GIDDENS, Anthony. (2000). Sosyoloji, Ayraç Yayınları, Ankara.

DEĞİŞEN DÜNYADünyamızdaki değişimi küçük

adımlar incelemek için ilk olarak bir süper market üzerinde duralım.

Belki birçok kişi gibi biz de alışverişe meyve-sebze reyonundan başlıyoruzdur.

Antalyadan gelen domatesler, brezilya ya da ABD den gelen muzlar, Hawaiiden gelen ananaslar, İspanyadan gelen Avakadolar. Herhangi bir zaman istenilen meyveye ulaşılması.

İtalyan makarnalarıÇin yemekleri Ortadoğu yemekleriHindistan baharatlarıMeksika soslarıKenya, Kolombiya’dan gelen

kahveArjantin’den gelen şaraplar

Bu geniş ürün yelpazesi bütün dünyadaki insanların ve ülkelerin birbirleriyle ilişkiye girmesini sağlayan sosyal değişim süreçlerini de yansıtır.

Çok hızlı bir şekilde gelişen teknoloji yerel hayatlarımızı küresel hayatlar haline çevirdi.

Jet motorlu uçaklar, gemiler, hızlı ulaşım araçları insanların dünyanın her yerine ürün taşımasını sağladı.

Sadece 30 yıldır var olan uydular bütün dünyayı birbirine bağladı.

Sosyologlar küreselleşme terimini insanların tüm dünyada birbirleriyle kurdukları sosyal ilişkileri ve birbirlerine bağımlılıklarının artmasına işaret eden süreçler için kullanırlar.

Küreselleşme aynı zamanda yerel bir olgudur çünkü günlük hayatımızı etkiler.

Tüm dünya ile olan ticaret çevremizi şekillendirir. Bizim eylemlerimiz diğer ülkeleri ve diğer ülkelerin durumu bizleri etkiler.

ABD de yaşanan ekonomik kriz tüm dünyayı etkisi altına alabilir.

Bir ülkedeki petrol üretimi sorunu bizim ülkemizde birçok soruna sebep olabilir.

KÜRESELLEŞMENİN BOYUTLARI

Küreselleşme son on yıldan beri tartışılan çok kullanılan bir terim, on beş yıl öncesinde ise nerdeyse kullanılmıyordu.

Küreselleşmenin ilk kullanımı ekonomik bir fenomeni ifade etmektedir. Çok uluslu şirketlerin ticaret yapmaları, üretim ve iş gücü piyasalarını etkilemeleri, küresel para dalgasını hareketlendirmiş ve küresel bir bütünlük sağlamıştır.

Küreselleşme hepimizin etk bir dünyada yaşadığına işaret eden bir olgudur.

Küreselleşme politik, sosyal, kültürel ve ekonomik etmenlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıkan bir olgudur.

KÜRESELLEŞMEYE KATKIDA BULUNAN ETMENLER

Telekomünikasyon: gelişen teknoloji, kablo altyapısı ve uydu sistemi ile dünyanın her köşesi artık telefon uzaklığında.

İnsanlar artık evlerinden ve ofislerinden telefon, fax, tv ve internet ile her an birbirlerine seslerinin yanında resim ve belge diğer verileri de gönderebilmekte.

KÜRESELLEŞMENİN NEDENLERİ

Politik değişim: Komünist rejimlerin ve ülkelerin değişimleri ile batı tarzı yönetim biçimlerini tercih etmeleri.

Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği yapılanmaları.

Devletler arası ile uluslar arası sivil toplum kuruluşları. Greenpeace- sınır tanımayan doktorlar gibi.

Bilgi akışı: bilgi teknolojisinin yaygınlaşması dünyadaki insanlar arasındaki iletişim olanaklarını arttırmıştır.

Bu bilgi akışı insanların sosyal sorumluluklarını sadece kendi ülke veya bölgelerinin dışında da hissetmelerine sebep olmuştur.

Ulusaşırı şirketler: küresel ticareti başlatan şirketlerdir. Ekonominin, üretimin ve ürünlerin küresel olmasını sağlamışlardır.

Aynı zamanda teknolojinin de yayılmasını sağlamışlardır.

Bankalar, şirketler, fonlar ve bireyler yatırımlarını tüm dünyada yapabilmeye başlamışlardır.

Ekonomilerdeki bu iç içe girmişlik aynı zamanda olumsuz etkenlerin de paylaşılmasına sebep olmuştur.

KÜRESELLEŞMENİN YAŞAMLARIMIZDAKİ ETKİSİ

Bireyciliğin yükselişi: günümüzde bireyler kendi yaşamlarını biçimlendirmede daha şanslılar.

Baba mesleği, kadının yaşamı gibi. Küreselleşmenin koşulları altında

kişilerin kendilerini oluşturma ve kimliklerini etkin olarak kurma anlamına gelen yeni bir bireyselcilik ortaya çıktı.

Küreselleşme insanları daha açık ve dönüşlü yaşamaya zorlamaktadır. Bu etrafımızda değişen çevreye tepki verip durmadan uyum sağladığımız anlamına gelmektedir.

Çalışma örüntüleri: yaşamımızı sürdürmek için çalışmak zorunda olduğumuz bir gerçektir.

İnsanların daha uzun süreler çalıştığı bir gerçektir. İşlere ayrılan zaman özel hayatımızdan sosyal yaşamımızdan çalınmaktadır.

Uzmanlaşma önem kazandı ve rakipler arttı.

Teknolojik gelişmeler bazı alanlarda istihdamı azalttı.

Yeni iş alanları ortaya çıktı. Küresel kahve pazarı ve yazılım şirketleri gibi.

Ucuz iş gücü pazarları şirketlerin yatırımlarını başka ülkelere yapmalarına sebep oldu.

Kadınlar iş hayatına girdi. Çocuklara bakım işleri başkalarına kaldı ve evde iş bölümü ortaya çıktı.

Popüler kültür: küreselleşme ile tüm dünyaya yayılan şeyler sadece ürünler değildir. Ticaretin asıl unsurunu oluşturan mal ve hizmetler ile birlikte fikirler ve tarzlar ile kültürler de küreselleşmektedir.

KÜRESELLEŞME VE RİSKKüreselleşmenin getirdikleri

tahmin edilemez ve uzun süreli etkilere sebep olur.

Ortaya çıkan etkilerden birisi de risk faktörüdür. Daha önce hiç bilinmeyen ve kestirilemeyen riskler doğmuştur.

Çevresel riskler: küresel ısınma, iklimlerin değişmesi, kirlilik, kaynakların yok edilmesi, nükleer çalışmalar, barajlar, artan tarım faaliyetleri. Denizlerin kirlenmesi, havanın kirlenmesi, artan nüfus, yok olan türler.

Sağlık riskleri: ozon tabakasının delinmesi, hava kirliliği, su kirliliği, işlenmiş gıdalar ve kimyasallar.

Hayvanlarda ve insanlarda ortaya çıkan hastalıklar ya da virüslerin kolayca tüm dünyaya ulaşması.

Deli dana hastalığı, domuz gribi gibi.

RİSK TOPLUMUİnsanlar toplumlarda ve dünyada

ortaya çıkabilecek sorunlara veya durumlara karşı risk altındadır. Bu durumlar sonucunda belirli seçimler yapmak durumunda kalırlar.

KÜRESELLEŞME VE EŞİTSİZLİK

Çevre sorunlarının artmasından sonra toplumlar içinde ve arasındaki eşitsizliklerin büyümesi yirmibirinci yüzyılın başında tüm dünyanın karşı karşıya kaldığı bir sorundur.

Toplumların refahı, eğitimi, sağlık kurumları, teknoloji ve zenginlik farklılıkları giderek artmaktadır.

Dünya nüfusunun %20’si düyadaki tüketimin %86’sını ve gelirin%90 nını almaktadır.

1820 yılında 3 fakir ülkeye karşı bir zengin ülke,

1913 yılında 11 fakir ülkeye karşı bir zengin ülke

1992 de 72 fakir ülkeye karşı 1 zengin ülke vardır.

SONUÇ

1. Bugün artık tek bir dünyada yaşıyoruz. Küreselleşme sadece ekonomik boyuttan çıkmış sosyal yaşama da dahil olmuştur. Bireylerin kararları tüm dünyayı etkilemekte ve tüm dünyadan etkilenmektedir.

2. Küreselleşme temelinde ekonomik bir olgu olsa da artık politik, kültürel, ekonomik ve toplumsal öğelerin bir araya gelmesi sonucu oluşan bir süreçtir.

3. Küreselleşmenin yaygınlaşmasına pek çok etken vardır. Birincisi soğuk savaş sonrası sovyet birliğinin dağılması ve ülkeler arası ilişkilerin gelişmesi. İkincisi bilgi iletişim teknolojilerinin yaygınlaşması. Üçüncüsü ulusaşırı şirketlerin ticari faaliyetleri.

4. Küreselleşme aynı zamanda bireysel yaşamlarımızı da etkiler. Medya, internet ve başka ülkeler ve kültürlerden iletişimde bulunduğumuz insanlar aracılığı ile.

5. Küreselleşme açık uçlu ve karmaşık bir süreçtir, kontrol edilmesi ve öngörülmesi oldukça zor sonuçlar ortaya çıkarır.

6. Küreselleşme hızlı ve kontrolsüz biçimde ilerler ve zengin fakir ayrımını giderek arttırır.