Cu 1: Trnh by hon cnh ra i v cc quan im kinh t c bn ca ch ngha trng thng

a. Hon cnh ra i V lch s: Hc thuyt kinh t trng thng ra i trong thi k phng thc sn xut phong kin tan r, phng thc SXTBCN ang trong qu trnh hnh thnh. y chnh l thi k tch ly nguyn thy ca t bn to ra hai iu kin ra i cho nn sn xut TBCN

+ Mt l Tch ly mt s tin ln vo tay giai cp t sn mua my mc, thit b v thu cng nhn t chc sn xut kinh doanh

+ Hai l to ra mt tng lp ngi lao ng khng c t liu sn xut , mun sng buc h phi bn SLD , tc l i lm thua Thc cht ca tch ly nguyn thy l dng bo alc tc ot, trc ht l tc ot rung t ca nng dn ly rung lm ng c chn nui cu v bin h thnh ngi lm thu. ng thi cn tin hnh tc ot i vi cc nc thuc a bng cch trao i khng ngang gi thng qua con ng ngoi thng

V kinh t: y l thi k nn kinh t hng ha gin n pht trin mnh m. Nn sn xut hng ha vo cui thi k phong kin d pht trin ti trnh c in, tc l ti trnh m hng ngy hng gi ra ch ngha t bn. Bi v n lc ny nn sn xut hng ha to ra nhng tin nht nh cho s ra i ca t bn

Kinh t hng ho pht trin, thng nghip c u th hn sn xut, tng lp thng nhn tng cng th lc Do trong thi k ny thng nghip c vai tr rt to ln. N i hi phi c l thuyt kinh t chnh tr ch o, hng dn hot ng thng nghip.

V mt chnh tr: Giai cp t sn lc ny mi ra i, ang ln, l giai cp tin tin c c s kinh t tng i mnh nhng cha nm c chnh quyn, chnh quyn vn nm trong tay giai cp qu tc, do ch ngha trng thng ra i nhm chng li ch ngha phong kin.

V mt t tng, trit hc: Thi k xut hin ch ngha trng thng l thi k phc hng, trong x hi cao t tng t sn, chng li t tng en ti ca thi k trung c, ch ngha duy vt chng li nhng thuyt gio duy tm ca nh th

B Phn tch nhng quan im kinh t ca ch ngha trng thng.

H thng quan im ca ch ngha trng thng bao gm 4 quan im c bn sau y:

Th nht, h nh gi cao vai tr ca tin t.

H ng nht tin t vi ca ci, cho rng tin t mi l ti sn thc s ca mt quc gia, mt nc cng c nhiu tin th cng giu c, s giu c tch ly di hnh thi tin t l s giu c mun i vnh vin. ng thi coi hng ha ch l phng tin nhm gia tng khi lng tin t, mc ch ca mi chnh sch kinh t ca mt quc gia l lm tng khi lng tin t..Ch ngha trng thng l trng phi u tin coi trng vai tr ca tin t trong lch s kinh t.

Th hai, quan nim v ngh nghip trong x hi.

H cho rng, ngh nghip no trong x hi lm gia tng khi lng tin t mi l nhng ngnh ngh c ngha tch cc v ngc li. C th:

Nng nghip l ngnh trung gian gia tch cc v tiu cc v sn phm u ra sn phm vt cht song khng phi mua cc yu t u vo nh vy tuy khng to ra nhng cng k tiu tn tin t.

Cng nghip l ngnh ngh mang tnh tiu cc v phi b tin ra mua cc yu t u vo sn xut ra sn phm vt cht.

Thng nghip l ngnh duy nht trong x hi c ngha tch cc v to ra ca ci trong x hi, v sn phm u vo l sn phm vt cht v thu li tin t.

Trng phi trng thng k ch nh gi cao vai tr ca thng nghip c th cn nhn mnh vai tr ca ngoi thng, khi lng tin t ca mt quc gia ch c th gia tng bng con ng ngoi thng, c bit l ngoi thng xut siu.

Th ba, h gii thch ngun gc ca li nhun thng nghip.

H gii thch rng li nhun ca thng nghip l kt qu ca hot ng trao i khng ngang gi (mua r bn t), l s la gt cp bc ging nh trong chin tranh. H cho rng k mt ngi no thu c li nhun m khng lm thit k khc, trao i phi c mt bn thua bn kia c. Dn tc ny lm giu bng cch hi sinh li nhun ca dn tc khc.

Th t, ch ngha trng thng rt cao vai tr ca nh nc

Ch ngha trng thng cha bit n v khng tha nhn s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan do h nh gi rt cao vai tr ca nh nc, s dng quyn lc nh nc pht trin kinh t v tch lu tin t ch thc hin c nh s gip ca nh nc. H i hi nh nc phi tham gia tch cc vo i sng kinh t thu ht tin t v nc mnh cng nhiu cng tt, tin ra khi nc mnh cng t cng pht trinCu 2 Trnh by hon cnh ra i v cc quan im kinh t c bn ca ch ngha trng nng

a Hon cnh ra i

Vo gia th k th XVIII hon cnh kinh t - x hi Php c nhng bin i lm xut hin ch ngha trng nng Php:

+Thnht,ch ngha t bn sinh ra trong lng ch ngha phong kin, tuy cha lm c cch mng t sn lt ch phong kin, nhng sc mnh kinh t ca n rt to ln, c bit l n mun cch tn trong lnh vc sn xut nng nghip i hi phi c l lun v cng lnh kinh t m ng cho lc lng sn xut pht trin.

+Thhai,s thng tr ca giai cp phong kin ngy cng t ra li thi m mu thun su sc vi xu th ang ln ca ch ngha t bn, i hi phi c l lun gii quyt nhng mu thun .

+Thba,ngun gc ca ci duy nht l tin, ngun gc s giu c ca mt quc gia, dn tc duy nht l da vo i bun (quan im ca ch ngha trng thng) t ra li thi, b tc, cn tr t bn sinh li t sn xut i hi cn phi nh gi li nhng quan im ;

+Tht, Php lc ny c mt tnh hnh c bit, l l ra u tranh chng ch ngha trng thng s m ng cho cng trng th cng pht trin th li khuyn khch ch ngha trng nng ra i. S pht trin nng nghip Php theo hng kinh t ch tri, kinh doanh nng nghip theo li t bn ch khng b hp kiu pht canh thu t theo li a ch nh trc. ng nh Mc nh gi: x hi Php lc by gi l ch phong kin nhng li c tnh cht t bn, cn x hi t bn li mang ci v b ngoi ca phong kin.

b. c im ca ch ngha trng nng

Ch ngha trng nng l t tng gii phng kinh t nng nghip, gii phng nng dn khi quan h phong kin, l mt trong nhng c s cho cuc cch mng dn ch t sn Php (1789).

Nhng c im ch yu ca ch ngha trng nng l:

+ Chuyn i tng nghin cu sang lnh vc sn xut nng nghip, nh gi cao vai tr ca nng nghip. Coi n l lnh vc duy nht to ra ca ci cho x hi, ch c lao ng nng nghip mi l lao ng c ch v l lao ng sinh li, mun giu c phi pht trin nng nghip.

+ Tha nhn nguyn tc trao i ngang gi, ch ngha trng nng ph phn mt cch c hiu qu ch ngha trng thng v vn ny, theo lu thng khng to ra gi tr.

+ Ph phn ch ngha trng thng nh gi cao vai tr ca tin v khng nh tin ch l phng tin di chuyn ca ci.

+ Ch ngha trng nng bnh vc nn nng nghip kinh doanh theo li t bn ch ngha.

+ Nhng i biu tiu biu ca trng phi: Francois Quesney (1694 - 1774), Turgot (1727 - 1781), Boisguillebert (1646 - 1714). Trong cc i biu c F.Quesney vi tc phm Biu kinh t (1758) t n s pht trin rc r nht, nhng quan im ca ng tht s c trng cho trng phi trng nng. C.Mc gi ng l cha ca kinh t chnh tr hc.

c. Nhng t tng kinh t ch yu ca ch ngha trng nng php

Ph phn ch ngha trng thng

Mtl,theo quan im ca Francois Quesney li nhun ca thng nhn c c ch l nh s tit kim cc khon chi ph thng mi. Thc ra, i vi vic mua bn hng ho, c bn mua v bn bn khng ai c v mt g c. ng khng nh tin ca thng nhn khng phi l li nhun ca quc gia. Cn Turgot khng nh: bn thn thng mi khng th tn ti c nu nh t ai c chia u v mi ngi ch c s cn thit sinh sng.

Hai l,quan nim v ng tin:

Boisguillebert ph phn gay gt t tng trng thng qu cao vai tr ca ng tin, ln n gay gt chnh sch gi c ca b trng Colbert. ng chng minh ca ci quc dn chnh l nhng vt hu ch v trc ht l sn phm ca nng nghip cn phi c khuyn khch Nu ch ngha trng thng qu cao tin t, th Boisguillebert cho rng, khi lng tin nhiu hay t khng c ngha l g, ch cn c tin gi gi c tng ng vi hng ho. Tin c th l mt tn ao ph, n tuyn chin vi ton th nhn loi v ngh thun ti chnh bin thnh ci lng ca chic ni st, bin mt s lng ca ci t liu sinh hot thnh hi ly ci cht cn b .

Bal,Ch ngha trng thng mun a ra nhiu th thu bo h thng mi, tng cng sc mnh quc gia cn ch ngha trng nng ch trng t do lu thng, v lu thng ca ci hng ho s kch thch sn xut v s giu c ca tt c mi ngi. Ch ngha trng nng chng li tt c nhng c quyn v thu v i hi th thu thng nht i vi a ch, tng l, qu tc cng nh nhng nh t sn c ca.

Bnl,ch ngha trng thng coi tch lu vng l ngun giu c, do ra nhng i tu bun chuyn i cp bc. Ngc li, ch ngha trng nng cho rng, cn c mt nn nng nghip giu c to ra thng d cho ngi s hu v th th cng, u tin cho nng nghip s dn ti s giu c cho tt c mi ngi. Tin bc khng l g c, sn xut thc t mi l tt c.

Nml,ch ngha trng thng coi trng ngoi thng, nhng h hn ch nhp khu, khuyn khch xut khu, ch trng xut siu nhp vng vo cc kho cha quc gia, do dn ti mt ch ngha bo h khng hiu qu. Ngc li, ch ngha trng nng ch trng t do lu thng , t do thng mi to ra ngun lc l giu, lm tng trng kinh t. Sul,nu ch ngha trng thng bin nh nc thnh nh kinh doanh v m ng cho nh kinh doanh t nhn hot ng. Ch ngha trng nng ch trng t do hnh ng, chng li nh nc ton nng, tnh t do ca t nhn khng b lut php v nghip on lm suy yu.

Cng lnh kinh t ca ch ngha trng nng

V thc cht cng lnh l nhng quan im, nhng chin lc v chnh sch nhm pht trin kinh t, trc ht v ch yu l pht trin nng nghip:

+ Quan im v nh nc: H cho rng nh nc c vai tr ti cao ng trn tt c cc thnh vin x hi, nh nc c xu th ton nng, bnh vc quyn li cho qu tc, a ch v nh bun.

+ Quan im u tin cho sn xut nng nghip: H quan nim, ch c sn xut nng nghip mi sn xut ra ca ci hng ho do chi ph cho sn xut nng nghip l chi ph cho sn xut, chi ph sinh li, do vy chnh ph cn phi u t tng chi ph cho nng nghip.

+ Chnh sch cho ch trang tri c t do la chn ngnh sn xut kinh doanh, la chn sc vt chn nui, c u tin v cung cp phn bn. Khuyn khch h xut khu nng sn ti ch, khng nn xut khu nguyn liu th: tiu th nh th no th phi sn xut ci xut khu nh th y.

+ Chnh sch u t cho ng x, cu cng: Li dng ng thu r chuyn tr hng ho. Cn chng li chnh sch gi c nng sn thp tch lu trn lng nng dn. Bi vy khng khuyn khch c sn xut, khng c li cho sn xut v i sng nhn dn. Cch qun l tt nht l duy tr s t do hon ton ca cnh tranh.

+ Quan im v ti chnh, c bit l vn thu kho, phn phi thu nhp Nn u i cho nng nghip, nng dn v ch tri, ch khng phi u i cho qu tc, tng l, nh bun.

Nhvy,cng lnh kinh t ca phi trng nng vch r mt s quan im, chnh sch m ng cho nng nghip pht trin theo nh hng mi. Cng lnh coi trng v cao sn xut nng nghip. Song cng lnh c nhng im hn ch: l cha coi trng vai tr ca cng nghip, thng mi, ca kinh t th trng, m c xu th thun nng.

Cu 3: Trnh by nhng c im chung ca hc thuyt kinh t t sn c in Anh th k XVIII-XIX

*S xut hin ca trng phi c in

KTCT hc c in l 1 trng phi c bit c vai tr v nh hng to ln i vi s pht trin t tng kinh t chung ca nhn loi. Xut hin vo khong cui th k XVII trong thi k PTSX TBCN hnh thnh v bt u pht trin mnh m phng ty, c bit l Anh v Php. Trng phi ny pht trin trong mt thi k di , tri qua nhiu giai on v t ti nh cao rc r vo khong cui th k 18, u th k 19 sau xa dn nhng nguyn tc truyn thng trc khi chm dt s thng tr tuyt i ca mnh vo cui th k 19 u th k 20

KTCT hc c in ra i trong hon cnh s pht trin mnh m ca CNTB trong lnh vc sn xut, t r u th tt yu ca n so vi lnh vc lu thng vn l lnh vc chim u th trong thi k pht trin ca t tng trng thng trc . PTSX TBCN ang trn pht trin, cha bc l r nhng mu thun ca bn than n, l 1 c s thc tin cc i biu ca trng phi c in tp trung nghin cu cc quy lut ca TBCN. c im c nh hng ti phng php lun nghin cu v cc quan im ca trng phi c in, c nhng thnh tu v hn ch ca trng phi ny. Cc i biu: W.Petty(1623- 1687), D.Ricacdo(1772-1823), A.Smith(1723-1790)c im chung

Vic chuyn i tng nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut. Bc ngot ny t c ch yu l nh PTSX TBCN a ti nhn thc c tnh cht cch mng, ton th gi tr v ca ci x hi c sang to ra t lnh vc sn xut vt cht ch khng phi t lnh vc lu thng.+ v i tng nghin cu: Kinh t chnh tr t sn c in chuy i tng nghin cu t lnh vc lu thng sang lnh vc sn xut, nghin cu cc quan h kinh t trong qu trnh ti sn xut, trnh by c h thng cc phm tr kinh t trong nn t bn ch ngha: hng ha, gi tr, tin t, gi c , tin lng, li tc, a t rt ra cc quy lut vn ng ca nn sn xut t bn ch ngha.

+ v mc tiu nghin cu: Lun chng cng lnh kinh t v cc chnh sch kinh t ca giai cp t sn, c ch thc hin li ch kinh t trong x hi t bn nhm phc v li ch ca giai cp t sn trn c s pht trin lc lng sn xut.

+ v ni dung nghin cu: ln u tin xy dng c mt h thng phm tr , quy lut ca nn sn xut hng ha t bn ch ngha c bit l l lun Gi tr - lao ng. T tng bao trm l ng h t do kinh t, chng li s can thip ca nh nc, nghin cu s vn ng ca nn kinh t n thun do cc quy lut t nhin iu tit.

+ V phng php nghin cu

Th hin tnh cht hai mt:

Mt l s dng phng php tru tng ha tm hiu cc mi lin h bn cht bn trong cc hin tng v cc qu trnh kinh t, nn rt ra nhng kt lun c gi tr khoa hc.

Hai l, do nhng hn ch v mt th gii quan, phng php lun v iu kin lch s cho nn khi gp phi nhng vn phc tp h ch m t mt cch hi ht v rt ra mt s kt lun sai lm.

Nhng ngi c in l nhng ngi u tin vn dng phng php tru tng ha phn tch cc mi quan h ni ti ca PTSX TBCN do c th vch r c nhiu quy lut vn ng v vn ng ca phng thc ny. Mc nh gi rt cao phng php ny v c nhiu nh kinh t sau ny trong c c nh nghin cu mc xt s dng nh mt cng c c bit phn tch l lun kinh t

L lun ca trng phi ny c xy dng trn c s mt h thng cc phm tr v quy lut c trng cho nn kinh t hng ha v th trng ni chung c th hin r nt PTSX TBCN

Cc nh kinh t hc c in khng nghin cu ring r tng phm tr, khi nim m xy dng chng thnh mt h thng, c phm tr xut pht, phm tr c s t chng trong mi lien h cht ch vi nhau. Da vo quan nim ng n v gi tr, cc nh kinh t hc c in gii thch v phn tch nhiu quan h kinh t, cc hin tng v quy lut ca nn SXTBCN nh quy lut cung c, quy lut cnh tranh, quy lut lu thng tin t.trong mt th thong nht, th hin r tnh cht khoa hc, khch quan ca qu trnh nghin cu kinh t

kinh t hc c in c v nhit thnh bn cho ch ngha t do trong kinh t, phn i mi s tc ng bn ngoi vo th trng t do. S c v cho t do kinh t tng l c s l lun cho c 1 thi k ca chnh sch i ngoi, khng can thip vo kinh t ca cc nc t sn. Thi ca cc nh kinh t hc c in ph nhn mi s can thip ca nh nc vo i sng kinh t, l kt qu ng nhin ca phng php lun nghin cu, xem xt s vn ng v pht trin ca PTSX ch n thun do cc quy lut t nhin iu tit, tuyt i ha cc quy lut y m khng tnh ti c im lch s, c th tng s pht trin v vn ng ca chngCu 4. Trnh by cc quan im kinh t ca W. Petty vi t cch la ngi m u cho trng phi kinh t chinh tri hc c in nc Anh

Tm tt tiu s: W.Petty ( 1623-1687) sinh trng trong mt gia nh th th cng Anh. ng tr thnh mt con ngi uyn bc trn nhiu lnh vc nh vt l, c kh, m nhc, y hcng thi l mt ch t, mt nh cng nghip pht t. Ngoi ra ng c coi l cha ca khoa thng k hc, l ngi c cng lao to ln trong vic s dng ton vo phn tch kinh t hc. L mt nh khoa hc t nhin n vi kinh t chnh tr, ng chu nhiu nh hng ca cc phng php phn tch ca khoa hc t nhin, lun lun coi kinh t l mt qu trnh pht trin t nhin. ng thi ng p dng phng php nghin cu mi, khc hon ton vi nhng ngi trng thng, khng phi l nghin cu hnh thc bn ngoi, m ng mun tm ra bn cht bn trong ca cc hin tng, qu trnh kinh t v xc nh mi quan h nhn qu gia chng, tn trng cc quy lut, khng chp nhn nhng hnh ng can thip t bn ngoi vo, nht l chnh ph

Tuy nhin do cha thot khi nh hng t tng ca nhng ngi trng thng. ng vn coi s giu c kinh t phi th hin s tch ly vng, bc, cao vai tr v gi tr ca lnh vc thng nghip so vi cng nghip v nng nghip vn l nhng lnh vc thc s sang to ra ca ci vt cht ca loi ngi. ng c nhiu ng gp cho l lun kinh t, c bit i vi trng phi c in m ng l ngi t c sCc quan im kinh t ca W. Petty L lun gi tr lao ng: ng phn bit gi c di 3 hnh thc ( gi c t nhin, gi c th trng v gi c chnh tr)

Gi c t nhin l gi c vn c, l gi c c trc khi trao i nm trong hng ha. Gi c t nhin l do thi gian lao ng kt tinh trong hng ha v trong tin t to ra. Do vy theo ng ngi ta trao i hng ha ly tin t thc cht l trao i lao ng cho nhau. Vi quan nim ny ng tm thy ci chung trong cc hng ha m trao i vi nhau, l time lao ng ca con ngi

Gi c nhn to hay l gi c th trng ca hng ha ph thuc vo gi c t nhin v quan h cung cu ca hng ha

Gi c chnh tr chu s tc ng ca cc yu t chnh tr i vi lng chi ph lao ng sn cut ra hng ha,lm cho cc chi ph ny vt ln cao hn so vi chi ph lao ng t nhin

Vic phn bit ba loi gi c ni trn th hin s c gng ca ng tm hiu bn cht v ngun gc thc s ca gi tr hng ha lao ng sn xut ra n, m cc hnh thc th hin bn ngoi thng che lp i. ng thi ng cn xc nh mi quan h gia gi tr hng ha v nng xut lao ng, Trong trng hp ny gi tr hng ha t l nghch vi nng sut alo ng. nu nng sut lao ng tng th gi tr hng ha gim v ngc li. Ngoi ra ng cn t vn nghin cu lao ng gin n v lao ng phc tp, nhng khng thnh cng

Tuy nhin l lun gi tr lao ng ca ng cng cn nhng hn ch, cha phn bit c lao ng c th v lao ng tru tng, bi vy cha ch r c ngun gc ca gi tr hng ha. ng cng cn ln ln gia gi tr v gi tr trao i, gia gi tr v gi tr s dng. ng tp trung nghin cu v gi c, mt bn l hng ha, mt bn l tin t, tc l ng tp trung nghin cu v mt lng. ng ch tha nhn lao ng khai thc vng bc mi l ngun gc ca gi tr, cn gi tr ca hng ha khc ch c xc nh nh qu trnh trao i tin t. Theo ng gi tr ca hng ha chnh l s phn nh gi tr ca tin t

ng cn ln ln lao ng vi t cch l ngun gc ca gi tr s dng. T ng c nh o gi tr hng ha bng hai yu t lao ng v t nhin

L lun tin t: ng c gng gt b nhng quan nim trng thng v tin t nn c nhng cng hin ng k v l lun tin t. Trc ht ng ph phn ch song bn v dng c vng v bc ng vai tr lm tin t, theo ng ch nn dng mt loi tin t, l dng tin vng. Qua y ng cng ph phn vic pht hnh tin t khng ng gi tr. Theo ng tin t nht thit phi c gi tr trc khi n lu hnh, vic gim gi tr thc t ca tin t l mt tai ha thc s cho nn kinh t

ng gp ca ng y l vic ng nu ln quy lut lu thng tin t, theo s lng tin t cn thit c xc nh cn c vo s lng hng ha trao i v tc chu chuyn ca tin t . Cc nh kinh t hc sau ny u nh gi cao ng gp ca ng, tip tc pht trin quan im ca ng trn c s l lun gi tr lao ng

L lun tin cng: L lun tin cng c xu dng trn c s l lun gi tr lao ng. ng coi lao ng l hng ha v tin lng l gi c ca lao ng. Tin lng thot nhn l do s tha thun ca hai bn mua-bn lao ng quy nh . ng tm ra tnh khch quan ca vic quy nh mc tin lng. Theo ng l khon gi tr t liu sinh hot cn thit ti thiu cho cng nhn. Nu thp hn th ngi cng nhn khng ti sn xut sc lao ng v ngi cng nhn khng th tn ti c. Mt khc ng cho rng nu tin lng cao th ccoong nhn sinh ra li bing, thch ung ru hay b vic. Mun cho cng nhn lm vic phi c bin php h thp tin lng ti mc ti thiu nht. L lun tin lng ti thiu ca ng mt mt phn nh trnh pht trin ca nn SXTBCN cha cao, cha to ra c s ph thuc hon ton ca ngi cng nhn vo t bn, nn giai cp t sn phi da vo nc duy tr mc lng ti thiu. Mt khc ng t nn mng cho s phn tch v s bc lt ca giai cp t sn i vi giai cp cng nhn. Bi v theo l lun gi tr lao ng th ton b gi tr v sn phm do ngi cng nhn to ra nhng h ch nhn c t sn phm do mnh to ra l mt khon tin lng ti thiu, s cn li b nh t bn chim ot

L lun a t, li tc v gi c rung t : Theo ng a t l khon tin chnh lch gia thu nhp v chi ph sn xut, m phn chi ph ny gm chi ph v ging v tin lng. Nh vy thc cht ca a t l gi tr di ra ngoi chi ph, tc l phn lao ng khng cng ca ngi cng nhn. Qua l lun a t ny vch r mm mng ca s bc lt ca giai cp t bn v a ch i vi giai cp cng nhn nng nghip.

ng khng nhng nghin cu bn cht ca a t m cn nghin cu a t chnh lch. ng cho rng cc mnh t gn xa khc nhau th s mang li thu nhp khc nhau

V li tc ng phn tch li tc gn lin vi a t, theo ng ngi c tin c th s dng bng hai cch em li thu nhp. Mt dng tin tin mua t cho thu v thu a t, Hai em gi ngn hng thu li tc. ng coi li tc l t ca tin, n ph thuc vo mc a t, cng c ngha l mc a t cao hay thp ph thuc vo iu kin sn xut nng nghip

V gi c rung t ng gn l lun a t vi vic xc nh gi ca rung t, ng cho rng bn rung t l bn quyn nhn a t v vy gi c rung t l do a t quyt nhCu 5: Trnh by cc quan im kinh t ca A.Smith vi t cch la ngi m u cho trng phi kinh t chinh tri hc c in nc Anh

Tm tt tiu s

A.Smith (1723 - 1790) l ngi m ra giai on mi trong s pht trin ca kinh t chnhtr t sn, ng l bc tin bi ln nht ca Mc. Tc phm ni ting nht ca ng l "Nghin cu v bn cht v ngun gc s giu c ca cc dn tc".

V th gii quan v phng php lun ca A.Smith c bn l th gii quan duy vt nhngcn mang tnh t pht v my mc, trong phng php cn song song tn ti c hai phng phpkhoa hc v tm thng. iu ny nh hng su sc n cc hc thuyt kinh t t sn sau ny.

Hc thuyt ca A.Smith l mt trong nhng hc thuyt c ting vang ln, n trnh by mtcch c h thng cc phm tr kinh t, xut pht t cc quan h kinh t khch quan. Hc thuyt kinht ca ng c cng lnh r rng v chnh sch kinh t, c li cho giai cp t sn trong nhiu nm.

Cc quan im kinh t ca A.Smith

a. T tng t do kinh t - L lun v "bn tay v hnh" T tng ny chim gi v tr trung tm trong hc thuyt ca A.Smith, ni dung c bn l cao vai tr ca c nhn, ca ngi c ch t iu tit ca kinh t th trng, thc hin t do cnh tranh, ng h s hu t nhn v nh nc khng can thip vo kinh t.

+ im quan trng ca l thuyt ny l Adam Smith a ra phm tr con ngi kinh t.ng quan nim khi chy theo t li th "con ngi kinh t" cn chu s tc ng ca "bn tay v hnh".

+ "Bn tay v hnh" l s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan, ng cho rngchnh cc quy lut kinh t khch quan l mt "trt t t nhin". c s hot ng ca trt t t nhin th cn phi c nhng iu kin nht nh. l s tn ti, pht trin ca sn xut hng ho v trao i hng ho.

+ Nn kinh t phi c pht trin trn c s t do kinh t. ng cho rng cn phi tn trngtrt t t nhin, tn trng bn tay v hnh, nh nc khng nn can thip vo kinh t, hot ng kinh t vn c cuc sng ring ca n.

Tm li x hi mun giu th phi pht trin kinh t theo tinh thn t do. Ch ngha "Laisse-fie" tc l "Mc k n".

b. Ph phn ch phong kin v lun chng cng lnh kinh t ca giai cp t sn + ng ph phn tnh cht n bm ca bn qu tc phong kin, theo ng "cc i biu cknh trng nht trong x hi" nh: nh vua, quan li, s quan, thy tu... cng ging nh nhng ngi ti t, khng sn xut ra mt gi tr no c.

+ ng ph phn ch thu kho c on nh thu nh theo u ngi, ch thu thnc tnh cht lnh a, ch thu h khc ngn cn vic tch lu ca nng dn.

+ ng ln n ch tha k ti sn nhm bo v c quyn ca qu tc, coi l "th chd man" ngn cn vic pht trin ca sn xut nng nghip.

+ ng bc b vic hn ch bun bn la m v n gy kh khn cho sn xut nng nghip.

+ ng vch r tnh cht v l v mt kinh t ca ch lao dch v chng minh tnh cht uvit ca ch lao ng t do lm thu.

+ ng kt lun: ch phong kin l mt ch "khng bnh thng": l sn phm ca sc on, ngu nhin v dt nt ca con ngi, l mt ch tri vi trt t ngu nhin v mu thun vi yu cu ca khoa hc kinh t chnh tr. Theo ng nn kinh t bnh thng l nn kinh t pht trin trn c s t do cnh tranh, t do mu dch.

c. Ph phn ch ngha trng thng + Adam Smith l ngi ng trn lp trng ca t bn cng nghip ph phn ch nghatrng thng. ng xc nh nh tan ch ngha trng thng l nim quan trng bc nht nh tan o tng lm giu bng thng nghip.

+ ng ph phn ch ngha trng thng cao qu mc vai tr ca tin t. Theo ng, sgiu c khng phi ch c tin m l ch ngi ta c th mua c ci g vi tin. ng cho rng lu thng hng ho ch thu ht c mt s tin nht nh v khng bao gi dung np qu s .

+ ng ph phn ch ngha trng thng cao qu mc vai tr ca ngoi thng v cchlm giu bng cch trao i khng ngang gi. ng cho rng vic nng cao t sut li nhun trong thng nghip bng c quyn thng nghip s lm chm vic ci tin sn xut. Mun lm giu phi pht trin sn xut.

+ ng ph phn ch ngha trng thng da vo nh nc cng bc kinh t, ng chorng chc nng ca nh nc l u tranh chng bn ti phm, k th...nh nc c th thc hin chc nng kinh t khi cc chc nng vt qu sc ca cc ch x nghip ring l nh xy dng ng s, sng ngi v cc cng trnh ln khc. Theo ng, s pht trin kinh t bnh thng khng cn c s can thip ca nh nc.

d. Ph phn ch ngha trng nng + Mc tiu ph phn ca ng l nh tan cc o tng ca phi trng nng v tnh cht cbit ca nng nghip, v ph v nhng lun im k l ca h v tnh cht khng sn xut ca cng nghip.

+ ng ph phn quan im ca trng nng coi giai cp th th cng, ch cng trng lgiai cp khng sn xut.

+ ng a ra nhiu lun im chng minh ngnh cng nghip l mt ngnh sn xut vtcht nh lun im v nng sut lao ng, tch lu t bn...

e. L lun v thu kho + Adam Smith l ngi u tin lun chng cng lnh thu kho ca giai cp t sn,chuyn gnh nng thu kho cho a ch v tng lp lao ng, ng xc nh thu nhp ca nh nc c th t hai ngun: mt l t qu c bit ca nh nc, t bn em li li nhun, rung t em li a t, hai l ly t thu nhp ca t nhn bt ngun t a t. li nhun, tin cng.

+ ng a ra bn nguyn tc thu thu:

- Cc thn dn phi c ngha v nui chnh ph, "tu theo kh nng v sc lc ca mnh".

- Phn thu mi ngi ng phi c quy nh mt cch chnh xc.

- Ch thu vo thi gian thun tin, v vi phng thc thch hp.

- Nh nc chi ph t nht vo cng vic thu thu.

+ ng a ra hai loi thu phi thu: l thu trc thu v thu gin thu:

- Thu trc thu l thu nh trc tip vo thu nhp: a t, li nhun, tin cng, v ti snk tha.

- Thu gin thu, ng cho rng khng nn nh thu vo cc vt phm tiu dng thit yu,nn nh thu vo cc hng xa x iu tit thu nhp ca nhng ngi "sng trung bnh hoc cao hn trung bnh".

F . L lun v kinh t hng ho * L lun v phn cng lao ng + Adam Simith cho rng phn cng lao ng l s tin b ht sc v i trong s pht trinsc sn xut lao ng.

+ ng cho rng phn cng lao ng s lm tng thm hiu sut lao ng, tng nng sutlao ng.

+ ng khng nh nguyn nhn dn n phn cng lao ng l trao i, nn mc phncng ph thuc vo quy m th trng, iu kin thc hin phn cng l mt dn s cao v s pht trin ca giao thng lin lc.

* L lun v tin t Adam Simith trnh by lch s ra i ca tin t thng qua s pht trin ca lch s traoi, t sc vt lm ngang gi n kim loi vng, ng nhn thy s pht trin ca cc hnh thi gi tr. ng ch ra bn cht ca tin l hng ho c bit lm chc nng phng tin lu thngv c bit coi trng chc nng ny ca tin t, ng l ngi u tin khuyn nn dng tin giy.

ng c quan im ng v s lng tin cn thit trong lnh vc lu thng l do gi cquy nh.

Trong l lun ca A.Smith cn c hn ch l: khng hiu y bn cht ca tin, cnnhm ln gi tr tin vi s lng tin, khng thy ht cc chc nng ca tin t.

* L lun v gi tr - lao ng + Adam Simith a ra thut ng khoa hc lgi tr s dng v gi tr trao i, khi phntch v gi tr trao i ng tin hnh phn tch qua cc bc:

- Xt hng ho trao i vi lao ng: ng cho rng, thc o thc t ca gi tr hng ho llao ng nn gi tr hng ho l do lao ng sng mua c. Nh vy l ng ng nht gi tr l lao ng kt tinh trong hng ho vi lao ng m hng ho i c.

- Xt trao i hng ho vi hng ho: ng vit: "gi tr trao i ca chng bng mt lnghng ho no ". Nh vygi tr trao i ca hng ho l quan h t l v s lng gia cc hng ho. - Xt trao i hng ho thng qua tin t: Theo ng, khi chm dt nn thng nghip vti vt th gi tr hng ho c o bng tin v gi c hng ho l biu hin bng tin ca gi tr, gi c hng ho c hai loi thc o l lao ng v tin t, trong thc o l lao ng l thc o chnh xc nht ca gi tr, cn tin t ch l thc o trong mt thi gian nht nh m thi.

+ Adam Simith l ngi a ra quan nim ng n v gi tr hng ho l:gi tr hngho l do lao ng hao ph to ra, ng cn ch r gi tr hng ho bng s lng lao ng chi ph bao gm lao ng qu kh v lao ng sng.

Tm li trong l lun gi tr - lao ng A.Smith c nhng bc tin ng k so vi chngha trng nng v W.Petty. C th l: - ng ch ra c s ca gi tr, thc th ca gi tr chnh l do lao ng. Lao ng l thco gi tr (theo ng: lao ng l ngun gc ca s giu c ca cc quc gia, l thc th gi tr ca hng ho. Khng phi vng hay bc m sc lao ng mi l vn ling ban u v c kh nng to ra mi ca ci cn thit).

- ng khng nh mi th lao ng sn xut u bnh ng trong vic to ra gi tr hng ho( khc phc hn ch ca ch ngha trng thng v ch ngha trng nng).

- Trong khi phn bit hai phm tr gi tr s dng v gi tr, ng bc b quan nim cho rnggi tr s dng quyt nh gi tr trao i. Khi phn tch v gi tr, ng cho rng gi tr c biuhin gi tr trao i trong mi quan h v s lng vi cc hng ho khc, cn trong nn sn xut hng ho pht trin n c biu hin tin.

- Lng gi tr: l do hao ph lao ng trung bnh cn thit quyt nh, khng phi do laong chi ph thc t sn xut hng ho. y c s tru tng ho cc dng lao ng c th, cc chi ph lao ng c bit xem xt gi tr do lao ng to ra nh mt i lng xc nh mang tnh cht x hi. c s phn bit lao ng gin n, lao ng phc tp trong vic hnh thnh lng gi tr hng ho.

- V gi c: theo A.Smith, gi tr l c s ca gi c v c gi c t nhin v gi c thtrng. Gi c t nhin l gi tr thc ca hng ho do lao ng quyt nh. Gi c th trng (hay gi c thc t) th khc vi gi c t nhin, ph thuc vo quan h cung cu v cc loi c quyn khc (ng sm nhn ra nhn t c quyn t bn).

L lun gi tr - lao ng ca A.Smith cn c hn ch, l: - Quan nim v lng gi tr cha nht qun: trn c s l lun gi tr lao ng ng cnh ngha ng gi tr l lao ng hao ph sn xut hng ho. Nhng c lc ng li nh ngha gi tr l do lao ng m ngi ta c th mua c bng hng ho ny quyt nh (gm v+m), tcl khng thy vai tr ca lao ng qu kh. V vy dn n s b tc khi phn tch ti sn xut.

-Mt quan im sai lm ca Adam Simith khi ng cho rng: "tin cng, li nhun, a t lba ngun gc u tin ca thu nhp cng nh ca mi gi tr trao i, l ba b phn cu thnh gi c hng ho". Do gi tr do lao ng to ra ch ung trong nn sn xut hng ho gin n cn trong kinh t t bn ch ngha th n do cc ngun thu nhp to thnh l tin cng, li nhun v a t. iu ny biu hin s xa ri hc thuyt gi tr - lao ng.

- ng cng phn bit c gi c t nhin v gi tr th trng, nhng ng li cha ch rac gi c sn xut bao gm chi ph sn xut v li nhun bnh qun.

* L lun v t bn: + Adam Simith quan nim: t bn l nhng ti sn em li thu nhp, ng phn bit ct bn c nh v t bn lu ng:

- T bn lu ng: l t bn khng em li thu nhp nu n vn trong tay ngi ch shu v gia nguyn hnh thi, nh: tin, lng thc d tr, nguyn nhin vt liu, thnh v bn thnh phm.

- T bn c nh: l t bn em li li nhun m khng chuyn quyn s hu, nh: my mc,cng c lao ng, cc cng trnh xy dng em li thu nhp, nhng nng lc c ch ca dn c.

+ V tch lu t bn: ng khng nh ch c lao ng mi l ngun gc ca tch lu t bn:"tch lu t bn tng l do kt qu ca s tit c v chng gim i l do hoang ph v khng tnh ton cn thn".

* L lun v thu nhp:y l im trung tm v l c s xut pht gii quyt cc vn l lun trong hc thuytkinh t ca Adam Smith:

+ L lun v tin lng:

- ng quan nim tin lng l mt phn thu nhp ca cng nhn lm thu, l mt phn casn phm lao ng. ng ng h vic tr tin lng cao.

- Hai yu t quyt nh n mc tin lng l cu v lao ng v gi c trung bnh ca cc tliu sinh hot, ng cng phn bit s khc nhau gia tin lng thc t v tin lng danh ngha.

+ L lun v li nhun, li tc:

- Adam Smith ch r ngun gc v bn cht ca li nhun: l mt khon khu tr do cngnhn to ra l kt qu ca lao ng em li.

- V li tc ng cho rng li tc l mt b phn ca li nhun, c ra t li nhun. Litc ca t bn cho vay c tr bng cch ly vo li nhun thun tu v do mc li nhun thun tu quyt nh.

- ng cng ch ra nhng nhn t nh hng ti li nhun nh: tin cng, quy m t bn,lnh vc u t, cnh tranh, s can thip ca nh nc...

- ng cng l ngi ch ra xu hng gim xung ca t sut li nhun, v cho rng t bnu t ngy cng nhiu th t sut li nhun cng thp.

+ L lun v a t: - Adam Smith c hai lun im v khi nim a t: mt l, a t l khon khu tr thnht vo sn phm lao ng, hai l, a t l khon tin tr v vic s dng t ai, ph thuc vo mc ph nhiu ca t ai v vic ngi nng dn c kh nng tr tin cho rung t.

- V hnh thc a t, Adam Smith phn bit hai hnh thi ca a t chnh lch I, nhngng li cha nghin cu a t chnh lch II.

* L lun v ti sn xut t bn x hi - L lun v ti sn xut ca Adam Smith c xy dng trn quan im ca gi tr hngho bao gm: tin lng, li nhun, a t. Trong qu trnh phn tch, ng trnh by cc khi nim: tng thu nhp, thu nhp thun tu, nhng ng khng ly tng thu nhp lm im xut pht m ly thu nhp thun tu lm im xut pht v ton b l lun ti sn xut ch xoay quanh thu nhp thun tu.

- Mt khc, ng phn chia t bn x hi lm hai b phn: t liu sn xut v t liu tiudng, nhng s phn chia ny cha rnh mch, ng ng nht t bn vi ca ci x hi, ch khng phi t bn l b phn d tr.

Tm li: - A.Smith hiu mt s vn ca l lun ti sn xut x hi gn ging vi l lun v tisn xut x hi m Mc xy dng sau ny. ng c gi thin ti l: phn chia nn sn xut x hi thnh hai khu vc (sn xut t liu sn xut v sn xut t liu tiu dng), phn bit tch lu v ct tr trong ti sn xut m rng.

- Hn ch ln nht ca a.Smith l ch: Cho rng sn phm x hi ch th hin hai phn l tin cng (v) v gi tr thng d (m), loi b phn gi tr t bn bt bin (c), ng nht thu nhp quc dn v ton b tn sn phm x hi. Theo ng gi tr tng sn phm gm: tin cng, li nhun v a t. T dn n sai lm tip theo: cho rng tch lu ch l bin gi tr thng d thnh t bn kh bin ph thm m khng c t bn bt bin ph thm. Tc l b qua gi tr t bn bt bin trong phn tch ti sn xut v khng tnh n t bn bt bin ph thm trong phn tch ti sn xut m rng.

Mc t tn cho sai lm ny l "Tn iu ca A.Smith" (t sai lm ny v i chng minhcho cc sai lm dn A.Smith n ch b tc).

G .L thuyt v "li th so snh" + Adam Smith l ngi a l thuyt v "li th tuyt i". ng cho rng, vic bun bngia cc nc din ra trn c s li th tuyt i ca tng nc khi quc gia ny c li th hn quc gia khc v sn xut mt loi hng ho no , ngc li quc gia khc li c li th tuyt i v mt mt hng no , do khi tin hnh trao i c hai nc u c li ch cao nht. Bi vy mi quc gia phi bit chuyn mn ho sn xut loi hng ho m h c li th hn.

+ Nhng trong thc t hin tng ny khng nhiu, bi vy l thuyt ny ca Adam Smithc nhng im hn ch, v sau chnh Ricardo l ngi pht trin l thuyt v li th tuyt i, xy dng l thuyt v li th so snh.

Nhng t tng ca A.Smith cn cha ng nhiu mu thun, c phng php khoa hc vphng php tm thng song ng xc nh c nhim v ca kinh t chnh tr hc, a cc t tng kinh t c t trc tr thnh h thng, l mt trong nhng nh cao ca t tng x hi th k XVIII.

Cu 6. Phn tch l lun gi tr, tin cng, li nhun v a t ca Adam Smith

Tm tt tiu s

A.Smith (1723-1790) Scotland trong mt gia nh vin chc thu quan. ng l ngi c gio dc h thng t nh, bt u vo i hc ngay t nm 14 tui. Sau khi tt nghip cc trng i hc Glasgaw v oxford, ng l ging vin ca nhiu trng i hc khc, lnh vc nghin cu ca ng kh rng t o c hc, logic n trit hc.Lc u quan im ca ng chu nh hng ca ch ngha trng nng Php. V sau nh vo vic khc phc nhng hn ch ca trng phi trng nng v trong nhng hon cnh pht trin mnh m ca CNTB cng nghip Anh, hc thuyt kinh t ca ng c xy dng mt cch c h thng, tr thnh nn tng l lun c in. Cng trnh nghin cu khoa hc ln nht ca ng l cun Nghin cu v bn cht v ngun gc ca s giu c ca cc dn tc xut bn nm 1776 ti London

Sau khi hon thnh cuc cch mng ca mnh vi Bn tay v hnh nm 1778 ng t b vic nghin cu kinh t tr v vi cuc sng ca mt vin chc thu quan cho n cui i. Vi c tnh khim nhng gin d v giu long nhn i, ng c nhiu ngi ng thi knh trng v yu mn

L lun gi tr: Cng lao ca ng trong nghin cu l lun gi tr l ng dt khot xc nh bng lao ng trong vic sn xut hng ha, rng vic trao i hng ha nht thit phi tng ng vi lng lao ng cha ng trong n. ng phn bit t m v r rang hai thuc tnh ca hng ha, gi tr s dng v gi tr. ng cng nu ln 1 nhn xt l ngi ta thng hay nhm ln khi dng phm tr gi tr ch cng dng ca mt loi hng ha no . ng gi l gi tr s dng, cn kh nng 1 vt c th nh m i ly vt khc th c ng gi l gi tr trao i. Ngun gc to ra gi tr trao i l lao ng vt ha ca cng nhn v ch c lao ng mi c kh nng to ra tnh cht trao i cho 1 vt. ng coi lao ng l ngun gc to ra gi tr v gi tr trao i, l 1 quan im khoa hc chn chnh ca ng

ng bc b quan nim ca nhng ngi trng thng ln trng nng, quy s sang to gi tr v 1 loi lao ng c th, ring bit. Tri li ng khng nh rng mi th lao ng sn xut u bnh ng trong mi vic to ra gi tr. Mc nh gi rt cao s tin b ny trong qu trnh i ti pht minh v i v thuc tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ha

Khi nghin cu vn lng ca gi tr, ng xc nh l lng lao ng x hi trung bnh ch khng phi lng lao ng chi ph thc t sn xut hng ha. Nh vy l bng cch tru tng ha tt c cc dng lao ng c th, ng cng tru tng lun c nhng chi ph lao ng cc bit, c th xem xt gi tr lao ng to ra nh mt i lng xc nh mang tnh cht x hi

ng chia lao ng thnh lao ng phc tp, lnh ngh v lao ng gin n, khng lnh ngh. ng cho rng lao ng phc tp, lnh ngh trong cng mt thi gian to ra c nhiu gi tr hn so vi lao ng gin n, khng lnh ngh. l mt ng gp r rang, khng th ph nhn c. ng cn c cng pht hin ra s khng n khp gia gi tr v gi c hng ha. ng khng nh gi tr l c s ca gi c. Gi c c ng chia lm 2 loi: Gi c t nhin v gi c th trng. Gi c t nhin tht ra l gi tr c biu hin bng tin, n ging nh mt trung tm m gi c ca mi hng ha, tc l cc gi c th trngu xoay quanh. ng nu ln gi thit trong iu kin cnh tranh t do vo mt thi im l tng l cung v cu hon ton n khp vi nhau th gi c th trng tng ng gi c t nhin . Trn thc t v xt trong mt time di lun c s chnh lch gia 2 loi gi c l s tn ti ca cc c quyn t bn

Tuy nhin ng cng bc l nhiu im hn ch v i lp trong gi tr ca mnh. ng khng phn bit c lao ng to ra gi tr mi v lao ng chuyn gi tr c trong hng ha, tc l k i su vo c bn cht cui cng ca gi tr-lao ng. ng vn tp trung vo nghin cu gi tr lao ng v lng gi tr biu hin trong trao i l gi c. ng vn a ra c mt nh ngha nht qun v gi tr hng ha. Sai lm c bn ca ng l va xc nh gi tr bng lao ng cha ng trong hng ha li va xc nh n bng lng lao ng c th mua c bng hng ha ny. Vic khng phn bit c sn xut hng ha gin n vi sn xut hng ha TBCN khin ng khng hiu v gii thch ng n quy lut gi tr trong CNTB. ng i n kt lun v tin cng, li nhun v a t l 3 ngun gc ban u ca mi thu nhp v mi gi tr trao i cng bng ng nh vy. ng va xc nh lao ng l ngun gc ca mi gi tr ng thi li ph nhn v iu . iu ny ny sinh ra mu thun v l lun dn n 1 lot sai lm khc ca ng

L lun tin cng, li nhun v a t

Tin cng: ng c th c coi l ngi u tin xc nh mt cch chnh xc v ton vn c s ca tin cng l gi tr cc t liu sinh hot cn thit nht cho i sng ca cng nhn v gia nh h. ng quan nim vn mc tin cng trung bnh tng ng vi gi tr ca sc lao ng. ng cn nhn xt c s ph thuc ca tin cng vo iu kin lch s, truyn thng ca tng nc m xt n cng l do trnh pht trin ca nc quyt nh

ng khng nh chc chn rng th trng t do l ci quyt nh v iu tit tin cng 1 mc nht nh v ng rt quan tm n vic lm th no hn ch s chnh lch gia tin cng thc t v tin cng danh ngha. ng lp lun tin cng tng ln s dn n ch sinh nhiu, cung v lao ng tng dn n s cnh tranh lao ng dn ti mc tin cng gim , ko theo sinh gim, s cung v lao ng gim v s cnh tranh lao ng trn th trng gim li a n mc tin cng tng ln. l quy lut vn ng ca tin lng trong c ch t do cnh tranh m ng nhn xt c

ng kin quyt bo v quan im cho rng mc tin cng cao s kch thch sn xut nhiu hn l gim st n. T , ng khuyn khch cc nh kinh doanh khng nn ngn ngi trong vic tng lng cho cng nhn bi tt c s c iu tit 1 cch t pht trn th trng lao ng

Li nhun: Trong vn li nhun cn nhn thy trc ht vic ng theo ui mc ch tm ra bn cht v ngun gc s tht ca n. ng nu ra 2 cch hiu v li nhun: Hoc l ton b phn chnh lch gia gi tr tng them so vi tin cng hoc phn cn li trong s chnh lch sau khi em tr a t v li tc. ng khng nh 1 cch dt khot li nhun l 1 loi thu nhp mang tnh cht bc lt ch khng phi l 1 dng tin cng tr cho ngi lao ng trng coi v qun l x nghip

Vn a t: C nhiu kin cho rng quan im ca A.Smith v a t l rt mu thun v khng to thnh mt l lun hon chnh. D vy cn c vo nhng g m ng phn tch c th khng nh rng ng tht s c gng i su tm hiu bn cht ca a t t bn ch ngha v t n trn c s khoa hc ng n l l lun gi tr lao ng. ng c nhn xt ng n rng a t l mt loi thu nhp khng do lao ng, mt s khu tr gi tr hng ha c li cho ngi ch t. L phn di ra trn mc tin cng v li nhun bnh qun ca t bn. ng gi a t l gi c c quyn tr cho vic s dng t ai. ng khng hiu c nhng c im ring bit ca s hnh thnh gi tr v gi c rung t trong nng nghip do ng khng gii quyt c vn ca a t

ng cn chng minh a t l mt s tr cng hp l cho nhng ngi s hu rung t, bi v nh c a t m nhng ngi ny c th u t them lm cho t ai tt hn. ng cng cp ti vic phn bit a t trn cc loi t khc nhau v ph nhiu v v tr xa gn nhng ng khng c quan nim r rang v a t chnh lch nht l a t tuyt i. Cu 7: Phn tch cc quan im kinh t c bn ca A.Smith v ngha ca cc quan im vi vn pht trin KTCT Vit Nam hin nay

Tm tt tiu s

A.Smith (1723 - 1790) l ngi m ra giai on mi trong s pht trin ca kinh t chnhtr t sn, ng l bc tin bi ln nht ca Mc. Tc phm ni ting nht ca ng l "Nghin cu v bn cht v ngun gc s giu c ca cc dn tc".

V th gii quan v phng php lun ca A.Smith c bn l th gii quan duy vt nhngcn mang tnh t pht v my mc, trong phng php cn song song tn ti c hai phng phpkhoa hc v tm thng. iu ny nh hng su sc n cc hc thuyt kinh t t sn sau ny.

Hc thuyt ca A.Smith l mt trong nhng hc thuyt c ting vang ln, n trnh by mtcch c h thng cc phm tr kinh t, xut pht t cc quan h kinh t khch quan. Hc thuyt kinht ca ng c cng lnh r rng v chnh sch kinh t, c li cho giai cp t sn trong nhiu nm.

Cc quan im kinh t ca A.Smith

a. T tng t do kinh t - L lun v "bn tay v hnh" T tng ny chim gi v tr trung tm trong hc thuyt ca A.Smith, ni dung c bn l cao vai tr ca c nhn, ca ngi c ch t iu tit ca kinh t th trng, thc hin t do cnh tranh, ng h s hu t nhn v nh nc khng can thip vo kinh t.

+ im quan trng ca l thuyt ny l Adam Smith a ra phm tr con ngi kinh t.ng quan nim khi chy theo t li th "con ngi kinh t" cn chu s tc ng ca "bn tay v hnh".

+ "Bn tay v hnh" l s hot ng ca cc quy lut kinh t khch quan, ng cho rngchnh cc quy lut kinh t khch quan l mt "trt t t nhin". c s hot ng ca trt t t nhin th cn phi c nhng iu kin nht nh. l s tn ti, pht trin ca sn xut hng ho v trao i hng ho.

+ Nn kinh t phi c pht trin trn c s t do kinh t. ng cho rng cn phi tn trngtrt t t nhin, tn trng bn tay v hnh, nh nc khng nn can thip vo kinh t, hot ng kinh t vn c cuc sng ring ca n.

Tm li x hi mun giu th phi pht trin kinh t theo tinh thn t do. Ch ngha "Laisse-fie" tc l "Mc k n".

b. Ph phn ch phong kin v lun chng cng lnh kinh t ca giai cp t sn + ng ph phn tnh cht n bm ca bn qu tc phong kin, theo ng "cc i biu cknh trng nht trong x hi" nh: nh vua, quan li, s quan, thy tu... cng ging nh nhng ngi ti t, khng sn xut ra mt gi tr no c.

+ ng ph phn ch thu kho c on nh thu nh theo u ngi, ch thu thnc tnh cht lnh a, ch thu h khc ngn cn vic tch lu ca nng dn.

+ ng ln n ch tha k ti sn nhm bo v c quyn ca qu tc, coi l "th chd man" ngn cn vic pht trin ca sn xut nng nghip.

+ ng bc b vic hn ch bun bn la m v n gy kh khn cho sn xut nng nghip.

+ ng vch r tnh cht v l v mt kinh t ca ch lao dch v chng minh tnh cht uvit ca ch lao ng t do lm thu.

+ ng kt lun: ch phong kin l mt ch "khng bnh thng": l sn phm ca sc on, ngu nhin v dt nt ca con ngi, l mt ch tri vi trt t ngu nhin v mu thun vi yu cu ca khoa hc kinh t chnh tr. Theo ng nn kinh t bnh thng l nn kinh t pht trin trn c s t do cnh tranh, t do mu dch.

c. Ph phn ch ngha trng thng + Adam Smith l ngi ng trn lp trng ca t bn cng nghip ph phn ch nghatrng thng. ng xc nh nh tan ch ngha trng thng l nim quan trng bc nht nh tan o tng lm giu bng thng nghip.

+ ng ph phn ch ngha trng thng cao qu mc vai tr ca tin t. Theo ng, sgiu c khng phi ch c tin m l ch ngi ta c th mua c ci g vi tin. ng cho rng lu thng hng ho ch thu ht c mt s tin nht nh v khng bao gi dung np qu s .

+ ng ph phn ch ngha trng thng cao qu mc vai tr ca ngoi thng v cchlm giu bng cch trao i khng ngang gi. ng cho rng vic nng cao t sut li nhun trong thng nghip bng c quyn thng nghip s lm chm vic ci tin sn xut. Mun lm giu phi pht trin sn xut.

+ ng ph phn ch ngha trng thng da vo nh nc cng bc kinh t, ng chorng chc nng ca nh nc l u tranh chng bn ti phm, k th...nh nc c th thc hin chc nng kinh t khi cc chc nng vt qu sc ca cc ch x nghip ring l nh xy dng ng s, sng ngi v cc cng trnh ln khc. Theo ng, s pht trin kinh t bnh thng khng cn c s can thip ca nh nc.

d. Ph phn ch ngha trng nng + Mc tiu ph phn ca ng l nh tan cc o tng ca phi trng nng v tnh cht cbit ca nng nghip, v ph v nhng lun im k l ca h v tnh cht khng sn xut ca cng nghip.

+ ng ph phn quan im ca trng nng coi giai cp th th cng, ch cng trng lgiai cp khng sn xut.

+ ng a ra nhiu lun im chng minh ngnh cng nghip l mt ngnh sn xut vtcht nh lun im v nng sut lao ng, tch lu t bn...

e. L lun v thu kho + Adam Smith l ngi u tin lun chng cng lnh thu kho ca giai cp t sn,chuyn gnh nng thu kho cho a ch v tng lp lao ng, ng xc nh thu nhp ca nh nc c th t hai ngun: mt l t qu c bit ca nh nc, t bn em li li nhun, rung t em li a t, hai l ly t thu nhp ca t nhn bt ngun t a t. li nhun, tin cng.

+ ng a ra bn nguyn tc thu thu:

- Cc thn dn phi c ngha v nui chnh ph, "tu theo kh nng v sc lc ca mnh".

- Phn thu mi ngi ng phi c quy nh mt cch chnh xc.

- Ch thu vo thi gian thun tin, v vi phng thc thch hp.

- Nh nc chi ph t nht vo cng vic thu thu.

+ ng a ra hai loi thu phi thu: l thu trc thu v thu gin thu:

- Thu trc thu l thu nh trc tip vo thu nhp: a t, li nhun, tin cng, v ti snk tha.

- Thu gin thu, ng cho rng khng nn nh thu vo cc vt phm tiu dng thit yu,nn nh thu vo cc hng xa x iu tit thu nhp ca nhng ngi "sng trung bnh hoc cao hn trung bnh".

F . L lun v kinh t hng ho * L lun v phn cng lao ng + Adam Simith cho rng phn cng lao ng l s tin b ht sc v i trong s pht trinsc sn xut lao ng.

+ ng cho rng phn cng lao ng s lm tng thm hiu sut lao ng, tng nng sutlao ng.

+ ng khng nh nguyn nhn dn n phn cng lao ng l trao i, nn mc phncng ph thuc vo quy m th trng, iu kin thc hin phn cng l mt dn s cao v s pht trin ca giao thng lin lc.

* L lun v tin t Adam Simith trnh by lch s ra i ca tin t thng qua s pht trin ca lch s traoi, t sc vt lm ngang gi n kim loi vng, ng nhn thy s pht trin ca cc hnh thi gi tr. ng ch ra bn cht ca tin l hng ho c bit lm chc nng phng tin lu thngv c bit coi trng chc nng ny ca tin t, ng l ngi u tin khuyn nn dng tin giy.

ng c quan im ng v s lng tin cn thit trong lnh vc lu thng l do gi cquy nh.

Trong l lun ca A.Smith cn c hn ch l: khng hiu y bn cht ca tin, cnnhm ln gi tr tin vi s lng tin, khng thy ht cc chc nng ca tin t.

* L lun v gi tr - lao ng + Adam Simith a ra thut ng khoa hc lgi tr s dng v gi tr trao i, khi phntch v gi tr trao i ng tin hnh phn tch qua cc bc:

- Xt hng ho trao i vi lao ng: ng cho rng, thc o thc t ca gi tr hng ho llao ng nn gi tr hng ho l do lao ng sng mua c. Nh vy l ng ng nht gi tr l lao ng kt tinh trong hng ho vi lao ng m hng ho i c.

- Xt trao i hng ho vi hng ho: ng vit: "gi tr trao i ca chng bng mt lnghng ho no ". Nh vygi tr trao i ca hng ho l quan h t l v s lng gia cc hng ho. - Xt trao i hng ho thng qua tin t: Theo ng, khi chm dt nn thng nghip vti vt th gi tr hng ho c o bng tin v gi c hng ho l biu hin bng tin ca gi tr, gi c hng ho c hai loi thc o l lao ng v tin t, trong thc o l lao ng l thc o chnh xc nht ca gi tr, cn tin t ch l thc o trong mt thi gian nht nh m thi.

+ Adam Simith l ngi a ra quan nim ng n v gi tr hng ho l:gi tr hngho l do lao ng hao ph to ra, ng cn ch r gi tr hng ho bng s lng lao ng chi ph bao gm lao ng qu kh v lao ng sng.

Tm li trong l lun gi tr - lao ng A.Smith c nhng bc tin ng k so vi chngha trng nng v W.Petty. C th l: - ng ch ra c s ca gi tr, thc th ca gi tr chnh l do lao ng. Lao ng l thco gi tr (theo ng: lao ng l ngun gc ca s giu c ca cc quc gia, l thc th gi tr ca hng ho. Khng phi vng hay bc m sc lao ng mi l vn ling ban u v c kh nng to ra mi ca ci cn thit).

- ng khng nh mi th lao ng sn xut u bnh ng trong vic to ra gi tr hng ho( khc phc hn ch ca ch ngha trng thng v ch ngha trng nng).

- Trong khi phn bit hai phm tr gi tr s dng v gi tr, ng bc b quan nim cho rnggi tr s dng quyt nh gi tr trao i. Khi phn tch v gi tr, ng cho rng gi tr c biuhin gi tr trao i trong mi quan h v s lng vi cc hng ho khc, cn trong nn sn xut hng ho pht trin n c biu hin tin.

- Lng gi tr: l do hao ph lao ng trung bnh cn thit quyt nh, khng phi do laong chi ph thc t sn xut hng ho. y c s tru tng ho cc dng lao ng c th, cc chi ph lao ng c bit xem xt gi tr do lao ng to ra nh mt i lng xc nh mang tnh cht x hi. c s phn bit lao ng gin n, lao ng phc tp trong vic hnh thnh lng gi tr hng ho.

- V gi c: theo A.Smith, gi tr l c s ca gi c v c gi c t nhin v gi c thtrng. Gi c t nhin l gi tr thc ca hng ho do lao ng quyt nh. Gi c th trng (hay gi c thc t) th khc vi gi c t nhin, ph thuc vo quan h cung cu v cc loi c quyn khc (ng sm nhn ra nhn t c quyn t bn).

L lun gi tr - lao ng ca A.Smith cn c hn ch, l: - Quan nim v lng gi tr cha nht qun: trn c s l lun gi tr lao ng ng cnh ngha ng gi tr l lao ng hao ph sn xut hng ho. Nhng c lc ng li nh ngha gi tr l do lao ng m ngi ta c th mua c bng hng ho ny quyt nh (gm v+m), tcl khng thy vai tr ca lao ng qu kh. V vy dn n s b tc khi phn tch ti sn xut.

-Mt quan im sai lm ca Adam Simith khi ng cho rng: "tin cng, li nhun, a t lba ngun gc u tin ca thu nhp cng nh ca mi gi tr trao i, l ba b phn cu thnh gi c hng ho". Do gi tr do lao ng to ra ch ung trong nn sn xut hng ho gin n cn trong kinh t t bn ch ngha th n do cc ngun thu nhp to thnh l tin cng, li nhun v a t. iu ny biu hin s xa ri hc thuyt gi tr - lao ng.

- ng cng phn bit c gi c t nhin v gi tr th trng, nhng ng li cha ch rac gi c sn xut bao gm chi ph sn xut v li nhun bnh qun.

* L lun v t bn: + Adam Simith quan nim: t bn l nhng ti sn em li thu nhp, ng phn bit ct bn c nh v t bn lu ng:

- T bn lu ng: l t bn khng em li thu nhp nu n vn trong tay ngi ch shu v gia nguyn hnh thi, nh: tin, lng thc d tr, nguyn nhin vt liu, thnh v bn thnh phm.

- T bn c nh: l t bn em li li nhun m khng chuyn quyn s hu, nh: my mc,cng c lao ng, cc cng trnh xy dng em li thu nhp, nhng nng lc c ch ca dn c.

+ V tch lu t bn: ng khng nh ch c lao ng mi l ngun gc ca tch lu t bn:"tch lu t bn tng l do kt qu ca s tit c v chng gim i l do hoang ph v khng tnh ton cn thn".

* L lun v thu nhp:y l im trung tm v l c s xut pht gii quyt cc vn l lun trong hc thuytkinh t ca Adam Smith:

+ L lun v tin lng:

- ng quan nim tin lng l mt phn thu nhp ca cng nhn lm thu, l mt phn casn phm lao ng. ng ng h vic tr tin lng cao.

- Hai yu t quyt nh n mc tin lng l cu v lao ng v gi c trung bnh ca cc tliu sinh hot, ng cng phn bit s khc nhau gia tin lng thc t v tin lng danh ngha.

+ L lun v li nhun, li tc:

- Adam Smith ch r ngun gc v bn cht ca li nhun: l mt khon khu tr do cngnhn to ra l kt qu ca lao ng em li.

- V li tc ng cho rng li tc l mt b phn ca li nhun, c ra t li nhun. Litc ca t bn cho vay c tr bng cch ly vo li nhun thun tu v do mc li nhun thun tu quyt nh.

- ng cng ch ra nhng nhn t nh hng ti li nhun nh: tin cng, quy m t bn,lnh vc u t, cnh tranh, s can thip ca nh nc...

- ng cng l ngi ch ra xu hng gim xung ca t sut li nhun, v cho rng t bnu t ngy cng nhiu th t sut li nhun cng thp.

+ L lun v a t: - Adam Smith c hai lun im v khi nim a t: mt l, a t l khon khu tr thnht vo sn phm lao ng, hai l, a t l khon tin tr v vic s dng t ai, ph thuc vo mc ph nhiu ca t ai v vic ngi nng dn c kh nng tr tin cho rung t.

- V hnh thc a t, Adam Smith phn bit hai hnh thi ca a t chnh lch I, nhngng li cha nghin cu a t chnh lch II.

* L lun v ti sn xut t bn x hi - L lun v ti sn xut ca Adam Smith c xy dng trn quan im ca gi tr hngho bao gm: tin lng, li nhun, a t. Trong qu trnh phn tch, ng trnh by cc khi nim: tng thu nhp, thu nhp thun tu, nhng ng khng ly tng thu nhp lm im xut pht m ly thu nhp thun tu lm im xut pht v ton b l lun ti sn xut ch xoay quanh thu nhp thun tu.

- Mt khc, ng phn chia t bn x hi lm hai b phn: t liu sn xut v t liu tiudng, nhng s phn chia ny cha rnh mch, ng ng nht t bn vi ca ci x hi, ch khng phi t bn l b phn d tr.

Tm li: - A.Smith hiu mt s vn ca l lun ti sn xut x hi gn ging vi l lun v tisn xut x hi m Mc xy dng sau ny. ng c gi thin ti l: phn chia nn sn xut x hi thnh hai khu vc (sn xut t liu sn xut v sn xut t liu tiu dng), phn bit tch lu v ct tr trong ti sn xut m rng.

- Hn ch ln nht ca a.Smith l ch: Cho rng sn phm x hi ch th hin hai phn l tin cng (v) v gi tr thng d (m), loi b phn gi tr t bn bt bin (c), ng nht thu nhp quc dn v ton b tn sn phm x hi. Theo ng gi tr tng sn phm gm: tin cng, li nhun v a t. T dn n sai lm tip theo: cho rng tch lu ch l bin gi tr thng d thnh t bn kh bin ph thm m khng c t bn bt bin ph thm. Tc l b qua gi tr t bn bt bin trong phn tch ti sn xut v khng tnh n t bn bt bin ph thm trong phn tch ti sn xut m rng.

Mc t tn cho sai lm ny l "Tn iu ca A.Smith" (t sai lm ny v i chng minhcho cc sai lm dn A.Smith n ch b tc).

G .L thuyt v "li th so snh" + Adam Smith l ngi a l thuyt v "li th tuyt i". ng cho rng, vic bun bngia cc nc din ra trn c s li th tuyt i ca tng nc khi quc gia ny c li th hn quc gia khc v sn xut mt loi hng ho no , ngc li quc gia khc li c li th tuyt i v mt mt hng no , do khi tin hnh trao i c hai nc u c li ch cao nht. Bi vy mi quc gia phi bit chuyn mn ho sn xut loi hng ho m h c li th hn.

+ Nhng trong thc t hin tng ny khng nhiu, bi vy l thuyt ny ca Adam Smithc nhng im hn ch, v sau chnh Ricardo l ngi pht trin l thuyt v li th tuyt i, xy dng l thuyt v li th so snh.

Nhng t tng ca A.Smith cn cha ng nhiu mu thun, c phng php khoa hc vphng php tm thng song ng xc nh c nhim v ca kinh t chnh tr hc, a cc t tng kinh t c t trc tr thnh h thng, l mt trong nhng nh cao ca t tng x hi th k XVIII.

ngha quan im ca A.Smith i vi s pht trin kinh t th trng Vit Nam hin nay

Nn kinh t th trng l nn kinh t hng ha m ngi mua v ngi bn tc ng ln nhau di s tc ng ca quy lut dung cu v quy lut gi tr nhm xc nh uc gi c cng nh s lng hng ha cn thit cho th trng

Qu trnh hnh thnh v pht trin ca nn sn xut hng ha ri t sn xut hng ha pht trin ln nn nn kinh t th trng l mt qu trnh lch s pht trin t nhin, l mt iu tt yu. V vy Vit Nam pht trin nn KTTT l hon ton hp l v nn KTTT khng phi l sn phm ca ring CNTB m l thnh qu ca ton nhn loi

A.Smith ph phn s li thi ca ch d phong kin, ph phn c quyn ngoi thng v n s th tiu ng lc pht trin. ng cho rng hng ha l ngun gc ca s giu c. ng ta k tha nhng u im ca hc thuyt kinh t ca ng. Chng ta chuyn t nn kinh t tp trung bao cp quan lieu sang nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc. V trong s i mi ny chng ta t nhiu thnh tu. T mt nuc ngho nn lc hu, nc ta c tc pht trin kinh t trung bnh, xut khu nhiu mt hng nh go, c ph Chng ta tn trng v k tha t tng kinh t ca ng nh tn trng th trng, m ung cho s pht trin t do ca nn sn xut hng ha, song ng ta cng vn dng mt cch kho lo hc thuyt kinh t ca ng l chng ta pht trin nn kinh t th trng c s qun l ca nh nc. C s qun l ca nh nuc th s hn ch c nhng mt ri ro trong nn kinh t , hn ch cc mt khuyt tt nh hng gi, cnh tranh khng lnh mnh

Tuy l mt nh kinh t c v cho CNTB mang t tng ca giai cp t sn nhng ng l mt nh kinh t tin b, t duy kinh t ca ng cho n nay vn c tha nhn k tha v vn dng c

Cu 8: Phn tch cc quan im kinh t c bn ca D.Ricacdo v ngha ca cc quan im i vi vn pht trin KTCT Vit Nam hin nay

Tm tt tiu s

David Ricardo (1772 - 1832) l ngi bo v li ch ca b phn t sn cng nghip, chngch phong kin v tin tng vo tnh u vit ca ch ngha t bn, cho rng ch ngha t bn l hp l v tn ti vnh vin. Th gii quan ca D.Ricardo l th gii quan duy vt t pht v my mc, trong phng php cng song song tn ti c phng php khoa hc v phng php tm thng. Tc phm ni ting nht ca ng l tc phm "Nhng nguyn l ca kinh t chnh tr hc". c bit ti sn v gi ca ng l kin thc kinh t thc t, nht l trong lnh vc kinh doanh tin t.

Quan im kinh t c bn

1. L lun v gi tr L lun v gi tr l l lun chim v tr quan trng trong h thng quan im kinh t caRicardo, l c s ca hc thuyt ca ng v c xy dng trn c s k tha, ph phn, pht trin l lun gi tr ca A.Smith.

+ ng nh ngha gi tr hng ho, hay s lng ca mt hng ho no khc m hng hokhc trao i, l s lng lao ng tng i cn thit sn xut ra hng ho quyt nh. ng ph phn s khng nht qun trong khi nh ngha v gi tr ca A.Smith.

+ ng cng c s phn bit r rng dt khot hn gia gi tr s dng v gi tr trao i, ng nhn mnh " tnh hu ch khng phi l thc o gi tr trao i, mc du n rt cn thit cho gi tr ny". T ng ph phn s ng nht hai khi nim tng ca ci v tng gi tr.

+ Theo ng lao ng hao ph sn xut ra hng ho khng phi ch c lao ng trc tip,m cn c c lao ng cn thit trc sn xut ra cc cng c, dng c, nh xng dng vo vic sn xut y.

+ V thc o gi tr, ng cho rng c vng hay bt c mt hng ho no khng bao gi lmt thc o gi tr hon thin cho tt c mi vt. Mi s thay i trong gi c hng ho l hu qu ca nhng thay i trong gi tr ca chng.

+ V gi c ng khng nh: gi c hng ho l gi tr trao i ca n, nhng biu hin bngtin, cn gi tr c o bng lng lao ng hao ph sn xut ra hng ho, ng cng tip cn vi gi c sn xut thng qua vic gii thch v gi c t nhin.

+ Ricardo cng cp n lao ng phc tp v lao ng gin n nhng ng cha lgii vic quy lao ng phc tp thnh lao ng gin n.

+ ng cng l ngi u tin m t y c cu lng gi tr, bao gm 3 b phn:c, v, m,tuy nhin ng cha phn bit c s chuyn dch cacvo sn phm nh th no, v khng tnhn yu tc2. D.Ricardo bc b quan im cho rng tin lng nh hng n gi tr hng ho.

+ Tuy nhin trong l lun gi tr ca D.Ricardo cng cn nhng hn ch, l:

- Cha phn bit gi tr v gi c sn xut mc d nhn thy xu hng bnh qun ho tsut li nhun.

- Coi gi tr l phm tr vnh vin, l thuc tnh ca mi vt (theo Mc phm tr ny ch tnti trong nn sn xut hng ho).

- Cha pht hin ra tnh cht hai mt ca sn xut hng ho.

- Cha lm r tnh cht lao ng x hi quy nh gi tr nh th no, thm ch cho rng laong x hi cn thit do iu kin sn xut xu nht quyt nh.

- Cha phn tch c mt cht ca gi tr v cc hnh thi gi tr

2. L thuyt v tin t v tn dng Vn lu thng tin t v ngn hng chim mt v tr c bit quan trng trong hc thuytca D.Ricardo. T tng chnh ca ng l:

+ Mt nn kinh t mun pht trin tt cn da trn mt s lu thng tin t vng chc. + Lu thng tin t ch vng chc khi h thng tin t da vo vng lm c s.

+ Vng trong lu thng c th c thay th mt phn hoc ton b l tin giy nhng viiu kin nghim ngt l tin giy ny phi c vng m bo. Ricardo vn coi vng l c s ca tin t, nhng theo ng mun vic trao i thun li th ngn hng phi pht hnh tin giy. ng cho rng gi tr ca tin l do gi tr ca vt liu lm ra tin quyt nh. N bng s lng laong hao ph khai thc vng bc quyt nh. Tin giy ch l k hiu gi tr ca tin t, c so snh tng tng vi mt lng vng no , do nh nc v ngn hng quy nh.

+ ng pht trin l lun ca W. Petty v tnh quy lut ca s lng tin trong lu thng.ng i chiu gi tr ca khi lng hng ho vi gi tr ca tin t v cho rng tc ng qua li gia s lng hng ho vi lng tin trong lu thng din ra trong nhng khun kh nht nh.

+ Nhn xt: Ricardo c nhiu lun im ng n v tin t song vn cn nhng hn chnht nh, nh: ng cha phn bit c tin giy vi tin tn dng, cha phn bit r rng gia lu thng tin giy v tin kim loi nn i n mt kt lun chung rng: gi tr ca tin l do lng ca chng iu tit, cn gi c ca hng ho th tng ln mt cch t l vi tng s lng tin. ng l ngi theo lp trng ca thuyt s lng tin v l thuyt ca ng cha phn tch y cc chc nng ca tin t.

3. L lun v tin lng, li nhun, a t + V tin lng: ng coi tin lng l gi c t nhin ca hng ho lao ng, l gi c cct liu sinh hot nui sng ngi cng nhn v gia nh anh ta. ng cho rng mc tin lng vo yu t lch s vn ho. Theo ng tin lng cao s lm cho nhn khu tng nhanh, n n tha lao ng, li lm cho tin lng h xung, i sng cng nhn xu i, l kt qu ca vic tng dn s. Cng lao to ln ca Ricardo l phn tch tin lng thc t v c bit l xc nh c tin lng nh l mt phm tr kinh t. ng xt tin lng trong mi quan h giai cp, mi quan h v li ch.

+ V li nhun: Ricardo xc nhn gi tr mi do cng nhn sng to ra bao gm tin lngv li nhun. ng pht hin ra quy lut vn ng ca t bn l: Nu nng sut lao ng tng th tin lng s gim tng i cn li nhun ca t bn s tng tuyt i. Tuy nhin ng cha bit n phm tr gi tr thng d. ng c nhn xt tin gn n li nhun bnh qun (nhng t bn c i dng bng nhau th em li li nhun nh nhau) nhng khng chng minh c. ng cho rng nu h thp tin cng th li nhun tng ln cn gi tr hng ho khng i. ng thy xu hng gim xung ca t sut li nhun tuy nhin cha gii thch c cn k.

+ V a t: ng l ngi u tin da trn c s l thuyt gi tr lao ng gii thch at. ng cho rng do rung t c gii hn, ma m ca t ai gim st, nng sut u t bt tng xng, dn s li tng nhanh, dn n nn khan him nng sn, cho nn x hi phi canh tc tt c rung t xu v gi tr nng phm l do hao ph trn rung t xu quyt nh. Nu kinh doanh trn rung t xu v trung bnh s thu c li nhun siu ngch, phn ny phi np cho a ch di hnh thc a t. ng cng phn bit c a t v tin t: a t l vic tr cng cho nhng kh nng thun tu t nhin, cn tin t bao gm c a t v li nhun do t bn u t vo rung t.

4. L thuyt v t bn D.Ricardo coi t bn l nhng vt nht nh (t liu sn xut, vt phm tiu dng) chkhng phi l quan h x hi.

ng phn bit t bn c nh v t bn lu ng, trong :

+ T bn c nh: l b phn t bn ng trc mua cng c lao ng, phng tin laong, b phn ny c s hao mn dn khi chuyn gi tr vo sn phm v khng lm tng gi tr hng ho (y l mt quan im ng n).

+ T bn lu ng: L b phn t bant ng ra thu cng nhn.

Tuy nhin, trong t bn lu ng ng ch tnh n yu t tin lng, s phn tch ca ngcng cha t ti khi nim t bn bt bin v t bn kh bin

5. L thuyt ti sn xut Theo D.Ricardo, vn sng cn ca ch ngha t bn l tch lu t bn, m rng sn xutvt qu tiu dng s to ra th trng, v th trong ch ngha t bn khng c khng hong tha. D.Ricardo coi tiu dng quyt nh bi sn xut, mun m rng sn xut th phi tch lu,phi lm cho sn xut vt qu tiu dng. Khi sn xut pht trin s to ra th trng. Tuy nhin ng khng thy c mu thun gia sn xut v tiu dng. ng ph nhn khng hong sn xut tha trong ch ngha t bn. V theo ng lng cu thng l lng cu c kh nng thanh ton. Lng cu c cng c thm lng cung hng ho v v sn phm th bao gi cng cmua bng sn phm hay s phc v, tin ch dng lm thc o khi thc hin s trao i .

6. L lun v thu kho + Ricardo pht trin l lun v thu kho ca Adam Smith v trnh by nhiu c im xutsc v thu kho. ng cho rng "thu cu thnh ci phn ca chnh ph trong sn phm x hi" "tt c cc th thu u ly trong thu nhp rng tr". Nu thu nh vo t bn, n s gim bt hot ng ca sn xut. nh thu vo thu nhp, th n s lm yu v tch lu hoc thu hp s tiu dng khng sn xut.

+ Ricardo nghin cu hai loi thu trc thu v thu gin thu. Thu trc thu nh vo thu nhp,bao gm: li nhun, li tc, a t, tin cng v ti sn k tha, theo ng, khng mt giai cp no trong x hi thot khi th thu ny v mi ngi ng gp theo nhng phng tin ca mnh.

7. L thuyt v "li th so snh" Trn c s pht trin li th tuyt i ca Adam Smith, ng xy dng l thuyt v lith so snh, cn gi l l thuyt v chi ph so snh, c th:

+ Quan h kinh t quc t l quan h "ng hai chiu" c li cho mi nc tham gia,v bt k nc no cng c li th tng i, tc l li th c c trn c s so snh vi cc nc khc.

+ Cc li th tng i c xem xt di nh sng ca l lun gi tr lao ng, c ngha lch thng qua trao i quc t mi xc nh c mi tng quan gia mc chi ph lao ng c bit ca tng quc gia so vi mc chi ph lao ng trung bnh quc t, trn c s m la chon phng n tham gia vo qu trnh phn cng chuyn mn ho quc t cho c li nht.

+ Mc ch c bn ca hot ng kinh t i ngoi l tit kim chi ph lao ng x hi - tc l tng nng sut lao ng x hi. Bi vy mi quc gia ch nn tp trung sn xut v xut khu nhng sn phm c hiu qu cao, hoc mc bt li thp hn v nhp khu nhng hng ho c bt li cao hn th khi so snh mc hao ph lao ng trung bnh trnh quc t theo tng sn phm s c li - tit kim c chi ph sn xut, mt khc l trong xut khu s c b li nh li trong nhp khu.

D.Ricardo l i biu xut sc ca kinh t chnh tr t sn c in, l ngi k tc xut scca A.Smith. ng vch ra nhng mu thun trong hc thuyt ca A.Smith v vt qua c gii hn m A.Smith phi dng li, phn tch su sc hn cc quy lut kinh t ca ch ngha t bn. Theo Mc: A.Smith l nh kinh t ca thi k cng trng th cng cn D.Ricardo l nh kinh t ca thi i cch mng cng nghip. Hc thuyt ca D.Ricardo c nh gi l nh cao nht ca kinh t chnh tr t sn c in.

ngha ca cc quan im kinh t ca Ricacdo i vi vic pht trin kinh t Vit Nam hin nay

Tin lng l gi c t nhin ca hng ha lao ng, l gi c t nhin sinh hot nui sng ngi cng nhn v gia nh h. Quan im ny ca ng c ngha ln cho vic xc nh, xy dng bng lng tr cho ngi lao ng Vit Nam. L thuyt v li th so snh kh hay v c ngha khng ch vi vit nam m cn c ngha vi nhiu nc.L thuyt li th so snh ca David Ricardo l l thuyt c s c bn ca thng mi quc t. Tuy vn cn mt s hn ch, nhng l thuyt li th so snh c mt ngha quan trng c v l lun v thc tin i vi mi quc gia. Nhng nh kinh t i sau v theo Ricardo b sung v hon thin l thuyt li th so snh st vi thc tin, lm phong ph l thuyt li th so snh. Vic nghin cu v vn dng l thuyt li th so snh vo tnh hnh c th ca Vit Nam l vic lm cn thit, gp phn nhn din li th so snh ca Vit Nam; trn c s c nhng nh hng v gii php thch hp nhm pht huy v pht trin li th so snh ca Vit Nam trong phn cng lao ng quc t gp phn y mnh v nng cao hiu qu hot ng kinh t i ngoi trong bi cnh miCu 9: Trnh by hon cnh lch s cho s xut hin v pht trin hc thuyt kinh t ca C.Mc th k XIX. Tm tt ni dung c bn trong b t bna. iu kin lch s cho s xut hin ch ngha Mc

Hon cnh lch s ra i

Vkinh tHon thnh cuc cch mng cng nghip mt lot nc t bn ch ngha, m u l nc Anh vo nhng nm 70 ca th k XVIII v kt thc vo nhng nm 20 ca th k XIX, khi nn i cng nghip c kh c xc lp. N em li cho ch ngha t bn nhng kt qu sau:

- Bin lao ng th cng thnh lao ng my mc v lm cho ch ngha t bn chuyn t giai on cng trng th cng ln giai on i cng nghip c kh.

- Lm cho ch ngha t bn chin thng hon ton x hi phong kin v cho giai cp v sn phi ph thuc vo giai cp t sn c v kinh t ln k thut.

- Lm cho ch ngha t bn pht trin trn c s vt cht-k thut ca chnh bn thn n.

Do vy n y ch ngha t bn bc l y nhng mu thun v bn cht c bn ca n nh khng khong, tht nghip

V chnh tr - x hi

i cng nghip c kh ra i dn ti s xut hin mt giai cp mi - giai cp v sn (giai cp cng nhn cng nghip). Giai cp ny cng vi giai cp t sn hnh thnh nn hai giai cp c bn trong x hi t bn. Giai cp t sn l giai cp nm ton b t liu sn xut, nm quyn thng tr x hi; giai cp v sn l giai cp khng cn t liu sn xut, i lm thu cho giai cp t sn, cng vi s pht trin ca nn i cng nghip, giai cp t sn pht trin c v mt s lng v mt cht lng.

Do b p bc v b bc lt nng n nn giai cp v sn tng bc ng ln u tranh vi giai cp t sn v tr thnh nhng phong tro rng ln: phong tro u tranh ca giai cp cng nhn Lyon (Php); phong tro hin chng Anh Nhng tt c nhng phong tro ny u mang tnh t pht, nn mt yu cu khch quan phi c mt l lun khoa hc dn ng, nhm a phong tro u tranh ca cng nhn t t pht ln t gic.

V mt t tng

Cui th k XVIII u th k XIX c nhiu pht minh khoa hc lm c s l lun cho vic l gii cc hin tng t nhin, x hi v t duy. c bit c ba tro lu t tng ln: Trit hc c in c, kinh t chnh tr Anh, ch ngha x hi khng tng Php. y l nhng tro lu c nhiu thnh tu khoa hc cc nh kinh t hc mc-xt k tha v pht trin.

i vi trit hc c in c: Trong php bin chng duy tm ca F.Hegel, ch ngha duy vt siu hnh ca Feuerbach, cc nh kinh t mc-xt khc phc mt duy tm v siu hnh, ng thi k tha php bin chng v ch ngha duy vt ca cc ng xy dng nn phng php lun khoa hc ca mnh, l php duy vt bin chng.

i vi kinh t chnh tr Anh: cc nh kinh t hc mc-xt k tha nhng thnh tu khoa hc ca trng phi t sn c in v l lun gi tr, tin t, tin cng, li nhun, a t ng thi khc phc nhng hn ch, t b sung, pht trin lm cho nhng l lun tr ln hon chnh v khoa hc.

i vi ch ngha x hi khng tng Php: cc nh kinh t hc mc-xt khc phc tnh khng tng ca h l da vo nh nc t sn v lng t thin ca cc nh t sn xa b ch ngha t bn, xy dng x hi mi. T a ch ngha x hi khng tng thnh khoa hc.

Tm li, trn c s k tha tinh hoa ca nhn loi, kt hp vi thc tin ca ch ngha t bn v vi ti nng tr tu ca mnh Mc, ngghen v Lnin sng lp v pht trin kinh t chnh tr mcxt.b. Qu trnh hnh thnh v pht trin ca hc thuyt kinh t chnh tr Mc

Giai on 1843 - 1848

y l giai on hnh thnh c s trit hc v phng php lun ca C.Mc v ngghen i vo nghin cu kinh t chnh tr. Lc u cc ng l nhng ngi dn ch cch mng, tch cc tham gia phong tro u tranh v t do dn ch, bo v li ch ca nng dn, i t do bo ch v bt u tm hiu nhng vn v kinh t. Cc ng xy dng th gii quan phng php lun khoa hc - Phng php duy vt bin chng. ng thi cc ng chuyn t lp trng dn ch sang lp trng ch ngha cng sn.

Trong giai on ny, cc ng vit mt s tc phm sau:

Bn tho kinh t-trit hc (1844); Lc tho ph phn khoa kinh t chnh tr (1844); Tnh cnh giai cp lao ng Anh (1844); H t tng c (1846); S khn cng ca trit hc (1847); Lao ng lm thu v t bn (1849); Tuyn ngn ca ng cng sn (1848).

Trong nhng tc phm trn, Tuyn ngn ca ng cng sn c coi l mc m u ca thi i mi trong lch s u tranh cch mng ca giai cp cng nhn quc t. y l tc phm trnh by mt cch xc tch nht nhng t tng, quan im v: trit hc, kinh t chnh tr hc v ch ngha cng sn khoa hc ca C.Mc v Ph.ngghen. Th hin c th nh sau:

- Cc ng khng nh c s kinh t l nhn t quyt nh chnh tr, t tng ca thi i, sn xut vt cht l nhn t quyt nh s tn ti v pht trin ca x hi loi ngi. c bit khi x hi c giai cp, th lch s x hi l lch s u tranh giai cp v u tranh giai cp l ng lc pht trin ca x hi loi ngi (cc ng vt khi t tng duy tm v siu hnh).

- Cc ng xc nh c i tng nghin cu ca kinh t chnh tr l nghin cu mt x hi ca qu trnh sn xut v trao i nhng ca ci vt cht nht nh ca mt x hi., ng thi cc ng i vo nghin cu cc khi nim, phm tr, quy lut ca phng thc sn xut t bn ch ngha: hng ha, tin t, t bn, gi tr, s hu v i n kt lun: nhng ngi cng sn c nhim v xa b ch t hu.

- Cc ng khng nh phng thc sn xut t bn ch ngha khng phi l phng thc tn ti vnh vin, n tt yu s b tiu vong v c thay th bng mt phng thc pht trin cao hn - l phng thc sn xut cng sn ch ngha. S mnh lch s ny l do giai cp cng nhn m nhn.

Giai on 1848 - 1895

y l giai on xy dng v hon thnh hc thuyt kinh t ca C.Mc v Ph.ngghen, ht nhn l b T bn.

T 1848 - 1856, cc ng chuyn vic nghin cu t lnh vc trit hc sang lnh vc kinh t chnh tr, trc ht l i vo tm hiu tnh hnh chnh tr, x hi ca th gii v vit mt s tc phm: u tranh giai cp Php (1848-1850); Ngy mi tm Sng m ca Loui Bonaparte; Cch mng v phn cch mng c (1851-1852).

T 1857 - 1858, C.Mc vit bn tho kinh t u tin (khng c xut bn). y, C.Mc trnh by nhng quan im ca mnh v i tng, phng php nghin cu ca kinh t chnh tr; v hng ha, tin t, t bn, li nhun, li tc v v tun hon, chu chuyn ca t bn.

n nm 1859, C.Mc vit tc phm Gp phn ph phn khoa kinh t chnh tr. Trong tc phm ny ng tip tc trnh by nhng t tng ca mnh v duy vt lch s, v hng ha, gi tr, tin t.

T 1861 - 1863 C.Mc vit bn tho kinh t th hai gm 23 quyn vi 1472 trang v ly tn l T bn. Trong bn tho ny, ng trnh by qu trnh chuyn ha ca tin thnh t bn, gi tr thng d tuyt i v tng i, li nhun bnh qun, v s ti sn xut t bn x hi.

T 1864 - 1865 C.Mc vit bn tho th ba v chun b t liu cho bn tho th t. Trong bn tho th ba, ng trnh by v cc loi hnh t bn.

Nh vy, C.Mc d kin b T bn ca ng gm 4 quyn: Quyn I: Qu trnh sn xut ca t bn.

Quyn II: Qu trnh lu thng ca t bn.

Quyn III:Ton b qu trnh sn xut ca t bn ch ngha. Quyn IV: Ph phn lch s l lun gi tr thng d.

Nm 1867, Quyn I b T bn c xut bn bng ting c, sau c ti bn bng nhiu th ting khc nhau. Do iu kin phong tro u tranh ca giai cp cng nhn v sc kho, ng th tip tc xut bn nhng quyn tip theo.

Sau khi C.Mc mt, ngghen k tc s nghip ca ng. ngghen chnh l v cho xut bn 2 quyn tip theo vo nhng nm: 1885 v 1894.

ngghen cng Mc vit tc phm Ph phn cng lnh Gta, khi Mc mt ng vit tc phm Chng uyrinh bo v v pht trin hc thuyt kinh t ca Mc. Thng qua tc phm ny ngghen khi qut b T bn thnh ba b phn: Trit hc Mcxt; Kinh t chnh tr mcxt; Ch ngha x hi khoa hcTm tt b t bn

B t bn l mt tc phm v KTCT quan trng ca Cc mc c vit bng ting c, cun sch l s phn tch v CNTB v phng thc sn xut v quan h sn xut TBCN. cp n nhiu vn trong KTCT

Quyn I ca b T bn nghin cu v

+ Hng ha v tin t

+ Tin t chuyn ha thnh t bn

+ S sn xut gi tr thng d tuyt i

+ Sn xut gi tr thng d tng i

+ Gi tr thng d tng i v gi tr thng d tuyt i

+ Qu trnh tch ly t bn

Quyn II ca b T bn

+ Bin i hnh thi t bn v tun hon ca n

+ Chu chuyn lu thng ca t bn

+ Ti sn xut v lu thng ca tng TBXH

Quyn III ca b t bn

+ Ton b qu trnh sn xut t bn ch ngha ( ch c chnh)

Cu 10. Trnh by hon cnh lch s cho s xut hin v pht trin hc thuyt kinh t ca Mc. Phn tch nhng quan im mang tnh cch mng trong l lun gi tr ca Mc

iu kin lch s cho s xut hin ch ngha Mc

Nhng nm 40 ca th k 19, CNTB dnh c i vt hng tr.S ra i ca CNTB lm thay i cn bn c cu giai cp XH. Trong XH CNTB c 2 giai cp c bn l giai cp t sn gi vai tr thng tr v giai cp v sn. Giai cp v sn i lp vi giai cp t sn dn n cc cuc khi ngha u tranh ca giai cp v sn

Cuc khi ngha ca cng nhn dt Lyon Php, phong tro hin chng Anh trong nhng nm 30 40 ca th k 19, phong trao u tranh ca giai cp v sn i t t pht n t gic i hi phi c l lun cch mng lm v kh t tng cho giai cp v sn t ch ngha Mc ra i. Cc mc v ng ghen l nhng ngi sang lp ra ch ngha mc. Ch ngha mc pht sinh l s tip nhn trc tip trit hc c in c, KTCT c in Anh v CNXH k tng Php

Qu trnh xy dng v pht trin KTCT hc Mc xt

1. giai onhnh thnh c s trit hc v phng php lun ca KTCT hc Mc xt( 1843-1848)

Bc u cc mc v ng ghen l nhng ngi dn ch cch mng, bo v li ch cho nhn dn lao ng. Khi cn l ngi hp tc v sau l ngi ch t bo sng rain Cc mc bo v cc quan im dn ch cch mng

1844 cc mc v ng ghen pari tham gia hot ng trong cc nhm cch mng, nghin cu KTCT hc t sn

y l thi k chuyn t ch ngha duy tm sang ch ngha duy vt, ng thi cng hnh thnh c s trit hc duy vt cho vic nghin cu cc vn x hi

Trong giai on ny, cc mc xem xt mt laotj cc vn KTCT. ng ph phn KTCT t sn coi t hu l vnh vin, ng nghin cu quan h lao ng v t sn, phn tch tin lng, a ra quan im lao ng b tha ha

Trong bn tho kinh t- trit hc 1844 mc tin dn ti cch mng duy vt lch s v hon thnh vic chuyn t dn ch cch mng sang cch mng cng sn

1845 cho ra i tc phm Tnh cnh giai cp cng nhn, phn tch hu qu ca cch mng cng nghip, tnh cnh ca giai cp cng nhn, nhng t hi ca ch ngha t abrn nh tht nghip v khng hong kinh t. y l gia on s khai trong vic nh hng v hnh thnh t duy l lun cng nh phng thc nghin cu KTCT ca cc mc v ng ghen

2. GIai on xy dng h thng phm tr v quy lut kinh t ca KTCT hc mc xt 1848-1867

c im chung ca tc phm trong nhng nm u ca giai on ny l trnh by nhng nguyn tc, phng php lun mi ca KTCT, bc u nghien cu cc phm tr kinh t v vy cc tc phm ny th hin r bc chuyn ca mc nghin cu trit hc, nghin cu KTCT hc

Trong s khn cng ca trit hc cc mc nhn thy ngun gc s vn ng bin chng trong i sng m cc t tng, khi nim phm tr l s phn nh n

ng vch r tnh cht lch s tin t. Trong tc phm ny ng coi SLD l hng ha c bit. N c c tnh l to ra gi tr m n c tr trn th trng, ng ch ra cc giai don pht trin ca CNTB. Ngoi ra ng cn xy dng l lun v tin cng tin lng tin t

3. giai on hon thnh KTCT mc 1867-1895

c im chung ca cc tc phm ca mc v ng ghen trong gia on ny l cc vn chung v cc d on v m hnh ca x hi cng sn c nu ra v trnh by tng tc phm. Ph phn cng lnh g ta, chng during

Trong qu trnh hon thin KTCT hc mc xt t sau khi cc mc mt, ng ghen ng gp cng lao to ln, ng ghen l ngi cho xut bn quyn II 1885 v quyn III b t bn 1894

Nhng quan im mang tnh cch mng trong l lun gi tr ca mc

Cc mc thc hin 1 cch mng v hc thuyt gi tr, lao ng. cc nh kinh t hc trc mc ch phn bit r 2 thuc tnh ca hng ha l gi tr s dng v gi tr trao i c mu thun. Tri li mc khng nh hng ha l s thng nht bin chng ca hai thuc tnh: Gi tr v gi tr s dng. ng l ngi u tin a ra l lun v tnh hai mt ca lao ng sn xut hng ha, l lao ng c th v lao ng tru tng. y l cha kha gii quyt mt lo cc vn khc trong KTCT nh cht lng, s hnh thnh cc b phn gi tr ( c+v+m)gi tr hng ha, ngun gc ca gi tr v gi tr s dng. ng l ngi u tin vch r ngun gc v bn cht ca tin t. M y l mt trong nhng vn b tc ca cc nh kinh t hc t sn c in

Cng lao to ln ca mc l xy dng hc thuyt gi tr thng d, y l hn tng trong ton b hc thuyt kinh t ca mc. Trc mc nh kinh t thamson nu ra phm tr gi tr thng d. Song ng li cho rng nu tn ti phm tr gi tr thng d th s vi phm quy lut gi tr, v vy ng ch tha nhn quy lut gi tr m k tha nhn phm tr gi tr thng d na. Tri li cc mc l ngi u tin xy dng hon chnh hc thuyt gi tr thng d v khng nh (m) tn ti v pht trin hon ton theo quy lut gi tr. Cc mc l ngi u tin phn chia t bn thnh t bn bt bin v t bn kh bin, phn chia t bn sn xut thnh t bn c nh v t bn lu ng, l lun v hng ha SLD

Cu 11: Phn tch cc quan im kinh t ca CNTBDQ trong tc phm Ch ngha quc, giai on tt cng ca CNTB ca L nin v cho bit nhng biu hin mi ca nhng c im trong giai on hin nay

c im KT ca CNTBDQ a. S tp trung sn xut v cc t chc c quyn:

- Tch t v tp trung sn xut cao dn n hnh thnh cc t chc c quyn l c trng kinh t c bn ca CN quc:

+ Khi bt u chuyn sang CNTB- Q th hnh thc thng tr l cng ty c phn. Nhng lin minh c quyn ny u tin hnh thnh theo s lin kt ngang ( cng ngnh) di hnh thc: Ccten, Xanhica, Trt.

+ Sau l s lin kt dc. S lin kt ny khng ch cc x nghip ln m c cc Xanhica, Trt thuc cc ngnh khc nhau nhng c lin quan vi nhau v kinh t - k thut dn n hnh thnh cc cng ty c quyn ln nh: Cngxoocxiom.

Nhng t gia th k 20 pht trin ln mt hnh thc mi: lin kt a ngnh hnh thnh cc cng ty ln nh: Cnglmrt, Consn thu tm nhiu cng ty x nghip thuc nhng ngnh cng nghip khc nhau.

Khi nim: T chc c quyn l lin minh nhng nh TB ln tp trung vo trong tay mt phn ln (thm ch ton b) sn phm ca mt ngnh, cho php lin minh ny pht huy nh hng quyt nh n qu trnh sn xut v lu thng ca ngnh .

- V tr, vai tr: Nh nm c a v thng tr trong lnh vc sn xut v lu thng, cc t chc c quyn c kh nng nh ra gi c c quyn.

+ Gi c c quyn l gi c hng ha c s chnh lch rt ln so vi gi c sn xut:

* H nh ra gi c c quyn cao hn gi c sn xut i vi nhng hng ha bn ra.

* H nh ra gi c c quyn thp hn gi c sn xut i vi nhng hng ha mua vo, qua thu c li nhun c quyn.

Vy gi c c quyn l: Gi c c quyn = chi ph sn xut + P c quyn.Nhng gi c c quyn khng th tiu c tc ng ca quy lut gi tr v quy lut gi tr thng d, v xt trn phm vi ton x hi th: Tng gi c vn bng tng gi tr; tng s li nhun vn bng tng s gi tr thng d.

Do nhng g m c quyn thu c cng l ci m tng lp t sn va v nh, nhn dn lao ng cc nc TB, thuc a mt i.

Nh vy ta thy: c quyn ra i t cnh tranh v gi vai tr thng tr, nhng n khng th tiu c cnh tranh; c quyn v cnh tranh tn ti song song v thng nht vi nhau mt cch bin chng. Tuy nhin trong thi i quc ch ngha th tnh cht cnh tranh khc hn thi k t do cnh tranh v mc v hnh thc.

b. TB ti chnh v bn u s ti chnh:

- Song song vi qa trnh tch t v tp trung sn xut, th trong ngnh ngn hng cng din ra mt qu trnh tng t. Hnh thnh cc t chc c quyn ngn hng.

- S ra i ca cc t chc c quyn ngn hng lm thay i vai tr ca ngn hng:

+ T ch l trung gian trong vic thanh ton v tn dng, nay do nm c phn ln t bn tin t trong x hi, ngn hng c quyn lc vn nng chi phi cc hot ng kinh t x hi:

* Cc t chc c quyn ngn hng cho cc t chc c quyn cng nghip vay v nhn gi s tin ln ca cc t chc c quyn cng nghip tring mt thi gian di, nn li ch ca chng quyn cht vo nhau. Hai bn u quan tm n hot ng ca nhau, tm cch thm nhp vo nhau, hnh thnh nn TB ti chnh.

- Khi nim: TB ti chnh l s thm nhp v dung hp vp nhau gia TB c quyn trong ngn hng v TB c quyn trong cng nghip.

- S pht trin ca TB ti chnh dn n s hnh thnh mt nhm nh c quyn chi phi ton b h thng kinh t, chnh tr x hi ca x hi TB. chnh l bn u s ti chnh.

* Bn u s ti chnh thc hin s thng tr ca mnh bng "ch tham d" vi s phiu khng ch m chi phi c cng ty gc (cng ty m) -> chi phi cng ty con ->chi phi cng ty chu Nh vy ch bng mt s TB nht nh mt u s ti chnh c th chi phi c nhng lnh vc sn xut

c. Xut khu t bn:

- Xut khu hng ha l mang hng ha ra nc ngoi thc hin gi tr v gi tr thng d.

- Xut khu t bn l xut khu gi tr ra nc ngoi (u t t bn ra nc ngoi) nhm mc ch chim ot gi tr thng d cc nc nhp khu t bn .

- Xut khu t bn l tt yu:

+ V trong cc nc t bn c hin tng "tha t bn".

+ Gi tr nguyn liu v nhn cng cc nc chm pht trin r, nhng li thiu vn v k thut

+ Th trng tiu th hng ha rng ln.

- Hnh thc xut khu TB:

+ Xut khu t bn trc tip: Xy dng cc x nghip, trc tip kinh doanh thu li nhun,....

+ Xut khu t bn gin tip: Cho vay t bn thu li tc.

- Xut khu TB va c tc dng tch cc va c tc dng tiu cc, c bit l i vi cc nc nhn u t, c th dn ti tnh trng l thuc v kinh t, dn ti l thuc v chnh tr.

d. S phn chia th gii v mt kinh t gia cc lin minh c quyn quc t

Vic xut khu TB tng ln v quy m v m rng phm vi tt yu dn n vic phn chia th gii v mt kinh t, ngha l phn chia lnh vc u t TB, phn chia th trng th gii gia cc t chc c quyn quc t vi nhau... T hnh thnh cc lin minh c quyn quc t: Cacten, Xanhica, Trt quc t. Nhng gia cac t chc ny lun lun din ra s cnh tranh ln nhau tt yu dn n xu hng tho hip t hnh thnh cc lin minh c quyn quc t.

e. S phn chia th gii v mt lnh th gia cc cng quc quc

Li ch ca vic xut khu TB thc y cc cng quc TB i xm chim thuc a, v trn th trng thuc a d dng loi tr c cc i th cnh tranh, d dng nm c c quyn nguyn liu v th trng tiu th. Do tcc ng , c bit l do tc ng ca quy lut pht trin khng u ca CNTB l nhng nguyn nhn dn n cc cuc chin tranh th gii ln th nht v ln th hai, cng nh cc cuc xung t nng nhiu khu vc trn th gii hin nay...

Nh vy: ch ngha quc l s kt hp gia yu cu vn ra v thng tr nc ngoi ca t bn c quyn vi ng li xm lng ca nh nc.

Ch ngha quc l mt c trng ca ch ngha t bn c quyn biu hin trong ng li xm lc nc ngoi, bin nhng nc ny thnh h thng thuc a ca cc cng quc nhm p ng yu cu thu siu li nhun c quyn ca t bn c quyn.

Nhng biu hin mi trong nm c im ca CNTB c quyn.

C s tm hiu nghin cu l da trn nm c im kinh t c bn ca CNTB c quyn:

a. S tp trung sn xut v s thng tr ca cc t chc c quyn:S xut hin ngy cng nhiu nhng cng ty c quyn xuyn quc gia bn cnh s pht trin ca cc x nghip va v nh:

- Hin tng lin kt a dng tip tc pht trin, sc mnh ca cc Conson v Conglomerat ngy cng c tng cng.

- S xut hin nhiu doanh nghip va v nh l do:

+ Vic ng dng cc thnh tu cch mng khoa hc v cng ngh cho php tiu chun ha v chuyn mn ha sn xut ngy cng cao dn ti hnh thnh h thng gia cng. Nhn b ngoi, dng nh l hin tng phi tp trung ha, nhng thc cht ch l biu hin mi ca tp trung sn xut v cc hng va v nh l thuc v chu s chi phi ca cc hng ln v cng ngh, vn, th trng.

+ Nhng u th ca doanh nghip va v nh trong c ch th trng:

*ng ph linh hot vi bin ng ca th trng.

*Mnh dn u t vo nhng ngnh mo him, c li

* D dng i mi trang thit b m khng cn chi ph b sung ln

b. S thay i trong cc hnh thc t chc v c ch thng tr ca t bn ti chnh:

- S thay i din ra ngay trong qu trnh lin kt v thm nhp vo nhau gia t chc c quyn ngn hng v c quyn cng nghip. Ngy nay n m rng ra nhiu ngnh, hnh thnh cc t hp a dng nh cng - nng - thng - tn - dch v hay cng nghip - Qun s - Dch v quc phng

- Ni dung lin kt cng a dng, tinh vi, phc tp hn. Vai tr ca trm ti chnh m rng t mt quc gia ti nhiu nc trn th gii. Khng ch thng tr v kinh t m cn khng ch v li dng chnh quyn nh nc

- bnh trng, thch ng vi qu trnh quc t ha i sng kinh t, cc tp on t bn ti chnh hnh thnh cc ngn hng a quc gia v xuyn quc gia: Ngn hng th gii (WB), Qu tin t quc t (IMF). S hnh thnh cc trung tm ti chnh ln: Nht Bn, M, cng ha Lin Bang c, Hng kng, Xingapo

c. Xut khu t bn vn l c s ca t bn c quyn, nhng quy m, chiu hng v kt cu ca xut khu t bn c bc pht trin mi

- Xut khu t bn trc kia ch yu t cc nc t bn pht trin sang cc nc km pht trin (khong 70%)

- Xut khu t bn ngy nay: T u nhng nm 70 i b phn dng t bn li chy qua chy li gia cc nc t bn pht trin vi nhau, bi v: cc nc ang pht trin v km pht trin phn ln thiu n nh v chnh tr, thiu i ng chuyn gia, cng nhn lnh ngh, trnh dn tr thp, tch ly t ni b nn kinh t thp, khng mc cn thit tip nhn u t nc ngoi. Trong khi cc nc t bn u t pht trin do tc ng ca cch mng khoa hc cng ngh xut hin nhiu nghnh sn xut v dch v mi, nhng ngnh c hm lng khoa hc k thut cao

d. S phn chia th gii gia cc lin minh ca ch ngha t bn:xu hng quc t ha, ton cu ha ngy cng tng bn cnh xu hng khu vc ha nn kinh t

- Th lc v phm vi hot ng ca cc cng ty c quyn xuyn quc gia tng ln cng thc y xu hng quc t ha i sng kinh t v s phn chia phm vi nh hng gia chng vi nhau; ng hti thc y vic hnh thnh CNTB c quyn nh nc quc t

- Cng vi xu hng quc t ha, ton cu ha li din ra hin tng khu vc ha a ti vic hnh thnh cc lin minh kinh t: nh lin hp Chu u (EC), hip hi cc nc ng Nam (ASEAN), t chc hp tc kinh t Chu (APEC), Mu dch t do (FTA), lin minh th quan (CU) ...

e. S phn chia th gii gia cc cng quc vn tip tc di nhng hnh thc cnh tranh v thng tr mi

- Tuy ch ngha thc dn (CNTD) c hon ton sp , v CNTD mi suy yu nhng cc cng quc t bn ch ngha vn ngm ngm hoc cng khai tranh ginh nhau bng phm vi nh hng bng cch thc hin "chin lc bin gii mm", ra sc bnh trng "bin gii kinh t" rng hn bin gii a l.

- Chin tranh lnh tuy kt thc, nguy c chin tranh th gii b y li, nhng chin tranh khu vc, chin tranh thng mi, sc tc, tn gio vn tip tc pht trin

Tm li : D c nhng biu hin mi, CNTB ng i vn l CNTB c quyn. Nhng biu hin mi ch l s pht trin ca 5 c im c bn ca CNTB c quuyn m Lnin ch ra t nhng nm u th k XXCu 12 : Trnh by khi qut bi cnh ra i ca cc l thuyt kinh t t sn hin i v c im ca trng phi c in mi ( Trng phi tn c in)

Bi cnh ra i

Cui th ki XIX u th ki XX: chu nghia tu ban t do canh tranh chuyn sang chu nghia tu ban c quyn, nhng kh khan v kinh t v nhng mu thun vn c cua chu nghia tu ban tang ln gay gt (khung hoang kinh t chu k bt u t 1825) nhiu hin tung kinh t v mu thun kinh t mi xut hin i hoi phai c s phn tch kinh t mi .S xut hin chu nghia Mc chi ra xu hung vn ng tt yu cua x hi loi ngui v th n tr thnh i tung ph phn manh me cua cc nh kinh t hoc tu san.Kinh t tu san c in to ra bt lc trong vic bao v chu nghia tu ban v khc phuc nhng kh khan v kinh t, i hoi phai c hnh thc mi thay th.:

c im chung ca trng phi tn c in mi

Trung phi c in mi ung h t do canh tranh, chng lai s can thip cua nh nuc vo kinh t, tin tung co ch thi trung se t iu tit nn kinh t thang bng cung cu v c hiu qua.Cc c im co ban cua trung phi c in mi l:+ Da vo tm l chu quan giai thch cc hin tung v qu trnh kinh t (Ung h thuyt gi tri chu quan: theo cng mt hng ha, vi ngui ny cn hon hay ch li nhiu th gi tri ln v nguc lai, ngui khng cn hay ch li t th gi tri thp).+ i tung nghin cu l cc on vi kinh t ring bit (chu truong t s phn tch kinh t trong cc x nghip rt ra nhng kt lun chung cho ton x hi), uc goi l phuong php phn tch vi m.+ Chuyn s nghin cu kinh t sang linh vc luu thng, trao i v nhu cu.+ Tch cc p dung ton hoc vo phn tch kinh t, s dung cc cng cu ton hoc: cng thc, thi, hm s, m hnh,... phi hp pham tr kinh t vi pham tr ton hoc ua ra nhng khi nim mi nhu: ch li gii han, nang sut gii han, san phm gii han,... (V vy cn goi l trung phi gii han).+ Mun tch kinh t khoi chnh tri x hi, chu truong chia kinh t chnh tri thnh: kinh t thun ty, kinh t x hi v kinh t ng dung, ua ra khi nim kinh t thay cho kinh t chnh tri.

V ni dung:Trung phi c in mi c nhng ni dung chu yu sau:+ ua ra khi nim san phm kinh t thay cho pham tr hng ha.+ ua ra l thuyt gi tri - ch li (gi tri - chu quan), phu nhn l thuyt gi tri - lao ng cua kinh t tu san c in v cua Mc.Theo ch li gii han quyt inh gi tri cua san phm kinh t, l gi tri gii han, n quyt inh gi tri cua tt ca cc san phm khc (ch li cua vt quyt inh gi tri v y l: ch li gii han). Mun c nhiu gi tri phai tao ra s khan him.+ Nn kinh t trang thi cn bng tng qut (s cn bng tng qut gia cc thi trung) thc hin thng qua dao ng t pht cua cung cu v gi ca trn thi trung trong iu kin t do canh tranh. iu kin c cn bng tng qut l: c s cn bng gia thu nhp bn hng ha san xut thm v chi ph san xut ra chng (s cn bng gia gi hng ha v chi ph san xut).+ Ch trong nghin cu Gi ca: l hnh thc cua quan h v lung m trong hng ha v tin t uc trao i vi nhau (gi tri l pham tr siu hnh, v nghia, chi c gi ca l pham tr thit thc v cu th v th l nh kinh t khng cp n gi tri). Gi ca uc hnh thnh trn thi trung do kt qua s va cham gi ca ngui mua - ngui bn trong iu kin t do canh tranh trn thi trung. Gi ca ngui mua v gi ca ngui bn l mi quan h cung cu. Kt qua s va cham cung - cu hnh thnh nn gi ca cn bng (gi ca thi trung) .V nh gi khi qut:Trung phi c in mi c nhng phn tch cu th hon v nn kinh t thi trung song coban vn cn han ch, khng vut qua uc cc nh kinh t tu san c in v Mc. l:+ S xa ri l lun gi tri cua kinh t tu san c in+ Tm cch bc bo hoc thuyt kinh t Mc v gi tri, gi tri thng du, tu ban v cc kt lun cua Mc v mu thun tu san v cng nhn, v s sup cua chu nghia tu ban. Xy dng trn co s chu ng hia duy tm chu quan. Muu toan bin kinh t chnh tri thnh mn khoa hoc kinh t thun ty. Trc ht l v phng php lun: Trng phi c in mi da vo yu t tm l ch quan gii thch cc hin tng cc qu trnh kinh t. Chng hn trng phi ny cho rng gi tr ca mt hng ha ph thuc vo mc ch li ca n, i vi nhng ngi khc nhau th mc ch li ca hng ha khc nhau

V lnh vc nghin cu: Nu nh trc y trng phi c in c gng tm hiu cc hin tng, qu trnh kinh t trong c lnh vc sn xut v lu thng th trng phi c in mi li chuyn s ch phn tch ca h sang lnh vc lu thng v nhu cu l ch yu

V quan im nghin cu: Trng phi c in mi ch trng t s phn tch kinh t trong cc x nghip rt ra kt lun chung cho ton x hi, ch trng bin kinh t chnh tr thnh khoa hc kinh t thun ty, khng c mi lin h vi trnh tr, chng hn h a ra phm tr kinh t chnh tr

V phng php nghin cu: im mi ni bt ca trng phi tn c in l h s dng rng ri phng php ton ( cng thc, th, m hnh) vo phn tch kinh t biu t cc khi nim kinh t bng nhng thut ng ton hc

Cu 13: Trnh by nhng khuyn co ca Keynes v chnh sch kinh t v tin t v lin h vi chnh sch kinh t Vit Nam a. Tng cng u t nh nc v khuyn khch u t t nhn

Keynes cho rng s gim st u t ca t nhn l mt tai ha i vi nn kinh t. Song t nhn c l do quyt nh mt mc u t thch hp i vi h. Tri li nh nc c th v cn phi lp vo ch trng ca u ftw t nhn. Gii php y l khi u t t nhn mc thp, nh nc nn tham gia vo cc d n u t cng cng nh xu dng h tng c s v gio dc. iu ny s kch thch tng trng kinh t v tng vic lm cho x hi. Cn lm mi cch khuyn khch t nhn u t tng vic lm v thu nhp cho nn kinh t

b. khuyn khch tiu dng v hn ch tit kim ca dn chng

Keynes khuyn co cc nh nc hy dng mi quyn lc v nh hng ca mnh nhm kch thch s tiu dng ca dn chng v tm cch ngn chn khuynh hng tit kim ca h. Nu nh nc c th chi tiu vo nhng cng vic v ch nhng to c nhiu vic lm th theo ng, nh nc cng c th nh thu vo cc khon tit kim ca dn chng nhm hn ch h li mt phn thu nhp ca mnh vo nhng mc ch khng sinh li

c. S dng hn hp cc chnh sch ti khoa tin t

ng cho rng