Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
www.tfhc.nl
Internationale Kansen & Knelpunten
Onderzoeksrapport van- en voor de Nederlandse Life Sciences & Health sector
Versie
2016
Mede mogelijk gemaakt door:
Onderzoeksrapport
2
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Voorwoord
Het onderzoeksrapport “Internationale Kansen & Knelpunten 2016” wordt jaarlijks speciaal voor
de Nederlandse Life Sciences & Healthcare (LSH) sector en in het bijzonder het Task Force Health
Care netwerk gepubliceerd. Het doel van het rapport is om een actueel overzicht te geven van de
kansen en knelpunten in de internationale gezondheidszorgsector zoals deze door de
Nederlandse LSH sector anno 2016 wordt gezien en ervaren.
De stichting Task Force Health Care zet zich in voor de Nederlandse LSH sector bij het
internationaal ondernemen. Om bedrijven en organisaties optimaal te kunnen ondersteunen in
hun internationale activiteiten, is het belangrijk in beeld te brengen waar zij kansen zien en
knelpunten ervaren. De uitkomsten van dit onderzoek dragen eraan bij dat de belangen van de
sector voor het voetlicht worden gebracht in Den Haag en Europa.
Tot slot heeft het onderzoek invloed bij het bepalen van prioriteiten en het adequaat inrichten
van de dienstverlening voor onze achterban. Wij hopen dat ook u voordeel haalt uit de resultaten
van het onderzoek!
Mocht u nog vragen hebben, schroom dan niet om contact op te nemen met de Task Force Health
Care.
Met vriendelijke groet,
Thijs Teeling
Voorzitter Task Force Health Care
Task Force Health Care | Prinses Margrietplantsoen 33 | 2595 AM | WTC Den Haag | Nederland Telefoon: +31 70 21 99 000 |Twitter: @TFHealthcare | E-mail: [email protected]| Website: www.tfhc.nl
3
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Onderzoek Internationaal Ondernemen
Sinds 2010 voert de FME (ondernemersorganisatie van de technologische industrie) i.s.m. de TFHC
(platform van de Nederlandse Life Sciences & Health sector) het onderzoek internationaal
ondernemen uit met groeiende respons en aandacht. Het hoofddoel van dit onderzoek is
identificeren waar bedrijven kansen zien in het buitenland en welke ondersteuning zij daarbij nodig
hebben. Mede door dit onderzoek is de TFHC (en FME) in staat om de belangen van haar achterban
voor het voetlicht te brengen in Den Haag en Europa. Daarnaast dient het onderzoek als een
belangrijke bron bij het bepalen van prioriteiten en het adequaat inrichten van de dienstverlening
voor haar achterban.
Respondenten Topsector Life Sciences & Health 2016
In 2016 hebben 783 bedrijven deelgenomen aan het FME Onderzoek Internationaal Ondernemen,
waarvan er 171 actief zijn in de LSH sector (respondenten kunnen in meerdere sectoren actief zijn).
Net als voorgaande jaren bestaan de respondenten vanuit de LSH sector voornamelijk uit bedrijven
actief op het gebied van Medische Apparaten & Hulpmiddelen, Medische Hightech
(toeleveranciers) en Ziekenhuisbouw. De respons vanuit de eHealth is sterk gestegen ten opzichte
van eerdere onderzoeken. Ook het aantal respondenten in de Dienstverlening & Educatie en
Biomedische Technologie kent een lichte toename. In figuur 1 worden de 171 bedrijven
schematisch weergegeven:
Figuur 1 – Respondenten Topsector Life Sciences & Health 2016
Medische Apparaten & Hulpmiddelen
30%
Medische Hightech13%
Laboratorium10%
Ziekenhuisbouw9%
eHealth9%
Mobiliteitsoplossingen8%
Dienstverlening & Educatie
7%
Voeding & Farmacie7%
Biomedische Technologie7%
4
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Export
Het is belangrijk om de huidige export van de respondenten te analyseren voordat de groeilanden
en ‘nieuwe’ kansen wereldwijd in beeld worden gebracht. Figuur 2 geeft weer hoeveel procent van
de omzet van de bedrijven uit export komt. Figuur 3 laat zien dat het overgrote deel van de
bedrijven exporteert naar meer dan één land.
Figuur 3 – Aantal Exportlanden
Figuur 2 – Exportpercentage van Omzet
34%
13% 15%11%
26%
0%
10%
20%
30%
40%
0 - 20% 20 - 40% 40 - 60% 60 - 80% 80 - 100%
Exportpercentage van Omzet
2016
4%
32%
22%
17%
26%
0%
10%
20%
30%
40%
Naar 1 land Naar 2 - 5 landen Naar 6 - 10landen
Naar 11 - 25landen
Naar meer dan25 landen
Aantal Exportlanden
2016
5
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Exportbestemmingen
De Europese buurlanden Duitsland, België en het Verenigd Koninkrijk vormen al jaren de
traditionele top 3. De VS - zijnde een overzeese markt – blijft stabiel op plaats 4 boven Frankrijk.
China staat op de plaats 7 en is naast de VS het enige niet-Europese land in de top 10. Zwitserland
en Italië nemen vrijwel zonder uitzondering posities midden in de lijst in. De laatste twee plekken
kennen meer variatie en worden vaak (maar niet uitsluitend) ingevuld door snelgroeiende markten.
Zweden is terug van weggeweest en neemt nu plaats 9 in. Tsjechië staat dit jaar voor de eerste keer
in de top 10. Net als vorig jaar ontbreekt Rusland in de top van exportbestemmingen, als direct
gevolg van de Europese sancties naar aanleiding van de situatie in de Oekraïne. Tot op heden heeft
nog nooit een Zuid-Amerikaans of Afrikaans land de top 10 bereikt.
Top 10 Exportbestemmingen
2016 2015 2014 2013
1. Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland
2. België België Verenigd Koninkrijk België
3. Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk België Verenigd Koninkrijk
4. Verenigde Staten Verenigde Staten Verenigde Staten Verenigde Staten
5. Frankrijk Frankrijk Frankrijk Frankrijk
6. Zwitserland China Zweden China
7. China Zwitserland Zwitserland Italië
8. Italië Italië Rusland Zwitserland
9. Zweden Spanje Japan Rusland
10. Tsjechië Polen China VAE
Figuur 4 – Top 10 Exportbestemming 2016
Tabel 1 – Top 10 Exportbestemming Topsector Life Sciences & Health
6
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Regionale Exportbestemmingen
Een overzicht van de belangrijkste exportmarkten geeft slechts een beperkt beeld van de
wereldwijde activiteiten van de Nederlandse LSH sector. In deze editie is daarom een uitsplitsing
naar regionale exportbestemmingen toegevoegd. Tabel 2 geeft de top 5 per regio. Opvallend is dat
een aantal landen binnen hun eigen regio belangrijke afzetmarkten zijn voor Nederlandse
ondernemers, maar dat deze bestemmingen niet in de wereldwijde top 10 voorkomen. Een
voorbeeld is Japan met een tweede positie als exportbestemming binnen Azië. De Afrikaanse en
Zuid-Amerikaanse landen komen eveneens niet voor in de top 10 exportbestemmingen, maar het
overzicht laat zien dat de Nederlandse LSH sector ook in deze regio’s actief is.
Top 5 Regionale Exportbestemmingen
Afrika Azië & Oceanië Europa
1. Ghana China Duitsland
2. Zuid-Afrika Japan België
3. Kenia Singapore Verenigd Koninkrijk
4. Tanzania Taiwan Frankrijk
5. Nigeria Australië / India Zwitserland
Midden-Oosten Noord-Amerika Zuid-Amerika
1. VAE Verenigde Staten Brazilië
2. Saoedi-Arabië Mexico Colombia
3. Israël Canada Suriname
4. Iran El Salvador Chili
5. Turkije Costa Rica Peru
Tabel 2 – Top 10 Regionale Exportbestemming 2016
7
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Groeilanden
In 2016 verwacht 77% van de respondenten een exportgroei met gemiddeld bijna 15%, 21%
verwacht dat de export gelijk blijft en slechts 2% verwacht dat de omzet uit export zal krimpen met
gemiddeld 10%. In tabel 3 wordt de top 10 van landen weergegeven waar men de groei verwacht.
Net als in voorgaande jaren komt het overgrote deel van de groeilanden voort uit Europa. Echter,
de beperkte economische groei binnen de EU enerzijds en de interessante ontwikkelingen in de
rest van de wereld anderzijds maakt het noodzakelijk en aantrekkelijk om verder van huis te kijken.
De posities van de VS (2), China (3) en India (7) bevestigen dat. Opvallend is het wegvallen van
Brazilië uit de top 10, mogelijk naar aanleiding van de economische krimp en politiek-
constitutionele crisis.
Top 10 Groeilanden
2016 2015
1. Duitsland Duitsland
2. Verenigde Staten Verenigd Koninkrijk
3. China Verenigde Staten
4. Verenigd Koninkrijk China
5. Frankrijk Frankrijk
6. België België
7. India Brazilië
8. Italië India
9. Spanje Spanje
10. Zweden Italië
Tabel 3 – Top 10 Groeilanden Topsector Life Sciences & Health
Figuur 5 – Top 10 Groeilanden 2016
8
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Groeilanden binnen en buiten de EU
Door onderscheid te maken tussen groeilanden binnen- en buiten de EU kan nog beter inzicht in
toekomstige markten verkregen worden. Tabel 4 toont de top 10 groeilanden binnen en buiten de
Europese Unie (EU). Binnen de EU zijn groeilanden vrijwel hetzelfde gebleven ten opzichte van
2015. Duitsland voert de lijst wederom aan. Bedrijven doen hier veel zaken en gezien de positieve
economische ontwikkelingen van de laatste jaren zien bedrijven hier nog steeds groei. Alleen
Tsjechië is een nieuwkomer op plaats 9, waarmee dit jaar Oostenrijk buiten de top 10 valt.
De top 10 groeilanden buiten de EU wordt dit jaar aangevoerd door de VS (1), China (2) en India (3).
Brazilië daalt sterk op deze lijst, van plaats 3 in 2015 naar plaats 9 in 2016, mogelijk naar aanleiding
van de economische krimp en de politiek-constitutionele crisis. Rusland stond in 2015 nog op plaats
5, maar valt dit jaar buiten de top 10, wat te verklaren valt door de aanhoudende sancties. Australië
(7), Canada (8) en Mexico (10) zijn nieuwkomers in de Top 10 ten koste van de dalers Rusland (15),
Singapore (18) en Japan (13).
Top 10 Groeilanden
Binnen de EU Buiten de EU
1. Duitsland Verenigde Staten
2. Verenigd Koninkrijk China
3. Frankrijk India
4. België VAE
5. Italië Zwitserland
6. Spanje Saoedi-Arabië
7. Zweden Australië
8. Polen Canada
9. Tsjechië Brazilië
10. Denemarken Mexico
Tabel 4 – Top 10 Groeilanden binnen en buiten de EU 2016
9
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Barrièrelanden
Het doen van zaken over de grens gaat natuurlijk niet altijd zonder slag of stoot. Cultuurverschillen,
hoge importtarieven, gecompliceerde wet- en regelgeving of oneerlijke concurrentie zijn
voorbeelden van handelsbarrières en knelpunten die bedrijven ervaren. Tabel 5 toont de top 10
van landen waar handelsbarrières worden ervaren.
De BRIC-landen worden het vaakst genoemd. Direct hierna volgen Saoedi-Arabië en Iran uit het
Midden-Oosten. De versoepeling van de sancties tegen Iran, nieuw in de lijst, hebben de interesse
aangewakkerd. Maar ondernemers ervaren juist nu ook barrières, met name bij financiële
transacties. De VS wordt nog steeds als een barrièreland ervaren, maar daalt sterk van plaats 3 in
2015 naar plaats 9 in 2016. Ten slotte worden maar liefst 3 Europese landen genoemd in de lijst:
Duitsland, Zwitserland en Frankrijk. Omdat met deze landen veel zaken wordt gedaan zullen
ondernemers hier ook vaker tegen problemen aanlopen.
Top 10 Barrièrelanden
2016 2015
1. China China
2. India Rusland
3. Rusland Verenigde Staten
4. Brazilië Brazilië
5. Saoedi-Arabië India
6. Iran Saoedi-Arabië
7. Duitsland Duitsland
8. Zwitserland Zwitserland
9. Verenigde Staten Taiwan
10. Frankrijk Indonesië
Tabel 5 – Top 10 Barrièrelanden Topsector Life Sciences & Health
Figuur 6 – Top 10 Barrièrelanden 2016
10
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Knelpunten en Barrières bij Export
Liefst 91% van de respondenten ervaart één of meer knelpunten bij het zaken doen over de grens.
Figuur 7 toont welke knelpunten dit zijn en in welke mate deze worden ervaren. Het meest
genoemde knelpunt is de omgang met bureaucratie, wet- en regelgeving en formaliteiten in de
vorm van invoerbelemmeringen en douaneprocedures. Dit wordt door bijna de helft van de
respondenten in 2016 ondervonden.
Ruim een derde van de bedrijven heeft moeite met het vinden van lokale handelspartners of
distributeurs en heeft onvoldoende kennis, tijd en mankracht binnen het eigen bedrijf om hun
internationale activiteiten goed in te vullen. Een gebrek aan marktinformatie vormt ook voor veel
respondenten een knelpunt om de wet te vinden op buitenlandse markten.
De knelpunten die door minimaal een kwart (25%) van de respondenten in 2016 wordt ervaren zijn
gelijk aan de uitkomsten van voorgaande edities. Dit bevestigt een blijvende complexiteit en
dynamiek van het internationale speelveld waar exporteurs tegen aan lopen.
9%
12%
19%
20%
22%
28%
33%
35%
44%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%
Geen knelpunten
Aanpassen van product aan lokale producteisen
Betaling- en valutarisico’s
Taal- en cultuurverschillen
Onvoldoende financierings- of verzekeringsfaciliteiten
Gebrek aan marktkennis
Onvoldoende kennis, tijd en mankracht binnen bedrijf
Het vinden van lokale handelspartners / distribiteurs
Invoerbelemmeringen en douaneprocedures
Knelpunten bij Export
Figuur 7 – Knelpunten bij Export 2016
11
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Bedrijven kunnen ook tegen bepaalde externe barrières aanlopen tijdens het internationaal zaken
doen. Dit zien we bijvoorbeeld op moment dat er economische sancties worden geheven op
bepaalde landen of belemmerende regelgeving aan de orde is.
Handelsbarrières worden door iets minder dan driekwart van de respondenten in 2016 ervaren.
Figuur 8 laat zien dat 32% van de ondervraagden moeizame procedures, oneerlijke of ongelijke
behandeling bij de douane ondervindt. Daarnaast vormen Technische regels en standaarden voor
veel ondernemers in de LSH sector een barrière voor export (30%).
2%
4%
6%
12%
18%
19%
26%
27%
30%
32%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
Barrières bij FDIs (beperkt buitenlands eigendom e.d.)
Beperkte toegang tot grondstoffen
Discriminatie bij (overheids)aanbestedingen
Intellectueel eigendom (bescherming of naleving)
Tariefbarrières (importtarieven)
Onterechte staatssteun buitenlandse concurrenten
Interne lokale regelgeving (bevoorrechting)
Geen handelsbarrières
Technische regels en standaarden
Douane procedures
Barrières bij Export
Figuur 8 – Barrières bij Export 2016
12
Onderzoek Internationale Kansen en Knelpunten Topsector Life Sciences & Health 2016
Task Force Health Care
De Task Force Health Care (TFHC) is hét privaat-publiek-
platform met als doel de internationale gezondheidszorg te
verbeteren met behulp van expertise van Nederlandse
(MKB) bedrijven, kennisinstellingen, universiteiten, UMC’s,
NGO’s en overheidsinstellingen.
De TFHC richt zich zodoende op verbinding, kennisdeling en
krachtenbundeling binnen de Nederlandse Life Sciences &
Health (LSH) sector om buiten Nederland de Topsector LSH
te profileren en betrekken bij de uitdagingen in de
internationale gezondheidszorg.
Meer informatie vindt u op: www.tfhc.nl
Activiteiten Agenda
Kijk voor aanstaande activiteiten op: www.tfhc.nl/agenda/
Publicatie
Door: Stichting Task Force Health Care i.s.m. verening FME
Datum: Augustus 2016
Contact: Peter Post Erik Pentinga
[email protected] [email protected]
+31 702199004 +31 702199007
Task Force Health Care | Prinses Margrietplantsoen 33 | 2595 AM | WTC Den Haag | Nederland
Telefoon: +31 70 21 99 000 |Twitter: @TFHealthcare | E-mail: [email protected]| Website: www.tfhc.nl