Hava Kirliliği ve Neticeleri (02/12/2011)

8/2/2019 Hava Kirlilii ve Neticeleri (02/12/2011)

1/109

Kmil B. VARINCAYldz Teknik niversitesi

evre Mhendislii Blm

2 Aralk 2011 Cuma 1


2/109

Londrada hava kirlilii

Tarih:5 Aralk 1952

Yer:Londra

Olay:Ani ve byk aplbir hava kirlenmesi

Sonu:4000 l

2 Aralk 2011 Cuma 2


3/109

Hava kirlilii nedir?Nasl tanmlanr?

Hava kirlilii niye olur?Nasl meydana gelir? Sebepleri, kaynaklar nelerdir?

Hava kirlilii olursa ne olur?Neticeleri nelerdir?

Hava kirlilii nlenemez mi? Nasl?

Ben ne yapabilirim?

2 Aralk 2011 Cuma 3

Akla gelen sorular


4/109

2 Aralk 2011 Cuma4

Dnya

Ekvator ap:12.756,28 km

Ekvator evresi:40.075 km

Yzey alan:

510.067.420 km2

Hacim:1,08 x 1012 km3

Yzey scakl:

14C (287 K)


5/109

2 Aralk 2011 Cuma 5

Hava

Hava, bir gaz karmdr.%78,084 azot, %20,946oksijen, %0,934 argon vegeri kalan %0,03768lk

ksmda ise karbondioksit vedier gazlardan oluur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/7a/Atmosphere_gas_proportions.svg


6/109

2 Aralk 2011 Cuma 6

Hava kirlilii

Kirlilik, dengeninbozulmasdr.

Hava kirlilii, havann doalieriinin deimesi,dengenin bozulmasdr.


7/109

Gaz Kirleticiler

(CO, CO2, SOx, NOx, vb)

Kalc organik kirleticiler

(Dioksin/furan, PCB vb.) Ar metaller

(Kurun, cva, kadmiyum, nikel vb.)

Partikler madde (PM)

Hava kirleticileri

2 Aralk 2011 Cuma 7


8/109

Gaz kirleticiler

Fosil yaktlarn yaklmas sonucu oluurlar. CO2yanmann, CO tam olmayan yanmann rndr. COnun esas

kayna tama aralardr. SO2nin antropojenik kayna kkrt ierikli fosil yaktlarn (kmr ve

ar yalar) yaklmas. Kkrt ierikli madenlerin erimesi, volkanlar veokyanuslar SO2nin doal kaynaklardr.

Azot oksitler genellikle NO olarak salnrlar ve atmosferde ozon veradikallerle hzl bir ekilde reaksiyona girerek NO2yi olutururlar.Bunun yannda atmosferin en alt tabakasnda NO2 ve uucu organikbileiklerin gne ile reaksiyona girmesiyle troposferik ozonoluur. Esas antropojenik kaynaklar hareketli ve noktasal yanma

kaynaklardr. Yanma sonucu oluan dier bir kirletici uucu organik bileiklerdir

(VOC). VOCler benzen gibi organik yapda kimyasal trleri ierirler.Gaz kirleticilerin byk ksm solunup ve solunum sistemini etkilerkenVOCler ise kansere neden olurlar.

2 Aralk 2011 Cuma 8


9/109

Kalc organik bileikler

Kimyasallarn toksik grubudurlar.

Uzun sre bozunmadan kalabilirler

Besin zincirinde birikirler.

Pestisitleri, dioksin/furan, PCB (poliklorlubifenil) ve dierklorlu organik trleri ierir.

Dioksinler tam olmayan yanma srasnda ve klor ierenmateryallerin yanmas ile oluurlar. Bu bileikler atmosferesalndktan sonra toprakta, suda ve canllarn ya

dokularnda birikirler.

2 Aralk 2011 Cuma 9


10/109

Ar metaller

Metal elementlerini ierir.

Dnyann kabuundaki doal bileenlerdir.

Metaller indirgenemez ya da paralanamazlar. Ancak hava

araclyla (atmosferik tama) tanp toprak, su veinsanlarn besinlerine girebilirler.

Bunun yannda metaller yanma ve atksu dearj gibi evreyeok eitli kaynaklardan girebilmektedirler.

Metallerin ok kk bir ksm insan vcuduna iz element

olarak girer ve bu iz elementler normal metabolikreaksiyonlar iin gereklidir. Yksek konsantrasyonlardametaller toksik olabilirler.

Metabolize edilmeleri ve vcuttan atlmalar ok yavaolduu iin vcutta hzl bir ekilde birikirler.

2 Aralk 2011 Cuma 10


11/109

Partikler madde

Hava iinde askda halde bulunan paralardr.

Doal ve antropojenik faaliyetler sonucu oluur.

Esas kaynaklar fabrikalar, enerji tesisleri, yakma tesisleri,

inaat faaliyetleri, yangnlar ve rzgrdr. PMin sala etkilerini deerlendirmek iin nemli rol

oynayan parametreler partikl ap, yzeyi, kompozisyonuve saysdr. Ultra ince ve ince partikller salk etkisibakmndan kaba partikllerden daha tehlikelidir.



12/109

Partikllerin boyutu ok deiiktir ve farkl kategorilerdetanmlanabilirler.

Ultra ince (ultra fine) aerodinamik ap 0.1 mden kkolanlar

nce (fine) partikller aerodinamik ap 1 mden kk olanlar

kaba (coarse) partikller ap 1 mden byk olanlardr. PM2,52,5 mden kk olan ince partikller

Tm yanma prosesleri ve baz endstriyel prosesleri ierir.Solunum sistemi iine girerek alveollarde birikim yaparlar.

PM1010 mden kk olan kaba partikller Kaba partikl kaynaklar ise krma, tme ilemleri,

yollardan kalkan tozlardr. st solunum sistemindebirikirler.


Partikler Madde (PM)


13/109


Karbondioksit (CO2)

17. yzyln balarndakefedilmi;

Renksiz, kokusuz;

Atmosferde %0,035 oranndabulunan;

Karbon ieren maddelerinyaklmas, ile ortaya kanbir gazdr.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/Carbon-dioxide-3D-vdW.png


14/109


Kkrt dioksit (SO2) Renksiz, keskin kokulu

reaktif bir gaz Kkrt ieren maddelerin

yaklmas, metal ergitmeilemleri ve dierendstriyel prosesler sonucuoluur.

Hrltl solunum, gsskmas ve kesik nefesalmaya sebep olur.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/93/Sulfur-dioxide-3D-vdW.png


15/109


Azot dioksit (NO2) Krmzms kahverengi renkli; Yanma sonucu oluur, Astm gibi solunum hastal

olan yetikinler ve ocuklarda;ksrk, hrltl solunum vekesik nefes alma gibi solunum

belirtilerine neden olabilir.Ksa sreli maruziyet dahiakcier fonksiyonunu etkiler.
http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png


16/109

Hava kirliliinin kaynaklarn snfa ayrabiliriz.

Nokta Kaynak Byk emisyon kaynaklar, endstri kurulular

izgi Kaynak (Hareketli Kaynak)

Karayollar vb

Alan Kaynak

Meskun alanlar


Hava kirliliinin kaynaklar


17/109


Nokta kaynaklar

Tek bana olduka fazla miktarda kirlilie sebep olan tesisler


18/109


izgi kaynaklar (hareketli kaynaklar)

Karayollarnda aralardan kaynaklanan emisyonlardr.


19/109


Alan kaynaklar

Meskun mekanlarnda iinde bulunduu yayl emisyonkaynaklar


20/109


Dalm - Dispersiyon

E: salm, C: evre konsantrasyon, D: kme


21/109


Hava kirliliinin neticeleriHava kirlilii

Asityamurlar

Canl-cansz

varlklarzerinde

tahribat vetahriat

HavaKalitesininbozulmas

Solunumrahatszlklar

Hastalklar

Zehirlenmeler

lmler

OzonTabakasnnncelmesi

Scaklkdeiimleri

Buzulerimeleri

Basn

merkezlerindedeiim

Sera etkisi

Denizseviyesindeykselme

Rzgar kuaklarndadeiim

Kresel Isnma

klim Deiiklii

U meteorolojikolaylar


22/109



23/109

Hava kirleticilerinin hepsi solunum yollarnetkiler.

Konsantrasyon ve maruz kalma sresi etkiyi

belirler. Grlen belirtiler; burun ve boazda tahri,

akcierlerde dz kaslarn evresinin skmasndandolay hava yollarnn daralmas, ksrk, hrlt,

ksa nefes alma gibi problemlerin olumas, astm Sonuta akcier fonksiyonunu azaltr, astm,

anfizem ve akcier kanserine neden olurlar.

Solunum Sistemi



24/109

Karbonmonoksit (CO) hemoglobine balanr ve onunoksijen tama kapasitesini azaltr. Bu durum oksijeneldesini azaltarak farkl organlarn, zellikle yksek

miktarda oksijen tketen (kalp, beyin) organlarnfonksiyonunu etkiler.

Partikler madde kanda phtlamaya neden olur vekan damarlarn etkiler. Bu da bir eit kalp hastalolan (angina) ve mikrokardial bozulmalara nclk

eder. Taikardi, kan basnc ve kanszlk da (anemi) art ar

metal (cva, nikel, arsenik vb) kirlilii sonucu grlr.

Kardiyovaskler Sistem



25/109

Sinir sistemi ar metaller ve dioksinlerdenetkilenmektedir.

Arsenik, cva ve kuruna maruz kalma sonucunda

bellek karkl, uyku dzensizlii, fke,yorgunluk, el titremesi, bulank grme, hecelerikartrarak okuma gibi semptomlarn grldbelirlenmitir.

Dioksinler sinir iletim hzn azaltrlar veocuklarn zihinsel geliimini bozarlar .

Sinir Sistemi



26/109

riner Sistem

Ar metaller bbrekte hasara neden olurlar.Dk molekl arlkl proteinlerin vcuttan

atlm artrr, ta oluumunu ve kanser riskiniarttrrlar.

Sindirim Sistemi

Dioksinler karacierde hcre hasarna nedenolurlar, sindirim sistemi ve karacier kanserlerineneden olurlar.

riner ve Sindirim Sistemi



27/109

2 Aralk 2011 Cuma27

Kirlilik haritalar (NO2)


28/109

HK, yaadmz evredeki hava kalitesinin gnlkolarak rapor edilmesi iin kullanlan bir indekstir.

Yaadmz blgenin havasnn ne kadar temiz

veya kirli olduu ve ne tr salk etkilerininoluabilecei konusunda bilgiler verir.

HK, kirli havann solunmasndan bir ka saatsonra veya bir ka gn iinde oluabilecek salk

etkilerini belirtir.

2 Aralk 2011 Cuma28

Hava Kalite ndeksi (HK)


29/109


HK snflandrmalar

Hava Kalitesi ndeksi(HK)

Salk Seviyesi Renkler

HK belirtilen aralktaolduunda ...Hava kalitesi ... renk ile sembolizeedilir

0 - 50 yi Yeil51 - 100 Orta Sar

101 150 Hassas gruplar iin salksz Turuncu151 - 200 Salksz Krmz201 - 300 ok Salksz Pembe301 - 500 Tehlikeli Kahverengi


30/109

CO iin HKnin 100 olmas, 9400 g/m3 (9 ppm) CO

seviyesine karlk gelir. (ortalama 8 saat)

SO2iin HKnin 100 olmas, 383 g/m3

(0.14 ppm)SO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) NO2nin ksa sreli salk etkileri, HK deeri 200n

zerine kncaya kadar olumaz. Bu nedenle, HK,NO2iin 201in altnda hesaplanmaz. NO2 iin

HKnin 201 olmas, 1242 g/m3 (0,65 ppm). NO2seviyesine karlk gelir. (ortalama 24 saat) PM10iin HKnin 100 olmas, 150 g/m3 PM10

seviyesine karlk gelir. (Ortalama 24 saat)

2 Aralk 2011 Cuma30

HK deerleri


31/109

Nedir? Ne yapar?

2 Aralk 2011 Cuma31


32/109

Asit yamuru asidik kimyasallarn yamur, kar, sis, iveya kuru paracklar halinde dmesine verilenisimdir.

Atmosfere yaylan kkrt dioksit ve azot dioksitgazlarnn kimyasal dnmlerden getikten sonrabulutlardaki su damlacklar tarafndan emilmesi ileoluur. Daha sonra bu damlacklar yeryzne yamur,kar gibi yollarla derler.

Bu topran asitlik miktarn arttr ve tatl su

kaynaklarnn kimyasal dengesini bozar. Havadaki tipikkarbondioksit konsantrasyonunda oluan yamurun pH'5.6 civarnndadr. Bu yzden pH' 5.6'nn altndakiyamur asit yamuru olarak nitelendirilir.

2 Aralk 2011 Cuma32

Asit yamurlar


33/109

Dnden bugne Dnyann scaklk deiimi ve dourduu sonular

2 Aralk 2011 Cuma33


34/109

2 Aralk 2011 Cuma34

Dnyann Scaklk Deiimi


35/109

Dnyann durum ve hareketindeki deiiklikler

Kta kayma hareketleri ve da oluumlar

Yanarda faaliyetleri

Gneteki deiimler

2 Aralk 2011 Cuma35

Scaklk deiiminin sebepleri


36/109

2 Aralk 2011 Cuma

36

Dnyann hareketinin deimesi


37/109

Kta kayma hareketleri ve da oluumlar okyanusaknt sistemi ve rzgar sistemlerini

deitirdiinden iklime etki yaparlar.


Kta hareketleri


38/109

Dnyann en souk blgesi,

Avustralyann iki kat byklnde,

15 milyon yldr %98i buz,

Dnyadaki buzullarn %90i, temiz suyun %70iburada,

Buz kalnl 1,5-4,5 km,

Gelen nn %80-85ini yanstr,

Dnya ikliminin soutma sistemidir,

Rzgar sistemi ve okyanus aknt sistemini etkiler


Antarktika


39/109


Okyanus aknt sistemi - tayc bant

Okyanuslar aras su al-veriini salar,

Dnyadaki rmaklarn 20kat kadar su tar,

Is transferini salar,

Bat Avrupa bu bantsayesinde 10 derece dahascak


40/109


Yanarda faaliyetleri

Yanarda patlamalarylaatmosfere ok bykmiktarlarda toz ykselir.

Bu tozlar, gne

nlarnn geiiniengelleyen bir tabakaoluturur ve bylecednyann scakl dader.


41/109


Scaklk-Aerosol ilikisi

1991de Filipinlerdeki Pinatubo yanardann patlamasylatonlarca kkrt dioksit stratosfere yaylm ve orada slfrik asitdamlacklarna dnmt. Tm dnyaya yaylan bu ayresolbattaniyesi, gelen gne nlarn yanstt gibi dnyann ssnda souruyordu. Bu yznden de bir yl boyunca dnyannortalama scaklnda bir d yaanmt.


42/109

Gne'in manyetik alanndaki deiimler ve Gnelekeleri, yaylan enerji miktarn etkiler.

Bu da doal olarak Dnya'nn ald enerjimiktarnn deimesine yol aar ve iklimleretkilenir.


Gneteki deiimler


43/109

Bugn aslnda, bundan 50 milyon yl nce balamolan souk dnemin iindeki ksa sreli scak

vahalardan birindeyiz. Byk bir olaslkla davahann sonu grnmeye balad.

Buna gre dnya u anda artk souma eilimindeolmal. Ancak son 150 yllk gzlemler, bir eylerin

sanki ters gittiini gsteriyor. Soumuyor, snyoruz.


Isnyoruz


44/109

Scaklk kaytlar

Gl ve akarsulardaki scaklk art

Buzul erimeleri

Deniz kabarmalar

Atmosferde scakln 0 dereceye indiiyksekliin artmas

1970ten bu yana her sene 4,5 m artyor


Isnmann delilleri


45/109


Scaklk kaytlar

1860-2000 yllar arasnda 0,7 derecelik bir art


46/109

Yeni Zelanda'daki buzullar yalnzca 20 ylda ktlelerininn yitirdiler,

spanyada 1980'de 27 olan buzul says bugn 13e dmdurumda,

Peru Andlar'ndaki Qori Kalis buzulu, 1963-78 yllararasnda, ylda 4 metre kadar geri ekilirken, 1995'tebuzulun yllk geri ekilme hz 30 metreye ulat,

Afrika'da Kilimanjaro Da'ndaki buzul, 20. yzyldaktlesinin yaklak drtte n yitirdi,

Ayn dnemde Kafkaslardaki buzullarn ktlesi yarya indi,

in-Rusya snrnda, Tiyen an Dalar'ndaki buzullarsa son40 ylda yaklak % 20 kldler.


Buzullarn erimesi


47/109


Buzul erimeleri

Dnyamzn snyor olduuna ilikin en gzel delillerinden biri, orta

ve alak enlemlerde dalardaki buzullarn geri ekilmeleridir. Bu geriekili, zellikle son yirmi ylda hz kazanmtr. Buzullardanbuharlaan sular da denizlerin dzeylerinin ykselmesine yol aar. Budeer 20. yzylda 10-25 cmdir.


48/109


Buzul erimeleri


49/109


Buzul erimeleri


50/109

Nedir? Nerededir?



51/109


Ozon bilgisinin zamansal geliimi

1840 : Ozon kefedildi, 1880 : Gnein ultraviyole

nlarna kar bir filtrevazifesi yapt vestratosferde bulunduu farkedildi,

1920 : Ozon tabakas ileilgili ilk sistematik lmlerbalad,

1985 : Ozon deliikefedildi,

1987 : Montreal Szlemesiimzaland.


52/109


Atmosfer ve tabakalar


53/109


yi-Kt ozon


54/109


Ozon tabakasnn incelmesi


55/109


56/109

Nedir? Nasl oluyor?



57/109


Gelen enerjinin dalm


58/109


Doal Sera Etkisi


59/109


Sera Gazlar

Su buhar (H2O)

Ozon (O3)

Karbondioksit (CO2)

Metan (CH4)

Azot oksit (N2O)

Kloroflorokarbonlar (CFC)


60/109


Kresel Isnmaya katklar


61/109

1860dan bu yana meydana gelen 0,7 derecelikartn %60 karbondioksitten kaynaklanyor.

Atmosferdeki karbondioksit miktar son 200.000yln en st dzeyinde

Sorumlusu: nsanolu


Karbondioksitin sera etkisi


62/109


Karbondioksitteki art


63/109


Olaylarn karbondioksit art ile ba Yz elli yllk scaklk kaytlar,

Dnyann bu dnemde 0,5-0,7C kadar sndn ortayakoyuyor. Bilim adamlar,endstri devrimiyle birlikteatmosferde karbondioksit vemetan gibi sera gazlarndakiartmasnn bu snmayla ilikili

olduunu dnyorlar. nkbuz rnekleri zerinde yaplanalmalar, yz binlerce ylboyunca atmosferdeki sera gazoranlarnn Dnyannscaklyla birlikte artpazaldn gsteriyor.


64/109



65/109



66/109



67/109


Kii ba karbondioksit salnm


68/109


Tahmini toplam salnm


69/109


Tahmini karbondioksit dzeyi Kresel snmann

durdurulabilmesi iin tmlkelerin atmosfere saldklarCO2miktarnda ok ciddi birazalma olmas gerekiyor. Nevar ki ne sanayilemi lkelerne de gelimekte olanlar bu

ynde her hangi bir nlemalmyorlar. Karbon dioksitdzeyi de azalmak yle dursunsrekli olarak ykseliyor; buhzla giderse 2100de 1850dekidzeyinin 3 katna kmas

bekleniyor.


70/109


Metan (CH4)

Havadan hafif, renksiz,

kokusuz, Atmosferde CO2miktarnn

1/200 kadar,

Is tutma kapasitesi CO2in

20 kat, Atmosferde kalma sresi 10

yl,

Kresel snmann %10-15inden sorumlu,

Her yl %1 orannda artyor.


71/109

Kloroflorokarbonlar (CFC) 1928 ylnda yeni bir gaz tr olan

kloroflorokarbonlar bulunur. Ksaca CFColarak gsterilen bu gazlar ok ilginzelliklere sahiptir: Zehirli deil, korozifdeil, yanc deil, olduka kararl, uzunmrl ve uucu. Bu stn zelliklerindendolay harika gaz olarak adlandrlankloroflorokarbon gazlar, ksa zamanda

ok geni uygulama alan bulur. zelliklesoutucularda, iklimlendirmecihazlarnda, pskrtclerde ve kpkretiminde ok yaygn olarak kullanlr.Kullanldka ilevi biten gazlar ve atklarsrekli olarak havaya braklr. Bu gazlaruucu olduklarndan kolaylkla atmosfere

yaylr. Kararl olduklarndan bozulmadanatmosferde uzun sre kalabilir vezamanla tm atmosfere yaylr. CFCgazlarnn atmosferdeki deriimi1950'lerden sonra hzla artar.


k bl


72/109


Mukayese tablosuCO2 CH4 N2O CFC'ler O3 H2O

sera etkisindeki rol yksek yksek yksek yksek yksek yksek

ozon tabakasnaetkisi

artrc-azaltc artrc-azaltc artrc-azaltc Azaltc yok Azaltc

balca doalkaynaklar

doal evrim sulak alanlartopraklar, tropikalormanlar

yok hidrokarbonlar buharlama

balca insanikaynaklar

fosil yaktlar,ormanszlatrma

pirin tarlalar,hayvanlar, fosilyaktlar, biomasyanmas

gbreler, toprakkullanmnda deiim

buzdolaplar,aerosoller,endstriyel ilemler

Nox'lihidrokarbonlar,biomas yanmas

sulama

kal sresi 50-200 yl 10 yl 150 yl 60-100 ylhaftadan ayakadar

gnler

endstri ncesiyounluk (ppb)

280.000 700 285 0 10 bilinmiyor

imdiki younluk 363.000 1.670 310CFC-11: 0,26 CFC-12: 0,52 CFC-113:0,08

20-40 (kuzeyyarmkrede)

3.000-6.000(stratosferde)

art hz 0,50% 0,90% 0,30% 4% %0,5-2 bilinmiyor

kresel snmayakatks

1 11 270 3400-7100 - -

insani seraetkisindeki pay

60% 15% 5% 12% 8% Bilinmiyor


73/109

Nedir? Ne oluyor?



74/109

Hava, herhangi bir yerde ve zamandaki atmosfer koullarnnksa sreli durumudur. Hava, yeryznn herhangi biryerindeki scaklk, ya, nem, gnelenme, sis, bulut,rzgar ve hava basnc gibi ok saydaki deikenin

birliktelii ile aklanr. klim, yeryznn herhangi bir yerinde uzun yllar boyunca

gzlenen hava koullarnn ortalama durumudur. Ancakiklim, yalnzca ortalamaya yakn koullar deil, u deerleri(ekstremleri) ve tm istatistiksel deiimleri de ierir.

klim deiiklii, nedeni ne olursa olsun (tabii yada insanfaaliyetler neticesinde) iklim koullarndaki byk lekli(kresel) ve nemli yerel etkileri bulunan, uzun sreli veyava gelien deiiklikler biiminde tanmlanr.


Tanmlar


75/109

Scaklk deiimleri,

Ya deiimleri,

Nem oranlarndaki deiimler,

Bulutluluk oranlarndaki deiimler,

Rzgar kuaklarndaki deiimler,

Basn alanlarnda deiiklik,

Gnelenme oranlarndaki deiim,

Dier meteorolojik olaylardaki deiimler


klim Deiikliinin gstergeleri


76/109

Matematik modelleme

Bilgisayar destekli modeller

Tm modeller bir kresel snma olacanda birleiyor.

Ancak ne kadar olaca ve etkileri konusundaki ngrlerdeiiyor.


Kresel iklim modelleri


77/109

Hidrolojik dngnn deimesi Enerji temin gvenlii Su kaynaklarnn hacminde ve kalitesinde azalma Kara ve deniz buzullarnn erimesi

Kar ve buz rtsnn alansal olarak daralmas Deniz seviyesinin ykselmesi Kuraklk ve seller klim kuaklarnn yer deitirmesi Yksek scaklklara bal salgn hastalklarn ve zararllarn

artmas sonucunda dnya leinde sosyo-ekonomiksektrleri, ekolojik sistemleri ve insan hayatn dorudanetkileyecek nemli deiiklikler


Muhtemel etkiler


78/109

Kuzey kutbundaki buzullarn tamamnn eriyeceingrlyor,

Deniz seviyesinin 15-95 cm artaca ngrlyor,

Milyonlarca insann yaad Nil ve Yangtze deltalar, Po

ovas, ukurova, Banglade kylar, Pasifik'teki ada lkelerisular altnda kalacak, evrede mlteci patlamas vetoplumsal atmalar ortaya kacaktr.

Temiz su kaynaklarnn denizlere karmas ve su skntlar


Buzullarn erimesi


79/109

Scaklktaki artn 1-3,5 derece olaca ngrlyor, Artan scaklktan dolay insan lmlerinde art, Scak dalgalar, kuraklk, ar yalar, seller, ortalama

scaklklarda deiiklikler, vb. ar doa olaylarnda da birart bekleniyor.


Scaklk art


80/109

Aknt sistemi durabilir,

Akntnn stt yerler sour,

Akntnn getii yerlerde iklim farklar azalr,

Yangnlar, ormanszlama, erozyon, sel, frtna vekasrgalarn artmas


Tayc bandn deimesi


81/109

Scak oktan kaynaklanan insan lmleri

Ozon tabakasnn incelmesinden kaynaklanan cilt ve derihastalklar, yanmalar

Stma gibi salgn hastalklarn yaylmas

Virs eitliliinin ve dalmn artmas


nsan sal


82/109

Bitki ve hayvanlarn yaam alanlarnda deiiklikler

Baz bitki ve hayvan poplasyonlarnda azalma

Aalarn erken ieklenmesi, bceklerin erken ortayakmas, kularn erkenyumurtlamas

Bitki ve kara hayvan trlerinin drtte birinin yada 1milyondan fazlasnn yok olabilecek


Canllara etkisi


83/109


Dnyaya ka tane gkta arpt umurumdadeil, ben hala insan trnn ortadan kalkmasnakresel snmann neden olduuna inanyorum.


84/109

Farkl ya sistemleri tarm alanlarnn deimesinisalayacak,

Maliyet artacak,

Kuraklk artan yerlerde tarm azalacak,


Tarmdaki deiimler


85/109

Fosil yakt yerine alternatif enerji kayna araylar

Temiz ve yenilebilir enerji kaynaklarna verilen neminartmas


Enerji sektrne etki


86/109

Scak iklim kuanda, ani basn farklarndan kaynaklananve hzlar saatte 100 - 150 kmye kadar kabilen ok iddetlirzgrlardr.

Daha ok okyanuslar zerinde oluurlar. Belirli yollar

izleyerek karalarn zerine de sokulurlar. Sarmal hava hareketleri halinde olduklarndan, genellikle

hortumlara sebep olurlar. evrelerine byk zarar verirler.


Kasrga


87/109


Kasrgalar


88/109


Kasrgalar

K g l ti l i


89/109


Kasrgalarn neticeleri



90/109




91/109




92/109




93/109


94/109

Yakt deiimi

Enerji kayna olarak daha evreci yaktlar kullanmak

Teknoloji deiimi

Yakma sistemlerinde teknolojik yenilikler kapsamndadeiiklikler

Artma

Emisyonlarn azaltlmas iin atk gazlarn artlmas

Kanuni dzenlemeler

Kanun, ynetmelik ve uluslararas szlemeler


Kirlilik nleme mekanizmalar


95/109

1979 : WMO I. Dnya klim Konferans Eyll 1987 : Montreal Szlemesi

Ozon tabakasna zarar veren kimyasallarn azaltlmas

1988 : Deien Atmosfer Toronto Konferans BM klimin Korunmas Karar

1990 : WMO II. Dnya klim Konferans 1992 : BM evre ve Kalknma Konferans (Yeryz

Zirvesi)

BM klim Deiiklii ereve Szlemesi Ama: Atmosferdeki sera gaz birikimlerini, insanniklim sistemi zerindeki tehlikeli etkilerini nleyecekbir dzeyde durdurmak


Toplantlar - Szlemeler


96/109

Hkmetler aras klim Deiiklii Paneli (IPCC) Nisan 1995 Almanya : 1. Taraflar Konferans

DS Berlin Buyruu Aralk 1997 Japonya : 2. Taraflar Konferans

DS Kyoto protokol Gelimi Taraf lkeler insan kaynakl karbondioksit

(CO2) edeer sera gaz salmlarn 2008-2012dneminde 1990 dzeylerinin toplam olarak en az % 5altna indireceklerdir

Kasm 1998 Arjantin : 3. Taraflar Toplants DS Buenos Aires Eylem Plan


Toplantlar - Szlemeler


97/109

1991 ylnda Rio evre ve Kalknma Konferansnda kabuledilip 50 lkenin onaylamasn mteakip 21 Mart 1994teyrrle girmitir.

Szlemenin amac; atmosferde tehlikeli bir boyuta varan

insan kaynakl sera gaz emisyonu konsantrasyonunun iklimsistemi zerindeki olumsuz etkisini nlemek ve belli birdzeyde tutulmasn salamak.

Ek II listesi: 1992de OECD yesi 24 lke, Avrupa Birliilkeleri

Ek I listesi: Ek II listesine ek olarak Pazar ekonomisine geisrecinde olan lkeler


klim deiiklii ereve szlemesi


98/109



99/109

DSnin yetersiz olduu dnlerek

ykmllklerin daha sk hale getirilmesi ve yasalbalayc bir belge olmas amacyla Kyoto

Protokol hazrlanm olup 16 Mart 1998-15 Mart1999 tarihleri arasnda imzaya ak kalmtr. Protokole gre Ek I listesinde yer alan lkeler

2008-2012 birinci taahht dnemi sonunda toplamsera gaz emisyonlarn ortalama olarak 1990 yl

seviyesinin en az %5,2 altna indirmeykmlln kabul etmitir.


Kyoto Protokol


100/109

Protokoln yrrle girmesi iki arta baldr; Birincisi; protokoln 55 lke tarafndan

onaylanmas kincisi; 1990 ylnda hesaplanan toplam CO2

emisyon miktarnn en az %55inden sorumlu Ek Ilkelerinin bu 55 lke iinde yer almas %36,1 paya sahip ABD imzalamamtr. %17lik paya sahip Rusya Federasyonunun

imzalamas ile 16 ubat 2005 tarihinde protokolyrrle girmitir.

Protokol bugne kadar 141 lke ve Avrupa Birliitarafndan onaylanmtr.


Kyoto Protokol


101/109



102/109

Emisyon ticareti Madde 17 ile dzenlenmitir. Ek I lkeleri arasnda emisyon ticaretini mmkn

klmaktadr.

Ortak uygulama Madde 6 Sera gaz azaltmn amalayan projelerden Emisyon

Azaltma Kredisi elde edilir. Temiz kalknma mekanizmas

Madde 12 Ek I lkelerinin Ek I d lkelerde gerekletirecekleri

projelerden Sertifikalandrlm Emisyon Azaltm Kredisielde etmeleri


Esneklik mekanizmalar


103/109


104/109



105/109

Akll ve gereki olmal,

Gelimeleri yakndan takip etmeli,

Frsatlar deerlendirmeli, Esneklik mekanizmalarn iyi kullanmal,

Milli menfaatleri n planda tutmal,

lke gereklerini iyi tahlil etmeli


Trkiye ne yapmal?


106/109

Hayat alkanlklarmz gzden geirelim,

Doal ve sade yaam tercih edelim,

Ne yaptmzn farknda olalm, sraftan kanalm,

Geri dnme, geri kazanma katkda bulunun,

Bildiklerimizi bakalar ile paylaalm,

Aa dikelim, dikmeyi zendirelim


Biz ne yapalm?


107/109

Ampulnz deitirin Standart akkor ampulnz tasarruf ampul ile

deitirin, ylda 75 kg karbondioksit tasarrufusalayn.

Daha az araba kullann Daha sk yryn, bisiklet kullann ve toplu tama

aralarndan daha ok faydalann. Arabakullanmadnz her 2 km iin 0,75 kg karbondioksittasarruf edeceksiniz.

Lastiklerinizi kontrol edin Dzgn iirilmi lastiklerle litre bana aldnz yol%3 orannda artacaktr. Her 4 litre benzin tasarrufu,10 kg karbondioksiti atmosferimizden uzak tutar.


Biz ne yapalm?


108/109

Daha az scak su kullann Suyu stmak iin ok fazla enerji gerekmektedir. Daha

az su tketen bir du bal ile 175 kg, giysilerinizi soukya da lk suda ykayarak da 250 kg karbondioksittasarrufu yapabilirsiniz.

Ambalajlar fazla olan rnlerden kann pnz %10 orannda azaltarak 600 kg karbondioksit

tasarrufu yapabilirsiniz. Bir aa dikin

Bir aa mr boyunca 1 ton karbondioksit emer.


Biz ne yapalm?


109/109

Kmil B. Varnca

Yldz Teknik niversitesi naat Fakltesi

evre Mhendislii BlmZ-039 Davutpaa Yerlekesi 34220Davutpaa / Esenler / stanbul

Telefon: +90 (212) 383 53 73Faks: +90 (212) 383 53 58

nternet: www.yildiz.edu.tr/~kvarincaE-posta: [email protected]

Teekkrler

Documents

Hava Kirliliği ve Neticeleri (02/12/2011)