Konjenital adrenal hiperplazi(KAH)(KAH)

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

Dersin Amacı

• KAH patogenezinin öğrenilmesi

• KAH’lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının öğrenilmesi

• KAH’lı hastalarda tedavi prensiplerinin öğrenilmesi

Adrenal korteks fonksiyonları:

Mineralokortikoidler – sodyum geri alımı ve potasyum atılımını

düzenler.

Glukokortikoidler – enerji ve kemik metabolizmasında ve nöronal

ve immün hücre fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol alır.

Androjenler – büyüme, genital gelişim ve puberteyi rol alırlar.

Adrenal medulla fonksiyonları:

Adrenalin ve noradrenalin – kan basıncı ve kalp atım hızını artırır.

Konjenital adrenal hiperplazi

� İlk vaka 1865 yılında tanımlanıyor

� Adrenal steroidogenezin kalıtsal bozuklukları

� Otozomal resesif kalıtım (E=K)

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

Östriol

Östron

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17

αh

idro

ksil

az

17

,20

de

zmo

laz

Aro

mat

az

21 hidroksilaz

Kolesterol

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron Östradiol

11β hidroksilaz

KAH tipleri

� Klasik tip – tuz kaybı ile giden, enzim aktivitesi < %1

� Basit virilizan tip , enzim aktivitesi %1-2

� Non klasik tip enzim aktivitesi %10-50

21 hidroksilaz eksikliği

� En sık KAH nedeni (%85-95)

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

Östriol

Östron

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17

αh

idro

ksil

az

17

,20

de

zmo

laz

Aro

mat

az

21 hidroksilaz

Kolesterol

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron Östradiol

11β hidroksilaz

21 hidroksilaz eksikliği

� En sık KAH nedeni (%85-95)

� Kalan enzim aktivitesine göre klinik değişken olabilir.

� Kızlar daha ciddi etkilenirler

� Genital organlarda virilizasyon

� Beyin virilizasyonu

Clinical Endocrinology (2007) 66 , 162–172

Başvuru özellikleri

� Kızlarda virilizasyon Androjenler ↑ ↑

� Tuz kaybı olan hastalar Aldosteron ↓↓ , Renin ↑↑

� Na ↓↓, K ↑↑

Hipoglisemi� Hipoglisemi

� Hiperpigmentasyon ACTH ↑ ↑

� Dehidratasyon, şok

ACTH biyosentezi ve hipotalama-hipofize-adrenal aks

Gong, R. (2011) The renaissance of corticotropin therapy in proteinuric nephropathiesNat. Rev. Nephrol. doi:10.1038/nrneph.2011.190

11β hidroksilaz eksikliği

• İkinci en sık KAH nedeni (%5-15)

• Kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu

• Hem kız hem erkeklerde postnatal virilizasyon

• Aldosteron öncülerinin tuz tutucu etkileri var, tuz kaybı olmaz.

•• ↑ ↑ 11-deoksikortizol ve deoksikortikosteron (DOC)

(hem bazal hem ACTH sonrası)

•• ↑↑ ACTH ve ↓↓ plazma renin düzeyi

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

Östriol

Östron

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17

αh

idro

ksil

az

17

,20

de

zmo

laz

Aro

mat

az

21 hidroksilaz

Kolesterol

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron Östradiol

11β hidroksilaz

3β hidroksisteroid dehidrojenaz eksikliği

• Nadir KAH nedenlerinden

• Her üç serideki hormon üretimi bozulmuştur.

• Tuz kaybı

• Hem erkek hem kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu

• ↑ Δ5/Δ4 serum steroidleri

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

Östriol

Östron

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17

αh

idro

ksil

az

17

,20

de

zmo

laz

Aro

mat

az

21 hidroksilaz

Kolesterol

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron Östradiol

11β hidroksilaz

Aro

mat

az

Pregnenolon

Progesteron

17 α - Hidroksi Pregnenolon

17α- Hidroksi Progesteron

Dehidroepiandrosteron

Androstenedione

Östriol

Östron

3β hidroksisteroid dehidrojenaz

17

αh

idro

ksil

az

17

,20

de

zmo

laz

Aro

mat

az

21 hidroksilaz

Kolesterol

Pregnenolon/Progesteron ↑↑↑↑

11 deoksikortikosteron (DOC)

Kortikosteron

Aldosteron

11- Deoksikortizol

Kortizol

Testosteron Östradiol

11β hidroksilaz

Aro

mat

az

17OH pregnenolon/17OH progesteron ↑↑↑↑

DHEA/Androstenedion ↑↑↑↑

Basit virilizan KAH

Tuz kaybı olmaksızın

Glikokortikoid eksikliği

Kızlarda virilizasyon

.

Kızlarda virilizasyon

Erkeklerde artmış androjenemi bulguları

Non-klasik KAH

• Tipik olarak geç çocukluk, ergenlik ve erişkin yaşta

• Aşırı androjen salgısının belirti ve bulgularını gösterirler

• Sıklığı 1/1000 (Askenazi Yahudileri, Akdeniz, Ortadoğu ve Hint

toplumunda daha sık)

Non-klasik KAH belirti ve bulgular

• Pubertal kızlarda, hirsutizm, akne, androjenik alopesi,

anovulasyon, menstrual disfonksiyon, infertilite

• Prepubertal çocuklarda uzun boy, ileri kemik yaşı, erken koltuk

altı ve pubik kıllanma, erişkin gibi ter kokusu

Laboratuvar

� Serum elektrolit ve glikoz

� düşük Na & yüksek K

� Açlık hipoglisemisi

� Dehidratasyona bağlı yüksek üre düzeyi

� Yüksek plazma Renin & ACTH düzeyi

� Düşük kortizol

� Yüksek 17 OH-progesteron

� Yüksek androjen düzeyleri (özellikle testosteron)

� Düşük aldosteron

�Üriner steroid profili

�Kromozom analizi

Laboratuvar

�Pelvik USG

Görüntüleme

TedaviTedavi

� Hidrokortizon 12-15 mg/m2/gün

� Fludrokortizon 0,05 – 0,2 mg/gün

� Stres durumunda hidrokortizon dozunun 3 katı verilmeli

Adrenal kriz durumunda IV hidrokortizon ve sıvı tedavisi

.

� Adrenal kriz durumunda IV hidrokortizon ve sıvı tedavisi verilmeli

� Kızlarda virilize genitalya için cerrahi

Yenidoğan taraması

• Doğumdan sonra 3. gün Guthrie kağıdına

• Kan 17-hidroksiprogesteron düzeyi (17OH-P)

.

Soru ve katkılar lütfenSoru ve katkılar lütfen

Dr. İhsan ESEN

Fırat Üniversitesi Hastanesi

Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/