เต็�มพรรณ ศรกลั ด16 มนาคม 2555

2

อาเซียน (ASEAN) ค�ออะไร

• อาเซียน หร�อ สมาคมประชาชาต็�เอเชยต็ะวั นออกเฉียงใต็! ASSOCIATION OF SOUTHEAST ASIAN NATIONS หร�อเรยกย"อๆ วั"า อาเซียน ก"อต็ $งเม�%อป& พ.ศ. 2510 (ค.ศ. 1967) โดยต็อนเร�%มก"อต็ $งน $น มสมาช�กผู้)!ร"วัมก"อต็ $ง 5 ประเทศ ค�อ ประเทศไทย มาเลัเซีย ส�งคโปร+ อ�นโดนเซีย แลัะฟิ.ลั�ปป.นส+ หลั งจากน $นได!มประเทศอ�%นเข้!าสมทบอก 5 ประเทศ ได!แก" บร)ไน (2527) เวัยต็นาม (2538) ลัาวั (2540) พม"า (2540) แลัะก มพ)ชา (2542)

3

วั ต็ถุ3ประสงค+ข้องการรวัมต็ วัเป4นอาเซียน

วั�ตถุ�ประสงค์�เร��มแรกของการก�อต��งสมาค์มอาเซี�ยนน��น เก�ดจากเหต�ผลทางการเม#อง ในย�ค์ท��ล�ทธิ�ค์อมม�วัน�สต�ภายใต'การน(าของจ�นก�บร�สเซี�ย ก(าล�งพยายามขยายอ�ทธิ�พลเข'าส+�ภ+ม�ภาค์เอเชี�ยอาค์เนย� จ-งได'เก�ดค์วัามพยายามอย�างเร�งด�วันท��จะสร'างค์วัามม��นค์งท��งทางทหารและทางการเม#อง เพ#�อต�อต'านภ�ยค์�กค์ามจากค์อมม�วัน�สต� นอกเหน#อไปจากการพ-�งพาสหร�ฐอเมร�กาท��ม�นโยบายป1ดล'อมจ�นแล'วั การรวัมต�วัก�นของกล��มประเทศอาเซี�ยน ก3เป4นทางเล#อกอ�กทางท��จะให'ผลในระยะยาวั

ต�อมา ได'ม�วั�ตถุ�ประสงค์�ส(าค์�ญเพ��มข-�น ในการเสร�มสร'างค์วัามเจร�ญร� �งเร#องทางเศรษฐก�จ ส�งค์ม และวั�ฒนธิรรม รวัมท��งส�งเสร�มส�นต�ภาพและค์วัามม��นค์งให'ก�บประชีาชีนอาเซี�ยนให'ม�ค์วัามเป4นอย+�และค์�ณภาพชี�วั�ตท��ด�

4

ค์วัามร�วัมม#อทางเศรษฐก�จท��ส(าค์�ญอย�างหน-�ง ค์#อ การจ�ดต��งเขตการค์'าเสร�อาเซี�ยน (ASEAN Free

Trade Area หร#อ AFTA) ในป9 2535 เพ#�อให'การค์'าในกล��มอาเซี�ยนเป4นไปโดยเสร� ด'วัยการลดอ�ตราภาษ�น(าเข'าให'ต(�าท��ส�ดหร#อเป4นศ+นย� พร'อมท��งขจ�ดป:ญหาและอ�ปสรรค์ทางการค์'า ยกเล�กข'อจ(าก�ดในการน(าเข'าท��ไม�ใชี�มาตรการทางด'านภาษ�และม�การขยายค์วัามร�วัมม#อไปส+�เร#�องการขนส�ง การส#�อสาร การสาธิารณ+ปโภค์ การบร�การและทร�พย�ส�นทางป:ญญา

วั ต็ถุ3ประสงค+ข้องการรวัมต็ วัเป4นอาเซียน (ต�อ)

5

ประชีาค์มเศรษฐก�จอาเซี�ยน

AECASEAN Economic Community

5

6

ประชาคมอาเซียน ASEAN COMMUNITY

THREE PILLARS ASC ASEAN Security Community - ควัามม %นคงในภู)ม�ภูาคอาเซียน AEC ASEAN Economic Community - ประชาคมเศรษฐก�จ

อาเซียน(2015) ASCC ASEAN Socio-culture Community - ส งคมแลัะวั ฒนธรรม

อาเซียน6

2020

ASC ASCCAEC

7

การจ ดต็ $งประชาคมอาเซียน (Asean Economic Community: AEC)

• ในเด#อนพฤศจ�กายน 2545 ท��ประชี�มส�ดยอดอาเซี�ยน (Asean Summit) ค์ร��งท�� 8 ได'ให'ค์วัามเห3นชีอบให'อาเซี�ยนก(าหนดท�ศทางการด(าเน�นงานเพ#�อม��งไปส+�การเป4นประชีาค์มเศรษฐก�จอาเซี�ยน ซี-�งม�ล�กษณะค์ล'ายค์ล-งก�บสหภาพย�โรป (European Union: EU) และให'อาเซี�ยนปร�บปร�งกระบวันการด(าเน�นงานภายในอาเซี�ยนให'ม�ประส�ทธิ�ภาพมากข-�น

8

ท:าไมต็!องสร!างประชาคมอาเซียน?

การเปล��ยนแปลงข��วัเศรษฐก�จในโลก ป:ญหาระด�บโลกม�มากข-�น ต'องการการ

ต�ดส�นใจร�วัม ประเทศเล3ก ๆ เส�ยเปร�ยบ ค์วัามเร3วัของพ�ฒนาการด'านเทค์โนโลย�

ใหม� โดยเฉพาะในอนาค์ตการต�ดต�อส#�อสาร ขนส�ง เร3วัข-�น และ ถุ+ก

ลง ประเทศสมาชี�กส�วันใหญ�เป4ฯประเทศเล3ก

ต'องรวัมก�นเพ#�อให'เส�ยงด�งข-�น

9

การเป.ดการค!าแลัะการลังท3น ภูายใต็! AEC ในป& 2015

10

วั ต็ถุ3ประสงค+

AEC 2015Free Flow of:• Goods• Services• Investment• Capital• Skilled Labor

Single Market and Production Base

Competitive Economic Devlmt.

Equitable Economic Region

Integration into Global Economy

ประชาคมเศรษฐก�จอาเซียน AEC 2015

11

12

SINGLE MARKET &

PRODUCTIONBASE

SINGLE MARKET &

PRODUCTIONBASE

AEC 2015

12

13

ม��งเป4นประต+(Gateway) ส+� ASEAN เพ��มพ+นค์วัามส�มพ�นธิ�ท��ด�ใน ประชีาค์มอาเซี�ยน และเน'นส�ทธิ�ประโยชีน�จากAEC (เชี�งบ+รณาการอย�างม�ประส�ทธิ�ผล)

เพ#�อการเชี#�อมโยงการค์'าก�บ FTA กรอบอ#�นๆ โดยเร��มจากเพ#�อนบ'าน เชี�น GMS เป4นต'น

ม��งเป4นศ+นย�กระจายส�นค์'าและบร�การ(HUB/Distribution Center) ส+�ตลาดASEAN และไม�เป4นเพ�ยงทางผ�าน

แสวังหาแหล�งแรงงานฝี9ม#อและฐานการผล�ตต'นท�นต(�า ม��งพ�ฒนาทร�พยากรมน�ษย�(ป:จจ�ยการผล�ตท��ส(าค์�ญ) ให'ป4น ท3นมน3ษย+ส)"ควัามเป4นสากลั

13

14

ก�จกรรมข้องส"วันต็"าง ๆ ในพ�มพ+เข้ยวั (ASEAN Community Blueprint)

1) ต็ลัาดเดยวัแลัะฐานการผู้ลั�ต็ร"วัม

* เป.ดเสรการค!าส�นค!า บร�การ การลังท3น ท3นแลัะแรงงานฝี&ม�อ

2) ภู)ม�ภูาคท%มควัามสามารถุในการแข้"งข้ น

• พ ฒนานโยบายการแข้"งข้ น • เพ��มค์วัามเข'มข'นของการร�กษา

ผลประโยชีน�ของผ+'บร�โภค์• ร�วัมม#อก�นเร#�องทร�พย�ส�นทาง

ป:ญญา• ม�สนธิ�ส�ญญาภาษ�ซี'อนต�อก�น

และก�น• ส�งเสร�ม e-commerce

3) กระจายการพ ฒนา • เร�งการพ�ฒนาอ�ตสาหกรรมขนาด

กลางและขนาดย�อม• ส�งเสร�มการรวัมต�วัของประเทศ

สมาชี�กใหม�4) รวัมต็ วัเข้!าส)"ต็ลัาดโลัก• ม�นโยบายก�บค์+�ค์'านอกภ+ม�ภาค์ท��

สอดค์ล'องก�น เชี�น การเจรจาสร'างเขตการค์'าเสร�หร#อค์วัามร�วัมม#อทางเศรษฐก�จอ#�นๆ

• ส�งเสร�มการเข'าร�วัมในห�วังโซี�อ�ปทาน

15

อ3ต็สาหกรรมเร"งร ด 12 อ3ต็สาหกรรม ส�นค์'า

แปรร+ปเกษตร ประมง ส�ขภาพ ผล�ตภ�ณฑ์�จาก

ยางพารา ผล�ตภ�ณฑ์�จาก

ไม' ส��ทอและเส#�อผ'า ยานยนต� อ�เล3ค์ทรอน�กส� ICT

บร�การ ท�องเท��ยวั ขนส�งทางเร#อ และ อากาศ

และ โลจ�สต�ค์ส�

16

บร�บทของแรงงานไทยในป9 2558

17

เศรษฐก�จอาเซียนในป& 2557• ผลผล�ตมวัลรวัมประชีาชีาต� เพ��มข-�นจาก 1.72 ล'านล'าน

เหร�ยญสหร�ฐ เป4น 2.67 ล'านล'าน เหร�ยญสหร�ฐ หร#อ เพ��มข-�น 55% เฉล��ยป9ละประมาณ 10% จาก 2553– ประเทศอ�นโดน�เชี�ยโตมากท��ส�ดค์#อ 74.8% รองลงมาค์#อ

เวั�ยดนาม 74.3% และก�มพ+ชีา 70% – บร+ไนเต�บโตน'อยท��ส�ด รองลงมาค์#อสหภาพพม�า (แต�การ

ประมาณการน��อาจจะไม�ถุ+กถุ'าสหภาพพม�า ม�การเล#อกต��งป9น��)

• แต�ในเอเชี�ย เศรษฐก�จจ�นจะโตเร3วัมาก ค์#อเพ��มจาก 5.36 ล'านล'านเหร�ยญไปเป4น 9.44 ล'านเหร�ยญ เป4นการเพ��มถุ-ง 75%

• อ�นเด�ยม�ขนาดเศรษฐก�จใกล'เค์�ยงก�บอาเซี�ยนค์#อเพ��มจาก 1.37 ล'านล'านเหร�ยญ เป4น 2.19 ล'านล'านเหร�ยญ หร#อเพ��มข-�น เก#อบ 60%

• ค์าดก�นวั�าในป9 2554 เศรษฐก�จ ASEAN+6 เป4นเศรษฐก�จท��ใหญ�ท��ส�ดในโลก

18 18

ASEAN-CHINA

ASEAN-KOREA

ASEAN-INDIA

AEC

ASEAN AUS & NZ

ASEAN + 6

ASEAN-JAPAN

ASEAN

19

20

21

แนวัโน!มเศรษฐก�จโลักใน 5 ป&ข้!างหน!า

ท��มา: IMF Outlook, เมษายน 2010

ผู้ลัผู้ลั�ต็มวัลัรวัมประชาชาต็� (ลั!านเหรยญสรอ): อาเซียน+6

22

จ:านวันประชากร (ลั!านคน)

ท%มา: องค+การสหประชาข้าต็� http://esa.un.org/unpp/p2k0data.asp

23

จ(านวันแรงงานในตลาดแรงงานเอเชี�ย

ท��มา EIU

24

ค์�าแรงต�อชี��วัโมงในเอเชี�ย

ท��มา EIU

25

อนาค์ตของตลาดแรงงานในป9 2558 • จ(านวันประชีากรในอาเซี�ยนจะเพ��มข-�น จาก 588 ล'านค์นในป9น�� เป4น

621 ล'านค์นในป9 2558 และจะเพ��มเป4น 651 ล'านค์นในป9 2563 • ตลาดแรงงานเพ��มข-�นเป4นประมาณ 250 ล'านค์นมาเป4นประมาณ

300ล'านค์น • อ�ตราค์�าแรงงานต�อชี��วัโมงม�ค์วัามแตกต�างก�นอย�างมากในอาเซี�ยน• ผลท��จะเก�ดข-�นค์#อการเค์ล#�อนย'ายแรงงานจะเพ��มส+งข-�นอย�างรวัดเร3วั

ในอาเซี�ยน • ถุ-งแม'ไม�ม�ต�วัเลขท��ชี�ดเจนแต�ค์�าแรงงานท��ถุ+กกวั�าในประเทศ เม�ยนม�า

ลาวั ก�มพ+ชีา และเวั�ยดนาม จะท(าให'ม�การเค์ล#�อนย'ายแรงงานจากประเทศเหล�าน��ส+�ประเทศท��เจร�ญกวั�า

• วั�ธิ�การบร�หารตลาดแรงงานอาจจะท(าได' 3 ทางค์#อ – การซี�$อส�นค!าหร#อผลผล�ตของแรงงานเหล�าน��น เพ#�อท(าให'เก�ดการ

จ'างงานในพ#�นท��– การไปลงท�นในพ#�นท��ซี-�งค์�าแรงถุ+ก ผ+'ลงท�นได'แรงงานท��ราค์าต(�า

ค์นงานได'งาน ไม�ต'องย'ายถุ��น– ให'ม�การย'ายถุ��นอย�างเป4นระเบ�ยบ

26

ตลาดแรงงานในเอเชี�ยoท��น�าเป4นห�วังมากกวั�าค์#อ จ(านวันแรงงานจากประเทศ

จ�นและอ�นเด�ย ซี-�งม�ส+งมาก แรงงานเหล�าน��จะไหลเข'าส+�อาเซี�ยนซี-�งม�โอกาสด�กวั�า

oนอกจากน��น ค์�ณภาพของแรงงานเหล�าน��ก(าล�งได'ร�บการพ�ฒนาอย�างมากท��งในประเทศจ�นและอ�นเด�ย o ร�ฐบาลจ�นได'ใชี'งบประมาณจ(านวันมากปร�บปร�ง

มหาวั�ทยาล�ย และระบบการศ-กษาพ#�นฐาน o ร�ฐบาลอ�นเด�ยม�โค์รงการร#อพ#�นมหาวั�ทยาล�ยเก�า ๆ และ

ลงท�นในการศ-กษาอย�างมหาศาลเชี�นเด�ยวัก�น oประเทศไทยจะต'องพ�ฒนาค์วัามพร'อมของแรงงานท��

จะออกส+�ตลาดใน 4-5 ป9 ข'างหน'าน�� เพราะการแข�งข�นจะส+งมาก โดยเฉพาะจากแรงงานฝี9ม#อในประเทศเอเชี�ย

27

ประโยชน+จากประชาคมเศรษฐก�จอาเซียน• ส��งท��ประชีาค์มเศรษฐก�จอาเซี�ยนสร'างข-�นมาค์#อ

– กฎระเบ�ยบในการค์'าการลงท�นซี-�งม�ผลบ�งค์�บใชี'ในท�กประเทศ– ค์วัามร�วัมม#อต�างๆ ท��จะชี�วัยผ+'ใชี'กฎระเบ�ยบต�างๆ ให'เก�ด

ประโยชีน� และแก'ป:ญหาท��เก�ดข-�น – ถุ'าม�ป:ญหาเก��ยวัก�บส�ทธิ�ประโยชีน�ใน AEC สามารถุฟ้Cองร'อง

หร#อขอค์วัามเป4นธิรรมได'• ในเร#�องเก��ยวัก�บแรงงานม�การตกลงท��จะให'ม�การเค์ล#�อน

ย'ายแรงงานท��ม�ฝี9ม#อโดยเสร� – ขณะน��ม�การตกลงไปแล'วั 7 ด'าน (วั�ศวักรรม พยาบาล

สถุาป:ตยกรรม การส(ารวัจ แพทย� ท�นตแพทย� และน�กบ�ญชี�)

– ค์วัรม�การเสนอเร#�องใหม� ๆ ท��ต'องการ

28 28

การเป.ดเสรด!านการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ

ประเทศท��ม�ค์�าตอบแทนต(�า

ประเทศท��ม�ค์�าตอบแทนส+ง

29 29

กระทรวังแรงงานก บการเต็รยมควัามพร!อม

แผนรองร�บการเค์ล#�อนย'ายแรงงานฝี9ม#อเสร�ตามกรอบ AEC ในป9 2015

ค์ณะท(างานเพ#�อด(าเน�นการจ�ดท(าแผนรองร�บการเค์ล#�อนย'ายแรงงานฝี9ม#อเสร�ตามกรอบ AEC ในป9 2015

30 30

แผู้นรองร บการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อเสร

ต็ามกรอบ AEC ในป& 2015

31 31

1. การเต็รยมควัามพร!อมส:าหร บการเคลั�%อนย!าย

แรงงานฝี&ม�อเสร• การศ=กษาวั�จ ย เก%ยวัก บควัามพร!อม

ประโยชน+ แลัะผู้ลักระทบ หากมการเคลั�%อนย!ายเสรในแต็"ลัะวั�ชาชพ

• การศ=กษาควัามเป4นไปได!แลัะมาต็รฐานข้องแต็"ลัะวั�ชาชพในการแข้"งข้ นภูายในต็ลัาดแรงงาน ASEAN

• การเต็รยมควัามพร!อมด!านบ3คคลัากรในแต็"ลัะสาข้าวั�ชาชพท $งในด!านปร�มาณแลัะค3ณภูาพ แลัะมคลั งข้!อม)ลัเก%ยวัก บบ3คคลัากรท%มค3ณสมบ ต็�สามารถุเคลั�%อนย!ายไปท:างานได!

32 32

1. การเต็รยมควัามพร!อมส:าหร บการเคลั�%อนย!าย

แรงงานฝี&ม�อเสร (ต็"อ)• การเต็รยมควัามพร!อมด!าน

ค3ณภูาพแลัะแรงจ)งใจข้องต็ลัาดแรงงานไทยส:าหร บสาข้าวั�ชาชพต็"างๆ

• ท:าการศ=กษาข้!อม)ลัในกลั3"มประเทศอาเซียน ท%เก%ยวัข้!องก บการเคลั�%อนย!ายแรงงานอย"างเป4นระบบ

• ส"งเสร�มควัามร"วัมม�อข้องประเทศสมาช�กในการแลักเปลั%ยนข้!อม)ลัแลัะสร!างกลัไกลัการเคลั�%อนย!ายเสร

33 33

2. การสร!างกลัไกส:าหร บการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ

• ประชาส มพ นธ+ให!ควัามร)!แก"บ3คลัากรในสาข้าวั�ชาชพต็"างๆ แลัะผู้)!เก%ยวัข้!อง เก%ยวัก บ MRA กฎหมาย วั�ธด:าเน�นการ

• ก:าหนดนโยบายแลัะเป?าหมายในการเคลั�%อนย!ายแรงงานเสรส:าหร บวั�ชาชพท%มควัามพร!อมแลัะเป4นประโยชน+ต็"อประเทศ

34 34

2. การสร!างกลัไกในการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ (ต็"อ)

• ทบทวันแลัะปร บปร3งกฎหมายให!เอ�$อต็"อการเคลั�%อนย!ายแรงงานเสร ท $งน$ การแก!ไข้กฎหมายจะต็!องเป4นลั กษณะต็"างต็อบแทน แลัะเป4นประโยชน+ต็"อประเทศ

• ใช!การเจรจาทวั�ภูาคก บประเทศเป?าหมายเพ�%อสร!างกลัไกการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ แลัะข้ยายวังออกไปเป4นกลัไกอาเซียน

35 35

2. การสร!างกลัไกในการเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ (ต็"อ)

• ปร บปร3งบร�การจ ดหางาน การอน3ญาต็ท:างาน การต็รวัจลังต็ราแลัะต็รวัจคนเข้!าเม�อง ให!รวัดเร�วัแลัะร ดก3ม

• สร!างกลัไกเต็�อนภู ยข้องต็ลัาด แรงงาน เพ�%อด)แลัสมด3ลัข้องอ3ปสงค+แลัะอ3ปทานด!านแรงงานภูายในประเทศ

36 36

3. การเต็รยมการเพ�%อลัดผู้ลักระทบท%เก�ดจาก

การเคลั�%อนย!ายแรงงานฝี&ม�อ• สร!างช"องทางให!ท3กภูาคส"วันท%

เก%ยวัข้!องได!ม ส"วันร"วัมในการก:าหนดท�ศทางข้องการเคลั�%อนย!ายแรงงานเสร

• มมาต็รการรองร บส:าหร บ ธ3รก�จ บ3คลัากร แลัะผู้)!ใช!บร�การท%ได!ร บผู้ลักระทบจากการเคลั�%อนย!ายแรงงานเสร

37

ข้!อเสนอแนะ เพ�%อเต็รยมรองร บการเคลั�%อนย!ายเสรข้องแรงงาน

☺ การพ ฒนาศ กยภูาพแลัะสมรรถุนะข้องผู้)!ใช!แรงงาน☺พ�ฒนาท�กษะฝี9ม#อ และเร#�องการใชี'ภาษา

☺ ป?องก นสภูาวัะ สมองไหลั“ ”☺ให'สวั�สด�การท��ด�แก�ผ+'ใชี'แรงงาน☺ให'ค์�าตอบแทนท��ไม�แตกต�างก�นเก�นไป

☺ การบร�หารจ ดการภูาคร ฐ☺สร'างงานเพ#�อรองร�บกล��มท��อาจได'ร�บผลกระทบ☺ปร�บปร�งกฎหมายท��เก��ยวัก�บการค์�'มค์รองส�ทธิ�ของ

แรงงาน☺พ�ฒนาศ�กยภาพของระบบจ�ดการเทค์โนโลย�

สารสนเทศ เพ#�อเชี#�อมโยงข'อม+ลด'านแรงงาน และด'านเศรษฐก�จก�บหน�วัยงานอ#�นๆ ของร�ฐ

38

ท กษะ ฝี&ม�อ (ชี�าง)

วั3ฒ�สามารถุ

ป@ญญาภูาษา+สากลัท3น

มน3ษย+AEC2015

การบร�หารจ ดการพ ฒนาทร พยากรมน3ษย+

(HRD)

-

GLOBALECONOMY

39

การปร บต็ วัข้องแรงงานก บการเข้!าส)" AEC

• ต'องปร�บเปล��ยนท�ศนค์ต�ในการท(างาน และพร'อมท��จะเร�ยนร+ 'ส��งใหม�ๆ

• พ�ฒนาค์วัามสามารถุในการวั�ชีาชี�พของตนอย+�เสมอ

• ค์วัามสามารถุในด'านการใชี'ภาษา (ภาษาไทยอย�างเด�ยวั ไม�ได' ภาษาท��ส(าค์�ญในป:จจ�บ�น ค์#อ – ?)

• ต'องเข'าใจในการท(างานแบบ Multi – cultural environment

• ข'อเส�ยของค์นไทย ม�ค์วัามผ+กพ�นก�บองค์�กรและงานน'อย ลาออกจากงานบ�อย และเร�ยกร'องส�ทธิ�ตนเองมากเก�นไป (ต'องร+ 'จ�กหน'าท�� ก�อนท��จะร+ 'จ�กส�ทธิ�ของตนเอง)

40

ท%มาข้องข้!อม)ลั¨ เอกสารประกอบการบรรยายของ ดร.ส�ท�ศน� เศรษฐ�บ�ญสร'าง ผ+'แทน–

การค์'าไทย จากการบรรยายพ�เศษ ส�มมนาเร#�อง ส+�ประชีาค์มเศรษฐก�จ“อาเซี�ยน 2558: โอกาสและค์วัามพร'อมของไทยต�อการเค์ล#�อนย'ายเสร�ของแรงงานฝี9ม#อ ท��โรงแรมม�ราเค์�ล แกรนด� ค์อนเวันชี��น วั�นท�� ” 22 กรกฎาค์ม 2553

¨ เอกสารประกอบการบรรยาย เร#�อง ส+�ประชีาค์มเศรษฐก�จอาเซี�ยน “2558 โอกาสและค์วัามพร'อมของไทยต�อการเค์ล#�อนย'ายแรงงานม�ฝี9ม#อ โดยค์�ณฉ�ตรชี�ย มงค์ลวั�เศษไกวั�ล รองประธิานค์ณะกรรมการ” –กฎระเบ�ยบและการค์'าระหวั�างประเทศ และประธิานอน�กรรมการด'านการค์'าและบร�การ จากสภาหอการค์'าแห�งประเทศไทย

¨ บทค์วัามจากสถุาบ�นพระปกเกล'า เร#�อง เค์ล#�อนย'ายแรงงานเสร�ใน“อาเซี�ยน: ผลกระทบอย�างไรต�อไทย โดย รองศาสตราจารย� ดร” . อภ�ญญา เล#�อนฉวั� อาจารย�ประจ(าค์ณะน�ต�ศาสตร� ปร�ด� พนมยงค์� มหาวั�ทยาล�ยธิ�รก�จบ�ณฑ์�ตย�

¨ บทค์วัามเร#�อง ประชีาค์มเศรษฐก�จอาเซี�ยนก�บการค์�'มค์รองแรงงาน“ในอนาค์ต โดยค์�ณบ�ญญ�ต� ศ�ร�ปร�ชีา กล��มงานมาตรฐานแรงงาน”ระหวั�างประเทศ

¨ ข'อม+ลจากเวั3บไซีต� กระทรวังแรงงาน