Hyrje në biznesin ndërkombëtar

8/8/2019 Hyrje n biznesin ndrkombtar

1/35

Ligjrata e par

Hyrje n biznesin ndrkombtar

Msimdhnsi: Bedri Ademi, PhD inmanagement

[email protected]: +389 70 389 585Office : +389 44 356 015


2/35

Historia e biznesit ndrkombtar

Think globally, act locally! Para Ers son fenikasit dhe grekt e vjetr tregtonin N viti 1600 kompania British East India Company,

hap degt e saja npr Azi. N vitin 1868 Amerikant ndrtojn fabrikn e par

jasht vendit, konkretisht n Skoci. Shum t njohura jan sot kompanit: Alcoa,

American Tobacco, Amor, Coca-Cola, EastmanKodac, Gillete etj


3/35

GDPGross Domestic Product

Bruto prodhimi vendor)

GNPGross National Product(neto prodhimi vendor)

GNP per capita


4/35

GDP per capta n nivel botror


5/35


6/35

BN

BN ka lidhshmri me shum me lnd ttjera, jo vetm n lmin e ekonomis por

dhe n lmit tjera si: shkencat politike, antropologjike, sociologjike etj, dhe mbi t gjitha me gjeografin


7/35

Lnda e Biznesit ndrkombtar

Sistemi

Ekonomik dhe

financiar

Gjeografia

Burimet

natyrore

Biznesi

Ndrkombtar

Komunikimi

dheSistemi transportues

Siprmarrjet

Ndrkombtare

Kultura dhe

Normat

sociale

Qeveria nacional

-politika

-ligjet

Dimenzionet e Biznesit ndrkombtar(burimi: M.Vagheti et al. , 1991, Taylor&Fransiss, International business)


8/35

`sht Biznesi Ndrkombtar

Me BN nnkuptojn t gjitha transaksionete bizneseve qofshin ata private apo

shtetrore me nj apo m shum vende thuaja.

Bizneset private bjn BN vetm prprofit, ndrsa bizneset shtetrore bjntransaksione jo vetm pr profit.


9/35

Pse duhet msuarBiznesi Ndrkombtar?

Lnda e BN studiohet sepse biznesetvendore ndikohen nga konkurrenca e

jashtme e vendeve tjera. do biznes vendor mundet t futet n BN

nprmjet t forms s eksportit dheimportit q ndryshon nga forma eshitblerjes n vend


10/35

N lnds s BN, shjellojm lmit si vijojn:1

Hyrje n BN (Ndryshimet e shpejta nBN)

Teorit pr tregtin ndrkombtare Tregtia dhe investimet e huaja Organizatat ekonomike ndrkombtare. Mjetet e politiks s tregtis s jashtme


11/35

N lnds s BN, shumica e autorve ishtjellojn lmit si vijojn:2

Sistemi monetar ndrkombtar(Pagesat ndrkombtare dhe kurset

devizore) Ndikimi i kulturs n BN MBNJ n BN Marketingu ndrkombtar Bashkpunimi ekonomik ndrkombtar

i Kosovs etj.


12/35

Specifikat e BN

a) Lvizshmrin e faktorve t prodhimit b) Sistemet e ndryshme monetare c) Kufizimet politiko-ekonomike

d) Largsia territoriale f) Kulturat e ndryshme g) Kompleksiteti n sjelljen e vendimeve etj.


13/35

a)Lvizshmria e faktorve t prodhimit 1

faktorve t prodhimit nnkuptojm:puna (fuqia puntore) dhe kapitali

disa autor prmendin edhe faktort: tokadhe teknologjiapuna dhe kapitali si faktor prodhues kanvshtirsi pr lvizje nga nj vend n tjetrdshira pr t ekzistuar n treg edhe prfitimet m t vogla i eliminon barierat


14/35

a) Lvizshmria e faktorve t prodhimit 2

Dshira pr fitim e motivon fuqinpuntore q gjithnj e m shum t

migron prej nj vendi n tjetrin. Barierat n komunikim ! Dukuria brain drain (migrimi i truve), Shtetet mundohen ta luftojn ate ose

favorizojn!! Si?


15/35

b) Sistemet e ndryshme monetare

N territorin e do vendi qarkullojn valutatkombtare, si mjete ligjore t pagesave,(Shqipria e ka lekun si valut kombtare, n

Kosov prdoret Euro etj.) kur kalohen kufijt shtetror, mimi i mallit me

valut kombtare duhet t kthehet n valutn eatij vendi

vlera e valuts kombtare t nj vendi, sishprehje e aftsis blerse t saj n tregunkombtar, ndryshon prej aftsive blerse t saj,kur krahasohet me mimin e mallit n vendet

tjera Caktimi i aritet me valutave?


16/35

valuta

Valuta konvertibile?


17/35

c) Kufizimet politiko-ekonomike

regjimin doganor, caktimi i kontingjenteve,

masa t proteksionizmit trthoras, obligimit pr shitje t devizave Banks

qendrore etj. Embargo etj.


18/35

d) Largsia territoriale

Largsit territoriale midis vendeve tndryshme bjn q n BN t rriten

shpenzimet e transportit. Nuk sht apsolute?? !!!. Largsia n mes t Shkodrs dhe

Podgorics sht m e vogl sesa ajomidis Shkodrs dhe Kors


19/35

f) Kulturat e ndryshme

Kultura paraqet shumn totale t: besimeve,rregullave, teknikave, institucioneve dhe

artefakteve q e karakterizojn nj grup apopopull.-Karakteristikat e kulturs jan: Kultura sht e msuar, nuk sht e lindur Aspektet e ndryshme t kulturs jan t

ndrlidhura. Kultura mund t huazohet Kultura i ndan grupet e ndryshme


20/35

Kompleksiteti n sjelljen e vendimeve

duhet siguruar informata pr indikatortekonomik dhe politik t vendit ku duhet t

investohet apo bhet ndonj transakcionekonomik q t mund t sillen vendime tmira.

P.sh. Sa informata dhe sa duhet t jenata t besueshme kur duhet menaxhmentii lart t sjell vendim pr t ndrtuar njfabrik n nj shtet t huaj?.


21/35

Specifikat tjera pr BN

Menaxhimi i burimeve humane. Menaxhimi i operacioneve n nivel

ndrkombtar Marketingu ndrkombtar Investimet e jashtme etj.


22/35

`ka sht globalizimi? 1`ka sht globalizimi? 1


23/35


24/35

`ka sht globalizimi? 1

Ky term prmendet dhe diskutohet do kund:lajmet televizive, nga interneti, demonstratat

politike, parlamentet, takimet e puns etj. Megjithat definimi duhet t nis nga aspektipolitik, social, ekologjik, historik, gjeografik dheaplikimi kulturor i globalizimit. Disa autor nisennga globalizimi teknologjik, globalizimipolitik

Definimi m i pranueshm, q prdoret nbiznesin internacional (ndrkombtar) do tkishte qen prsri n lidhje me globalizimin

ekonomik .


25/35

`ka sht globalizimi? 2

globalizimin ekonomik,- pra ai shtintegrimi ndrkombtar i t mirave,

teknologjis, puns dhe kapitalit n lidhjeme koordinimin dhe lidhjen e aktiviteteveekonomike n nivel botror.Kshtu bhet shkrirja e tregjeve t veanta(nacionale) n nj treg t fuqishm global.


26/35

Kontribut n globalizim!

Preferencat e konsumatorve gjithnj e mtepr afrohen T prmendim n kt rast: Coca

colla, Levis dhe Marboro. Nevojat e prgjithshme pr t mira: alumin,bakr, naft, drithna, kompjuter, aeroplan eshum t tjera.

Pr shkak t zhvillimeve n industri nuk mund tflitet pr: tregun amerikan, gjerman , japonez etj,por flitet pr nj treg botror, treg global.


27/35

Forcat t cilat e shpejtojn procesin eglobalizimit

1) Politika 2) Teknologjia

3) Tregu (market) 4) Kostoja (Cost) 5) Konkurenca


28/35

1) Politika

Ekziston nj trend i gjith pranuar drejtunifikimit dhe socializimit t krejt

shoqris. Ekzistojn shume organizata botrore t

cilat gjithnj e me tepr bashkpunojndhe integrohen.


29/35

1) Politika 2

dy arsye tjera: 1) Reduktimi permanent i barriera pr

tregti dhe investimet sa m t mdha nvendet tjera duke i shfrytzuar prparsitekonomike q i afron vendi tjetr dhe

2) Privatizimi i shum kompanive nvendet postkomuniste.


30/35

2) Teknologjia 1

Prparsit e teknologjive e reja t komunikimitkan kontribuar n rritjen e qarkullimit t idevedhe te informatave duke i eliminuar barrierat e

kufijve. N m shum vende t mund t prodhohen

prodhime t ndryshme (gjysfinale) pr trealizuar nj prodhim final n vend krejt tjetr.

Interneti sot ju mundson edhe kompanive tvogla q t konkurrojn globalisht n tregunbotror.


31/35

2) Teknologjia 2

Video konferencat ju mundsojn shitsve q titregojn prodhimet e veta te blersit potencial n

gjith botn pa pasur nevoj q t udhtohet Kompanit mund t mbajn mbledhje edhe kurmenaxherrt nuk ndodhen n t njjtin vend.

N kohn e fundit komunikimi me e-mailpraktikohet me t madhe sepse sht m i shpejtse komunikimi me postn klasike, bile edhe m ilir se sa telefaksi.


32/35

2) Teknologjia 3

Interneti ndihmon shum edhe n formn B2B tbiznesit, gjegjsisht komunikimin n mes t dy

bizneseve pa marr parasysh se ku ata ndodhengjeografikisht. Ai ndihmon edhe n krijimin e kompanive join-

venture N vitin 1999 kompanit Ford General Motors dheDaimler Chrysler formojn join-venture q tzhvillojn nj strategji t prbashkt pr tkonkurruar n tregun botror nprmjetprparsive t internetit


33/35

3) Tregu (market)

Sa m shum q globalizohen kompanit aq mtepr globalizohen edhe myshterinjt(konsumatort), bota bhet nj treg i madh.

When do you want us there? (kur do ti ne atjena ke?)

kompanit kan mundsi m tepr q t

zgjedhin prparsit komparative n mevendeve t ndryshme Shpesh edhe ngopja e tregut t brendshm i

detyron menaxhert t krkojn tregje

alternative.


34/35

4) Kostoja (Cost)

Duke globalizuar prodhimin apo shrbiminsipas mimeve q ofrohen n vende t

ndryshme menaxheri bhet efektiv dheefikas

Shembull: Nse biznesi krkon shumfuqi puntore, ather do t zhvillohet atjeku ajo sht m e lir.


35/35

5) Konkurenca

Konkurrenca e fort e brendshme dhe jolojale i detyron kompanit t krkojn

tregje t jashtme Nuk sht njsoj t jesh i jo konkurrent

n Belgjik dhe t jesh jo konkurrent ngjith Evropn.

Shembll (dy shok ne xhungl)!

Documents

Hyrje në biznesin ndërkombëtar