ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARI - pegem.net · ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARI VE ... BÖLÜM: Temel kavramlar, öğrenme ve öğretmeyi etkileyen faktörler 2. BÖLÜM: Öğrenme

Editör: Gülay EKİCİ

ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARIve UYGULAMADAKİ YANSIMALARI

Editör: Doç. Dr. Gülay EKİCİ

ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARI VE UYGULAMADAKİ YANSIMALARI

ISBN 978-605-318-423-2

Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.

© 2016, Pegem AkademiBu kitabın basım, yayın ve satış hakları

Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıtya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.

Bu kitap T. C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında

yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınlarısatın almamasını diliyoruz.

1. Baskı: Mart 2016, Ankara

Yayın-Proje: Didem KestekDizgi-Grafik Tasarım: Ayşe Nur Kutlu

Kapak Tasarımı: Mehmet Gruşçu

Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105

Yenimahalle/ANKARA(0312 394 55 91)

Yayıncı Sertifika No: 14749Matbaa Sertifika No: 26687

İletişim

Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARAYayınevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51

Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08

Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60

İnternet: www.pegem.netE-ileti: [email protected]

BU ESERİ;ENGELLİ OLAN TÜM BİREYLERE VE FEDAKAR AİLELERİNE

HEDİYE EDİYORUZ...

Kaynak: https://www.google.com.tr/search?q=engelli+%C3%A7ocuklar&biw=1600&bih=750&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwjaxJb62OPKAhWHMhoKHQejDC0QsAQIIg#tbm=isch&q=engelli+%C3%A7ocuklar+ve+ailelerihttps://www.google.com.tr/search?q=engelli+%C3%A7ocuklar&biw=1600&bih=750&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwjaxJb62OPKAhWHMhoKHQejDC0QsAQIIghttps://www.google.com.tr/search?q=engelli+%C3%A7ocuklar&biw=1600&bih=750&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ved=0ahUKEwjaxJb62OPKAhWHMhoKHQejDC0QsAQIIg#tbm=isch&q=koltuk+deynekli+engelli+%C3%A7ocuklar

ÖN SÖZÖğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları kitabı öğrenme

öğretme kuramları alanındaki temel kuramları konu alan kapsamlı bir çalışmanın ürünüdür. 28 kuramdan oluşan kitap 23 farklı üniversiteden alanında uzman 34 yazar tarafından titizlikle kaleme alınmıştır. Klasik kuramlardan başlayarak öğrenme-öğretme kuramlarının gelişimini ele alan bu kitap günümüzde popüler olan güncel kuramlarla da zenginleştirerek sunması yönünden oldukça önemlidir. Bu noktada kitap toplam 8 ana bölümden oluşmaktadır. Bu bölümlerin her biri kendi içinde alt bölümlere ayrılmaktadır. Bu kapsamda kitabın içeriği aşağıdaki bölümlerden oluşmaktadır;

1. BÖLÜM: Temel kavramlar, öğrenme ve öğretmeyi etkileyen faktörler2. BÖLÜM: Öğrenme Kuramları Davranışçı Öğrenme Kuramları “Klasik koşullanma, Bağlaşımcılık kuramı/Bağ kuramı (Th orndike, Skinner) ve Bitişiklik kuramları (Watson, Guthrie)” Bilişsel Ağırlıklı Davranışçı Öğrenme Kuramları “Sosyal bilişsel öğrenme kuramı ve İşaret (Beklenti) öğrenme kuramı”Bilişsel Öğrenme Kuramları “Gestalt kuramı ve Bilgiyi işleme kuramı”Nörofizyolojik öğrenme kuramı-Beyin temelli öğrenme kuramıİnsancıl kuramlar (Maslow ve Rogers) 3. BÖLÜM: Öğretme Kuramları Açıklayıcı Öğretim Kuramları “Ausubel’in anlam oluşturma ve Açıklayıcı öğretim kuramı (Anlamlı öğrenme), Gagne’nin öğretim durumları modeli, Glasser’in Temel Öğretim Modeli, Carroll’un okulda öğrenme modeli, Bloom’un tam öğrenme modeli, Slavin’in etkili öğretim modeli” Kuralcı Öğretim Kuramları “Bireyselleştirilmiş öğretim modeli (Keller Planı)-Güdüsel tasarım kuramı, Programlı öğretim ve Bilgisayar destekli öğretim”4. BÖLÜM: Öğrenme stratejileri 5. BÖLÜM: Öğretim stratejileri 6. BÖLÜM: Öğrenme stilleri ve stili odaklı öğretim 7. BÖLÜM: Öğrenme-öğretmede yeni yönelimler (Bilişsel yük kuramı, Çoklu zeka kuramı, Güdüsel tasarım modeli, Yapılandırmacılık kuramı ve Zihinsel alışkanlıklara göre öğrenme-öğretme yaklaşımı) 8. BÖLÜM: Teknoloji ve öğrenme-öğretme kuramları şeklinde ayrılmaktadır.

Oldukça titiz çalışma gerektirmesi noktasında, özellikle bu kitabın hazırlanmasında editörlük görevi üstlenmenin epeyce zor olduğunu söylemem gerekiyor. Çünkü belli bir düzen dahilinde hazırlanması gereken kuramlardan birinin bile hazırlanmaması, geç hazırlanması veya bölümlerde aynı konuların tekrarlarının çok fazla olması tüm kitabın basımını olumsuz etkilemekte ve gecikmesine neden olmaktadır. O yüzden hem ben editör olarak hem de bölümleri hazırlayan yazar akademisyenlerin bu duyarlılığı göstermemiz sonucunda böylesine kapsamlı bir kitap tamamlanabilmiştir. Kitabın, geniş konu/yazar yelpazesiyle ve detaylı bilgiler sunmasıyla, ilgili literatürdeki Türkçe kaynak ihtiyacını önemli ölçüde karşılaması beklenmektedir. Bu kitap Lisans öğrencileri için bir DERS KİTABI, Alan uygulamacıları için bir YARDIMCI KİTAP, Yüksek Lisans /Doktora öğrencileri için bir KAYNAK KİTAP ve alanla ilgili herkes için temel bir BAŞVURU KİTABI olmaya adaydır.

Yaşamım boyunca ve kitabın hazırlanmasının her aşamasında her zaman bana destek sağlayan, gerekli zamanı ayırmamda büyük fedakarlık gösteren çok değerli aileme en derin sevgilerimi ve minnettarlıklarımı belirtmek istiyorum. Kendilerine ayırmam gereken bazı zamanlarda bile kitabın tamamlanması yönünde bana destek verdiklerinin farkındayım.

Ayrıca bu kitabın hazırlanması sürecinde yoğun programlarına rağmen kitapta bölüm yazmayı kabul eden ve çalışma tarzlarını oldukça beğendiğim çok kıymetli akademisyenlerle tanışma fırsatı buldum ki her birine ayrı ayrı teşekkürlerimi ifade etmek istiyorum. Diğer taraft an yıllardır tanıştığımız ve bu kitapta bölüm yazarak desteğini esirgemeyen çok değerli akademisyen arkadaşlarıma ve dostlarıma da ayrı ayrı çok teşekkür ediyorum.

Kitabın hazırlanmasının her aşamasında yardımcı olan tüm PEGEM Akademi çalışanlarına çok teşekkür ediyorum. Bu kapsamda birlikte çalışmaktan mutlu olduğum; sabırlı çalışmasıyla kitapta gerekli olan tüm düzenlemeleri yapan Ayşe Nur KUTLU’ya özellikle gönülden teşekkür etmek istiyorum. Diğer taraft an tüm kitaplarımda olduğu gibi bu kitapta da kapak fotoğraf-tasarım konusunu ben yaptım. Ancak bu noktada elinden gelen desteği sabırla sağlayan ve benim acemice planladığım kapak tasarımını profesyonel şekilde ortaya çıkartarak düzenlemeleri yapan Mehmet GRUŞÇU’ya içtenlikle teşekkürlerimi belirtmek istiyorum.

Daha önceki kitaplarımda da ifade ettiğim ve önemsediğim gibi, kitabın okuyucu açısından anlamlılığının kapağından başladığı düşüncemi bir kez daha vurgulamak istiyorum. Bu kitabın kapağının da özel bir anlam ifade etmesi açısından mavinin farklı tonlarında Deniz, Yunuslar, Kuşlar ve İnsanoğlunun en önemli ürünlerinden biri olan Gemi fotoğrafl arının sentezi olan bir kapak tasarlanmıştır. İnsanoğlunun diğer canlıları gözlemleriyle, teknolojinin artmasıyla ve insanoğlunun diğer canlılardan esinlenerek yaptıkları teknoloji harikası pek çok ürün vardır ki gemi sadece bir örnektir. Öğrenme süreci açısından

baktığımızda da diğer canlılar insanoğlunun öğrenmesinde ve ürünler ortaya koymasında çok önemlidir. Bu kitabın kapağında da temizliğin sembolu olan denize/suya, insanoğlunun en fazla etkilendiği deniz canlılarından yunuslara, kuşlara ve teknoloji harikalarından gemiye dikkat çekilmeye çalışılmıştır. Kitabı ilk defa eline alan okuyucuların kitabın kapağına baktıklarında bir tebessümle mutlu olmalarını ve kitabın öğrenme-öğretme yaşantılarında güzel anılara vesile olmasını umut etmekteyim. Kitaptan yararlanan tüm okuyucuların umutlarına ulaşmasında farklı mavi tonlarındaki denize, sevimli yunuslara, sakin kuşlara ve nostaljik gemiye en güzel anlamları yükleyebilmeleri dileklerimle….

“Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları” adlı kitabın öğrenme-öğretme konularıyla ilgilenen tüm okuyucuların yararlanabilecekleri önemli referans kaynaklarından biri olacağını düşünüyorum. Bu kitabın yaşamınızdaki önemli başarılarınızda etkili bir eser olması umuduyla....

EditörDoç. Dr. Gülay EKİCİ

Mart 2016, Ankara

EDİTÖR HAKKINDA

Doç. Dr. Gülay EKİCİLisans: Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü. Yüksek Lisans: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Program Geliştirme Bölümü. Yüksek Lisans Tezi: Biyoloji öğretmenlerinin öğretimde kullandıkları yöntemler ve karşılaştıkları sorunlar. Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. Suat PEKTAŞ Doktora: Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim dalı.Doktora Tezi: Öğrenme stiline dayalı biyoloji öğretiminin analizi. Danışmanı: Prof. Dr. Ülker AKKUTAY2010 yılında Eğitim Programları ve Öğretim alanında doçent unvanımı aldım. Halen Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim dalında görevimi sürdürmekteyim. Çalışma alanımı, genel olarak “Öğrenciler nasıl daha iyi öğrenebilirler?, Öğretmenler nasıl daha iyi öğretebilirler? ve “Nitelikli eğitim-öğretim için neler yapılabilir?” sorularının cevapları olarak tanımlayabilirim. Bu konularla ilgili yayınlanmış pek çok makalem, bildirilerim, kitap bölümlerim ve kitap editörlüklerim bulunmaktadır. Aşağıda ilgili konularda hazırladığım, bölüm yazdığım ve editörlüğünü yaptığım kitaplar hakkında bilgiler yer almaktadır. Ekici, G. (2015). (Edt.). Etkinlik örnekleriyle güncel öğrenme-öğretme yaklaşımları III. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. (2015). (Edt.). Etkinlik örnekleriyle güncel öğrenme-öğretme yaklaşımları II. Ankara: PEGEM Yayıncılık.

Ekici, G. (2014). (Edt.). Etkinlik örnekleriyle güncel öğrenme-öğretme yaklaşımları-I. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. (2014). (Edt.). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Edirne: Paradigma Akademi Yayınları.Ekici, G. & Kurt, H. (2014). Kolb öğrenme stili modeli ve öğretim etkinlikleri. G. EKİCİ (Edt.). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Edirne: Paradigma Akademi Yayınları.Kurt, H. & Ekici, G. (2014). Materyal örnekleri. G. EKİCİ (Edt.). Öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı. Edirne: Paradigma Akademi Yayınları.Ekici, G. & Güven, M. (2013). (Edt.). Yeni öğrenme-öğretme yaklaşımları ve uygulama örnekleri. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. & Kurt, H. (2013).Bireysel farklılıklar ve öğretime yansımaları. G. EKİCİ & M. GÜVEN. (2013). (Edt.). Yeni öğrenme-öğretme yaklaşımları ve uygulama örnekleri. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. (2013). Kuantum öğrenme yaklaşımı. G. EKİCİ & M. GÜVEN.(2013). (Edt.) Yeni öğrenme-öğretme yaklaşımları ve uygulama örnekleri. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. (2011). Sınıft a zamanın etkili yönetimi. Ç. ÖZDEMİR (Edt.). Sınıf yönetimi. Ankara: PEGEM Yayıncılık.Ekici, G. (2003). Öğrenme türleri-öğrenme stilleri. A. ATAMAN (Edt.). Gelişim ve öğrenme. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.Ekici, G. (2003). Öğrenme stilleri. İstanbul: Hikmet Neşriyat Ltd. Şti.Ekici, G. (2003). Öğrenme stiline dayalı öğretim ve biyoloji dersi öğretimine yönelik ders planı örnekleri. Ankara: Gazi Kitabevi.Ekici, G. (2002). Öğretim yönetimi. E. KARİP (Edt.). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem-A Yayıncılık Tic. Litd. Şti.

[email protected] & [email protected]

BÖLÜMLER VE YAZARLARI

ÖĞRENME VE ÖĞRENME İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

Doç. Dr. Bülent Dilmaç - Uzm. Ali Karababa

Necmettin Erbakan Üniversitesi

KLASİK KOŞULLANMA

Yrd. Doc. Dr. Canan Koç

Cumhuriyet Üniversitesi

BAĞLAŞIMCILIK KURAMI

Doç. Dr. Ruken Akar Vural

Adnan Menderes Üniversitesi

BİTİŞİKLİK KURAMLARI

Doç. Dr. Gürcü Koç Erdamar

Gazi Üniversitesi

SOSYAL BİLİŞSEL ÖĞRENME KURAMI

Doç. Dr. Hülya Gülay Ogelman

Pamukkale Üniversitesi

İŞARET (BEKLENTİ) ÖĞRENME KURAMI

Öğr. Gör. Dr. Bülent Özden

Marmara Üniversitesi

GESTALT KURAMI

Yrd. Doç. Dr. Bengisu Koyuncu

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

BİLGİYİ İŞLEME KURAMI

Doç. Dr. Gülay Ekici

Gazi Üniversitesi

Doç. Dr. Hakan Kurt

Necmettin Erbakan Üniversitesi

NÖROFİZYOLOJİK ÖĞRENME KURAMI

"BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME KURAMI"

Doç. Dr. Aytekin Çökelez

İstanbul Teknik Üniversitesi

Arş. Gör. Gonca Harman

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

İNSANCIL KURAMLAR

Doç. Dr. Sevda Aslan

Kırıkkale Üniversitesi

AUSUBEL'İN ANLAM OLUŞTURMA VE AÇIKLAYICI ÖĞRETİM KURAMI

(ANLAMI ÖĞRENME)

Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Suzan Çardak

Anadolu Üniversitesi

GAGNE'NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ

Doç. Dr. Kerim Gündoğdu

Adnan Menderes Üniversitesi

GLASER'İN TEMEL ÖĞRETİM MODELİ

Doç. Dr. Aytunga Oğuz

Dumlupınar Üniversitesi

CARROL'UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ

Yrd. Doç. Dr. Engin Baysen - Yrd. Doç. Dr. Fatma Baysen

Yakın Doğu Üniversitesi

BLOOM'UM TAM ÖĞRENME MODELİ

Yrd. Doç. Dr. Ayşe Öztürk

Gaziantep Üniversitesi

SLAVİN'İN ETKİLİ ÖĞRETİM MODELİ

Doktora Öğrencisi Müge Olğun

Gazi Üniversitesi

Arş. Gör. Fatih Güngör

Afyon Kocatepe Üniversitesi

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI)

Yrd. Doç. Dr. Kerim Karabacak

İstanbul Üniversitesi

PROGRAMLI ÖĞRETİM

Yrd. Doç. Dr. Ömer Faruk Vural

Gaziantep Üniversitesi

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM MODELİ VE KURAMSAL TEMELLERİ

Öğr. Gör. Dr. Ersin Şahin

Uludağ Üniversitesi

ÖĞRENME STRATEJİLERİ VE ÖĞRETİMİ

Yrd. Doç. Dr. Levent Vural

Trakya Üniversitesi

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Doç. Dr. Çiğdem Şahin Taşkın

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

ÖĞRENME STİLLERİ VE STİL ODAKLI ÖĞRETİM

Doç. Dr. İlke Evin Gencel

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi

BİLİŞSEL YÜK KURAMI

Yrd. Doç. Dr. Sevilay Yıldız

Abant İzzet Baysal Üniversitesi

ÇOKLU ZEKÂ KURAMI

Yrd. Doç. Dr. Meltem Duran

Giresun Üniversitesi

Doktora Öğrencisi Hasan Akdeniz

Gazi Üniversitesi

GÜDÜSEL TASARIM MODELİ: ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİNE İLİŞKİN

YANSIMALARI VE DİĞER YAKLAŞIMLARLA OLAN İLİŞKİLERİ

Doç. Dr. Altay Eren - Arş. Gör. Güler Duman

Abant İzzet Baysal Üniversitesi

YAPILANDIRMACILIK KURAMI

Yrd. Doç. Dr. Mustafa Kurt

Uludağ Üniversitesi

ZİHİNSEL ALIŞKANLIKLARINA GÖRE ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMI

Doç. Dr. Gülay Ekici

Gazi Üniversitesi

TEKNOLOJİ VE ÖĞRENME-ÖĞRETME KURAMLARI

Yrd. Doç. Dr. Oğuz Çetin

Niğde Üniversitesi

HİKÂYE-I

Görmek ve Öğrenmek

Adamın biri, ilk defa gittiği bir kasabada şaşkın şaşkın gezindikten sonra yol kenarında duran bir arabanın yanına sokulmuş ve arka koltukta tek başına oturan çocuğa:

- Buraların yabancısıyım, demiş. Parkın hemen yanı başındaki fırını arıyorum. Çok yakın olduğunu söylediler

Çocuk arabanın penceresini iyice açtıktan sonra:

- Ben de buraya ilk defa geliyorum, demiş. Ama sağ tarafa gitmeniz gerekiyor herhalde.

Adam, çocuğun da yabancı olmasına rağmen bunu nasıl anladığını sormuş ister istemez.

Çocuk:

- Ihlamur çiçeklerinin kokusunu duymuyor musunuz? diye gülümsemiş. Kuş cıvıltıları da oradan geliyor zaten.

- İyi ama demiş adam. Bunların parktan değil de bir tek ağaçtan gelmediği ne malum?

- Tek bir ağaçtan bu kadar yoğun koku gelmez, diye atılmış çocuk. Üstelik manolyalar da katılıyor onlara. Hem biraz derin nefes alırsınız, fırından yeni çıkmış ekmeklerin kokusunu da duyarsınız.

Adam, gözlerini hafifçe kısarak denileni yaptıktan sonra, cebinden bir kağıt para çıkartıp teşekkür ederken fark etmiş onun kör olduğunu.

Çocuk ise, konuşurken bir anda sözlerini yarıda kesmesinden anlamış, adamın kendisini fark ettiğini.

Işığa hasret gözlerini ondan saklamayı çalışırken:

- Üç yıl önce kaza geçirmiştim, demiş. Görmeyi o kadar çok özledim ki... Sizinkiler sağlam, öyle değil mi?

Adam çocuğun tarif ettiği yerde bulunan fırına doğru yönelirken:

- Artık emin değilim, demiş. Emin olduğum tek şey, benden daha iyi gördüğün...

Yazar: Anonim

Kaynak: http://www.ekpss.biz/2009/03/gormek-icin-goz -sart-degil_6372.html

HİKÂYE-II

Yunuslarla Eğitim

Grassy Key, Florida’daki “Yunus Balığı Araştırma Merkezinde” Psikolog David Nathanson her salı günü altı Atlantik yunusu ile çalışıyor. Onlardan zihinsel özürlü çocukların konuşmalarını ve eksik belleklerini desteklemelerini bekliyor. Bu merkez kendini tamamen yunus ile insan arasındaki dayanışmaya adamış, yunuslar özürlü çocuklarla yüzüyor, onlara sarılıyor ve eğitimlerinde yardımcı oluyorlar. Nathanson, çocukların bu ortamda sınıft aki dikkatin fazlasını gösterdiklerini ve on kez daha çabuk öğrendiklerini söylüyor. Bu tür çocukların eğitildiği sınıfl arda ödül bir övgü, bir sarılma veya bir öpücüktür ve Nathanson; “yunusların öpmesini benim öpmeme tercih ediyorlar ve bundan alınmıyorum” diyor. Bazı dersler sırasında otobüs veya köpek gibi basit sözcüklerin resimleri yunuslara atılıyor. Eğer çocuk kelimeleri düzgün telaff uz ederse yunus balıkları ile birlikte yüzme hakkını kazanıyor. Ve Nathanson devam ediyor; “Bir gün özürlü bir çocuk ayaklarını suya sarkıtıyordu. ´Flipper´ adlı TV dizisinde oynamış olan Little Bit adlı yunus balığı yanına gitti ve burnunu ona sürtmeye başladı. Çok çarpıcı bir şeydi. Sanki yunuslar bu çocukların bir eksiklikleri olduğunu hissediyorlardı. Bu çocukları normalde birlikte yüzdükleri insanlardan daha korumasız görüyorlar ve bu nedenle daha iyi davranıyorlar” Kendisine yunuslar ile insanlar arasındaki iletişime adamış olan ikinci bir yer “Dolphin Plus”. Bu yer, Key Largo Florida’da iki havuzlu özel bir “Dolphinarium”. 1987 yılında buranın sahibi, tesisi Miami’de “Florida Uluslararası Üniversitesinde yardımcı

profesör olan Betsy Smith’e 8 gün için devretti. Smith 15 yıl boyunca hayvanların yardımı ile tedavi çalışmalarında bulunmuş ve 1971’de ilk olarak yunuslarla tedaviyi denemişti. Şimdi de teorisini denemek istiyordu. Teorisi bütün tedavilere rağmen içe kapanık olan çocukların yunuslarla ile daha sosyal ve daha konuşkan olmalarıydı.10 sene önce nevrolojik açıdan zayıf olan çocukların yunus balıklarına verdikleri tepkileri ölçmeye başlamıştı. Sonuç olarak içine kapanık çocukların en şiddetli tepkileri verdiklerini ortaya çıkarttı. Prof. Smith; “Yunuslarla çalışacaksanız iyi bir nedeninizin olması gerekir ki onları kullanmış olmayın.” diyor. Yunuslarla beraber olduktan sonra çocukların sosyal marifetleri artıyor ama Smith bunların yunuslardan mı yoksa suyun tedavi etkisinden mi kaynaklandığını kesin olarak bilmediğini itiraf ediyor. Ama yunuslarla birlikte olan çocukların başka sahillerde yunussuz çalışan çocuklara göre daha enerjik ve girişken oldukları da görülüyor. Anne ve babalar ile yapılan röportajlarda ise, “Yunus balıklı çocukların” uzun vadeli davranışlarını değiştirdikleri ve sosyal farklılıklar gösterdikleri ortaya çıktı.

“Diğer canlılardan öğrenebileceğimiz çok şeyler var kesinlikle”

Kaynak: https://tr-tr.facebook.com/notes/vah%C5%9Fi-ya%C5%9Famdo%C4 %9Fa-adrenalin/yunuslar%C4%B1n-gizemimeral/205672321886/

HİKAYE-III

Çirkin Ördek Yavrusu

“Çirkin Ördek Yavrusu” (Den grimme ælling) Hans Christian Andersen tarafından 1842 yılında kaleme alınmış. Masalın kısa özeti şöyle: Anne ördeğin üstünde haft alardır kuluçkaya yattığı yumurtalar sonunda çatlamış ve yavrular tek tek yumurtadan çıkmışlardır. Yavrulardan bir tanesi kardeşlerine hiç benzememektedir. Anne ördek buna çok şaşırır ve üzülür ama yavruyu farklılığına rağmen sahiplenir. Çirkin ördek yavrusu, bedeni kardeşlerininki gibi olmadığı için birlikte büyüdüğü kardeşlerinin alaylarına ve acımasız hareketlerine maruz kalır. Sonunda onlar tarafından dışlanmaya daha fazla dayanamayarak ailesini terk eder. Çıktığı yolda, gittiği yerlerde karşılaştığı hayvanlar ve insanlar da onu kabul edip sevmeyeceklerdir. Bir gün Çirkin Ördek Yavrusu gölde bir kuğu sürüsü görür ve güzelliklerinden büyülenmiş halde onların yanına gitmeye karar verir. Su kenarına geldiğinde suda kendi yansımasıyla karşılaşır. Çirkin bir ördek yavrusu olmadığını, bir kuğu haline gelmiş olduğunu fark eder. Diğer kuğular onu aralarına kabul edip saygı duyarlar ve hayatını güzel bir kuğu olarak sürdürür.

Bu masalda da vurgulandığı gibi farklı karakter özelliklerine ve az rastlanan yeteneklere sahip bireylerin yaşadığı ortamlarda dışlanması mümkündür. Ancak her birey özeldir, her birey farklıdır ve farklılıklar zenginliktir. Öğrenme-öğretme ortamlarında bu zenginliği en iyi şekilde değerlendirmek keşfedilmiş hazinelerin en iyi şekilde değerlendirilebilmesini ifade etmektedir. Tüm eğitimcilerin farklı olan öğrencilerine çirkin ördek yavrusu muamelesi yapmadan onları tanımaya çalışmaları gerekmektedir…..

Kaynak: http://www.dersimiz.com/masal/ Cirkin-Ordek-Yavrusu-Masal-Oku-170.html

İÇİNDEKİLER

Ön Söz ......................................................................................................................................v

Editör Hakkında .................................................................................................................. ix

Bölümler ve Yazarları ........................................................................................................... xi

Hikâye-I ................................................................................................................................xv

Hikâye-II ............................................................................................................................ xvii

Hikâye-III ........................................................................................................................... xix


Özet ..........................................................................................................................................4Kazanımlar ..............................................................................................................................6Örnek Olay .............................................................................................................................6Giriş .........................................................................................................................................7Davranış ..................................................................................................................................8Öğrenme Ürünü Olmayan Davranışlar .............................................................................10Öğrenme ................................................................................................................................12Performans ............................................................................................................................17Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler ..........................................................................................18

Öğrenenle İlgili Faktörler ..............................................................................................18Bireysel Farklılıklar ..................................................................................................18Türe Özgü Hazıroluş ................................................................................................19Olgunlaşma ...............................................................................................................19Güdülenme ...............................................................................................................20Genel Uyarılmışlık Hali ..........................................................................................21Kaygı ..........................................................................................................................22Dikkat ........................................................................................................................23Öğrenmenin Aktarımı.............................................................................................24

Öğrenme Malzemesiyle İlgili Faktörler .......................................................................25Algısal Ayırt Edilebilirlik ........................................................................................25Anlamsal Çağrışım ..................................................................................................25Kavramsal Gruplandırma .......................................................................................26Telaff uz Edilebilirlik .................................................................................................27

Öğrenme Yöntemiyle İlgili Faktörler ...........................................................................27

xxii Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Konunun Yapısı ........................................................................................................27Öğrenmeye Ayrılan Zaman ....................................................................................28Etkin Katılım ............................................................................................................29Geri Bildirim ............................................................................................................29

Kaynakça................................................................................................................................35Yazar Cv ................................................................................................................................36

KLASİK KOŞULLANMA

Özet ........................................................................................................................................42Kazanımlar ............................................................................................................................43Örnek Olay ...........................................................................................................................43Giriş .......................................................................................................................................44Klasik Koşullanma (Şartlanma)..........................................................................................45Klasik Koşullanma Süreci ....................................................................................................47Koşullanma İlkeleri ..............................................................................................................49

Bitişiklik ...........................................................................................................................49Habercilik ........................................................................................................................49Pekiştirme ........................................................................................................................49Genelleme........................................................................................................................50Sönme ..............................................................................................................................50Kendiliğinden Geri Gelme ............................................................................................50Ayırt Etme .......................................................................................................................50Üst Düzey Koşullanma ..................................................................................................50Gölgeleme ........................................................................................................................51Engelleme ........................................................................................................................51Öğrenilmiş Çaresizlik ....................................................................................................51Korku Koşullanması ve Klasik Koşullanmanın Ortadan Kaldırılması ..................52

Klasik Koşullanmanın Eğitime Yansımaları .....................................................................52Örnek Olay ......................................................................................................................54


xxiiiİçindekiler

BAĞLAŞIMCILIK KURAMI / BAĞ KURAMI

Özet ........................................................................................................................................58Kazanımlar ............................................................................................................................59Örnek Olay ...........................................................................................................................59Giriş .......................................................................................................................................60

Edward Lee Th orndike ve Bağlaşımcılık (1974- 1947) .............................................61Burrhus Frederic Skinner ve Edimsel Koşullanma (1904-1990) .............................63Pekiştireçler .....................................................................................................................64Premack İlkesi .................................................................................................................67Simgesel Ödülle Pekiştirme- Token Ekonomi ............................................................68Cezalar .............................................................................................................................69


BİTİŞİKLİK KURAMLARI

Özet ........................................................................................................................................76Kazanımlar ............................................................................................................................78Örnek Olay ...........................................................................................................................78Giriş .......................................................................................................................................79Watson’un Bitişiklik Kuramı (1878-1958) .........................................................................81Watson’un Hayatı ..................................................................................................................81

Watson’un Çocuklarına Ne Oldu? .........................................................................82Watson’un Öğrenmeye İlişkin Görüşleri .....................................................................83Öğrenmede En Son ve En Sık İlkesi ............................................................................87Korku Koşullaması .........................................................................................................87

Guthrie’nin Bitişiklik Kuramı (1886-1959) .......................................................................91Guthrie’nin Hayatı ..........................................................................................................91Guthrie’nin Öğrenmeye İlişkin Görüşleri ...................................................................92Tek Deneme Öğrenmesi ................................................................................................95En Son İlkesi ...................................................................................................................96Pekiştirme ve Ceza Kavramları ....................................................................................97Unutma ve Sönme ..........................................................................................................98İstenmeyen Alışkanlıkları Ortadan Kaldırma Yöntemleri........................................99

Bitişiklik Kuramının Eğitime Yansımaları ..................................................................... 102Kaynakça............................................................................................................................. 105Yazar Cv ............................................................................................................................. 107

xxiv Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

SOSYAL BİLİŞSEL ÖĞRENME KURAMI

Özet ..................................................................................................................................... 112Kazanımlar ......................................................................................................................... 113Örnek Olay ........................................................................................................................ 113Giriş .................................................................................................................................... 114Sosyal-Bilişsel Öğrenme Kuramı ..................................................................................... 115Albert Bandura ve Kuramın Ortaya Çıkışı .................................................................... 116Kuramın Temel İlkeleri ..................................................................................................... 117Davranışın Yapısı ............................................................................................................... 118Kuramda Yer Alan Temel Kavramlar .............................................................................. 119

Üçlü Karşılıklı Nedensellik ........................................................................................ 119Dolaylı Öğrenme ......................................................................................................... 121Gözleme Dayalı Öğrenme (Doğrudan Öğrenme) .................................................. 123Model Alma ................................................................................................................. 126Öz-Yeterlik ................................................................................................................... 128Öz-Yargılama Kapasitesi ............................................................................................ 131Sembolleştirme Kapasitesi ......................................................................................... 131Öngörü Kapasitesi ....................................................................................................... 132Öz-Düzenleme Kapasitesi .......................................................................................... 132Öz-Sistem ..................................................................................................................... 132

Saldırganlığın Model Alınması: Bobo Doll Deneyi ...................................................... 133Eğitimde Sosyal Bilişsel Öğrenme Kuramı .................................................................... 135Kaynakça............................................................................................................................. 141Yazar Cv ............................................................................................................................. 144

İŞARET (BEKLENTİ) ÖĞRENME KURAMI

Özet ..................................................................................................................................... 146Kazanımlar ......................................................................................................................... 147Örnek Olay ........................................................................................................................ 147Giriş .................................................................................................................................... 148

Amaçlı ve Molar Davranış ......................................................................................... 149Tolman’ın Öğrenmeye İlişkin Görüşleri ................................................................... 151İşaret/Beklenti Öğrenme Kuramının Temel Kavramları ....................................... 153

xxvİçindekiler

Öğrenme Türleri .......................................................................................................... 157İşaret/Beklenti Öğrenme Kuramının Eğitime Yansımaları ................................... 160

Kaynakça............................................................................................................................. 162Yazar Cv ............................................................................................................................. 163

GESTALT KURAMI

Özet ..................................................................................................................................... 168Kazanımlar ......................................................................................................................... 170Örnek Olay ........................................................................................................................ 170Giriş .................................................................................................................................... 172Gestalt Kuramının Ortaya Çıkışı ..................................................................................... 172

Gestalt Kuramcıları ..................................................................................................... 174Max Wertheimer (1880-1943) ............................................................................. 174Kurt Koffk a (1886-1941) ...................................................................................... 175Wolfgang Köhler (1887-1967) ............................................................................. 175

Gestalt Kuramının Temelleri ..................................................................................... 175Algı ve Algıda Örgütsel Yasalar ................................................................................. 178

Algıda Örgütsel Yasalar ........................................................................................ 179Algısal Değişmezlik .............................................................................................. 186

Problem Çözme ........................................................................................................... 187Gestalt Kuramı ve Öğrenme ...................................................................................... 189


BİLGİYİ İŞLEME KURAMI

Özet ..................................................................................................................................... 196Kazanımlar ......................................................................................................................... 198Örnek Olay ........................................................................................................................ 198Giriş .................................................................................................................................... 199Bilgiyi İşleme Kuramı........................................................................................................ 201Bilgiyi İşleme Kuramında Etkili Olan Süreç Öğeleri .................................................... 205

Bilgiyi İşleme Kuramında Etkili Olan Bilişsel Depolama Süreç Öğeleri .............. 205Duyusal Bellek (Anlık Bellek) ............................................................................. 205

xxvi Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Kısa Süreli Bellek (Çalışan Bellek) ...................................................................... 206Uzun Süreli Bellek ................................................................................................. 208

Bilgiyi İşleme Kuramında Etkili Olan Bilişsel Kontrol Süreç Öğeleri .................. 212 Duyusal Bellekten Kısa Süreli Belleğe Bilgiyi Aktarmada Etkili Süreç Öğeleri.......................................................................................................... 212Kısa Süreli Bellekte Bilgiyi Tutma Süreç Öğeleri .............................................. 214Uzun Süreli Bellekte Bilgiyi Saklama Süreç Öğeleri ......................................... 214

Yürütücü Kontrol ........................................................................................................ 216Bilgiyi İşleme Kuramının Gelişmesinde Etkisi Olan Önemli Kuramcılar ................. 218

Atkinson–Shiff rin ve Bilgiyi İşleme Kuramı ............................................................ 218Gagné ve Bilgiyi İşleme Kuramı ................................................................................ 220Miller ve Bilgiyi İşleme Kuramı ................................................................................. 222

Bilgiyi İşleme Kuramı ve Bilgisayarlar ............................................................................ 223Bilgiyi İşleme Kuramının Eğitime Yansıması ................................................................ 224Kaynakça............................................................................................................................. 228Yazar Cv ............................................................................................................................. 230

NÖROFİZYOLOJİK ÖĞRENME KURAMI“BEYİN TEMELLİ ÖĞRENME KURAMI”

Özet ..................................................................................................................................... 236Kazanımlar ......................................................................................................................... 238Örnek Olay ........................................................................................................................ 239Giriş .................................................................................................................................... 239Beyin ve Beyinin Yapısı .................................................................................................... 241

Beynin Fizyolojik İhtiyaçları ...................................................................................... 243Beyine İlişkin Geliştirilen Bazı Fikir ve Modeller ................................................... 246

Hebb’in Hücre Topluluğu ve Faz Ardışıklığı Modeli ........................................ 246Sperry ve Ornstein’in Sağ ve Sol Yarım Küreler Modeli .................................. 247

Beyin Yarı Kürelerine Ait Baskın Karakteristik Özellikler ........................ 247Herrmann’ın Dört Çeyrek Daireli Beyin Modeli .............................................. 250MacLean’ın Üçlü Beyin Teorisi ............................................................................ 251

Beyin Temelli Öğrenme .................................................................................................... 253Öğrenme ....................................................................................................................... 253Beyin Temelli Öğrenmenin Tarihçesi ....................................................................... 254

xxviiİçindekiler

Beyin Temelli Öğrenmenin İlkeleri .......................................................................... 256Beyin Temelli Öğrenmede Öğrenme-Öğretme Süreci ........................................... 259Beyin Temelli Öğrenme İlkelerine Uygun Öğretim Tasarımı ............................... 260Beyin Temelli Öğrenme Ortamları ........................................................................... 261Beyin Temelli Öğrenme Stratejileri .......................................................................... 263Beyin Temelli Öğrenme Kuramının Temel Noktaları ve Uygulama Aşamaları . 266Geleneksel Öğretim ve Beyin Temelli Öğrenmenin Karşılaştırılması ................. 270 Geleneksel Değerlendirme ve Beyin Temelli Değerlendirmenin Karşılaştırılması ........................................................................................................... 271İlgili Kuramın Eğitime Yansımaları .......................................................................... 272


İNSANCIL KURAMLAR

Özet ..................................................................................................................................... 288Kazanımlar ......................................................................................................................... 289Örnek Olay ........................................................................................................................ 289Giriş .................................................................................................................................... 290İnsancıl Kuramlar .............................................................................................................. 291

Maslow’un İhtiyaçlar Hiyerarşisi ............................................................................... 291Yetenek ve Özsaygı (Kendine Saygı) ......................................................................... 300Rogers’ın Bakış Açısı ................................................................................................... 303

İnsancıl Kuramın Eğitime Yansımaları ........................................................................... 305Kaynakça............................................................................................................................. 307Yazar Cv ............................................................................................................................. 308

AUSUBEL’İN ANLAM OLUŞTURMA VE AÇIKLAYICI ÖĞRETİM KURAMI (ANLAMLI ÖĞRENME)

Özet ..................................................................................................................................... 312Kazanımlar ......................................................................................................................... 313Örnek Olay ........................................................................................................................ 313Giriş .................................................................................................................................... 315Alış Yoluyla Anlamlı Öğrenme ........................................................................................ 317

Bilişsel Yapı ................................................................................................................... 323

xxviii Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Ön-Örgütleyiciler ........................................................................................................ 327Akılda Kalıcılık ve Unutma........................................................................................ 329Ezber Öğrenme ve Anlamlı Öğrenme Arasındaki Fark......................................... 333

Açıklayıcı Öğretim ............................................................................................................ 335Alış Yoluyla Anlamlı Öğrenme Kuramının ve Açıklayıcı Öğretimin Eğitime Yansımaları ......................................................................................................... 337

Öğretmenlerden Beklenen Görevler ........................................................................ 337Öğrencilerden Beklenen Görevler ............................................................................ 339Ön-Örgütleyici Örnekleri .......................................................................................... 340


GAGNE’NİN ÖĞRETİM DURUMLARI MODELİ

Özet ..................................................................................................................................... 347Kazanımlar ......................................................................................................................... 349Örnek Olay ........................................................................................................................ 349Giriş .................................................................................................................................... 351Gagné’ye Göre Öğrenme Ürünleri ve Öğretim Hedefl eri ............................................ 353Gagné ve Bilgiyi İşleme Kuramı ...................................................................................... 359Gagné’ye Göre Öğrenmenin Aşamaları ve Öğretim Durumları Modeli ................... 361Gagné’ye Göre Sekiz Tür Öğrenme ................................................................................. 366Öğretim Durumları Modelinin Avantajları ve Sınırlılıkları ........................................ 367Kaynakça............................................................................................................................. 369Yazar Cv ............................................................................................................................. 371

GLASER’İN TEMEL ÖĞRETİM MODELİ

Özet ..................................................................................................................................... 374Kazanımlar ......................................................................................................................... 375Örnek Olay ........................................................................................................................ 375Giriş .................................................................................................................................... 376Temel Öğretim Modelinin Öğeleri.................................................................................. 379

Öğretim Hedefl eri ....................................................................................................... 380Giriş Davranışları ........................................................................................................ 384

xxixİçindekiler

Öğretim İşlemleri ........................................................................................................ 386Değerlendirme ............................................................................................................. 389

Modelin Güçlü Yönleri ve Sınırlılıkları .......................................................................... 392Modelin Güçlü Yönleri ............................................................................................... 392Modelin Sınırlılıkları .................................................................................................. 393

Modelin Eğitime Yansımaları .......................................................................................... 393Kaynakça............................................................................................................................. 396Yazar Cv ............................................................................................................................. 397

CARROL’UN OKULDA ÖĞRENME MODELİ

Özet ..................................................................................................................................... 400Kazanımlar ......................................................................................................................... 402Örnek Olay ........................................................................................................................ 402Giriş .................................................................................................................................... 403Carroll’un Okulda Öğrenme Modelinin Dayandığı İlkeler ......................................... 404Carroll’un Okulda Öğrenme Modelini Oluşturan Unsurlar ....................................... 404

Öğrenme İçin Harcanması Gerekli Süre .................................................................. 405Hazırbulunuşluk .................................................................................................... 405Genel Öğrenme Becerileri ................................................................................... 406Öğretim Kalitesi .................................................................................................... 406

Öğrenme İçin Ayrılan Süre ........................................................................................ 407Öğrenme İçin Okulun Ayırdığı Süre (Öğrenme İmkanı) ................................ 407Öğrenme İçin Öğrenenin Kendisinin Ayırdığı Süre (Öğrenme Azmi) ......... 407

Carroll’un Okulda Öğrenme Modelinin Tüm Unsurları Cinsinden İfadesi .............. 409Carrol’un Okulda Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları ............................................. 410Carroll’ un Okulda Öğrenme Modeli’ nin Eğitime Yansımaları ........................... 410


BLOOM’UN TAM ÖĞRENME MODELİ

Özet ..................................................................................................................................... 418Kazanımlar ......................................................................................................................... 419Örnek Olay ........................................................................................................................ 419

xxx Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Giriş .................................................................................................................................... 420Bloom’un Tam Öğrenme Modeli ve Özellikleri ............................................................ 421Tam Öğrenme Modeli’nin Temel Değişkenleri ............................................................. 423Öğrenme Ünitesi ............................................................................................................... 424Öğrenci Nitelikleri ............................................................................................................. 425

Bilişsel Giriş Davranışları ........................................................................................... 426Duyuşsal Giriş Özellikleri .......................................................................................... 427

Öğretim Hizmetinin Niteliği ........................................................................................... 428İpuçları .......................................................................................................................... 428Pekiştirme ..................................................................................................................... 429Katılım .......................................................................................................................... 430Dönüt ve Düzeltme ..................................................................................................... 431

Öğrenme Ürünleri ............................................................................................................. 431Tam Öğrenme Modeli’nin Eğitime Yansımaları...................................................... 432

Tam Öğrenme Modeli Öğretme-Öğrenme Süreci Uygulama Bileşenleri .................. 432Tam Öğrenme Modeli’ni Öğretme-Öğrenme Sürecinde Uygulama Aşamaları ....... 436Tam Öğrenme Modeli’nin Eğitim Sürecine Sağladığı Yararlar ve Sınırlılıkları ........ 443Kaynakça............................................................................................................................. 447Yazar Cv .............................................................................................................................. 449

SLAVİN’İN ETKİLİ ÖĞRETİM MODELİ

Özet ..................................................................................................................................... 452Kazanımlar ......................................................................................................................... 453Örnek Olay ........................................................................................................................ 454Giriş .................................................................................................................................... 455Slavin’in Etkili Öğretim Modelinin Öğeleri ................................................................... 456

Öğretimin Niteliği ....................................................................................................... 457Öğretim Düzeyini Uygun Hale Getirme .................................................................. 459Teşvik Etme .................................................................................................................. 460Zaman ........................................................................................................................... 463

Slavin’in Etkili Öğretim Modelinin Eğitime Yansımaları ............................................. 464Kaynakça............................................................................................................................. 468Yazar Cv .............................................................................................................................. 469

xxxiİçindekiler

BİREYSELLEŞTİRİLMİŞ ÖĞRETİM SİSTEMİ (KELLER PLANI)

Kazanımlar ......................................................................................................................... 476Örnek Olay 1 ..................................................................................................................... 477Örnek Olay 2 ..................................................................................................................... 477Örnek Olay 3 ..................................................................................................................... 478Giriş .................................................................................................................................... 478Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi ................................................................................. 480

Bireyselleştirilmiş Öğretimin Önem Kazanmasının Nedenleri ............................ 486 Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemini Kullanan Öğretmenlerin Dikkat Etmesi Gereken Hususlar ........................................................................................... 488Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi’nin Üstün Yönleri ........................................... 489Bireyselleştirilmiş Öğretim Sistemi’nin Sınırlılıkları .............................................. 490

Kaynakça............................................................................................................................. 493Yazar Cv .............................................................................................................................. 495

PROGRAMLI ÖĞRETİM

Kazanımlar ......................................................................................................................... 499Örnek Olay ........................................................................................................................ 499Giriş .................................................................................................................................... 500Programlı Öğretim ............................................................................................................ 501

Programlı Öğretimin Dayandığı İlkeler ................................................................... 503Öğretme Makinaları ................................................................................................... 504

Öğretim Makinalarının Yararları ........................................................................ 505Programlanmış Çerçeveler......................................................................................... 505

Gagne Modeli ........................................................................................................ 506Pressey Modeli ....................................................................................................... 506Skinner’ın Doğrusal Program Modeli ................................................................ 506Crowder’in Dallara Ayırma Modeli .................................................................... 507Karma Program Modeli ....................................................................................... 508

Programlı Öğretim Yönteminin Yararları ................................................................ 509Programlı Öğretim Yönteminin Sınırlılıkları .......................................................... 510Programlı Öğretim Yönteminin Eğitim Alanına Yansımaları ............................... 510


xxxii Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM MODELİ VE KURAMSAL TEMELLERİ

Özet .................................................................................................................................... 516Kazanımlar ......................................................................................................................... 518Örnek Olay ........................................................................................................................ 518Giriş .................................................................................................................................... 520Bilgisayar Destekli Öğretimin Tanımı ve Amaçları ...................................................... 521Bilgisayar Destekli Öğretimin Kuramsal Temelleri ...................................................... 523

Davranışçı Kuramlar ................................................................................................... 523Bilişsel ve Sosyal Öğrenme Kuramları ...................................................................... 524Bilişsel Davranışçı Kuramlar ..................................................................................... 525Yapısalcı Kuram ........................................................................................................... 526

Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamaları .................................................................... 527Bilgisayar Yönetimli Öğrenme Ortamları (BYÖO) ................................................ 527Birleştirilmiş Öğrenme Sistemi (BÖS) ..................................................................... 528Akıllı Destek Sistemi (ADS) ...................................................................................... 528Bilgisayar Destekli Değerlendirme (BDD) .............................................................. 528

Bilgisayar Destekli Öğretim Yazılım Türleri .................................................................. 529Gösterim / Ders Kitabı Türünde Yazılımlar ............................................................ 529Bire –Bir Yazılımlar ..................................................................................................... 530Benzetişim (Simülasyon) Yazılımlar ......................................................................... 531Alıştırma-Diyalog Kurma Yazılımları ...................................................................... 533Problem Çözme Yazılımları ....................................................................................... 536Eğitsel Oyun Yazılımları ............................................................................................. 537Çoklu Ortam ................................................................................................................ 539

Bilgisayar Destekli Öğretimde Öğretmenin Rolleri, Avantajlar ve Sınırlılıklar ............................................................................................................. 542

Bilgisayar Destekli Öğretimde Öğretmenin Rolleri ............................................... 542Bilgisayar Destekli Öğretimin Avantajları ............................................................... 543Bilgisayar Destekli Öğretimin Sınırlı Yönleri .......................................................... 545


xxxiiiİçindekiler

ÖĞRENME STRATEJİLERİ VE ÖĞRETİMİ

Özet .................................................................................................................................... 556Kazanımlar ......................................................................................................................... 558Örnek Olay ........................................................................................................................ 558Giriş .................................................................................................................................... 559Özdüzenleme ve Öğrenme Stratejileri İlişkisi ............................................................... 560

Öğrenme Stratejilerinin Özellikleri .......................................................................... 561Pintrich’in Öğrenme Stratejileri Sınıfl andırması........................................................... 564

Yineleme Stratejileri .................................................................................................... 565Anlamlandırma Stratejileri ........................................................................................ 567Düzenleme (Örgütleme) Stratejileri ......................................................................... 572Eleştirel Düşünme ....................................................................................................... 577Anlamayı İzleme Stratejileri ...................................................................................... 578Çevre ve Emek Yönetimi ............................................................................................ 580Yardım Alma ve Akran İşbirliği ................................................................................ 582

Öğrenme Stratejilerinin Öğretimi ................................................................................... 583Kaynakça............................................................................................................................. 587Yazar Cv .............................................................................................................................. 589

ÖĞRETİM STRATEJİLERİ

Özet .................................................................................................................................... 593Kazanımlar ......................................................................................................................... 595Örnek Olay ........................................................................................................................ 595Giriş .................................................................................................................................... 596Öğretim Stratejisi ............................................................................................................... 596Öğretim Stratejilerinin Sınıfl andırılmasında Dikkate Alınan Ölçütler ..................... 597Öğrenme-Öğretme Sürecinde Kullanılan Öğretim Stratejileri ................................... 598

Sunuş Yoluyla Öğretim Stratejisi ............................................................................... 598Buluş Yoluyla Öğretim Stratejisi ................................................................................ 599Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretim Stratejisi ...................................................... 601

Öğretim Stratejilerinin Öğrenme-Öğretme Sürecinde Yeri ........................................ 602Kaynakça............................................................................................................................. 605Yazar Cv .............................................................................................................................. 607

xxxiv Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

ÖĞRENME STİLLERİ VE STİL ODAKLI ÖĞRETİM

Özet .................................................................................................................................... 612Kazanımlar ......................................................................................................................... 613Örnek Olay ........................................................................................................................ 613Giriş .................................................................................................................................... 614Öğrenme Stilleri ................................................................................................................ 615

Görsel, İşitsel, Kinestetik Model ................................................................................ 615Görsel, İşitsel, Okuma/Yazma, Kinestetik Model ................................................... 616Dunn ve Dunn Modeli ............................................................................................... 617Gregorc Modeli ............................................................................................................ 620Kolb Modeli ................................................................................................................. 622McCarthy Modeli ........................................................................................................ 624

Stil Odaklı Öğretim Tasarımı ........................................................................................... 626Stil Odaklı Öğretim İlkeleri ....................................................................................... 627Stil Odaklı Öğretim Tasarımı Oluşturma ................................................................ 628Stil Odaklı Öğretimin Üstün ve Sınırlı Yönleri ....................................................... 631Öğrenme Stillerinin Yansımaları ............................................................................... 632


BİLİŞSEL YÜK KURAMI

Özet .................................................................................................................................... 642Kazanımlar ......................................................................................................................... 644Örnek Olay ........................................................................................................................ 644Giriş .................................................................................................................................... 647İnsan Beyni Nasıl Çalışır? Kısa Bir Hatırlatma ............................................................. 648

Nöronlar ....................................................................................................................... 648Beynin Bölümleri ........................................................................................................ 650

Bilişsel Yapı Ögeleri: Bellek Sistemleri ............................................................................ 651Duyu Belleği ................................................................................................................. 652Kısa Süreli Bellek ......................................................................................................... 653Uzun Süreli Bellek ....................................................................................................... 653Açık Bellek ................................................................................................................... 654Örtük Bellek ................................................................................................................. 654

xxxvİçindekiler

İşleyen Bellek (Çalışan Bellek) .................................................................................. 655Şemalar ......................................................................................................................... 656

İkili Kodlama Kuramı ....................................................................................................... 657Ampirik Deliller .......................................................................................................... 659İkili Kodlama Kuramı Bilişsel-Gelişimsel Hipotezi ................................................ 660İkili Kodlama Kuramı’nın Eğitsel Uygulamaları ..................................................... 661

Okuma Becerileri .................................................................................................. 661Yazılı Anlatım ........................................................................................................ 662Telafi Okuryazarlık Eğitimi ................................................................................. 662Matematik .............................................................................................................. 662

Baddeley’in İşleyen Bellek Modeli .................................................................................. 663Baddeley Modelinin Bölümleri ................................................................................. 664

Merkezi Yönetim ................................................................................................... 664Fonolojik Döngü ................................................................................................... 665Görsel Mekansal Kopyalama Sistemleri ............................................................. 666

Bilişsel Yük Kuramı ........................................................................................................... 668Bilişsel Yük Bileşenleri ................................................................................................ 671

Kendine Özgü (Asıl, İçsel ) Bilişsel Yük (İntrinsic Cognitive Load) .............. 671İlgili (Uygun, Etkili) Bilişsel Yük (Germane/Eff ective Cognitive Load)........ 673Konu Dışı Bilişsel Yük (Extraneous Cognitive Load) ...................................... 674

Bilişsel Yükün Ölçülmesi ............................................................................................ 677Bilişsel Çoklu Ortam Öğrenme Kuramı ......................................................................... 681

Çoklu Ortam Tasarımı İlkeleri .................................................................................. 683 Multimedya Prensibi: Öğrenciler Yalnızca Kelimeler Yerine Hem ResimHem Kelime Aldığında Daha iyi Transfer ......................................................... 683 Uzamsal Prensip: Sayfada Ya Da Ekranda Kelimeler ve Resimler Uzak Değil Birbirine Yakın Olarak Sunulduğunda Daha İyi Transfer ............................... 683 Zamansal Prensip: Kelimelerle Resimler Farklı Değil Aynı Zamanda Sunulduğunda Daha İyi Transfer ........................................................................ 683 Görsel Dikkat Prensibi: Kelimeler Ekranda Text Şeklinde Değil Anlatım Şeklinde Sunulduğunda Daha İyi Transfer ........................................................ 684 İşitsel Dikkat Prensibi: İlave Edilen Sözsüz İşitsel Bilgi Çok Değil AzOlduğunda Daha İyi Transfer .............................................................................. 684 Bölüm Prensibi: Birbirini İzleyen Görsel ve Sözlü Bilgiler Uzun Değil Kısa Bölümler Halinde Sunulduğunda Daha İyi Transfer ............................... 685 Tutarlılık Prensibi: Konu Dışı Materyal Dahil Edilmeyip Çıkarıldığında Daha İyi Transfer................................................................................................... 685

xxxvi Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Bireysel Farklılık Prensibi: Öğrenciler Önceden Çok Değil Az Bilgiye Sahip Olduğunda ve Düşük Değil Yüksek Uzamsal Kabiliyete Sahip Olduğunda Transfere Tasarımın Etkisi Daha Güçlü ............................................................. 686

Bilişsel Yük Kuramının Eğitime Yansımaları ................................................................. 690Kaynakça............................................................................................................................. 695Yazar Cv .............................................................................................................................. 700

ÇOKLU ZEKÂ KURAMI

Özet .................................................................................................................................... 702Kazanımlar ......................................................................................................................... 704Örnek Olay ........................................................................................................................ 704Giriş .................................................................................................................................... 705Zekâ Nedir? ....................................................................................................................... 705Çoklu Zekâ Kuramı Nedir? .............................................................................................. 707Eski Zekâ Anlayışı İle Yeni Zekâ Anlayışı ...................................................................... 713Çoklu Zekâ Kuramının Alanları ..................................................................................... 714

Sözel-Dilsel Zekâ ( Verbal-Linguistic Intelligence) ................................................ 714Mantıksal-Matematiksel Zekâ (Logical-Mathematical Intelligence) ................... 717Görsel-Uzamsal Zekâ (Spatial Intelligence) ............................................................ 720Müziksel-Ritmik Zekâ (Musical-RhythmicIntelligence) ....................................... 723Bedensel-Kinestetik Zekâ (Bodily-Kinesthetic Intelligence) ................................ 726Kişilerarası Zekâ (Interpersonel Intelligence) ......................................................... 728İçsel-Özedönük Zekâ (Intrapersonal Intelligence) ................................................. 730Doğa Zekâsı (Naturalist Intelligence) ....................................................................... 732

Çoklu Zekâ Kuramının İlkeleri ....................................................................................... 737Çoklu Zekâ Alanları Nasıl Belirlenir? ............................................................................. 738Çoklu Zekâ Alanlarının Gelişimini Etkileyen Faktörler .............................................. 740Çoklu Zekâ Kuramı’nın Öğretim Sürecinde Uygulanması .......................................... 741Çoklu Zekâ Kuramı İle Ders Planlama ........................................................................... 749Çoklu Zekâ Kuramı ve Program Geliştirme .................................................................. 753Çoklu Zeka Kuramı ve Yaratıcılık ................................................................................... 754Çoklu Zekâ Kuramı ve Sınıf Yönetimi ............................................................................ 757Çoklu Zekâ Kuramı ve Ölçme Değerlendirme .............................................................. 759Kaynakça............................................................................................................................. 766Yazar Cv .............................................................................................................................. 770

xxxviiİçindekiler

GÜDÜSEL TASARIM MODELİ: ÖĞRENME-ÖĞRETME SÜREÇLERİNE İLİŞKİN YANSIMALARI VE DİĞER

YAKLAŞIMLARLA OLAN İLİŞKİLERİ

Özet .................................................................................................................................... 774Kazanımlar ......................................................................................................................... 775Örnek Olay ........................................................................................................................ 776Giriş .................................................................................................................................... 777Güdülenme Kavramı ......................................................................................................... 780Keller’in Güdüsel Tasarım Modeli .................................................................................. 783Güdüsel Tasarım Süreci .................................................................................................... 796Güdüsel Tasarım Modeli’nin Diğer Kuram ve Modellerle Olan İlişkileri .................. 801Kaynakça............................................................................................................................. 814Yazar Cv .............................................................................................................................. 824

YAPILANDIRMACILIK KURAMI

Özet .................................................................................................................................... 828Kazanımlar ......................................................................................................................... 830Örnek Olay ........................................................................................................................ 830Giriş .................................................................................................................................... 832Yapılandırmacı Öğrenme ................................................................................................. 832Yapılandırmacılık Türleri ................................................................................................. 834

Bilişsel/Bireysel Yapılandırmacılık ............................................................................ 834Sosyal Yapılandırmacılık ............................................................................................ 836Radikal Yapılandırmacılık .......................................................................................... 837

Yapılandırmacı Yaklaşımın Unsurları ............................................................................. 838Öğretmen ..................................................................................................................... 838Öğrenci ......................................................................................................................... 840Öğrenme Ortamı ......................................................................................................... 840Öğrenme Süreci ........................................................................................................... 841

Yapılandırmacı Yaklaşımda Kullanılan Öğretim Model Teknik ve Stratejiler .......... 842Sorgulayıcı Öğrenme (Inquiry Learning) ................................................................ 842Keşfedici Öğrenme (Discovery Learning) ............................................................... 844İşbirlikli (Cooperative) Öğrenme ............................................................................. 844İşbirlikçi (Collaborative) Öğrenme İşbirlikli (Cooperative) Öğrenme ................ 845

xxxviiiÖğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

Anlatım (Lecture)........................................................................................................ 845Vaka Çalışması Metodu (Th e Case Study Method) ................................................ 845Soru Sorma (Questioning) ......................................................................................... 845

Yapılandırmacı Yaklaşımda Değerlendirme Süreçleri .................................................. 846Rubrikler....................................................................................................................... 857Portfolyo ....................................................................................................................... 847Kavram Haritaları ....................................................................................................... 848Akran Değerlendirmesi .............................................................................................. 849


ZİHİN ALIŞKANLIKLARINA GÖRE ÖĞRENME-ÖĞRETME YAKLAŞIMI

Özet .................................................................................................................................... 856Kazanımlar ......................................................................................................................... 857Örnek Olay ........................................................................................................................ 858Giriş ..................................................................................................................................... 859Zihin Alışkanlığı Nedir? ................................................................................................... 860Zihin Alışkanlıklarının Çeşitleri ..................................................................................... 863

Genel Zihin Alışkanlıkları ........................................................................................ 864Bilimsel Zihin Alışkanlıkları ...................................................................................... 867

Matematiğe Özgü Zihin Alışkanlıkları .............................................................. 867Fen Alanına Özgü Zihin Alışkanlıkları .............................................................. 870

Zihin Alışkanlıklarına Sahip Olan Bireylerin Özellikleri ............................................ 871Öğretim Programları ve Zihin Alışkanlıkları ................................................................ 876Öğretmen ve Zihin Alışkanlıklarının Öğrencilere Öğretilmesi .................................. 878Öğretmenler İçin Zihin Alışkanlıklarının Öğretim Stratejileri ................................... 884Zihin Alışkanlıklarının Kazanım Sürecinin Gelişim Aşamaları ................................. 888Zihin alışkanlıklarının Eğitime Yansımaları .................................................................. 892Kaynakça............................................................................................................................. 896Yazar Cv .............................................................................................................................. 900

xxxixİçindekiler

TEKNOLOJİ VE ÖĞRENME-ÖĞRETME KURAMLARI

Özet .................................................................................................................................... 904Kazanımlar ......................................................................................................................... 905Örnek Olay ........................................................................................................................ 906Giriş ..................................................................................................................................... 907Teknoloji Temelli Eğitimde Başvurulan Başlıca Öğrenme Öğretme Kuramları ....... 909

Bağlantıcılık (Connectivism) Kuramı ...................................................................... 910Dönüştürücü (Transformative) Öğrenme Kuramı ................................................. 914Durumlu Öğrenme Kuramı ....................................................................................... 917Sistem Kuramı ............................................................................................................. 918Kritik Kuram ................................................................................................................ 919Türetimci Çoklu Ortam Öğrenme Kuramı .............................................................. 920E-öğrenme (Elektronik Öğrenme) ............................................................................ 923

Teknoloji Temelli Eğitimde Yeni Yaklaşımlar ................................................................ 928Sorgulayıcı (Inquiry Based) Öğrenme...................................................................... 928Bağlı (Anchored) Öğretim ......................................................................................... 930Ağ Araştırması (WebQuest) ...................................................................................... 931M-öğrenme (Mobil Öğrenme) .................................................................................. 933


1. BÖLÜMTEMEL KAVRAMLAR

Bu bölümde öğrenme ve öğretmeyle ilgili temel kavramlara ve öğrenmeyi etkileyen faktörlere yer verilmektedir.

Öğr

enm

e Ned

ir?

Davranış

Öğrenme

Performans

Öğrenme ÜrünüOlmayan Davranışlar

Öğrenmeyi EtkileyenFaktörler

Öğrenenle İlgili

Bireysel FarklılıklarTüre ÖzgüHazıroluş

ÖğrenmeninAktarımı

Genel Uyarılmış Hali

Algısal AyırtEdilebilirlik

TelaffuzEdilebilirlik

KonununYapısı

Etkin Kalıtım

Geri Bildirim

ÖğrenmeyeAyrılan Zaman

AnlamsalÇağrışım

KavramsalGruplandırma

Olgunlaşma

Güdülenme

Kaygı

Dikkat

Öğrenme Malzemesiİlgili

Öğrenme Yöntemiİlgili

Doç. Dr. Bülent DİLMAÇ1

Uzm. Ali KARABABA2

1 Necmettin Erbakan Üniversitesi2 Necmettin Erbakan Üniversitesi


ÖZET

Öğrenme ürünü olan ve olmayan olmak üzere davranış ikiye ayrılır. Doğuştan gelen, büyüme ve olgunlaşma sonucu görülen, içdügüsel ve refl ektive davranışlar öğrenme ürünü olmayan davranışlardır. Öğrenilmiş davranış, yaşantı yoluyla organizmanın davranışlarında meydana gelen oldukça kalıcı değişikliktir. Sonradan kazanılan öğrenilmiş davranışlar, istendik (planlı) ve istenmedik (plansız) olmak üzere iki yolla kazanılır. Öğrenilmiş davranışın görülebilir ve ölçülebilir hale dönüşerek gösterilme düzeyine performans denir. Öğrenenle (bireysel farklılıklar, türe özgü hazıroluş, olgunlaşma, güdülenme, genel uyarılmışlık hali, kaygı, dikkat ve öğrenmenin aktarımı), öğrenme malzemesiyle (algısal ayırt edilebilirlik, anlamsal çağrışım, kavramsal gruplandırma ve telaff uz edilebilirlik) ve öğrenme yöntemiyle (konunun yapısı, öğrenmeye ayrılan zaman, etkin katılım, geri bildirim) ilgili olmak üzere öğrenmeyi etkileyen faktörler üçe ayrılır.

4 Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

İÇİNDEKİLER

KAZANIMLARÖRNEK OLAYANAHTAR KAVRAMLARGİRİŞDavranışÖğrenme Ürünü Olmayan DavranışlarÖğrenmePerformansÖğrenmeyi Etkileyen Faktörler

Öğrenenle İlgili FaktörlerBireysel FarklılıklarTüre Özgü HazıroluşOlgunlaşmaGüdülenmeGenel Uyarılmışlık HaliKaygıDikkatÖğrenmenin Aktarımı

Öğrenme Malzemesiyle İlgili FaktörlerAlgısal Ayırt EdilebilirlikAnlamsal ÇağrışımKavramsal GruplandırmaTelaff uz Edilebilirlik

Öğrenme Yöntemiyle İlgili FaktörlerKonunun YapısıÖğrenmeye Ayrılan ZamanEtkin KatılımGeri Bildirim

KAYNAKÇAYAZAR CV

Öğrenme ve Öğrenme ile İlgili Temel Kavramlar 5

KAZANIMLARBu bölümün sonunda öğrenciler;

Davranışları türlerine göre sınıfl ayabilecek.

Öğrenme ve öğrenmeyle ilişkili kavramları kavrayabilecek.

Öğrenmeyi etkileyen faktörleri kavrayabilecek.

ÖRNEK OLAY

Ali akademik başarısı yüksek 16 yaşında bir lise öğrencisidir. Bir gün Ali hayatının merkezinde bulunan okul çalışmalarından bunaldığını hissetmeye başlamış ve içinde bulunduğu durumdan okul dışı bir etkinlik ile kurtulacağını düşünmüştür. Okul psikolojik danışmanının kendisine uyguladığı ölçek sonuçlarını da göz

önünde bulundurarak müziğe karşı yeteneğinin ve ilgisinin farkında olan Ali gitar kursuna başlamaya karar vermiştir. Bu fikrini ailesiyle paylaşıp ailesinden olumlu cevap aldıktan sonra gidebileceği kursları zevkle araştırmaya başlamıştır. Gideceği kursa karar verdikten sonra ilk dersini heyecanla beklemeye koyulmuştur. Kursun ilk dersinde öğretmeni Ali’ye gitarın özelliklerini, nasıl tutulacağını, tellere nasıl basılacağı ve notalar başta olmak üzere temel müzik bilgilerini anlatmıştır. Her ne kadar gitarın tellerine basmakta zorlanacağını düşünse de ilk dersin sonunda Ali doğru bir karar verdiği hisle mutlu bir şekilde evin yolunu tutmuştur. İkinci derste öğretmeni Ali’ye çalabileceği ilk şarkıyı öğretmeye başlamıştır. Öğretmeni Ali ile bire bir ilgileniyor tellere nasıl basması gerektiğini söylüyor ve yanlış bastığı anda hatasını hemen söylüyordu. Öğretmeni Ali’ye kursta edindiği bilgileri ve çalışmaları evde mutlaka tekrar etmesi gerektiğini söylemişti. Ali programı dâhilinde evde kendi odasına çekilip sadece müziğe odaklanarak çalışmalarına devam ediyordu. Ali farklı akor ile çalınan her bir bölümü ayrı ayrı çalışıp daha sonra tüm şarkı üzerinde genel bir çalışma yapıyordu. Ali haft a içinde çalıştığı şarkıları kursa gittiğinde öğretmenine çalıyor ve öğretmeni Ali’ye olumlu sözler söyledikçe Ali’nin gitar çalma isteği artıyordu. Ayrıca, Ali ailesinden ve arkadaşlarından da olumlu tepkilerle karşılaştıkça, gitar çalmayı öğrenme sürecindeki hem isteği hem de performansı artıyordu. Kurs devam ettikçe Ali her haft a gitarla bir şarkı çalmayı öğreniyor ve bu durum onu oldukça mutlu ediyordu.

6 Öğrenme - Öğretme Kuramları ve Uygulamadaki Yansımaları

ANAHTAR KAVRAMLAR: Davranış, Öğrenme Ürünü Olmayan Davranışlar, Öğrenme, Performans, Öğrenmeyi Etkileyen Faktörler.

GİRİŞ

Biyo-psiko-sosyal bir varlık olan insanoğlunun kendine özgü kılan en önemli özelliği öğrenme yetisine sahip olmasıdır. İnsan bu özelliği ile değişen dünyaya, içinde bulunduğu duruma uyum sağlamakta ve yaşam mücadelesi verdiği dünyaya karşı hayatta kalabilmektedir. Hayatta kalma, daha iyi yaşama ve daha güzeline sahip olma mücadelesinde; nefes alıp-vermek, uyumak, konuşmak, yemek yapmak, çevreyi korumak, kitap okumak, ürün yetiştirmek, dişleri fırçalamak, evlenmek vb. birçok çaba ve davranış bulunmaktadır.

Davranışı içsel ve dışsal güçler tarafından belirlenen insanoğlu, içinde yaşadığı kültürel uyarıcılarla sürekli etkileşim halinde olan bir organizmadır. Organizma bu etkileşim sonunda yeni davranışlar kazanır. Çevreden etkilenen insanoğlu aynı zamanda çevreyi de etkileyerek kendi davranışlarını ve yaşamlarını düzenleme kapasitesine sahiptir. Bunu gerçekleştirirken hem içsel hem de dışsal faktörlerden yararlanır. Bu kapasite sayesinde insanoğlu yeni düşünceler, çözüm yolları, hedefl er, eşyalar vb. geliştirebilmektedir. Bundan dolayıdır ki, insanoğlu sosyal sistemlerin hem üreticisi hem de ürünüdür.

Davranış insanoğlu için öğrenme kavramıyla özdeşleşmiştir. İnsanın hemen hemen tüm davranışları bir yaşantı sonunda oluşan öğrenilmiş davranışlardır. Yaşam koşullarıyla öğrendikleri çerçevesinde baş edebilen insanoğlu için onun öğrenme düzeyi problem çözme yeteneğini geliştirerek yaşam doyumunu arttırabilir. Örneğin, uzun süre köyde yaşamış fakat belli bir nedenden dolayı şehirde yaşamak zorunda kalan iki kişiden veya askere giden iki gençten, hangileri şehrin ve askerlik ortamının koşullarını daha fazla öğrenirse o kişi problemlerini daha kolay çözebilir ve kendini daha iyi hissedebilir. Kişinin sadece bir durumu öğrenmek istemesi ve çaba göstermesi öğrenme için yeterli olmayabilir. Kişinin öğrenme düzeyini birçok faktör (zeka, hazır bulunuşluk, olgunlaşma, yaş, katılım vb.) etkiler. Burada amaç sahip olunan özellikler ve koşullar çerçevesinde en üst düzeyde ve kalıcı öğrenmeyi gerçekleştirmek olmalıdır.

Öğrenme ve Öğrenme ile İlgili Temel Kavramlar 7

Documents

ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARI - pegem.net · ÖĞRENME - ÖĞRETME KURAMLARI VE ... BÖLÜM: Temel kavramlar, öğrenme ve öğretmeyi etkileyen faktörler 2. BÖLÜM: Öğrenme