Héraðsdómur Reykjaness

Dómur 6. janúar 2021.

Mál nr. S-1351/2020:

Ákæruvaldið

(Dagmar Ösp Vésteinsdóttir aðstoðarsaksóknari)

gegn

X (Steinbergur Finnbogason lögmaður)

(Jóhannes S. Ólafsson réttargæslumaður brotaþola)

(Þórdís Bjarnadóttir réttargæslumaður brotaþola)

Dómur:

Mál þetta var þingfest 19. júní 2020 og dómtekið 9. desember. Málið höfðaði

Héraðssaksóknari með ákæru útgefinni 22. maí 2020 á hendur ákærða, X, kt. 000000-

0000, […], […], fyrir eftirtalin kynferðisbrot í starfi sínu sem nuddari á nánar tilgreindum

starfsstöðvum á árunum 2009-2015:

1.

Nauðgun, með því að hafa í eitt skipti á árinu 2009 eða 2010, á meðferðarstofu

sinni að […] í Reykjavík, haft önnur kynferðismök en samræði við A, kt. 000000-0000,

án hennar samþykkis, með því að nudda kynfæri hennar utanklæða og fara síðan með

hönd sína inn fyrir nærbuxur hennar og nudda kynfæri hennar og setja fingur inn í

leggöng hennar, henni að óvörum, þar sem hún lá léttklædd á nuddbekk, og beitti ákærði

A ólögmætri nauðung með því að misnota sér það traust sem hún bar til hans.

Telst þetta varða við 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

2.

Nauðgun, með því að hafa í eitt skipti seinni hluta ársins 2010 eða í byrjun árs

2011, á meðferðarstofu sinni að […] í […], haft önnur kynferðismök en samræði við B,

kt. 000000-0000, án hennar samþykkis, með því að renna hönd sinni milli rasskinna

hennar og setja fingur inn í leggöng hennar, henni að óvörum, þar sem hún lá á nuddbekk,

og beitti ákærði B ólögmætri nauðung með því að misnota sér það traust sem hún bar til

hans.

Telst þetta varða við 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

2

3.

Nauðgun, með því að hafa í eitt skipti á árinu 2011, á meðferðarstofu sinni að

[…] í […], haft önnur kynferðismök en samræði við C, kt. 000000-0000, án hennar

samþykkis, með því að káfa á kynfærum hennar og setja fingur inn í leggöng hennar og

endaþarm, henni að óvörum, þar sem hún lá léttklædd á nuddbekk, og beitti ákærði C

ólögmætri nauðung með því að misnota sér það traust sem hún bar til hans.

Telst þetta varða við 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

4.

Nauðgun, með því að hafa í eitt skipti í mars eða apríl 2015 á meðferðarstofu

sinni að […] í […], haft önnur kynferðismök en samræði við D, kt. 000000-0000, án

hennar samþykkis, með því að káfa á kynfærum hennar og setja fingur inn í leggöng

hennar, henni að óvörum, þar sem hún lá léttklædd á nuddbekk, og beitti ákærði D

ólögmætri nauðung með því að misnota sér það traust sem hún bar til hans.

Telst þetta varða við 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940.

Af hálfu ákæruvaldsins er þess krafist að ákærði verði dæmdur til refsingar og til

greiðslu alls sakarkostnaðar.

Í ákæru eru teknar upp eftirfarandi einkaréttarkröfur:

A.

A krefst þess að ákærði verði dæmdur til greiðslu 2.500.000 króna miskabóta

með vöxtum samkvæmt 8. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá 1. janúar

2010 þar til mánuður er liðinn frá birtingu bótakröfunnar, en frá þeim degi með

dráttarvöxtum samkvæmt 1. mgr. 9. gr. sömu laga til greiðsludags. Þá verði ákærði

dæmdur til greiðslu réttargæsluþóknunar.

B.

B krefst þess að ákærði verði dæmdur til greiðslu 2.500.000 króna miskabóta með

vöxtum samkvæmt 8. gr., sbr. 4. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá árinu

2010 til þess dags þegar mánuður er liðinn frá birtingu bótakröfunnar, en frá þeim degi

með dráttarvöxtum samkvæmt 9. gr., sbr. 1. mgr. 6. gr. sömu laga til greiðsludags. Þá

verði ákærði dæmdur til greiðslu réttargæsluþóknunar.

C.

C krefst þess að ákærði verði dæmdur til greiðslu 2.500.000 króna miskabóta með

vöxtum samkvæmt 8. gr., sbr. 4. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá árinu

3

2011 til þess dags þegar mánuður er liðinn frá birtingu bótakröfunnar, en frá þeim degi

með dráttarvöxtum samkvæmt 9. gr., sbr. 1. mgr. 6. gr. sömu laga til greiðsludags. Þá

verði ákærði dæmdur til greiðslu réttargæsluþóknunar.

D.

D krefst þess að ákærði verði dæmdur til greiðslu 2.500.000 króna miskabóta

með vöxtum samkvæmt 8. gr., sbr. 4. gr. laga nr. 38/2001 um vexti og verðtryggingu frá

30. mars 2015 til þess dags þegar mánuður er liðinn frá birtingu bótakröfunnar, en frá

þeim degi með dráttarvöxtum samkvæmt 9. gr., sbr. 1. mgr. 6. gr. sömu laga til

greiðsludags. Þá verði ákærði dæmdur til greiðslu réttargæsluþóknunar.

Ákærði krefst aðallega sýknu af kröfum ákæruvaldsins og að framlögðum

bótakröfum verði vísað frá dómi, en að því frágengnu verði hann dæmdur til vægustu

refsingar sem lög leyfa og dæmdar bætur stórlega lækkaðar. Þá verði málsvarnarlaun

verjanda greidd úr ríkissjóði.

I. - Bakgrunnur ákærða.

Ákærði lærði nudd við Naturmedicinske Kursuscenter í Kaupmannahöfn og á að

baki 408 klukkustunda nám, sem hann segir hafa tekið um tvö ár. Hann kveðst hafa lært

margvíslegar nuddaðferðir við meðhöndlun stoðkerfisvandamála, þar á meðal svokallaða

Heller tækni, sem vakti athygli hans. Ákærði kveðst einnig hafa sótt verkleg námskeið á

Spáni og meðal annars lært hnykkingar af naprapata. Í framhaldi byrjaði hann að þróa

sínar eigin kenningar um hvernig best sé að meðhöndla stoðkerfisvandamál. Hann vann

í […] og á fleiri stöðum 2002-2005 þá er hann hóf sjálfstæðan rekstur og hélt áfram að

þróa sínar aðferðir. Árið 2009 flutti ákærði starfsemina að […] og leigði þar eitt herbergi

hjá heilsu- og heilunarmiðstöðinni […]. Þaðan flutti hann að […] í kringum 2013 og

opnaði meðhöndlunarstofuna […]. Samkvæmt heimasíðu félagsins sérhæfir stofan sig í

að leiðrétta líkamsstöðu viðskiptavina sinna og býður upp á meðferð sem felst í að styrkja

líkamann með sérstökum teygjum og æfingum þar sem notast er við þyngdaraflið til að

koma líkamanum aftur í náttúrulega stöðu sína, frjálsan frá sársauka. […] flutti til […]

2017. Að sögn ákærða hefur hann undanfarna tvo áratugi sérhæft sig í

stoðkerfismeðhöndlun og segir að í því felist háhraðahnykkingar og nudd, leiðrétting á

stoðkerfi og líkamsstöðu, losun á bandvef og örvef, meðhöndlun á orkuflæði líkamans

og losun á líkamsspennu. Í sumum tilvikum felist meðferð í því að fara inn í grind

4

viðskiptavinarins, ýmist gegnum leggöng eða endaþarm og séu þá notaðir fingur, svo

sem þegar lagfæra þarf bandvef í leggöngum eða rétta rófubein. Ákærði hafi byrjað að

þróa þessa innri meðferð 2009 eftir að osteópati hjálpaði eiginkonu hans við

þungunarvanda, en í kjölfarið hóf ákærði að vinna með tíðaverki kvenna og móðurlífið

almennt, meðal annars að losa um eggjastokka, ýmist utanfrá eða gegnum leggöng. Hann

kveðst í þessu sambandi hafa stúderað osteópatíu, horft á myndbönd og dregið mikinn

lærdóm af, en auk þess sé hann góður í „anatómíunni“. Í framhaldi hafi hann byrjað að

bjóða konum upp á innri meðferð og fljótlega spurst út að hann næði árangri. Fyrir dómi

kvaðst ákærði ýmist hafa meðhöndlað um 50 konur eða hundruð kvenna með þessum

hætti og sagði markmið meðferðar meðal annars að losa um örvef eða samgróninga í

slímhúð, aðstoða konur með grindargliðnun í tengslum við meðgöngu og fæðingu og að

hafa áhrif á „blokkerað hormónakerfi“ og ófrjósemi. Ákærði sagði innri meðferð einnig

góða til að hjálpa konum sem eiga í erfiðleikum með að fá fullnægingu og taldi upp, sem

fleiri ástæður fyrir slíkri meðferð, kvartanir kvenna um sársauka við samfarir, þráláta

verki í maga, bakflæði, hægðatregðu, kvartanir um „stutta öndun“ og að geta ekki pissað.

Ákærði kveðst einnig hafa veitt körlum innri meðferð, svo sem vegna vandamála frá

blöðruhálskirtli og þvagblöðru og til að lagfæra skekkjur eða brot á rófubeini. Hann segir

engar reglur gilda um þá meðferð sem hann veitir og kveðst ekki tilheyra neinni fagstétt

eða fagfélagi á því sviði sem hann starfar. Ákærði kveðst sjaldan hafa skráð sjúkrasögu

eða meðferðaráætlun viðskiptavina á blað, þó gert það stundum, en þau blöð bara safnast

upp í bunka án þess að hann hefði not af þeim síðar. Fyrir dómi kvaðst ákærði aldrei hafa

gefið sig út fyrir að vera annað en „stoðkerfismeðhöndlari“. Hann sagði að þótt hlutir

standi ekki í bók þýði það ekki að þeir virki ekki. Aðalatriðið sé að fólki líði vel þegar

það fer frá honum og segi næsta manni frá. Hann sé „svona last chance“ hjá fólki sem

aðrir geti ekki hjálpað og séu búnir að gefast upp á.

Ákærði hefur hvorki lagt fyrir dóminn gögn um námslok eða prófgráðu frá

danska náttúrulækningaskólanum né heldur um lyktir annarra námskeiða.

II. - Upphaf lögreglurannsóknar og dómkvaðning matsmanna.

1.

Á tímabilinu 2. janúar til 11. desember 2018 lögðu 11 konur fram kærur á hendur

ákærða fyrir kynferðisbrot, en konurnar áttu sammerkt að hafa leitað meðhöndlunar hjá

ákærða. Málin fengu eftirgreind númer í málaskrá lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu:

5

21406, 26075, 26254, 71958, 71962, 73228, 73541, 74513, 74516, 79012 og 83624.

Undir rannsókn máls voru N sérfræðingur í stoðkerfissjúkraþjálfun og O sérfræðingur í

kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun dómkvödd til að leggja sérfræðilegt mat á

hvort og þá að hvaða marki starfsaðferðir ákærða samrýmast viðurkenndum aðferðum

nuddfræðinnar, hvort ákærði hafi hagað meðferð hlutaðeigandi 11 kvenna í samræmi við

viðurkenndar verklagsreglur og hvort sú meðferð sem hann bauð upp á krefðist

ákveðinnar menntunar, þjálfunar eða leyfa. Matsbeiðninni fylgdu nánar tilgreindar

spurningar. Að því er sérstaklega varðar kæru A er spurt hvort meðhöndlun eða nudd um

leggöng í þeim tilgangi að losa um grindargliðnun sé viðurkennd aðferð í nuddfræðum.

Að því er sérstaklega varðar kærur D og C er spurt hvort meðhöndlun eða nudd um

leggöng í þeim tilgangi að draga úr tíðaverkjum, samdráttarverkjum, bakverkjum,

náraverkjum eða mjaðmaverkjum sé viðurkennd aðferð í nuddfræðum. Að því er aðeins

varðar kæru C er og spurt hvort meðhöndlun eða nudd um leggöng í þeim tilgangi að

losa festur í vöðvum og slímhúð í kringum lífbein og fyrir aftan lífbein sé viðurkennd

aðferð í nuddfræðum.

Í matsgerð sérfræðinganna 8. október 2019, sem þeir staðfestu fyrir dómi, segir

að sérstaða málsins felist í því að ákærði tilheyri ekki neinni fagstétt eða fagfélagi og

gildi því fáar reglur um starfsemi hans. Af samanburði á lögum og reglum um starfsstéttir

sem nálgast þær aðferðir sem ákærði stundar megi helst finna samsömun við starfsemi

hans í lögum nr. 34/2005 um græðara. Í matsgerðinni eru nefnd dæmi um vandamál í

grindarbotni kvenna þar sem innri meðferð geti átt við, þar á meðal verkir í grindarbotni

og grindarholi, verkir í leggöngum, samfarasársauki, verkir í rófubeini og vefjagigt.

Ekkert tilgreindra vandamála hafi verið ástæða komu umræddra 11 brotaþola til ákærða

að frátöldum verkjum í rófubeini. Að því er varðar nánar tilgreindar spurningar segja

matsmenn að í sjúkraþjálfun tíðkist ekki að losa um grindargliðnun eða meðhöndla

mjaðmagrindarverki gegnum leggöng heldur fari slík meðferð fram utanfrá. Sama gildi

almennt um meðhöndlun á lífbeini. Þá segir í matsgerð að í spöng kvenna séu hvorki

liðbönd né vöðvafestur. Í sérhæfðri sjúkraþjálfun sé hins vegar viðurkennd aðferð til að

meðhöndla örvef á spangarsvæði eftir fæðingar, en þá geti slíkur örvefur myndast þegar

rof verður á slímhúð og mjúkvefjum í leggöngum. Örvefur geti ekki myndast bakvið

lífbein. Þá sé losun lífbeins innanfrá hvorki þekkt né viðurkennd meðferð í sjúkraþjálfun.

Að því er varðar tíðaverki segja matsmenn að slík meðferð tíðkist ekki gegnum leggöng

og bakverkir, náraverkir og mjaðmaverkir séu ávallt meðhöndlaðir utanfrá. Þeir segja

6

hugtakið samdráttarverki afar víðfeðmt og telja langsótt að slíkir verkir verði

meðhöndlaðir gegnum leggöng. Sérhæfðir sjúkraþjálfarar meðhöndli þó skeiðarkrampa

í grindarbotnsvöðum gegnum leggöng. Um meðhöndlun gegnum leggöng og gegnum

endaþarm til að lagfæra rófubein segja matsmenn að slíkar meðferðir séu vandasamar og

krefjist góðrar þekkingar á líffærafræði sömu svæða. Við nudd á nárasvæði sé mikilvægt

að gæta virðingar og fara ekki of nálægt kynfærasvæði.

Matsmenn nefna að samkvæmt kæruskýrslum hafi D leitað til ákærða vegna

verkja í öxl og mjöðm, A vegna verkja í hálsi og baki og C vegna verkja í mjóbaki og

mjaðmagrind. Samkvæmt viðurkenndum meðferðum í sjúkraþjálfun gefi ekkert þessara

vandamála ástæðu til að meðferð fari fram gegnum leggöng og/eða endaþarm.

Matsmenn slá því föstu að nuddarar stundi ekki meðferð á kynfærasvæði eða

innri meðferð gegnum leggöng og endaþarm. Til að stunda slíka meðferð þurfi

sjúkraþjálfarar sérfræðikunnáttu og þjálfun og starfi yfirleitt undir leiðsögn sérfræðinga

í kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun. Þá segir í samantekt matsmanna að ákærði

standist ekki menntunarkröfur heilsunuddara. Markmið, gildissvið og skilgreining á

starfsemi græðara nái hins vegar utan um starfssvið ákærða, en hann nái ekki að mæta

menntunarkröfum græðara. Ákærði stundi háhraðahnykkingar og innri meðferð gegnum

leggöng og endaþarm, sem hann segist sjálfmenntaður í. Tilgangur meðferðar sé óskýr

og á vanti að skjólstæðingar hans séu upplýstir um hana. Þá liggi ekki fyrir skriflegt eða

munnlegt samþykki skjólstæðinga og ákærði haldi ekki skráningu um skjólstæðinga sína.

Að teknu tilliti til þeirra krafna sem gerðar séu til þeirra er stunda sambærilegar aðferðir

er það niðurstaða matsmanna að ákærði hafi ekki tilhlýðilega menntun til að stunda þá

meðferð sem hann býður upp á.

2.

Að lokinni lögreglurannsókn voru mál nr. 26075, 26254, 71962, 74513, 74516,

79012 og 83624 felld niður, en ákæra gefin út á hendur ákærða vegna kæru D (mál

21406), kæru B (mál 71958), kæru A (mál 73228) og kæru C (mál 73541).

Ákærði tengir kærur kvennanna við áhrif Me too hreyfingarinnar, sem spratt upp

í Bandaríkjunum í október 2017, en í kjölfarið steig fjöldi íslenskra kvenna fram á

sjónarsviðið og greindi frá reynslu sinni af kynferðislegri áreitni og kynferðislegu

ofbeldi, ýmist á samfélagsmiðlum eða í fjölmiðlum. Ákærði neitar sök í málum A, B, C

og D og telur kærur þeirra og annarra kvenna afsprengi þessarar hreyfingar. Þær séu

byggðar á fölskum grunni og megi rekja beint eða óbeint til aðkomu og afskipta Ý

7

lögmanns, sem var réttargæslumaður kvennanna á rannsóknarstigi. Aðkomu Ý er lýst í

VI. kafla hér á eftir.

III. - Lögregluskýrslur af samstarfsmönnum ákærða.

Í þágu rannsóknar á meintum kynferðisbrotum tók lögregla skýrslur af J

þáverandi eiginkonu ákærða, L nuddara, K osteópata og M iðjuþjálfa og nuddara, sem

áttu sammerkt að hafa unnið með ákærða á meðhöndlunarstofunni […].

J kvaðst hafa kynnst ákærða 2006 og byrjað að vinna með honum 2013. Frá þeim

tíma vissi hún um nokkur tilvik þar sem ákærði hefði meðhöndlað viðskiptavini gegnum

leggöng og endaþarm og hún verið viðstödd í nokkur skipti vegna réttingar á rófubeini.

Hún kvað ákærða ekki gera þetta nema að fengnu samþykki viðskiptavinarins og frá 2014

hafi verið byrjað að hafa samþykkið skriflegt.

L kvaðst hafa unnið hjá ákærða á […] í […] 2014 og 2015, notið þar leiðsagnar

hans í nuddnámi og oft byrjað meðhöndlun viðskiptavina áður en ákærði tók við. L

kvaðst ekki vita til þess að ákærði hafi meðhöndlað konur á kynfærasvæði eða gegnum

leggöng, en vissi að slíkt væri viðurkennt og þá framkvæmt af læknum og osteópötum,

ekki hefðbundnum nuddurum. L vissi hins vegar að ákærði hefði í einhver skipti

meðhöndlað karla og konur gegnum endaþarm í þeim tilgangi að laga rófubein og hann

verið viðstaddur slíka meðferð í eitt skipti.

K kvað starfsheitið osteópatíu svipa til sjúkraþjálfara og kírópraktora og vinnan

snúast um stoðkerfisvandamál, en með öðruvísi hugmyndafræði og nálgun á

mannslíkamann. Hann kvaðst hafa byrjað að vinna hjá ákærða á […] í […] í júní 2017

og verið þar í 18 mánuði. K kvaðst þekkja til meðferða þar sem unnið væri gegnum

leggöng kvenna og gegnum endaþarm og taldi að í einhverjum tilvikum gætu verið rök

fyrir slíkri meðferð, en það væri ekki fyrsta val og myndi eiga sér aðdraganda. Hann

kvaðst ekki hafa vitað að ákærði meðhöndlaði konur á kynfærasvæði eða gegnum

leggöng fyrr en málefni ákærða bárust í fjölmiðla, en í kjölfar þess hafi ákærði opnað sig

gagnvart honum og sagst hafa veitt viðskiptavinum meðferð gegnum leggöng og

endaþarm.

M kvaðst hafa unnið með ákærða á […] í […] 2016 og 2017. Hún kvaðst hafa

vitað að ákærði meðhöndlaði einhverja viðskiptavini gegnum endaþarm og þá til að laga

og rétta rófubein. Hins vegar hafi hún aldrei vitað að ákærði meðhöndlaði konur á

kynfærasvæði eða gegnum leggöng og sagðist aldrei hafa heyrt af slíkum meðferðum.

8

IV. - Dómsframburður samstarfsmanna ákærða.

J var gift ákærða frá 2012 til janúar 2020. Hún kvaðst hafa byrjað að vinna með

ákærða á meðhöndlunarstofunni 2012-2013 eftir að hún flutti að […]. J hafi síðan rekið

[…] frá stofnun og unnið þar við móttöku og tímapantanir. Aðspurð um menntun ákærða

og hvort hann hafi haft prófskírteini eða viðurkenningar á veggjum

meðhöndlunarstofunnar sagði J ákærða hafa sótt „einhverja nuddtíma og Heller tækni“.

Um annað viti hún ekki. Hún kvað þau hafa verið með þrjú herbergi í […] og jafn mörg

eftir að stofan flutti til […]. Stofan hafi gengið vel, þau tekið á móti 3-5 viðskiptavinum

á hverri klukkustund og allt að 20-30 á dag. Hún kvaðst ekki vita hvort viðskiptavinir

hafi almennt vitað hvaða meðferðir væru í boði og ekki vita hvort aðrir starfsmenn en

ákærði hafi veitt innri meðferð um leggöng og/eða endaþarm. Hún kvaðst hafa verið

viðstödd í eitt skipti þegar ákærði veitti konu innri meðferð og minnti að það hafi verið

á árinu 2013. Áður en til þess kom hafi konan fengið viðtal og verið kynnt hvað til stæði,

J útbúið skjal og konan undirritað samþykki sitt fyrir meðferðinni. Konan hafi óskað eftir

að J væri viðstödd og hún sest við hlið konunnar, nálægt höfði og haldið í hönd hennar

meðan á meðferð stóð. J kvaðst ekki vita hvaða mein ákærði var að laga eða hvort hann

hafi veitt meðferð gegnum leggöng eða endaþarm, en konan hafi verið í buxum og

nærbuxum, með lak yfir sér, legið á hliðinni og snúið að J. Ákærði hafi staðið fyrir aftan

konuna, með hanska á höndum, dregið buxur hennar aðeins niður og veitt sína meðferð.

L kvaðst halda að það hafi verið […] sem hann var að læra nudd í […], þurfti að

klára samning á stofu og komst að hjá ákærða. Þegar viðskiptavinur var að koma í fyrsta

skipti hafi yfirleitt verið rætt hvað ætti að gera og stundum eitthvað verið skrifað á blað.

L hafi svo byrjað að nudda viðskiptavin í einu hverbergi, ákærði svo tekið við, L þá fært

sig í næsta herbergi og nuddað þar áður en ákærði tók við. Hann kvaðst aldrei hafa verið

viðstaddur innri meðferð gegnum leggöng og ekki hafa vitað að ákærði gerði slíkt. L hafi

hins vegar í eitt skipti verið viðstaddur lagfæringu á rófubeini gegnum endaþarm.

K kvaðst hafa lokið fjögurra ára osteópatanámi í Svíþjóð vorið […], komið heim

og fengið vinnu á meðhöndlunarstofu ákærða í júní sama ár. Hann sagði fólk ekki hafa

pantað tíma hjá öðrum þeirra sérstaklega, en yfirleitt hafi tveir viðskiptavinir mætt á sama

tíma og K og ákærði unnið saman með þá flesta. Þegar svo háttaði til hafi ákærði stjórnað

meðferð hvers og eins. K kvað ekki hafa tíðkast að gerð væri sérstök

meðhöndlunaráætlun þegar fólk kom í fyrsta sinn. Hann kvaðst aldrei hafa verið

9

viðstaddur þegar ákærði veitti innri meðferð og ekki hafa upplifað að fólk væri að koma

til þeirra með nein þau vandamál sem kölluðu á slíka meðferð í þau tæp tvö ár sem hann

vann hjá […]. K kvaðst aldrei í sínu námi hafa fengið kennslu í innri meðferð. Slíkt hafi

ekki verið á námskrá skólans, en nemendum verið sagt „þetta er til þarna úti“ og þið getið

sótt þá þekkingu annað. K bar að eftir að málefni ákærða bárust í fjölmiðla hafi ákærði

sagt honum frá þessum meðferðum og hvað hann væri að gera. Fjölmiðlaumfjöllunin

hafi reynst mikið högg fyrir […] og verið helsta ástæðan fyrir því að K flutti sig annað.

Hann kvaðst ekkert vita um menntun ákærða, sagði að hann væri „óheflaður

meðhöndlari“, sem færi aðrar leiðir, enda ekki með 4-6 ára nám að baki. Ákærði væri

hins vegar búinn að þróa sínar eigin aðferðir út frá 15 ára reynslu. Á þeim tíma sem þeir

unnu saman hafi ákærði ekki verið mikið í nuddi og Heller.

M er iðjuþjálfi og bætti við sig nuddnámi […]. Áður en hún hóf það nám, líklega

[…], kvaðst hún hafa fengið vinnu á meðhöndlunarstofu ákærða og vildi læra af honum.

Hún hafi verið þar í um eitt ár og nuddað viðskiptavini áður en ákærði tók við. Þegar

viðskiptavinir voru að koma í fyrsta sinn hafi verið rætt um hvað þyrfti að gera án þess

að gerð væri formleg meðferðaráætlun. M sagði ákærða hafa farið sínar eigin leiðir, ekki

endilega gert það sem stendur í bókum og þess í stað notað tilfinninguna. Hann „elti

tilfinninguna í puttunum“ og næði árangri fyrir viðskiptavini sína, sem aðrir næðu ekki.

Þannig kæmi fólk haltrandi til hans og gengi svo fullhraust út. M sagði ákærða oft hafa

talað mikið meðan á meðferð stóð, en einnig hafa verið með augun lokuð til að „finna“

vandann, til dæmis vöðvafestu í læri, sem hann síðan losaði um. M sagði ákærða

umdeildan í faginu, en væri engu að síður góður í sínu og þess vegna hafi hún viljað

vinna hjá honum.

V. - Dómsframburður matsmanna.

N matsmaður og sérfræðingur í stoðkerfissjúkraþjálfun bar fyrir dómi að

stoðkerfi líkamans væri fyrst og fremst beinagrindin, vöðvar og annað sem henni tengist

og að líffærakerfi fólks, þar á meðal móðurlíf kvenna, væri gjörólíkt kerfi, sem félli utan

almennrar stoðkerfismeðhöndlunar. Hann sagði matsmenn hafa hitt ákærða einu sinni

meðan á matsferli stóð og innt hann eftir menntun og aðferðafræði til að finna réttar

forsendur fyrir matsgerð. Ákærði hafi sagst hafa lært nudd í Danmörku og í ljós komið

að hann sótti námskeið hjá viðurkenndum skóla og var þar í 408 klukkustundir. Hann

hafi hins vegar ekki sýnt fram á að hafa lokið prófi frá þeim skóla og/eða hlotið

10

viðurkenningu þaðan sem fullnuma nuddari. Ákærði hafi einnig sagst hafa sótt námskeið

í Heller tækni hjá sama skóla, en gat ekki sýnt fram á það með skjalfestum hætti. N kvaðst

ekki vita til þess að tengsl væru á milli beitingar á Heller tækni og innri meðferðar

gegnum leggöng og/eða endaþarm. Á fundinum með ákærða hafi komið í ljós að hann

vildi starfa með óhefðbundnum hætti og utan fagfélaga. Hann hafi þó ekki útskýrt

nákvæmlega í hverju meðhöndlun fælist og því erfitt að festa fingur á aðferðafræði hans.

N kvað vel þekkt að farið væri inn í endaþarm til að rétta af rófubeinsbrot, en þetta væri

mjög sérhæfð aðgerð, sem tengist ekki sérmenntun hans í stoðkerfissjúkraþjálfun. Hann

kvaðst ekki geta ímyndað sér undir hvaða kringumstæðum grindargliðnun væri lagfærð

gegnum leggöng, en hér væri á ferð ákveðin tegund af losi, oft tengt meðgöngu og

fæðingu og fælist meðferð fyrst og fremst í því að kenna konum að byggja upp vöðva að

nýju með æfingum. Þá sagði N að ef sjúklingur glímdi við vanda í setbeini og losa þyrfti

um festur í því sambandi væri aldrei ástæða til að meðhöndlari færi með hendur inn á

kynfærasvæði. Aðspurður um þá kvilla sem brotaþolar í þessu máli segja að hafi leitt þær

á fund ákærða bar N að í engu tilvikanna hafi blasað við að meðhöndla konurnar gegnum

leggöng eða endaþarm.

O matsmaður og sérfræðingur í kvensjúkdóma- og fæðingarsjúkraþjálfun bar

fyrir dómi að samkvæmt upplýsingum frá ákærða hafi hann sótt einhver námskeið í

nuddfræðum í Danmörku, en væri að öðru leyti meira og minna sjálfmenntaður og lært

mest af því að lesa bækur utan skóla og horfa á myndbönd. Hún sagði ákærða ekki hafa

framvísað gögnum um að hann hafi lært háhraðahnykkingar eða innri meðferð gegnum

leggöng og/eða endaþarm. Þegar rætt var við ákærða hafi hann sagt að hann vildi ekki

skrá sjúkraskýrslur af neinu tagi þar sem hann vildi ekki vera eins og aðrir. Aðspurður

um þá innri meðferð sem hann veitti hafi ákærði meðal annars sagst nota hana til að losa

um spennu og streitu og losa um bandvef og örvef í leggöngum kvenna. O kvað þetta

ekki samrýmast sinni sérþekkingu, en sjálf noti hún stundum innri meðferð til að skoða

og kanna ástand í móðurlífi kvenna, en síðan tæki við meðferð, sem yfirleitt væri í formi

æfinga. O tiltók sérstaklega að hún þekkti ekki til þess að streitulosun færi fram gegnum

leggöng og sagði að í spöng væru hvorki liðbönd né vöðvafestur. Örvefur gæti myndast

í leggöngum eftir fæðingu og þá væri stundum farið inn til að draga úr einkennum. Ef

örvefur lægi djúpt væri hlutaðeigandi ávallt vísað til sérfræðilæknis, sem tæki ákvörðun

um aðgerð, en örvef væri aldrei hægt að nema á brott. O kvað meðferð við grindargliðnun

yfirleitt fara fram utanfrá og sagði tíðaverki og meðhöndlun þeirra ekki hafa nein tengsl

11

við innri skoðun eða innri meðferð. Aðspurð um þá kvilla sem brotaþolar í málinu segja

að hafi leitt þær á fund ákærða bar O að ekkert orsakasamband væri á milli vandamála

kvennanna og þess sem ákærði gerði og að í öllum tilvikum hafi meðferð átt að fara fram

utanfrá.

VI. - Dómsframburður Ý réttargæslumanns.

Ý lögmaður var réttargæslumaður A, B, C og D á rannsóknarstigi máls. Við

þingfestingu málsins reis ágreiningur um hæfi Ý til að vera réttargæslumaður B, C og D

fyrir dómi vegna fyrri aðkomu að málefnum þeirra. Boðaði verjandi að ákærði myndi

leiða Ý sem vitni og því mætti hún ekki gæta hagsmuna brotaþola fyrir dómi. Með

úrskurði Landsréttar 21. júlí 2020 var staðfest sú niðurstaða héraðsdóms að synja um

skipun Ý sem réttargæslumanns.

Ý bar fyrir dómi að hún hafi á árum áður sinnt réttargæslu í töluverðum mæli og

einhver aukning orðið á konum sem leituðu til hennar í kjölfar Me too vakningarinnar

2017. Hún sagði 32 konur hafa haft samband, sem allar hafi lýst áþekkri reynslu af

ákærða. Hún kvaðst ekki vita af hverju svo margar konur leituðu til hennar, en gat þess

að hún hafi verið á lista lögreglu, Stígamóta, Kvennaathvarfsins og fleiri hagsmunaðila

yfir lögmenn sem væru reiðubúnir að sinna réttargæslu. Þess utan hafi hún auglýst

ókeypis ráðgjöf fyrir þolendur kynferðisofbeldis á Facebook síðu lögmannsstofunnar og

veitt nokkur viðtöl í fjölmiðlum.

Ý kvaðst haga vinnslu allra mála á sama veg með því að fylla út staðlað eyðublað

frá lögreglu vegna væntanlegrar kæru, en þar eigi meðal annars að koma fram

upplýsingar um meint brot. Til að afla slíkra grunnupplýsinga kalli Ý brotaþola á sinn

fund og fær viðkomandi til að greina frá atvikum í stórum dráttum. Þegar hún hitti

brotaþola leggi hún áherslu á að þeir rifji atvik vel upp og séu undirbúnir fyrir næsta

skref, sem sé að mæta með henni til skýrslugjafar hjá lögreglu. Borin voru undir Ý

tiltekin ummæli hennar í viðtali við Morgunblaðið […] 2015, sem hún staðfesti, en sagði

fráleitt fela í sér að hún væri að pikka í minni brotaþola og hafa efnisleg áhrif á frásögn

þeirra. Hún kvaðst í engu tilviki þrýsta á konur að leggja fram kærur. Nánar er vikið að

vitnisburði Ý í X. kafla.

VII. - Meint brot ákærða gegn A.

1.

12

A mætti á lögreglustöð 2. nóvember 2018 í fylgd Ý réttargæslumanns og lagði

fram kæru á hendur ákærða fyrir kynferðisbrot. Hún kvaðst hafa kynnst ákærða gegnum

sameiginlegt áhugamál, […], sem væri líf hennar og yndi og væru foreldrar hennar einnig

virkir þátttakendur í íþróttinni. Móðir hennar hafði leitað til ákærða og hún og fleiri sagt

að hann væri „algjör töframaður“. Á þessum tíma hafi A glímt við bakvandamál, leitaði

til ákærða í 5-10 skipti yfir alllangt tímabil og sagði þá meðhöndlun hafa verið eðlilega í

alla staði. Hún kvaðst halda að hún hafi verið 15 ára þegar hún fór til hans í fyrsta skipti.

Seinna, þegar A var orðin 17 ára og komin með bílpróf, hafi hún leitað aftur til

ákærða vegna vandamála í baki eða hálsi og fengið hjá honum hálskraga. Ákærði hafi þá

verið með meðhöndlunarstofu að […] og meðferð A lotið að því að hnykkja hana og losa

um hryggjarliði. Í eitt skipti hafi ákærði einnig ætlað að losa um eitthvað í mjöðmum

hennar og A talið það lið í meðferðinni. Hún hafi þá legið á nuddbekknum í rauðum

brjóstahaldara og nærbuxum einum klæða og kvaðst minna að hún hafi verið á bakinu

þegar ákærði byrjaði að nudda nára hennar og því næst káfa á kynfærum hennar og nudda

snípinn utanklæða. A kvaðst hafa orðið stjörf af hræðslu, ekki komið upp orði, en verið

þess viss að ákærði héldi að hann væri að örva hana kynferðislega. Sú hafi ekki verið

raunin, en hún fundið að ákærði örvaðist. Í framhaldi hafi hann farið inn fyrir nærbuxur

hennar, rennt fingri eða fingrum inn í leggöng og byrjað að putta hana á fullu. Virtist A

sem ákærði örvaðist enn meira við þetta og biði eftir viðbrögðum frá henni. Hún kvaðst

á þessum tímapunkti hafa verið lömuð á bekknum og ekki hafa vitað hvað hún ætti að

gera, en var þess fullviss að ákærði ætlaði að hafa við hana samræði gegn vilja hennar.

Ákærði hafi svo fært sig frá bekknum til að læsa að þeim og A þá notað tækifærið, reist

sig af bekknum, klætt sig í flýti og farið út með tárin í augunum. Hún sagði engin

orðaskipti hafa átt sér stað frá því að ákærði hóf að nudda kynfæri hennar og þar til hún

yfirgaf meðferðarherbergið.

Eftir þetta atvik hafi ákærði ítrekað gengið á eftir því að hún skilaði hálskraganum

og hún að lokum sent honum SMS skilaboð um að hann gæti gleymt þessum kraga og

skyldi ekki voga sér að yrða á hana aftur, annars myndi hún segja frá því sem hann gerði.

Ákærði hafi svarað þeim skilaboðum, beðist afsökunar á framferði sínu, sagst hafa misst

hausinn og villst af réttri braut í smá stund. A taldi að þá hafi verið liðið hálft til eitt ár

frá atvikinu í […]. A kvaðst hafa sýnt móður sinni skilaboðin og greint henni frá atvikum,

en jafnframt sagt að hún vildi alls ekki kæra ákærða þar sem hún myndi ekki lifa það af

ef þetta spyrðist inn í […] samfélagið, sem henni væri svo kært.

13

A sagði að í kjölfar atviksins hafi hún oft séð ákærða í […] og einatt upplifað

niðurlægingu, skömm, reiði og hatur. Hann hafi meira að segja gerst svo djarfur að bjóða

foreldrum hennar í brúðkaup sitt fyrir nokkrum árum síðan. Hún hafi þá verið búin að

segja þeim báðum frá því sem gerðist í samskiptum hennar og ákærða og vildi hvorugt

vita meira af honum. A kvaðst vera búin að sjá mikið eftir því að hafa ekki lagt fram

kæru á sínum tíma og hélt að mál hennar væri löngu fyrnt þegar umræða reis um að

ákærði hefði brotið gegn öðrum konum. A hafi þá leitað til Ý, viljað styðja við frásögn

annarra kvenna um framferði ákærða, greint Ý frá reynslu sinni og Ý sagt að mál hennar

væri ófyrnt. Í framhaldi hafi A tekið ákvörðun um að leggja fram sína kæru.

2.

Ákærði greindi frá atvikum með ólíkum hætti við yfirheyrslu hjá lögreglu 22.

nóvember 2018. Hann kvaðst hafa kynnst A gegnum […] íþróttina, hafa þekkt hana

lengi, hún leitað til hans á meðhöndlunarstofunni í […] þegar hún var 16-17 ára, eða 17-

18 og komið í nokkur skipti vegna stoðkerfisvandamála. Eftir það hafi þau hist á árshátíð

[…] 2010 og neisti kviknað milli þeirra. Í kjölfarið hafi þau verið í SMS samskiptum og

í ljós komið að þau vildu hvort annað kynferðislega. Þau hafi því mælt sér mót á stofunni

í […], að afloknum vinnudegi þegar aðrir voru farnir. Þar hafi ákærði byrjað að nudda

hana og því næst „strjúka á henni leggöngin og svona“, taldi að hann hafi þó ekki farið

inn í leggöngin, en kvaðst svo ekki muna það. Hann hafi síðan ætlað að læsa að þeim,

sagt A „ég ætla að læsa þú veist ef þetta er að fara eitthvað langt“, A sagt að þetta væri

„smá turn off“ fyrir hana og ákærði sagt „ekkert mál, eigum við ekki bara að hætta“. Hún

hafi jánkað því, ákærði í framhaldi nuddað hana eitthvað smá, þau rætt saman á meðan

og svo hafi allt verið búið.

Ákærði kvaðst ekki hafa áttað sig á að eitthvað væri að í samskiptum þeirra fyrr

en um ári seinna þegar hann rak á eftir A að skila hálskraga sem hann hafði lánað henni.

Hún hafi brugðist ókvæða við og sagt honum að hætta að rukka hana um hálskragann,

annars myndi hún segja konunni hans og öðrum að hann væri að putta 18 ára stelpur.

Ákærði hafi sagt henni að sér fyndist leitt að hún skyldi halda eitthvað svoleiðis. Eftir

þetta hafi þau oft hist, djammað saman í […] og aldrei verið neitt vesen í samskiptum

þeirra.

Borin var undir ákærða sú frásögn A að hann hafi verið að nudda hana, því næst

byrjað að nudda sníp hennar gegnum nærbuxur, í framhaldi farið inn fyrir buxurnar,

stungið fingri inn í leggöng hennar og byrjað að putta hana. Ákærði kvaðst halda að þessi

14

lýsing A gæti verið nærri lagi, minnti þó að A hafi verið komin úr nærbuxunum og sagði

þetta allt hafa gerst með vilja og samþykki hennar. A hafi „fílað þetta“ þar til ákærði

kvaðst ætla að læsa að þeim. Þá stæðist heldur ekki frásögn A um hvað gerðist eftir að

ákærði fór frá bekknum til að læsa. Ákærði kannaðist við að þau hafi í kjölfarið átt í SMS

samskiptum vegna hálskragans og kannaðist við að hafa sagst hafa misst höfuðið um

stund og villst af réttri braut, en það hafi verið gagnvart konunni hans.

3.

A mætti aftur til skýrslugjafar 4. desember 2018. Nánar aðspurð um atvikið í […]

kvaðst hún halda að hún hafi verið 17, 18 eða 19 ára þegar það gerðist. Borinn var undir

A framburður ákærða um að þau hafi verið að skjóta sér saman á árshátíð […] og í

framhaldi mælt sér mót á meðhöndlunarstofu ákærða til að geta verið saman. A kvað

ekkert slíkt hafa gerst og sagði framburð ákærða kjaftæði. Hún hafi aldrei litið við

ákærða, aðeins leitað til hans í meðferðarskyni og benti á að hann hafi verið vinur foreldra

hennar og miklu eldri en hún. Í lok skýrslugjafar lét A þessi orð falla um ákærða:

„Djöfulsins fáviti er þessi maður. Hann er sturlaður sko.“

4.

Í þágu rannsóknar málsins tók lögregla skýrslur af F og H foreldrum A, E kærasta

hennar, G einkaþjálfara og J þáverandi eiginkonu ákærða.

H bar að hún hafi séð SMS skilaboð frá ákærða til A með einhvers konar

afsökunarbeiðni og ummælum um að hann hefði misst hausinn, en mundi að öðru leyti

ekki hvers efnis textinn var. Í framhaldi hafi A sagt H að ákærði hefði brotið gegn henni,

án þess að greina frá því í smáatriðum og H samþykkt að þetta færi ekki lengra vegna

hins litla og þétta hóps sem […] væri.

F gat ekkert borið um meint atvik í […], en sagði að þegar nafn ákærða bæri á

góma fylltist A alltaf hryllingi og kallaði hann viðbjóð. Hann kvaðst muna eftir að hafa

séð SMS skilaboð frá ákærða til A með einhvers konar afsökunarbeiðni, en mundi ekki

nánar hvers efnis textinn var.

E kvaðst hafa byrjað með A í ársbyrjun […] og um vorið hafi hún sagt honum frá

atvikinu í […], sem E greindi frá í endursögn með líkum hætti og A. Hann kvaðst svo

hafa verið með A á […] í maí eða júní 2017, hún þá bent honum á ákærða og hann gefið

sig að A eins og ekkert hefði í skorist.

G kvaðst hafa verið einkaþjálfari A í […], trúlega 2014 og þau einhverju sinni

verið að ræða um kírópraktora og þess háttar. G hafi minnst á ákærða í því sambandi, A

15

þá orðið reið og skrýtin, sagt ákærða hafa leitað á hana og sagði hann „kynferðislega

brenglaðan“. G hafi síðar verið á […], hitt þar A og hún brjálast yfir því að ákærði væri

á staðnum.

J kvaðst þekkja A gegnum […] íþróttina, en ekki hafa vitað að hún hafi verið í

meðferð hjá ákærða. J kvaðst hafa séð að ákærði og A döðruðu við hvort annað með

SMS skilaboðum 2010/2011 og hún fyrirgefið það.

5.

Í málinu liggja fyrir skýrsla Í sálfræðings 4. apríl 2009 og bréf hennar 7. janúar

2020. Samkvæmt skýrslunni leitaði A til sálfræðingsins 2009 og var greind með mikla

ofvirkni og einkenni um athyglisbrest (ADHD), auk kvíða og depurðar, sem

sálfræðingurinn tengdi við ADHD. Mælt var með lyfjagjöf, enda A klár og flott stelpa

sem gæti nýtt hæfileika sína betur ef hún næði tökum á ofvirkninni. Í bréfinu kemur fram

að A hafi leitað aftur til sálfræðingsins í kjölfar fæðingar dóttur sinnar […] og þá liðið

mun verr. Sambandið við barnsföður hafði liðið undir lok og það ekki endað á góðum

nótum. Í þessum gögnum er ekki minnst á samskipti A við ákærða.

Þá liggur fyrir greinargerð I sálfræðings, sem veitti A 14 meðferðarviðtöl í janúar-

febrúar 2019 og febrúar-júlí 2020 og skilaði áliti um meðferðina 20. ágúst 2020.

Samkvæmt greinargerðinni ræddi A meint kynferðisbrot ákærða í öllum viðtölum og

áhrif þess á líðan hennar. Í samantekt sálfræðingsins kemur fram að A hafi greinst með

alvarlega áfallastreituröskun, sem rekja megi til meints kynferðisofbeldis og síðari

atburða því tengdu. Áfallameðferð hafi enn ekki skilað árangri, en forsenda fyrir því sé

að viðkomandi upplifi þokkalegt öryggi í eigin lífi og einhver tími hafi liðið frá umræddu

áfalli. Í tilviki A upplifi hún ekki að hættan sé liðin hjá og finnist sér ógnað bæði heima

og að heiman. Telur sálfræðingurinn mikilvægt að meðferð verði fram haldið þegar

málaferlunum lýkur og að þá verði sett í algeran forgang að styðja A í átt að betri líðan,

heilsu og lífsgæðum.

6.

Fyrir dómi greindi ákærði frá því að hann hafi þekkt A gegnum […] íþróttina og

hún leitað til hans í nokkur skipti, fyrst vegna slitins krossbands og síðar vegna verkja í

hálsi eða öxl. Einu eða tveimur árum eftir að meðferð lauk hafi þau svo hist á djamminu,

ekki kysst hvort annað eða neitt svoleiðis, en skipst á símanúmerum, í framhaldi skipst á

SMS skilaboðum um að „mig langar í þig“ og svoleiðis og nokkrum dögum síðar ákveðið

að hittast seinni part dags á meðhöndlunarstofunni í […] í kynferðislegum tilgangi. Þar

16

hafi ákærði spurt „á ég ekki að gefa þér bara smá nudd og eitthvað að dúlla í þér“, A

síðan klætt sig úr öllu nema nærfötum, lagst á nuddbekkinn og ákærði byrjað að nudda

líkama hennar með olíu. Um 5-10 mínútum síðar hafi A byrjað að skaka sér til og stynja

á bekknum og ákærði þá nuddað rass hennar og kynfærasvæði í um tvær mínútur án þess

að fara með fingur inn í leggöng. A hafi svo snúið sér á bakið, tekið fætur sína sundur til

að opna leið að kynfærum sínum, ákærði þá fundið […], það virkað sem „turn-off“ fyrir

ákærða og hann vikið sér frá bekknum til að athuga hvort dyrnar væru læstar. Að sögn

A hafi það virkað sem „turn-off“ fyrir hana, ákærði sagt það í góðu lagi, spurt hvort þau

ættu að hætta og hún sagt já. Í framhaldi hafi hann gefið henni hefðbundið nudd í 10-15

mínútur, þau talað saman á meðan og svo hafi allt verið búið.

Ákærða minnti að hann hafi lánað A hálskragann eftir stefnumótið í […]. Um

hálfu til einu ári síðar hafi hann svo sent henni SMS og beðið hana um að skila kraganum

en A neitað. Sagði ákærði þetta hafa endanlega gert út um álit hans á A, sem ekki var

mikið fyrir. Ákærði þrætti ekki fyrir að hafa beðið A afsökunar með SMS skilaboði, þ.e.

að hafa sagt henni að honum fyndist leitt hvernig hún upplifði stefnumót þeirra eftir á.

Hann kvaðst fyrst hafa fundið óvild frá A árið 2017 þegar hann heyrði sjúkraþjálfara tala

illa um hann og tengdu við frásögn A.

7.

A bar fyrir dómi að hún hafi verið að glíma við brjósklos í baki og því leitað til

ákærða, sem hún þekkti úr […] samfélaginu og hafði gott orðspor sem

stoðkerfismeðhöndlari. A hafi komið til hans um miðjan dag, ákærði beðið hana að fara

úr buxum og bol og hún lagst á bekkinn í rauðum brjóstahaldara og nærbuxum einum

klæða. Tíminn hafi byrjað eðlilega, eins og hjá sjúkraþjálfara eða lækni, A fundist ákærði

faglegur og hún treyst honum í hvívetna, enda ákærði og vinur föður hennar. A kvaðst

hafa legið á maganum þegar ákærði hafi farið að teygja á fótleggjum hennar, nudda læri

og nárasvæði og verið með hendur sínar óþægilega nálægt kynfærasvæði. Hún hafi samt

treyst honum. Ákærði hafi svo allt í einu káfað á klofi hennar, utanyfir nærbuxur, hún

stífnað og hugsað hvað væri í gangi, en ekkert gert. Í kjölfarið hafi ákærði farið inn fyrir

nærbuxur hennar, sett fingur inn í leggöng og byrjað að putta hana. A kvaðst hafa séð

ákærða örvast kynferðislega við þetta, hún tekið augun af honum og legið frosin á

bekknum. Ákærði hafi svo vikið sér frá, eins og hann ætlaði að læsa að þeim, A þá náð

að reisa sig af bekknum og hraða sér út.

17

A kvaðst eiga erfitt með að muna nákvæmlega hvenær ákærði braut gegn henni,

en sagðist hafa eignast dóttur snemma árs […], eftir þungun á árinu […] og kvaðst hafa

farið á stofuna til ákærða áður en hún varð ófrísk. Hún kvaðst ekki hafa áttað sig á því

strax að ákærði hefði brotið gegn henni og iðrist þess enn í dag að hafa ekki öskrað

frammi á gangi fyrir utan meðferðarherbergið og látið alla vita hvað ákærði gerði á

hennar hlut. Einhverjum mánuðum síðar hafi ákærði byrjað að senda henni SMS skilaboð

og biðja um skil á hálskraganum. Hún hafi svarað honum að lokum og hótað að segja

öllum frá og kæra hann ef hann bæði aftur um hálskragann. Í framhaldi hafi ákærði sent

henni SMS, beðist afsökunar og sagst hafa villst af réttri braut og misst höfuðið. Eftir

það hafi skil á hálskraganum aldrei komið til tals. Með síðastgreind SMS skilaboð undir

höndum taldi A að henni yrði trúað ef hún segði frá atvikinu í […] og gæti losnað undan

ákærða í nærumhverfi sínu, en hann og J hans voru í vinfengi við foreldra hennar. Hún

hafi því sýnt móður sinni skilaboðin og sagt henni frá því sem gerðist. Mörgum árum

seinna hafi A svo séð nafnlausa umfjöllun í fjölmiðlum um meðhöndlara, sem væri

grunaður um að brjóta gegn konum. Nafn Ý lögmanns hafi tengst fréttinni og A því

ákveðið að snúa sér til hennar. Hún hafi byrjað á því að senda Ý tölvupóst og spyrja hvort

ákærði væri hinn grunaði. Ý hafi staðfest það, sem og að mál A væri ófyrnt og boðist til

að aðstoða hana í málinu.

A sagði brot ákærða hafa valdið henni verulegri vanlíðan í mörg ár. Hún hafi séð

til hans í […], hann smjaðrað þar fyrir vinum hennar og öðrum og henni fundist hún

lítilsvirt og niðurlægð. Á tímabili hafi rofað til þegar ákærði flutti af landi brott, en hann

svo komið til baka og allt farið í sama horf. A kvaðst enn vera að vinna úr því áfalli sem

ákærði olli henni og vera í sálfræðiviðtölum vegna þess.

8.

E sambýlismaður A bar fyrir dómi með líkum hætti og frá greinir í kafla IV.-4.

Hann kvað A hafa liðið mjög illa vorið 2017 þegar hún sagði honum fyrst frá framferði

ákærða og sagði líðan hennar hafa lítið breyst; hún verði oft heit og reið út í ákærða og

bresti síðan í grát. Hún sé enn hrædd við ákærða, myrkfælin og finnist hún ekki örugg

inni á eigin heimili.

F faðir A bar að fjölskyldan hafi verið á leið suður í bifreið þegar A sagði honum

og H móður sinni frá því að ákærði hafi sent henni SMS skilaboð og beðist afsökunar á

einhverju. A hafi ekki rætt þetta nánar við F, en H sagt honum frá því að eitthvað hafi

komið upp á. F kvaðst ekki muna hvers efnis SMS skilaboðin voru, en staðfesti þá

18

frásögn sína hjá lögreglu að hann hafi séð skilaboðin á sínum tíma. Hann kvað líf A vera

búið að vera „martröð“ síðan þá.

H móðir A bar að A hafi sýnt henni SMS skilaboð frá ákærða með einhvers konar

afsökunarbeiðni og ummælum um að hann hefði misst hausinn, en að öðru leyti mundi

hún ekki hvers efnis textinn var. Um leið hafi A sagt að ákærði hefði brotið gegn henni,

án þess að greina frá því í smáatriðum. H bar að áður en hún hlýddi fyrst á frásögn A hafi

A verið mjög pirruð út í ákærða í kringum […], en H ekki skilið af hverju fyrr en A

greindi frá þessu. Eftir það hafi A verið mjög brotin, átt erfitt með að stunda […] og

grátið mikið í tengslum við það, óttast að vera „dæmd“ í […] og ekki viljað kæra ákærða

af ótta við að enginn myndi trúa henni. H bar að hún og J kona ákærða hafi verið

sæmilegar vinkonur á þessum tíma, A ekki getað höndlað það og H því klippt á öll

samskipti við J.

G bar að hann hafi verið að þjálfa A í […], hún verið slæm í skrokknum og hann

minnst á ákærða. A hafi brugðist illa við, sagt ákærða hafa leitað á hana þegar hún fór til

hans í meðferð og haldið áfram að angra hana.

J fyrrum eiginkona ákærða bar í þessum þætti málsins að eftir að málið kom upp

hafi ákærði gengist við því að hafa haldið framhjá með A. J kvaðst einnig hafa séð SMS

skilaboð þeirra í milli og sagði bæði vera jafn sek.

Æ vinur ákærða bar fyrir dómi að hann hafi kynnst ákærða gegnum […] íþróttina

og viti deili á A gegnum sömu íþrótt. Æ kvaðst minna að það hafi verið á árunum 2010-

2012-2014 sem ákærði hafi greint honum frá því að hann væri að hitta A ótengt þeirri

hefðbundnu læknisþjónustu sem hann veitti. Ákærði hafi ekki sagt frá þessu í

smáatriðum, en sagt að þetta væri meira en meðhöndlun og eitthvað samband á milli

þeirra. Ákærði hafi einnig sýnt Æ SMS sendingar milli hans og A, sem Æ mundi ekki

hver voru, en sagði innihald skilaboðanna hafa verið „eins og samskipti milli karls og

konu“ og „allt frekar rómó“. Æ bar að ákærði væri kvensamur, en enginn „abuser“ og

því ekki ástæða til að stórskaða mannorð hans og taka hann af lífi.

Ö vinur ákærða bar fyrir dómi að hann hafi kynnst ákærða 2008 og þeir verið

miklir vinir síðan. Hann kvaðst þekkja til A og foreldra hennar úr […] íþróttinni og vissi

ekki betur en að öll samskipti ákærða og A hafi verið góð. Ö bar að hin síðustu ár hafi

hann ítrekað fengið neikvæð skilaboð frá móður A fyrir að mæla með ákærða sem

meðferðaraðila.

9.

19

Í sálfræðingur staðfesti fyrir dómi þau gögn sem frá henni stafa og greint er frá í

5. tölulið að framan. Hún sagði A aldrei hafa minnst á meint brot ákærða gegn henni, en

vissi að A hafi á árum áður sætt kynferðisofbeldi af hálfu […] og í framhaldi fengið

meðferð í Barnahúsi vegna þess. Þegar A hafi leitað til Í hafi hún hins vegar verið

„bullandi ofvirk“ og glímt við erfið mál vegna sambandsslita við þáverandi kærasta og

barnsföður.

I sálfræðingur staðfesti fyrir dómi greinargerð sína sem frá er greint í 5. tölulið. I

bar að meðan á meðferð stóð hafi ekkert annað komið fram sem gæti útskýrt hina miklu

vanlíðan A og taldi víst að fyrra kynferðisofbeldi af hálfu […] gæti ekki verið

meðverkandi orsök fyrir því að A greindist með og þjáðist af alvarlegum og allt að mjög

alvarlegum einkennum áfallastreituröskunar.

10.

Samkvæmt 108. gr. laga nr. 88/2008 um meðferð sakamála hvílir sönnunarbyrði

um sekt ákærða og atvik sem telja má honum í óhag á ákæruvaldinu og verður hann því

aðeins sakfelldur að nægileg sönnun, sem ekki verði vefengd með skynsamlegum rökum,

teljist fram komin um hvert það atriði er varðar sekt, sbr. 1. mgr. 109. gr. Metur dómari

enn fremur, eftir því sem þörf krefur, hvert sönnunargildi þær staðhæfingar hafa sem

varða ekki beinlínis það atriði sem sanna skal en ályktanir má leiða um það, sbr. 2. mgr.

109. gr. Samkvæmt 1. mgr. 111. gr. laganna gildir og sú grundvallarregla að dómur skuli

reistur á sönnunargögnum sem færð eru fram við meðferð máls fyrir dómi.

Samkvæmt framburði ákærða flutti hann meðhöndlunarstofu sína í […] einhvern

tíma árs 2009. Ákærða og A greinir ekki á um að þangað hafi hún farið í meðferðarskyni.

Hjá lögreglu kvaðst A hafa leitað til ákærða vegna vandamála í baki eða hálsi og bar fyrir

dómi að hún hafi glímt við brjósklos í baki og því leitað til hans. Ákærði er sammála því

að A hafi leitað til hans vegna stoðkerfisvandamála og sagði fyrir dómi að hún hafi komið

vegna verkja í hálsi eða öxl. Hvað sem öðru líður liggur þannig ljóst fyrir í hvaða tilgangi

A sótti meðferð hjá ákærða og hver mein hennar voru. Einnig er ljóst að það atvik, sem

þessi ákæruliður lýtur að, getur ekki hafa gerst fyrir árið 2009. A eignaðist barn í

ársbyrjun […] og kveðst hafa leitað til ákærða áður en hún varð ófrísk. Af hálfu ákærða

er því ekki haldið fram að A hafi komið á stofuna í […] á meðan hún bar barn sýnilega

undir belti eða eftir að hún átti barnið. Þykir þannig mega við það miða að sakarefni máls

lúti að einhverju því sem gerðist að […] á árinu 2009 eða 2010.

20

Ákærði og A eru ein til frásagnar um atvik máls. Þau greinir ekki á um að A hafi

í eitt skipti lagst á nuddbekk ákærða og hann í framhaldi nuddað kynfæri hennar. Um

aðdraganda þessa nudds ber hins vegar verulega á milli í frásögn ákærða og A.

Ákærði heldur því fram að áðurgreindri meðferð hafi verið löngu lokið þegar

neisti kviknaði milli hans og A. Hjá lögreglu sagði hann þetta hafa gerst á árshátíð 2010

og fyrir dómi að þau hafi hist á einhverju djammi. Hann segir þau ekki hafa kysst hvort

annað eða neitt svoleiðis, en skipst á símanúmerum, í framhaldi sent hvort öðru SMS

skilaboð um að þau langaði í hvort annað kynferðislega og nokkrum dögum síðar ákveðið

að hittast í því skyni á meðhöndlunarstofunni í […]. Ákærði hefur á engum tímapunkti

lýst því að hann og A hafi kysst hvort annað á stofunni, látið þar með öðrum hætti vel

hvort að öðru eða í það minnsta rætt um kynferðislegt samneyti áður en hún afklæddist,

lagðist á nuddbekkinn og var nudduð á kynfærasvæði. Að þessu gættu telur dómurinn

nokkurn ólíkindablæ yfir þeim framburði ákærða fyrir dómi að hann og A hafi fáeinum

dögum áður skipst á ástríðufullum SMS skilaboðum og mælt sér mót á

meðhöndlunarstofu hans í kynferðislegum tilgangi.

A hefur borið fyrir dómi að hún hafi verið í meðferðartíma hjá ákærða, legið á

nuddbekk í rauðum brjóstahaldara og nærbuxum einum klæða og ákærði verið að vinna

við mjaðmasvæði þegar hann byrjaði að nudda nára hennar, káfaði því næst á kynfærum

hennar og nuddaði snípinn utanklæða. Ákærði hafi í framhaldi farið inn fyrir nærbuxur

hennar, rennt fingri eða fingrum inn í leggöng og byrjað að putta hana. A kveðst hafa

frosið og legið sem lömuð á bekknum, séð að ákærði var orðinn kynferðislega örvaður,

hún ekki getað komið upp orði og ekki vitað hvað hún ætti að gera. Þegar ákærði hafi

svo fært sig frá bekknum til að læsa að þeim hafi A náð að rísa af bekknum, klæða sig í

skyndingu og fara út. Hún segir engin orðaskipti hafa átt sér stað frá því að ákærði byrjaði

að nudda kynfæri hennar og þar til hún stóð upp og yfirgaf meðferðarherbergið.

Ofangreindur framburður er í fullu samræmi við frásögn A hjá lögreglu að öðru

leyti en því að hjá lögreglu kvaðst A minna að hún hafi legið á bakinu þegar ákærði braut

gegn henni, en fyrir dómi kvaðst hún hafa legið á maganum. A átti greinlega erfitt með

að greina frá atvikum fyrir dómi. Framburður hennar var engu að síður skýr og stöðugur

um sakarefni máls og hvernig umræddum meðferðartíma lauk. Er það mat dómsins að

framburður A, virtur einn og sér, sé trúverðugur.

Ákærði hefur greint frá því fyrir dómi að A hafi komið til fundar við hann í […],

hún klætt sig úr, lagst á nuddbekkinn og ákærði byrjað að nudda líkama hennar með olíu.

21

Um 5-10 mínútum síðar hafi A byrjað að skaka sér til og stynja á bekknum, ákærði þá

nuddað rass hennar og kynfærasvæði, án þess að fara með fingur inn í leggöng, A svo

snúið sér á bakið og tekið fætur sundur, ákærði þá […]og við það hafi slokknað á

kynferðislegum áhuga hans. Ákærði kveðst í framhaldi hafa vikið frá bekknum til að

athuga hvort dyrnar væru læstar. Hann segir að við þetta hafi A misst kynferðislega

löngun, en viljað hefðbundið nudd, ákærði síðan nuddað hana í 10-15 mínútur og þau

spjallað saman á meðan.

Áður hafði ákærði greint lögreglu frá því að þegar hann og A hittust á laun í […]

hafi hann byrjað að nudda hana og því næst „strjúka á henni leggöngin og svona“, taldi

að hann hafi þó ekki farið inn í leggöngin, en kvaðst svo ekki muna það. Hann kvaðst

síðan hafa ætlað að læsa að þeim og sagt við A „ég ætla að læsa þú veist ef þetta er að

fara eitthvað langt“. Við þetta hafi A misst löngun til kynferðisathafna, ákærði sagt það

í góðu lagi, boðið henni venjulegt nudd, sem hún þáði og þau spjallað saman á meðan.

Þegar borin var undir ákærða frásögn A hjá lögreglu um hvar og hvernig hann nuddaði

kynfæri hennar og að hann hafi stungið fingri inn í leggöng hennar og puttað hana, sagði

ákærði þá lýsingu nærri lagi, minnti þó að A hafi verið komin úr nærbuxunum, áréttaði

að allt sem hann gerði hafi verið með vilja og samþykki A og hún „fílað þetta“ þar til

ákærði sagðist ætla að læsa að þeim.

Við mat á trúverðugleika framburðar ákærða fyrir dómi verður ekki horft framhjá

því að hjá lögreglu gekkst hann við því að hafa strokið leggöng A, sett fingur inn í

leggöngin og puttað hana. Þá sagði ákærði fyrst fyrir dómi að hann hafi borið olíu á

líkama A og hún farið að skaka sér til og stynja meðan á nuddi stóð, sem og að sá

kynferðislegi neisti, sem kviknað hefði á milli þeirra, hafi slokknað við það að ákærði

[…] A. Er þannig verulegt ósamræmi í frásögn ákærða hjá lögreglu og fyrir dómi um

veigamikil atriði máls og dregur það óhjákvæmilega úr trúverðugleika framburðar hans

fyrir dómi. Þykir framburður ákærða um olíunudd og stunur A bera þess merki að ákærði

freisti þess að fegra sinn hlut með því að færa nuddið í erótískan búning. Þá þykir ærið

mótsagnakenndur sá framburður ákærða að hann hafi hætt nuddi vegna […] A, en engu

að síður ætlað að athuga hvort hurðin að meðferðarherberginu væri læst. Þegar

framangreind atriði eru virt heildstætt er það mat dómsins að framburður ákærða um

atvik í meðferðarherberginu sé afar ótrúverðugur.

Af fyrirliggjandi gögnum er ljóst að A greindi engum frá því sem gerðist á

meðhöndlunarstofu ákærða fyrr en um hálfu eða einu ári síðar, en þá sýndi hún H móður

22

sinni SMS skilaboð frá ákærða, sem innihéldu einhvers konar afsökunarbeiðni og greindi

frá því að ákærði hefði brotið gegn henni. Er ágreiningslaust af hálfu ákærða að hann

hafi um þetta leyti sent A afsökunarbeiðni þótt skýring hans á þeim SMS skilaboðum sé

önnur en A. H bar um þetta fyrir dómi og kvaðst hafa séð skilaboð frá ákærða með

einhvers konar afsökunarbeiðni og ummælum um að hann hefði misst hausinn. A hafi

við þetta tækifæri jafnframt greint H frá því að ákærði hefði brotið gegn henni, án þess

að greina frá því í smáatriðum. Hefur H aldrei haldið því fram að hún hafi vitað

nákvæmlega um samskipti ákærða og A á meðhöndlunarstofu hans fyrr en eftir að A

lagði fram kæru síðla árs 2018. Framburður H fyrir dómi var skýr um þau atriði sem hún

þekkti til, án stóryrða og í samræmi við frásögn hennar hjá lögreglu. Er það mat dómsins

að framburðurinn sé trúverðugur, svo langt sem hann nær og styðji þá ályktun að eitthvað

alvarlegt hafi gerst í samskiptum ákærða og A.

Fyrir liggur að A greindi E þáverandi kærasta sínum og núverandi sambýlismanni

frá atvikum vorið 2017 og þá með nákvæmari hætti en áður. E endursagði þá frásögn hjá

lögreglu og fyrir dómi og samrýmist sú endursögn framburði A í öllum meginatriðum.

Þykir það eitt þó ekki auka sérstaklega á trúverðugleika framburðar A, enda ekki við

öðru að búast en að E þekki vel hennar hlið á málinu. Á hinn bóginn þykir framburður E

fyrir dómi um að A verði oft heit og reið út í ákærða, óttist hann og búi við óöryggi vegna

hans, styðja þá ályktun að ákærði hafi gert eitthvað alvarlegt á hennar hlut.

Með hliðsjón af ofangreindum framburði móður og sambýlismanns A og að

virtum alvarleika þeirra sakargifta sem hún ber á ákærða er óhjákvæmilegt að taka til

skoðunar af hverju A dró svo lengi að leggja fram kæru og hvort sá dráttur sé til þess

fallinn að draga úr áreiðanleika og trúverðugleika frásagnar hennar.

A hefur gefið þá skýringu að hún og ákærði hafi verið meðlimir í litlu […]

samfélagi, sem henni var afar kært, að foreldrar hennar hafi tilheyrt sama félagsskap og

þau verið í vinfengi við ákærða og J fyrrum eiginkonu hans. Sökum þessa hafi A um

árabil ekki treyst sér til að leggja fram kæru, ekki getað hugsað sér hvaða afleiðingar það

hefði ef framferði ákærða spyrðist inn í […] samfélagið og því tekið loforð af móður

sinni að málið færi ekki lengra. Óháð því hvort þetta skýri með haldbærum hætti þann

drátt er varð á kæru í málinu kom glöggt fram fyrir dómi að ákærði hefur um árabil verið

áberandi persóna innan þessa […] samfélags og notið þar virðingar. A hefur einnig greint

frá því að hún hafi lengi séð eftir því að hafa ekki lagt fram kæru og taldi að mál hennar

væri fyrnt. Mörgum árum seinna hafi hún séð nafnlausa umfjöllun í fjölmiðlum um

23

meðhöndlara sem væri grunaður um að brjóta gegn konum og hafi nafn Ý tengst fréttinni.

A hafi því ákveðið að leita til Ý, hún staðfest að mál A væri ófyrnt og boðist til að aðstoða

hana í málinu.

Ákærði heldur því fram að kæra A sé fölsk og að hún sé afsprengi Me too

hreyfingarinnar og hluti af hópsefjun sem reis í fjölmiðlum og samfélagsmiðlum, með

eða án aðkomu Ý.

Dómurinn efast ekki um að Me too hreyfingin hafi vakið margar íslenskar konur

til umhugsunar um stöðu sína gagnvart karlmönnum og þær leitt hugann að því hvort þær

hafi sætt kynferðislegri áreitni eða kynferðisofbeldi, sem látið hafi verið átölulaust. Er

ekki ólíklegt að þessi hreyfing hafi orðið vitundarvakning fyrir þær fjölmörgu konur sem

leituðu til Ý og lýstu samskiptum sínum við ákærða. Á hitt ber að líta að ekkert er fram

komið í málinu sem bendir til tengsla A og Ý áður en A leitaði til Ý eða að Ý hafi með

einhverjum hætti haft áhrif á að A lagði fram kæru og bar með þeim hætti sem hún gerði

hjá lögreglu. Sú málsvörn ákærða að Ý hafi haft áhrif á frásögn A hjá lögreglu er því

haldlaus. Þá liggur ekkert fyrir um að A hafi tengst öðrum brotaþolum. Verður frásögn

hennar því ekki talin lituð af upplifun annarra kvenna er kvörtuðu undan framferði

ákærða. Dómurinn telur þvert á móti nægjanlega sýnt að sú staðreynd að aðrar konur

stigu fram fyrir skjöldu og greindu frá svipaðri reynslu af ákærða hafi gefið A þann styrk,

sem hana áður vantaði, til að leggja fram kæru á hendur honum. Að gættum þessum

atriðum þykir ekki tortryggilegur sá dráttur er varð á kæru í málinu.

A hefur frá upphafi verið sjálfri sér samkvæm í frásögn um atvik á

meðhöndlunarstofu ákærða og þykir ekkert fram komið sem dregur úr trúverðugleika

þeirrar frásagnar. Framburður A fær stuðning í dómsframburði móður hennar og

sambýlismanns, sem og í dómsframburði I sálfræðings og greinargerð hennar, sem getið

er í 5. tölulið. Er það álit I að ekkert annað hafi komið fram í prófunum á A og klínískri

greiningu, sem geti útskýrt mikla vanlíðan A og verið meðverkandi orsök fyrir því að

hún greindist með og þjáist af alvarlegum og allt að mjög alvarlegum einkennum

áfallastreitu. Telur I að viðbrögð A við meintu broti felist meðal annars í því að bæla

atvikið niður í stað þess að greina frá og vinna úr því, en það hafi A ekki treyst sér til að

gera og óttast að henni yrði ekki trúað. Þótt gjalda beri varhuga við því að leggja of mikið

upp úr sönnunargildi framburðar sálfræðingsins, móður A og sambýlismanns er það mat

dómsins að vætti þeirra styðji með óbeinum hætti við dómsframburð A og auki á

trúverðugleika hans.

24

Fyrir dómi lýsti ákærði A sem frekju og svindlara og sagði að honum hefði aldrei

líkað vel við hana. Hvað sem líður ummælum af þessum toga hefur ákærði ekki boðið

fram haldbæra skýringu á því af hverju A beri á hann þær sakir sem hún gerir í málinu

og er ekkert fram komið um samskipti þeirra sem gæti gefið henni tilefni til að vilja

klekkja á ákærða. Dómurinn hefur metið framburð ákærða ótrúverðugan og fær þar engu

breytt ósannfærandi vitnisburður J fyrrum eiginkonu hans og Æ vinar hans um ætlaðar

SMS skeytasendingar milli ákærða og A.

11.

Samkvæmt öllu því sem rakið er í 10. tölulið og með vísan til stöðugs og

trúverðugs dómsframburðar A verður lagt til grundvallar að ákærði hafi í eitt skipti á

árinu 2009 eða 2010, á meðferðarstofu sinni að […], haft önnur kynferðismök en

samræði við A með því að nudda kynfæri hennar utanklæða, fara síðan með hönd sína

inn fyrir nærbuxur hennar og nudda kynfæri hennar og setja fingur inn í leggöng hennar

þar sem hún lá léttklædd á nuddbekk ákærða.

Á þeim tíma er atvik þetta gerðist sagði í 1. mgr. 194. gr. almennra hegningarlaga

nr. 19/1940, svo sem henni var breytt með 3. gr. laga nr. 61/2007, að hver sem hefði

samræði eða önnur kynferðismök við mann með því að beita ofbeldi, hótunum eða annars

konar ólögmætri nauðung gerðist sekur um nauðgun og skyldi sæta fangelsi ekki skemur

en 1 ár og allt að 16 árum.

Ofangreind háttsemi ákærða fellur undir þá verknaðarlýsingu 1. mgr. 194. gr. að

hafa önnur kynferðismök við A. Kemur þá til skoðunar hvort ákæruvaldinu hafi tekist að

færa sönnur á að ákærði hafi af ásetningi náð fram kynferðismökunum með því að beita

A ofbeldi, hótunum eða annars konar ólögmætri nauðung, svo sem áskilið var í 1. mgr.

194. gr. Af hálfu ákæruvaldsins er á því byggt að ákærði hafi beitt A „annars konar

ólögmætri nauðung“ til að ná fram kynferðismökunum og ber ákæruvaldið

sönnunarbyrði fyrir því. Samkvæmt 18. gr. almennra hegningarlaga þarf ásetningur að

ná til allra efnisþátta brots eins og því var lýst í 1. mgr. 194. gr. Ber í því sambandi að

líta til þess hvernig atvik horfðu við ákærða á verknaðarstundu og meta hvort hann hafi

haft réttmæta ástæðu til að ætla að A væri samþykk kynferðismökunum.

12.

Samkvæmt 1. mgr. 69. gr. stjórnarskrárinnar nr. 33/1944 verður engum gert að

sæta refsingu nema hann hafi gerst sekur um háttsemi sem var lýst refsiverð samkvæmt

lögum á þeim tíma er hún átti sér stað. Í 1. mgr. 2. gr. almennra hegningarlaga segir hins

25

vegar að hafi refsilöggjöf breyst frá því að verknaður var framinn og þar til dómur gengur

skuli dæma eftir nýrri lögunum, bæði um refsinæmi verknaðar og refsingu. Aldrei megi

þó dæma refsingu nema heimild hafi verið til þess í lögum þegar verknaður var framinn

og ekki þyngri refsingu en orðið hefði eftir þeim lögum. Með hliðsjón af greindu

stjórnarskrárákvæði ber að skýra 1. mgr. 2. gr. hegningarlaganna svo, að sé refsiákvæði

breytt eftir að verknaður var framinn verði dæmt um háttsemina eftir hinu nýja ákvæði

sé það sakborningi í hag, en annars verði aðeins á því byggt að því leyti sem inntak áður

gildandi ákvæðis hafi verið hið sama. Vísast meðal annars um þetta til landsréttardóms

nr. 7/2020.

Með lögum nr. 16/2018 voru ákvæði 194. gr. almennra hegningarlaga færð í

núverandi horf. Í 1. mgr. 194. gr., svo breyttri, segir að hver sem hefur samræði eða önnur

kynferðismök við mann, án samþykkis hans, gerist sekur um nauðgun og skal sæta

fangelsi ekki skemur en 1 ár og allt að 16 árum. Telst samþykki liggja fyrir ef það er tjáð

af frjálsum vilja en ekki ef beitt er ofbeldi, hótunum eða annars konar ólögmætri

nauðung. Af ákvæðinu er ljóst að skortur á samþykki fyrir kynferðismökum er nú settur

í forgrunn við skilgreiningu á nauðgun í stað þess að áherslan hvíli á þeirri

verknaðaraðferð að ná fram kynferðismökum með ofbeldi, hótunum eða annars konar

ólögmætri nauðung. Virðist orðalag ákæru í þessum ákærulið taka mið af hinu breytta

ákvæði og áhersla lögð á að kynferðismökin hafi verið „án samþykkis“ A og „henni að

óvörum“. Af athugasemdum er fylgdu frumvarpi til laga nr. 61/2007 kemur þó fram að

meginmarkmið þeirrar breytingar hafi verið að draga úr áherslu á verknaðaraðferðir

geranda og leggja þess í stað áhersluna á að með broti samkvæmt 194. gr. séu höfð

kynmök við þolanda án þess að samþykki hans sé fyrir hendi, þ.e. gegn vilja hans, og

þannig brotið gegn sjálfsákvörðunarrétti og athafnafrelsi hans í kynlífi.

A var um tvítugt þegar hún leitaði til ákærða vegna hefðbundinna

stoðkerfiskvilla. Á þeim var 18 ára aldursmunur. A fór að fyrirmælum ákærða þegar hún

afklæddist öllu nema nærbuxum og brjósthaldara og lagðist berskjölduð á nuddbekk í

aflokuðu herbergi í trausti þess að ákærði myndi veita henni meðhöndlun í samræmi við

kvilla hennar. Þetta gerði ákærði ekki þegar hann hóf að nudda kynfæri A utanklæða, fór

því næst með hönd sína inn fyrir nærbuxur hennar og nuddaði kynfæri hennar og setti í

framhaldi fingur inn í leggöng hennar. Er ekkert fram komið í málinu sem gat gefið

ákærða réttmæta ástæðu til að ætla að A hafi verið samþykk þessum kynferðismökum og

breytir engu í því sambandi þótt A hafi ekki brugðist strax við verknaði hans með orðum

26

eða athöfnum, enda liggur fyrir staðfastur og trúverðugur framburður A um að hún hafi

frosið þegar þetta gerðist og legið sem lömuð á nuddbekknum.

Samkvæmt öllu framansögðu og með vísan til 108. gr. og 1. mgr. 109. gr. laga

um meðferð sakamála telur dómurinn að ákæruvaldinu hafi tekist að sanna, svo hafið sé

yfir skynsamlegan vafa, að ákærði hafi framið þann verknað sem í ákæru greinir, gegn

vilja A, hann misnotað það traust sem hún bar til hans sem nuddara þar sem hún lá

léttklædd á nuddbekk hans og þannig beitt hana ólögmætri nauðung til að ná fram

kynferðismökum. Er ákærði því sannur að nauðgun í skilningi 1. mgr. 194. gr. almennra

hegningarlaga, sbr. 1. mgr. 2. gr. sömu laga og ber að refsa honum samkvæmt því.

VIII. - Meint brot ákærða gegn B.

1.

B mætti á lögreglustöð 31. október 2018 í fylgd Ý réttargæslumanns og lagði

fram kæru á hendur ákærða fyrir nauðgun. B kvaðst hafa verið búin að greinast með […]

sjúkdóminn þegar hún leitaði til ákærða og þá verið í jóga hjá […], í sama húsi og

meðhöndlunarstofa ákærða. Hún hafi verið slæm af vöðvabólgu og grindargliðnun og

jógakennarinn mælt með ákærða. Hún hafi því farið til hans í 10-15 skipti og hann

meðhöndlað vöðvabólguna og grindargliðnunina, aðallega með nuddi. B sagði það hafa

verið seinni hluta 2010 eða í ársbyrjun 2011, sem ákærði síðan braut gegn henni, en

kvaðst ekki muna nákvæmlega hvenær.

Umrætt sinn hafi hún mætt í nudd og með henni Ó eiginmaður hennar og dóttir

þeirra. Ó hafi farið fyrst inn til ákærða og mæðgurnar beðið frammi á meðan. Ó hafi svo

komið fram og gætt stelpunnar og B lagst á bekkinn hjá ákærða. Tíminn hafi byrjað eins

og venjulega með því að ákærði nuddaði herðar hennar og ofanvert mjaðmasvæðið. Á

meðan hafi B legið á maganum, íklædd nærbuxum og buxum, en dregið ytri buxurnar

aðeins niður svo ákærði kæmist að efsta hluta mjaðmabeinsins. Hún kvaðst hafa gætt

þess að draga buxurnar ekki langt niður þar sem hún kæri sig ekki um að meðferðaraðilar

sjái í rassskoruna. Ákærði hafi svo verið að nudda B á því svæði þegar hann renndi allt í

einu annarri hendi inn fyrir buxur hennar, án þess að segja orð, fór með höndina niður á

milli rasskinna og renndi síðan fingri eða fingrum inn í leggöng hennar. B kvaðst hafa

legið grafkyrr þegar þetta gerðist, ekki hafa getað komið upp orði og ekki vitað hvernig

hún ætti að bregðast við, en þetta hefði verið mjög óþægilegt. Ákærði hafi svo örskömmu

síðar dregið fingur út úr leggöngunum, hún þá risið af bekknum og dregið upp um sig

27

buxurnar. Hún kvaðst svo hafa verið á leið út þegar ákærði sagði að hann hefði þurft að

meðhöndla hana á þennan hátt þar sem þetta væri eini staðurinn sem hann hefði til að

losa um streitu hjá henni.

B kvaðst hafa liðið afar illa þegar hún gekk út, verið með nagandi samviskubit

yfir því að hafa ekki gert neitt og fundist sem hún hefði haldið framhjá eiginmanni sínum.

Hún treysti sér ekki til að segja honum strax frá þessu, hringdi þess í stað í vinkonur sínar

Q og R, sem hvöttu hana til að segja manni sínum frá þessu. Q hafi einnig hvatt hana til

að láta eigendur […] vita af framferði ákærða. B hafi því haft samband við […], sem

kvaðst ekkert vilja gera í málinu af því ákærði væri svo mikilvægur starfsmaður. B kvaðst

einnig hafa sent ákærða SMS skilaboð um að hann hefði farið langt út yfir öll mörk og

hann spurt til baka hvort hún ætlaði að kæra hann. Hún hafi sagst ekki vita það og ákærði

þá sent henni þau skilaboð að ef hún kærði myndi hann fremja sjálfsmorð.

2.

Ákærði greindi frá atvikum með ólíkum hætti við yfirheyrslu hjá lögreglu 22.

nóvember 2018. Hann kvaðst þekkja vel til B, muna eftir að hafa verið með hana í

meðhöndlun að […] árið 2010 eða 2011 og sagðist ekki hafa haft marga […] sjúklinga.

Hún hafi leitað til hans vegna mjaðma- og bakverkja, hefðbundin meðferð ekki skilað

árangri eftir nokkur skipti og þau því ákveðið „að fara inn“. Áður en til þess kom hafi

þau leitað að spennum og „blokkeringum“ í mjaðmahreyfingum og allt verið fast. B hafi

lýst verkjum í grindinni og sagt að henni fyndust allar stíflur vera þar. Ákærði hafi á

þessum tíma verið búinn að kynna sér ítarlega fræðin að baki, verið að fikra sig áfram í

þessu og þau ákveðið að prófa hvernig það myndi virka ef hann færi „inn fyrir spöngina

basically“. Í framhaldi hafi hann farið með fingur inn í leggöng B og verið að vinna þar

í 4-5 mínútur við að losa um liðbönd og festur meðfram spönginni. Ákærði sagði að þessi

aðferð væri mjög algeng og eigi sérstaklega vel við ef viðkomandi kona er búin að eignast

eitt, tvö börn, en þá myndist örvefur í kringum ef hún rifnar eða þess háttar. Ákærði

kvaðst ekki muna hvort B hafi legið á bakinu eða maganum þegar meðferðin fór fram,

sagði að allur gangur væri á því, en almennt stæði hann eða sæti við hlið

viðskiptavinarins, setti lak yfir maga og kynfærasvæði, legði svo aðra höndina ofan á

maga viðskiptavinarins svo hann fyndi fyrir stuðningi og öryggi og notaði hina til að fara

inn í leggöng og losa um bandvef eða örvef. Ákærða minnti að hann hafi boðið B að hafa

einhvern viðstaddan meðan á þessu stæði, en hún afþakkað það. Áður en tíminn hófst

hafi þau verið búin að ræða um meðferðina, hún því vitað hvað til stæði og verið búin að

28

samþykkja þetta munnlega. Ákærði sagði að eftir meðferðina hafi hann hitt B og

eiginmann hennar á heilsusamkomu að […], þau átt tal saman og allt verið eðlilegt þeirra

í milli.

Borin var undir ákærða sú frásögn B að hún hafi verið í tíma hjá ákærða og hann

verið að nudda mjóbak hennar og mjaðmir þegar hann fór skyndilega með aðra höndina

niður á milli rasskinna B og setti fingur inn í leggöng hennar. Ákærði sagði þetta alls

ekki rétt og áréttaði fyrri framburð sinn. Hann kannaðist við að hafa fengið SMS skilaboð

frá B eftir meðferðartímann, minntist þess ekki að hún hafi rætt um mögulega kæru á

hendur honum, en kvaðst sjálfum hafa liðið mjög illa yfir þessu og upplifun B eftir á þar

sem hann hafi aðeins verið að reyna að hjálpa henni. Framburður hennar um SMS

samskiptin og annað væri beinlínis rangur.

3.

Í þágu rannsóknar málsins tók lögregla skýrslur af Q og R vinkonum B, Ó

eiginmanni hennar og […] hjá […], sem kvaðst ekki minnast þess að B hafi rætt við hana

um meint framferði ákærða á vinnustað.

Q kvaðst minnast þess að B hafi greint henni frá því að ákærði hefði stungið fingri

inn í leggöng hennar meðan á meðferð stóð og eigi ákærði að hafa útskýrt þetta eitthvað

á þá leið að B væri með dauðan punkt þarna inni. B hafi liðið illa út af þessu, ekki vitað

hvort framferði ákærða væri rétt eða rangt og hvernig hún ætti að bregðast við. Q hafi

hvatt hana til að láta einhvern á meðhöndlunarstofunni vita af þessu, sem B muni hafa

gert, en fengið þau skilaboð að ekkert yrði aðhafst því ákærði væri svo mikilvægur

starfsmaður.

R kvaðst muna eftir símtali frá B fyrir 7-8 árum og hún greint frá því að hafa

verið í meðferð hjá manni, sem stungið hafi fingri inn í leggöng hennar. Maðurinn hafi

svo sagt B eftir á að umrædd meðferð hafi verið nauðsynleg. B hafi liði illa út af þessu

og haft sektarkennd gagnvart manninum sínum.

Ó kvaðst hafa farið með B til ákærða í lok árs 2010 eða ársbyrjun 2011. Þegar

heim kom hafi B sagt honum að ákærði hefði sett fingur inn í leggöng hennar

fyrirvaralaust og að henni hafi brugðið, hún frosið og liðið illa út af þessu.

4.

Fyrir dómi greindi ákærði frá því að B hafi leitað til hans með ýmsa kvilla og

nefndi í því sambandi mikið […] og þess háttar og virkilega mikla spennu og tog í

innanverðum hægri nára sem leiddi til þess að hún átti virkilega erfitt með að hreyfa

29

hægri fótlegg. B hafi komið til hans í 6-8 skipti og hann notað rosalega margar aðferðir

til að hjálpa henni. Nefndi ákærði í þessu sambandi að hann minnti að þau hafi verið að

komast að því að B væri með […] og ákærði unnið mikið með Atlas hálslið hennar, enda

grunaði hann að þar væri skekkja sem ylli því að taugakerfi hennar væri ekki alveg með

rétt „function“. Hann kvaðst einnig hafa unnið uppi í góm B, kjálkalið og þess háttar,

síðan farið að vinna sig gegnum kviðarkerfið og losað vagus taugina, sem liggi niður

með hálsi, hafi áhrif á líffærin og geti valdið alls kyns taugaskjálfta. Erfiðlega hafi gengið

að laga náraverkinn og þau því tekið nokkur skipti í að meðhöndla sérstaklega allan

lærlegginn, allan rassinn og alla mjaðmagrindina, „í svona djúpa, djúpa, djúpa meðferð“

þar sem ákærði fór alveg inn að beini til að losa festur og kvaðst hann muna vel eftir því

hve glöð B var yfir því að allt virkaði. Ákærði sagði að þrátt fyrir að þau hafi verið komin

svona rosalega vel á leið hafi hann samt alltaf „fundið eins og grunnurinn væri inni í

mjaðmagrindinni á henni og hún talaði um það sjálf“ og sagði að við vissar hreyfingar

fengi hún verk „eins og það væri að toga inni við slímhúðina“. Ákærði hafi þá sagt að

hann teldi best að þau tækju „eitt session“ þar sem þau færu meðfram setbeininu og inn

í spöngina því ákærði þyrfti að athuga hvar þessi festa liggi. Að sögn ákærða samþykkti

B að prófa þessa aðferð, en kvaðst ekki vilja fullyrða hvort þau hafi talað um að fara

þessa leið sama dag og hún var farin eða hvort þetta hafi verið rætt í tímanum á undan.

Þegar meðferðin fór fram hafi eiginmaður B komið með henni, sá fengið meðferð fyrst

og ákærða fundist mjög þægilegt og öruggt að hafa hann á staðnum af því að „við vissum

að við værum að fara þarna inn“. B hafi hins vegar ekki viljað hafa manninn sinn

viðstaddan meðferðina. Tilgangur meðferðarinnar hafi verið að fara inn fyrir grindina og

lagfæra „external rotation“ á hægri fótlegg B. Ákærði hafi í þessu skyni farið meðfram

barminum og inn í gegnum lífbeinið og niður í setbeinið og næstum því að endaþarmi,

en þar hafi hann fundið gríðarlega mikla spennu sem olli því að B kveinkaði sér svolítið.

Ákærði hafi spurt B hvort hann ætti að hætta og hún sagt að þetta drægi fram svo mikinn

sársauka og gamlar minningar. Ákærði hafi þá hvatt hana til „að fara þangað og losa þetta

út“ og hann myndi hjálpa henni að gera þetta. Þau hafi svo klárað meðferðina, kvatt hvort

annað og ákærði heilsað upp á manninn hennar.

Morguninn eftir hafi B svo sent ákærða SMS skilaboðin „Mér fannst þú hafa

gengið of langt.“ Ákærði hafi svarað henni og hvatt hana til að slaka á, minnti hana á að

það væri „ýmis tráma í líkamanum þínum sem líkaminn þarf að losa“ og beðið hana að

bíða og sjá hvað gerist á næstu dögum. B hafi svarað þessu með skilaboðunum „ef ég

30

veit til þess að þú gerir þetta aftur þá kæri ég þig“. Ákærði sagði skilaboð B hafa tekið á

hann og eiginkonu hans, en hún hafi átt afmæli þennan dag, […], líklegast 2010.

Nánar aðspurður um innri meðferðina sagði ákærði að B