32
Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsal Yönetim Endeksine Dâhil İşletmelerde Bir Araştırma 1 Abdulkerim DAŞTAN Doç. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi, İİBF [email protected] Uğur BELLİKLİ Öğr. Gör., Giresun Üniversitesi, Alucra Turan Bulutçu MYO [email protected] Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsal Yönetim Endeksine Dâhil İşletmelerde Bir Araştırma Özet Bu çalışmanın amacı, kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimini, muhasebe bilgi sistemi, muhasebe eğitimi ve muhasebe mesleği eşliğinde ele almak ve Türkiye'de Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksi (XKURY)'ndeki işletmelerin verileri üzerinde sözkonusu etkileşimi, istatistiki ve ekonometrik analiz yöntemlerinin yardımıyla incelemektir. Araştırmada Borsa İstanbul Kurumsal Yönetim Endeksi (XKURY)'ne dâhil 48 işletmenin verileri kullanılmıştır. İşletmelerin faaliyet raporları, mali tabloları ve internet sitelerindeki bilgilerden yararlanılarak elde edilen verilerle regresyon ve korelasyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Araştırma sonucunda işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk göstergelerinin muhasebe temelli finansal performans göstergelerinden piyasa değeri/defter değeri ile pozitif yönde ilişkili olduğu, ayrıca muhasebenin işletmelerin ekonomik, yasal, ahlaki ve gönüllü sorumluluklarına katkıda bulunduğu tespit edilmiştir. Anahtar Kelimeler: Kurumsal Sosyal Sorumluluk, Hayırseverlik, Muhasebe Bilgi Sistemi, Muhasebe Mesleği, Muhasebe Eğitimi. The Interaction Between Corporate Social Responsibility and Accounting: A Survey on Listed Companies in Corporate Governance Index in Turkey Abstract The aim of this study is to examine the interaction between the corporate social responsibility and accounting through accounting information system, accounting education and accounting as a profession and the data of the companies obtained the study analyzes this interaction by using data from BIST Corporate Governance Index (XKURY). In order to conduct the study, the data of the companies registered in the BIST Corporate Governance Index (XKURY) database are analayzed through statistical and econometric analyses. The corporate social responsibility index values of these companies were computed, the corporate governance rating reports were examined, and the regression and correlation analyses were performed. Resuls showed that the corporate social responsibility indicators of the companies were related in a positive way with the market value/book value rates. Moreover, the study found that accounting contributed to the economic, legal, ethical and voluntary responsibilities of companies. Keywords: Corporate Social Responsibility, Philanthropy, Accounting Information System, Accounting Profession, Accounting Education. 1 Bu çalışma, Doç. Dr. Abdulkerim DAŞTAN danışmanlığında, Uğur BELLİKLİ tarafından hazırlanan "Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsal Yönetim Endeksine Dahil İşletmelerde Bir Araştırma" isimli Yüksek Lisans Tezinden uyarlanmıştır. ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ, NİSAN 2015, 10(1), 177- 208 177

Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

  • Upload
    others

  • View
    26

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim

Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma1

Abdulkerim DAŞTAN Doccedil Dr Karadeniz Teknik Uumlniversitesi İİBF

akdastan25yahoocom

Uğur BELLİKLİ Oumlğr Goumlr Giresun Uumlniversitesi Alucra Turan Bulutccedilu MYO

bellikliugurgmailcom

Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

Oumlzet

Bu ccedilalışmanın amacı kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimini muhasebe bilgi sistemi muhasebe eğitimi ve muhasebe mesleği eşliğinde ele almak ve Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ndeki işletmelerin verileri uumlzerinde soumlzkonusu etkileşimi istatistiki ve ekonometrik analiz youmlntemlerinin yardımıyla incelemektir Araştırmada Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dacirchil 48 işletmenin verileri kullanılmıştır İşletmelerin faaliyet raporları mali tabloları ve internet sitelerindeki bilgilerden yararlanılarak elde edilen verilerle regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Araştırma sonucunda işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif youmlnde ilişkili olduğu ayrıca muhasebenin işletmelerin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler Kurumsal Sosyal Sorumluluk Hayırseverlik Muhasebe Bilgi Sistemi Muhasebe Mesleği Muhasebe Eğitimi

The Interaction Between Corporate Social Responsibility and Accounting A Survey on Listed Companies in Corporate Governance Index in Turkey

Abstract

The aim of this study is to examine the interaction between the corporate social responsibility and accounting through accounting information system accounting education and accounting as a profession and the data of the companies obtained the study analyzes this interaction by using data from BIST Corporate Governance Index (XKURY) In order to conduct the study the data of the companies registered in the BIST Corporate Governance Index (XKURY) database are analayzed through statistical and econometric analyses The corporate social responsibility index values of these companies were computed the corporate governance rating reports were examined and the regression and correlation analyses were performed Resuls showed that the corporate social responsibility indicators of the companies were related in a positive way with the market valuebook value rates Moreover the study found that accounting contributed to the economic legal ethical and voluntary responsibilities of companies Keywords Corporate Social Responsibility Philanthropy Accounting Information System Accounting Profession Accounting Education

1Bu ccedilalışma Doccedil Dr Abdulkerim DAŞTAN danışmanlığında Uğur BELLİKLİ tarafından hazırlanan Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dahil İşletmelerde Bir Araştırma isimli Yuumlksek Lisans Tezinden uyarlanmıştır

ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ NİSAN 2015 10(1) 177- 208 177

1 Giriş İşletmelerin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarının sınırlarını belirleyen kurumsal sosyal sorumluluk konusu hem akademik literatuumlrde hem de iş duumlnyasında XX yuumlzyılın son ccedileyreğinden bu yana daima guumlncelliğini korumuş ve korumaya devam etmektedir

Muhasebe bilgi sistemi kamuoyunu aydınlatma şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ve guumlvenilirlik gibi ilkeler bazında kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesi ile karşılıklı işbirliği halindedir Muhasebe bilgi sistemi sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ccedilıkar gruplarının menfaatlerini dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla raporlama yapmalıdır Bu sayede işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına dolayısıyla sosyal sorumluluklarına katkıda bulunulabilir

Bu ccedilalışmanın amacı kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimini muhasebe bilgi sistemi muhasebe eğitimi ve muhasebe mesleği eşliğinde ele almak ve Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ndeki işletmelerin verileri uumlzerinde soumlzkonusu etkileşimi ekonometrik ve istatistiki analiz youmlntemlerinin yardımıyla incelemektir

Ccedilalışmada izlenen youmlntem şu şekildedir Oumlncelikle konuya ilişkin ulusal ve uluslararası literatuumlr taraması yapılmıştır Ardından kurumsal sosyal sorumluluk ve işletmenin finansal performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırma sonuccedilları değerlendirilmiştir Son olarak regresyon ve korelasyon analizleri neticesinde kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi durumunun soumlzkonusu işletmeler bazında değerlendirilmesi yapılmıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda geccedilmişten buguumlne duumlnyada ve Tuumlrkiyede birccedilok ccedilalışma yapılmıştır Bu ccedilalışma kurumsal sosyal sorumluluk alanındaki ulusal ve uluslararası ccedilalışmaların buumltuumlncuumll yaklaşımla ele alınması kurumsal sosyal sorumluluk konusunun muhasebe bilimi ile etkileşim duumlzeyini oumlzellikle yeni Tuumlrk Ticaret Kanununun işletmelerde meydana getirdiği değişiklikler bağlamında ele alması bakımından farklılık arz etmektedir Oumlteyandan ccedilalışmada ulaşılan sonuccedillarla literatuumlrde yer alan ccedilalışmalarda elde edilen bulguların karşılaştırılması araştırma bulgularının değerlendirilmesi başlığı altında yapılmıştır

2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 21 Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Tanımı ve Accedilıklaması

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramı ilk olarak XVII yuumlzyılda İngilterede ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnemde İngiliz işletmeleri bir yandan ekonomik performanslarını sergilemiş diğer yandan da kamu yararına ccedilalışma zorunluluğu ile koumlpruuml eğitim kurumları kanal inşaatı yapımı gibi goumlrevleri yerine getirmişlerdir (Oumlztuumlrk 2009 10) Sanayi devrimi ile birlikte işletmeler uumlzerinde daha yoğun baskılar oluşmaya

178 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

başlamış ve XIX yuumlzyılda ccedilocuk ve kadın işccedililerin ccedilalıştırılması ile ilgili yeni yasalar oluşturulmuş kurumlar toplumların beklentileri doğrultusunda bu konulara daha duyarlı olmaya zorlanmıştır (Oumlztuumlrk 2009 10 Alpaslan 2012 5)

Kurumsal sosyal sorumluluk I Duumlnya Savaşı (1914-1918)nın sonrasında daha farklı bir boyut kazanmıştır Savaş sonrasında değişen youmlnetim anlayışıyla beraber işletmeler değişen toplum sorunlarına daha fazla ilgi goumlstermeye başlamışlardır Buguumlnkuuml ccedilağdaş kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının temelleri ise 1953 yılında Bowenin işletmelerin ekonomik sorumluluklarının oumltesinde sorumluluklarının olduğunu savunmasıyla başlamıştır (McGee 1998 378) Bu goumlruumlşuuml yaptıkları ccedilalışmalarıyla McGuire (1988) Davis (1971) Stone (1975) Carroll (1979) ve Frederick (1987) gibi yazarlar işletmelerin sorumluluklarının yasal ve ekonomik alanlarla sınırlı olmadığı bunun yanında topluma karşı sorumluluklarının da bulunduğunu ifade ederek desteklemişlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun tarihsel gelişim aşamasına Tuumlrkiye accedilısından bakıldığında konunun daha ccedilok hayırseverlik faaliyetleri ve toplumsal projelere katılım bağlamında ele alındığı ifade edilebilir Nitekim Tuumlrkiyenin mirasccedilısı olduğu Osmanlı Devleti (1299-1922)nde ilk sivil toplum kuruluşu olan vakıflar ile mesleki bir oumlrguumltlenme biccedilimi olan ahilik teşkilatı yuumlzyıllar boyunca toplumda sosyal accedilıdan sorumlu davranışların geliştirilmesini sağlamışlardır (Ersoumlz 2007 65) Tuumlrkiyede kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının ccedilağdaş anlamda 2000li yıllardan sonra geliştiği goumlruumllmektedir Bu yavaş gelişimin sebebi oumlncelikle ekonomik istikrarsızlık olarak goumlsterilebilir Tuumlrkiyede etik ve hayırseverlik sorumluluklarının yerine getirilmesi yeni bir kavram olmamasına rağmen kavram kurumsal sosyal sorumluluk olarak adlandırılmaya başladığında farklı bir kimliğe buumlruumlnmuumlştuumlr Daha oumlnceden goumlnuumllluumlluumlk esasına dayanan bu sorumlulukların goumlnuumllluumlluumlk esasına dayalı olduğu duumlşuumlncesi devam etse dahi bu sorumlulukların altında yatan temel etkenin kurum imajı ve kuruma olan katkı şekline doumlnuumlştuumlğuuml ifade edilebilir (Ersoumlz 2007 67 Oumlztuumlrk vd 2013 9-10)

Gerek akademik alanda gerekse iş duumlnyasında bir asrı aşan suumlreden beri tartışılmakla birlikte kurumsal sosyal sorumluluk konusunda kavramsal accedilıdan bir tanım birliği yapılamamıştır Kavramsal accedilıdan tanım yapmanın zorluğunu McWilliams ve Siegel (2001) kurumsal sosyal sorumluluğun ccedilok ccedilelişkili amaccedil ve hedefleri olmasına Crowther ve Aras (2008 14) ise kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin doğal yapısındaki belirsizliğe bağlamaktadır Bununla birlikte yaygın olarak kabul goumlren kurumsal sosyal sorumluluk tanımı şu şekilde yapılabilir Kurumsal sosyal sorumluluk işletmelerin başta faaliyet goumlsterdiği ccedilevre olmak uumlzere ccedilalışanlardan topluma tuumlm paydaşların saygınlığını goumlzetmek onların hayat standartlarını artırmak ve uumllkenin ekonomisine katkıda bulunmak iccedilin hem yasal

NİSAN 2015 179

hem de etik gerekliliklerin yerine getirilerek toplum nezdinde işletme itibarının artırılması ve suumlrduumlruumllebilirliğinin sağlanması ccedilabasıdır

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının birtakım ilkeleri vardır Bu ilkeler toplum ve işletme arasındaki ilişkinin nasıl olması gerektiğini belirleyen ve toplumun işletmeden olan beklentilerini ifade eden bir anlamda kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerini daha belirgin hale getirmek iccedilin gereklidir Hopkins (2004 22) soumlz konusu ilkeleri yasallık kamusal sorumluluk ve youmlnetsel yetki olarak Crowther ve Aras (2008 14) suumlrduumlruumllebilirlik hesap verebilirlik ve şeffaflık olarak Daştan (2010 9) ise sorumluluk kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml adalet ve eşitlik olarak sıralamıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk daha doğrusu işletmelerin sosyal sorumluluğuna ilişkin literatuumlrde birbirine taban tabana zıt iki goumlruumlş ileri suumlruumllmektedir Bunlardan ilki işletmelerin sosyal sorumluluğu olmadığını savunan (aleyhte) goumlruumlş diğeri ise işletmelerin sosyal sorumluluklarının bulunduğunu savunan (lehte) goumlruumlşlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun aleyhinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun olmadığı savına dayalı goumlruumlşler olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Eren 2000 101-102 Shrivastava 1995 212 Hallin ve Gustavson 2009 208 Pinkston ve Carroll 1996 199 McWilliams vd 2006 7 Stanwick ve Stanwick 1998 196)

bull İşletmeler ekonomik amaccedillarla kurulurlar bu nedenle youmlnetimin tek sorumluluğu işletme sahip ve ortaklarına karşı kar maksimizasyonu sorumluluğu olduğundan sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Sosyal sorumluluk sadece işletmeleri ilgilendiren bir olay değildir bizzat tuumlm toplumu ilgilendirdiğinden devletccedile ccediloumlzuumlmlenmesi gerekir

bull Sosyal sorumluluğu yerine getirmek amacıyla yapılan harcamalar ek maliyet anlamındadır ve diğer maliyetler gibi bunlar da uumlruumln maliyetlerine yansıtılıp bunun sonucunda hem uumlretici hem de tuumlketici zarar goumlreceği iccedilin sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri bazı işletmelerce imaj olarak goumlruumllduumlğuuml iccedilin bunun yerine işletmelerde etik kodlar ve etik sorumlulukların geliştirilmesi gerekir

bull Kurumsal kaynakların hayırseverlik faaliyetlerinde kullanılması karlılığı duumlşuumlreceği gibi uumlruumlnlerin fiyatını da arttıracağından sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

Kurumsal sosyal sorumluluğun lehinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun bulunduğu savına dayalı olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir

180 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

(Eren 2000 103-105 Bowie 1991 59 Cochran 2007 450 McWilliams vd 2006 7)

bull Toplumun bir parccedilası konumundaki işletmeler huumlkuumlmetler tarafından gerekli yasa ve youmlnetmeliklerle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda birtakım uygulamaların yapılmasına youmlnlendirilebilirler

bull İşletmeler ccedilevreye duyarlı olmak iccedilin katlanacağı maliyetlerin ccedilok daha fazlasına sosyal sorunlar ortaya ccedilıktıktan sonra katlanmak zorunda kalacaklarından buguumlnden daha az maliyete katlanarak ileride ortaya ccedilıkabilecek yuumlksek maliyetlerden korunabilirler

bull İşletmeler oumlzellikle kullandığı doğal kaynaklar ve uumlretim sonucunda ortaya ccedilıkan zehirli atıklarla doğayı tahrip etmeleri nedeniyle geri doumlnuumlşuumlmluuml mal uumlretmek atıkları yeniden kullanmak ve doğal ccedilevreyi koruyucu diğer tedbirleri alarak verdiği zararları kısmen de olsa azaltabilirler

bull Kamusal hizmetlerden yararlanan işletmelerin bu hizmetlere karşılık oumldedikleri vergiler yetersiz kalabileceğinden işletmeler bu vergilerin dışında sosyal sorunların ccediloumlzuumllmesine katkıda bulunabilirler

bull Sosyal ve ekonomik amaccedillar birbirine bağlı oldukları ve birbirinden ayrılamayacakları iccedilin bu işletmelere rekabet uumlstuumlnluumlğuuml kazandırabilir

bull Toplumda sosyal sorumlu tuumlketiciler vardır ve bunları etkileyebilmenin yolu kurumsal sosyal sorumluluğu uygulamakla muumlmkuumln olabilir

Oumlteyandan konuyla doğrudan ilgisi bulunan kurumsal sosyal sorumluluk modellerine kısaca yer vermek ccedilalışma accedilısından yararlı olacaktır Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri işletmelerde kurumsal sosyal faaliyetleri tanımlamak ve daha belirgin hale getirmek amacıyla geliştirilmiş duumlşuumlnce ve yaklaşımları şematik olarak sistemli bir şekilde sunan ifade ve accedilıklamalardır Literatuumlrde ccedilok sayıda kurumsal sosyal sorumluluk modelinin olduğu belirtilebilir Ancak bu ccedilalışmanın kapsamı bağlamında esas olarak oumlnemli goumlruumllen beş kurumsal sosyal sorumluluk modeline tanımsal duumlzeyde yer verilecektir

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi modeli kurumsal sosyal sorumluluğu ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluk olmak uumlzere doumlrt alanda inceleyen ve bu alanlardan hangilerinin işletmeler iccedilin gerekli beklenen ya da arzu edilen durum olduğunu ortaya koyan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal performans modeli toplumun değişen beklentilerinin analiz edilerek sosyal taleplerine cevap verebilmek iccedilin sistematik bir yaklaşım belirlemeyi ve sosyal sorunlara uygun ccediloumlzuumlmler geliştirmeyi oumlneren ifade ve accedilıklamalardır (Stoner ve Freman 1989dan aktaran Taşlıyan 2012 30) Sosyal sorumluluk modeli toplumun refahını koruyan

NİSAN 2015 181

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 2: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

1 Giriş İşletmelerin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarının sınırlarını belirleyen kurumsal sosyal sorumluluk konusu hem akademik literatuumlrde hem de iş duumlnyasında XX yuumlzyılın son ccedileyreğinden bu yana daima guumlncelliğini korumuş ve korumaya devam etmektedir

Muhasebe bilgi sistemi kamuoyunu aydınlatma şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml ve guumlvenilirlik gibi ilkeler bazında kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesi ile karşılıklı işbirliği halindedir Muhasebe bilgi sistemi sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ccedilıkar gruplarının menfaatlerini dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla raporlama yapmalıdır Bu sayede işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına dolayısıyla sosyal sorumluluklarına katkıda bulunulabilir

Bu ccedilalışmanın amacı kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimini muhasebe bilgi sistemi muhasebe eğitimi ve muhasebe mesleği eşliğinde ele almak ve Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ndeki işletmelerin verileri uumlzerinde soumlzkonusu etkileşimi ekonometrik ve istatistiki analiz youmlntemlerinin yardımıyla incelemektir

Ccedilalışmada izlenen youmlntem şu şekildedir Oumlncelikle konuya ilişkin ulusal ve uluslararası literatuumlr taraması yapılmıştır Ardından kurumsal sosyal sorumluluk ve işletmenin finansal performansı arasındaki ilişkiyi inceleyen araştırma sonuccedilları değerlendirilmiştir Son olarak regresyon ve korelasyon analizleri neticesinde kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi durumunun soumlzkonusu işletmeler bazında değerlendirilmesi yapılmıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda geccedilmişten buguumlne duumlnyada ve Tuumlrkiyede birccedilok ccedilalışma yapılmıştır Bu ccedilalışma kurumsal sosyal sorumluluk alanındaki ulusal ve uluslararası ccedilalışmaların buumltuumlncuumll yaklaşımla ele alınması kurumsal sosyal sorumluluk konusunun muhasebe bilimi ile etkileşim duumlzeyini oumlzellikle yeni Tuumlrk Ticaret Kanununun işletmelerde meydana getirdiği değişiklikler bağlamında ele alması bakımından farklılık arz etmektedir Oumlteyandan ccedilalışmada ulaşılan sonuccedillarla literatuumlrde yer alan ccedilalışmalarda elde edilen bulguların karşılaştırılması araştırma bulgularının değerlendirilmesi başlığı altında yapılmıştır

2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk 21 Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Tanımı ve Accedilıklaması

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramı ilk olarak XVII yuumlzyılda İngilterede ortaya ccedilıkmıştır Bu doumlnemde İngiliz işletmeleri bir yandan ekonomik performanslarını sergilemiş diğer yandan da kamu yararına ccedilalışma zorunluluğu ile koumlpruuml eğitim kurumları kanal inşaatı yapımı gibi goumlrevleri yerine getirmişlerdir (Oumlztuumlrk 2009 10) Sanayi devrimi ile birlikte işletmeler uumlzerinde daha yoğun baskılar oluşmaya

178 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

başlamış ve XIX yuumlzyılda ccedilocuk ve kadın işccedililerin ccedilalıştırılması ile ilgili yeni yasalar oluşturulmuş kurumlar toplumların beklentileri doğrultusunda bu konulara daha duyarlı olmaya zorlanmıştır (Oumlztuumlrk 2009 10 Alpaslan 2012 5)

Kurumsal sosyal sorumluluk I Duumlnya Savaşı (1914-1918)nın sonrasında daha farklı bir boyut kazanmıştır Savaş sonrasında değişen youmlnetim anlayışıyla beraber işletmeler değişen toplum sorunlarına daha fazla ilgi goumlstermeye başlamışlardır Buguumlnkuuml ccedilağdaş kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının temelleri ise 1953 yılında Bowenin işletmelerin ekonomik sorumluluklarının oumltesinde sorumluluklarının olduğunu savunmasıyla başlamıştır (McGee 1998 378) Bu goumlruumlşuuml yaptıkları ccedilalışmalarıyla McGuire (1988) Davis (1971) Stone (1975) Carroll (1979) ve Frederick (1987) gibi yazarlar işletmelerin sorumluluklarının yasal ve ekonomik alanlarla sınırlı olmadığı bunun yanında topluma karşı sorumluluklarının da bulunduğunu ifade ederek desteklemişlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun tarihsel gelişim aşamasına Tuumlrkiye accedilısından bakıldığında konunun daha ccedilok hayırseverlik faaliyetleri ve toplumsal projelere katılım bağlamında ele alındığı ifade edilebilir Nitekim Tuumlrkiyenin mirasccedilısı olduğu Osmanlı Devleti (1299-1922)nde ilk sivil toplum kuruluşu olan vakıflar ile mesleki bir oumlrguumltlenme biccedilimi olan ahilik teşkilatı yuumlzyıllar boyunca toplumda sosyal accedilıdan sorumlu davranışların geliştirilmesini sağlamışlardır (Ersoumlz 2007 65) Tuumlrkiyede kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının ccedilağdaş anlamda 2000li yıllardan sonra geliştiği goumlruumllmektedir Bu yavaş gelişimin sebebi oumlncelikle ekonomik istikrarsızlık olarak goumlsterilebilir Tuumlrkiyede etik ve hayırseverlik sorumluluklarının yerine getirilmesi yeni bir kavram olmamasına rağmen kavram kurumsal sosyal sorumluluk olarak adlandırılmaya başladığında farklı bir kimliğe buumlruumlnmuumlştuumlr Daha oumlnceden goumlnuumllluumlluumlk esasına dayanan bu sorumlulukların goumlnuumllluumlluumlk esasına dayalı olduğu duumlşuumlncesi devam etse dahi bu sorumlulukların altında yatan temel etkenin kurum imajı ve kuruma olan katkı şekline doumlnuumlştuumlğuuml ifade edilebilir (Ersoumlz 2007 67 Oumlztuumlrk vd 2013 9-10)

Gerek akademik alanda gerekse iş duumlnyasında bir asrı aşan suumlreden beri tartışılmakla birlikte kurumsal sosyal sorumluluk konusunda kavramsal accedilıdan bir tanım birliği yapılamamıştır Kavramsal accedilıdan tanım yapmanın zorluğunu McWilliams ve Siegel (2001) kurumsal sosyal sorumluluğun ccedilok ccedilelişkili amaccedil ve hedefleri olmasına Crowther ve Aras (2008 14) ise kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin doğal yapısındaki belirsizliğe bağlamaktadır Bununla birlikte yaygın olarak kabul goumlren kurumsal sosyal sorumluluk tanımı şu şekilde yapılabilir Kurumsal sosyal sorumluluk işletmelerin başta faaliyet goumlsterdiği ccedilevre olmak uumlzere ccedilalışanlardan topluma tuumlm paydaşların saygınlığını goumlzetmek onların hayat standartlarını artırmak ve uumllkenin ekonomisine katkıda bulunmak iccedilin hem yasal

NİSAN 2015 179

hem de etik gerekliliklerin yerine getirilerek toplum nezdinde işletme itibarının artırılması ve suumlrduumlruumllebilirliğinin sağlanması ccedilabasıdır

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının birtakım ilkeleri vardır Bu ilkeler toplum ve işletme arasındaki ilişkinin nasıl olması gerektiğini belirleyen ve toplumun işletmeden olan beklentilerini ifade eden bir anlamda kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerini daha belirgin hale getirmek iccedilin gereklidir Hopkins (2004 22) soumlz konusu ilkeleri yasallık kamusal sorumluluk ve youmlnetsel yetki olarak Crowther ve Aras (2008 14) suumlrduumlruumllebilirlik hesap verebilirlik ve şeffaflık olarak Daştan (2010 9) ise sorumluluk kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml adalet ve eşitlik olarak sıralamıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk daha doğrusu işletmelerin sosyal sorumluluğuna ilişkin literatuumlrde birbirine taban tabana zıt iki goumlruumlş ileri suumlruumllmektedir Bunlardan ilki işletmelerin sosyal sorumluluğu olmadığını savunan (aleyhte) goumlruumlş diğeri ise işletmelerin sosyal sorumluluklarının bulunduğunu savunan (lehte) goumlruumlşlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun aleyhinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun olmadığı savına dayalı goumlruumlşler olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Eren 2000 101-102 Shrivastava 1995 212 Hallin ve Gustavson 2009 208 Pinkston ve Carroll 1996 199 McWilliams vd 2006 7 Stanwick ve Stanwick 1998 196)

bull İşletmeler ekonomik amaccedillarla kurulurlar bu nedenle youmlnetimin tek sorumluluğu işletme sahip ve ortaklarına karşı kar maksimizasyonu sorumluluğu olduğundan sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Sosyal sorumluluk sadece işletmeleri ilgilendiren bir olay değildir bizzat tuumlm toplumu ilgilendirdiğinden devletccedile ccediloumlzuumlmlenmesi gerekir

bull Sosyal sorumluluğu yerine getirmek amacıyla yapılan harcamalar ek maliyet anlamındadır ve diğer maliyetler gibi bunlar da uumlruumln maliyetlerine yansıtılıp bunun sonucunda hem uumlretici hem de tuumlketici zarar goumlreceği iccedilin sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri bazı işletmelerce imaj olarak goumlruumllduumlğuuml iccedilin bunun yerine işletmelerde etik kodlar ve etik sorumlulukların geliştirilmesi gerekir

bull Kurumsal kaynakların hayırseverlik faaliyetlerinde kullanılması karlılığı duumlşuumlreceği gibi uumlruumlnlerin fiyatını da arttıracağından sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

Kurumsal sosyal sorumluluğun lehinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun bulunduğu savına dayalı olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir

180 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

(Eren 2000 103-105 Bowie 1991 59 Cochran 2007 450 McWilliams vd 2006 7)

bull Toplumun bir parccedilası konumundaki işletmeler huumlkuumlmetler tarafından gerekli yasa ve youmlnetmeliklerle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda birtakım uygulamaların yapılmasına youmlnlendirilebilirler

bull İşletmeler ccedilevreye duyarlı olmak iccedilin katlanacağı maliyetlerin ccedilok daha fazlasına sosyal sorunlar ortaya ccedilıktıktan sonra katlanmak zorunda kalacaklarından buguumlnden daha az maliyete katlanarak ileride ortaya ccedilıkabilecek yuumlksek maliyetlerden korunabilirler

bull İşletmeler oumlzellikle kullandığı doğal kaynaklar ve uumlretim sonucunda ortaya ccedilıkan zehirli atıklarla doğayı tahrip etmeleri nedeniyle geri doumlnuumlşuumlmluuml mal uumlretmek atıkları yeniden kullanmak ve doğal ccedilevreyi koruyucu diğer tedbirleri alarak verdiği zararları kısmen de olsa azaltabilirler

bull Kamusal hizmetlerden yararlanan işletmelerin bu hizmetlere karşılık oumldedikleri vergiler yetersiz kalabileceğinden işletmeler bu vergilerin dışında sosyal sorunların ccediloumlzuumllmesine katkıda bulunabilirler

bull Sosyal ve ekonomik amaccedillar birbirine bağlı oldukları ve birbirinden ayrılamayacakları iccedilin bu işletmelere rekabet uumlstuumlnluumlğuuml kazandırabilir

bull Toplumda sosyal sorumlu tuumlketiciler vardır ve bunları etkileyebilmenin yolu kurumsal sosyal sorumluluğu uygulamakla muumlmkuumln olabilir

Oumlteyandan konuyla doğrudan ilgisi bulunan kurumsal sosyal sorumluluk modellerine kısaca yer vermek ccedilalışma accedilısından yararlı olacaktır Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri işletmelerde kurumsal sosyal faaliyetleri tanımlamak ve daha belirgin hale getirmek amacıyla geliştirilmiş duumlşuumlnce ve yaklaşımları şematik olarak sistemli bir şekilde sunan ifade ve accedilıklamalardır Literatuumlrde ccedilok sayıda kurumsal sosyal sorumluluk modelinin olduğu belirtilebilir Ancak bu ccedilalışmanın kapsamı bağlamında esas olarak oumlnemli goumlruumllen beş kurumsal sosyal sorumluluk modeline tanımsal duumlzeyde yer verilecektir

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi modeli kurumsal sosyal sorumluluğu ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluk olmak uumlzere doumlrt alanda inceleyen ve bu alanlardan hangilerinin işletmeler iccedilin gerekli beklenen ya da arzu edilen durum olduğunu ortaya koyan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal performans modeli toplumun değişen beklentilerinin analiz edilerek sosyal taleplerine cevap verebilmek iccedilin sistematik bir yaklaşım belirlemeyi ve sosyal sorunlara uygun ccediloumlzuumlmler geliştirmeyi oumlneren ifade ve accedilıklamalardır (Stoner ve Freman 1989dan aktaran Taşlıyan 2012 30) Sosyal sorumluluk modeli toplumun refahını koruyan

NİSAN 2015 181

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 3: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

başlamış ve XIX yuumlzyılda ccedilocuk ve kadın işccedililerin ccedilalıştırılması ile ilgili yeni yasalar oluşturulmuş kurumlar toplumların beklentileri doğrultusunda bu konulara daha duyarlı olmaya zorlanmıştır (Oumlztuumlrk 2009 10 Alpaslan 2012 5)

Kurumsal sosyal sorumluluk I Duumlnya Savaşı (1914-1918)nın sonrasında daha farklı bir boyut kazanmıştır Savaş sonrasında değişen youmlnetim anlayışıyla beraber işletmeler değişen toplum sorunlarına daha fazla ilgi goumlstermeye başlamışlardır Buguumlnkuuml ccedilağdaş kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının temelleri ise 1953 yılında Bowenin işletmelerin ekonomik sorumluluklarının oumltesinde sorumluluklarının olduğunu savunmasıyla başlamıştır (McGee 1998 378) Bu goumlruumlşuuml yaptıkları ccedilalışmalarıyla McGuire (1988) Davis (1971) Stone (1975) Carroll (1979) ve Frederick (1987) gibi yazarlar işletmelerin sorumluluklarının yasal ve ekonomik alanlarla sınırlı olmadığı bunun yanında topluma karşı sorumluluklarının da bulunduğunu ifade ederek desteklemişlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun tarihsel gelişim aşamasına Tuumlrkiye accedilısından bakıldığında konunun daha ccedilok hayırseverlik faaliyetleri ve toplumsal projelere katılım bağlamında ele alındığı ifade edilebilir Nitekim Tuumlrkiyenin mirasccedilısı olduğu Osmanlı Devleti (1299-1922)nde ilk sivil toplum kuruluşu olan vakıflar ile mesleki bir oumlrguumltlenme biccedilimi olan ahilik teşkilatı yuumlzyıllar boyunca toplumda sosyal accedilıdan sorumlu davranışların geliştirilmesini sağlamışlardır (Ersoumlz 2007 65) Tuumlrkiyede kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının ccedilağdaş anlamda 2000li yıllardan sonra geliştiği goumlruumllmektedir Bu yavaş gelişimin sebebi oumlncelikle ekonomik istikrarsızlık olarak goumlsterilebilir Tuumlrkiyede etik ve hayırseverlik sorumluluklarının yerine getirilmesi yeni bir kavram olmamasına rağmen kavram kurumsal sosyal sorumluluk olarak adlandırılmaya başladığında farklı bir kimliğe buumlruumlnmuumlştuumlr Daha oumlnceden goumlnuumllluumlluumlk esasına dayanan bu sorumlulukların goumlnuumllluumlluumlk esasına dayalı olduğu duumlşuumlncesi devam etse dahi bu sorumlulukların altında yatan temel etkenin kurum imajı ve kuruma olan katkı şekline doumlnuumlştuumlğuuml ifade edilebilir (Ersoumlz 2007 67 Oumlztuumlrk vd 2013 9-10)

Gerek akademik alanda gerekse iş duumlnyasında bir asrı aşan suumlreden beri tartışılmakla birlikte kurumsal sosyal sorumluluk konusunda kavramsal accedilıdan bir tanım birliği yapılamamıştır Kavramsal accedilıdan tanım yapmanın zorluğunu McWilliams ve Siegel (2001) kurumsal sosyal sorumluluğun ccedilok ccedilelişkili amaccedil ve hedefleri olmasına Crowther ve Aras (2008 14) ise kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin doğal yapısındaki belirsizliğe bağlamaktadır Bununla birlikte yaygın olarak kabul goumlren kurumsal sosyal sorumluluk tanımı şu şekilde yapılabilir Kurumsal sosyal sorumluluk işletmelerin başta faaliyet goumlsterdiği ccedilevre olmak uumlzere ccedilalışanlardan topluma tuumlm paydaşların saygınlığını goumlzetmek onların hayat standartlarını artırmak ve uumllkenin ekonomisine katkıda bulunmak iccedilin hem yasal

NİSAN 2015 179

hem de etik gerekliliklerin yerine getirilerek toplum nezdinde işletme itibarının artırılması ve suumlrduumlruumllebilirliğinin sağlanması ccedilabasıdır

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının birtakım ilkeleri vardır Bu ilkeler toplum ve işletme arasındaki ilişkinin nasıl olması gerektiğini belirleyen ve toplumun işletmeden olan beklentilerini ifade eden bir anlamda kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerini daha belirgin hale getirmek iccedilin gereklidir Hopkins (2004 22) soumlz konusu ilkeleri yasallık kamusal sorumluluk ve youmlnetsel yetki olarak Crowther ve Aras (2008 14) suumlrduumlruumllebilirlik hesap verebilirlik ve şeffaflık olarak Daştan (2010 9) ise sorumluluk kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml adalet ve eşitlik olarak sıralamıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk daha doğrusu işletmelerin sosyal sorumluluğuna ilişkin literatuumlrde birbirine taban tabana zıt iki goumlruumlş ileri suumlruumllmektedir Bunlardan ilki işletmelerin sosyal sorumluluğu olmadığını savunan (aleyhte) goumlruumlş diğeri ise işletmelerin sosyal sorumluluklarının bulunduğunu savunan (lehte) goumlruumlşlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun aleyhinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun olmadığı savına dayalı goumlruumlşler olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Eren 2000 101-102 Shrivastava 1995 212 Hallin ve Gustavson 2009 208 Pinkston ve Carroll 1996 199 McWilliams vd 2006 7 Stanwick ve Stanwick 1998 196)

bull İşletmeler ekonomik amaccedillarla kurulurlar bu nedenle youmlnetimin tek sorumluluğu işletme sahip ve ortaklarına karşı kar maksimizasyonu sorumluluğu olduğundan sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Sosyal sorumluluk sadece işletmeleri ilgilendiren bir olay değildir bizzat tuumlm toplumu ilgilendirdiğinden devletccedile ccediloumlzuumlmlenmesi gerekir

bull Sosyal sorumluluğu yerine getirmek amacıyla yapılan harcamalar ek maliyet anlamındadır ve diğer maliyetler gibi bunlar da uumlruumln maliyetlerine yansıtılıp bunun sonucunda hem uumlretici hem de tuumlketici zarar goumlreceği iccedilin sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri bazı işletmelerce imaj olarak goumlruumllduumlğuuml iccedilin bunun yerine işletmelerde etik kodlar ve etik sorumlulukların geliştirilmesi gerekir

bull Kurumsal kaynakların hayırseverlik faaliyetlerinde kullanılması karlılığı duumlşuumlreceği gibi uumlruumlnlerin fiyatını da arttıracağından sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

Kurumsal sosyal sorumluluğun lehinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun bulunduğu savına dayalı olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir

180 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

(Eren 2000 103-105 Bowie 1991 59 Cochran 2007 450 McWilliams vd 2006 7)

bull Toplumun bir parccedilası konumundaki işletmeler huumlkuumlmetler tarafından gerekli yasa ve youmlnetmeliklerle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda birtakım uygulamaların yapılmasına youmlnlendirilebilirler

bull İşletmeler ccedilevreye duyarlı olmak iccedilin katlanacağı maliyetlerin ccedilok daha fazlasına sosyal sorunlar ortaya ccedilıktıktan sonra katlanmak zorunda kalacaklarından buguumlnden daha az maliyete katlanarak ileride ortaya ccedilıkabilecek yuumlksek maliyetlerden korunabilirler

bull İşletmeler oumlzellikle kullandığı doğal kaynaklar ve uumlretim sonucunda ortaya ccedilıkan zehirli atıklarla doğayı tahrip etmeleri nedeniyle geri doumlnuumlşuumlmluuml mal uumlretmek atıkları yeniden kullanmak ve doğal ccedilevreyi koruyucu diğer tedbirleri alarak verdiği zararları kısmen de olsa azaltabilirler

bull Kamusal hizmetlerden yararlanan işletmelerin bu hizmetlere karşılık oumldedikleri vergiler yetersiz kalabileceğinden işletmeler bu vergilerin dışında sosyal sorunların ccediloumlzuumllmesine katkıda bulunabilirler

bull Sosyal ve ekonomik amaccedillar birbirine bağlı oldukları ve birbirinden ayrılamayacakları iccedilin bu işletmelere rekabet uumlstuumlnluumlğuuml kazandırabilir

bull Toplumda sosyal sorumlu tuumlketiciler vardır ve bunları etkileyebilmenin yolu kurumsal sosyal sorumluluğu uygulamakla muumlmkuumln olabilir

Oumlteyandan konuyla doğrudan ilgisi bulunan kurumsal sosyal sorumluluk modellerine kısaca yer vermek ccedilalışma accedilısından yararlı olacaktır Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri işletmelerde kurumsal sosyal faaliyetleri tanımlamak ve daha belirgin hale getirmek amacıyla geliştirilmiş duumlşuumlnce ve yaklaşımları şematik olarak sistemli bir şekilde sunan ifade ve accedilıklamalardır Literatuumlrde ccedilok sayıda kurumsal sosyal sorumluluk modelinin olduğu belirtilebilir Ancak bu ccedilalışmanın kapsamı bağlamında esas olarak oumlnemli goumlruumllen beş kurumsal sosyal sorumluluk modeline tanımsal duumlzeyde yer verilecektir

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi modeli kurumsal sosyal sorumluluğu ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluk olmak uumlzere doumlrt alanda inceleyen ve bu alanlardan hangilerinin işletmeler iccedilin gerekli beklenen ya da arzu edilen durum olduğunu ortaya koyan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal performans modeli toplumun değişen beklentilerinin analiz edilerek sosyal taleplerine cevap verebilmek iccedilin sistematik bir yaklaşım belirlemeyi ve sosyal sorunlara uygun ccediloumlzuumlmler geliştirmeyi oumlneren ifade ve accedilıklamalardır (Stoner ve Freman 1989dan aktaran Taşlıyan 2012 30) Sosyal sorumluluk modeli toplumun refahını koruyan

NİSAN 2015 181

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 4: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

hem de etik gerekliliklerin yerine getirilerek toplum nezdinde işletme itibarının artırılması ve suumlrduumlruumllebilirliğinin sağlanması ccedilabasıdır

Kurumsal sosyal sorumluluk kavramının birtakım ilkeleri vardır Bu ilkeler toplum ve işletme arasındaki ilişkinin nasıl olması gerektiğini belirleyen ve toplumun işletmeden olan beklentilerini ifade eden bir anlamda kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerini daha belirgin hale getirmek iccedilin gereklidir Hopkins (2004 22) soumlz konusu ilkeleri yasallık kamusal sorumluluk ve youmlnetsel yetki olarak Crowther ve Aras (2008 14) suumlrduumlruumllebilirlik hesap verebilirlik ve şeffaflık olarak Daştan (2010 9) ise sorumluluk kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml adalet ve eşitlik olarak sıralamıştır

Kurumsal sosyal sorumluluk daha doğrusu işletmelerin sosyal sorumluluğuna ilişkin literatuumlrde birbirine taban tabana zıt iki goumlruumlş ileri suumlruumllmektedir Bunlardan ilki işletmelerin sosyal sorumluluğu olmadığını savunan (aleyhte) goumlruumlş diğeri ise işletmelerin sosyal sorumluluklarının bulunduğunu savunan (lehte) goumlruumlşlerdir

Kurumsal sosyal sorumluluğun aleyhinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun olmadığı savına dayalı goumlruumlşler olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir (Eren 2000 101-102 Shrivastava 1995 212 Hallin ve Gustavson 2009 208 Pinkston ve Carroll 1996 199 McWilliams vd 2006 7 Stanwick ve Stanwick 1998 196)

bull İşletmeler ekonomik amaccedillarla kurulurlar bu nedenle youmlnetimin tek sorumluluğu işletme sahip ve ortaklarına karşı kar maksimizasyonu sorumluluğu olduğundan sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Sosyal sorumluluk sadece işletmeleri ilgilendiren bir olay değildir bizzat tuumlm toplumu ilgilendirdiğinden devletccedile ccediloumlzuumlmlenmesi gerekir

bull Sosyal sorumluluğu yerine getirmek amacıyla yapılan harcamalar ek maliyet anlamındadır ve diğer maliyetler gibi bunlar da uumlruumln maliyetlerine yansıtılıp bunun sonucunda hem uumlretici hem de tuumlketici zarar goumlreceği iccedilin sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

bull Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri bazı işletmelerce imaj olarak goumlruumllduumlğuuml iccedilin bunun yerine işletmelerde etik kodlar ve etik sorumlulukların geliştirilmesi gerekir

bull Kurumsal kaynakların hayırseverlik faaliyetlerinde kullanılması karlılığı duumlşuumlreceği gibi uumlruumlnlerin fiyatını da arttıracağından sosyal amaccedilların işletme amaccedillarının dışında tutulması gerekir

Kurumsal sosyal sorumluluğun lehinde olan goumlruumlşler işletmelerin sosyal sorumluluğunun bulunduğu savına dayalı olup aşağıdaki şekilde sıralanabilir

180 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

(Eren 2000 103-105 Bowie 1991 59 Cochran 2007 450 McWilliams vd 2006 7)

bull Toplumun bir parccedilası konumundaki işletmeler huumlkuumlmetler tarafından gerekli yasa ve youmlnetmeliklerle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda birtakım uygulamaların yapılmasına youmlnlendirilebilirler

bull İşletmeler ccedilevreye duyarlı olmak iccedilin katlanacağı maliyetlerin ccedilok daha fazlasına sosyal sorunlar ortaya ccedilıktıktan sonra katlanmak zorunda kalacaklarından buguumlnden daha az maliyete katlanarak ileride ortaya ccedilıkabilecek yuumlksek maliyetlerden korunabilirler

bull İşletmeler oumlzellikle kullandığı doğal kaynaklar ve uumlretim sonucunda ortaya ccedilıkan zehirli atıklarla doğayı tahrip etmeleri nedeniyle geri doumlnuumlşuumlmluuml mal uumlretmek atıkları yeniden kullanmak ve doğal ccedilevreyi koruyucu diğer tedbirleri alarak verdiği zararları kısmen de olsa azaltabilirler

bull Kamusal hizmetlerden yararlanan işletmelerin bu hizmetlere karşılık oumldedikleri vergiler yetersiz kalabileceğinden işletmeler bu vergilerin dışında sosyal sorunların ccediloumlzuumllmesine katkıda bulunabilirler

bull Sosyal ve ekonomik amaccedillar birbirine bağlı oldukları ve birbirinden ayrılamayacakları iccedilin bu işletmelere rekabet uumlstuumlnluumlğuuml kazandırabilir

bull Toplumda sosyal sorumlu tuumlketiciler vardır ve bunları etkileyebilmenin yolu kurumsal sosyal sorumluluğu uygulamakla muumlmkuumln olabilir

Oumlteyandan konuyla doğrudan ilgisi bulunan kurumsal sosyal sorumluluk modellerine kısaca yer vermek ccedilalışma accedilısından yararlı olacaktır Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri işletmelerde kurumsal sosyal faaliyetleri tanımlamak ve daha belirgin hale getirmek amacıyla geliştirilmiş duumlşuumlnce ve yaklaşımları şematik olarak sistemli bir şekilde sunan ifade ve accedilıklamalardır Literatuumlrde ccedilok sayıda kurumsal sosyal sorumluluk modelinin olduğu belirtilebilir Ancak bu ccedilalışmanın kapsamı bağlamında esas olarak oumlnemli goumlruumllen beş kurumsal sosyal sorumluluk modeline tanımsal duumlzeyde yer verilecektir

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi modeli kurumsal sosyal sorumluluğu ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluk olmak uumlzere doumlrt alanda inceleyen ve bu alanlardan hangilerinin işletmeler iccedilin gerekli beklenen ya da arzu edilen durum olduğunu ortaya koyan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal performans modeli toplumun değişen beklentilerinin analiz edilerek sosyal taleplerine cevap verebilmek iccedilin sistematik bir yaklaşım belirlemeyi ve sosyal sorunlara uygun ccediloumlzuumlmler geliştirmeyi oumlneren ifade ve accedilıklamalardır (Stoner ve Freman 1989dan aktaran Taşlıyan 2012 30) Sosyal sorumluluk modeli toplumun refahını koruyan

NİSAN 2015 181

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 5: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

(Eren 2000 103-105 Bowie 1991 59 Cochran 2007 450 McWilliams vd 2006 7)

bull Toplumun bir parccedilası konumundaki işletmeler huumlkuumlmetler tarafından gerekli yasa ve youmlnetmeliklerle kurumsal sosyal sorumluluk konusunda birtakım uygulamaların yapılmasına youmlnlendirilebilirler

bull İşletmeler ccedilevreye duyarlı olmak iccedilin katlanacağı maliyetlerin ccedilok daha fazlasına sosyal sorunlar ortaya ccedilıktıktan sonra katlanmak zorunda kalacaklarından buguumlnden daha az maliyete katlanarak ileride ortaya ccedilıkabilecek yuumlksek maliyetlerden korunabilirler

bull İşletmeler oumlzellikle kullandığı doğal kaynaklar ve uumlretim sonucunda ortaya ccedilıkan zehirli atıklarla doğayı tahrip etmeleri nedeniyle geri doumlnuumlşuumlmluuml mal uumlretmek atıkları yeniden kullanmak ve doğal ccedilevreyi koruyucu diğer tedbirleri alarak verdiği zararları kısmen de olsa azaltabilirler

bull Kamusal hizmetlerden yararlanan işletmelerin bu hizmetlere karşılık oumldedikleri vergiler yetersiz kalabileceğinden işletmeler bu vergilerin dışında sosyal sorunların ccediloumlzuumllmesine katkıda bulunabilirler

bull Sosyal ve ekonomik amaccedillar birbirine bağlı oldukları ve birbirinden ayrılamayacakları iccedilin bu işletmelere rekabet uumlstuumlnluumlğuuml kazandırabilir

bull Toplumda sosyal sorumlu tuumlketiciler vardır ve bunları etkileyebilmenin yolu kurumsal sosyal sorumluluğu uygulamakla muumlmkuumln olabilir

Oumlteyandan konuyla doğrudan ilgisi bulunan kurumsal sosyal sorumluluk modellerine kısaca yer vermek ccedilalışma accedilısından yararlı olacaktır Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri işletmelerde kurumsal sosyal faaliyetleri tanımlamak ve daha belirgin hale getirmek amacıyla geliştirilmiş duumlşuumlnce ve yaklaşımları şematik olarak sistemli bir şekilde sunan ifade ve accedilıklamalardır Literatuumlrde ccedilok sayıda kurumsal sosyal sorumluluk modelinin olduğu belirtilebilir Ancak bu ccedilalışmanın kapsamı bağlamında esas olarak oumlnemli goumlruumllen beş kurumsal sosyal sorumluluk modeline tanımsal duumlzeyde yer verilecektir

Kurumsal sosyal sorumluluk piramidi modeli kurumsal sosyal sorumluluğu ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluk olmak uumlzere doumlrt alanda inceleyen ve bu alanlardan hangilerinin işletmeler iccedilin gerekli beklenen ya da arzu edilen durum olduğunu ortaya koyan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal performans modeli toplumun değişen beklentilerinin analiz edilerek sosyal taleplerine cevap verebilmek iccedilin sistematik bir yaklaşım belirlemeyi ve sosyal sorunlara uygun ccediloumlzuumlmler geliştirmeyi oumlneren ifade ve accedilıklamalardır (Stoner ve Freman 1989dan aktaran Taşlıyan 2012 30) Sosyal sorumluluk modeli toplumun refahını koruyan

NİSAN 2015 181

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 6: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

ve iyileştiren işletmelerin niccedilin ve nasıl oumlnlem aldıklarını ve neden yuumlkuumlmluumlluumlk altına girdiklerini tanımlayan beş varsayım dizisine dayanan ifade ve accedilıklamalardır (Oumlzuumlpek 2005 82) Sosyal duyarlılık modeli Robert W ACKERMAN tarafından geliştirilen ve işletmenin sosyal ccedilabalarının temel amacının sorumluluk değil duyarlılık olması gerektiğini ileri suumlren ifade ve accedilıklamalardır Altı seccedilenek modeli Philip KOTLER tarafından geliştirilen ve işletmelerin sosyal sorumluluklarını hayır işlemek iccedilin altı seccedilenek başlığı ile ele alan ifade ve accedilıklamalardır Sosyal sorumluluk kavramı altı aşamalı bir model kapsamında incelenmiştir2

22 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Hayırseverlik İlişkisi

Yunancada sevgi anlamındaki philien ve insan anlamındaki anthropos kelimelerinin bir tuumlrevi olarak insan sevgisi anlamına gelen (Raiborn vd 2003 47) hayırseverlik işletmeyle herhangi bir ilişkisi bulunmayan ve sosyal bir beklentiye sahip olmaksızın işletme kaynaklarının rastgele yardım ve sosyal hizmet faaliyetlerine goumlnuumllluuml olarak nasıl tahsis edileceğine dair bir sorumluluktur (Ricks 2005 122) Collinse (1994) goumlre hayırseverlik oumlzetle işletme karının bir kısmının topluma doumlnuumlşuumlnden ibarettir

Hayırseverlik her ne kadar bireysel bir erdem olarak ifade edilmiş olsa bile dinsel inanışların toplum hayatına etkileri de goumlz oumlnuumlne alındığında sosyal sonuccedilları daha geniş olan kurumsal bir yapıya doumlnuumlşebilmektedir Bu noktada kurumsal hayırseverlik kavramı oumln plana ccedilıkmaktadır Kurumsal hayırseverlik işletmenin herhangi bir karşılık beklemeksizin toplumdaki diğer kuruluşlara yaptığı nakdi ya da ayni katkılarını ifade etmektedir (Collins 1994 226) Kurumsal hayırseverlik bir işletmenin bir hayır derneğine ya da sosyal bir amaca ccediloğunlukla nakit bağışlar hibeler veveya ayni bağışlar şeklinde doğrudan katkıda bulunmasıdır (Kotler ve Lee 2006 141)

Modern anlamda Tuumlrkiyede hayırseverlik anlayışının geccedilmişten gelen bir miras niteliği taşıdığı kolaylıkla ifade edilebilir Tuumlrkiyenin hemen her ilinde goumlruumllen aşevleri resmi kamu kurum ve kuruluşlarının konuk evleri hayırseverlik anlayışının birer uumlruumlnuumlduumlr Deprem sel yangın gibi felaketlerde insanlara yardım etmek amacıyla kurulan Kızılay Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Afet ve Acil Durum Youmlnetimi (AFAD) vb kurumlar insanlara yardım etmenin yuumlce bir erdem olduğunu goumlstermektedir

Carroll (1991) kurumsal sosyal sorumluluğu doumlrt boyutlu olarak hayırseverliği ise kurumsal sosyal sorumluluğun goumlnuumllluumlluumlk boyutu iccedilerisinde ele almıştır Hayırseverlikle kurumsal sosyal sorumluluk arasındaki farklar Tablo 1de goumlsterilmiştir

2 Kurumsal sosyal sorumluluk modelleri ile ilgili ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Ackerman ve Bauer (1976) Carroll (1991) Oumlzuumlpek (2005) Kotler ve Lee (2006) Tak (2009)

182 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 7: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Tablo 1 Hayırseverlik ve Kurumsal Sosyal Sorumluluk Arasındaki Farklar

Hayırseverlik

Tanım

Amaccedil

Suumlreccedil

Karşılık beklemeden iyilik yapmak dini vicdani değerlere dayalı olarak yardım etmektir

Kişilerin veya kurumların kendi değerleri inanccedilları doğrultusunda istedikleri anda istedikleri kişilere ccedileşitli yardımlarda bulunmalarıdır Bir işin nasıl yapılması gerektiğine dair bazı oumlğelere uygun olması (duyurulmaması pazarlanmaması gibi) işletme stratejisinden bağımsız bir şekilde tasarlanabilmesidir

Kurumsal Sosyal Sorumluluk Sosyal ccedilevresel ekonomik ve etik kavramların youmlnetimi ve işletmelerin bu alanlarda sosyal paydaş beklentilerine olan duyarlılıklarıdır Oumlrguumltlerin suumlrduumlruumllebilir olmak iccedilin toplumun beklentilerini yerine getirerek topluma olan borccedillarını oumldemeleridir Rasyonel bir ccedilalışma proje suumlreci sonunda hedef sorumluluk alanları belirlenmesi karar verilmesi uygulanması hatta raporlanmasını kapsar

Kaynak Alakavuklar vd 2009 116

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi 31 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Bilgi Sistemi

Muhasebe bilgi sistemi işletme iccedili ve işletme dışı bilgi kullanıcılarının ihtiyaccedil duydukları bilgileri ham verileri veya sıradan bilgileri finansal bilgiye doumlnuumlştuumlrerek uumlretmek ve uumlrettiği bilgileri raporlar aracılığı ile sunmak amacıyla bir araya getirilmiş ve birbirleriyle ilişkili oumlğeler buumltuumlnuumlduumlr (Karacaer ve İbrahimoğlu 2003 214)

Muhasebe bilgi sisteminin etkin ve başarılı olabilmesi iccedilin bu sistemin oumlnemli bir parccedilası olan muhasebe ccedilalışanlarının ccedilok iyi muhasebe ve mevzuat bilgilerine sahip olması guumlnuumlmuumlz duumlnyasında yetersiz kalmaktadır Bunun yanı sıra muhasebe ccedilalışanlarının işletmenin tuumlm işleyişine hacirckim olmaları ve gelişen bilgi teknolojileri ile mevcut sistemi daha da geliştirmeleri gerekir

Bir dağıtım sistemi olarak da adlandırılan muhasebe bilgi sisteminin goumlrevini tam ve doğru olarak yerine getirebilmesi iccedilin yani bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin aşağıda sıralanan işlemleri yerine getirmesi gereklidir (Suumlrmeli 2007 43) Bunlar

bull Mali nitelikli işlemleri ve bunlarla ilgili diğer verileri ilgili kaynaklardan toplayarak muhasebe bilgi sistemine girdi olarak eklemek

bull İlgili kaynaklardan toplanan verileri belli bir duumlzene sokarak biriktirmek bull Duumlzenlenen verileri kaydetmek

NİSAN 2015 183

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 8: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

bull İşlenen veriler sonucunda bilgi kullanıcılarının gereksinimleri ccedilerccedilevesinde raporları ve raporda yer alması gereken bilgileri oluşturmak

Bilgilerin doğru ve guumlvenilir olarak uumlretiminin devamlılığı iccedilin verilerin toplanmasından raporların hazırlanmasına kadar olan suumlreci suumlrekli kontrol altında tutmaktır Muhasebe bilgi sisteminin bilgi kullanıcılarının gereksinim duydukları bilgileri uumlretebilmesi iccedilin belirtilen işlemleri Şekil 1de goumlruumllduumlğuuml uumlzere ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 1 Muhasebe Bilgi Sistemi

Kaynak httpnotokucombir-bilgi-sistemi-olarak-muhasebe (29032014)

İşletmede gerccedilekleşen mali olayları organize bir şekilde kayıt altına alarak raporlayan işletmenin yaşam doumlnguumlsuuml ve ticari başarısı hakkında bilgi veren muhasebe bilgi sisteminden sadece belli kişi ya da grupların değil tuumlm ilgi gruplarının ccedilıkarlarını dikkate alacak şekilde tam zamanında gerccedileğe uygun tarafsız ve duumlruumlst bir yaklaşımla ve de işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkı sağlayacak şekilde raporlama yapması beklenir (Demir 2005 117) Muhasebe bilgi sisteminin duumlzenleyip sunduğu mali tablolarda tuumlm toplumun ccedilıkarlarını goumlzetmeyi kendine amaccedil edinmesi toplum uumlzerinde olumlu ya da olumsuz etkileri olan sosyal konuların muhasebe bilgi sisteminin amaccedilları dışında tutulmasını olanaksız hale getirir Dolayısıyla muhasebe bilgi sisteminin kendisinden beklenen bu goumlrevleri yerine getirebilmesi ancak işletmede geccedilerli olacak kurumsal sosyal sorumluluk anlayışına dayalı bir youmlnetim şekliyle muumlmkuumln olabilir (Oumlzkol vd 2005 140)

Kurumsal sosyal sorumluluk ilke ve uygulamalarının geccedilerli olduğu bir işletmede muhasebe bilgi sistemi ve uumlretilen finansal bilginin bu ilke ve uygulamalardan olumlu youmlnde etkileneceği accedilıktır Diğer bir yandan muhasebe bilgi sisteminin bir işletmede kurulma safhasında dikkate alınan ilkeler ile kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerine bakıldığında her ikisi arasında paralellik olduğu accedilık bir şekilde

184 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 9: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

goumlruumllmektedir Muhasebe bilgi sistemi ve kurumsal youmlnetim arasında ilkeler bazında kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık hesap verme yuumlkuumlmluumlluumlğuuml guumlvenilirlik gibi ilkeler arasında karşılıklı işbirliği soumlz konusudur (Daştan 2010 10 Dinccedil ve Abdioğlu 2009 165)

Muhasebe bilgi sistemi işletmeyle ilgili hemen hemen her konuda tam zamanında guumlvenilir anlaşılabilir bilgileri en duumlşuumlk maliyetle ve muumlmkuumln olan en kısa suumlrede ilgili ccedilıkar gruplarına sunarak kurumsal sosyal sorumluluk ilkelerinden olan kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık ilkelerine katkı sağlayabilir Elbette muhasebe bilgi sisteminin bunu sağlaması işletmeye kurulması safhasında dikkate alınan ilkelere bağlı kalındığı suumlrece muumlmkuumlnduumlr Kamuoyuna accedilıklanan bu bilgilerin tarafsız olması işletmeyle ilişkisi olan ccedilıkar gruplarından yalnızca bir ya da bir kaccedilının değil tamamının ihtiyacını karşılayacak şekilde sunulması gereklidir Muhasebe bilgi sistemi ticari sır kapsamına giren ve işletmenin rekabet guumlcuumlnuuml azaltacak olan bilgiler hariccedil diğer tuumlm bilgileri yukarıda belirtilen şekilde kamuoyuna accedilıklamalıdır Hatta bu bilgi işletmenin aleyhine sonuccedillar doğuracak bile olsa muhasebe bilgi sistemi bu bilgiyi kamuoyu ile paylaşmaktan ccedilekinmemelidir Unutulmamalıdır ki kısa doumlnemde işletmenin aleyhine gibi goumlruumllen bu bilgiler uzun doumlnemde işletmeye guumlccedil sağlayacak toplum nezdinde işletme itibarını artıracaktır Zaten kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının dayandığı temel de budur (SPK 2005 20)

Yukarıda belirtilen hususlar ışığında istenilen niteliklerde bilgi uumlretimi ve ccedilıkar gruplarının beklentilerinin eksiksiz bir şekilde karşılanabilmesi işletmelerde kurumsal sosyal sorumluluk anlayışının benimsenmesine ve bu anlayışla işleyen bir muhasebe bilgi sisteminin varlığına bağlıdır Ccediluumlnkuuml şeffaf hesap verilebilir ve sorumluluk anlayışına dayalı finansal bilgi uumlretiminde muhasebe bilgi sistemi oumlnemli goumlrevler uumlstlenir Kurumsal sosyal sorumluluk sosyal konular ile muhasebeyi birbirine yaklaştıran en oumlnemli uygulama alanıdır Ccediluumlnkuuml muhasebe uygulamalarının yuumlruumltuumllmesinde tuumlm toplumun ccedilıkarlarının goumlzetilmesi duumlşuumlncesi tuumlm toplumu ilgilendiren kurumsal sosyal sorumluluk kavramının muhasebe bilgi sistemi ile buumltuumlnleşmesini gerekli kılmış bu birliktelik muhasebe bilgi sistemi ile kurumsal sosyal sorumluluk kavramının sıkı etkileşimini doğurmuştur (Benguuml ve Can 2009 158)

32 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleği

Muhasebe işletmeler arası karşılıklı ilişkiler ve işletme iccedili olaylar sebebi ile işletmenin varlıklarında kaynaklarında giderlerinde ve gelirlerinde değişme meydana getiren tamamen ya da kısmen mali nitelikli işlemlere ait bilgileri kaydeden sınıflandıran ve anlamlı bir biccedilimde oumlzetleyerek varılan sonuccedilları yorumlayan ve boumlylece işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarına amaccedillarına uygun yararlı

NİSAN 2015 185

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 10: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

bilgileri sağlayan bilimdir (Suumlrmen 2013 9) Muhasebe mesleği yukarıdaki tanımda yer alan faaliyetleri yerine getiren muhasebe bilimini uygulayan işletme youmlneticileri ve işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarına karar verme aşamasında gerekli bilgileri tam zamanında accedilık anlaşılabilir ve şeffaf bir şekilde sunan meslek dalıdır (Daştan 2001 32)

Muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının ve kurumsal sosyal sorumluluğun bir amaccedil birliği iccedilinde olduğu ifade edilebilir Hem muhasebenin sosyal sorumluluk kavramının hem de kurumsal sosyal sorumluluğun odak noktasında toplum ve toplum iccedilinde işletmeyle ilgili olabilecek ccedilıkar grupları vardır Toplumun ccedilıkarlarının daima işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması yapılan işlemlerde gerccedileğe uygun beyanda bulunulması şeffaflık ve hesap verebilirlik anlayışının raporlamanın temelinde yer alması her iki kavramın ortak amacı olarak belirtilebilir Bir işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk kapsamında gerccedilekleştirdikleri faaliyetlerin raporlanması gereği guumlnuumlmuumlzde kaccedilınılmaz bir durumdur Bu raporlamanın yapılabilmesi ise muhasebe bilimi ile muumlmkuumlnduumlr Yukarıdaki accedilıklamalardan hareketle kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebenin sosyal sorumluluğu ilişkisini Şekil 2 ile ifade etmek muumlmkuumlnduumlr

Şekil 2 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Mesleğinin Sosyal Sorumluluğu İlişkisi

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu

i

1

Ortak Amaccedillar

- Toplum ccedilıkarlarının işletme ccedilıkarlarından uumlstuumln tutulması - Gerccedileğe uygun beyan - Şeffaf ve hesap verebilir raporlama anlayışı - işletme suumlrduumlruumllebilirliği

1 Temel Dayanak Temel Dayanak

Tuumlm paydaşlara karşı sorumluluk Tek bir ccedilıkar grubunun değil tuumlm toplumun ccedilıkan

Geleneksel muhasebe kurumların sadece kendi faaliyetlerine odaklanmış ve dış ccedilevreden gelen etkileri goumlz ardı etmiştir Fakat gerccedilekten de bu durum geleneksel muhasebenin goumlrevi ve genel kabul goumlrmuumlş muhasebe ilkeleriyle uyumludur Oysa sosyal sorumluluk muhasebesi işletmenin şeffaf ve hesap verebilir olmasının bir sonucu olarak aynı zamanda işletmenin topluma karşı sorumluluğunun da bulunduğu bilincinden hareketle raporlamanın kapsamına toplumu ve tuumlm paydaşları da dahil etmiştir Dolayısıyla işletmeler devamlılıklarını sağlamak ve hatta hayatta kalmak istiyorlarsa geleneksel muhasebe anlayışı yerine sosyal

186 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 11: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

sorumlu muhasebe anlayışını benimsemeli ve raporlama kapsamını da bu youmlnde genişletmelidirler Muhasebenin kurumsal sosyal sorumluluğa nasıl katkıda bulunduğunu daha sistematik bir şekilde ifade etmek gerekirse bu katkıları doumlrt başlık altında toplamak muumlmkuumlnduumlr Bunlar

bull Muhasebenin işletmenin ekonomik sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin yasal sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin ahlaki sorumluluklarına katkısı bull Muhasebenin işletmenin goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkısıdır

Muhasebe biliminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesine yukarıdaki başlıklar halindeki katkılarını biraz daha accedilmak gerekirse şunlar ifade edilebilir (Demir 2013 231)

bull Muhasebenin uumlreteceği finansal raporlar sayesinde işletme ekonomik ve finansal yapısını rahat bir şekilde goumlrebilecek geleceğe ilişkin karar vermede gerccedileği yansıtan muhasebe bilgilerinin yardımıyla sağlam adımlar atılabilecektir

bull Muhasebe meslek mensubunun işletmenin yasal hak ve sorumluluklarını iyi bilmesine bağlı olarak işletmelerin devlete oumldemeleri gereken vergiler doğru hesaplanabilecek dolayısıyla makro duumlzeyde ulusal ekonomi ve toplum ccedilıkarı korunabilecektir

bull Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubu işini yaparken bu standartların vermiş olduğu bilinccedille hareket ederek hizmet verdiği işletmenin sosyal sorumluluğuna katkıda bulunabilecektir

bull İşletmelerin goumlnuumllluuml sorumluluklarının işletmeye olan maliyeti ve getirisinin hesaplanabilmesi ve bu sayede hangi kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin yuumlruumltuumllmesine karar verilmesinde muhasebe bilimi işletmeye birinci derecede yardımcı olabilecektir

33 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitimi

Muhasebe eğitimi işletme kararlarının alınmasında yararlı bilgilerin tespiti toplanması oumllccediluumllmesi işlenmesi doğruluğunun denetimi raporlar halinde oumlzetlenmesi ve bu raporlanan bilgilerin karar alıcılar tarafından nasıl kullanılacağı konusundaki bilgilerin oumlğrencilere aktarılması suretiyle oumlğrencilerin muhasebe bilimi konusundaki yeteneklerinin geliştirilme suumlreci (Aysan 1979 254) şeklinde tanımlanabilir

Başlangıccedilta daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişimi hesaplamaya youmlnelik nicel bir yapı ile oumlne ccedilıkan muhasebe kurumsal sosyal sorumluluk ve kurumsal youmlnetim gibi konuların etkisi sonucunda işletme ile ilgili ccedilıkar gruplarının ve bunların beklentilerinin ccediloğalmasıyla zamanla sosyal bir iccedilerik

NİSAN 2015 187

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 12: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

ve daha analitik bir yapı kazanmıştır Muhasebenin yapısında meydana gelen bu gelişmeler sonucunda muhasebe eğitiminin de artan bu gereksinimlere yanıt verebilecek duruma gelmesi kaccedilınılmaz olmuştur Bu gerekliliğin bir sonucu olarak muhasebe eğitiminde hem niceliksel hem de niteliksel eğitim araccedillarından yararlanılması zorunlu hale gelmiştir

Kurumsal sosyal sorumluluğun muhasebe eğitimini etkilediği bir diğer nokta ise finansal krizler ve muhasebe skandalları olmuştur Son yıllarda ortaya ccedilıkan Enron WorldCom Parmalat gibi muhasebe skandalları şirketlere ve finansal piyasalara olan guumlveni oldukccedila zedelemiştir Şayet kurumsal sosyal sorumluluğun accedilık şeffaf hesap verilebilir raporlama anlayışına uygun bilgiler kamuoyuna aktarılmış olsaydı bu tuumlr muhasebe skandallarının yaşanması olasılığı nispeten daha az olacaktı Dolayısıyla muhasebe eğitiminin bu noktadaki eksikliği hissedilmiş finansal krizler ve muhasebe skandalları konusu hem muhasebe eğitim kitaplarına hem de muumlfredata dahil edilmiştir Ayrıca kurumsal sosyal sorumluluğun bu konuya kendi iccedilinde daha fazla oumlnem atfetmesi muhasebe meslek etiği gibi daha farklı bir eğitim alanı doğurarak muhasebe eğitiminin şekillenmesine yardımcı olmuştur

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerinin işletmeler tarafından raporlanması gereği muhasebe eğitimini şekillendiren bir başka olgudur Konunun girişinde geleneksel muhasebenin daha ccedilok işletme sahibinin varlık yapısında meydana gelen değişmelerle ilgilendiği belirtilmişti Oysa kurumsal sosyal sorumluluk konusunun işletmelerin guumlndemine alınmasıyla işletmelerin topluma ccedilevreye paydaşlarına ccedilalışanlarına karşı sorumluluklarının olduğu accedilık bir şekilde goumlruumllmuumlştuumlr Bu durum muhasebe eğitimini de şekillendirerek muhasebe eğitiminde yeni branşların ortaya ccedilıkmasını sağlamıştır Bu sayede ccedilevre muhasebesi insan kaynakları muhasebesi muhasebe meslek etiği gibi yeni derslerin muhasebe eğitimi muumlfredatına girmesi sağlanmıştır Oumlzetle yaşanan muhasebe skandalları teknolojik ekonomik kuumlltuumlrel ve sosyolojik gelişmelere bağlı olarak muhasebe mesleğinin geccedilirdiği değişim aşamaları bilgi ve internet ccedilağının da etkisiyle muhasebe eğitimi artık eskisinden ccedilok daha ciddi anlamda ccedilağdaş ve modern bir anlayışla yuumlruumltuumllmektedir Muhasebe eğitimine youmln veren oumlnemli gelişmelerden biri de kurumsal sosyal sorumluluk konusudur Buna bağlı olarak muhasebe akademisyenlerine duumlşen goumlrev geleceğin meslek mensubu adaylarına sadece işletmenin klasik muhasebe anlayışının nasıl olacağını izah etmek değil aynı zamanda işletmeyle ilgili ccedilıkar gruplarını tanıtmak onların işletmeden ve muhasebe bilgi sisteminden ne tuumlr beklentilerinin olacağını aktarabilmektir Bu sayede muhasebe eğitimi buguumln gelinen noktada kendisine yuumlklenen misyonu hakkıyla icra edebilecektir

188 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 13: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

4 Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi Tuumlrkiyede Kurumsal Youmlnetim Endeksine Dacirchil İşletmelerde Bir Araştırma

41 Araştırmanın Amacı

Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında ele alınan bu araştırmanın amacı

a Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin sayıları ticari unvanları oumldenmiş sermayeleri ve kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetleri gibi genel durumların ortaya konulması

b Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerin her biri iccedilin ayrı ayrı hesaplanan kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerlerinin nasıl hesaplandığının ortaya konulması

c Soumlzkonusu işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki finansal performans goumlstergelerinin ortaya konulması

d b ve c maddelerinde ortaya konan verilerden yararlanarak ekonometrik ve istatistiki youmlntemlerin yardımıyla kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşiminin incelenmesidir

42 Araştırmanın Kapsamı ve Youmlntemi

Bu ccedilalışma Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil 48 işletme uumlzerinde gerccedilekleştirilmiştir Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY) Borsa İstanbul pazarlarında (Goumlzaltı Pazarı hariccedil) işlem goumlren ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)nun Seri VIII No 51 Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında kurumsal youmlnetim ilkelerine uyum notu 10 uumlzerinden en az 7 ana başlıklar itibariyle 10 uumlzerinden en az 65 olan işletmelerin fiyat ve getiri performanslarının oumllccediluumllmesini amaccedillamaktadır (httpborsaistanbulcom - 23052014) Kurumsal youmlnetim toplam derecelendirme notu aşağıdaki ana başlıkları verilen ağırlıklar kullanılarak hesaplanır Bu ana başlıklar derecelendirme kuruluşları tarafından Sermaye Piyasası Kurulu Kurumsal Youmlnetim İlkelerine paralel olarak belirlenmiştir Ana başlıklar ve ağırlıkları şu şekildedir

bull Pay Sahipleri 25 bull Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık 35 bull Menfaat Sahipleri 15 bull Youmlnetim Kurulu 25

Bu endekse dahil işletmelerin ticari unvanları aldıkları son kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notları web adresleri oumldenmiş sermayeleri ve genel

NİSAN 2015 189

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 14: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

olarak gerccedilekleştirdikleri kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgiler Tablo 2de goumlsterilmiştir Tablo 2 iccedilin bakınız Ek - 1

Araştırmada istenilen amaccedillara ulaşabilmek iccedilin istatistiki ve ekonometrik youmlntemlerden yararlanılmıştır Bu bağlamda ccedilalışmada izlenen youmlntem aşağıdaki gibi sıralanabilir

Oumlncelikle araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin her biri iccedilin 2009-2013 yıllarını kapsayacak şekilde her yıl iccedilin ayrı ayrı kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmıştır3 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanırken Tuumlrkiye Kurumsal Youmlnetim Derneği (TKYD)nin geliştirdiği endeksin 5 temel boyutu kullanılmıştır (Kurumsal Sosyal Sorumluluk Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu 2013 7) Endeks değeri hesaplanırken işletmelerin ilgili yıllardaki faaliyet raporları incelenerek aşağıdaki adımlar izlenmiştir

- Kurumsal youmlnetim strateji ve suumlreccediller etkisi endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin bir kurumsal youmlnetim stratejisi veya suumlreci belirlemiş işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kurumsal youmlnetim uyum raporundaki strateji) belirlememiş işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 10 ile ccedilarpılmıştır

- Ekonomik etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ekonomik etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin bağış yardım sponsoruluk) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Sosyal etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin sosyal etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin kadına youmlnelik şiddetin oumlnlenmesi kız ccedilocuklarının okuması okul yaptırılması) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 30 ile ccedilarpılmıştır

- Ccedilevresel etki endeks boyutu altında ilgili yıl iccedilin ccedilevresel etki oluşturan bir kurumsal sosyal sorumluluk faaliyeti gerccedilekleştiren işletmelere 1 puan verilmiş (oumlrneğin ağaccedillandırma ccedilalışması işletmenin ISO 14001 Belgesine sahip olması atık toplama) gerccedilekleştirmeyen işletmelere 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 25 ile ccedilarpılmıştır

- Raporlama ve denetim etkisi endeks boyutu altında işletmelerin ilgili yılda kurumsal youmlnetim uyum raporu olup olmadığı incelenmiş uyum raporu olan

3 Kurumsal Sosyal Sorumluluk Endeks değerinin hesaplanmasında Ccedilelik Şaban ve Guumlleccedil Tuna Can Kurumsal Sosyal Sorumluluk Oumllccediluumlmuuml ve İşletme Boyutlarıyla İlişkisi Uumlretim Sektoumlruuml Uygulaması 17 Finans Sempozyumu (23-26 Ekim 2013) s 154-165 adlı ccedilalışmadan yararlanılmıştır

190 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 15: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

işletmelere 1 puan olmayan işletmelere ise 0 puan verilmiştir Verilen puanlar bu boyutun ağırlığı olan 5 ile ccedilarpılmıştır

- Bu endeks boyutlarının her birinden alınan puanların toplamı ilgili işletmenin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini oluşturmuştur

Daha sonra işletmelerin 2009-2013 yılları arasındaki kurumsal youmlnetim derecelendirme raporlarından yararlanılarak ilgili yıla ait kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kurumsal sosyal sorumluluk - muhasebe etkileşimi ilişkisini en iyi şekilde ortaya koyacağı duumlşuumlnuumllen kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu belirlenmiştir

Ardından her bir işletmenin 2009-2013 yılları arasında faaliyet raporlarından ve mali tablolarından yararlanılarak finansal performans goumlstergeleri olan Aktif Karlılık Oumlzkaynak Karlılık Net Kar Marjı ve Piyasa DeğeriDefter Değeri oranları bulunmuştur Soumlzkonusu oranların formuumllleri Şekil 3de verilmiştir

Şekil 3 Finansal Performans Goumlstergeleri Formuumllleri

Aktif Karlılık Oranı Net Doumlnem Karı Aktif Toplamı

Net Doumlnem Karı Oumlzkaynak Toplamı

Net Doumlnem Karı Net Satışlar

Piyasa Değeri Defter Değeri

Hisse Senedi Kapanış Fiyatı x Hisse Adedi İşletmenin Oumlzsermayesi

Son olarak bir araştırma modeli kurulmuştur Araştırmada kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe ilişkisini incelemek amacıyla regresyon ve korelasyon analizleri kullanılmıştır Analizde kullanılan değişkenlere ilişkin accedilıklama aşağıda verilmiştir

bull Y1 Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri

bull Y2 Kurumsal youmlnetim derecelendirme notu

bull Y3 Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu

NİSAN 2015 191

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 16: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

bull X1 Aktif karlılık oranı

bull X2 Oumlzkaynak karlılık oranı

bull X3 Net kar marjı oranı

bull X4 Piyasa DeğeriDefter Değeri oranı

olarak belirlenmiştir

Araştırma modeli şekil 4de goumlsterilmiştir

Şekil 4 Araştırma Modeli

Kurumsal Sosyal Sorumluluk

Endeks Değeri

Kurumsal Youmlnetim Derecelendirme

Notu

Finansal Performans

Kamuoyunu Aydınlatma ve Şeffaflık Notu

Goumlstergeleri

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

43 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Şekil 4de goumlruumllduumlğuuml uumlzere kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri (Y1) kurumsal youmlnetim derecelendirme notu (Y2) ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu (Y3) bağımlı değişken olarak seccedililmiş finansal performans goumlstergeleri (X1 X2 X3 ve X4) ise bağımsız değişken olarak seccedililmiştir Araştırmada regresyon ve korelasyon analizleri yardımıyla değişkenler arasındaki ilişki 2009 2010 2011 2012 ve 2013 yılları iccedilin tek tek incelenerek karşılaştırma yapılacaktır

192 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 17: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

44 Araştırma Bulguları ve Bulguların Değerlendirilmesi

Tanımlayıcı istatistik değerleri işletmelerin 2009-2013 yılları arasında araştırmada seccedililmiş değişkenler hakkında genel bilgi edinilmesi amacıyla verilmiştir Her yıl iccedilin ayrı ayrı tanımlayıcı istatistik değerleri sunulmuştur

Genel olarak beş yılın tanımlayıcı istatistik değerlendirmesi yapılacak olursa 2011 yılı hariccedil ve yıllar itibariyle bazı istisnalar goumlz ardı edilirse değişkenlerin hepsinde artışın olduğu Tablo 3ten goumlruumllebilir Tablo 3 iccedilin bakınız Ek - 2 Ayrıca işletmelerin yıllar itibariyle kurumsal sosyal sorumluluk konusuna daha fazla oumlnem verdiği ve bu alanda derecelendirme kuruluşları aracılığı ile kurumsal youmlnetim duumlşuumlncesi anlayışlarını kamuoyuna da duyurma ihtiyacı iccedilinde oldukları anlaşılmaktadır Bunun yanı sıra işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ve kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notlarının beş yıllık suumlreccedil iccedilinde artan bir goumlruumlnuumlm izlemesi sosyal sorumluluk konusuna verilen oumlnemin bir goumlstergesidir

Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin verilerine ilişkin tanımlayıcı istatistik değerleri ve yorumlanmasının ardından korelasyon analizi gerccedilekleştirilmiştir Araştırma kapsamına dahil edilen işletmelerin korelasyon analizi sonuccedilları Tablo 4de goumlruumllmektedir Tablo 4 iccedilin bakınız Ek - 3 2009 yılına bakıldığında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişkinin kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile aktif karlılık ve oumlzkaynak karlılığı oranı arasında ise negatif ilişkinin olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile aktif karlılık ve piyasa değeridefter değeri arasında pozitif ilişki vardır Oumlteyandan kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile sadece oumlzkaynak karlılık oranı arasında negatif ilişki olduğu goumlruumllmuumlş diğer değişkenlerle ilişki tespit edilememiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile diğer değişkenler arasında anlamlı bir ilişkisinin olmadığı yine 2010 yılındaki tablodan anlaşılmaktadır

2011 yılında aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılık oranı net kar marjı oranlarının birbiriyle ilişkisi goumlruumllmektedir Soumlzkonusu yılda işletmeler sosyal sorumluluk faaliyetlerine gereken oumlnemi vermelerine rağmen bu durum finansal performansa doğrudan yansımamıştır 2012 yılında kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin piyasa değeridefter değeri ile pozitif ilişkisi olduğu goumlruumllmektedir İlgili yılda kurumsal youmlnetim derecelendirme notu ile kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun finansal performans goumlstergelerinden hiccedilbiri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır 2013 yılında ise kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin oumlzkaynak karlılığı ve piyasa değeridefter değeri oranıyla pozitif ilişkisi vardır Kurumsal youmlnetim derecelendirme notunun ise aktif karlılık oranı ve oumlzkaynak karlılık oranı ile pozitif ilişkisinin olduğu goumlruumllmektedir Kamuoyunu aydınlatma ve

NİSAN 2015 193

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 18: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

şeffaflık notunun ise finansal performans goumlstergeleri ile anlamlı ilişkisine rastlanılmamıştır

Korelasyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel bir değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerinin 2009-2013 yılları arasında oumlzellikle piyasa değeridefter değeri oranı ile yıllar itibariyle pozitif youmlnde ilişkili olması işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu youmlnde yansıması şeklinde yorumlanabilir Dolayısıyla yatırım kararı verenler kurumsal sosyal sorumlu işletmeleri tercih etmekte bu bağlamda muhasebe biliminin de kendi uumlzerine duumlşen tuumlm paydaşların ccedilıkarlarının korunması ve karar alıcılara işletme hakkında doğru bilgilerin ulaştırılması goumlrevini yerine getirmiş olduğu youmlnuumlnde yorum yapılabilir Ccediluumlnkuuml yatırımcılara ve işletme ile ilgilenen taraflara doğru tam zamanlı bilgi sunan işletmelere piyasalarda guumlvenin artacağı sonucuna varmak yanlış bir ccedilıkarım olmayacaktır Oumlteyandan farklı analiz youmlntemlerini veya aynı youmlntemi tercih etmiş ccedilalışmalarda sonuccedilların nasıl olduğuna değinmekte yarar vardır Frooman (1997) yapmış olduğu ccedilalışmada sosyal sorumluluklarını yerine getirmeyen işletmelerin işletme değerlerinin azaldığını getirenlerin ise işletme değerinin arttığını Makni vd (2008) piyasa değeri ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişkinin varlığını Arx ve Ziegler (2009) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa uumllkelerindeki işletmeler uumlzerine yaptıkları ccedilalışmada kurumsal sosyal sorumluluğun hisse senedi getirileri uumlzerinde pozitif bir etkiye sahip olduğunu Alparslan ve Ayguumln (2013) ise yapmış oldukları ccedilalışmada piyasa temelli Tobins Q oranı ile kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif bir ilişkinin olduğunu belirlemişlerdir

Korelasyon analizine ilişkin sonuccedil ve yorumlamaların yapılmasının ardından araştırma kapsamındaki regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmlerine ilişkin sonuccedillar Tablo 5te goumlruumllmektedir Tablo 5 iccedilin bakınız Ek - 4 Araştırmada sadece anlamlı sonuccedilların bulunduğu regresyon denklemlerinin ccediloumlzuumlmuuml ve accedilıklamalarına yer verilmiştir

2009 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 005 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 261 birim artıracağı sonucu tablodan goumlruumllmektedir 2009 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile finansal performans goumlstergeleri arasındaki ilişki araştırılmıştır Kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notu ile piyasa değeridefter değeri oranı arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır İşletmelerin kurumsal sosyal

194 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 19: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

sorumluluk derecelendirme notu arttıkccedila piyasa değeridefter değeri oranının da artacağı ccedilıkarımı yapılabilir

2009 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun diğer değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir Kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunun da piyasa değeridefter değeri oranı ile arasındaki katsayı pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bir başka ifade ile piyasa değeridefter değeri oranındaki 1 birimlik artışın kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notunda 263luumlk bir artış meydana getireceği anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde aktif karlılık oranına ait katsayı pozitif ve 001 duumlzeyinde anlamlıdır Oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayı ise negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlıdır Bu durumda aktif karlılık oranındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 364 birimlik artırırken oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 092 birim azaltacağı goumlruumllmektedir

2010 yılına ilişkin Denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlnde piyasa değeridefter değeri oranına ait katsayının pozitif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Bir diğer deyişle soumlzkonusu orandaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk derecelendirme notunu 164 birim artıracağı tablodan anlaşılmaktadır 2010 yılına ilişkin Denklem 3uumln ccediloumlzuumlmuumlnde kamuoyunu aydınlatma ve şeffaflık notu ile piyasa değeridefter değeri arasında ilişki olduğu goumlruumllmektedir 2010 yılına ait denklem 2nin ccediloumlzuumlmuumlndeki benzer yorumları yapmak yanlış olmayacaktır Genel olarak 2010 yılının değerlendirmesi yapılacak olursa bir oumlnceki yıl ile aynı sonuccedilların goumlzlemlendiği goumlruumllecektir Dolayısıyla işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluğa verdikleri oumlnemin hisse senedi getirilerine olumlu şekilde yansıyacağı yorumu yapılabilir

2011 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde oumlzkaynak karlılık oranına ait katsayının negatif ve 005 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Yani oumlzkaynak karlılığındaki 1 birimlik artış kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 051 birim azaltacaktır Benzer ilişkinin 2010 yılına ait denklem 1 ccediloumlzuumlmuumlnde de goumlruumllmesi kurumsal sosyal sorumluluk ile aktif karlılık oranı arasında negatif ilişkinin varlığı şeklinde yorumlanabilir 2013 yılına ilişkin Denklem 1in ccediloumlzuumlmuumlnde net kar marjı oranına ait katsayının negatif ve 010 duumlzeyinde anlamlı olduğu goumlruumllmektedir Net kar marjı oranındaki 1 birimlik artışın kurumsal sosyal sorumluluk endeks değerini 052 oranında azaltacaktır

Regresyon analizi sonuccedillarına ilişkin genel değerlendirme yapılacak olursa kurumsal sosyal sorumluluğa ilişkin goumlstergelerin piyasa değeridefter değeri oranı ile pozitif ilişkili olduğu goumlruumllmektedir Oumlteyandan aktif karlılık oranı oumlzkaynak karlılığı ve net kar marjı oranı ile anlamlı ilişkiler negatif youmlnluumlduumlr Literatuumlrdeki benzer ccedilalışmalara bakıldığında Frooman (1997) Brine vd (2006) Makni vd

NİSAN 2015 195

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 20: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

(2008) Arx ve Ziegler (2009) Choi vd (2010) kurumsal sosyal sorumluluk ile işletme performansı arasında istatistiksel olarak pozitif ve anlamlı ilişkiler tespit etmişler buna karşılık Darcimoles ve Trebucq (2002) iki değişken arasında anlamlı bir ilişki bulamamış Cardebat ve Sirven (2010) ise iki değişken arasında negatif olarak anlamlı ilişki tespit etmiştir Tuumlrkiyedeki ccedilalışmalara bakıldığında ise Arsoy vd (2012) Alparslan ve Ayguumln (2013) Ccedilelik ve Guumlleccedil (2013) ise kurumsal sosyal sorumluluk ve işletme performansı arasında anlamlı ilişkiler bulmuşlardır Alparslan ve Ayguumln (2013) yaptıkları ccedilalışmada bu ccedilalışmanın aksine oumlzkaynak karlılığı ve kurumsal sosyal sorumluluk arasında pozitif youmlnde anlamlı ilişki tespit etmişlerdir

Korelasyon analizi sonuccedillarına goumlre bağımsız değişkenler arasındaki yuumlksek korelasyonun goumlruumllmesi ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin varlığını goumlsterebilir Bu problemin oumlnemli olup olmadığının tespiti iccedilin bağımsız değişkenlerden her biri tek tek bağımlı değişken olarak kabul edilerek R2 değerleri bulunmuş ve varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) hesaplamaları gerccedilekleştirilmiştir Tablo 6da varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerleri goumlsterilmiştir

Tablo 6 Varyans Şişirme Faktoumlruuml (VEF) Değerleri

Bağımlı Değişken Yıl R2 VEF Değeri X1 2009 051 204 X2 2009 055 222 X3 2009 021 126 X4 2009 009 109 X1 2010 054 217 X2 2010 054 217 X3 2010 016 119 X4 2010 010 111 X1 2011 069 322 X2 2011 064 277 X3 2011 012 113 X4 2011 018 121 X1 2012 054 217 X2 2012 060 250 X3 2012 003 103 X4 2012 027 136 X1 2013 071 344 X2 2013 071 344 X3 2013 034 151 X4 2013 035 153

Tablo 6de varyans şişirme faktoumlruuml (VEF) değerlerinin hepsinin 10dan kuumlccediluumlk olduğu goumlruumllmektedir Dolayısıyla tama yakın ccediloklu doğrusal bağlantı probleminin oumlnemsiz olduğu ve analize ciddi bir etkisinin olmadığı kabul edilebilir

196 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 21: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Regresyon analizi sonuccedilları ile varyans şişirme faktoumlruumlne ilişkin sonuccedilların ardından değişen varyans probleminin olup olmadığı ve varsa hangi denklemlerde bu problemin olduğuna ilişkin White testi sonuccedilları Tablo 7de goumlsterilmiştir

Tablo 7 Değişen Varyans White Testi

Yı Y2 Ys Yıl NxR2 (Ols) NxR2 (Ols) NxR2 (Ols)

2009 2507 (003) 2618 (002) 2480 (003) 2010 2138 (009) 1492 (038) 1493 (038) 2011 2140 (009) 913 (082) 930 (081) 2012 1806 (020) 942 (080) 930 (081) 2013 1205 (060) 1476 (039) 1302 (052)

White testi sonucu değişen varyans probleminin olduğu goumlruumllen denklemler 2009 yılına ait denklem 1 2 ve 3tuumlr Tablo 8den goumlruumllduumlğuuml uumlzere bu denklemlerde olasılık değerleri 001 ve 005ten kuumlccediluumlktuumlr Bu durumda değişen varyans probleminin olduğu kabul edilir White testi ile değişen varyans probleminin olduğu belirlenen regresyon denklemleri Ağırlıklı En Kuumlccediluumlk Kareler (EKK) yaklaşımı ile yeniden tahmin edilmiştir Bu tahminler sonucu oluşturulan yeni regresyon tabloları Tablo 8de goumlsterilmiştir Tablo 8 iccedilin bakınız Ek - 5

Değişen varyans probleminin olduğu tespit edilen regresyon denklemleri ağırlıklı EKK youmlntemi ile tahmin edilerek problemsiz regresyon bulguları elde edilmiştir İlk regresyon analizi sonuccedillarından farklı olarak kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergeleri ile piyasa değeridefter değeri arasındaki ilişki bu analiz sonucunda ortadan kaybolmuştur

5 Sonuccedil ve Oumlneriler Kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimine youmlnelik bu ccedilalışmada yer alan teorik accedilıklamalar ışığında Tuumlrkiyede Borsa İstanbul Kurumsal Youmlnetim Endeksi (XKURY)ne dahil işletmelerde bir araştırma yapabilmek iccedilin bu işletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk endeks değeri hesaplanmış kurumsal youmlnetim derecelendirme raporları yıllık faaliyet raporları ve mali tablolarındaki bilgilerden yararlanılarak ulaşılan veriler ışığında regresyon ve korelasyon analizleri gerccedilekleştirilmiştir Yapılan analizler sonucunda elde edilen bulgular oumlzetle

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk konusuna giderek daha fazla oranda oumlnem verdikleri

- İşletmelerin kurumsal sosyal sorumluluk goumlstergelerinin muhasebe temelli finansal performans goumlstergelerinden piyasa değeridefter değeri ile pozitif

NİSAN 2015 197

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 22: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

youmlnde oumlzkaynak karlılığı aktif karlılık ve net kar marjı oranı değerleri ile negatif youmlnde ilişkili olduğu

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunda oumlnem veren işletmelerin hisse senedi getirilerinin olumlu youmlnde etkilendiği

- Muhasebenin işletmenin ekonomik yasal ahlaki ve goumlnuumllluuml sorumluluklarına katkıda bulunduğu şeklinde ifade edilebilir

Yukarıda sunulan bilgiler ve elde edilen bulgular ışığında kurumsal sosyal sorumluluk ve muhasebe etkileşimi bağlamında aşağıdaki hususlar oumlnerilebilir

- Kurumsal sosyal sorumluluk konusunu yeterince oumlnemsemeyen işletmelerin bu konuya daha fazla oumlnem vermelerinin sağlanmasına youmlnelik gerekli adımların atılması

- İşletmelerin sosyal sorumluluk faaliyetlerinin kaydedilmesi sınıflandırılması saklanması raporlanması ve gerektiğinde herhangi bir yere iletilmesinde birinci derecede goumlrev uumlstlenen sorumluluk merkezinin muhasebe birimi olduğu ve bu yuumlzden işletmelerin muhasebe birimine gereken oumlnemi vermeleri gerektiği

- Uumlniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesinin getirdiği yenilikler ccedilerccedilevesinde oumlğretici muumlfredat ve ders iccedileriği kapsamında yeniden ele alınması gerektiği

- Yuumlksek ahlaki standartlara sahip bir muhasebe meslek mensubunun bu standartların vermiş olduğu bilinccedille işletmelerin sorumluluklarına buumlyuumlk katkılar sağlayacağının daima goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerektiğidir

Hiccedil şuumlphesiz kurumsal sosyal sorumluluk temelli muhasebe bilgi sistemi bu sistemi iyi kullanabilecek sorumluluklarının bilincinde olan ve iyi bir muhasebe eğitimi almış muhasebe meslek mensubu ve kurumsal sosyal sorumluluk duumlşuumlncesini daima muhasebe ile destekleyip geliştiren işletmeler iccedilinde bulundukları topluma buumlyuumlk kazanımlar sağlayacaktır

198 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 23: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Kaynaklar Ackerman R W amp Bauer R A (1976) Corporate Social Responsiveness The Modern Dilemma Virginia ABD Virgin Adaları Boston Publishing Company

Alakavuklar O N Kılıccedilaslan S Oumlztuumlrk E B (2009) Tuumlrkiyede hayırseverlikten kurumsal sosyal sorumluluğa geccediliş Bir kurumsal değişim oumlykuumlsuuml Youmlneylem Araştırmaları Dergisi 9(2) 103-143

Alparslan A (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Arasındaki İlişki Tuumlrk Sermaye Piyasası Uumlzerine Bir İnceleme Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Alparslan A ve Ayguumln M (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Firma Performansı Suumlleyman Demirel Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakuumlltesi Dergisi 18(1) 435 - 448

Arx U ve Ziegler A (2009) The Effect of Corporate Social Responsibility on Stock Performance New Evidence for the USA and Europe httpwwwcerethzchresearchwp_08_85pdf (25052014)

Arsoy A P vd (2012) Corporate Social Responsibility And Financial Performance Relationship The Case Of Turkey Muhasebe - Finansman Dergisi 14 159 - 176

Aysan M (1979) Tuumlrkiyede Muhasebe Eğitimi Nasıl Yapılmalıdır Tuumlrkiye I Muhasebe Eğitimi Sempozyumu 20-21 Nisan 250 - 284

Benguuml H amp Can A V (2009) Ccedilevre Muhasebesinin Muhasebenin Temel Kavramlarından Sosyal Sorumluluk Kavramı Bağlamında Temellendirilmesi Celal Bayar Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 7(1) 155-160

Bowie N (1991) New Directions in Corporate Social Responsibility Business Horizons 34(4) 56-65

Brine M vd (2007) Corporate Social Responsibility and Financial Performance in the Australian Context Economic Round-up Autumn 47 - 58

Capital Dergisi (2009) Sosyal Sorumlulukta Tuumlrkiyenin Liderleri httpwwwcapitalcomtrsosyal-sorumlulukta-turkiyenin-liderleri-haberler19509aspx (03032014)

Carroll A B (1979) A Three-Dimensional Conceptual Model of Corporate Performance The Academy of Management Review 4(4) 497-505

NİSAN 2015 199

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 24: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Carroll A B (1991) The Pyramid of Corporate Social Responsibility Toward the Moral Management of Organizational Stakeholders Business Horizons 34(4) 39not48

Choi J vd (2010) Corporate Social Responsibility and Corporate Financial Performance Evidence from Korea httpmpraubuni-muenchende22159 (25052014)

Cochran P L (2007) The Evolution of Corporate Social Responsibility Business Horizons 50 449-454

Collins M (1994) Global Corporate Philanthropy and Relationship Marketing European Management Journal 12(2) 226-233

Crowther D amp Aras G (2008) Corporate Social Responsibility Virginia ABD Virgin Adaları Ventus Publishing

Darcimoles C H ve Trebucq S (2002) The Corporate Social Performance and Financial Performance Link Evidence From France University of Bordeaux Department of Intl Acctg Working Paper Nr 02-01 1 - 20

Daştan A (2001) Meslek Ahlakı Kuralları ve Muhasebe Mesleğindeki Yeri Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Karadeniz Teknik Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Daştan A (2010) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri ve Kurumsal Muhasebe Etkileşimi Bankacılar Dergisi 72 3-18

Davis K (1971) The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities Academy of Management Journal 16 312-322

Demir B (2005) Uumlniversitelerde Kazanılan İletişim Becerilerinin Muhasebe Mesleğindeki Oumlnemi Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 117-124

Demir B (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Eğitim ve Oumlğretim Araştırmaları Dergisi 2(3) 225-233

Dinccedil E amp Abdioğlu H (2009) İşletmelerde Kurumsal Youmlnetim Anlayışı ve Muhasebe Bilgi Sistemi İlişkisi İMKB-100 Şirketleri Uumlzerine Ampirik Bir Araştırma Balıkesir Uumlniversitesi - Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml Dergisi 12(21) 157-184

Eren E (2000) İşletmelerde Stratejik Youmlnetim ve İşletme Politikası İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım Yayım ve Dağıtım

Ersoumlz H Y (2007) Tuumlrkiyede Kurumsal Sosyal Sorumluluk Anlayışının Gelişiminde Meslek ve Sivil Toplum Kuruluşları İstanbul Tuumlrkiye İstanbul Ticaret Odası Yayınları

200 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 25: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Frederick W C (1987) Theories of Corporate Social Performance New York Amerika Birleşik Devletleri Lexington BooksIn Sethi S P amp Flabe M (Eds) Business and Society Dimensions of Conflict and Cooperation (p 142-161)

Frooman J (1997) Socially Irresponsible and Illegal Behavior and Shareholder Wealth Business and Society 36(3) 221 - 249

Hallin A amp Gustavsson T K (2009) Managing Death - Corporate Social Responsibility and Tragedy Corporate Social Responsibility and Environmental Management 16 206-216

Hopkins M (2004 May 08) Corporate Social Responsibility An Issues Paper Policy Integration Department World Commission on the Social Dimension of Globalization International Labour Office 27 1-31

Karacaer S amp İbrahimoğlu N (2003) İşletme Youmlnetiminde Muhasebe Bilgi Sistemi İccedil Kontrol Verimlilik İlişkisi ve Oumlnemi Hacettepe Uumlniversitesi İktisadi ve İdari Bilimle Fakuumlltesi Dergisi 1 211-228

Kotler P amp Lee N (2006) Kurumsal Sosyal Sorumluluk İstanbul Tuumlrkiye MediaCat Yayınları

KSS Tuumlrkiye Endeksi Kılavuzu (2013) Tuumlrkiye Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği httpkssdorgdlKSS_Tukiye_Endeksipdf (25052014)

Makni R vd (2009) Causality Between Corporate Social Performance and Financial Performance Evidence from Canadian Firms Journal of Business Ethics 89 409 - 422

Mcgee J (1998) Commentary on Corporate Strategies and Environmental Regulations An Organizing Framework Strategic Management Journal 19(4) 377-387

Mcguire J B (1988) Corporate Social Responsibility and Firm Financial Performance Academy of Management Journal 31(4) 854-872

Mcwilliams A (2006) Corporate Social Responsibility Strategic Implications Journal of Management Studies 43(1) 1-18

Mcwilliams A amp Siegel D (2001) Corporate Social Responsibility A Theory of The Firm Perspective Academy of Management Review 26(1) 117-127

Oumlzkol E Ccedilelik M Goumlnen S (2005) Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebenin Sosyal Sorumluluğu Muhasebe ve Finansman Dergisi 27 134-145

NİSAN 2015 201

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 26: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Oumlztuumlrk M C (2013) Kurumsal Sosyal Sorumluluk [Corporate Social Responsibility] Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Web Ofset Tesisleri Oumlztuumlrk M C (Ed)

Oumlztuumlrk Ouml N (2009) Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Gelişimi ve Tuumlrkiyede Uygulanması Yayınlanmamış Yuumlksek Lisans Tezi Marmara Uumlniversitesi Sosyal Bilimler Enstituumlsuuml

Oumlzuumlpek M N (2005) Kurum İmajı ve Sosyal Sorumluluk Konya Tuumlrkiye Tablet Kitabevi

Pinkston T S amp Carroll A B (1996) A Retrospective Examination of CSR Orientations Have They Changed Journal of Business Ethics 15(2) 199-207

Raiborn C vd (2003) Corporate Philanthropy When Is Giving Effective The Journal of Corporate Accounting ampamp Finance NovDec 47 - 54

Ricks J M (2005) An Assessment of Strategic Corporate Philanthropy on Perceptions of Brand Equity Variebles The Journal of Consumer Marketing 22(3) 121-134

Shrivastava P (1995) IndustrialEnvironmental Crises and Corporate Social Responsibility The Journal of Socio-Economics 24(1) 211-227

SPK (2005) Kurumsal Youmlnetim İlkeleri httpwwwspkgovtr (05042014)

Stanwick P A amp Stanwick S D (1998) The Relationship Between Corporate Social Performance and Organizational Size Financial Performance and Environmental Performance An Empricial Examination Journal of Business Ethics 17 195-204

Stone C D (1975) Where The Law Ends New York Amerika Birleşik Devletleri Harper and Row Publishers

Suumlrmeli F (2007) Muhasebe Bilgi Sistemi Eskişehir Tuumlrkiye Anadolu Uumlniversitesi Yayınları iccedilinde Suumlrmeli F (Ed) Muhasebe Bilgi Sistemi Nedir (p 41-53)

Suumlrmen Y (2013) Muhasebe - 1 Trabzon Tuumlrkiye Celepler Matbaacılık

Tak B (2009) İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları ve Paydaş Grupları İle İlişkilerin Youmlnetimi İstanbul Tuumlrkiye Beta Basım AŞ

Taşlıyan M (2012) Kurumsal Sosyal Sorumluluk Modern İş Duumlnyasının Vicdanı Gereği Ankara Sanayi Odası Yayın Organı 1 23-42

URL httpborsaistanbulcomdataGenelgegn2013424pdf (23052014)

202 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 27: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek - 1 Tablo 2 Araştırma Kapsamına Dahil Edilen Şirketler Hakkında Genel Bilgiler

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı KıınımsaL Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu vc Aldıjı Kuruluş

Web Adresi SektM Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

1 Anadolu Efe Biracılık ve Milli Sanayi A $

933 - 2 4 0 5 ^ 0 1 3 - SAHA Rating wwwanadolucfcs comtr iccedilki Sanayii 592105263^ TL

Anadolu Vakfı faaliyetleri Anadolu Sigbk Merkezi Anadolu-Efes Spor Kuluumlbuumlnuumln ccedilalışmaları buluninakladır

2 AkbankTAŞ 9 2 3 - 0 ] ] I 2 0 i 3 - S A H A Raling wwwakbank comtr Hanblar ve Oumlzel Finaııs Kuruluşları

400flOOOOOOTL

Eğitimi destek amacıyla DQjUniiie uumluumlcli projesi başlatıldı Akbank Suatın ccedileşitli kuumlltuumlrel ve sosyal erkinlikleri bulunmaktadır

3 Albaraka Tuumlrk Katılım BaukasL AŞ

861 -19072013 - ICR Eurasia Rating wwwalbarakanjrkcomtr ti a ukala r ve Oumlzel finaııs Kuruluşları

900000000- TL

Ccedilevreye karsı saygılı politikalar izlemek bıı doğrultuda sosyal ve kuumlltuumlrel amaccedillarla hazırlanan ccedilcsiıli projeleri bulunmakladır

4 Arccedilelik AŞ 928 - 29072013 - S A H A Rating wwwarcclikascomtr Ektiril Makineleri vc Aygıtları Sanayii

675728205 TL KuumlMr sanat ve spora destek projeleri bulunmakladır

5 Aselsan Elektronik Sanayii ve TicarcfAŞ

9 07- 13122013 - SAHA Raling wwwaselsancomtr Savunma Sanayii 500000000TL

Mamuru ve Pakistan depnmleriiiri aıdından hasar jgtareıt ilkokulların tamiri Ay kurt llkolulıııııııı tadilatı vc okul aik birliğine bağışlan bulunmaktadır

6 Asya Katılım Bankası AŞ 892 - 28062013-SAHA Raling wwwbankasyaCDiiitr Bankalar ve Oumlzel Finaıı Kuruluşları

90O0O0QO0r TL

KuumlMr vt Sanata Destek Projeleri Ccedilevre ve Doğaya Deslek Projeleri Spora bullestek Projeleri Eğitime Destek Projeleri bulunmaktadır

7 AygazAŞ 927 - 01072013 - SAHA Raling wwwaygazcomtr Ccedileşitli Petrol ve Kamuumlr Tuumlrevleri Sanayii

300000000TL

Sığlık kuruiiiidarmiii dos-toklenmesi Yarın Hava Nasıl Olacak projesi ile ccedilevreye destek Anlanlnlcr Ccedileşmesi restorasyonu projeleri bulunmakladır

t Bc-vncr Buumlvuumlk Mağazacılık AŞ

861 - 10122013 - SAHA Rating wwwboyncrxomtr Etuumlyuumlk Mağazacılık 92070000-TL

Naylon poşetlerin geri doumlnuumlşuumlmluuml yapıl ma sl Van depremi i cin bağış ccedilevresel faaliyetlere destek projeleri bulunmakladır

9 Coca Cola İccedilecek AŞ 9 2 0 - 01072013 - SAHA Rating wwwccicomtr Gıda Maddeler Sanayii

254370782-TL Anadoluda eğitime vc sosyal vakıflara dctck geri doumlnuumlşuumlmluuml ambalajların iiR-lilmesi ptOjClttİ bull mtrade kıtıdır

10 Crcdiwcst FaktoriııgAS 802 - 24062013 - JCR Eurasia Rating w w wcrcd it ivcst co m tr Fakloring Şirketleri 80000000-TL Ccedileşitli kuranı ve kuruluşlara verilen burs vc bagıs projeleri bu ummaktadır

11 DeııUj Ambalaj ve K j l i i Sanaviı AŞ-

8 9 7 - 2 5 0 7 2 0 1 3 - SAHA Raling wwwfljenlas_com_tr Kajıt ve Kağıt Uumlruumlnuumln IkMiıı Yut m

70UUIJOUO-TL Denta 11 kokul un ıtn vapur ılı tıası Dofa ve Ccedilevre Vakfına bağışı bulunmaktadır

No İsletmenin Ticari Unvanı Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu vc Al-d-ıfiı Kuruluş

Web Adresi ScktoıC Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk FauliyeUerinden Oumlrnekler

12 Dogus Ucirctomoıiv Servis ve Ticarcl AŞ

900- 27122013-KOBİRATE www d og usotomo tivcomtr Makine ve Donatım V-İDUırlıı Araccedillar

220000000-TL Trafik Hayaıtır projesi bulunmak ta dır

13 Doğan Şirketler uumlnıbu holding AS

9J8-051120I3-SAHA Raling wwdoganholdingccnitr Holding ve Vatının Şirketleri

2450000000-TL

Aile İccedili Şiddete Son ve Daha Beni Okula Goumlnder pro eleri Van dcprcnızcdelcri iccedilin parasal bağı projeleri bulunmakladır

14 Doğan Yayın Holding AŞ 903-30072013-155 Raling wwdyhconitr ISuldbıu ve Yatırını Şirketleri

242Km00u-TL Doğan Şirketler Grubu Molding AŞ ile iiyıu fiiliıwtkii yuumlruumltinekledir

15 Egeli amp Co Yatırım I inidir^ AŞ

908-29112013-SAHA Raling wwwegtyhcoffltr Holding vc Yatırım Şirtetleri

laquoOOOOOOrTL Tarımda suumlrduumlruumllebilir uumlretimin dewWejtmesi projesi bul anmakladır

16 FnkH tnsual vc Sanayii AŞ 9L9-2L1120I3-SAHA Rating ivwwenkaWmtl İnşaat vc Ravmdııiıt ticirclCT

32W0O0Jraquo01-IL Enka Okulları ile eğitime destek ecşiıli kurum vc kurululara parasal biigi luri hal un makta dır

17 Garanti Faktorina AŞ 876-2L082013-KOBİRATE w w B a lant i fileto ti ngcom -İr Fakluring Ş ilkelleri 79500000-TL TEKSEM isbilrigi ile goumlrme engelliler iccedilin tiyatro oyunu ccedileşitli kurum vc kuruluşlara baftiilarL bulunmakladır

IS Globıl Yalıım Holding AŞ 8ampo-2oll20l3-KOBıRATE www global yal i rim comİr Holding vc Yatırım Şirtetleri

225O0368745 TL

Global Grubu ccedileşitli eğitim kuumlltuumlrel sosyal vc spor faaliyetleri ile projelerine krttki vc sponsorluk projeleri hal un maki udu

19 Garanti Yalıtım Ortaklığı AŞ

001-31122013-KOBİRATE wwwgyocorntr Menkul Kıymet Ymırım Ortaklıklan

32000000-TL Kurumsal sosyal sorumluluk faal i yellerine ilişkin bilgi elde edil ccedilm emiktir

20 Tuumlrkiye Halk Bankası AŞ 920-1M220I3-SAHA Rating www halkbankcomtr Bankalar ve Oumlzel Fin am Kuruluları I25000O000-TL

Halk Akademi Halk Kuumlltuumlr ve Sanat Halk Spar kurumsal sosyal sorumluluk rvalryctlcri bulunma ktadu

21 Huumlrriyet ucircaicircetecilık ve VliHbajolık A S

909-24092013-ISS Rating ww 1 lı um yetku rum s al conı Hasını Yayım ve IVmİMa ItauumllıSanavn

552O0OOO0TL Llogaıı Yayın Holding A$ ile aynı taaİLvelIcn yuumlruumltmekte dır

12 İMaccedil Ev Aletleri İmalacirct uumlaııavi ve Tlcaıel AŞ

804 - 01 0amp20I 3 - JCR Eurasia Rating w w ieacoıtttr Melal Eşya Sanayii 19]37000138 TL Atık ambalajların topkonwi projesi bulunmaktadır

23 İhlas Molding AŞ S]4 - [ilns1313 - JCR Eurasia Rating wwililaseoinlj Holding ve YampHrtm Şirketleri

790400000-TL Tuumlrkiye Gawtesi Eıli Hun ile Yeşil Sayla İhlast Eğitini Kurumlan ile eğitime destek projeleri bulunmaktadır

24 İ-j Finansal Kııalama AŞ 911-27I120I3-SAHA Rating www isi tasiflg tomtr Finansal K imlam a Şirketleri

424365000 -Tl Kullanılmış kağıtların geri doumlnuumlşuumlmuumlnuumln HauumlluıııııaM projesi bulunmaktadır

25 İş Gayrimenkul Yatırım Ormklıfiı A 5

880 - 2o 122013 - JCR Eurasia Rating w w isgyo comtr Gayrimenkul Yatırım Onakkklari

63OO0OOO0-TL Sel felaketi nedeniyle Pakistana bağış w^uTiiirlukhri bulunmak tadır

NİSAN 2015 203

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 28: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek - 1 (Devamı)

No işletmenin TicaH Unwmi Son Olarak Aldığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Nolu ve Aldıuumlı Kuruluş

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kuramsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

26 iş Yatırım Meııktıl Değeıkr AS

905 - 10052013 - JCR Eurasia RatİTij wwwi syatirimcom ir Aracı Kurumlar 31O5O0OQ0TL Ccedileşitli kurum ve kuruluşlara parasal bağışları bulunmaktadır

27 Logo Yanlını Sanayi ve Ticarel A$

891 13122013 SAHA Rating wwwlogoc-aintr Teknoloji ve Bilişim Sanayii

25 tradetrade-TL A raquoTaccedillandırma ccedilalışmaları alık youmlnetimi ve tjeri doumlnuumlş-Uumlın projeleri bulunmakladır

2B Otokar Otomotiv ve Savunma Sanayii A Ş

919- 19032013-SANA Rating wwwucirctucirckarcofiı tr Taşıl Araclan Sanayii 240Q(J0aQ-TL TUumlrtrJyt Eğitim (jiiruumllluumllm Vakf sponsarmju kan bagyı kampanyalan bulunmaktadır

29 PeLkim Pelrcıkimya Hislini AŞ 891 - 200G2013 - KOBİRATE tYWpetkimCQratr

Ccedileşitli Petrol vc Kampmfir Tuumlrevleri Sanayii

]tradeon3ooo-TL PETKİM ilkokulunun insafı stırllı tahliyeler iccedilin parasal destek etuV vuumlnuumltiını projeleri bulanmakladır

30 Pej^US Hava Taşımacılığı A

SI3-31122013-KOBİRATE www0ypgıgtıxın1 Hava Taşımacılığı W2J72000-TL Ccedileşitli kurum vc kural unlara parasal tfiUjlSİiri bulunmakladır

31 Pınar Enlegrc El vc IJrı Sanayii AŞ 9]J-2U]]2D13-SAHA Rating wwıvpınaretctradetr

Gıda Maddeleri Sanayii 43335000-TL

Resim yarışması vc ccedilocuk tiyatrosu eesilli kuram ve kuruluşlara parasal rupoundılurı bulunmakladır

32 Pınar Sn Sanayii ve Ticarel AŞ 934-Q4l22013-SAHA Rating wwwpiiursufoiDtr

Gıda Maddeleri Sanayii 1278934527 TL

Resim yarışması ve ccedilocuk tiyatrosu vb projeleri bu Ilınmakladır

33 Pınar Suumlt Mamulleri Sanayii AŞ

914 - 201]1013 - SAHA Rating wwwpinaraxnrr Gıda Maddeleri Sanayii

44951Ucirc5125 TL Pınar Entegre Er ve Un Sanayii A Ş ve Pınar Su Sanayii ve Ticarel A Ş ile ayın fesli yellen yuumlruumltmektedir

34 Turk Prysmian Kablo ve Sistemleri A Ş

8e-l3l22Ucircl3-SAHA Rating wwwp7nEjarjgraup comır Elektrik Makineleri vc Aygıtları Sanayii

112233652-TL

Engelli encuklann dcstetklioesi Bursada bir ilkokulun tadilalmın yapılması işitme engellilere youmlnelik projeleri bulunmakladır

35 Park Elektrik Uumlretim Madencilik ve Sanayii TİC3TCİ AS

898-06062013-SAHA Rating ftwwparkclektnikeorntr Koumlmuumlr Madenciliği 148867243-TL

Turk SUablı Kuvvetleriııe karakol Milli Eğilim Bakan lıjjıııa okul bağışı Şırııak Silopidcki oumlğrencilere burs projeleri bulunmakladır

36 Şckcrbank Turk AŞ 909-06022013-1SS Raling Vf wwh ck c r b ank e onı tr Bankalar vc Oumlzel Finans Kuruluşları

1MI9000000TL

Bazı koy okullarına bilgisayar Isboratuvan kurulması Karbon Saydamlık projesi bulunmaktadır

31 TAV Havalimanlan Holding AŞ

939-28082013-1SS Raling v w wtu vha v a lima n lat i com t r Holding ve Yatının Şirketleri 363281250-TL

Elbistan Kalenin Koumlyll iccedilin kırtasiye yardımı Van dcprcmzcdclcri iccedilin varilim pnıjderi bulunmakladır

No İşletmenin Ticari Unvanı Son Ol atak Altlığı Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derecelendirme Notu ve Aldıjtı Kurulup

Web Adresi Sektoumlruuml Oumldenmiş Sermayesi Kurumsal Sosyal Sorumluluk Faaliyetlerinden Oumlrnekler

38 TOFAS Tuk Otomobil Fabrikası A s

913- 11112amp13-SAHA Rating ftwwtofascucircmtı Taşıl Araccedillan Sanayii 500ltKWM-TL

Ccedileşitli sosyal sorumluluk projelerine piiniMil destek tarihi kazı ccedilalışmalarına sponsorluk ve cemsel projelere delkleri bulunmakladır

39 Tıırcas Parol 875-08m2Ucirc13-KOBlRATE ftwwtiLrcasconitr Ccedilcsiıli Petrol vc Koumlmuumlr Tuumlrevleri Sanayii

225ltHWlaquoHI-TL Ccedileşituuml timini vc kuruluşlara parasal bağışlan bulunmakladır

40 Tuumlrkiye Sınai Kalkınma Bankası AŞ

940 -21102013 -SAHA Rating wwwtskbHHntr Bankalar vc uumlel Finans Kurumlan

13Oı30MOO0-TL Akasya Plaıfomnı sponsorluğu TSKH Ccedilocuk Resimleri sergisi projeleri bulunmaktadır

41 TCrk Telekomuumlnikasyon AŞ

88Ucirc-İ2122Uuml13-SAHA Rating ftwwtiLrktclckomcomn Haberleşme 3 m m 0 0 Q - T L E-Falura ormanları kullanılmış kağıllanıı geri dBEtişM projeleri bulunmaktadır

42 Tuumlrk Traktoumlr ve Ziraat Makineleri AfJ

310-16082013-SAHA Rating w w w tuumlikt ı a k to c conıti Metal bampya Sanayii 53369UumlUUuml-TL Ccedileşitti projekre sponsorluklar kan bagıs kampanyaları ilıtıyac sahibi okullara kitap bağısı proielcri bulunmaktadır

43 Tuumlrkiye Petrol Rafinerileri AS

M4-Ucirc4J02013 -SAHA Rating ftwwtuprascoiriQ Petrol Rafinerileri 25Ucirc4l92U[|TL Kuumlresel ısınmaya youmlnelik ccedilalışmalar ve Mutlu Atıklar Aliağada projesi ile ccedilevreye destekleri bulunmaktadır

44 Vfifilfil Elektronik Sanayii ve Ticaılaquol AS

93E9 -22D22013 -1SS Raling wwwvestelcomtr ElekLrik Makineleri ve Aygıtları Sanayii

B545ft275-TL Ccedileşitli karartı ve kuruluşlar partal bağışlar ve sponsorluğu bulunmaktadır

45 Vakıf Mcnkuk Kıymei YahTun Ortaklığı Aş

921 -IS0I20I3-KOBİRATE wwwvkryawifllr Menkul Kıymet YaLınm Ortaklıkları IMW0W-TI

Kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine ilişkin bilgi elde edilememiştir

46 YaLLilar Kudding A5 907-11102013-SAHA Rating w w w ya ie il urho Id ing com Holding vt Yatırım Şirketleri LfMWOWO-Tl

Efes Pilsen Spor Kuluumlbuuml nuumln desteklediği uumlcretsiz bsuketbol okulları Anadolu Eğitim ve Sosyal Yardım Vakfınm ccedilalışmaları bulunmaktadır

47 Yeşil Gayrimenkul Ymınm Ortftkllfe AŞ

902-17042013-SAHA Rating www yesilsyCCucircm Gayrimenkul Yatırım Ortaklıktan

235U5KKİ I(ILT1 Fırrum İstanbul 2011 sponsorluğu ccedilccedil itli ilkokullara vc kuramlarH bağışları bulunmaktadır

48 Yapı ve Krtdi Ranbsi AŞ 932-27122013-SAHA Rating www ppilfjtdl cmtr Bankalar ve Orel FinaıiN Kurumlar

4347051284-H Ccedilatalhoumlyuumlk kazılarına parasal yardım atık youmlnelimi vccedil plastik kapnk (evlama kampanyası bulunmakladır

Kaynak wwwkapgovtr ve wwwtkydorgtr adresindeki bilgilerden yararlanılarak hazırlanmıştır (23052014)

204 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 29: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek - 2 Tablo 3 Araştırma Kapsamına Dacirchil Edilen İşletmelerin Tanımlayıcı İstatistik Değerleri

2(KraquoYILI 2010 YİLİ V Minimum Maksimum Tsptam Sıtt Satma

KSSIııceksDejcri 48 000 100(10 312300 6510 3833

KampS Demelerdintrade Notu 48 000 8760 196140 4086 4134

Kamuoyunu Aydınlantrade Noru JŞ 000 sagt 210930 4354 4430

AktifKarlılıfc Oranı 4 bull1115 214 220JS 159 593

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 bull3743 537 5518 1219 1285

Ncr Kar Marjı Oranı 48 bull5143 939 64421 1342 2417

Piyasa Ueficri Defter Defleri 4 000 2096 1717 390 442

fV Minimum Mukimim Toplam Ortalama Sta Satıma

KSS FndelS Deucirceri 4 000 i n i ) raquo 311500 6510 3450

KSSDSıettlccedilndiımeNolu 48 000 9030 258400 5383 4041

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 9720 279090 5814 4360

AklifKaTİılık Oranı 4 -60 2018 14945 520 515

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 48 bull2994 4241 64219 133 1260

Nel Kar Marjı Oranı 4 -10546 12205 SI432 1697 3417

Piyasa Deficri defter DeSeıi 4 000 2998 26862 560 646

21111 YILI

V Minimum Maksimum Toplam Ortalama Stacirc Sapma

KSSEndebDefcri 4 000 10000 318500 6635 3264

KSS Derecelendirme Ncflı 4 000 91J0O 312360 6507 359

Kamuoyunu Aydınlatma Notu 4 000 10000 336800 7016 3881

AhifKarlılık Oranı 4 bull2556 2237 15037 313 781

Oumlzkaynak Karlılık Oranı 4 -31300 465 305 006 S63

Mel Kar Maıjı Oranı 4 -4574 8913 134014 2791 12941

Piyasa Dcfcri Uetter Defleri 4raquo 000 3261 26451 551 755

2912 YILI 2013 YILI

rV Minimum Maksimum Toplam Ortalama M Sanına

KSS Endeks Defni 48 1500 10000 377000 7854 2882

KSS Dcreeclemlirnıc Nolu 48 000 92raquo 376860 7W1 2720

Kamuoyunu Aydınlartrade Noru 48 000 9820 394990 8228 2854

AklifKarlılık Oranı 4 -230 2132 27304 56 522

Oumlzkaynak Karlılık Oram 48 -840 4085 72896 151 1103

Net Kar Marjı Oranı 48 -833 30311 112115 2335 4895

Piyasa Dccedil^cri Defer Dccediljeri 48 000 4765 39170 816 1172

v Minimum Maktimum Tonkm Orsalama Std Sapma

KSS Endeks Dtjeri 41 15JM 10000 3590041 7479 3080

KSS Derecelendirme Nolj 48 SOjO 9400 431190 8983 134

Kamuoyunu Aydın lautuuml Nolu 41 SOJH 9940 443380 9237 431

Aktif Karlılık Oranı 48 -9JİO 1873 157trade 328 596

Oumlkaynak Karlılık Oranı 48 4054 3765 45641 950 1419

NelKarMajjıOrnm 4S 6448 56237 1171 1931

Piyasa Deleri Defter Deucirceri 4S 041 5603 46552 96 1440

NİSAN 2015 205

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 30: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek - 3 Tablo 4 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tabloları

Aranırına kapsamındaki işletmelerin Vu İM İli İlişkin Kırelııvıor Tablosu (MM) J İşletmelerin Verilerine İlişkin Kurelasyon Tabunu (2010)

Klaquortamı ltl-hııiMİk) X X X V Vi V

ıoo

X] 070

(670) (oonı

100

040 (299) (3011

10001 100

s (083) 10401

02 (lull) (0071

4 (-02) mm

1 im

(-00) KW71

(-030) [0761

bull617 (-082) BMll

(l97| [0051

100

Vı İ-2S4) 10011

(-186) |006|

(bull110) 10271

0]t (M i ) [0191

(300) 10001

Y (-248) 10011

-027

1 (-101

02X (lİTl Ul ı 1 i 4 - bull

100

Aıırctasıtın U-Italilicirck) X X X X V V| V

X 100

Xı 072

(7051 [0001

100

X (256) 100li

(228) 10021

x 021

10111

025 (176) (001

-llil (-052) rfcrwi

010 (216) [0011

006 (044) |06İ|

(bull0311 10751

023 (159) [0091

ıoo

V Hn) i

-023 1-163) bulln|

(-0J0) 1 bullbull]

(117) [bullMJ

038 (277) (OO01

V (-157) 1 1

bull003 (-0J3) 1gtJ1

(Iİ51 0J8

(IcircT6) [oooı lı1

IUIlt ılii^iıl ıMİıml

Vraşlırmı kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin knrelaşynn Tablosu (2(111) ııvrJaıvıt tı-İtaritik fOlaulıkl

X X] x X Y Y Y

X|

Xı 079

(885) (11raquo j

027 (188) [006]

013 (094) [014]

100

Xj (287) [000] [0041

-005 (-036) 10711

ıoo

V 007

(047) [OMj

-014

IDİ3Icirc1

010 (072) 10471

10İ3) II I0J

ıoo

V -004

(-0J0) 11 - I

bull014 (-095) [raquo -

(0İ2) bull 1

0O3 Mİ

100

Y (bullOJO) 1076]

(bull099) LiM2]

(024) rjıuumloj

(093) 1035]

1163) (0101

lt 10081)

bull001 duumlzeyinde i 005 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anlamlı

Aranırına kapsamındaki ışlı-tmelerin Verilerine İlişkin Korelasyon Tablosu 12012) Kmrlltcyraquon

IMmtltkl X x X] X || Yj Yj

X 1 |H

X 073

(724) |(iııo|

100

Xj (038) [0701

(-038) 10701

1raquo

X (291 051

(402) [DİKİ]

(bull072) 10471

100

V oı ı

(0T7) M44]

018 02) 10221

(-096) 10331

025 1771

10081

Vj (0521 eo601

010 (071) 10481

003 (02 D [0831

016

10271

031 (222) 10031

100

Y 009

(065) bull

1030) (096) lto~ (217) (0031

099 (7611 10001

1

-bull01)1 duumlinıi JIIİJI11 1105 duumlzeyinde anlamlı 010 duumlzeyinde anla

Araştırılın kapsamındaki İşletmelerin erilerine İlişkin k o n loss un Tablosu (2013) Karrhnyım lttuiritik lOL-ıUf

X| X V

X

X ( s gt

(997) [lt) Ill

ı laquo

X (406) ı

049 (384) 10001 1

x ltKrr

(398) [0001

052 (4181 [0001

1111 (04i) 10641

100

V 017

(123) 10221

024 (168) 10091

-012

njrn

020 (143) [0091

100

V (20() 1005]

032 (230) [0021

022 (156) [1112]

( i i rgt [022]

012 (230)

100

v 014

I0J21 roam

01

10211

001 (010) (0911

0 - M

lojst

01 bullgt (136) [01 Kİ

llraquo

bull 011) dlteyiııd anlamlı

206 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 31: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek - 4 Tablo 5 Araştırma Kapsamındaki İşletmelerin Verilerine İlişkin Regresyon Denklemlerinin Ccediloumlzuumlmleri

Araşnm Kapsamında 2W ılın ilisliı Denklem liraquo (izini tamı kıptıııdı JD ılım iliştin Miauuml(laquomi Arattırma kapsamında K Vılııı Mi Dentlera liı (izimi

tak UumlİİVİ

C m 1(1)

X 071 Di tJ 19

X- laquo m laquo 044 l bullraquo bull c J)j ini

X 341 IX 210 atsraquo ojo

Mı kıla lifim mi ımun

IJliuumlrsideiıdınıu İJIcircdizeıindeıılarılı ti dizesinde ııkn

Jlıltoı M a l U t

i M w 514 ((1) X -211 13 bull15 aii X M olaquo m 052

X raquolaquo on 115 X 211 136 111 007

bull J

M j j t raquoii rtalirMifjkii İİ2757 FlılM Dfjm 247(005)

Mlllldizeıiıdeınlımli IJf dizesinde ııtal ldizesiıdesıtak

Drjistalrf Iıajılif M icirc Mat fflıııli

t 501 51i 1laquo X| bull 14) -143 115 X- m 072 laquo 1 X 01 02 0IS 115 1 tashy 117 us m

r tili DolaquoM)f o U ı M 7 ı a a ı Uf

Fltfiaslit Drjffl lt)(lt] duumlzecinde ınlımlı r(lll5dizesinde salamlı MMiOTinxaflllli

Anıtınraquo kapsamdı 211lı 1 ıha İliştin Denklem Tin ( iimi Arışına Kapsamında 2IIII Vılııı ittin Deıttm ıiı (izini

tatilraquo Mini M a l (fail

c p 7t P 1(1) X ilaquo - 271 X V 051 bull1raquo w X -011 011 4W 11i X araquo lgt 121 122

r araquo Def laquoiş f Vı rMinferipkii 125511i ftoMtJfjm 255(115)

~r4 l)(ll duumlzesinde anlamlı ~ 0(15 duumlzesinde anlamlı IKI duumlzesinde inland]

SrjijMrr talik Si rıraquo M A fctl

C SU Mi | tu laquoil

11i raquo

t 4 raquo 11 bull124 1J7 X 010 11 li( 157 X 1(4 m 111 ar

T Mlıtijf 01S raquoııiıAftflm laquo552 fiıMİstteri | L f l P )

Ulli duumljftundıe ınlanttı li iliı jiıiıjtaniiiıılı gtjlı) dti-euiide anlamlı

Araştırma kapyiniiid Ml Yin İkkin raquonklem Jtitn Ccediloumlzuumln

DrjijIrA tank UM ı-tasS m C mu 1011 612 Ihraquo

X bullc 1raquo 11 ası ı bull111 01 bull14 ait

0J1 an İJIcirc ass v 171 11 i Iff

r vl 1 İ l i

MU FaisMfjm l)(W) mIM dizesinde mlamlı M3 dizesinde inlimi 011) dizesinde ınlımlı

Ansıırii kapsamlıda 2111 lıuıa İliştin Denklem liı (izini

Dfiişteılrr tank M Hm m C İM SJİ 1115 1raquo l 17) 11i 1(7 110 l laquo 1 İJIcirc bull221 10i X 111 11i a 114 X W araquo 174 046

t 11) 104

Hu fireler liflııı 1954505 f taraquoraquoeri ı i p

(ıdl dizesinde mlamlı diıf dizesinde ınlımlı 1i dizesinde ınlımlı

Araştırma Kapsamımla 111 ılııı lliştiı Denklem liı (inini

taık 5li Kılı Mal fcii

C U ) 242 100 X 022 124 0ıS )

X 011 05 135 011 X 152 C bull111 laquo X 004 u 011 Oil

T~ 011 005

IkltarlreH İUuml5Ouml 7 taisil tezi IMBI Hil dizesinde inland 05 dizesinde inlini yildizesindeınlımlı

NİSAN 2015 207

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ

Page 32: Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye ...€¦ · Kurumsal Sosyal Sorumluluk ve Muhasebe Etkileşimi: Türkiye'de Kurumsa Yönetil m Endeksine Dâhil İşletmelerde

Ek 5 Tablo 8 Ağırlıklı EKK İle 2009 Yılına Ait Denklemlerin Ccediloumlzuumlmuuml

208 ESKİŞEHİR OSMANGAZİ UumlNİVERSİTESİ İİBF DERGİSİ