บทท 1แนวคดพนฐานของการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาสามารถบอกความหมายและความสำาคญของ

การฝกอบรมได2. เพอใหนกศกษาสามารถบอกถงประเภทของการฝกอบรมได3. เพอใหนกศกษาเขาใจและทราบความสมพนธระหวางการฝก

อบรมและระบบตาง ๆ ขององคการ4. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงบทบาทและประโยชนของ

การฝกอบรม5. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงปจจยทมอทธพลตอความ

สำาเรจของการฝกอบรม6. เพอใหนกศกษาเขาใจในหนาทและงานของนกจดการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. นยามและจดมงหมาย2. ประเภทของการฝกอบรม3. ความสมพนธระหวางการฝกอบรมและระบบตาง ๆ ของ

องคการ4. บทบาทและประโยชนของการฝกอบรม5. ปจจยทมอทธพลตอความสำาเรจของการฝกอบรม6. หนาทและงานของนกจดการฝกอบรม

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย

3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอการเรยน

การพฒนาบคลากรดวยการจดโครงการฝกอบรมนนจะสงผล และ เอออำานวยประโยชนใหกบองคการหรอหนวยงานไดเพยงใด ยอมขนอยก บความรความสามารถและทศนคตทมต องานของบคลากรผรบผดชอบจดการฝกอบรมเปนสำาคญ หากจะใหสามารถ ปฏบตงานดานการบรหารงานฝกอบรมไดอยางมประสทธภาพ นอกเหนอไปจากจะตองมความร ความเขาใจ เกยวกบกระบวนการ ฝกอบรม และหลกการบรหารงานฝกอบรมแตละขนตอนแลว ผรบผดชอบงานฝกอบรมควรจะตองมความรพนฐานทางสงคมศาสตร และ พฤตกรรมศาสตรแขนงตางๆ อยางกวางขวาง เชน สงคมวทยา จตวทยา และศาสตรการจดการ ซงจะชวยเอออำานวยใหสามารถ กำาหนดหลกสตร และโครงการฝกอบรมไดงายขน มความรเกยวกบหลกการบรหารบคคลและการพฒนาบคคลดวยวธการอนๆ นอกเหนอไปจากการฝกอบรม มความเขาใจถงหลกการเรยนรของผใหญ เพอใหสามารถปฏบตตอผเขาอบรมไดอยางเหมาะสม ตลอดจน เขาใจถงหลกการวจยทางสงคมศาสตรอยบางพอทจะสามารถท ำาการสำารวจ เพอรวบรวมและวเคราะหขอมลทจำาเปน ในการบรหารงาน ฝกอบรมได นอกจากนน ผดำาเนนการฝกอบรมยงจำาเปนทจะตองมความสามารถในการสอสาร ทงดานการเขยนและการพดในทชมนมชน ตลอดจนมมนษยสมพนธดเพอใหสามารถตดตอสอสารกบกลมผ

เขาอบรม และประสานงานกบผเกยวของอนๆ ไดอยางมประสทธภาพ ดวย

นอกจากการมความรความเขาใจในเรองดงกลาวขางตนนแลว ทศนคตของผรบผดชอบงานฝกอบรม ยงเปนสงส ำาคญทมผล กระทบตอการดำาเนนงานฝกอบรมอกดวย กลาวคอ ผรบผดชอบงานฝกอบรมเองจะตองเปนผทเหน ความสำาคญของการฝกอบรม ตอการพฒนาบคลากร มความเหนสอดคลองกบหลกการและแนวคดตาง ๆ ทเกยวของกบการฝกอบรม รวมทงควรจะตองมความเชอวา การฝกอบรมนนเปนเคร องมอสำาคญทชวยในการพฒนาบคลากร และนำาไปสการปรบปรงการบรหารได ทศนคตเชนนจะเกดขนได กตอเมอเขามความรความเขาใจเกยวกบ หลกการบรหารงานฝกอบรม ตลอดจนเรองตาง ๆ ซงเปนแนวคดพนฐานทเจาหนาทฝกอบรม ควรรดงกลาวไวขางตนนนเอง ดงนน เพอปพนฐานใหแกผปฏบตงานดานการฝกอบรม จงจะขอเรมตนคมอการจดโครงการฝกอบรม เพอพฒนาบคลากรดวยการกลาวถงแนวคดและหลกการตาง ๆ ทเกยวของกบการฝกอบรมและการพฒนาบคลากรเสยกอน

ความหมายของการฝกอบรม               มผใหค ำานยามความหมายของการฝกอบรมไวอยางมากมาย ขนอยกบวามองการฝกอบรมจากแนวคด (Approach) ใด เชน               เมอมองการฝกอบรม ในฐานะทเป นแนวทางในการพฒนาขาราชการตามนโยบายของรฐ "การฝกอบรม หมายถง

กระบวนการตาง ๆ ทใชเพอชวยใหขาราชการมความร ทกษะ และทศนคตทจำาเปนในการปฏบตงาน ในหนาท และเพอใหเกด ความรวมมอกนระหวางขาราชการในการปฏบตงานรวมกนในองคการ" หรอ

การฝกอบรม คอ " การถายทอดความรเพอเพมพนทกษะ ความชำานาญ ความสามารถ และทศนคตในทางทถกทควร เพอชวยใหการปฏบตงานและภาระหนาทตาง ๆ ในปจจบนและอนาคตเปนไปอยางมประสทธภาพมากขน และ..ไมวาการฝกอบรม จะมขนทใดกตามวตถประสงคกคอ เปนการเพมขดความสามารถในการปฏบตงาน หรอเพมขดความสามารถในการจดรปขององคการ.." [ 1]               ในระยะหลง เรามกจะมองการฝกอบรมในเชงของกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนสบเนองมาจากเรยนร

การฝกอบรมจงหมายถง " กระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมระบบ เพอใหบคคลมความร ความเขาใจ มความสามารถทจ ำาเปน และมทศนคตทดส ำาหรบการปฏบตงานอยางใดอยางหนงของหนวยงานหรอองคการนน " [2] และ

การฝกอบรม คอ " กระบวนการในอนทจะทำาใหผเขารบการฝกอบรมเกดความร ความเขาใจ ทศนคต และความชำานาญ ในเรองหนงเรองใด และเปลยนพฤตกรรมไปตามวตถประสงคทกำาหนดไว [3]               จะเหนไดวา ความหมายของการฝกอบรมมมากมาย ขนอยกบวาจะพจารณาจากแนวคด (Approach) ใดทเกยวกบ การฝกอบรม ทงน มแนวคดและทฤษฎตางๆ ทเกยวกบการฝกอบรม ดงตอไปน การฝกอบรมกบการศกษาและการพฒนาบคคล               ทงการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรมลวนแตมลกษณะทสำาคญๆ คลายคลงกน และเกยวของกนจนดเหมอน จะแยกออกจากกนไดยาก แตความเขาใจถงความแตกตางระหวางทง

สามเร องด งกล าวจะชวยท ำาใหสามารถเขาใจถ งล กษณะของกระบวนการฝกอบรม ตลอดจนบทบาทและหนาทของผรบผดชอบจดการฝกอบรมเพมมากขน               การศกษาเปนกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางมระบบ เพอใหบคคลมความร ทกษะ ทศนคตในเร องทวๆไป อยางกวางๆ โดยมงเนนการสรางคนใหมความสมบรณ เพอใหสามารถดำารงชวตอยในสงคมดวยด และสามารถปรบตว ใหเขากบ สภาพแวดลอมไดเปนสำาคญ ถงแมวา การศกษายคปจจบนจะเนนใหความสำาคญแกตวผเรยนเปนหลก (Student-Centered) ทงในดานของการจด เนอหาการเรยนร ระดบความยากงายและเทคนควธการเรยนร เพอใหตรงกบความสนใจ ความตองการ ระดบสตปญญา และความสามารถของผเรยนกตาม การศกษาโดยทวไปกยงคงเปนการสนองความตองการของบคคล ในการเตรยมพรอม หรอสรางพนฐานในการเลอกอาชพมากกวา การมงเนนใหน ำาไปใชในการปฏบตงานใดงานหนง นอกจากนน การศกษาเปนเรองทสามารถกระทำาไดตลอดชวต ( Lifelong Education) ไมจำากดระยะเวลาอกดวย

สวนคำาวา การพฒนาบคคล นน นกวชาการดานการฝกอบรมบางทานเหนวาเกอบจะเปนเร องเดยวกนกบการฝกอบรม โดยกลาววา การฝกอบรม เปนการเสรมสรางใหเกดการเรยนร ส ำาหรบบคลากรระดบปฏบตการ เพอใหสามารถทำางานอยางใด อยางหนงไดตามจดประสงคเฉพาะอยาง ในขณะทการพฒนาบคคลนน มงเสรมสรางใหเกดการเรยนรในเร องทวๆไป อยางกวางๆ จงเปนการฝกอบรมสำาหรบบคลากรระดบบรหารเปนสวนใหญ ซงในทางปฏบตแลวบคลากรทงสองระดบกตองมทงการฝกอบรมและการพฒนาบคลากรรวมๆกนไป เพยงแตวาจะเนนหนกไปในทางใดเทานน [4]               สวน เดนพงษ พลละคร เหนวาคำาวา การพฒนาบคคล เปนคำาทมความหมายกวางมาก กลาวคอ กจกรรมใดทจะ มสวน ทำาให

พนกงานมความร ทกษะ ประสบการณ และทศนคตทดขน สามารถทจะปฏบตหนาท ทยากขนและมรบผดชอบ ทสงขน ในองคการไดแลว เรยกวา เปนการพฒนาบคคลทงนน ซงหมายความรวมถงการใหการศกษาเพมเตม การฝกอบรม การสอนงาน หรอ การนเทศงาน (Job Instruction) การสอนแนะ (Coaching) การใหคำาปรกษาหารอ (Counseling) การมอบหมาย หนาทให ท ำาเปนคร งคราว (Job Assignment) การใหรกษาการแทน (Acting) การโยกยายสบเปลยนหนาทการงานเพอใหโอกาสศกษางานทแปลกใหม หรอการไดมโอกาสศกษาหาความร และประสบการณจากหนวยงานอน (Job Rotation) เปนตน [5]               จากความหมายของการพฒนาบคคลดงกลาวขางตน ทำาใหเขาใจไดทนทวาการฝกอบรมเปนเพยงวธการหนง หรอ สวนหนงของการพฒนาบคคลเทานน เพราะการพฒนาบคคลเปนเรองซงมจดประสงคและแนวคดกวางขวางกวาการฝกอบรม ดงทมผนยามวา การฝกอบรม คอ " การพฒนาบคลากรใหม ความร ความเขาใจ ทกษะ ทศนคต ทเหมาะสมในการปฏบตงาน จนกระทงเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการปฏบตงานไปในทศทางทตองการ " [6]

นอกจากนน การฝกอบรมเพอพฒนาบคคลนน เปนเรองทมวตถประสงคเฉพาะเจาะจง เนนถงการเพมประสทธภาพ ของงานซงตวบคคลนนปฏบตอย หรอจะปฏบตตอไปในระยะยาว เนอหาของเร องทฝกอบรมอาจเปน เร องทตรงกบความตองการ ของตวบคคลนนหรอไมกได แตจะเปนเร องทมงเนนใหตรงกบงานทก ำาลงปฏบตอยหรอกำาลงจะไดรบมอบหมายใหปฏบต การฝกอบรม จะตองเปนเร องทจะตองมก ำาหนดระยะเวลาเร มตน และสนสดลงอยางแนนอน โดยมจดประสงคใหเกดการ เปลยนแปลง พฤตกรรม ซงส า ม า ร ถ ป ร ะ เ ม น ผ ล ไ ด จ า ก ก า ร ป ฏ บ ต ง า น ห ร อ ผ ล ง า น

(Performance) หลงจากไดรบการฝกอบรม ในขณะทการศกษา เปนเรองระยะยาว และอาจประเมนไมไดในทนทเพอสรางความเขาใจในเรองดงกลาวแลวขางตน อาจระบความแตกตางระหวางการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรม ไดดงน

ตารางเปรยบเทยบความแตกตางระหวางการศกษา การพฒนาบคคล และการฝกอบรม

หวขอในการเปรยบเทยบ

การศกษา การพฒนาบคคล การฝกอบรม

1. .เปาหมาย - เลอกอาชพ- ปรบตวใหเขากบสงคมและสภาพแวดลอม

- เสรมสรางคณภาพและ ความกาวหนาของบคคล

- เพมประสทธภาพในการปฏบตงาน

2. เนอหา - กวาง - ตรงกบศกยภาพ และงานในอนาคต

- ตรงกบงานทกำาลงปฏบต หรอกำาลงจะไดรบมอบหมายใหปฏบต

3. ตามความตองการของ

- บคคล - หนวยงานและบคคล

- งาน

4. ระยะเวลาทใช - ยาวและสามารถทำาไดเรอยๆ ไมสนสด

- ใชเวลาตลอดอายงาน- มองในระยะยาว

- ใชระยะเวลาจำากด

5. วย - วยเรยน -วยทำางาน - วยทำางาน6. ความเสยง(ทจะบรรลวตถประสงค)

- ปานกลาง - สง -ตำา

7. การประเมนผล - การปฏบตงานใน - เกอบจะทำาการ - จากพฤตกรรมใน

ดจาก อนาคต ประเมน ไมไดเพราะมตวแปรจากสภาพแวดลอมจำานวนมาก ยากแกการควบคม

การปฏบตงานในหนาท

               เทาทกลาวมาแลวทงหมดในสวนของการศกษา การพฒนาบคคลและการฝกอบรม อาจสรปความแตกตางของทง 3 คำา อยางสน ๆ ไดดงน               การศกษา(Education) เนนทตวบคคล (Individual Oriented)               การฝกอบรม (Training) เนนถงการทำาใหสามารถทำางานทตองการได (Job Oriented)               การพฒนา (Development) เนนทองคการ (Organizational Oriented) เพอใหตรงกบนโยบายเปาหมาย ขององคการทสงกด

การฝกอบรมบคลากร: นยามและจดมงหมายการฝกอบรม (Training) คอ กระบวนการจดการเรยนร

อยางเปนระบบเพอสรางหรอเพมพนความร (knowledge) ทกษะ (skill) ความสามารถ (ability) และเจตนา (attitude) ของบคลากร อนจะชวยปรบปรงใหการปฏบตงานมประสทธภาพสงขน (Goldstein, 1993) ดงนน การฝกอบรมจงเปนโครงการทถกจดขนมาเพอชวยใหพนกงานมคณสมบตในการทำางานสงขน เชน เปนหวหนางานทสามารถบรหารงานและบรหารผใตบงคบบญชาไดดขน หรอเปนชางเทคนคทมความสามารถในการซอมแซมเครองจกรไดดขน เปนตน

โดยทวไปแลว การฝกอบรมบคลากรในองคการมจดประสงคสามประการดงตอไปน (Wexley & Latham, 1991)

1. เพ อปรบปร งระด บความตระหน กร ในตนเอง (self – awareness) ของแตละบคคล ความตระหนกรในตนเองคอ การเรยนรเกยวกบตนเอง อนไดแก การทำาความเขาใจเกยวกบบทบาทและความรบผดชอบของตนเองในองคการ การตระหนกถงความแตกตางระหวางสงทตนเองปฏบตจรงและปรชญาทยดถอ การเขาใจถงทศนะทผอนมตอตนเอง และการเรยนรวาการกระท ำาของตนมผลกระทบตอผอนอยางไร เปนตน

2. เพ อเพ มพนทกษะการท ำางาน (job skills) ของแตละบคคล โดยอาจเปนทกษะดานใดดานหนงหรอหลายดานกได เชน การใชคอมพวเตอรการดแลรกษาความปลอดภยในการทำางาน หรอการปกครองบญชาลกนอง เปนตน

3. เพอเพมพนแรงจงใจ (motivation) ของแตละบคคล อนจะทำาใหการปฏบตงานเกดผลด แมวาบคคลหนง ๆ จะมความรความสามารถในการปฏบตงาน แตหากขาดแรงจงใจในการทำางานแลว บคคลนนกอาจจะมไดใชความรและความสามรถของตนเองอยางเตมท และผลงานกยอมจำาไมมประสทธภาพเทาทควร ดงนน การสรางแรงจงใจในการทำางานจงเปนสงทมความสำาคญอยางยงตอความสำาเรจขององคการ

ความแตกตางระหวางการฝกอบรม การพฒนา และการใหการศกษาบคลากร

การฝกอบรมบคลากรนน มความสมพนธอยางแนบแนนกบการพฒนาบคลากร (personnel development) กลาวคอ การพฒนาบคลากร คอ การจดประสบการณการเรยนรใหแกบคคล เพอ

ปรบปรงการทำางานใหดขน และ/หรอเพอใหบคคลมความงอกงามเ ต บ โ ต ท า ง จ ต ใ จ (Nadler & Nadler, 1989) ก า ร พ ฒ น าบคลากรจงเปนสงทมเปาหมายในระยะยาว และมงหวงผลในดานการชวยใหบคคลมความงอกงามเตบโต มากกวาการมงเนนเปาหมายระยะสน และการแกไขขอบกพรองในการปฏบตงานของบคลากร ซงเปนสงทการฝกอบรมใหความสำาคญ หรอกลาวอกนยหนงวาการพฒนาบคลากร เปนกระบวนการทประกอบดวยรปแบบและวธการหลายชนด ตวอยางเชน การฝกอบรม การหมนเวยนงาน การดงาน การสอนงาน การใหการศกษา ทงในแงการสงบคลากรไปเรยนในสถานศกษา หรอการเรยนดวยตนเอง การปรบปรงคณภาพชวตการทำางาน และการสงเสรมสขภาพและการกฬา เปนตน (สปราณ ศร ฉตราภมข, 2533) ดงนน การฝกอบรมจงมความหมายทแคบวาการพฒนาบคลากร และอาจถงไดวาการฝกอบรมเปนวธการหนงของการพฒนาบคลากร อยางไรกตาม การฝกอบรมจดไดวาเปนกจกรรมหลกทมการกระทำาเปนประจำาในการพฒนาบคลากรขององคการ

สวนความแตกตางระหวางการฝกอบรมกบการศกษานน เสนาะ ตเยาว (2519) ไดกลาววาการฝกอบรมและการศกษามความแตกตางกนบางประการในดานจดมงหมาย วธการ และระยะเวลา กลาวคอ

1. จดมงหมาย การศกษามงพฒนาบคคลใหมความรพนฐาน เพอใหสามารถดำาเนนชวตและมความกาวหนาในการทำางาน แตการฝกอบรมมจดมงหมายสำาคญเพอเพมประสทธภาพการทำางานของพนกงานในองคการ

2. วธการ การศกษาโดยสวนใหญจดกนอยางเปนทางการโดยสถาบนการศกษาตาง ๆ เพอใหความรความเขาใจทว ๆ ไป และนกศกษามกจะเปนผเสยคาใชจาย สวนการฝกอบรมมกจดขนโดย

องคการตางๆ ทงแบบเปนทางการ เพอเพมพนความร ทกษะ ความสามารถ และเจตคตของบคลากร โดยผรบการอบรมมกจะไมตองเสยคาใชจายดวยตนเอง

3. ระยะเวลา การศกษาไมมวนสนสด แมจะเรยนจบหลกสตรไปแลว แตกยงตองศกษาตอไปจนตลอดชวต สวนการฝกอบรมมกจะมการกำาหนดระยะเวลาอยางแนนอน ทงระยะสนและระยะยาว

กลาวโดยสรป การฝกอบรมบคลากร เปนกระบวนการเรยนร ซ งถกจดขนอยางเปนระบบ โดยมจดประสงคเพอพฒนาความร ทกษะ ความสามารถ รวมทงความตระหนกรและแรงจงใจของบคลากรในองคการ อนจะสงผลใหบคลากรเหลานมเจตคตตอองคการ และผลการปฏบตงานดขนกวาเดม

ประเภทของการฝกอบรมการฝกอบรมบคลากรมอยดวยกนหลายประเภท และสามารถ

จำาแนกตามเกณฑตาง ๆ ได ดงตอไปน1. แหลงของการฝกอบรม เกณฑประเภทนบงถงแหลงของ

ผรบผดชอบการฝกอบรม ซงแบงไดเปนสองลกษณะคอ1.1 การฝกอบรมภายในองคกร (in-house training) การ

ฝกอบรมแบบนเปนสงทองคการจดการขนภายในสถานททำางาน โดยหนวยฝกอบรมขององคการจะเปนผออกแบบและพฒนาหลกสตร กำาหนดตารางเวลา และเชญผทรงคณวฒทงจากภายในและภายนอกองคการมาเปนวทยากร การฝกอบรมประเภทนมขอดตรงทวา องคการสามารถกำาหนดหลกสตรการฝกอบรม ใหสอดคลองและเหมาะสมกบสภาพการดำาเนนงานขององคการไดอยางเตมท แตขอเสยกคอ องคการอาจจะตองทมเททรพยากรทงในดานกำาลงคน และเงนทองใหแกการฝกอบรมประเภทนมมากพอสมควร เนองจากจำาเป นตองเปนผรบผดชอบการด ำาเนนการทงหมด ตงแตการ

ออกแบบและพฒนาหลกสตร การจดหาวทยากร การจดการดานตาง ๆ รวมทงการประเมนผล

1.2 การซ อการอบรมจากภายนอก การฝกอบรมประเภทนมไดเปนสงทองคการจดขนเอง แตเปนการจางองคการฝกอบรมภายนอกใหเป นผจดการฝกอบรมแทน หรออาจสงเป นพนกงานเขารบการฝกอบรม ซ งจดข นโดยองคการภายนอก องคการทรบจดการฝกอบรมใหแกผอนมอยดวยกนหลายองคการ ตวอยางเชน สมาคมการจดการงานบคคลแหงประเทศไทย (PMAT) ศนยเพมผลผลตแหงประเทศไทย สามคมการจดการธรกจแหงประเทศไทย สมาคมการตลาดแหงประเทศไทย สามคมสงเสรมเทคโนโลย (ไทย ญปน– ) และกองฝกอบรม กรมสวสดการและคมครองแรงงาน เปนตน การซอการฝกอบรมจากภายนอก มกจะเปนทนยมขององคการทมขนาดเลก มพนกงานไมมาก และไมม หนวยฝกอบรมเปนของตนเอง

2. การจดประสบการณการฝกอบรม เกณฑขอนบงบอกวาการฝกอบรมไดรบการจดขนในขณะทผรบการอบรมกำาลงปฏบตงานอยดวย หรอหยดพกการปฏบตงานไวช วคราว เพอรบการอบรมในหองเรยน

2.1. การฝกอบรมในงาน (on-the-job training) การฝกอบรมประเภทนจะกระทำาโดย การใหผรบการฝกอบรมลงมอปฏบตงานจรง ๆ ในสถานทท ำางานจรง ภายใตการดแลเอาใจใสของพนกงานซงทำาหนาทเปนพเลยง โดยการแสดงวธการปฏบตงานพรอมทงอธบายประกอบ จากนนจงใหผรบการอบรมปฏบตตาม พเลยงจะคอยดแลใหคำาแนะนำาและชวยเหลอหากมปญหาเกดขน

2.2 การฝกอบรมนอกงาน (off-the- job training) ผรบการฝกอบรมประเภทนจะเรยนรส งตาง ๆ ใสสถานทฝกอบรมโดย

เฉพาะ และตองหยดพกการปฏบตงานภายในองคการไวเปนเวลาชวคราว จนกวาการฝกอบรมจะเสรจสน

3. ทกษะทตองการฝก หมายถง สงทการฝกอบรมตองการเพมพนหรอสรางขนในตวผรบการอบรม

3.1 การฝกอบรมท กษะด านเทคน ค (technical skills training) คอ การฝกอบรมทมงเนนการพฒนาทกษะทเกยวของกบการปฏบตงานดานเทคนค เชน การบำารงรกษาเคร องจกร การวเคราะหสนเชอ การซอมแซมรถยนต เปนตน

3.2 การฝกอบรมท กษะด านการจดการ (managerial skills training) คอ การฝกอบรมเพอเพมพนความร และทกษะดานการจดการและบรหารงานโดยสวนใหญแลว ผรบการฝกอบรมมกจะมตำาแหนงเปนผจดการหรอหวหนางานขององคการ

3.3 ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ท ก ษ ะ ด า น ก า ร ต ด ต อ ส ม พ น ธ (interpersonal skills training) การฝกอบรมประเภทนม งเนนใหผรบการฝกอบรม มการพฒนาทกษะในดานการทำางานรวมกบผอน รวมทงการมสมพนธภาพทดกบเพอนรวมงาน

4. ระดบชนของพนกงานทเขารบการฝกอบรม หมายถง ระดบความรบผดชอบในงานของผเขารบการอบรม

4.1 ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ร ะ ด บ พ น ก ง า น ป ฏ บ ต ก า ร (employee training) คอ การฝกอบรมทจดใหแก พนกงานระดบปฏบตการ ซ งท ำาหนาท ผลตสนคาหรอใหบรการแกลกคาโดยตรง โดยมกจะเปนการฝกอบรมทเกยวของกบลกษณะและขนตอนของการปฏบตงาน เชน การซอมแซมและการบ ำาร งรกษาเครองจกร การโตตอบทางโทรศพท หรอ เทคนคการขาย เปนตน

4.2 ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ร ะ ด บ ห ว ห น า ง า น (supervisory training) คอ การฝกอบรมทมงเนนกลมพนกงานทดำารงตำาแหนงเปนผบรหารระดบตนขององคการโดยสวนใหญแลว การฝกอบรม

ประเภทนมกจะมหลกสตรทใหความรความเขาใจเบองตนเกยวกบการบรหารงาน

4.3 การฝกอบรมระดบผจดการ (managerial training) กลมเปาหมายของการฝกอบรมประเภทนคอ กลมพนกงานระดบผจดการฝายหรอผจดการระดบกลางขององคการ เนอหาของการฝกอบรมแบบนกจะมงเนนใหผรบการฝกอบรม มความรความเขาใจในหลกการจดการและบรหารงานทล กซ งมากขนกวาเด ม เพ อให สามารถบรหารงานและจดการคนไดอยางมประสทธภาพ

4.4 ก า ร ฝ ก อ บ ร ม ร ะ ด บ ผ บ ร ห า ร ช น ส ง (executive training) การฝกอบรมประเภทนมงเนนใหผรบการอบรมซงเปนผบรหารระดบสงขององคการ ผอ ำานวยการฝาย กรรมการบรหาร ประธานและรองประธานบรษท มความรความเขาใจอยางลกซงเกยวกบการบรหารองคการ เชน การวางแผนและการตดสนใจเชงกลยทธ (strategic planning and decision-making) ห ร อ ก า รพฒนาองคการ (organizational development)

ความสมพนธระหวางการฝกอบรมและระบบตางๆ ขององคการการฝกอบรมบคลากรเปนสงทเก ดขนและดำารงอยภายใน

องคการ ดงนนจงเปนสงทขดแยงกบความเปนจรง หากจะคดวาการฝกอบรมดำารงอยอยางเลอนลอยในหวงสญญากาศ โดยไมมความสมพนธใด ๆ กบระบบอน ๆ ขององคการ นกจดการฝกอบรมหลาย ๆ คนจงตองประสบความผดหวงตอผลลพธทไดรบจากการฝกอบรมทไดจดขน ทงนเพราะพวกเขาคดเอาเองวา การดำาเนนโครงการฝกอบรมทไดรบการวางแผนมาเปนอยางด ยอมจะนำาไปสความสำาเรจเสมอ ความคดเชนนเปนการมองขามความสำาพนธระหวางการฝกอบรมและระบบอน ๆ ขององคการ ตวอยางเชน โครงการฝกอบรมบางโครงการประสบความลมเหลว เนองจากผผานการฝกอบรมไมได

รบอนญาตหรอความเหนชอบจากผบงคบบญชาใหนำาความรความสามารถ หรอทกษะทไดรบจากการฝกอบรมมาใชในงาน สำาหรบบางโครงการความลมเหลวเกดขน เพราะการฝกอบรมมไดเปนหนทางของการแกปญหาทเกดขนในองคการ ดงนน การทำาความเขาใจเกยวกบความสำาพนธระหวางการฝกอบรมและระบบอน ๆ ขององคการ จงเปนสงทสำาคญสำาหรบนกจดการฝกอบรมทกคน

หากจะเปรยบองคการหนง ๆ เสมอนหนงวาคอมนษยคนหนง องคการนนกจะประกอบดวยอวยวะและระบบการท ำางานตาง ๆ มากมาย สำาหรบมนษยแลวระบบตาง ๆ ททำางานรวมกนมอยดวยกนหลายระบบ อาท ระบบการหายใจ ระบบการยอยอาหาร ระบบการสบฉดโลหต หรอระบบการขบถาย เปนตน ในทำานองเดยวกน องคการหนง ๆ กจะประกอบไปดวยระบบตาง ๆ หลายชนด เชน ระบบการจดการทรพยากรมนษย ระบบการตดตอสอสาร ระบบการบงคบบญชา หรอระบบการเงน เปนตน ระบบตาง ๆ เหลานมไดด ำารงอยอยางโดดเดยว เปนเอกเทศ หากแตตองเกยวของสมพนธและมอทธพลตอกนและกนอยางแนบแนน ตวอยางเชน องคการทเนนการบงคบบญชาแบบอตตาธปไตยหรอยดถอตวผน ำาเป นใหญ (autocratic leadership) กยอมจะใชระบบการตดตอสอสารแบบทางเดยว (one-way communication) หรอแบบบนสลาง (top-down system) เปนหลก เปนตน

สำาหรบการฝกอบรมบคลากรนน อาจถอไดวาเปนระบบยอย (sub-system) ระบบหนงขององคกร โดยเปนสวนหนงของร ะ บ บ ก า ร จ ด ก า ร ท ร พ ย า ก ร ม น ษ ย (human resource management system) ซงเปนระบบของการวเคราะหและจดการเกยวกบความตองการดานบคลากรขององคการเพอตอบสนองตอวตถประสงคในเบองตนเสยกอนวา ตองการก ำาลงคนจำานวนเทาไร และคนเหลานนจะตองมคณภาพหรอคณสมบตอยใน

ระดบใด จากนนจงเปรยบเท ยบก ำาล งคนทมอยในป จจบนก บวตถประสงคทกำาหนดไว ซงจะทำาใหทราบตอไปวาองคการจะตองทำาเชนไรเพอใหกาวไปถงจดนน องคการบางแหงอาจมงทจะดงดด สรรหา วาจางพฒนา และรกษาผทมลกษณะพเศษบางประเภท เพอสรางภาพลกษณทเปนเอกลกษณของตน ตวอยางเชน เปปซโค (PepsiCo) บรษทผลตนำาอดลมยกษใหญของโลก ยดถอคตประจำาบรษททวา เรารบนกอนทร และสอนใหพวกเขารจกการบนเปนหม“อยางพรอมเพรยง นกอนทรในทนคอ พนกงานระดบผจดการซง”จะตองมความเปนนกธรกจเตมตว เชน การกลาเสยง ท ำางานสปดาหละหกสบชวโมง เปนตน อยางไรกตามเมอทมตดสนใจอยางไรลงไปแลว ทกคนจะตองปฏบตตามอยางพรอมเพรยงกน (Dumaine,1989)

ดงนนจงกลาวไดวาการฝกอบรมเปนระบบทองคการใชเปนเครองมอในการพฒนากำาลงของตน เพอใหมคณลกษณะตามทไดกำาหนดไว อยางไรกตามระบบการฝกอบรมของแตละองคการจะแตกตางกนไปตามเปาหมาย และนโยบายขององคการ องคการทมงแตการซอคนทมคณภาพจากองคการอน ๆ โดยไมเนนการสรางคนของตนเอง

กระบวนการการจดการทรพยากรมนษย เร มตนจากการวางแผนและการคาดการณเกยวกบกำาลงคนทจำาเปนตอการดำาเนนงานขององคการ ทงในปจจบนและอนาคต จากนนจงคนหากลมบคคลทอยในขายของความตองการ (selection) ผทมคณสมบตเหมาะสม และสมควรไดรบการวาจางใหเปนพนกงานขององคการ โดยอาศยกระบวนการและวธการคดเลอกแบบตาง ๆ เชน การสอบขอเขยน หรอการสมภาษณ เปนตน

หากไมไดบคคลทตรงตามกบความตองการ องคการกจำาเปนจะตองกลบไปคนหากลมคนทมศกยภาพสงอกครงหนง แตสามารถ

คดเลอกบคคลทมความเหมาะสมไดแลว องคการกจะตองจดใหมการปฐมนเทศพนกงานใหม (Orientation) เพอใหบคคลเหลานมความรและความเขาใจเกยวกบสภาพและลกษณะการทำางานขององคการ รวมทงเปนการหลอหลอมใหพนกงานใหม มคานยมและเจตคตทสอดคลองกบวฒนธรรมขององคการอกดวย

หลงจากนน เมอพนกงานเหลานเขามาเปนสวนหนงขององคการแลว พวกเขากควรจะไดรบการฝกอบรมและพฒนา เพอใหเปนทรพยากรมนษยทมความร ทกษะ และความสามารถ ททนสมยและเหมาะสมกบการปฏบตงาน นอกจากนน ยงเปนการสงเสรมความกาวหนาในอาชพการงานของพนกงานอกดวย อยางไรกตามเมอเวลาผานไประยะหนง พนกงานบางสวนกอาจจะพนสภาพจากการเปนสมาชกขององคการ ทำาใหเกดอตราวางขนภายในหนวยงาน ทงนดวยสาเหตตางๆ เชนการลาออก การเกษยณอาย หรอการถกปลดออกจากงานเปนตน

เมอถงจดน องคการมความจำาเปนจะตองหาบคคลซงจะมาเปนกำาลงทดแทนผทพนสภาพไป นนหมายความวา กระบวนการการจดการเปนการจดทรพยากรมนษยกจะยอนกลบมาสขนตอนทหนงอกครงหนง และดำาเนนตอไปตามวฏจกรน อยางไรกตาม ในบางกรณ เชน องคการมการขยายตวอยางรวดเรว การคนหาและคดเลอกบคลากร กไมจำาเปนทจะตองรอใหพนกงานเกาพนสภาพไปเสยกอน แตองคการสามารถทจะคาดการณและวางแผนการจดวางกำาลงคนไดทนท

บทบาทและประโยชนของการฝกอบรมการฝกอบรมบคลากรเปนเครองมอของการบรหารชนดหนง

ซงไดรบการจดขนเพอเสรมสรางประสทธภาพการดำาเนนงานขององคการ ดงนน การฝกอบรมบคลากรจงควรจะตอบสนองตอเปา

หมายขององคการ หากการฝกอบรมไมสามารถจะสนบสนนให องคการบรรลเปาหมายใดๆแลวกไมมประโยชนอนใดทจะจดการฝกอบรมขนมา กลาวโดยทวไปแลว การฝกอบรมมบทบาทในการปรบปรงประสทธภาพขององคการไดในหลายๆทางดวยกน ดงตอไปน (Johnson, 1976; McGehee & Thayer, 1961)

1. ชวยพฒนาความร ทกษะ ความสามารถ และเจตคตของพนกงาน การฝกอบรมจะชวยปรบปร งให พนกงานมคณสมบตทจำาเปนตอการทำางานดขนกวาเดม อนจะสงใหผลผลตสงขนทงในดานปรมาณและคณภาพ

2. ชวยลดคาใชจายดานคาจางแรงงาน โดยการลดปรมาณเวลาทใชในการผลตสนคาหรอบรการ แตยงไดสนคาหรอบรการทมปรมาณและคณภาพคงเดม นอกจากนน ยงลดเวลาทใชในการพฒนาพนกงานทขาดประสบการณ เพอใหมผลการปฏบตงานอยในระดบทนาพงพอใจ

3. ชวยลดตนทนการผลต โดยการลดปรมาณสนคาทผลตอยางไมไดมาตรฐาน

4. ชวยลดคาใชจายดานการบรหารบคคล โดยการลดอตราการลาออกจากงาน การขาดงาน การมาท ำางานสาย อบตเหต การรองทกข และสงอนๆทบนทอนประสทธภาพในการทำางาน

5. ชวยลดคาใชจายในการใหบรการแกลกคา โดยการชวยปรบปรงระบบการใหบรการหรอสงสนคาใหแกลกคา

6. ชวยพฒนาพนกงานเพอใหเปนกำาลงทดแทนในอนาคต การฝกอบรมบคคลากรจะชวยใหองคการมกำาลงทดแทนไดทนทวงท หากมพนกงานบางสวนเกษยณ หรอลาออกจาการทำางาน

7. ชวยตระเตรยมพนกงานกอนการกาวขนไปสตำาแหนงหนาททสงขนการฝกอบรมจะชวยใหพนกงานทไดรบการเลอนตำาแหนงใหม มความพรอมและสามารถปรบตวใหเขากบตำาแหนงหนาทใหมไดอยางเหมาะสม

8. ชวยขจดความลาหลงดานทกษะ เทคโนโลย วธการทำางาน และการผลต การฝกอบรมจะชวยใหพนกงานขององคการมความร ท กษะ และความสามารถท ท นก บความเปลยนแปลงของโลก และชวยใหองคการสามารถแขงขนกบผอนได

9. ชวยใหการประกาศใชนโยบายหรอขอบงคบขององคการ ซงไดรบการไขหรอรางขนมาใหมเปนไปอยางราบรน

10. ชวยปรบปรงและพฒนาความสมพนธระหวางพนกงานในองคการรวมทงชวยเพมพนขวญและกำาลงใจในการปฏบตงานของพนกงานดวย

ปจจยทมอทธพลตอความสำาเรจของการฝกอบรม

ความสำาเรจและประสทธผลของโครงการฝกอบรม ขนอยกบปจจยหลายประการ ดงตอไปน(McGehee & Thayer, 1961)

ประการแรก องคการจะตองถอวาการฝกอบรมเปนหนทาง (means) ทจะนำาไปสเปาหมาย (end) การฝกอบรมโดยตวของมนเองมไดเปนจดสดทายทวาดหวงไวแตประการใด หากผบรหารขององคการคดวาหนวยฝกอบรมไดรบการจดตงขนเพอฝกอบรมพนกงานเทานน โดยมไดมจดประสงคใดมากไปกวานนแลว การฝกอบรมกเปนพยงจดสดทายเทานน ซงทจรงแลว หนวยฝกอบรมกมวตถประสงคของการทำางานเชนเดยวกบหนวยอน ๆ ขององคการ เชน หน วยวจยและพฒนา (research & development unit)เปนตน นนกคอ การปรบปรงประกนเทานนเอง กลาวคอ

หนวยฝกอบรมกระทำาโดยการเพมพนความร ทกษะ และความสามารถของพนกงาน แตหนวยวจยและพฒนากระท ำาโดยการสรางสรรคผลตภณฑใหม ๆขนมา

ดงนน ตราบใดทผบรหารยงไมมองวา การฝกอบรมเปนเคร องมอชนดหนงของการเพมพนประสทธภาพขององคการแลว การฝกอบรมกอาจจะเปนเพยงของเลนชนหนงทจำาเปนตองมไวอวดผอนเทานน ประการทสอง ฝายบรหารขององคการจะตองเปนผรบผดชอบในการจดการโครงการฝกอบรม ถงแมวาพนกงานจะสามารถเรยนรงานไดเองจากการไดปฏบตงานจรง แตประสทธภาพของการเรยนรแบบน จะไมดเทากบการทพวกเขาไดรบการฝกอบรมอยางเปนระบบ ดงนน ฝายบรหารขององคการจะตองเปนผรบผดชอบในการจดการและพฒนาการฝกอบรมขนมา

ประการทสาม ฝายบรหารขององคการจะตองมความรและทกษะเกยวกบการพฒนาและการจดการโครงการฝกอบรม ถาหากไมมผใดทมความสามารถในการจดการฝกอบรมใด ๆ หากผทปฏบตงานดมไดรบผลตอบแทนและความกาวหนาในหนาทการงานทดกวาผทปฏบตงานไมด ดงนน ฝายบรหารจะตองจดโครงสรางและระบบขององคการเพอใหพนกงานรสกวาการฝกอบรมมความหมายตอความกาวหนาในอาชพการงานของพวกเขา

กลาวโดยสรป จะเหนไดวาปจจยทชวยสนบสนนความสำาเรจของการฝกอบรมทงสประการทกลาวมาขางตนนน ลวนแตมความสมพนธอยางแนบแนนกบบทบาทของฝายบรหารขององคการทงสน กลาวคอ ฝายบรหารจะตองใหความสำาคญและมความมงมนตอการสนบสนนงานฝกอบรม กญแจสำาคญของความสำาเรจขององคการคอคณภาพของผปฏบตงาน ฝายบรหารขององคการสามารถจะใชการฝกอบรม เปนเครองมอในการเพมพนคณภาพของบคคลากรได

เปนอยางดหากมการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบและสอดคลองกบเปาหมายขององคการ

หนาทและงานของนกจดการฝกอบรมบทบาท หนาท และงานของนกจดการฝกอบรม(Training

professionals) ซ งเปนผรบผดชอบการจดการฝกอบรมขององคการ สามารถจำาแนกไดดงตอไปน (Pinto & Walker, 1978)

1. ว เ ค ร า ะ ห ค ว า ม ต อ ง ก า ร ใ น ก า ร ฝ ก อ บ ร ม (needs analysis) โดยการใชแบบสำารวจและการสมภาษณบคคลทเกยวของเพอวเคราะหความตองการ และประเมนความคดเหนตาง ๆของพนกงาน

2. กำาหนดแนวทางการฝกอบรมทเหมาะสม โดยการประเมนประสทธภาพของวธการฝกอบรมแบบตางๆ เชน โปรแกรมก า ร เ ร ย น ด ว ย ต น เ อ ง ว ด ท ศ น ก า ร เ ร ย น โ ด ย ใ ช คอมพวเตอร หรอ การฝกอบรมทเนนกระบวนการกลม เปนตน

3. ออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรม ได แก การออกแบบโครงสรางและเนอหาของหลกสตรการฝกอบรม การประยกตทฤษฎจตวทยาการเรยนรมาใชในการฝกอบรม การกำาหนดวตถประสงค การประเมนผล และการเลอกวธการฝกอบรมทเหมาะสม

4. สรางและจดหาวสดอปกรณประกอบการฝกอบรม ไดแก การจดทำาบทบรรยาย สไลด คมอการฝกอบรม ผลงานทางศลปะ และวสดสำาหรบการฝกอบรมอน ๆ

5. จดหาและประเมนคณภาพของวทยากรภายในองคการ รวมทงการฝกอบรมผทจะรบหนาทเปนวทยากรในอนาคต

6. จดหาและประเมนคณภาพของผเชยวชาญจากภายนอกองคการ ซงไดรบการวาจางหรอเชอเชญใหมาเปนวทยากรหรอทปรกษาของการฝกอบรม

7. บรหารจดการงานดานธรการของหนวยงาน เชน การจดทำางบประมาณ การจดระบบการทำางาน การบรรจเจาหนาทฝกอบรม การเสนอแผนการฝกอบรม การวางแผนการทำางาน

8. วางแผนและใหคำาปรกษาดานการพฒนาบคลากร เชน ใหคำาปรกษาแกพนกงานเปนรายบคคลเกยวกบแนวทางการพฒนาอาชพการทำางาน การทำาบนทกการเขารวมการฝกอบรมของพนกงาน

9. ชวยเหลอการฝกอบรมในงาน (on-the-job training) ไดแก การใหความชวยเหลอผจดการหรอหวหนางานในการฝกอบรมซ งใหผ รบการอบรมปฏบต งานจรง ๆ การวเคราะหทกษะและความรทจ ำาเปนสำาหรบการทำางาน และการพจารณาปญหาของการปฏบตงาน เปนตน

10. ชวยเหลอการฝกอบรมในหองเรยน เชน การควบคมโสตทศนปกรณ การบรรยาย การนำาอภปราย เปนตน

11. วจยคนควาสงทเกยวของกบการฝกอบรม เชน การแปรผลและเสนอสถตขอมล ซงเกยวของกบการฝกอบรม การจดทำารายงานหรอบทความ และการออกแบบวธการรวบรวมขอมล เปนตน

12. การเขารวมกจกรรมพฒนาตนเอง เชน การเขารวมสมมนาหรอการประชมทางวชาการ การตดตามความเคลอนไหวทางดานการฝกอบรม เปนตน

13. รกษาสมพนธภาพในการทำางานกบบคคลฝายตาง ๆ เชน การรกษาความสมพนธอนดกบผจดการฝายตาง ๆ รวม

ปรกษาและใหความคดเหนเกยวกบการฝกอบรมและพฒนาบคลากร เปนตน

14. มสวนรวมในการพฒนากลมและองคการ ไดแก การประยกตเทคนคตาง ๆ เชน การพฒนาทม การประชมกลม การแสดงบทบาทสมมต เปนตน เพอปรบปรงประสทธภาพการทำางานของกลมและองคการ

คำาถามทายบท

1. การฝกอบรม คออะไร ทำาไมตองมการฝกอบรม2. การฝกอบรมและการพฒนาพนกงานมความแตกตางกน

อยางไร3. การฝกอบรมบคลากรมอยด วยกนกประเภท และสามารถ

จำาแนกตามเกณฑตาง ๆ ได อยางไรบาง4. บทบาทและประโยชนของการฝกอบรมมอะไรบาง ใหอธบาย5. ปจจยอะไรบางทท ำาใหการฝกอบรมประสบความส ำาเรจ ให

อธบาย6. นกจดการฝกอบรมมบทบาทและหนาทอะไรบาง ใหอธบาย

บทท 2การจดองคการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจถงความจำาเปนในการมองคการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบหลกการจดองคการฝกอบรม3. เพอใหนกศกษาสามารถอธบายถงโครงสรางขององคการฝก

อบรมได4. เพอใหนกศกษาเขาใจในประเภทขององคการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ความจำาเปนในการมองคการฝกอบรม2. หลกการจดองคการฝกอบรม3. โครงสรางขององคการฝกอบรม4. ประเภทขององคการฝกอบรม

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอ

การเรยน

การจดองคการ (Organizing) มหลายความหมายดงน การกำาหนดหนาทและความรบผดชอบของบคคล เพอใหแนใจวาบ คลากรได ใช คว ามพยายามในการปฏ บ ต ง านอย าง เต มท (Littlefield. 1974: 16)เปนการนำาหลกการจดองคการสำานกงานทแสดงความสมพนธในการทำางานระหวางบคลากร การจดสงแวดลอมทางกายภาพตาง ๆ ใหดทสด เพอใหเกดผลผลตจากการทำางานสงสดเปนกระบวนการประสานงานระหวางหนาทตาง ๆ บคลากรและสงแวดลอมทางกายภาพ เพอใหบรรลวตถประสงคขององคการ (Littlefield. 1974: 15) เปนการกำาหนดวามกจกรรมอะไรบางทตองทำาและควรทำาอยางไร การพจารณาความสมพนธระหวางบคลากร ซงตองอาศยแผนผงการจดองคการ (Organization chart) ซงเปนแผนผงทแสดงความรบผดชอบและอำานาจในการปฏบตหนาทและกจกรรมตาง ๆ (Quibble. 1980: 7)

ความจำาเปนในการมองคการการฝกอบรม

การมหนวยงานสำาหรบจดฝกอบรมโดยเฉพาะมความจำาเปนมากดงเหตผลตอไปน

1. เพอสรางความเขาใจและทศนคตทดตอพนกงานใหมทเขามาทำางาน เชน สรางความเขาใจเร องวตถประสงค นโยบาย โครงสรางทวไป บคคลสำาคญของหนวยงาน ผลผลต และอนๆ ถาไมมหนวยงานฝกอบรมผบรหารจะตองแนะนำาเร องตาง ๆ เหลานดวยตนเอง

2. เมอองคการมนโยบายใหมหรอเปลยนแปลงนโยบาย ผบรหารจะตองสงขาวสารแจงใหผใตบงคบบญชาทราบ เพอใหผรบนโยบายตาง ๆ มความเขาใจในนโยบายใหม ๆ ดงนนฝายฝกอบรมจงมหนาทถ ายทอดความเปลยนแปลงเหลานนไปสพนกงาน

3. เมอมการนำาเทคนคใหม ๆ เขามาใชในองคการ หรอเมอมการนำาเครองจกรอปกรณใหม ๆ มาใช ซงผเกยวของทกคนจะตองทราบจงจำาเปนตองมการอภบาย การสาธต การตอบคำาถาม และฝายฝกอบรมจะเปนจะทำาหนาทแทนผบรหาร

4. ถาไมมหนวยงานฝกอบรมอยางเปนทางการจะเกดปญหา 2 ประการ คอ ประการแรก ปญหาในการถายทอดงาน เนองจากหนวยงานแตละคนมความสามารถในการถายทอดงานตางกน ดงนนความสำาเรจในการทำางานของผใตบงคบบญชาจงขนอยกบความสามารถในการถายทอดความรของหวหนางาน และประการทสอง คอ เมอองคการขยายตวใหญขนผบรหารตองมงานมาก ไมมเวลาสอนงานพนกงานอกตอไป ประสทธภาพในการทำางานของพนกงานจะตำาลง จงจำาเปนตองมหนวยงานฝกอบรมมารองรบหนาทนแทน

หลกการจดองคการฝกอบรม

การจดองคการฝกอบรมทดจะตองมลกษณะดงน1. สมาชกในองคการฝกอบรมทกคนจะตองทราบวาองคการฝก

อบรมหรอฝายฝกอบรมทจดตงขนมามวตถประสงคหรอเปาหมายอยางไร เพอใหการบรหารงานดำาเนนไปโดยราบรนและร ทศทางของการทำางาน

2. องคการฝกอบรมมหนาทความรบผดชอบอะไรบาง มการแบงแยกหนาทการงานตามความเหมาะสม โดยแบงตามบคคลหรอแบงหนาทตามหนวยงานยอย

3. องคการฝกอบรมจะตองจดใหมศนยกลางอำานวยการทม ความรบผดชอบและอำานวยการโดยตรง นนคอ มหวหนาหรอผบรหารสงสดรบผดชอบ อาจอยในรปของบคคลเดยวหรอคณะกรรมการ

4. องคการฝกอบรมจะตองจดใหมการจดระบบการท ำางานทเหมาะสม มเทคนคการควบคมงาน และการประสานงานในองคการทด

5. องคการฝกอบรมตองสามารถปรบต วให เหมาะสมก บสภาวการณ และสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป

องคการฝกอบรมหรอหนวยงานฝกอบรมอาจจะจดตงขนตงแตขนาดเลกทสด คอมบคลากร

เพยงคนเดยว สงกดอยในฝายใดฝายหนง หรอจดตงขนเปนแผนก เปนฝาย หรอเปนศนยฝกอบรมทมบคลากรจำานวนมาก ในทางปฏบต องคการคอย ๆ เปลยนแปลงโครงสรางและเตบโตทละนอย ในระยะแรก ๆ ฝายฝกอบรมอาจจะเปนบคคลเพยงคนเดยว ตอมาอาจเพมเปน 2 – 3 คน แตยงอยในสายงานบรหารงานบคคลหรอแผนกบคคล หรอแผนกพนกงานสมพนธ หรออาจกระจายอยในแผนกตาง

ๆ โดยทวไปจะกระจายไปอยในฝายผลตและฝายการตลาดเพราะ 2 ฝายนเปนหวใจของธรกจ

ตอมาเมอองคการขยายตวเตบโตขน มพนกงานมากขน หรอเปนองคการขนาดใหญหนวยงานฝกอบรมทกระจายอยในฝายตาง ๆ จะถกนำามารวมกนภายใตแผนกการบรหารบคคล และเมอองคการเตบโตมขาดใหญมาก มพนกงานเปนจำานวนมากหนวยฝกอบรมมกจะแยกตวออกมาเปนศนยฝกอบรมขนตรงตอผบรหารระดบสง ในสวนของศนยฝกอบรมเองจะตองมโครงสรางรวมกจกรรมทกอยางไวไดหมด เพอใหพนกงานทกคนทราบวาขนตรงกบใคร ใครเปนผใตบงคบบญชา ใครเปนผบงคบบญชา มขอบเขตหนาทอะไร มความรบผดชอบเพยงใด งานทกตำาแหนงจะตองมคำาบรรยายทกลกษณะงาน และการกำาหนดมาตรฐานของงานเอาไวโครงสรางขององคการฝกอบรม

องคการฝกอบรมทมขนาดใหญและเปนศนยการฝกอบรมทแทจรงอาจจดโครงสรางขององคการได 2 แบบดงนแบบท 1 จดโครงสรางองคการฝกอบรมตามระดบหรอประเภทของผรบการฝกอบรม นยมแบงสายงานออกเปนฝายตาง ๆ ดงน

1. ฝายบรหาร2. ฝายฝกอบรมพนกงานระดบปฏบตการ3. ฝายฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางาน4. ฝายพฒนาผบรหาร

แบบท 2 จดโครงสรางองคการตามลกษณะของงาน นยมแบงสายงานออกเปนหลาย ๆ ฝายดงน

1. ฝายบรหาร2. ฝายแผนงานการฝกอบรม3. ฝายดำาเนนการฝกอบรม

4. ฝายอปกรณการฝกอบรมหรอฝายบรการ5. ฝายขอมลและทะเบยน6. ฝายวจยและตดตามประเมนผล

ประเภทขององคการฝกอบรมองคการฝกอบรมหรอหนวยงานทมหนาทเกยวกบการจดการ

ฝกอบรมจำาแนกออกเปนดงน1. ศนยฝกอบรมทตงขนเพอฝกอบรมและพฒนาบคคลภายใน

องคการของตนเอง เชน สถาบนพฒนาขาราชการพลเรอนของสำานกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน สถาบนพฒนาผบรหารการศกษาของกระทรวงศกษาธการ กองฝกอบรมและพฒนาของการไฟฟาฝายผลตแหงประเทศไทย ตลอดจนฝายฝกอบรมของบรษทตาง ๆ

2. ศนยฝกอบรมทตงขนเพอฝกอบรมบคคลใหแกองคการตาง ๆ โดยทวไป เชนศนยเพมพนผลผลตแหงประเทศไทย สถาบนพฒนาฝมอแรงงาน เปนตน

คำาถามทายบท

1. การจดองคการ (Organizing) หมายถงอะไร มความสำาคญอยางไรจงอธบายและยกตวอยางประกอบ

2. การจดองคการฝกอบรมจะตองคำานงถงองคประกอบอะไรบาง จงอธบาย

3. การจดองคการฝกอบรมทดมลกษณะอยางไร จงอธบาย

4. องคการฝกอบรมขนาดใหญ มวธจดโครงสรางขององคการออกเปนกแบบ อะไรบาง จงอธบาย

บทท 3การจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจถงแนวคดเกยวกบการจดการจดฝก

อบรมอยางเปนระบบ2. เพอใหนกศกษาทราบถงกระบวนการของการจดการฝกอบรม

อยางเปนระบบ

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. แนวคดเกยวกบการจดการจดฝกอบรมอยางเปนระบบ2. กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอ

การเรยน

การฝกอบรมบคลากร เปนสงทองคการจะตองลงทนทงในดานกำาลงคน เงนทอง และ

ทรพยากรอน ๆ เปนจำานวนไมนอย ดงนนการจดการการฝกอบรมอยางเปนระบบจงเปนสงจำาเปนอยางยง เพอใหเกดประสทธภาพและไดรบผลคมคากบการลงทนมากทสด ในบทน จงขอกลาวถงแนวคดและขนตอนตาง ๆ ของการฝกอบรมอยางเปนระบบ

แนวคดเกยวกบการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบการจดการฝ กอบรมอยางเป นระบบ ( A systematic

approach to training) อ งอย บนแนวค ดแบบระบบ (the systems approach) ซงมสาระสำาคญคอ

ประการแรก ระบบของการฝกอบรมเปนเพยงระบบยอยระบบหนงขององคการ และ

ปฏสมพนธ ( Interaction) กบระบบอน ๆ อยางตอเนอง ตวอยางเชน นโยบายขององคการในดานการคดเลอกบคคล หรอการจดการ ยอมมอทธพลอยางมากตอการจดการฝกอบรม

ประการทสอง แนวคดแบบระบบเนนการนำาขอมลยอนกลบ ( Feedback) มาใชเพอ

การปรบปรงกระบวนการฝกอบรมอยางตอเนอง ดงนน โครงการฝกอบรมจงไมเคยเปนเพยงจดหมายปลายทาง แตจะเปนสงทจะตองไดรบการปรบเปลยนตามขอมลทไดรบกลบมาอยเสมอ ๆ เพอใหบรรลถงวตถประสงคทกำาหนดไว

ประการสดทาย แนวคดแบบระบบจะท ำาหนาท เป นเสมอนเกราะความคด

( Frame of reference) สำาหรบการวางแผนและดำาเนนการการฝกอบรม (Gold-stein, 1993)

เมอพจารณาในรายละเอยด สงทปอนเขาในระบบการฝกอบรมบคลากรไดแก

ความร ทกษะ ความสามารถ บคลกภาพ แรงจงใจ และทศนคตของบคลากรในองค การ ซ งแต ละองค การก ยอมมบ คลากรท ม คณลกษณะแตกตางกน และแมแตในองคการเดยวกน บคลการแตละคนกยงมความแตกตางกนอกดวย สำาหรบกระบวนการแปรรป

คอ โครงการฝกอบรมบคลากรซงองคการไดจดทำาขน โครงการตาง ๆ เหลานจะทำาหนาทปรบปรง เพมพน สงเสรม และสนบสนนใหบ คลการมการเปล ยนแปลงในด านตาง ๆ จนมผลล พธหรอพฒนาการเปนทนาพอใจขององคการ อยางไรกด องคการจะตองมการประเมนและต ดตามผลอยทกระยะ เพ อใหทราบป ญหา อปสรรค และสงทควรปรบปรง และนำาขอมลเหลานไปใชในการปรบเปลยนโครงการฝกอบรมบคลากรตอไป

กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบขนตอนท 1: วเคราะหความตองการในการฝกอบรม

การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม ( Needs assessment) เปนขนตอนแรก

ของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบ การวเคราะหดงกลาววจะชวยใหทราบขอมลทจำาเปนสำาหรบการออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรม เพอใหการฝกอบรมสอดคลองกบความตองการขององคการ และเกดประโยชนสงสด อยางไรกตาม ในความเปนจรง นกจดการฝกอบรมบางสวนมงสนใจแตจะจดการฝกอบรมโดยละเลยการวเคราะหความตองการขององคการ ดงนนการฝกอบรมหลาย ๆ โครงการจงมไดสรางสรรคประโยชนใหเกดขนแกองคการแตประการใด การละเลยดงกลาวมสาเหตหลาย ๆ ประการดวยกน ประการแรกคอ การเหอตามแฟชนหรอความนยมซงเกดขนในขณะนน เปนตนวา ขณะนนในวงการการบรหารธรกจและจดการทรพยากรมนษย อาจจะมความสนใจเกยวกบกลมควบคมคณภาพ ( Quality Control Circle ) เปนอยางมาก ทำาใหมการจดการฝกอบรมเชนนนขนมาบาง โดยมไดคำานงวาองคการมความตองการเชนนน และจะนำาวธการทำางานแบบนนมาใชจรงหรอไม ประการทสอง นก

จดการการฝกอบรมคดวาการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม เปนสงทไมจำาเปน และเสยเวลาทำาไปโดยใชเหต ทงนเพราะคดวาตนเองมขอมลทกอยางอยหวของตนอยแลว ประการทสาม การจดการฝกอบรมขององคการบางแหง มลกษณะของการกระทำาไปตามประเพณ หรอดำาเนนไปตามระเบยบแบบแผนทเคยเปนมา

การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมประกอบดวยการวเคราะห 3 ประการคอ การ

วเคราะหองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต และการวเคราะหบคคล

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห อ ง ค ก า ร ( organizational analysis ) เปนการวเคราะหทเร มตนดวยการตรวจสอบเปาหมายทงในระยะสนและระยะยาวขององคการ รวมทงแนวโนมตาง ๆ ทอาจสงผลกระทบตอเปาหมายเหลาน ขอมลเกยวกบเปาหมายขององคการจะเปนสงกำาหนดทศทางและการวางแผนการอบรม การวเคราะหองคการยงเปนการตรวจสอบบรรยากาศการทำางานภายในองคการ (organizational climate ) การฝกอบรมไมอาจจะกอใหเกดประโยชนใด ๆ ได หากผบงคบบญชาไมสนบสนนใหผรบการอบรมนำาสงทเรยนรมาใชในการทำางานจรง นอกจากนการวเคราะหองคการยงเปนการสำารวจทรพยากรทมอยภายในองคการซงจำาเปนตอการจดโครงการฝกอบรมใหบรรลผลสำาเรจ

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ภ า ร ก จ แ ล ะ ค ณ ส ม บ ต ( Task and knowledge, skill, and ability analysis) ข นตอนทสองของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมคอการวเคราะหภารกจซงผรบการฝกอบรมจะตองปฏบตภายหลงการฝกอบรม การวเคราะหนจะบงบอกวาผปฏบตงานจะตองทำาอะไร อยางไร และเพราะเหตใด นอกจากนนยงบงบอกอกดวยวาผปฏบตงานนน ๆ จะตองมความร ทกษะ และความสามารถอะไรบางสำาหรบการปฏบตงาน

นน ๆ ขอมลจากการวเคราะหนจะชวยใหนกจดการฝกอบรมทราบวา หลกสตรและเนอหาของการฝกอบรมควรจะประกอบดวยสงใดบาง

การว เคราะห บ คคล ( Person analysis) การวเคราะหในขนตอนน จะชวยใหทราบวา

ผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ และความสามารถทจ ำาเปนสำาหรบการทำางานอยในระดบใด การวเคราะหบคคลจงมความสำาคญเกยวของกบการวเคราะหทกลาวมาแลวขางตน แตการวเคราะหบคคลจะมงเนนไปทระดบความดเลวของการปฏบตงานของพนกงานแตละคน เพอพจารณาวาพนกงานคนนน ๆ จำาเปนทจะตองไดรบการฝกอบรมเพมเตมหรอไม

ขนตอนท 2: กำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรมขอมลตาง ๆ ทไดจากการวเคราะหความตองการในขนตอนแรก

จะเปนสงทจะนำามาใชในการกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม ซงเปนเสมอนเขมทศสำาหรบการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมตอไป และยงเป นส งท ก ำาหนดแนวทางการประเมนผลโครงการฝกอบรมอกดวย วตถประสงคของการฝกอบรมทดนน ควรจะเปนแบบทเรยกวา วตถประสงคเชงพฤตกรรม ( Behavioral objectives) ซงจะไดกลาวถงอยางละเอยดในบทตอ ๆ ไป

ขนตอนท 3: คดเลอกและออกแบบการฝกอบรมเมอทราบแลววาวตถประสงคของการฝกอบรมคออะไร

ขนตอนทสามนกจะเปนการคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม ซงจะนำาไปสเปาหมายทกำาหนดไว กระบวนการในขนตอนนนบไดวามความละเอยดออน และตองอาศยการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบเปนอยางมาก นกจดการฝกอบรมจะตองมความรทงในดานหลกการเรยนร และการ

เลอกสรรสอการสอนทเหมาะสมกบผรบการอบรม เพอใหพวกเขามการเปลยนแปลงไมวาจะเปนในดานความร ทกษะ หรอความสามารถตามทไดมงหวงไว ดงนน จงมความสำาคญอยางยงทนกจดการการฝกอบรมจะตองรวา ภารกจและความร ทกษะ และความสามารถสำาหรบภารกจนนคออะไร และการฝกอบรมแบบใดทจะชวยใหผรบการฝกอบรมมความร และพฒนาตามวตถประสงคทกำาหนดไว การออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรมจงจำาเปนตองคำานงถงปจจยตาง ๆ มากมาย ไมวาจะเปนหวขอวชา เนอหา รปแบบและวธการอบรม สอการสอน วทยากร และเวลาสำาหรบการฝกอบรม เปนตน

ขนตอนท 4: สรางเกณฑสำาหรบการประเมนผลการสรางเกณฑ ( Criteria) สำาหรบการประเมนผล

ควรทจะไดกระทำาควบคไปกบการคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรมโดยเกณฑทสรางขนจะตององหรอสอดคลองกบวตถประสงคของการฝกอบรมทไดกำาหนดไว เนองจากเกณฑสำาหรบการประเมนผลคอมาตรฐานทใชวดพฤตกรรม ดงนนเกณฑจงควรจะระบวา พฤตกรรมอะไรทผรบการอบรมจะตองมการพฒนา ไมวาจะเปนความร หรอทกษะ หรอความสามารถ ระดบตำาสดของพฤตกรรมทจดวาผานเกณฑอยทตรงไหน และพฤตกรรมนนแสดงออกมาภายใตสภาวการณอยางไร สำาหรบประเภทของเกณฑทใชสำาหรบการประเมนผลจะไดกลาวถงในบทตอ ๆ ไป

ขนตอนท 5: จดการฝกอบรมหลงจากการวางแผนและเตรยมการฝกอบรมเรยบรอย

แลว ขนตอนตอมากคอ

การดำาเนนการฝกอบรมตามแผนทไดกำาหนดไว นกจดการการฝกอบรมจะตองดำาเนนการเกยวกบสถานทของการฝกอบรมฝกอบรมใหเรยบรอย ไมวาจะเปนในดานของโตะ เกาอ อปกรณและสอการสอนตาง ๆ แสงสวาง อณหภม อาหารหรอทพกส ำาหรบผรบการอบรม นอกจากนนยงตองคอยดแลและประสานงานกบวทยากรของการฝกอบรมดวย ในระหวางการฝก นกจดการการฝกอบรมอาจจะตองประสบกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเกดขนเฉพาะหนา ดงนนจงควรทจะไดมการตระเตรยมการแกไขปญหาเฉพาะหนาไวดวยเชนกน

ขนตอนท 6: ประเมนผลการฝกอบรมกระบวนการของการประเมนผลการฝกอบรม ประกอบ

ดวยกระบวนการสองชนดดวยกนคอ การสรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล ( ขนตอนท 4) และการวดผลโดยใชวธการทดลอง (experimental) หรอวธการทไมใชการทดลอง (non-experimental) เพอตรวจสอบวามความเปลยนแปลงใด ๆ เกดขนหรอไม ภายหลงการฝกอบรม

การประเมนจะบงชวาผลทไดรบจากการฝกอบรมนนมความตรง ( Validity) มาก

นอยเพยงไร กลาวอกนยหนงกคอ ผลทไดรบนนตรงกบความตองการและวตถประสงคของการฝกอบรมหรอไม การฝกอบรมทจดวาประสบความสำาเรจนน จะตองใหประโยชนและคณคาตรงตามวตถประสงคทกำาหนดไว หากผลทไดรบไมตรงและตำากวาความคาดหวงขององคการ นกจดการฝกอบรมจะตองนำาขอมลตาง ๆ ทไดรบจากการประเมนผล ไปใชประกอบการวเคราะหและการวางแผนการฝกอบรมในอนาคตตอไป ผลของการประเมนจงเปนเสมอนขอมล

ยอนกลบ ( Feedback) ซงจะไปปรบเปลยนการลงทนเพอการฝกอบรม (inputs) ใหมความเหมาะสมมากยงขน

สรปการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบองอยบนแนวคด

แบบระบบ ซงเนนถงการมปฏสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ และการเปลยนแปลงทเกดขนอยางตอเนองภายในระบบ ขนตอนของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบมทงส น 6 ขนตอน ประกอบดวยการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม การกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม การคดเลอกและออกแบบโครงการฝกอบรม การสรางเกณฑสำาหรบการประเมนผล การจดการฝกอบรม และการประเมนผลโครงการฝกอบรม ผลทไดรบจากการประเมนผล จะเปนขอมลยอนกลบสำาหรบการปรบปรงแกไขโครงการฝกอบรมตอไปในอนาคต

คำาถามทายบท

1. การจดการฝกอบรมอยางเปนระบบองอยบนแนวคดแบบระบบซงมสาระสำาคญอะไรบางใหอธบาย

2. องคประกอบของการทำางานแบบระบบ ประกอบไปดวยอะไรบาง ใหอธบาย

3. การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม นกจดการฝกอบรมตองวเคราะหอะไรบาง ใหอธบาย

4. กระบวนการของการจดการฝกอบรมอยางเปนระบบประกอบไปดวยขนตอนอะไรบาง ใหอธบาย

5. ในการคดเลอกและออกแบบโครงการการฝกอบรม ทำาไมเราตองสรางเกณฑในการประเมนผลควบคกนไป ใหอธบาย

บทท 4การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาทราบจดมงหมายของการวเคราะหความ

ตองการในการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงกระบวนการของการวเคราะหความ

ตองการในการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. จดมงหมายของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม2. กระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม3. การวเคราะหองคการ4. การวเคราะหภารกจและคณสมบต5. การวเคราะหบคคล

สอการสอน1. พาวเวอรพอยดสไลด (Power Point Slide)2. เอกสารการสอน

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอ

การเรยน

ในการรกษาโรค แพทยจำาเปนตองวนจฉยสาเหตของโรคนนๆ โดยอาศยกรรมวธตาง ๆ เชน การถายเอกซเรย การตรวจเลอด เปนตน จากนนจงกำาหนดวธการรกษาโรคทเหมาะสมทสด ไมวาจะเปนการผาตด การใหยา หรอการฉายแสงกตาม ในทำานองเดยวกน นกจดการการฝกอบรม กมความจำาเปนตองวเคราะหความตองการในการฝกอบรมเสยกอนทจะจดการฝกอบรมใด ๆ ขน เพอใหแนใจวา การฝกอบรมคอแนวทางทเหมาะสมทสดของการแกไขปญหาทเกดขนนน และการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม กเปรยบเสมอนแผนฟลมเอกซเรยซงชวยใหทราบสาเหตของโรคนนเอง

ดงนน การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม จงมความสำาคญอยางยงตอประสทธผลของโครงการฝกอบรมหนง ๆ ดงทกลาวมาแลวในบททผานมาวา นกจดการฝกอบรมหลาย ๆคน อาจจะมองไมเหนความสำาคญหรอละเลยการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม ทงนดวยสาเหตหลายประการซงไดสงผลใหการฝกอบรมไมประสบความสำาเรจเทาทควร หรอไมคมคากบทรพยากรทองคการไดลงทนไป แททจรงแลว การฝกอบรมเปนสงทควรจะไดรบการจดขนเพอสนองตอบเปาหมายขององคกร การวเคราะหความตองการในการฝกอบรมจงชวยใหน กจดการฝกอบรมทราบวาวตถประสงค หลกสตร วธการ และองคประกอบอน ๆ ของการฝกอบรม ควรจะเปนเชนไร

จดมงหมายของการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมมจดมงหมายสอง

ประการ คอ 1. เพอวนจฉยวาองคการมความจำาเปนทจะตองจดใหมการฝก

อบรมหรอไมดงทไดกลาวมาแลวในบทท 1 วา การฝกอบรมมประโยชนสำาหรบการแกไขปญหาบางประการขององคการ เชน การพฒนาความร ทกษะ และความสามารถของพนกงาน เปนตน อยางไรกตาม การฝกอบรมไมสามารถจะแกไขปญหาบางอยางได ถาปญหานน ๆ มสาเหตจากความขดของในดานโครงสรางขององคการหรอความไมเพยงพอในดานอปกรณ เครองมอเครองใช หรอบคลากร

2. เพ อศกษาขอม ลท จ ำา เป นต อการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมการวเคราะหความตองการในหารฝกอบรมจะชวยใหทราบสภาพปจจบนขององคการ รวมทงภารกจและคณสมบตทพนกงานมอยขอมลดงกลาวจะเปนพนฐานสำาหรบจดการฝกอบรมตอไป

กระบวนการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมโดยทวไปแลว การวเคราะหความตองการในการฝกอบรม

ประกอบดวยการวเคราะหลกษณะสามประการคอ (1) การวเคราะหองคการ (2) การวเคราะหภารกจและคณสมบต และ (3) การวเคราะหบคคล (Goldstein, 1993)

อยางไรกด เลแธม ( Latham, 1988) ไดเสนอวาควรจะนำาการวเคราะหประชากร (demographic anaiysis) เขาไววาเปนสวนหนงของกระบวนการการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมดวย

กลาวอยางกวาง ๆ การวเคราะหประชากร คอ การประเมนความตองการในการฝกอบรมแยกตามลกษณะของประชากรกลมตางๆ เชน กลมพนกงานเพศหญง กลมพนกงานสงอาย เปนตน เนองจากประชากรหรอผปฏบตงานซงมลกษณะตางกน อาจตองการก า ร ฝ ก อ บ ร ม ท แ ต ก ต า ง ก น ต ว อ ย า ง เ ช น เ บ อ ร ร แ ม นฟลด(Berryman- Fink, 1985) พบวา ในขณะทผบรหารเพศหญงตองการการฝกอบรมในเร องการแสดงออกทเหมาะสม การสรางความเชอมน การพดในทชมชนและการตดตอกบพนกงานเพศชาย ผบรหารเพศชายกลบมความตองการเกยวกบทกษะการฟง การพด การสอสารแบบไมใชคำาพด ความเขาใจในจตใจของผอน และความไวในการรบร ความรสกของผอ น สวนทคเกอร (Tucker, 1985) กพบวาเจาหน าท ของรฐซ งมอายระหวาง 40 – 49 ป ตองการการฝกอบรมในดานทกษะการจดการ แตเจาหนาทซงมอายระหวาง 50 – 59 ป กลบตองการการฝกอบรมเกยวกบความรดานเทคโนโลย

การวเคราะหองคการ ( Organizational Analysis)การวเคราะหองคการคอ การศกษาองคประกอบตาง ๆ ของ

องคการ ซ งอาจสงผลกระทบตอโครงการฝกอบรม โดยการวเคราะหจะครอบคลมเปาหมายขององคการ บรรยากาศการทำางานภายในองคการ ทรพยากรทมอย และขอจำากดตาง ๆ ทงภายในและภายนอกขององคการ การวเคราะหองคการจะชวยตรวจสอบวา ปญหาแทจรงคออะไร องคการควรจะใชมาตรการใดเพอแกไขปญหานน และการฝกอบรมจะใหประโยชนอะไรแกองคการบางหรอไม

1. เปาหมายขององคการ หากฝายฝกอบรมไมไดพจารณาและศกษาเปาหมายของการอยางถองแทแลว กมความเปนไปไดอยางสงวาการฝกอบรมใด ๆ ทจดขน จะไมอาจตอบสนองเปาหมาย

ขององคการ ดงนน จงควรทจะไดมการวเคราะหกอนวา องคการมเปาหมายและทศทางการดำาเนนงานอยางไร และจดโครงการฝกอบรมเพอสนบสนนใหพนกงานสามารถปฏบตงานตามแนวทางทไดกำาหนดไว และสามารถบรรลเปาหมายสงสดขององคการได

2. บรรยากาศการทำางานภายในองคการ การฝกอบรมจะประสบความสำาเรจหรอไมนน สวนหนงขนอยก บบรรยากาศการทำางานภายในองคการ ซงจะตองเอออำานวยตอการฝกอบรมและการนำาความรมาใชในการทำางาน บรรยากาศภายในองคการทเอออ ำานวยต อการฝกอบรม ได แก ความยอมรบในนวตกรรม ( innovation ) และเทคโนโลยขององคการ ความเตมใจในการลงทนเพอการฝกอบรมของฝายบรหาร การสนบสนนใหผผานการฝกอบรมนำาความรมาประยกตในองคการ การใหรางวลตอบแทนแกผทนำาความรทไดจากการฝกอบรมมาใชใหเกดประโยชน เปนตน

3. ทรพยากรทมอยภายในองคการ การกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรมจะกระท ำาได ยาก หากไมทราบขอมลเก ยวกบทรพยากรซงองคการมอย ทงในดานบคคล วสดอปกรณและเงน การวเคราะหทรพยากรขององคการจงควรจะครอบคลมจ ำานวนบคลากร งบประมาณ และวสดอปกรณตาง ๆ ทมอยภายในองคการ และสงทมความสำาคญอยางมากกคอ การวเคราะหความตองการดานกำาลงคน ซงจำาเปนตอการทำางานขององคการในอนาคต

4. ปจจยภายนอกทเกยวของกบองคการ ปจจยภายนอก เชน สภาพเศรษฐกจ สงคม การเมอง และกฎหมาย มผลกระทบตอการดำาเนนงานขององคการและการจดการฝกอบรม ตวอยางเชน การเปลยนแปลงดานเทคโนโลย อาจสงผลใหองคการตองกำาหนดเปาหมายและลกษณะงานใหม หรอการออกกฎหมายเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและความปลอดภยในการทำางาน อาจจะมผลใหองคการตองปรบเปลยนระบบและวธการทำางานใหม เปนตน

กลาวโดยสรป การวเคราะหองคการควรจะตอบคำาถามตาง ๆ ดงตอไปน

1. องคการกำาลงใชการฝกอบรมเปนเคร องมอส ำาหรบการแกไขปญหาซงควรจะไดรบการแกไขดวยวธการอนหรอไม

2. เป าหมายขององค การขอใดบางซ งควรจะได รบการพจารณา และใชเปนเขมทศสำาหรบการกำาหนดวตถประสงคของการฝกอบรม

3. พนกงานและผบรหารทกระดบชนขององคการยดมนในวตถประสงคของการฝกอบรมหรอไม และมากนอยเพยงใด

4. ฝายบรหารมความเตมใจทจะลงทนคาใชจายเพอการฝกอบรมหรอไม

5. ผบรหารขององคการพรอมทจะยอมรบพฤตกรรมและความรใหม ๆ ซงผรบการฝกอบรมไดรบจากการฝกอบรมหรอไม

6. ผรบการฝกอบรมจะไดรบรางวลตอบแทนหรอการสงเสรมสนบสนนจากกการประยกตความร ทกษะตาง ๆ ทไดเรยนรมาหรอไม

ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ภ า ร ก จ แ ล ะ ค ณ ส ม บ ต ( Task and Knowledge, Skill, and Ability Analysis)

การวเคราะหภารกจและคณสมบต ซ งโดยทวไปเรยกกนวา การวเคราะหงาน ( job analysis ) คอ กระบวนการศกษาและรวบรวมขอมลเกยวกบงาน โดยสวนแรกเปนการวเคราะหภารกจ ( task analysis ) ซงจะบงชสวนประกอบของงานหนง ๆ การวเคราะหดงกลาวมไดเปนการบรรยายถงตวผปฏบตงาน แตเปนการบรรยายเกยวกบลกษณะงานทจะตองปฏบต สวนทสองคอการ

ว เ ค ร า ะ ห ค ณ ส ม บ ต ( knowledge, skill, and ability analysis ) ซงจะบงชความร ทกษะ และความสามารถ ซงจำาเปนตอการปฏบตงานเหลานน

อยางไรกตาม กอนทจะไดกลาวถงกระบวนการวเคราะหงาน ควรทำาความเขาใจเกยวกบงานและองคประกอบของงานเสยกอน โดยทวไปแลว งานชนหนง ๆ จะประกอบดวยองคประกอบยอย ๆ 3 ประการ คอ หนาท ภารกจ และขนตอนการทำางาน

สำาหรบคำานยายของงานและองคประกอบของงานมดงตอไปน ( Carnevale, Gainer, & Meltzer, 1990)

- งาน ( job ) คอ ตำาแหนงงานหนง ๆ ซ งจะตองมการปฏบตภารกจตามทไดกำาหนดไวอยางเฉพาะเจาะจง

- หนาท ( duty ) คอ การจดกลมภารกจทเกยวของกนใหอยในกลมเดยวกน

- ภารกจ ( task ) คอ กจกรรมการทำางานทสามารถสงเกตได มกำาหนดระยะเวลาการทำางานจำากด และนำาไปสผลผลต การบรการ หรอ การตดสนใจอยางใดอยางหนง

การวเคราะหภารกจการวเคราะหภารกจประกอบดวยขนตอนตาง ๆ หลายขน โดย

เ ร ม ต น จ า ก ก า ร ว เ ค ร า ะ ห ค ำา บ ร ร ย า ย ล ก ษ ณ ะ ง า น ( Job description) ตดตามดวยการวเคราะหและจดทำารายละเอยดเกยวกบการปฏบตงาน รวมทงการคนหาระดบความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตงานแตละขนตอน

1. การวเคราะหคำาบรรยายลกษณะงาน คำาบรรยายลกษณะงาน คอ คำาบรรยายสรปเกยวกบชอตำาแหนงงาน หนาท ความรบผดชอบ และภารกจของงานหนง ๆ ซงควรจะบงชกจกรรมทส ำาคญของงานนน ๆ โดยครอบคลมสงทพนกงานจะตองกระทำาและผลลพธ

ทควรจะไดรบ เคร องมอ อปกรณ วตถดบ การบรการทจ ำาเปนส ำาหรบการปฏ บต งาน และคณสมบต ของพน กงาน ( U.S. Department of Labor, 1972 ) นอกจกน ควรจะไดกลาวถงลกษณะของสภาพแวดลอมในการทำางาน ( เชน ระดบเสยง หรออณหภมท ผ ดปกต เป นตน ) และลกษณะพเศษอน ๆ ( เชน ความเครยด เปนตน ) ซงเปนสวนประกอบหนงของงานนน

ในกรณทองคการมคำาบรรยายลกษณะงานอยแลว ผวเคราะหกสามารถจะใชคำาบรรยายนนเปนแหลงขอมลสำาหรบการวเคราะหงานได อยางไรกตาม สงทผวเคราะหงานจะตองกระทำากคอ การตรวจสอบวาคำาบรรยายนนมความถกตอง ทนสมย และสอดคลองกบการปฏบตงานนนหรอไม เพราะเปนไปไดวามการจดทำาคำาบรรยายนนเมอหลายปมาแลว และลกษณะงานซงปฏบตอยในปจจบน อาจมการเปลยนแปลงไปจากเดม เนองจากความเปลยนแปลงทางดานเทคโนโลยหรอปจจยอน ๆ เชน มการนำาเครองคอมพวเตอรมาใชในการทำางานแทนพมพดด เปนตน สำาหรบในกรณทองคการนน ๆ ยงไมเคยมการจดทำาคำาบรรยายลกษณะงานมากอน ผวเคราะหกจะตองจดทำาคำาบรรยายขนมา ภายหลงจากไดวเคราะหงานเสรจเรยบรอยแลว

2. การจดทำาคำาบรรยายภารกจ คำาบรรยายภารกจ ( task statements ) คอ คำาบรรยายเกยวกบกจกรรมการทำางานของพนกงานซงรบผดชอบงานใดงานหนง โดยปกตภารกจหนง ๆ จะมจดเร มตนและจดสนสดทแนนอน ประกอบดวยขนตอนการทำางานอยางนอยสองขน ซงสามารถสงเกตเหนไดและวดได และนำาไปสผลลพธซงอาจจะเปนผลผลต การบรการ หรอการตดสนใจอยางใดอยางหนง ( Carnevale, Gainer, & Meltzer, 1990)

กระบวนการของการจดทำาคำาบรรยายภารกจ ประกอบดวยขนตอนใหญ ๆ สามขนตอนคอ ขนแรก เปนการเกบรวบรวมขอมลเกยวกบภารกจทปฏบต ขนตอนทสองเปนการเขยนขอความซงบรรยายภารกจแตละอยาง และขนตอนทสามคอ การจดหมวดหมภารกจแตละอยาง รายละเอยดเกยวกบขนตอนทงสาม สามารถสรปอยางยอ ๆ ไดดงน

2.1 การเกบรวบรวมขอมลเกยวกบภารกจ วธการสำาหรบการเกบรวบรวมขอมลมหลายวธดวยกนคอ

2.1.1 การสงเกตการณปฏบตงาน ( observation ) คอ การสงเกตการทำางานในเวลาปฏบตงานจรงของพนกงาน และบนทกรายละเอยดของการทำางานทกอยางไว วธการนเหมาะสำาหรบงานซงสามารถสงเกตเหนไดงาย มระเบยบการปฏบตทแนนอน และมวงจรการทำางานสน เชน พนกงานควบคมเครองจกร เปนตน แตจะไมเหมาะกบงานซงตองใชความคดและความใสใจอยางมาก เชน งานของนกกฎหมาย หรอนกเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร เปนตน

2.1.2 การสมภาษณ ( interview ) วธการนเปนวธการทใชกนมากทสดในการรวบรวมขอมล เพราะสามารถใชไดทงกบงานซงมและไมมระเบยบแบบแผนการทำางานทแนนอน และงานทตองอาศยพลงทางกายหรอพลงทางสมอง นอกจากนน การสมภาษณสามารถจะใหขอมลซงไมอาจจะสงเกตเหนไดโดยตรงหรอขอมลซงตองอาศยการสงเกตเปนเวลานาน อยางไรกตาม ควรจะสมภาษณอยางมจ ดมงหมายและมการวางแผนลวงหนามาเป นอยางด นอกจากนน ควรจะสมภาษณผปฏบตงานหลาย ๆ คน รวมทงผบงคบบญชาของผปฏบตงานเหลานนดวย

2.1.3 ก า ร ป ร ะ ช ม ผ เ ช ย ว ช า ญ ( subject matter experts panel ) วธนคอ การขอความเหนจากกลมผเชยวชาญในงาน จำานวน 6 – 8 คน เกยวกบรายละเอยดของการปฏบตงาน

นน ๆ ทงนผเชยวชาญเหลานนควรจะเปนผรเกยวกบงานนน ๆ เปนอยางด

2.1.4 การสำารวจโดยใชแบบสอบถาม (questionnaire) วธการนกระทำาโดยการสรางแบบสอบถาม ซงใหผตอบแสดงความคดเหนวาภารกจตาง ๆ ซงอยในแบบสอบถาม เปนภารกจทอยในความรบผดชอบหรอไม ขอดของวธการนกคอ เสยคาใชจายไมมาก แตขอเสยกคอ อาจจะตองเสยเวลาในการสรางแบบสอบถามเปนเวลานาน และผตอบอาจจะไมเขาใจคำาถามอยางชดเจน

2.2 การเขยนคำาบรรยายภารกจ แนวทางการเขยนค ำาบรรยายภารกจทด สามารถสรปไดดงนคอ (Goldstein, 1993)

2.2.1 ใชประโยคทสน กระชบ และตรงจด ถอยคำาควรจะมลกษณะเปนกลาง ไมบงชถ งการปฏบตงานทดเดนหรอดอยเปนพเศษ เพราะเปนการบรรยายภารกจ มใชความสามารถของพนกงานผหนงผใด

2.2.2 ขอความแตละประโยคควรจะเรมตนดวยคำากรยาซงบงชถ งการปฏบตงาน เชน ไมควรใชค ำาวา เสนอขอมลแกผบงคบ“บญชา...” เพราะมไดสอความวาการเสนอขอมลกระทำาในรปของการเขยนหรอการพด ดงนนจงควรเขยนวา เขยนรายงานสรป“ ...” หากเปนการเสนอขอมลในรปของการเขยน

2.2.3 ควรจะอธบายวา ส งท ผ ปฏ บต งานกระท ำาค ออะไร อยางไร และเพราะอะไร ตวอยางเชน แยกแยะเอกสารและ“รายงานตามลำาดบตวอกษร เพอใหงายแกการจดเกบเขาแฟม” เปนตน

2.2.4 ขอความหนง ๆ ไมควรจะรวมการกระทำาสองชนดเขาดวยกน ยกเวนแตวาจะตองกระทำาควบคกนไปเสมอ

2.3 การจดการหมภารกจ หลงจากทไดเขยนค ำาบรรยายภารกจเสรจแลว ขนตอนสดทายคอ การจดหมวดหมใหแกภารกจ

แตละอยาง ( development of task clusters ) จดประสงคของการจดหมวดหมคอ เพอจดระเบยบขอมลเกยวกบงาน และเพอใหการแกไขขดเกลางายขน โดยปกต การจดหมวดหมจะกระทำาหลงจากการรวบรวมขอมลจากการสมภาษณ การสงเกตการณทำางาน หรอ การประชมผเชยวชาญ ตวอยางของการจดหมวดหมภารกจไดแสดงไวในภาพท 3.7

2.4 การกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของภารกจ การฝกอบรมจะไมใหประโยชนมากนก หากเปนการจดเพอพฒนาความร ทกษะและความสามารถ ซงใชในการปฏบตภารกจทไมมความสำาคญ ไมยากแกการเรยนรและไมไดกระทำาบอย ๆ ในทางตรงกนขาม การฝกอบรมจะมประโยชนมาก หากภารกจนนมความสำาคญ มความยาก และตองกระทำาบอยครง ดงนน หลงจากทไดมการจดทำารายการภารกจของงานหนง ๆ แลว จงควรจะไดมการกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของภารกจแตละอยางดวย โดยการรวบรวมความคดเหนจากพนกงานทมประสบการณในการทำางาน

โดยปกตแลว วธการสำาหรบการเกบรวบรวมขอมลในขนตอนน มกจะใชการสำารวจ ( survey ) ซงเปนวธการทจะทำาใหไดขอมลมากกวาการสงเกตการณทำางาน การสมภาษณ หรอการประชมผเช ยวชาญ อนเปนวธการทใชในการเก บขอมลเบองตนเกยวกบภารกจและคณสมบต ทงนเนองจากการสำารวจจะชวยให สามารถรวบรวมขอมลจากผปฏบตงานทมความช ำานาญจำานวนมากจากหนวยงานตาง ๆ

การวเคราะหคณสมบตของผปฏบตงานการวเคราะหภารกจ ดงทไดกลาวไปขางตน จะใหภาพรวม

เกยวกบกจกรรมการปฏบตงาน ๆ หนง แตมไดใหรายละเอยดอน ๆ

เกยวกบคณสมบตของผปฏบตงานนน ดงนน สวนทสองของการวเคราะหงานคอ การวเคราะหคณสมบตของผปฏบตงาน ซงประกอบดวยองคประกอบทสำาคญสามประการ ( Prien, 1977) คอ ความร ทกษะ และความสามารถ

ความร ( Knowledge ) คอ พนฐานของการสรางทกษะและความสามารถ ความรเปนสงทไดรบการจดระบบระเบยบไวเปนอยางด และโดยสวนมาก มกจะเปนสงทเกยวของกบขอเทจจรงหรอระเบยบวธการ ซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานใหเกดผลดตามจดมงหมาย แตการมความรมไดรบประกนวา บคคลนนจะนำาความรทมอยไปใชใหเกดประโยชน

ตวอยาง - ความรเกยวกบหลกการและกระบวนการจดทำาบญช

- ความรเกยวกบระเบยบขอบงคบของราชการในดานการปองกน อคคภย

ทกษะ ( skill ) คอ ความสามารถในการปฏบตงานไดอยางคลองแคลว ถกตอง โดยสวนมาก ทกษะมกจะหมายถง ความสามารถในการประกอบกจกรรม โดยใชอวยวะเคลอนไหวภายนอก ( psychomotor type activities ) เชนการหยบจบเครองมอ เปนตน

ตวอยาง - ทกษะในการขบรถยนตในระหวางการไลตามผตองสงสย - ทกษะการพนสรถยนต

ความสามารถ ( ability ) คอ ความสามารถเชงปญญาทจำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน กลาวคอ เปนความสามารถในการประยกตความรทมอยไปใชในการปฏบตงานตวอยาง - ความสามารถในการใหคำาปรกษาแนะนำา

แกผใตบงคบบญชา - ความสามารถในการประเมนความสามารถของผใตบงคบบญชา

การกำาหนดความสำาคญของคณสมบต ภายหลงจากทไดขอมลเกยวกบคณสมบตของผปฏบตงานแลว สงทควรจะกระทำาตอไปกคอ การกำาหนดความสำาคญของคณสมบตแตละอยาง เพอใหการฝกอบรมทจะจดขนมประโยชนและตรงจดมากทสด สำาหรบวธการในการหาคาความสำาคญของคณสมบตนน โดยปกตกจะใชวธการสำารวจเชนเดยวกบการกำาหนดคาความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตภารกจ ดงทไดกลาวมาแลวขางตน และตวอยางของแบบสำารวจความสำาคญของคณสมบต

การวเคราะหบคคล ( Person Analysis)การวเคราะหบคคล ( person analysis ) มวตถประสงค

สองประการคอ ประการแรก เพอประเมนวาผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ และความสามารถทจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานอยในระดบใด และประการทสอง เพอกำาหนดวาผปฏบตงานเหลานน จะตองพฒนาความร ทกษะ และความสามารถอะไร จงจะทำาใหการทำางานของพวกเขาดขน ( McGehee & Thayer, 1961 ) กลาวอกนยหนงกคอ การวเคราะหบคคลจะทำาใหทราบวา ใคร“จำาเปนตองไดรบการฝกอบรม และการฝกอบรมนนคออะไร ผล”

ของการวเคราะหจะชวยใหขอมลซงมความสำาคญสำาหรบการวางแผนการฝกอบรม ทงนเพราะการฝกอบรมทดจะตองคำานงถงลกษณะของผรบการอบรม และจดวางหลกสตรและวธการฝกอบรมใหเหมาะสมกบลกษณะเหลานน นอกจากนน การวเคราะหบคคลยงมความสำาคญในแงทใชเปนการประเมน ความสามารถในการรบการฝกอบรม ( trainability ) ของผปฏบตงาน ซงหมายถง ความสามารถของบคคลในการเรยนรความร ทกษะและพฤตกรรมซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตอยางหนงอยางใดภายในระนะเวลาทกำาหนดไว ความสามารถในการรบการฝกอบรมของบคคลหนง ๆ เปนผลรวมของความสามารถเฉพาะตวและระดบแรงจงใจของบคคลนน

โดยทวไปแลว การวเคราะหบคคลเปนสงทเกยวของกบการวนจฉย ( diagnosis ) กลาวคอ การวเคราะหจะไมเปนแตเพยงการคนหาวาพนกงานทำางานไดดเพยงไรเทานน แตยงมงคนหาตอไปอกดวยวาเพราะเหตใดพนกงานจงทำางานไดดเพยงระดบนน การวเคราะหจะพยายามคนหาคำาตอบวา การปฏบตงานทใชไมไดนน เปนผลมาจากการขาดความร ทกษะ ความสามารถ หรอเปนผลมาจากปจจยภายนอกซงอยนอกเหนอการควบคมของพนกงาน

ดงนน การวเคราะหบคคลจงประกอบดวยขนตอนสำาคญสองประการ ขนตอนแรกคอ การประเมนผลการปฏบตงานของพนกงาน ถาผลการปฏบตงานของพนกงานแตละคนอยในขนดแลว การฝกอบรมกอาจมงเนนการพฒนาใหพนกงานมความทนสมยในดานตาง ๆ อยตลอดเวลา แตถาผลการปฏบตงานยงตำากวามาตรฐาน ขนตอนตอมากคอ การคนหาสาเหตของปญหานน และกำาหนดวาพนกงานผนนจำาเปนตองไดรบการพฒนาความร ทกษะ หรอความสามารถดานใด

ขนท 1 การประเมนผลการปฏบตงาน การประเมนผลการปฏบตงานทเหมาะสมนน จำาเปนตองมการกำาหนดเกณฑหรอ

มาตรฐานสำาหรบการประเมนไวลวงหนา ซงประเดนนจะไดกลาวถงตอไปในบททวาดวยเกณฑสำาหรบการประเมนผล สำาหรบการประเมนผลการปฏบตงานของพนกงานนน สามารถจะกระทำาไดหลายวธการ ทงในเชงอตวสย (subjective) และภววสย (objective)

วธประเมนเชงอตวสย คอ การประเมนโดยอาศยความคดเหนของผบงคบบญชา เพอรวมงาน หรอของตวผปฏบตงานนน ซงสามารถกระทำาไดหลายรปแบบ และแบบประเมนทใชกมลกษณะแตกตางกนไป เชนแบประเมน BOS ( Behavioral Observation Scales ) ( Latham & Wexley , 1977) แบบประเมน BARS ( Behaviorally Anchored Rating Scales ) ( Smith & Kendall, 1963 ) เปนตน

สำาหรบการประเมนเชงภววสยคอ การประเมนผลโดยอาศยมาตราวดเชงเศรษฐศาสตร ( Economic measures) หรอขอมลเกยวกบผลการทำางานซงมการเกบรวบรวมไว เชน จำานวนผลผลตตอชวโมง ยอดขายตอเดอน จำานวนคำาทพมพไดตอนาท เปนตน เมอนำาขอมลเหลานมาเปรยบเทยบกบมาตรฐานการปฏบตงานสวนทตำากวามาตรฐานนจะกลายเปนเปาหมายสำาหรบการพฒนาตอไป

การประเมนในเชงอตวสยและภววสย จะชวยใหองคกาทราบวาผปฏบตงานแตละคนมผลการทำางานตำาหรอสงกวาเกณฑมาตรฐานหรอไมและมากนอยเพยงไร อยางไรกตาม สงทสำาคญในการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมกคอ การคนหาสงทจำาเปนจะตองไดรบการปรบปรงและพฒนา การวเคราะหบคคลจงมงทจะตอบคำาถามวา ใครและอะไรทจำาเปนตองไดรบการฝกอบรม ดงนนขนตอนท 2 ของการวเคราะหบคคลจงเขามามบทบาบทตรงจดน

ขนท 2 : การวเคราะหความแตกตางระหวางมาตรฐานการปฏบตงานและการปฏบตงานจรง ขนตอนทสองของการวเคราะหบคคลเกยวของกบการคนหาวาพนกงานแตละคนมการทำางานทตำากวามาตรฐานหรอไม เพราะเหตใด และจำาเปนตองไดรบการพฒนาในดานใด เพอใหสามารถทำางานไดตามาตรฐานทกำาหนดไว ดงนนจงตองมการวเคราะหจดออนและจดแขงของพนกงาน โดยอาศยขอมลทไดจากการประเมนผลการปฏบตงานในขนตอนท 1 แนวทางการคนหาสงทจำาเปนตองไดรบการพฒนาดงกลาว เรยกวา การคนหาสวนทควรจะพฒนา ( discrepancy approach ) ซงสามารถสรปเปนสมการอยางงาย ๆ ดงตอไปน

สวนทควรจะพฒนา = ผลการปฏบตงานทตองการ - ผลการปฏบตงานในปจจบน

ตวอยางเชน สมมตวาพนกงาน ก. มทกษะในการพมพดดภาษาไทยเทากบ 40 คำาตอนาท แตองคกรตองการใหมทกษะในการพมพเทากบ 45 คำาตอนาท เพราะฉะนน พนกงานคนนจงตองพฒนาทกษะในการพมพเพมขนอก 5 คำาตอนาท เปนตน สำาหรบการทพนกงาน ก. ปฏบตงานไดตำากวาเกณฑนน จะตองมการสบคนวามสามเหตเนองจากอะไร เชน ขาดการฝกฝน สภาพการทำางานทไมเหมาะสม เปนตน

กลาวโดยสรป การวเคราะหบคคล เปนการประเมนคณสมบตของผปฏบตงานทมอยจรงในปจจบน และเปนการประเมนผลการปฏบตงานทผานมา ขอมลเหลานจะเปนพนฐานสำาหรบการพจารณาวา ผปฏบตงานคนใดสมควรจะไดรบการฝกอบรมเพมเตม เพอพฒนาและปรบปรงความร ทกษะ ความสามารถ และการปฏบตงาน

ใหดขนกวาเดม และยงเปนพนฐานสำาหรบการกำาหนดหลกสตรและวธการฝกอบรมทเหมาะสมอกดวย

สรปการวเคราะหความตองการในการฝกอบรม เปนการ

ศกษาวาองคกรจำาเปนจะตองมการจดโครงการฝกอบรมหรอไม และถาจำาเปนตองจด โครงการกอบรมนนควรจะจดเพอพฒนาหรอปรบปรงความร ทกษะ หรอความสามารถอะไร กระบวนการวเคราะหความตองการ ประกอบดวยขนตอนสำาคญ 3 ประการคอ การวเคราะหองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต การวเคราะหบคคล

การวเคราะหองคการ ประกอบดวย การวเคราะหเปาหมายขององคการ ทรพยากรทมอยในองคการ บรรยากาศการทำางานในองคการ และปจจยภายนอกทมผลกระทบตอองคการ การวเคราะหภารกจและคณสมบต เรมตนดวยการวเคราะหคำาบรรยายลกษณะงาน การจดทำาคำาบรรยายภารกจ การจดหมวดหมภารกจ การกำาหนดความสำาคญ ความยาก และความถของการปฏบตภารกจ การกำาหนดคณสมบตทจำาเปนตอการปฏบตงาน การกำาหนดความสำาคญของคณสมบตแตละประการ และการเชอโยงคณสมบตเขากบภารกจ ขนตอนสดทายคอ การวเคราะหบคคล ซงมจดมงหมายเพอประเมนวา ผปฏบตงานแตละคนมความร ทกษะ ความสามารถ และผลการปฏบตงานอยในระดบใด และเพราะเหตใดจงเปนเชนนน ขอมลทงหมดซงไดจากการวเคราะหความตองการ จะเปนขอมลพนฐานสำาหรบการออกแบบและพฒนาหลกสตรการฝกอบรมตอไป

คำาถามทายบท

1. ความจำาเปนในการฝกอบรมแบงออกเปนกประเภท อะไรบาง จงอภปรายและยกตวอยางประกอบ

2. วธศกษาและรวบรวมขอมลเพอนำามาวเคราะหหาความจำาเปนในการฝกอบรมทำาไดหลายวธอะไรบาง จงอภปรายและยกตวอยางประกอบ

3. การวเคราะหความจำาเปนในการฝกอบรม โดยทวไปจะวเคราะห 3 ดานใหญ ๆ อะไรบาง จงอธบายในแตละดาน

บทท 5จตวทยาการเรยนรและการจงใจสำาหรรบการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจภาวะของผรบการฝกอบรม2. เพอใหนกศกษาทราบถงหลกจตวทยาตาง ๆ ทใชในการฝก

อบรม3. เพอใหนกศกษาทราบประเภทของการเรยนร4. เพอใหนกศกษาเขาใจลกษณะของการถายโอนความรทไดรบ

จากการฝกอบรม

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. ภาวะของผรบการฝกอบรมทควรคำานงถงกอนการฝกอบรม

2. การประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกอบรม3. การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนร4. ประเภทของผลการเรยนร5. เงอนไขของการฝกฝน6. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผการกระทำา7. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย8. การถายโอนความร

การประเมนผล1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทด

ตอการเรยน

รากฐานของการฝกอบรมคอ การเรยนร เพราะวตถประสงคของการเรยนรคอ การชวยใหผรบการฝกอบรมไดเรยนร และเพมพนความร ทกษะ และความสามารถซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงาน การฝกอบรมจงถกจดขนโดยตงอยบนความเชอทวา เราสามารถจะออกแบบ จดวางสภาพแวดลอมททำาใหผรบการอบรมเกดการเรยนรและถายโอนความรนนไปสสภาพแวดลอมอกสภาพหนง อยางไรกตาม ในการชวยใหผไดรบการอบรมมประสทธภาพการ

เรยนรสงทสด นกจดการฝกอบรมจำาเปนตองใหความสนใจตอคำาถามสำาคญ 3 ประการดงน

ประการแรก ผรบการอบรมแตละคนมความพรอมและความสามารถทจะรบการฝกอบรมหรอไม

ประการทสอง โครงการฝกอบรมควรจะไดรบการออกแบบ และจดการอยางไรจงจะชวยเอออำานวยการเรยนรของผรบการอบรม

ประการทสาม นกจดการฝกอบรมควรจะทำาอยางไร เพอใหผรบการอบรมสามารถรกษา และนำาความรทงปวงทไดรบไปใชในการทำางานจรง

ดงนน ในบทนจะแบงออกเปน 3 สวนใหญ ๆ กลาวคอ สวนท 1 จะกลาวถง ภาวะของผรบอบรม ทควรคำานงถงกอนการฝกอบรม สวนท 2 จะกลาวถงปจจยตาง ๆ ซงมอทธพลตอการเรยนรของบคคลและการออกแบบจดวางสภาพแวดลอม เพอใหผรบการอบรม เกดการเรยนรไดดทสด และสวนท 3 จะกลาวถงการรกษาและการถายโอนการเรยนรไปสสภาพการทำางานจรง

ภาวะของผรบการอบรมทควรคำานงถงกอนการฝกอบรมคาใชจายสำาหรบการฝกอบรมแตละครงเปนจำานวนเงนไมนอย

ดงนน ความคมคาของโครงการฝกอบรม จะจดขนกตอเมอผรบการอบรมมการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมการทำางาน ซงกหมายถงวา ผรบการอบรมแตละคน ควรจะเปนบคคลทมความพรอมและแรงจงใจ ทจะเรยนรและพฒนาตนเองหรอกลาวถงอกนยนหนงกคอ ควรจะมความสามารถในการรบการฝกอบรม ( trainability ) ซงหมายถง ความสามารถในการเรยนรความร ทกษะ และพฤตกรรม ซงจำาเปนสำาหรบการปฏบตงานอยางหนงอยางใด ภายในระยะเวลาทกำาหนดไว ความสามารถในการรบการฝก

อบรม อาจกลาวไดวา เปนผลลพธซงเกดจากระดบความสามารถและแรงจงใจของบคคล ( Wexley & Latham , 1991 )

ความสามารถของผรบการอบรม ( Trainee Ability)ความสามารถหมายถง ระดบความถนดหรอทกษะสำาหรบการ

ปฏบตงานอยางใดอยางหนง ซงผรบการอบรมมอยในตนเอง ตวอยางเชน บคคลนนมสายตาทคมชดวองไว สำาหรบการเรยนรงานการตรวจจอเรดารหรองานอนซงตองใชสายตาหรอไม หรอบคคลนนมความสามารถทางเชาวปญญามากพอทจะเรยนรกฎอนสลบซบซอน สำาหรบการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรหรอไมเปนตน ความสามารถของผรบการอบรมในทนยงรวมถงระดบวฒภาวะ และประสบการณของบคคลอกดวย เชน มความรพนฐานทางคณตศาสตรสำาหรบการเรยนสถตมาแลวเบองตน

การฝกอบรม จะประสบความลมเหลวหากผจดการฝกอบรมไมไดประเมนความสามารถของผรบการอบรมลวงหนาวา พวกเขามความร หรอทกษะพนฐานทจำาเปนตอการฝกอบรมหรอไม การประเมนความสามารถของผรบการอบรมจะชวยใหทราบวา พวกเขามความรอะไรเปนพนฐานอยกอนบาง ผใดจำาเปนตองไดรบการซอมเสรมความรกอนการฝกอบรม ผใดทพรอมจะรบการฝกอบรมไดทนท และผใดทไมสามารถจะรบการฝกอบรมได

แรงจงใจของผรบการอบบรม ( Trainee Motivation)แรงจงใจ ( motivation ) เปนสงทเกยวของกบ

กระบวนการทางจตใจ ซงทำาใหเกดความตนตว ( arousal ) ทศทาง ( direction ) และความยนหยด ( persistence ) ในการกระทำาตาง ๆ ( Mithell,1982 ) ความตนตวและความยนหยด คอการทบคคลลงทนทงเวลาและแรงกายแรงใจในการประกอบ

กจกรรม สวนทศทางหมายถง การกระทำาหรอสงทบคคลนนไดเสยสละเวลา และแรงกายแรงใจลงไป ดงนน ผทมแรงจงใจจะมพฤตกรรมหรอการแสดงออกทเตมไปดวยความกระตอรอรน และเปนไปอยางมจดมงหมาย นกจตวทยาเชอวา แรงจงใจจะชวยเพมพลงของบคคล กลาวคอ เมอบคคลมแรงจงใจสง เขาจะยงทำางานหนกและยาวนานมากขนกวาเดม

โน ( Noe, 1986 ) ไดเสนอวามปจจยหลายประการ ซงสงผลกระทบตอระดบแรงจงใจของผรบการอบรม ปจจยดงกลาวสามารถสรปไดดงน

1. ความเชอเกยวกบอำานาจควบคม ( locus of control ) จะมผลตอแรงจงใจ และความสามารถในการเรยนรของบคคล ความเชอเกยวกบอำานาจควบคมสามารถจำาแนกไดเปน 2 ชนดดวยกนคอ ความเชอวาผลลพธหรอสงทเกดขนเปนผลมาจากอำานาจควบคมจากภายนอกตนเอง ( external ) หรออำานาจควบคมจากภายในตนเอง ( internal ) ผทเชอในอำานาจจากภายนอก จะถอวาผลลพธตาง ๆ ไมวาจะเปนความสำาเรจหรอความลมเหลว เปนผลมาจากปจจยภายนอก เชน ความโชคด หรอการกระทำาของผอน แตผทเชอในอำานาจภายในตน จะสรปวา ความสำาเรจหรอความลมเหลวเปนผลมาจากการกระทำาของตนเอง

2. ความเชอในสมรรถภาพแหงตน ( Self-efficacy belief ) แรงจงใจในการเรยนรจะเพมมากขน หากผรบการอบรมมความเชอวาตนเองสามารถจะเรยนรสงตาง ๆ ได ความเชอดงกลาวเรยกวา ความเชอในสมรรถภาพแหงตน ซงหมายถง ความเชอในความสามารถของตนเอง ในการประกอบกจกรรมอยางใดอยางหนง ( Bandura, 1986 ) รายละเอยดเกยวกบประเดนน จะไดกลาวถงตอไปในสวนท 3 ของบทน อยางไรกตาม การวจยไดชวาผทมความเชอในสมรรถภาพแหงตนสงตงแตกอน และ

ระหวางการฝกอบรม สามารถเรยนรไดดกวา ผทมความเชอในสมรรถภาพแหงตนตำา ( Gist, 1989)

3. ความคาดหวงเกยวกบผลลพธ ผรบการอบรมตองเชอวา ผลทจะไดรบจากการฝกอบรมมความเกยวของหรอชวยนำาไปสการทำางานทดขน

4. คณคาของการทำางาน ผรบการอบรมตองใหคณคาหรอความสำาคญแกการทำางานทดขน

กลาวโดยสรป นกจดการฝกอบรม จำาเปนตองใหความสนใจตอภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกอบรม อนไดแก ความสามารถและแรงจงใจ ของผรบอบรม ความสำาคญระหวางองคประกอบทงสอง สรปเปนสมการไดดงตอไปน

การเรยนร = ความสามารถ x แรงจงใจ

ตามสมการดงกลาว การเรยนรของผรบการอบรมจะไมเกดขนเลย หากเขาไมมความสามารถ

หรอแรงจงใจอยางใดอยางหนง และการเรยนรจะเพมมากขน หากองคประกอบแตละอยางมคาสงขน ดงนน แนวทางในการคดเลอกผรบการอบรม จงควรจะรบผทมความสามารถและแรงจงใจในการเรยนรและปฏบต สงทจะสอนในการฝกอบรมเทานน นอกจากนนผลของการวจย กไดยนยนวาผทมความสามารถและแรงจงใจ สามารถเรยนรไดดกวาผทไมมความสามารถและแรงจงใจในการเขารบการฝกอบรม ( Noe & Schmitt, 1986; Robertson & Downs, 1989 )

การประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกการประเมนความสามารถในการรบการฝกอบรม

(Trainability tests) เพอทำานายผลการเรยนรกอนเขารบการฝก

อบรม สามารถกระทำาไดหลายรปแบบทงในรปของการใชแบบทดสอบ และการทำาตวอยางงาน (job sample) ตวอยางเชน โรงเรยนสอนการดำานำาของกองทพเรอสหรฐอเมรกา ไดใชมาตรวดความเชอมนของผรบการฝกอบรม เพอทำานายผลการเรยนในโครงการฝกอบรม 10 สปดาห ผลของการศกษาพบวา ระดบความเชอมนของผรบการอบรม มความสมพนธทางบวกกบความสำาเรจในการฝกอบรม (Ryman & biersner, 1975)

การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรในเวลาตอมา ไดกลาวถงความสำาคญของการประเมนระดบ

ความสามารถและแรงจงใจของผรบการฝกอบรมกอนการฝก อาจกลาวไดวาองคประกอบทงสองประการคอ เงอนไขภายใน ซงจำาเปนสำาหรบการเรยนรสงตาง ๆ อยางไรกตาม เงอนไขอกประการหนงทมความสำาคญตอการเรยนร กคอ เงอนไขภายนอก (Gagne, 1977) ซงหมายถงสภาพแวดลอมภายนอกตวผเรยน ทมอทธพลตอการเรยนรของพวกเขา ดงนน หนาทสำาคญประการหนงของนกจดการฝกอบรมกคอ การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสม และเอออำานวยตอการเรยนรมากทสด โดยนกจดการฝกอบรมจะตองคำานงถงตวแปรตาง ๆดงตอไปน

1. ประเภทของผลการเรยนร (categories of learning outcomes)

2. เงอนไขของการฝกฝน ( conditions of practice)3. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา

( feedback)4. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย ( meaningfulness of

the material)

5. ความแตกตางระหวางบคคล ( individual differences)

6. การสรางและรกษาแรงจงใจในการเรยนร ( building and maintaining motivation)

ประเภทของการเรยนรในบทท 4 ไดกลาวถงการวเคราะหความตองการในการฝกอบรมวา จะชวยใหนกจดการ

ฝกอบรมทราบวาวตถประสงคของการฝกอบรมคออะไร การฝกอบรมนนจะชวยเพมพนหรอเปลยนแปลงความร ทกษะ และความสามารถอะไร กลาวงาย ๆ กคอ ผรบการอบรมจะตองเรยนรอะไร? องคการตองการใหพวกเขามความร ทกษะ หรอความสามารถทางดานใด ? คำาถามนคอสงทนกจดการฝกอบรมจะตองตอบใหไดเสยกอนทจะเรมแผนการฝกอบรม เพราะวตถประสงคของการฝกอบรมทตางกน กยอมทำาใหการฝกอบรมมวธการทแตกตางกนดวย ดงนน จงจำาเปนอยางยงทนกจดการฝกอบรมจะตองเขาใจประเภทของผลการเรยนร ซงมงหวงจะใหเกดขนในตวของผรบการอบรม กานเย (Gagne ,1984) ไดจำาแนกประเภทของผลการเรยนรออกเปน 5 ประเภทดวยกนคอ

1. ทกษะทางปญญา (intellectual skills) ทกษะเหลานบางครงเรยกวาความรเกยวกบกระบวนการ (procedural knowledge) อนไดแก ความรเกยวกบมโนทศน (concepts) กฎ (rules) และกระบวนการ (procedures) ตวอยางเชน ความรเกยวกบกฎการคำานวณทางคณตศาสตร เปนตน

2. ความรทางภาษา (verbal information) หมายถง ความสามารถในการบรรยายสงตางๆ เชน บรรยายถงประเภทและวธใชเครองดบเพลงแบบตาง ๆ

3. วธคด (cognitive strategies) หมายถง ความร ความคดทผเรยนนำามาประยกตใชกบงานใหม ๆ ซงนอกจากจะเปนความรเกยวกบกระบวนการและความรทางภาษาแลว ยงเปนความรวาจะใชขอมลทมอยอยางไร และเมอไรดวย ตวอยางเชน การเขยนบทความ

4. ทกษะในการกระทำา (motor skills) หมายถง ทกษะในการประกอบกจกรรมตาง ๆ ซงตองอาศยอวยวะภายนอก เชน การวายนำา การใชเครองมอ การเขยนหนงสอ เปนตน

5. ทศนคต (aptitudes) หมายถง ความพงพอใจทจะเลอกกระทำาสงใดสงหนง เชน เลอกทจะอานนยายในเวลาวาง เปนตน

ประเภทของผลการเรยนรทงหา จะชวยใหนกจดการฝกอบรมทราบวาสงทการฝกอบรมตองการจะสอนผเรยนนนจดอยในประเภทใด และควรจะออกแบบและเลอกใชวธการฝกอบรมแบบใด จงจะทำาใหไดรบผลตามทไดกำาหนดไวในวตถประสงค

เงอนไขของการฝกฝนการฝกฝนงาน เปนสงทจำาเปนสำาหรบการเรยนรพฤตกรรม

การทำางานใหมๆ การเรยนร ใด ๆ ทปราศจากการฝกฝน ยอมไมอาจจะทำาใหผเรยนจดจำาและนำาความรใหม ๆ ไปใชได อยางไรกตาม การฝกฝนกมอยหลายรปแบบ แตละแบบกยอมมขอดขอเสย และมความเหมาะสมกบการเรยนรแตละแบบไมเทาเทยมกน ดงนนนกจดการฝกอบรมจงควรมเขาใจเงอนไขของการฝกฝนแบบตาง ๆ ดงตอไปน

1. การเรยนทงหมดหรอการเรยนบางสวน (whole vs part learning) การเรยนทงหมดเปนการฝกหดทำางานตงแตตนจนจบ โดยไมแบงบทเรยนออกเปนสวนยอย ๆ สวนการเรยนบาง

สวน อาจกระทำาไดในสองรปแบบ แบบแรกเปนการแบงบทเรยนออกเปนสวนยอย ๆ และฝกหดทละสวน ๆ จนมความคลองแคลว ซงเรยกวา การเรยนบางสวนขนาดแท (pure-part learning) สำาหรบแบบทสองซงเรยกวา การเรยนบางสวนแบบกาวหนา (progressive- part learning) จะฝกหดทำางานสวนแรกในชวงท หนง จากนนกฝกหดทำางานสวนแรกและสวนทสองในชวงทสอง และจะฝกหดทำางานสวนแรก สวนทสอง และสวนทสามในชวงทสาม

การเลอกวาจะใชการฝกฝนแบบใดนน ขนอยกบองคประกอบของงานสองประการคอ ความสลบซบซอนของงาน (Task organization) ความสลบซบซอนของงาน หมายถง ความยากงายของงานยอย ๆ แตละสวน ซงประกอบขนเปนตวงานทงหมด สวนความสมพนธระหวางสวนยอยของงาน หมายถง ระดบความเกยวโยงสมพนธกนระหวางงานยอย ๆ เหลานน (Goldstein, 1993) สำาหรบหลกการเลอกวธการเรยนนนมอยวา เมองานมความสมพนธเกยวโยงภายในสง แตการเรยนบางสวนจะมประสทธภาพมากกวาการเรยนทงหมด สำาหรบงานซงมความสมพนธเกยวโยงภายในตำา (Naylor & Briggs, 1963 )

2. การฝกรวดเดยวหรอการฝกเปนชวง (massed vs spaced practice) ขอควรคำานงอกประการหนงในการออกแบบโครงการฝกอบรมกคอ ประเดนทวาจะแบงการฝกออกเปนชวง ๆ หรอจะฝกรวดเดยว ตวอยางเชน สมมตวาผรบการฝกอบรมจำาเปนตองฝกเปนเวลาแปดชวโมง รปแบบการฝกทดท สดควรจะเปนอยางไรระหวางการฝกสามแบบดงตอไปน แบบทหนง ฝกแปดชวโมงรวดในวนเดยว แบบทสอง ฝกวนละสชวโมงเปนเวลาสองวน และแบบทสาม ฝกวนละสองชวโมงเปนเวลาสวน

คำาตอบสำาหรบกรณนขนอยกบวางานทฝกนนมธรรมชาตเชนไร การวจยไดบงชวา การฝกแบบเปนชวงจะดกวาการฝกรวดเดยว

เมอเปนงานทตองใชทกษะการเคลอนไหว เชน การเลนกฬา เปนตน (Baldein & Ford, 1988) เหตทเปนเชนนกเพราะวา ชวงเวลาพกระหวางการฝกเปนชวง จะชวยบรรเทาความเมอยลาทเกดขนระหวางการฝกได อยางไรกตาม สำาหรบงานซงตองอาศยทกษะทางภาษาหรองานทตองเรยนรขอเทจจรง ผลการวจยยงไมสามารถสรปไดอยางแนชดวา วธการฝกแบบใดจะไดผลดกวากน แตมความเปนไปไดวา การเรยนรอาจจะดอยประสทธภาพ หากผเรยนตองครำาเครงอยกบบทเรยนเปนเวลายาวนานโดยไมมการพก ดงทอาจจะเหนไดจากการทนกศกษาเรงอานตำารากนขามวนขามคน โดยไมไดหลบนอน ดงนน การฝกเปนชวงจงเปนวธการทนาสนบสนนมากกวาการฝกรวดเดยว

3. การเรยนเกนพอ (over learning) หมายถง การเรยนเนอหาหรองานซำาแลวซำาเลา ถงแมวาจะจดจำาหรอกระทำาไดอยางถกตองแลวกตาม การเรยนเกนพอมความสำาคญในสองกรณคอ (Wexley & Latham, 1991)

3.1 เมอมโอกาสนอยในการทำางานนนในสถานทจรง เนองจากตองเสยคาใชจายแพงเกนไป หรอมอนตรายเกนไป เชน การฝกยงขปนาวธ เปนตน

3.2 เมอตองการใหมการปฏบตทถกตองในชวงเวลาฉกเฉนและวกฤต เชน เมอเกดเพลงไหม แผนดนไหว เปนตน

การเรยนเกนพอมความสำาคญมากดวยเหตผลหลายประการ ประการแรก การเรยนเกนพอจะชวยใหบคคลสามารถจดจำาเนอหาหรอสงทตองปฏบตไดยาวนานขน ทงนเพราะ การฝกฝนอยางสมำาเสมอ จะทำาใหสายสมพนธระหวางสงเราและการตอบสนองแนนแฟนยงขน จงทำาใหลมไดยากขน ประการทสอง การเรยนเกนพอจะทำาใหการกระทำามลกษณะอตโนมต ไมจำาเปนตองเสยเวลาคดในยามฉกเฉน ประการทสาม ผเรยนจะสามารถรกษาระดบการทำางานท

ดไวได ในสถานการณฉกเฉนซงเตมไปดวยความเครยด และประการสดทาย การเรยนเกนพอจะชวยใหผเรยนสามารถถายโอนความร จากสถานทฝกอบรมไปสสถานททำางานจรงไดงายขน (Wexley & Latham, 1991)

การใหขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำาขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา (feedback or

knowledge of results) เปนสงทมความสำาคญมากทงสำาหรบการเรยนรและแรงจงใจของบคคล ผรบการอบรมควรจะทราบวาพวกเขาจะไดรบขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำาเมอไรและอยางไร ขอมลยอนกลบเกยวกบผลการกระทำา ไมวาจะอยในรปของคำาชมเชย คะแนนของการทดสอบ รายงานผลการผลต หรอแบบประเมนผลการปฏบตงาน จะมบทบาทสำาคญสามประการในการสงเสรมการเรยนรและแรงจงใจของผรบการอบรม (Locke & Latham, 1990 ) กลาวคอ

ประการแรก จะชวยบอกใหผรบการอบรมทราบวา การปฏบตของพวกเขาถกตองหรอไม ซงจะชวยใหพวกเขาสามารถปรบเปลยนการกระทำาไดในโอกาสตอไป

ประการทสอง จะชวยใหกระบวนการเรยนรมความนาสนใจมากยงขน อนจะชวยทำาใหผรบการอบรมมความเตมใจทจะเรยนรมากขนไปดวย

ประการทสาม จะนำาไปสการตงเปาหมายเพอรกษาหรอปรบปรงการปฏบตงานใหดขน

การประเมนภาวะของผรบการอบรมกอนการฝกการประเมนความสามารถในการรบการอบรม ( trainability

tests ) เพอทำานายผลการเรยนรกอนเขารบการฝกอบรม สามารถกระทำาไดหลายรปแบบ ทงในรปของการใชแบบทดสอบและการทำาตว

อยางงาน ( job sample ) ตวอยางเชน โรงเรยนสอนการดำานำาของกองทพเรอสหรฐอเมรกาไดใชมาตรวดความเชอมนของผรบการอบรมเพอทำานายผลการเรยนในโครงการฝกอบรม 10 สปดาห ผลของการศกษาพบวาระดบความเชอมนของผรบการอบรมมความสมพนธทางบวกกบความสำาเรจในการฝกอบรม ( Ryman & Biersner, 1975 )

สำาหรบการใหทดลองทำาตวอยางงานกสามารถทำานายผลการเรยนรของผรบการอบรมไดเปนอยางดเชนเดยวกน กอรดอนและโคเฮน ( Gordon & Cohen, 1973 ) ไดใหผรบการอบรมซงเขารบการอบรมการเชอมโลหะทำาตวอยางงานทงสน 14 ชน ซงไดรบการจดลำาดบจากงายไปหายากปรากฏวา ระยะเวลาทผรบการอบรมใชในการทำางานสชนแรก สามารถใชเปนตวทำานายถงระยะเวลาทผรบการอบรมตองใชในการเรยนทงหลกสตรไดเปนอยางด นอกจากนการวเคราะหแบบสรปรวม ( meta-analysis ) ซงวเคราะหผลการวจยกวา 20 ปกไดพบวา การทดสอบความสามารถในการรบการฝกอบรมโดยการใชตวอยางงานสามารถใชทำานายผลการฝกอบรมในหลกสตรตาง ๆ ไดเปนอยางดเชน ชางไม ชางเชอม ชางเยบ ผบงคบรถยก ชางกออฐ เปนตน

การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรในตอนทผานมาไดกลาวถงความสำาคญของการประเมนระดบ

ความสามารถและแรงจงใจของผรบการอบรมกอนการฝก อาจกลาวไดวาองคประกอบทงสองประการคอ เงอนไขภายในซงจำาเปนสำาหรบการเรยนรสงตาง ๆ อยางไรกตามเงอนไขอกประการหนงทมความสำาคญตอการเรยนรกคอ เงอนไขภายนอก ( Gagne, 1977) ซงหมายถงสภาพแวดลอมภายนอกตวผเรยนมอทธพลตอการเรยนรของพวกเขา ดงนน หนาทสำาคญประการหนงของนก

จดการฝกอบรม กคอการออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสมและเอออำานวยตอการเรยนรมากทสด โดยนกจดการฝกอบรมจะตองคำานงถงตวแปรตาง ๆ ดงตอไปน

1. ประเภทของผลการเรยนร (categories of learning outcomes)

2. เงอนไขของการฝกฝน (conditions of practice)3. การใหขอมลยอนกลบเกยวกบการกระทำา (feedback)4. การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงาย (meaningfulness of

the material)5. ความแตกตางระหวางบคคล (individual

differences)6. การสรางและการรกษาแรงจงใจในการเรยนร (building

and maintraining motivation)

การปรงแตงเนอหาใหเขาใจงายเนอหาสาระของความรจะงายตอการเรยนและการจดจำามากขน

ถาเปนสงทมความหมายตอผรบการอบรม กลาวคอ มความสมพนธเกยวโยงกนสง แนวทางการทำาใหเนอหาความรมความหมายและเขาใจไดงาย อาจสรปไดดงตอไปน (Wexley & Latham, 1991) 1. ในตอนเรมตนการฝกอบรม ผฝกอบรมควรจะอธบายภาพรวมของความรใหผรบการอบรมไดทราบกอนอยางกวางๆ การมองเหนภาพรวมของการฝกอบรม จะชวยใหผรบการอบรมมความเขาใจวตถประสงคของโครงการและเขาใจวาแตละหนวยการเรยนมความสมพนธเกยวของกนอยางไร 2. การเสนอเนอหาควรจะกระทำาโดยการใชตวอยาง คำาศพท และมโนทศนซงเปนทคนเคย

สำาหรบผเขารบการฝกอบรมสอการสอนทเปนภาพสามารถนำามาใชเพอสอนมโนทศนทเปนนามธรรม

1. เนอหาความรจะงายตอการเขาใจมากขน ถานำาเสนออยางเปนลำาดบขนตอนทเหมาะสม

2. การเรยนรทกษะทางปญญาชนสงควรจะเรมตนจากการเรยนร ทกษะหรอองคประกอบพนฐานเสยกอน

การถายโอนความรการถายโอนความร คอ ระดบของการนำาเอาความรทไดรบจาก

การฝกอบรม ไปใชในการทำางานจรง ซงถอไดวาเปนความสำาคญมากทสดประการหนงของการฝกอบรมเพราะจดประสงคสงสดของการฝกอบรมกคอ การชวยใหผรบการอบรมมประสทธภาพในการทำางานสงสด

ประเภทของการถายโอนการถายโอนความรสามารถจำาแนกไดเปน 3 ประเภทดวยกน

1. การถายโอนทางบวก หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม มผลท ำา ใหการเรยนร ในงานต อมา หรอ ในการท ำางานจรงม ประสทธภาพมากขน

2. การถายโอนในทางลบ หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม มผลทำาใหการเรยนร ในงานตอมา หรอในการท ำางานจรงม ประสทธภาพลดลง

3. ไมมการถายโอนเกดขน หมายถง การเรยนรในการฝกอบรม ไมมมผลใด ๆ ตอการเรยนรในงานตอมา หรอในการทำางานจรง

คำาถามทายบท

1. การออกแบบและจดวางสภาพแวดลอมสำาหรบการเรยนรใหเหมาะสม และเออ

ตอการเรยนรมากทสด นกจดการฝกอบรมตองคำานงถงตวแปรอะไรบาง ใหอธบาย2. นกจดการฝกอบรมสามารถจำาแนกผลของการเรยนร

ออกเปนกประเภท อะไรบางใหอธบาย3. เงอนไขของการฝกฝนแบงออกเปนกแบบ อะไรบาง ให

อธบาย4. นกจดการฝกอบรมมแนวทางใดบางททำาใหเนอหาความร

มความหมายและเขาใจไดงาย ใหอธบาย5. การถายโอนความรสามารถจำาแนกไดเปนก ประเภท อะไร

บาง ใหอธบาย

บทท 6การวางแผน การออกแบบและการพฒนาโครงการฝกอบรม

วตถประสงคการสอน1. เพอใหนกศกษาเขาใจกระบวนการวางแผนการฝกอบรม

บคลากรในองคการ2. เพอใหนกศกษาสามารถออกแบบและพฒนาโครงการฝกอบรม

ได3. เพอใหนกศกษาสามารถเขยนโครงการการฝกอบรมบคลากร

ในองคการได

เนอหาของบทเรยนประกอบดวย1. นโยบาย เปาหมาย กลยทธ แผน และโครงการ2. ลกษณะของแผนการฝกอบรมทด3. การจดทำาแผนการฝกอบรม4. การเขยนแผนงาน5. การเขยนโครงการฝกอบรม6. ขอแนะนำาในการเขยนโครงการฝกอบรม

การประเมนผล

1. แบบทดสอบทายบท2. การซกถามรายบคคลขณะบรรยาย และหลงบรรยาย3. สงเกตพฤตกรรมขณะอภปรายในชนเรยนดานทศนคตทดตอ

การเรยน

การวางแผนการฝกอบรมเปนการกำาหนดแนวปฏบตไวลวงหนาวาจะมการฝกอบรมเรองอะไร ฝกอบรมใคร และฝกอบรมอยางไร โดยกำาหนดเปนแผนงานการฝกอบรมและโครงการฝกอบรม การวางแผนการฝกอบรมเปนสงจำาเปนสำาหรบฝายฝกอบรมทจะตองจดทำาไวเปนแนวปฏบต

นโยบาย เปาหมาย กลยทธ แผน และโครงการกอนจะทำาการวางแผนการฝกอบรม ผจดทำาแผนควรจะเขาใจ

ความหมายของคำาตาง ๆทใชในการวางแผนเสยกอนเพอใหเกดความเขาใจตรงกน เพราะการจดทำาแผนการฝกอบรมทดจะตองจดทำาโดยคณะบคคล มใชจดทำาโดยบคคลใดบคคลหนง

นโยบาย (Policy) หมายถง กรอบหรอแนวทางทกำาหนดไวใหหนวยงานตาง ๆ ปฏบตหรอดำาเนนการภายในกรอบนน ๆ เชน นโยบายพฒนาพนกงานระดบหวหนางานใหปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขน

เปาหมาย (Target) หมายถง สงทตองการใหดำาเนนการใหเสรจสนหรอใหสำาเรจภายในเวลาทกำาหนด โดยมากจะกำาหนดเปนปรมาณ สามารถวดและประเมนผลได เชน เปาหมายการฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางานไดทงหมด 40 คน ภายใน 1 ป

กลยทธ (Strategy) เปนแผนอยางหนง หมายถงแนวทางปฏบตงานของทกสวนขององคการ ในทนหมายถงแผนการฝกอบรม โดยกำาหนดเปนแผนกลยทธ และแผนปฏบตการ

แผนกลยทธ มลกษณะเปนแผนแมบท เปนแผนซงกำาหนดแนวทางหรอเปาหมายการปฏบตงานของบรษทในระยะยาวหรอระยะเวลาปานกลาง โดยกำาหนดไวอยางกวาง ๆ เปนหลกเปดโอกาสใหปรบแผนในการปฏบตไดเมอสภาพแวดลอมเปลยนไป

แผนปฏบตการ เปนแผนซงกำาหนดรายละเอยดในการปฏบตงานเพอใหเกดผลตามเปาหมายของแผนกลยทธ แผนปฏบตการจะเปนโครงการปฏบตงานเฉพาะเปนเรอง ๆ ไปใหสำาเรจในระยะเวลาสน ๆ สวนใหญกำาหนดระยะเวลา 1 ป

แผนงาน คอ แผนงานทกำาหนดขนโดยการรวมเอางานทมลกษณะเดยวกนหรอวตถประสงคเหมอนกนเอาไวรวมกน ในแผนแมบทจะแบงงานออกเปนกลมใหญ ๆ เชนแผนงานการผลต แผนงานการตลาด แผนงานบคคล

โครงการ คอ แผนยอยทกำาหนดรายละเอยดของการปฏบตงานไว มวตถประสงคทชดเจน กำาหนดกจกรรมทจะตองปฏบตไววามอะไรบาง และจะปฏบตอยางไร สงทตองปฏบตเรยกวา กจกรรม ในโครงการหนง ๆ อาจมหลายกจกรรมกได

ลกษณะของแผนการฝกอบรมทด

1.การจดทำาเปนพธการ การจดทำาแผนตองผานขนตอนตาง ๆ ตามลำาดบและจะตองไดรบอนมตจากผมอำานาจขององคการกอน

2.มเหตผลเปนไปได ควรกำาหนดขนอยางมเหตผล สามารถนำาไปปฏบตไดจรง และมแนวทางทจะนำาไปสเปาหมายทกำาหนดไว

3.ความชดเจน แผนทจดทำาจะตองกำาหนดชดเจนวาจะอบรมอะไร ทไหน อยางไร เมอใด ใชงบประมาณเทาใด และใครเปนผรบผดชอบ

4.สอดคลองกบนโยบายขององคการ หรออยในกรอบนโยบายและจดประสงคขององคการ สนองตอบนโยบาย เปาหมาย และกลยทธหลกขององคการ

5.ความครอบคลม แผนควรจะครอบคลมทกหนาทและฝายตาง ๆ ขององคการเพอใหบรรลเปาหมายขององคการเดยวกน

6.ความปกปด ในดานธรกจ ควรจะใหรแผนเฉพาะผทเกยวของเทานน มฉะนนหากแพรงพรายไปสคแขงขนอาจเปนผลเสยตอองคการได แตสำาหรบดานรฐกจแลวตองเปดเผยทวไป

7.ระยะเวลาของแผน ควรเนนอนาคตไมควรกำาหนดใหเกน 5 ปอนถอวาเปนระยะทดทสดทมนษยสามารถคาดคะเนไดอยางมประสทธภาพ

ผจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมแตกตางกนไปในแตละองคการ

ทงน ขนอยกบนโยบายของผบรหารระดบสงและขนาดขององคการแนวคดท 1 ผบรหารระดบสงเปนผกำาหนดทงหมด โดยประชม

ผบรหารระดบฝายตาง ๆ วาสภาพปญหามอะไร ตองการแกไขอะไร อยากอบรมอะไร แลวกำาหนดเปนแผนการอบรมออกมา

แนวคดท 2 ฝายฝกอบรมหรอฝายทรพยากรบคคลเปนผกำาหนด โดยเรมตงแตวเคราะหหาความจำาเปนในการฝกอบรม แลวจดทำาแผนการฝกอบรมและโครงการฝกอบรมเสนอแกผบรหารระดบสงเพอใหความเหนชอบ

แนวคดท 3 ใชหนวยงานฝกอบรมภายนอกองคการเปนผวางแผนและจดฝกอบรมใหโดยใหดำาเนนการตงแตการหาความจำาเปนในการฝกอบรมจนถงการประเมนผล หรอจดเฉพาะการฝกอบรมอยางเดยว การใชหนวยงานภายนอกทไดรบความนยมมากขนเรอย ๆ เพราะเหตผลหลายประการ ดงน

1. ธรกจขนาดเลกและกลาง เชน การอตสาหกรรมหรอบรการจะมงเนนเฉพาะภารกจหลกเทานน ไมสนใจจะตงฝายฝกอบรมขนมา

2. องคการทมหนวยงานฝกอบรมทมขนาดเลกขาดความเชยวชาญจงจำาเปนตองอาศยผเชยวชาญจากภายนอกมาชวยฝกอบรมบคลากร

3. หนวยงานบรการฝกอบรมมมาก ทงภายในและภายนอกประเทศ สามารถเลอกไดตามความเหมาะสม

4. ประหยดงบประมาณกวาตงฝายฝกอบรมขนเองในองคการ

การจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมมรายละเอยด ดงน

โครงสรางของแผนการฝกอบรมการวางแผนการจดกลมผเขารบการฝกอบรมนยมจดเปน 3

กลม ดงน1. กลมดานการปฏบตงานและเทคโนโลย ไดแก การฝกอบรม

เกยวกบการปฏบตงานโดยตรงและเทคโนโลยใหม ๆ เชน การฝก

อบรมการขาย การฝกอบรมคอมพวเตอร การฝกอบรมการใชเครองจกรใหม เปนตน โดยเนนฝกอบรมพนกงานระดบปฏบต

2. กลมดานการจดการ (ผบรหาร) ไดแก การฝกอบรมความรและทกษะดานการบรหารจดการ โดยเนนฝกอบรมพนกงานทเปนหวหนางาน ผจดการ และผบรหารระดบสง

3. กลมพฤตกรรม ไดแก การฝกอบรมในเรองทว ๆ ไป เชน การปฐมนเทศ การประกนสงคม การสรางเสรมขวญและกำาลงใจ กจกรรม 5 ส. ควซซ เปนตน เปนการฝกอบรมใหแกพนกงานทกระดบซงอาจเขารบการฝกอบรมรวมกนได

กระบวนการจดทำาแผนการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมควรจดทำาเปน 4 ขนตอน ดงนขนท 1 กำาหนดนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝก

อบรมใหชดเจนขนท 2 กำาหนดงบประมาณและเวลาการฝกอบรมขนท 3 เขยนแผนงานและโครงการฝกอบรมขนท 4 เสนออนมตตอผบรหารระดบสง

การกำาหนดนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝกอบรมการกำาหนดนโยบายการฝกอบรมควรตงคณะกรรมการขนและ

ดำาเนนการตามขนตอน ตอไปน1. วเคราะหนโยบาย เปาหมาย และกลยทธหลกขององคการวา

มอะไรบาง2. วเคราะหปจจยทงภายในและภายนอกองคการทมผลตอการ

ฝกอบรม3. รางนโยบาย เปาหมาย และกลยทธในการฝกอบรม4. เสนอผบรหารระดบสง

ขอแนะนำาในการกำาหนดนโยบายการฝกอบรม1. นโยบายตองสมเหตสมผล เปนไปได และสอดคลองกบ

นโยบายขององคการ2. นโยบายตองนาสนใจ หรอพดงาย ๆ วา เขาทา3. ผรางนโยบายอยากทำาตามนโยบายหรอไม ถาผรางนโยบาย

อยากทำาและเปนไปไดผอนกคงอยากทำาดวย คอนาจะนำาไปปฏบตได

4. นโยบายอานแลวเขาใจงายหรอไม ถาเขาใจงายกนาจะไดรบความรวมมอจากสมาชกในองคการ

ตวอยาง นโยบาย เปาหมาย และกลยทธการฝกอบรมขององคการธรกจอตสาหกรรมนโยบาย เพอพฒนาพนกงานระดบหวหนางานใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพมากขนเปาหมาย อบรมพนกงานระดบหวหนางานทงหมด ภายในป พ.ศ.2545กลยทธ จดการพฒนาอบรมภายในบรษทโดยเชญวทยากรภายนอกรวมดวยวตถประสงค

1. ใหมความรในเทคโนโลยการผลตสมยใหม2. ใหมทกษะในการบรหารจดการ3. เพมประสทธภาพในการทำางานและเพมผลผลต

การกำาหนดงบประมาณและเวลาในการฝกอบรมการจดทำาแผนการฝกอบรมขนท 2 คอ การกำาหนดงบ

ประมาณการฝกอบรมวาจะจดสรรงบประมาณสำาหรบการพฒนาและการฝกอบรมเปนจำานวนเทาใดจงจะเหมาะสม โดยทวไปขนอยกบผ

บรหารวามองเหนความสำาคญของการพฒนาบคลากรเพยงใด และความสามารถขององคการ

การกำาหนดงบประมาณ ควรกำาหนดเปนวงเงน 1-5% ของรายจายทเกยวกบบคลากร ทงหมดตอป เชน คาใชจายดานบคลากรขององคการปละ

ประมาณ 5,000,000 บาท งบประมาณการฝกอบรมควรเปน 50,000 – 250,000 บาท

การกำาหนดเวลา ควรกำาหนดเปนวงเงน 1-5% ของเวลาทำางานทงปของบคลากร เชน ปหนงทำางาน 52 สปดาห สปดาหละ 6 วน เวลาในการ

ฝกอบรมควรกำาหนดไวไมเกน 15 วน เปนตนการกำาหนดเปนรายหว ทงน แลวแตจะกำาหนดตามความเหมาะ

สมของระดบพนกงาน เชน 5,000 บาท/คน/ป หรอ 10 วน/คน/ป สำาหรบผบรหาร 500 บาท/คน/ป หรอ 3 วน/คน/ป สำาหรบพนกงาน

การเขยนแผนงานและโครงการฝกอบรมดงทไดกลาวมาแลววาแผนงานคอแนวปฏบตทกำาหนดขนไว

ลวงหนา โดยรวมงานทมลกษณะเดยวกนหรอมวตถประสงคเดยวกนเขาไวในกลมเดยวกน ในแผนแมบทจะแบงงานออกเปนกลมใหญ ๆ เชน แผนงานฝกอบรมพนกงานทวไป แผนงานฝกอบรมพนกงานระดบหวหนางาน แผนงานฝกอบรมพนกงานระดบผจดการฝาย เปนตน ในแตละแผนงานกมหลายโครงการแลวแตความจำาเปนในการฝกอบรม

แผนงานการฝกอบรมขององคการตาง ๆ อาจกำาหนดขนจากฝายตาง ๆ หรอฝายฝกอบรมประสานกบฝายงานตาง ๆ แผนงานการฝกอบรมควรประกอบดวยหวขอตาง ๆ ดงน

1. ชอแผนงาน2. วตถประสงค3. ความจำาเปน4. ระยะเวลา5. งบประมาณ6. โครงการตาง ๆ

ตวอยางแผนงาน

1. ชอแผนงาน แผนงานฝกอบรมพนกงาน2. วตถประสงค 1. เพอเพมพนความรความสามารถในการ

ปฏบตงาน2. เพอสรางทศนคตทดตอบรษท3. เพอเพมผลผลตของทกฝาย4. เพอสรางความสมพนธอนดระหวางพนกงานกบผบรหาร

3. ความจำาเปน เนองจากบรษทมพนกงานจำานวนมากและสภาพธรกจปจจบน

มการแขงขนกนสงมาก ประกอบกบสภาพเศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลยเปลยนแปลงไปมาก จำาเปนจะตอง

พฒนาบคลากรใหมความรความสามารถและทกษะเพมขนจงจะ

สกบคแขงขนได

และดวยบคลากรทมความรความสามารถจงจะนำาพาบรษทให

เจรญกาวหนาได4. ระยะเวลาของแผน 3 ป5. งบประมาณ 35,000 บาท6. โครงการตาง ๆ ในแผนงานฝกอบรมพนกงาน ประกอบ

ดวย1. โครงการฝกอบรมพนกงานฝายขาย งบ

ประมาณ 20,000 บาท2. โครงการฝกอบรมคอมพวเตอร งบ

ประมาณ 5,000 บาท3. โครงการฝกอบรมภาษาองกฤษ งบ

ประมาณ 5,000 บาท4. โครงการฝกอบรม Q.C.C งบ

ประมาณ 4,000 บาท5. โครงการฝกอบรม 5 ส. งบ

ประมาณ 1,000 บาท

โครงการฝกอบรมทดโครงการฝกอบรมทดควรมลกษณะ ดงน1. สามารถตอบสนองความตองการขององคการได แก

ปญหาขององคการและพฒนาความกาวหนาขององคการได

2. สามารถตอบสนองความตองการของพนกงานในการปฏบตภารกจทเปนปญหาไดและตรงกบความตองการความกาวหนาของพนกงาน

3. ไดรบความเหนชอบและการสนบสนนดานงบประมาณและการบรหารจดการจากองคการ

4. ประหยดทงเงนและเวลา5. ตองมวตถประสงคทชดเจน สอดคลองกบความจำาเปน

ในการฝกอบรม6. ตองมหลกสตร กำาหนดวธการอบรม กำาหนดระยะเวลา

ดำาเนนการเรมตนและสนสดชดเจน7. ตองมการประเมนผลทงระหวางการฝกอบรม เมอสนสด

การฝกอบรม และเมอผเขารบการฝกอบรมไดกลบไปทำางานแลว เพอใหทราบผลของการฝกอบรม

การเขยนโครงการการฝกอบรม

                   การเขยนโครงการอบรม  ถงแมวาไมไดระบเอาไวในวงจรการอบรม แตการเขยนโครงการอบรมกเปนขนตอนทสำาคญซงอยในขนตอนของการอบรม  โดยมวตถประสงคหลายอยาง  เชน  เพอขออนมตจดอบรม หรอเพอขอทนสนบสนนทางดานการเงน หรอเปรยบเสมอนแผนแมบทเพอใชเปนแนวทางในการจดอบรมหรออาจจะเพอการประชาสมพนธอยางใดอยางหนง                การเขยนโครงการอบรมไมใชเรองยาก เนองจากไดผานขนตอนของการวางแผนมาแลว ขอมลมพรอมแลว  โดยเฉพาะการออกแบบหลกสตรซงเปนแมบทของโครงการอบรมกไดออกแบบเรยบรอยแลว  ซงในหลกสตรทออกแบบจะมรายการทจำาเปนสำาหรบการเขยนโครงการทง วตถประสงค กจกรรม  เนอหา  ระยะเวลา วสดอปกรณตางๆซงสามารถทจะคำานวณงบประมาณไดคอนขางจะแนนอนชดเจน มสวนหนงทจะตองเขยนใหมคณภาพทดกคอ หลก“การและเหตผล ซงหากผเขยนมประสบการณนอย”  กสามารถหาประสบการณจากตวอยางอนๆหรอการเขยนโครงการอนๆ หรอหาหนงสอหรอเอกสารในหวขอทเกยวของเพอเปนแนวทางในการเขยนของตน

สงทควรคำานงถงในการจดทำาโครงการฝกอบรม มดงตอไปน1.      กลมผฟง ผทจะเขารบการฝกอบรมจะมความแตกตางกนในดานตางๆ เชน อาย เพศ ระดบการศกษา ระดบสตปญญา ทศนคต คานยม ขนาดของกลม ตลอดจนความคาดหวงทมตอหลกสตรการฝกอบรม สงเหลานเปนสงซงผจดทำาโครงการฝก

อบรมจะตองนำาไปวเคราะหเปนขอมลในการกำาหนดสงตางๆในหลกสตรฝกอบรม2.      สถานท สภาพแวดลอมทเกยวของกบการจดการฝกอบรมจะมอทธพลตอผลของการฝกอบรมมาก เชน สถานทฝกอบรม ควรจะเปนหองทปราศจากเสยงรบกวน มขนาดแสงสวาง อณหภม  การจดทนงเหมาะสม  ตลอดจนมอปกรณทเอออำานวยใหเกดการเรยนรสง3.      บรรยากาศและการจงใจ  การฝกอบรมทดจะตองมบรรยากาศทสงเสรมใหเกดการเรยนร  การรวมมอในการจดกจกรรมการอบรมการจงใจใหผเขารบการฝกอบรมมสวนรวม  มความตนตวอยากทจะเรยนร4.      จตวทยาการเรยนร   การฝกอบรมจะตองคำานงถงจตวทยาการเรยนรของผใหญ  ซงแตกตางจากการเรยนรของเดก  ตองคำานงถงการรบร  ความจำา  และเรองของการเสรมแรง  ตลอดจนเรองทฝกอบรมจะตองสอดคลองกบประสบการณเดมและมประโยชนตองานโดยตรง5.      ปจจยอนๆ เชน เวลา  ทรพยากร  และงบประมาณกเปนสงทผจดทำาโครงการตองพจารณา  เพอการจดทำาโครงการไดเหมาะสมโครงการฝกอบรมทด   ควรมลกษณะดงตอไปน

1.      สามารถตอบสนองความจำาเปนขององคกร   แกไขปญหาอปสรรค ขอขดของ ตลอดจนรองรบการขยายตวของธรกจ  ความกาวหนาขององคกรได

2.      สามารถตอบสนองความจำาเปนของภารกจทเปนปญหาและของพนกงานได

3.      ตองมการวเคราะหขอมลและปจจยทตองคำานงถงอยางถถวนและถกตอง  เพอการจก เตรยมและกำาหนดโครงการไดอยางเหมาะสม

4.      ตองมวตถประสงคทชดเจนและสอดคลองกบความ

จำาเปนในการฝกอบรม5.      มการกำาหนดวธการฝกอบรม  และวตถประสงคท

สอดคลองกบหลกสตรและเหตผล6.      ไดรบการสนบสนนดานทรพยากรและการบรหารจาก

องคกร7.      ตองมระยะเวลาดำาเนนการทระบวนเวลาเรมตนและสน

สดโครงการทชดเจน

โดยทวไปโครงการฝกอบรมจะมรปแบบการเขยนหรอโครงสรางดงน

1.      ชอองคการ2.      ชอแผนงาน3.      ชอหนวยงานทรบผดชอบโครงการ4.      ชอโครงการ5.      หลกการและเหตผล6.      วตถประสงค7.      เปาหมาย8.      หลกสตรในการฝกอบรม9.      วธการฝกอบรม10.   วทยากร11.  คณสมบตของผเขารบการฝกอบรม12.  วฒบตรหรอประกาศนยบตร ( ถาม )13.  ผรบผดชอบโครงการ ( ชอบคคล )14.  ระยะเวลาของโครงการ15.  สถานทฝกอบรม16.  ขนตอนดำาเนนการฝกอบรม17.  ปฏทนดำาเนนการ

18.  งบประมาณ19.  การประเมนผล