन, वनस्पतित, व�यज�तु, जलाधार संरक्षण र भू-संरक्षणसम्बSी तिवषयमा राखिष्ट्रय तर्था

अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँग सम�वय र सम्पक, ;19. प्रकृतित संरक्षण;20. सरकारी, साव,जतिनक र तिनजी के्ष मा वृक्ष�ारोपण, वन तिवकास तर्था व्यवस्थापन;21. नेपाल वन सेवाको सञ्चालन ।

१५. ाक्षिणज्र्य तथा आपूर्तितL मन्त्रालर्य1. वाणिणज्य, व्यापार तर्था आपूर्तितeसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. आ�तरिरक तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय व्यापारतिवषयक अध्ययन, अनुसSान र सवUक्षण;3. तिनकासी तर्था पैठारीसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;4. अत्यावश्यक वस्तुको आपूर्तितe तर्था तिनयमन;5. तिनकासी प्रवद्,धन;6. सरकारी तर्था साव,जतिनक व्यापारको सञ्चालन;

-15-

7. वाणिणज्य तर्था आपूर्तितeसम्बSी साव,जतिनक संस्थान, समिमतित, प्रतितष्ठान, कम्पनी आदिदको सञ्चालन;

8. वाणिणज्य, व्यापार र पारवहनसम्बSी अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, ;9. तिवश्व व्यापार सङ्गठनलगायत बहुपक्षीय व्यापारसँग सम्बन्धिSत अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको

सम्पक, , सम�वय, वाता,, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया,�वयन र अनुगमन;10. साफ्टा, तिवमस्टेकलगायतका क्षे ीय व्यापार सम्झौतासँग सम्बन्धिSत संस्थासँगको सम्पक, ,

सम�वय, वाता,, सम्झौता तर्था प्रतितबदध्ताको काया,�वयन र अनुगमन;11. तिद्वपक्षीय तर्था बहुपक्षीय व्यापारसम्बSी सन्धिS सम्झौता;12. पारवहन, गोदाम तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय परिरवहन व्यवस्था;13. वस्तुको बहुतिवमिधक (Multimode) ढुवानी;14. खाद्य तर्था अ�य उपभोग्य र अत्यावश्यक वस्तुसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,

काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;15. पेट्रोसिलयम पदार्थ,को पैठारी, प्रशोधन, भण्डारण, आपूर्तितe र तिनयमन;16. उपभोक्ताको हक, तिहत र अमिधकारको संरक्षण;17. सिसख्तिण्डकेट र काटUसिलङ्गको तिनय� ण;18. आ�तरिरक बजार व्यवस्थापन तर्था प्रतितस्पधा, प्रवद्,धन;19. अ�तरा,खिष्ट्रय व्यापार कूटनीतितको सञ्चालन र प्रवद्,धन;20. व्यापार के्ष सँग सम्बन्धिSत सुख्खा ब�दरगाह, क�टेनर फे्रटस्टेशन, गोदाम तिनमा,णलगायतका

पूवा,धारको स्थापना र व्यवस्थापन ।

१६. ाता रण, वि ज्ञान तथा प्रवि लिध मन्त्रालर्य1. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी अध्ययन तर्था अनुसSान र सवUक्षण; 3. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक, र सम�वय;4. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ संस्थाद्वारा काया,�वयन गरिरएका वातावरण, तिवज्ञान र

प्रतिवमिधसम्बSी काय,क्रमको मूल्याङ्कन तर्था समीक्षा;5. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधसम्बSी जनशसिक्तको तिवकास र उपयोग;6. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तारका काय,क्रम; 7. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधको क्षे मा भएका प्रगतितको अ�वेषण तर्था अनुसSान;8. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिध सम्बदध् तिवश्वतिवद्यालयसँग सम्पक, तर्था सम�वय;9. तिवज्ञान र प्रतिवमिधसँग सम्बन्धिSत सामग्रीको उत्पादन, आपूर्तितe तर्था व्यवस्थापन;10. अत्याधुतिनक प्रतिवमिधतिवषयक तथ्याङ्क सङ्कलन, प्रशोधन र सवUक्षण;11. वातावरण, तिवज्ञान र प्रतिवमिधतिवषयक तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता तर्था समझदारीप ;12. जल तर्था मौसम तिवज्ञानतिवषयक अध्ययन, अनुसSान र भतिवष्यवाणी;13. सूचना प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;

-16-

14. पारमाणतिवक (Nuclear) प्रतिवमिधको उपयोग तर्था प्रवद्,धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;

15. रासायतिनक पदार्थ,को उपयोग तर्था प्रवद्,धन र त्यसको अनुगमन, तिनय� ण र तिनयमन;16. जैतिवक प्रतिवमिधको अध्ययन, अनुसSान, प्रवद्,धन तिवकास, उपयोग र तिनयमन;17. अ�तरिरक्ष तिवज्ञानसम्बSी अध्ययन तर्था अनुसSान;18. जलवायु परिरवत,न;19. प्रदूषण तिनय� ण, वातावरण संरक्षण र स�तुलन;20. सूचना प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;21. नेपाल तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध प्रज्ञा प्रतितष्ठान;22. तिवज्ञान तर्था प्रतिवमिध परिरषद;् 23. राखिष्ट्रय तिवमिध तिवज्ञान प्रयोगशाला;24. �लानेटोरिरयम, वेधशाला र तिवज्ञान सङ्ग्रहालय;25. वैकख्तिल्पक ऊजा, प्रवद्,धन के�द्र ।

१७. शान्त्रिन्त तथा पुनर्तिनLमा�ण मन्त्रालर्य1. शान्त्रि�त स्थापना, द्व�द्व व्यवस्थापन तर्था तिवकास र द्व�द्वबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको

पुनर्तिनeमा,णका लातिग तत्कालीन र दीघ,कालीन नीतित, रणनीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. द्व�द्वपीतिडत के्ष को सामाजिजक तर्था आर्थिर्थeक तिवकासको नीतित, रणनीतित र काय,क्रम;3. तिवस्तृत शान्त्रि�त सम्झौतालगायतका अ�य सम्झौता, सहमतित र तिनण,यको काया,�वयन, अनुगमन

तर्था मूल्याङ्कन;4. दिदगो शान्त्रि�त कायम गन, आवश्यक संस्थागत, प्रतिक्रयागत तर्था प्रातिवमिधक तिवषय;5. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्व व्यवस्थापनसम्बSी अध्ययन, तिवश्लेषण तर्था अनुभवको आदान-

प्रदान;6. द्व�द्वबाट पीतिडत तर्था तिवस्थातिपत व्यसिक्तको राहत, आर्थिर्थeक सहायता तर्था पुनःस्थापन;7. द्व�द्व-संवेदनशील प्रणालीबारे अध्ययन तर्था अनुसSान;8. शान्त्रि�त स्थापना तर्था द्व�द्वको व्यवस्थापनसम्बSी सूचना, अध्ययन सामग्री र अध्ययन

प्रतितवेदनको अणिभलेख के�द्र तर्था शान्त्रि�त र द्व�द्व व्यवस्थापनको प्रातिवमिधक स्रोतके�द्रसम्बSी;9. शान्त्रि�त प्रतिक्रया र द्व�द्वको सङ्क्रमणकालीन व्यवस्थापन;10. द्व�द्वको कारणबाट क्षतित भएका भौतितक संरचनाको पुनर्तिनeमा,ण तर्था पुनःस्थापनाको योजना

तजु,मा, काया,�वयन तर्था के्ष गत तिनकायसँगको सम�वय;11. शान्त्रि�त कोषबाट सञ्चासिलत योजना तर्था काय,क्रमको सञ्चालन र अनुगमन;12. माओवादी सेनाका लडाकुको सिशतिवर व्यवस्थापन र रेखदेख;13. शान्त्रि�त स्थापना र द्व�द्व व्यवस्थापनसँग सम्बन्धिSत सरकारी, गैरसरकारी तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-

संस्थाको सम्पक, ;14. सत्य तिनरूपण तर्था मेलमिमलाप आयोग;15. बेपत्तासम्बSी छानतिबन आयोग;

-17-

16. शान्त्रि�त तर्था पुनःस्थापनासम्बSी परामश, समिमतित;17. शान्त्रि�त प्रतिक्रयासम्बSी उच्चस्तरीय अनुगमन समिमतित;18. स्थानीय शान्त्रि�त समिमतित ।

१८. क्षिश�ा मन्त्रालर्य1. सिशक्षासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सिशशु, प्रार्थमिमक, तिनम्न-माध्यमिमक, माध्यमिमक, उच्च-माध्यमिमक तर्था उच्च-सिशक्षा, दूर-सिशक्षा,

प्रौढ सिशक्षा, अनौपचारिरक सिशक्षा तर्था तिवशेष सिशक्षा;3. जनसङ्ख्या सिशक्षा र पौखिष्टक आहार काय,क्रम;4. प्रातिवमिधक, व्यावसामियक, नैतितक तर्था शारीरिरक सिशक्षा;5. सिशक्षक तासिलम र शैणिक्षक जनशसिक्त तिवकास नीतितको तजु,मा तर्था काया,�वयन;6. सिशक्षण संस्था (गुरुकुल, मदरसा, गुम्बासमेत) ;7. खुला प्रतितयोतिगताबाट छनौट हुनेलाई छा वृणित्त, तिवदेशमा अध्ययन, अनुसSान गन, जाने तर्था

तिवदेशीलाई नेपालमा अध्ययन, अनुसSानको स्वीकृतित;8. प्रासिज्ञक अनुसSान;9. पाठ�्यक्रम तर्था पाठ�्यपुस्तक;10. सिशक्षासम्बSी सवUक्षण, तथ्याङ्क तर्था अनुसSान; 11. पुस्तकालय र वाचनालय;12. सिशक्षातिवषयक राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँग सम्पक, तर्था सम�वय;13. सिशक्षासम्बSी तिद्वपक्षीय र बहुपक्षीय सम्झौता;14. संयुक्त राष्ट्रसङ् घीय शैणिक्षक, वैज्ञातिनक तर्था सा�ंस्कृतितक सङ्घ (युनेस्को) ;15. तिवश्वतिवद्यालय तर्था अध्ययन संस्थान;16. तिवश्वतिवद्यालय अनुदान आयोग;17. जनक सिशक्षा सामग्री के�द्र;18. साझा प्रकाशन;19. नेपाल सिशक्षा सेवाको सञ्चालन (आर्तिकeयोलजी समूहबाहेक) ।

१९. श्रम तथा रोजगार मन्त्रालर्य1. श्रम तर्था रोजगारसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, सम�वय,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. श्रमशसिक्त र श्रमबजारसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, तथ्याङ्क सङ्कलन तर्था तिवश्लेषण;3. अ�तरा,खिष्ट्रय श्रम सङ्गठन तर्था श्रमसम्बSी अ�य राखिष्ट्रय, अ�तराखिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;4. श्रमिमक र व्यवस्थापकबीचको सम्बS;5. रोजगार सेवा तर्था श्रमिमक आपूर्तितe;6. वैदेसिशक रोजगार;7. व्यावसामियक तासिलमको सञ्चालन, सम�वय तर्था प्रवद्,धन;

-18-

8. मतिहला, अपाङ्ग तर्था मजदुरको सीप र तासिलम;9. टे्रड युतिनयन;10. श्रमिमकहरूको सामाजिजक सुरक्षा;11. तिवदेशीहर�ूका लातिग श्रम स्वीकृतित;12. श्रम प्रशासन र व्यवस्थापन;13. श्रमिमकलाई उपलब्ध गराइने बोनस र 14. रोजगारी सिसज,नासम्बSी काय,मा सम�वय ।

२०. संस्कृवित, पर्य�टन तथा नागरिरक उड्डर्यन मन्त्रालर्य1. संस्कृतित, पय,टन तर्था हवाई यातायातको तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको

तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. पय,टन तर्था हवाई उद्योगको प्रवद्,धन र संरक्षण;3. ट्राभल र टे्रतिकङ एजे�सी;4. तिवश्व पय,टन सङ्गठनलगायत पय,टन तर्था हवाई यातायातसम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;5. पव,तारोहण र अ�य साहसिसक पय,टन तिक्रयाकलाप;6. तिवमानस्थलको तिनमा,ण, मम,त, सम्भार तर्था व्यवस्थापन;7. हवाई यातायात र परिरवहनको सञ्चालन तर्था व्यवस्था;8. संयुक्त राष्ट्र सङ् घीय अ�तरा,खिष्ट्रय नागरिरक उड्डयन सङ्घ तर्था नागरिरक उड्डयनसँग सम्बन्धिSत

अ�य अ�तरा,खिष्ट्रय वा क्षे ीय संस्थासँगको सम्पक, , सहयोग र सम�वय;9. संस्कृतितको प्रवद्,धन तर्था संरक्षण;10. संस्कृतितसम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थाहरूसँगको सम्पक, , सहयोग र सम�वय;11. संस्कृतिततिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सम्झौता, सांस्कृतितक आदान-प्रदान, अध्ययन तर्था अनुसSान;12. पुरातान्त्रित्वक महत्त्वका स्मारक र पुरातान्त्रित्वक वस्तुहरूको सङ्ग्रह, संरक्षण, संवद्,धन, अ�वेषण

तर्था उत्खनन;13. तिनकासी गरिरने पुरातान्त्रित्वक वस्तुको जाँच र अनुमतित;14. प्रतितसिलतिप अमिधकार;15. सांस्कृतितक सम्पदा, धरोहर र ऐतितहासिसक महत्त्वका दरबारको संरक्षण तर्था संवद्,धन;16. तिवणिभ�न धम,, जात, जातित, सम्प्रदाय, भाषा, भातिषकाको सातिहत्य, सिलतिप, कला र संस्कृतितको

संरक्षण तर्था तिवकास;17. पय,टनसँग सम्बदध् सङ्घ, सङ्गठन, संस्थान र समिमतित;18. नेपाल प्रज्ञा प्रतितष्ठान, नेपाल लसिलतकला प्रतितष्ठान तर्था नेपाल सङ्गीत तर्था नाट�्यकला

प्रतितष्ठान;19. पशुपतित क्षे तिवकास कोष, लुन्धिम्बनी तिवकास कोष, बृहत्तर जनकपुरक्षे तिवकास परिरषद,्

सांस्कृतितक संस्थान र अ�य सांस्कृतितक, धार्मिमeक, पुरातान्त्रित्वक, संस्था तर्था समिमतित;20. नारायणतिहटी दरबार सङ्ग्रहालय तर्था अ�य सङ्ग्रहालय र अणिभलेखालय;21. हवाई यातायातसम्बदध् संस्थान, प्रामिधकरण तर्था सङ्गठन;22. नेपाल सिशक्षा सेवाअ�तग,त आर्तिकeयोलजी समूहको सञ्चालन;

-19-

23. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूहको सञ्चालन -(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहअ�तग,त एअरपोट, उपसमूह; (ख) एरोनदिटकल इख्ति�जतिनयरिरङ समूह;(ग) सिसणिभल एणिभएसन अपरेसन एण्ड इख्ति�जतिनयरिरङ समूह ।

२१. सङ् घीर्य मामिमला तथा स्थानीर्य वि कास मन्त्रालर्य1. स्थानीय स्वायत्त शासन, स्थानीय तिवकास, दुग,म क्षे तिवकास, ग्रामीण तिवकास तर्था सामुदामियक

तिवकास, स्थानीयस्तरको सडक, सिसeचाइ, खानेपानी, ढल तिनकास तर्था सरसफाइसम्बSी नीतित, योजना, काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;

2. तिवके�द्रीकरण र तिनक्षेपणसम्बSी नीतित तिनमा,ण, काया,�वयन तर्था अनुगमन;3. सङ् घीय शासन प्रणाली र राज्य पुनसtरचना;4. समावेशी लोकत� ;5. स्थानीय स्वायत्त शासन तर्था स्थानीय सुशासन;6. अ�तरसरकार तिवत्तीय हस्ता�तरण तर्था स्थानीय तिनकायहरूको तिवत्तीय व्यवस्थापनसम्बSी

नीतितगत व्यवस्था एवं अनुगमन र मूल्याङ्कन;7. तिवकास क्षे , अञ्चल, जिजल्ला, गाउँ तिवकास समिमतित र नगरपासिलकाको सीमाङ्कन;8. स्थानीय तिवकास काय,क्रमबीच सम�वय;9. स्थानीय तिनकायहरूबीच सम�वय र सम्पक, ;10. स्थानीय जनशसिक्त र जनसहयोग परिरचालन;11. स्थानीय तिवकाससम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय सम्मेलन तर्था सम्पक, ;12. स्थानीयस्तरका हाट, बजार, मेला;13. ज�म, मृत्यु तर्था अ�य व्यसिक्तगत घटना दता,को प्रशासन;14. एकीकृत ग्रामीण तिवकास;15. स्थानीय प्रतिवमिधको पतिहचान तर्था प्रवद्,धन;16. स्थानीय तहका सडक (कृतिष सडकसमेत) ;17. गोरेटो/घोडेटो बाटो र झोलुङ्गे पुल तर्था स्थानीय पुल;18. जनजातित, आदिदवासी, दसिलत, वादी तर्था मुख्तिस्लम तिवकास;19. स्थानीय तिवकास;20. जेष्ठ नागरिरक, एकल मतिहलालगायतको सामाजिजक सुरक्षा भत्ता;21. ग्रामीण तिवकास तर्था स्थानीय तिवकाससम्बSी के्ष ीय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;22. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको जनरल उपसमूहको सञ्चालन ।

२२. सहकारी तथा गरिरबी विन ारण मन्त्रालर्य1. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सहकारी सङ्घ संस्थाको तिवकास, सुदृढीकरण र तिनयमन;

-20-

3. सहकारी र आर्थिर्थeक तिवकास;4. सहकारीको प्रवद्,धन र संरक्षण;5. अ�तरा,खिष्ट्रय सहकारी सङ्गठनसम्बSी तिवषय;6. अ�तरा,खिष्ट्रयस्तरमा सहकारी संस्थाको प्रवद्,धन र तिवकास;7. सहकारी वचत तर्था ऋण लगानीसम्बSी तिवषय;8. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसँग आबदध् सङ्घ संस्थाको अनुगमन, रेखदेख र तिनयमन;9. सहकारी रकमको लगानी;10. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी तिवणिभ�न तिनकायबाट सञ्चासिलत काय,क्रमको सम�वय,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;11. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसँग सम्बन्धिSत अ�तर म� ालयगत काय,को सम�वय;12. सीमा�तकृत, तिवणिभ�न वग, र समुदायमा रहेका गरीबको पतिहचान;13. सहकारी र गरिरबी तिनवारणका क्षे मा काय,रत राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थाको

प्रवद्,धन, कामको सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;14. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण;15. सहकारीसम्बSी क्षमता अणिभवृदम्िध;16. सहकारी र गरिरबी तिनवारणसम्बSी आयोजनाको संभाव्यता अध्ययन, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;17. सहस्राब्दी तिवकास लक्ष्य (गरिरबी तिनवारणसम्बSी) ;18. राखिष्ट्रय सहकारी तिवकास बोड,;19. सहकारी सङ्घ-संस्था ।

२३. सहरी वि कास मन्त्रालर्य1. सहरी तिवकास र सहरी पूवा,धारको तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा,

काया,�वयन, अनुगमन, तिनयमन र मूल्याङ्कन;2. नगरपासिलका तर्था नगरो�मुख स्थानहरूको भौतितक योजना तर्था काय,क्रमको काया,�वयन,

सम�वय, अनुगमन र मूल्याङ्कन;3. सरकारी भवनको तिनमा,ण, मम,तसम्भार, रेखदेख र सुरक्षा;4. भवन तर्था अ�य तिनमा,ण सामग्रीको प्रतिवमिध, अनुसSान तर्था तिवकाससम्बSी संतिहता र

मापदण्डको तयारी तर्था काया,�वयन;5. सहरीकरण, सहरी भू-उपयोग र सहरी तिवकाससम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा

र काया,�वयन;6. बसोवास र बस्ती तिवकास;

-21-

7. अव्यवख्तिस्थत बसोबासको व्यवस्थापन, सहरी तिवप�न वग, तर्था सहरी आवासतिवहीनको आवास व्यवस्थापन;

8. खानेपानी, सरसफाइ तर्था ढल तिनकास;9. के�द्रीय ससिचवालयको भवन व्यवस्थापन;10. मन्त्रि� परिरषदक्ा सदस्य, संवैधातिनक अङ्गका प्रमुख आदिदको आवास व्यवस्था;11. नगर तिवकास समिमतित र आवास तर्था सहरी तिवकाससम्बSी संस्थाको रेखदेख;12. आवास तिनमा,णसम्बSी गैरसरकारी क्षे का संस्थाको प्रवद्,धन तर्था तिवकास;13. आवास तर्था सहरी तिवकाससम्बSी अ�तरा,खिष्ट्रय वा क्षे ीय सङ्घ संस्थासँग सम्पक, र सहयोग;14. रणन�ीतितक सडकबाहेकका सहरी सडक; 15. तिवसिशष्ट सहरी संरचनाको तिडजाइन र तिनमा,ण;16. काठमाडौं उपत्यका तिवकास प्रामिधकरण;17. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी व्यवस्थापन बोड,;18. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी सिलमिमटेड;19. काठमाडौं उपत्यका खानेपानी तर्था सरसफाइ आयोजना काया,�वयन तिनदUशनालय;20. नगर तिवकास कोष;21. नेपाल खानेपानी संस्थान;22. फोहरमैला तर्था स्रोत परिरचालन के�द्र; 23. नगर तिवकास प्रसिशक्षण के�द्र;24. मेलम्ची खानेपानी तिवकास समिमतित तर्था मेलम्ची खानेपानी आयोजना;25. सिसeहदरबार तिवकास समिमतित;26. अ�तरा,खिष्ट्रय सम्मेलन के�द्र तिवकास समिमतित;27. अमिधकारसम्प�न वाग्मती सभ्यता एकीकृत समिमतित;28. खानेपानी तर्था महसुल तिनधा,रण आयोग;29. ग्रामीण आवास कम्पनी सिलमिमटेड;30. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवा, सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको तिबल्डि¢ङ्ग एण्ड आर्तिकeटेक्ट र

स्यातिनटरी उपसमूहको सञ्चालन ।

२४. सामान्र्य प्रशासन मन्त्रालर्य1. तिनजामती कम,चारी प्रशासन, व्यवस्थापन तर्था अणिभलेखसम्बSी नीतित, योजना तर्था

काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. बढुवा समिमतितको ससिचवालय;3. सेवा, समूह तर्था उपसमूह परिरवत,न;4. तिनजामती सेवाका पदको लातिग �यूनतम शैणिक्षक योग्यताको तिनधा,रण;

-22-

5. प्रशासन सुधार;6. प्रशासनतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;7. नेपाल सरकारको तासिलमसम्बSी नीतित र सवUक्षण;8. नेपाल सरकारद्वारा सञ्चासिलत तिवणिभ�न प्रशासतिनक तासिलम काय,क्रमको स्तरीयकरण, सम�वय

र मूल्याङ्कन;9. प्रशासन सेवासम्बSी देशणिभ र बातिहरका तासिलम, योजना तर्था काय,क्रममा स्वीकृतित;10. प्रशासनतिवषयक तासिलमको सञ्चालन र तिनजामती कम,चारीलाई प्रदान गरिरने तिवणिभ�न तासिलम

काय,क्रमको सम�वय तर्था मूल्याङ्कन;11. साव,जतिनक सेवाका पदहरूको तलब तर्था अ�य सुतिवधातिवषयक नीतित र सिसदध्ा�त तर्था परामश,;12. तिनजामती कम,चारीलाई एक म� ालय वा अ�तग,तबाट अक9 म� ालय वा अ�तग,त सरुवा;13. तिनजामती सेवामा रहने पदको दरब�दी सिसज,ना;14. तिनजामती सेवाअ�तग,तका तिवणिभ�न सेवाबीच सम�वय;15. तिनजामती कम,चारीको कल्याण;16. व्यवस्थापकीय परीक्षण;17. तिनजामती तिकताबखाना;18. नेपाल प्रशासतिनक प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;19. कम,चारी प्रसिशक्षण प्रतितष्ठान;20. तिनजामती अस्पताल;21. कम,चारीसम्बदध् सङ्घ, संस्था;22. नेपाल प्रशासन सेवा, नेपाल आर्थिर्थeक योजना तर्था तथ्याङ्क सेवा र नेपाल तिवतिवध सेवाक�ो

सञ्चालन ।

२५. सिसLचाइ मन्त्रालर्य1. सिसeचाइ क्षे को तिवकास, संरक्षण, व्यवस्थापन, तिनय� ण र उपयोग एवं तिवकाससम्बSी नीतित,

योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. सिसeचाइ र यसको उपयोगसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण तर्था काया,�वयन;3. सिसeचाईसम्बSी बहुमुखी योजनाको तिनमा,ण, सञ्चालन, सम्भार र प्रवद्,धन;4. बाढी र नदी तिनय� ण;5. सिसeचाइ तिवकाससम्बSी अध्ययन, अनुसSान, आयोजनाको सम्भाव्यता अध्ययन, तिनमा,ण

सञ्चालन, सम्भार र तिवकास;6. सिसeचाइ तिवकासमा तिनजी क्षे को प्रवद्,धन;7. जलस्रोतसम्बSी अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण तर्था काया,�वयन;8. सिसeचाइ आयोजनाहरूको तिनमा,ण, संरक्षण र सिसeचाइ सुतिवधाको समुसिचत प्रयोग (फाम, सिसeचाइ र

साना सिसeचाइसम्बSी काय,क्रमहरू समेत);9. भूमिमगत जलस्रोत;10. सिसeचाइ र त्यसको उपयोगसम्बSमा राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ संस्थासँग सम्पक, ;11. सिसeचाइ र त्यसको उपयोगसम्बSी तिद्वपक्षीय वा बहुपक्षीय वाता,, सन्धिS सम्झौता;

-23-

12. सिसeचाइसँग सम्बन्धिSत तिनकायसँग सम�वय;13. पानीपोत;14. जलउत्प�न प्रकोप व्यवस्थापन तर्था तिनय� ण;15. जलउत्प�न प्रकोपसम्बSी तिवषयको अध्ययन, अनुसSान तर्था काया,�वयन;16. जलउत्प�न प्रकोप तिनय� णसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;17. जलउत्प�न प्रकोपसम्बSी तिवषयमा अ�तरा,खिष्ट्रय प्रतिततिनमिधत्व;18. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाअ�तग,त देहायका समूह, उपसमूहको सञ्चालन-

(क) सिसणिभल इख्ति�जतिनयरिरङ समूहको इरिरगेशन र हाइड्रोलजी उपसमूह; (ख) मेटेरिरयोलजी समूह;(ग) एगृ इरिरगेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समूह ।

२६. सूचना तथा सञ्चार मन्त्रालर्य1. सूचना तर्था सञ्चारसम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन; 2. पे्रस तर्था सूचना र सुरक्षण मुद्रण; 3. हुलाक सेवाको सञ्चालन, तिवकास र प्रवद्,धन;4. कुरिरयर सेवाको सुपरि�वेक्षण, तिनयमन तर्था तिनय� ण;5. प पति काको तिवकास तर्था प्रकाशन;6. सूचना, प्रचार तर्था प्रसार;7. रेतिडयो तर्था टेसिलणिभजन प्रसारण, डाउन सिलङ्क तर्था केवल सञ्चालन;8. सूचना सञ्चार सञ्जालमाफ, त् एकीकृत सेवा;9. चलसिच तिवकास;10. दूरसञ्चार;11. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधको तिवकास तर्था तिवस्तार;12. सूचना र सञ्चार प्रतिवमिधसम्बSी राखिष्ट्रय र अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, ;13. तिफ्रक्वे�सी तिवतरण, व्यवस्थापन तर्था अनुगमन;14. नेपाल दूरसञ्चार प्रामिधकरण, नेपाल टेसिलकम, गोरखाप संस्थान, चलसिच तिवकास बोड,,

रेतिडयो प्रसार सेवा तिवकास समिमतित, राखिष्ट्रय समाचार समिमतित तर्था नेपाल टेसिलणिभजन;15. सञ्चारतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्थासँगको सम्पक, ;16. पे्रस काउल्डि�सल;17. राखिष्ट्रय सूचना आयोग;18. तिवज्ञापनसम्बSी तिवषय;19. नेपाल इख्ति�जतिनयरिरङ सेवाको इलेक्ट्रोतिनक एण्ड टेसिलकम्युतिनकेसन इख्ति�जतिनयरिरङ समूह

सञ्चालन ।

-24-

२७. स् ास्थ्र्य तथा जनसङ्ख्र्या मन्त्रालर्य1. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्यासम्बSी नीतित, योजना तर्था काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन,

अनुगमन र मूल्याङ्कन;2. एलो�यासिर्थक, आयुवUदिदक, होमिमयो�यासिर्थक र य�ुनानी जस्ता सिचतिकत्सा प्रणालीसम्बSी

प्रतितकारात्मक, प्रवद्,धनात्मक, उपचारात्मक, पुनःस्थापन, अनुसSान तर्था तिवकास; 3. तिवश्व स्वास्थ्य सङ्गठन र स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिSत अ�तरा,खिष्ट्रय संस्था;4. स्वास्थ्य तासिलम;5. स्वास्थ्य सेवासम्बदध् गैरसरकारी संस्था;6. स्वास्थ्यतिवषयक अ�तरा,खिष्ट्रय गैरसरकारी संस्थासँग सम्पक, ;7. नर्थिसeङ्गहोम, तिनजी तर्था सामुदामियक अस्पताल;8. स्वास्थ्य तर्था जनसङ्ख्याक्षे को जनशसिक्त तिवकास र उपयोग;9. जनस्वास्थ्य तर्था साव,जतिनक स्वास्थ्यसेवाको तिवस्तार, अनुसSान, योजना र तिवकास;10. औषमिधको अनुसSान, उत्पादन, गुणस्तर तिनधा,रण, मूल्य तिनय� ण तर्था तिबक्रीतिवतरण र

औषमिध वा औषमिध उत्पादनमा लागू पदार्थ,को अनुसिचत प्रयोग वा दुरुपयोग हुन नदिदई असुरणिक्षत तर्था �यून गुणस्तरका औषमिधको उत्पादन, तिबक्रीतिवतरण, तिनकासी, पैठारी, सञ्चय, सेवन र तिनय� ण;

11. सिचतिकत्सा तर्था स्वास्थ्यसँग सम्बन्धिSत परिरषद,् प्रतितष्ठान र अ�य संस्था; 12. जनसङ्ख्या तिवषयको अध्ययन, अनुसSान, सवUक्षण र तासिलम;13. जनसङ्ख्यासम्बदध् राखिष्ट्रय तर्था अ�तरा,खिष्ट्रय संस्थासँगको सम्पक, , सम�वय;14. जनसङ्ख्या तिवषयसम्बSी प्रकाशन एवं प्रचारप्रसार;15. संयुक्त राष्ट्र जनसङ्ख्या कोष र जनसङ्ख्यासम्बदध् अ�तरा,खिष्ट्रय सङ्घ-संस्था;16. सरकारी तर्था गैरसरकारी सङ्घ-सस्थाद्वारा काया,�वयन गरिरएका जनसङ्ख्यातिवषयक

काय,क्रमहरूको मूल्याङ्कन र समीक्षा; 17. जनसङ्ख्या तर्था बसाइसराइ नीतित, योजना र काय,क्रमको तजु,मा, काया,�वयन, अनुगमन र

मूल्याङ्कन;18. परिरवार तिनयोजन तर्था मातृसिशशु कल्याण योजना र जनसङ्ख्या व्यवस्थापन;19. प्रजनन स्वास्थ्य र पोषण सिशक्षा;20. नेपाल स्वास्थ्य सेवाको सञ्चालन ।

-25-