İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME

İşbirlikli öğrenme, öğrencilerin ortak bir amaç doğrultusunda küçük gruplar halinde çalışmalarıdır.

Her grup çalışması işbirlikli öğrenme değildir!

Bir grup çalışmasının işbirlikli öğrenme olabilmesi için gruptaki öğrencilerden beklenen hem kendilerinin hem de diğerlerinin öğrenmesini en üst düzeye çıkarmaya çalışmalarıdır.

İşbirliği için öğrencilerin birbiriyle etkileşerek birbirine yardımcı olması ve ortak bir ürün ortaya koyması esastır.

İşbirlikli öğrenme grupları içindeki öğrencilere iki sorumluluk verilir:

(a) verilen materyalleri öğrenmek.

(b) diğer grup üyelerinin hepsinin aynı şekilde yaptığından emin olmak (Johnson & Johnson, 1989).

İşbirlikli öğrenme;*Grup çabasıyla toplanmış bilgi için bireysel değerlendirilebilirliktir.

*Eğer biri başarılı olmazsa diğerlerinin de başarılı olamayacağını hisseden öğrencilerin olumlu bağımlılığıdır.

* Diğer grup üyelerinin açıklamalarını anlayabilmek için materyali anlamanın en iyi yoludur.* Yaşam boyunca gerekli olacak bireyler arası becerileri geliştirmedir.* Grup dinamiğini analiz etme ve problemler çevresinde çalışma yeteneğini geliştirmedir.* Öğrencilerin aktivitelerini artırma ve sınıf içinde katılımı sağlamanın bir yoludur.* İlginç ve eğlencelidir.* Maliyeti düşüktür.

İşbirlikli öğrenme;*Öğrencilerin daha hızlı veya daha çabuk soru sorması değildir.*Yalnızca bir öğrencinin bir problemi çözdüğü ve diğer öğrencilerin ondan kopya çektiği bir ödevi onlara paylaştırmak değildir.* Bir kişinin tüm işi yapmasına rağmen, herkesin grup ürününde aynı puanı alması değildir.*Daha az ders yapmak isteyen öğretmenler için bir kaçış yolu değildir (Symser, 1999).

İşbirliğini Engelleyen Durumlar

Gruba verilen sorumluluk bir ya da birkaç kişi tarafından üstlenilir. Yani, her bir grup üyesi üstüne düşen görevi yapmaz veya grup ürününe eşit katkıda bulunmaz. Buna karşılık hak etmediği ve bundan da önemlisi öğrenmediği halde grup başarısına ortak olur.

Hazıra konma etkisi

Gruptaki bazı üyelerin hazıra konacağını fark eden üyelerin bunu önlemek için çabalarını azaltmalarıdır.

Sömürülme etkisi

Durumu daha iyi olan öğrencilerin liderlik vb. rolleri alarak yapılan işten daha fazla yarar sağladığı durumlarda ortaya çıkar.

Zenginin daha da zenginleşmesi

Bir grupta daha iyi durumda olan öğrencilerin, daha kötü durumda olan öğrencilerin önerilerine ve açıklamalarına değer vermemesi, onları görmezden gelmesi durumudur.

Sorumluluğun karışması

İşlevsel olmayan iş bölümüYıkıcı çatışmaGereksiz yere otoriteye bağımlılık

İŞBİRLİĞİ İÇİN GEREKLİ KOŞULLAR

Bireylerin ortak amaç ve ödül için çabalarını birleştirecekleri bir durum yaratır.

Olumlu bağımlılık

Grup ödülü

İşbirliğini sağlamada ve etkili kılmada esas olan grup ödülünün verilmesidir.

Grup başarısının tek tek bireylerin öğrenmesine bağlı olması durumudur.

Bireysel değerlendirilebilirlik;

- Grup üyelerinin birbirilerini değerlendirmesi

- Öğretmenin her bir öğrencinin başarı düzeyini değerlendirmesi ile sağlanabilir.

Bireysel değerlendirilebilirlik / Grup sürecinin değerlendirilmesi

Grup sürecinin değerlendirilmesi grup etkinliğinin sonunda, grup üyelerinin hangi davranışlarının katkı getirip getirmediği, hangi davranışların sürmesi, hangilerinin değişmesi gerektiğinin saptanmasıdır.

İşbirlikli öğrenme gruplarında öğrencilerin ortak işin bir kısmını üstlenip onu birbirinden bağımsız çalışarak bitirmeleri yeterli değildir. Yüzyüze etkileşim söz konusudur. Öğrenciler bunu yardım etme, dönüt verme, güvenme, yapılanları tartışma vb. davranışlarla gerçekleştirirler.

Yüzyüze (destekleyici) Etkileşim

İşbirlikli öğrenme gruplarında sosyal becerilerin etkililiği üst düzeydedir. Öğrencilere etkili iletişim becerileri öğretilmeli ve bütün öğrencilerin bunları kullanmaları özendirilmelidir.

Sosyal beceriler

Öğrencilerin başarı durumlarına bakılmaksızın eşit derecede gayret etmeleri ve her öğrencinin katkısının değerlendirilmesi demektir.

Eşit başarı fırsatı

İşbirlikli Öğrenme Yöntemleri Nasıl Uygulanır?

Sürenin %30-%80’ lik kısmında işbirlikli öğrenme uygulamalarına yer verilmesi tavsiye edilir.

Kullanım sıklığı

Birbirini görebilecek ve rahatça iletişim kurabilecek biçimde gruplar halinde oturmalıdır.

Sınıfın düzenlenmesi

Dersin hangi aşamasında ne kadar süre ile kullanılacağı saptanmalıdır.

Planlama

Dersin amacına, konuya, öğrencilerin öğrenme düzeyine, yetenek vb. özellikleri ile gereksinimlerine ve eldeki olanaklara bakılarak tekniklerden biri seçilmelidir.

Teknik seçimi

Grup büyüklüğünün 2-6 kişi arasında olmasına ve grupların yetenek, cinsiyet, başarı durumu, etnik köken vb. özellikler açısından heterojen olmasına özen gösterilmelidir.

Grupların oluşturulması

İşbirlikli uygulamaları sırasında her öğrenciye rol verilmesine ve rollerin dönüşümlü olarak dağıtılmasına özen gösterilmelidir.

Grup içinde rollerin dağıtılması

İşbirlikli öğrenme grupları çalışma sırasında seslerini kendi arkadaşlarının duyabileceği kadar yüksek, diğer grupları rahatsız etmeyecek kadar alçak tutmalıdır.

Ses tonu

Öğretmen, yine öğrenme çevresini düzenleyen, öğrencilerin öğrenmesinden sorumlu olan kişidir.

Öğretmen, sorumluluklarını öğrencilerle paylaşarak yerine getirir.

Öğretmenin rolü

Öğretimin amaçlarına ulaşmayı kolaylaştıracak özgün yöntemler, çözümler geliştirebilmesi işbirlikli öğrenme için önemlidir.

Öğretmenin yaratıcılığı

Kendinin ve arkadaşlarının öğrenmesinin sorumluluğunu taşıyan, öğrenme etkinlikleri sırasında bazen öğrenci, bazen öğretici olan, araştıran, soru soran, yanıt veren, kararlar alan, konuşan kısacası etkin bir öğrencidir.

Öğrencinin rolü

Birlikte Öğrenme

Öğretimsel hedeflerin belirlenmesi Grup büyüklüğüne karar verme Öğrencilerin gruplara ayrılması Sınıfın düzenlenmesi Öğretim malzemelerinin bağımlılık yaratacak şekilde planlanması Bağımlılık sağlamak için grup üyelerine roller verme Akademik işin açıklanması Gruplar arasında işbirliğinin sağlanması İstendik davranışların belirlenmesi Öğrenci davranışlarının yönlendirilmesi Grup çalışmasına yardımcı olma İşbirliği becerilerini öğretebilmek için araya girme Dersi sona erdirme Öğrenci öğrenmesini nitel ve nicel olarak değerlendirilmesi Grubun ne kadar iyi çalıştığının değerlendirilmesi

Birlikte öğrenme