KABATAŞ TRANSFER MERKEZİ VE YAKIN ÇEVRESİ KATILIMCI KONSEPT TASARIM SÜRECİ

Anket Sonuçları

22.09.2020

2

İÇİNDEKİLER

3 Giriş

7 Anket Sonuçları

8 Kimler Katıldı?10 Kabataş ve Yakın Çevresi Nasıl Kullanılıyor?15 Kabataş Katılımcılara Ne Anlam İfade Ediyor?16 Sorunlar ve Öneriler

23 Değerlendirme

3

Giriş

4

Kaynak: https://istanbulsenin.org/kabatas/

Kabataş geçmişten günümüze her gün binlerce insanı kentin farklı bölgelerine bağlayan konumu, yakın çevresindeki projelerin hayata geçmesi ve buna bağlı olarak daha da çeşitlenecek olan ziyaretçi kitlesi ile İstanbul’un önemli alanlarından biridir. Deniz yolu, tramvay, füniküler ve otobüs hatlarının kesiştiği Kabataş, 4 yıl önce oldukça tartışma yaratan bir proje kapsamında halkın erişimine kapatılmışken şimdi Transfer Merkezi ve yakın çevresinin İstanbul halkının katkılarıyla dönüştürülmesi hedeflenmektedir.

Kabataş’ın komşusu olan Fındıklı Parkı ise, Karaköy ile Beşiktaş arasındaki sahil şeridinde yeşillerin içinde sakince oturmaya imkan veren, denize doğrudan erişimin sağlanabildiği nadir mekanlardan olup yakın çevresinde çalışanlardan öğrencilere, balık tutmaya gelenlerden çocuklara ve mahallelilere uzanan geniş bir kitle tarafından kullanılmaktadır. Çok sayıda etkinlik ve film sahnesine ev sahipliği yapmış olan Fındıklı Parkı’nda Hekimoğlu Ali Paşa Çeşmesi, Molla Çelebi Camii gibi önemli kültürel değerlerin yanı sıra anıt ağaçlar bugün mekanın kimliğine ve belleğine ilişkin en önemli referansları oluşturmaktadır.

5

Mahmutbey - Kabataş Metro hattının açılışı ve Kabataş Transfer Merkezi’nin tamamlanması süreciyle Fındıklı Parkı’nın da yenilenmesi hedeflenmektedir. Karaköy - Beşiktaş güzergâhının bir parçası olan Kabataş Transfer Merkezi ve yakın çevresinin yenilenmesi için işletmekte olduğumuz katılımcı sürecin ilk adımı olan anket çalışmamızın sonuçları ve sonuçlara ilişkin değerlendirmeler bu rapor ile sizlere sunulmaktadır. Ankete verilen cevapların, çoğunlukla katılımcıların pandemi öncesi döneme ait deneyimleri çerçevesinde üretildiği göz önünde bulundurulmalıdır. Anket 19-24 Ağustos 2020 tarihleri arasında www.istanbulsenin.org adresi altında yer alan “Kabataş Senin” sekmesinden ulaşılan dijital form ile gerçekleştirilmiştir. Toplam 7923 kişinin katıldığı ankette çoktan seçmeli ve veri girişi gerektiren farklı tipte 15 adet soru yer almaktadır.

Anket sonuçları üzerinden Kabataş’ın kullanım sıklığı ve ziyaret amacına bağlı tercihler, Kabataş ile bağlantılı güzergah doğrultuları, Kabataş’ta geçirilen zaman aralıklarına ilişkin bilgi sağlanmıştır.

Anket soruları ile katılımcıların Kabataş ve Fındıklı Parkı’na ilişkin sorunları, yine bu alanda olmasını istedikleri işlevleri tanımlamaları istenmiştir.Kabataş’ın kendileri için anlamı ve Kabataş’ı gelecekte nasıl görmek istedikleri de yine anket kapsamında değerlendirilmiştir.

Anketin son bölümünde katılımcıların Kabataş hakkındaki düşüncelerinin yanı sıra içinde yer aldığı Karaköy-Beşiktaş güzergahının hangi amaçlarla kullanıldığına dair bilgiler de edinilmiştir. Katılımcı, kapsayıcı, şeffaf, bütüncül, yenilikçi ve duyarlı bir proje için İstanbul halkını tasarım sürecinin bir parçası kılmak istediğimiz anket çalışmasının tamamlayıcı parçası olan, katılımcıların mekana dair önerilerini dijital bir harita üzerine aktarabilecekleri katılımcı haritalama uygulaması Türkiye için proje elde etme biçimine dair özgün bir model sunmaktadır.

http://www.istanbulsenin.orghttp://www.istanbulsenin.org

6

Kurum görüşmeleriAktör analizleriVerilerin elde edilmesiAnket ve çalıştayların hazırlığıKatılımcı haritalama uygulaması hazırlığıŞantiye panolarının hazırlığı

Vatandaş KatılımıDijital anket Dijital katılımcı haritalama

Paydaş KatılımıÇevrimiçi çalıştaylar

Kamuoyu BilgilendirmeAksın tarihçesi ve proje sürecinin websitesi ve alanda yayınlanmasıAnket sonuçlarının paylaşımı

Bilimsel verilerin, teknik ihtiyaçların ve katılımcı süreç sonuçlarının sentezlenerek raporlanması ve paylaşımıKonsept tasarım şemalarının elde edilmesi

VERİ TOPLAMA VE

HAZIRLIK

DENEYİM VE ÖNERİ

TOPLAMA

RAPORLAMA VE

TASARIM

Katılımcı Süreç Kurgusu

7

Anket Sonuçları

8

Kimler Katıldı?

Katılımcı profilini yorumlamak açısından, ankete katılanların yaş gruplarına göre dağılımlarına bakıldığında; katılımcıların %37’sinin 25-34, %23’ünün ise 35-44 yaşları

arasında olduğu görülmüştür. Oldukça genç sayılabilecek bir örneklem sunan anket çalışmasını cevaplayanların %89’u 18-54 yaş aralığındadır.

Yaş Grupları

Bu bölümde 19-24 Ağustos 2020 tarihleri arasında, dijital bir form aracılığıyla istanbulsenin.org web sitesi üzerinden gerçekleştirilen anket sonuçlarına dair bulgular özetlenmiştir. Sorular özelinde gerçekleştirilen değerlendirmelerin yanı sıra, çeşitli çapraz okumalar ile elde edilen anlamlı sonuçlara yer verilmiştir. Toplam

7923 katılımcı ile gerçekleştirilen bu anket çalışması, katılımcıların profillerini, alana dair deneyimlerini, alana dair tanımladıkları sorunları ve önerilerini elde ederek Kabataş ve yakın çevresinin yenilenmesi amacıyla sürdürülen katılımcı tasarım sürecinin ilk aşamasıdır.

Katılımcıların Yaş Gruplarına Göre Dağılımı

9

Meslekler

Katılımcıların Meslekleri

Anket katılımcılarının mesleklere göre dağılımında oldukça çeşitli bir tablo ortaya çıkmaktadır. Toplam 82 meslek içerisinde, ankete katılanların yaklaşık %14’ünü oluşturan öğrencilerin ön plana çıktığı görülmektedir. Öğrencileri, %12,4 ile mühendisler, %4,8 ile akademisyenler

takip etmektedir. Sonuçları okumayı kolaylaştırması açısından %1’in altında temsil edilen 52 meslek, grafikte gruplanarak “diğer” başlığı altında belirtilmiştir.

10

Kabataş ve Yakın Çevresi Nasıl Kullanılıyor?

Anket katılımcılarının Kabataş’ı kullanım sıklığının anlaşılması amacıyla yöneltilen soruya verilen cevaplar incelendiğinde katılımcıların %37,7’sinin bölgeyi ayda 1-2 kez kullandığı görülmektedir. Haftada en az bir kez Kabataş’ı kullanan katılımcılar anketi cevaplayanların %32,1’ini oluşturmaktadır. Anket cevaplarında Kabataş’ı kullanmadığını belirten katılımcılar ise %7,6 oranındadır. Mesleklere göre dağılımda ön plana çıkan öğrencilerin, alanı kullanım sıklıkları ayrıca incelenmiş

ve öğrencilerin, alanı haftada en az bir kez kullanan sık ve düzenli kullanıcı grubunun %47,4’ünü oluşturduğu görülmüştür. Kullanım sıklığının yaş gruplarına göre dağılımı da ayrıca incelendiğinde, alanı her gün kullananların %61’ini 18-34 yaş arasındaki kullanıcıların oluşturduğu görülmüştür.

Bu anlamda Kabataş’ın düzenli kullanıcılarının büyük çoğunluğunu genç bir nüfusun oluşturduğu söylenebilir.

Kullanım Sıklığı

%37,7

%22,6

%13,9

%9,7

%8,5%7,6

Ayda 1-2 kezSenede 1-2 kezHaftada 2-3 kezHer günHaftada 1 kezKullanmıyorum

%37,7

%22,6

%13,9

%9,7

%8,5%7,6

Ayda 1-2 kezSenede 1-2 kezHaftada 2-3 kezHer günHaftada 1 kezKullanmıyorum

Kabataş’ın Kullanım Sıklığı

11

Kabataş’ı Kullananların Ziyaret Amaçları

%53%41%29%27%26%25%20%12% 9% 8% 7% 6% 5% 3% 1

BuluşmaOturma/DinlenmeKültürel etkinlik (Sergi, müze, konser vb.)Yeme - İçmeTuristik geziYürüme/KoşmaÇalışmaSpor etkinliğiEğitimYaşama/İkamet etmeResmi kurum ziyaretiAlışverişİbadethane ziyaretiDiğer

Aktarma yapma

Ziyaret Amaçları

Deniz ulaşımı alternatifleri, otobüs hatları, füniküler ve tramvay hattının kesiştiği bir alan olan Kabataş’ın, transfer merkezi niteliği anket sonuçlarından da okunabilmektedir. Kabataş’ı farklı sıklıklarla da olsa kullandığını belirtenlerin %53’ü bölgeyi aktarma yapma amacıyla kullanmaktadır.

Öte yandan alanın yalnızca aktarma işlevine sahip olduğunu söylemek doğru olmayacaktır. Anket sonuçlarına göre Kabataş buluşma, oturma ve dinlenme, kültürel etkinliklere erişim, yeme - içme ve turistik gezi gibi oldukça çeşitli amaçlarla kullanılan bir bölge olarak da tanımlanmaktadır.

12

Kabataş’ı Aktarma Amacıyla Kullananların Seyahat Noktaları

Kabataş’ı aktarma amacıyla kullananların nereden nereye seyahat ettiği incelendiğinde, alanın İstanbul içerisinde ne kadar geniş bir bölge ile ilişki içerisinde olduğu görülebilmektedir. Kabataş, başta Kadıköy, Üsküdar, Taksim, Beşiktaş ve Eminönü olmak üzere Büyükçekmece’den Tuzla’ya, Sultangazi’den Ümraniye ve

Kurtköy’e kadar geniş bir alanda yapılan yolculukların bir durağıdır. Öte yandan özellikle Avrupa yakasında Boğaz hattı boyunca Sarıyer’e kadar olan yerleşmelere ve Adalar’a ulaşımda önemli bir yere sahip olduğu Görülebilir. Ancak benzer bir ilişki Boğaziçi’nin Anadolu yakası ile kurulamamaktadır.

13

Vakit Geçirme

%28,6

%19,1%17,7

%17,6

%1710 - 30 dakika30 dakika - 1 saat2 saatten fazla10 dakikadan az1 - 2 saat

%28,6

%19,1%17,7

%17,6

%1710 - 30 dakika30 dakika - 1 saat2 saatten fazla10 dakikadan az1 - 2 saat

Kullanıcılar Kabataş’ta Ne Kadar Vakit Geçiriyor?

%0

%10

%20

%30

%40

%50

%60

%70

%80

%90

%100

Aktarma yapmaBuluşmaOturma/DinlenmeKültürel EtkinlikYeme - İçmeTuristik geziYürüme/KoşmaÇalışmaSpor etkinliğiEğitimYaşama / İkamet EtmeResmi kurum ziyaretiAlışverişİbadethane ziyaretiDiğer

>2 saat1 - 2 saat30 dakika - 1 saat10 - 30 dakika2 saat1 - 2 saat30 dakika - 1 saat10 - 30 dakika

14

Kabataş, içerisinde yer aldığı kentsel sistem ile birlikte ele alınmayı gerektiren, gelecekte İstanbul ölçeğinde sahip olacağı işlevi de göz önünde bulunduran bütüncül bir yaklaşıma ihtiyaç duymaktadır.

Bu doğrultuda Kabataş, Karaköy’den başlayarak, Beyoğlu etekleri boyunca devam eden ve Beşiktaş’ta sonlanan Meclis-i Mebusan Caddesi ile ilişkili olarak ele alınmıştır. Ağırlıklı olarak Kabataş ve Fındıklı Parkı’na odaklanan anket kurgusu içerisinde, Kabataş’ın önemli bir

parçası olduğu Karaköy - Beşiktaş aksının kullanım biçimleri de değerlendirilmiştir. Anket sonuçlarına göre Karaköy - Beşiktaş güzergahının başlıca kullanım biçimleri aktarma yapma ve buluşmadır.

Kentin kültürel ve turistik anlamda merkezi sayılabilecek bölgeler ile yakın ilişki içerisinde olan bu güzergahın, yeme-içme, turistik gezi, oturma ya da dinlenme ve kültürel etkinliklere erişim amacıyla da kullanıldığı yine sonuçlardan okunabilmektedir.

Karaköy - Beşiktaş Güzergâhının Kullanımı

Kullanıcıların Karaköy - Beşiktaş Aksını Ziyaret Amaçları

Aktarma yapma%60%59%45%34%34%32%27%15%14%10% 9% 9% 7% 4% 1

BuluşmaYeme - İçmeTuristik geziOturma/DinlenmeKültürel etkinlik (Sergi, müze, konser vb.)Yürüme/KoşmaAlışverişÇalışmaSpor etkinliğiYaşama/İkamet etmeEğitimResmi kurum ziyareti İbadethane ziyaretiDiğer

15

Köklü bir geçmişe sahip olan, İstanbul’un merkezinde, Boğaz kıyısında yer alan ve her gün binlerce kişinin kullandığı Kabataş’ın geleceğini tartışmaya açarken, mekanın bugün kentlilerin hafızasında nasıl bir yeri olduğunu ve ne anlam ifade ettiğini kavramak hem korunması gereken değerler hem de sorunları tespit etmek açısından önemlidir.

Bu kapsamda katılımcılara “Kabataş sizin için ne anlam ifade ediyor?” sorusu yöneltilmiş ve iki kelime ile bu anlamı tarif etmeleri istenmiştir. Kelimelerin tekrar sıklığına göre büyüklüklerinin belirlendiği

kelime bulutundan da görülebileceği gibi, Kabataş’ın kentliler açısından birincil anlamı “deniz”dir. Bunu takip eden “aktarma”, “İstanbul”, “merkez”, “ulaşım” ve “Boğaz” kelimeleri ile birlikte yorumlandığında Kabataş’ın kentliler için ifade ettiği anlamda mekanın konumu ve işlevinin temel belirleyici olduğu söylenebilir.

Öte yandan, mekanın tarihini ve geçmişini vurgulayan yanıtlar ile kullanıcıların mekandaki deneyimini yansıtan “huzur”, “nefes”, “kaos”, “kalabalık” gibi anlamlar da dikkate değerdir.

Kabataş Katılımcılara Ne Anlam İfade Ediyor?

Kabataş’ın Anket Katılımcıları İçin Anlamları

16

Kabataş

Trafik yoğunluğuBakımsızlık

Gürültü kirliliğiKıyıya erişim engelleriYeşil alan yetersizliği

Çevre kirliliğiOtopark eksikliği

Kaldırım yetersizliğiPeyzaj ögesi eksikliği

Güvenlik eksikliğiKentsel mobilya eksikliği

Yaya yoğunluğuEngelli dostu olmaması

Zemin ve altyapı eksikliğiYetersiz aydınlatma

Diğer

Sorunlar ve Öneriler

Kabataş’a İlişkin Sorunlar

Kabataş’ın yenilenme sürecinde mevcut duruma dair sorunların tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu amaçla ankette Kabataş’ın kullanıcılarından, Kabataş’ın en önemli beş sorununu sıralamaları istenmiştir.

Buna göre kullanıcıların %67,6’sı, Kabataş’ta en önemli sorunun trafik yoğunluğu olduğunu belirtmiştir. En önemli sorun olarak tanımlanan trafik yoğunluğunu, bakımsızlık (%43,6), gürültü kirliliği (%43,4), kıyıya erişim engelleri (%40) ve yeşil alan yetersizliği (%39,5)

takip etmektedir. Şantiye nedeniyle uzun bir zamandır kıyıya erişimin hem fiziksel, hem görsel açıdan olanaksız hale geldiği Kabataş’ta deniz ile olan bağlantı koparılmıştır. Karaköy-Beşiktaş hattının önemli bir parçası olarak deniz ile iletişimin en güçlü olduğu kıyı hattına sahip olan Kabataş bu anlamda kuvvetli bir kimliğe sahiptir. Diğer taraftan mekanda bakımsızlık, gürültü kirliliği ve yeterli aydınlatmanın olmayışı sebebiyle yaşanan güvenlik problemleri mevcut şantiye süreçleri ile bağlantılı olarak anket katılımcıları tarafından tanımlanmıştır.

Kabataş ve Fındıklı Parkı’na İlişkin Sorunlar

17

Fındıklı

BakımsızlıkGüvenlik eksikliği

Çevre kirliliğiPeyzaj ögesi eksikliğiYeşil alan yetersizliği

Kentsel mobilya eksikliğiGürültü kirliliği

Kıyıya erişim engelleriYetersiz aydınlatma

Trafik yoğunluğuOtopark eksikliği

Engelli dostu olmamasıKaldırım yetersizliği

Zemin ve altyapı eksikliğiYaya yoğunluğu

Diğer

Fındıklı Parkı’na İlişkin Sorunlar

Kabataş’ın komşusu olan ve Karaköy-Beşiktaş kıyı hattında hem denize erişim hem de yeşil alan varlığı bakımından oldukça değerli olan Fındıklı Parkı özgün karakteri dolayısıyla ayrıca değerlendirilmiştir.

Fındıklı Parkı’nın en önemli beş sorununun sıralanmasının beklendiği soruya kullanıcılar tarafından verilen yanıtlara göre, parkın birincil sorunu bakımsızlıktır.

Cevapların %60,4’ünde yer alan bakımsızlık problemini, %45,2 ile güvenlik eksikliği, %39 ile çevre kirliliği, %37,4 ile peyzaj ögesi eksikliği ve %31,8 ile yeşil alan yetersizliği takip etmektedir.

Bu sorunlar değerlendirilirken parkın bir kısmının 2016 yılından beri çalışmaları devam etmekte olan Mecidiyeköy-Mahmutbey Metro inşaatının şantiye alanı olarak ayrılarak kapatılmış olmasının etkisi de göz önünde bulundurulmalıdır.

18

Kabataş

Ağaçlık alanlarOturma alanları

Performans alanlarıSanatsal öğeler

Çay bahçesi / KafeWC

Bisiklet parkıAçık hava spor alanları

Büfe / Gazete bayiiÇocuk oyun alanı

Hediyelik eşya dükkanıDiğer

Kabataş’a İlişkin Öneriler

Katılımcı süreç kapsamında, kullanıcıların sorunlarının tespit edilmesinin yanı sıra, Kabataş ve yakın çevresine dair öneriler ve beklentilerin elde edilmesi de temel amaçlardan biridir.

Ankete katılanların tamamına yöneltilen ve iki ayrı soru olarak kurgulanmış olan “Kabataş’ta neler olmasını istersiniz?” ve

“Fındıklı Parkı’nda neler olmasını istersiniz?” sorularına verilmiş olan yanıtlarda dikkat çekici bir paralellik bulunmaktadır.

Anket katılımcıları bu alanlara yönelik sorunları tanımlarken farklı konuları ön plana çıkarmış olmalarına rağmen beklentilerini sıralarken her iki alan için de benzer önerilerde bulunmuşlardır.

Kabataş ve Fındıklı Parkı’na İlişkin Öneriler

19

Fındıklı

Ağaçlık alanlarOturma alanları

Performans alanlarıSanatsal öğeler

Çay bahçesi / KafeWC

Açık hava spor alanlarıBisiklet parkı

Çocuk oyun alanıBüfe / Gazete bayii

Hediyelik eşya dükkanıDiğer

Fındıklı Parkı’na İlişkin Öneriler

Buna göre katılımcılar Kabataş ve Fındıklı Parkı’nda daha fazla ağaçlık alan, oturma alanları, sokak müzisyenlerinin ya da sanatçılarının performans sergileyebileceği alanlar, heykel, geçici sergi alanları gibi sanatsal ögeler ve çay bahçesi ya da kafe

gibi tesisler istediklerini belirtmişlerdir. Ayrıca Beşiktaş-Karaköy hattı boyunca bisiklet kullanımının her geçen gün artması Kabataş’ta bisiklet parkına ilişkin ihtiyacı da anket katılımcılarının tercihleri arasında ortaya çıkarmıştır.

20

Alanın mevcut durumuna dair tespitlerin yanı sıra, alanın geleceğine dair beklentilerin de anlaşılarak tasarım ilkelerinin belirlenebilmesi amacıyla yöneltilmiş olan “Gelecekte nasıl bir Kabataş görmeyi bekliyorsunuz?” sorusuna

verilen cevaplar anket geneli ile uyumludur.Ankete katılanların %83’ü daha yeşil bir Kabataş görmek istediklerini, %66’sı ise Kabataş’ta denizle kurulan ilişkinin güçlendirilmesini beklediklerini belirtmiştir.

Katılımcıların Kabataş’tan Beklentileri

Katılımcıların Nasıl Bir Kabataş Görmek İstediklerine Dair Beklentileri

Daha Yeşil%83

%33

%20%30

%66

%16

%31

% 1

Daha sakin

Daha canlıDaha erişilebilir

Denizle ilişkisi daha güçlü

Daha eğlenceli

Daha güvenli

Diğer

21

MÜZE

%3

%6

%6

%49

%34

%37

%31

%4

%51

%44

SERGİ ALANITOPLANTISALONUBİRLİKTE

ÇALIŞMA ALANI

BELTUR

KAFE

KİTABEVİHEDİYELİK

EŞYAGAZETE

BAYİ

DİĞER

Geçici İskele Yapısı İçin İşlev Önerileri

2019 yılında hizmete açılmış olan geçici iskele binası da Kabataş’ın yenilenme sürecinde yeniden ele alınmaktadır. Ankette, iskele binalarının kurgusu içerisinde, geçici iskele binasının yapısal olarak alanda kalması durumunda kullanıcıların hangi işlevleri tercih edeceği sorusu da yöneltilmiştir. Buna göre katılımcıların %51’i bu yapının sergi alanı olarak kullanılmasını, %49’u ise bu yapı

içerisinde bir kitabevinin yer almasını tercih edeceğini belirtmiştir.

En çok tercih edilen diğer işlevler ise müze, Beltur ve kafe işlevleridir. Katılımcıların seçenekler arasında yer almayan önerilerini ilettiği diğer seçeneğindeki iskelenin mevcut işlevini sürdürmesi veya tamamen kaldırılması yönündeki öneriler de dikkat çekmektedir.

Geçici İskele Yapısına İlişkin Öneriler

MÜZE

%3

%6

%6

%49

%34

%37

%31

%4

%51

%44

SERGİ ALANITOPLANTISALONUBİRLİKTE

ÇALIŞMA ALANI

BELTUR

KAFE

KİTABEVİHEDİYELİK

EŞYAGAZETE

BAYİ

DİĞER

22

Buna göre Kabataş’ta erişilebilirlik, kamusallık, katılım, yeşil ve denizin birlikteliği ön plana çıkarken; Kabataş’ın uzun bir süredir devam eden şantiye görüntüsünün toz, gürültü ve güvenlik sorunları nedeniyle kullanıcılar ve yerel halk için önemli bir problem oluşturduğu belirtilmiştir.

Bunların dışında yanıtlarda; katılım süreciyle elde edilecek bir tasarımla kullanışlı, nitelikli bir yaya ve bisiklet yolunun dahil olduğu, tarihi dokunun korunarak tasarım sürecine dahil edildiği bir Kabataş beklentisi ve katılımcı sürece dair bir memnuniyetin ifade edildiği görülmüştür.

Katılımcıların Eklemek İstedikleri

Son olarak anket kapsamında katılımcılara yönlendirilen ve Kabataş ve Fındıklı Parkı’nın kullanıcı nüfusunun alanı ziyaret amacı, buraya dair sorun tespiti,

önerilerinin irdelendiği sorular dışında, tüm katılımcılardan anket kapsamında ele alınmayan fakat eklemek istedikleri hususları belirtmeleri istenmiştir.

Katılımcılar başka neler söylemek istediler?

23

Değerlendirme

24

Konumu, tarihi ve sunduğu işlevler ile İstanbul’un merkezi odaklarından biri olan ve bugün gelinen noktada bütünüyle tekrar kentin bir parçası olarak kamusal canlılığa kavuşmasını beklediğimiz Kabataş özgün nitelikteki katılımcı tasarım süreçlerinin gerçekleştirildiği alanlardan birisidir.

19-24 Ağustos 2020 tarihleri arasında dijital olarak gerçekleştirilmiş olan Kabataş ve yakın çevresine yönelik ankete toplam 7923 kişinin katılmıştır. Çoktan seçmeli ve veri girişi gerektiren farklı tipte 15 adet sorunun yer aldığı ankette katılımcıların profillerini anlamaya yönelik soruların ardından Kabataş’ın hangi amaçlarla, ne sıklıkla ve ne kadar süre ile kullanıldığına dair bilgiler elde edilmiştir. Daha sonra özgün niteliklere sahip Kabataş ve Fındıklı Parkı için ayrı ayrı sorunlar ve önerilere yönelik sorular kurgulanmış, Kabataş’ın kentliler için anlamı sorgulanmıştır.

Bu noktada önemli girdilerden bir tanesi içinde bulunduğumuz pandemi sürecinde gerçekleştirilen anketin, özellikle kullanım sıklığına ilişkin katılımcıların verdiği cevapların ayda 1-2 kez ve senede 1-2 kez üzerinde yoğunlaşmasıdır. Pandemi süreci öncesinin referans olarak değerlendirilmemesi, cevaplarda da belirgin olacağı düşünülen bir farklılaşmaya neden olmaktadır. Yine de bu sonuçlar üzerinden alanı düzenli ya da daha seyrek kullanan katılımcılara dair çeşitli okumalar yapmak mümkündür.

Alanı haftada en az 1 kez kullandığını belirten, düzenli kullanıcıların neredeyse yarısının öğrenci olması ve alanı her gün kullandığını belirtenlerin %61’inin 18-34 yaş arasında oluşu, Kabataş ve yakın çevresinin yenilenme sürecinde dikkate alınması gereken önemli bulgulardır.

Bununla birlikte alana ziyaretin öncelikle aktarma amaçlı olması ve benzer bir amaç devamlılığını sağlayan buluşma işlevinin ağırlığı, alanın ulaşım güzergahı açısından kuvvetli bir düğüm noktası olduğunu göstermektedir. Karşı kıyı olan mesafenin yakınlığı deniz ulaşımının avantajlarından yararlanmayı mümkün kılarken; iki yaka arasında görsel ve bağlamsal bir devamlılık da sağlamaktadır.

Turistik amaçla da kullanılan Kabataş bölgesinin, içinde yer aldığı aksın potansiyelleri ile ilişkilenen konumu açısından transfer noktası kimliği dışında da önemli potansiyellere sahip olduğu görülmektedir. Özellikle buluşma noktası olarak tercih edilmesi, alanın kamusal mekan niteliğini destekleyecek işlevler ile uzun süreli kullanımlara fırsat sağlamaktadır. Kabataş’ın kullanım biçimleri, bir parçası olarak değerlendirildiği Karaköy-Beşiktaş güzergahının kullanım biçimleri ile karşılaştırıldığında, temel olarak benzerlikler olduğu görülmektedir.

25

Aktarma yapma ve buluşma her iki alan için de başlıca ziyaret amaçlarını oluştururken, Kabataş’ta oturma ve dinlenme ile kültürel etkinlikler; Karaköy-Beşiktaş güzergahında ise yeme-içme ve turistik gezi amaçlı ziyaretler ön plana çıkmaktadır. Alanın geleceği tartışmaya açılırken bu kullanım biçimlerinin birbirleriyle ilişkisi de göz önünde bulundurulmalıdır.

Diğer taraftan anket katılımında Fındıklı Parkı’nın önemli bir bölümü ile birlikte, büyük bir parçasının şantiye haline dönüştüğü Kabataş’ın mekânsal açıdan önemli sorunları da ön plana taşınmaktadır. Şantiye öncesinde de bölge kimliğinin neredeyse bir parçası haline dönüşmüş olan yoğun trafiğin özellikle şantiye nedeniyle daha da problemli hale gelmesi, günün neredeyse her saatine yansıyan araç sıkışıklığını da beraberinde getirmektedir. Yine şantiyeye bağlı olarak alanın yeterince bakımlı tutulamaması, dönem dönem yoğunlaşan gürültü kirliliği ve tüm bunlara bağlı olarak rekreatif kullanımdan son derece uzaklaşmış olan mekanın güvenlik açısından taşıdığı problemler ankette belirgin olarak ön plana çıkmaktadır.

Fındıklı Parkı ise ankete katılanlar tarafından bakımsızlık ve güvenlik problemleri dışında ayrıca yeşil alan açısından da yetersiz bulunmuştur. Bölgenin sınırlı oranda sahip olduğu yeşil alanlarından biri olan Fındıklı Parkı’nın hali hazırda var olan peyzaj değerlerinin özellikle dolgu kıyı alan varlığını nedeniyle mevcut ekosistemin hassas değerleri gözeterek geliştirilmesi önem arz etmektedir.

Anket katılımında hem Kabataş hem de Fındıklı için öne çıkan öneriler daha fazla ağaçlık alan ve oturma elemanlarına yönelik olup aslında alanın kimliğinin transfer merkezi olmanın ötesinde rekreatif amaçlı zaman geçirilebilen bir yere dönüştürülmesi tercihini göstermektedir. Bununla birlikte Karaköy-Beşiktaş aksı üzerinde sanat ile iç içe olan mekanların varlığı başta olmak üzere, bienal organizasyonları çerçevesinde aks üzerinde artan etkinlikler, Kabataş ve Fındıklı Parkı’nın da sanatla temasını arttırmaya yönelik kullanıcı beklentilerinin ankete yansımasına neden olmuştur.

Kabataş ve Fındıklı Parkı’nın bir bütün olarak, İstanbul’un sürdürülebilir kıyı şeritlerine olan ihtiyacı karşılayacak alanlar olması anketin genelindeki bulgular ile de örtüşmektedir. Daha yeşil ve denizle ilişkisi daha güçlü bir kıyı kullanımı ile tüm İstanbulluların erişebileceği, açık alan düzenlemesinde kapsayıcı çözümleri talep eden bir Kabataş ve Fındıklı Parkı beklentisi söz konusudur.

Anket katılımcıları için Kabataş’ın anlamını karşılayan kavramlardan da çıkaracağımız bu beklenti, deniz ile teması kuvvetli, Boğaz’ın kimliğinin bir parçası olan, kentsel peyzaja dair tüm manzara noktalarında tarihinin izlerini taşıyan güçlü bir Kabataş’ı bize göstermektedir.