MINISTER LEDIKASYON REPIBLIK SESEL Nasyonnal Kreol.pdf · enformel e teknik). KO 304. Konsolid e metriz fonksyon bann mo dan fraz - sinonim, omonim, mo menm fanmir, kontrer … 9

1

MINISTER LEDIKASYON

REPIBLIK SESEL

KREOL

‘CURRICULUM’ NASYONNAL

JANUARY 2001

2

LATAB KONTENI

Paz

Remersiman 1

Striktir “Curriculum” Nasyonnal Sesel 1

Lentrodiksyon 2

Zistifikasyon 3

Bi 4

Lobzektif Zeneral 5-10

Lobzektif Terminal 11-30

Stratezi Lansennyman Laprantisaz 31

Evalyasyon 31-32

3

Remersiman

Kreol dan ‘Curriculum’ Nasyonnal in ganny prepare par Younit Kreol dan Seksyon responsab

pour ‘Curriculum (CDS), an kolaborasyon avek ansennyan lekol, espesyalman. I ti ganny

modifye par Kalite (Fakilte) Langaz dan Lenstitisyonnal pour Ledikasyon.

Bann manm swivan i donn sipor ek lenformasyon neseser:

Eugenia Victor

Sultanne Jacqueline

Shirley Rose

Marie Claire Marie

Lymiah Bibi

Jovanna Sunassee

Elva Gedeon

Sa dokiman in prodwi swivan bann prosedir etabli dan „Guidelines for Curriculum

Development’, sizere par CDS dan Minister Ledikasyon (1998).

Striktir „Curriculum‟ Nasyonnal

„Curriculum‟ Nasyonnal Sesel – Kreol i aplik pour zelev dan lakres ek lekol Primer. I ganny

organize lo labaz 3 Sik.

SIK NIVO LANNEN

1 Lakres – P1 – P2 Lakres (2 enm

lannen) 1-2

2 P3-P4 3enm

ek 4enm

lannen

3 P5 – P6 5 enm

ek 6 enm

lannen

4

Lentrodiksyon

Kreol i lalang maternel e langaz konminikasyon pour en Seselwa. Dapre politik Sesel, Kreol i

enn parmi sa trwa lalang nasyonnal e ofisyel. I egziste an armoni e an konplemantarite avek

Angle ek Franse. I osi en lalang ekri avek son prop sistenm lengwistik (fonetik,semantik…).

Kreol konman en lalang ekri pe devlop vit e dezanpli i pe okip en plas enportan dan

‘Curriculum’ Primer ek Segonder. Andeor kad sistenm skoler i annan en laspirasyon kontinyel

pour devlopman Kreol dan tou son laspe,

Dan ‘Curriculum’ laprantisaz Kreol konman lalang maternel, i kontribye pour zanfan devlop

sonlidantite kiltirel (Kreol ek Kreolite), konfyans ek lestim pour limenm. Konman ensize iokip

diferan stati dan diferan nivo laprantisaz. I lalang laprantisaz (lenstriksyon) pour tou size dan

lakres ziska P2, ki lafen premye sik skoler. Apartir P3 i reste en (size) ek en lalang lenstriksyon

pour serten size telki Ledikasyon Personnel e Sosyal, Larelizyon. Zanfan i kontinyen aprann

Kreol ziska dan P6. I osi ganny servi konman lalang sipor pour bann size kot lalang

lansennyman i Angle.

Lansennyman Kreol, i apiy lo devlopman bann gran konpetans lalang; Konpreansyon Oral,

Prodiksyon Oral, Konpreansyon Ekri ek Lekspresyon (Prodiksyon) Ekri. Sa bann konpetans i

(zot) ganny devlope an ekilib avek kanmarad pour ki zot reponn bann bezwen spesifik bann

zelev.

Dan lede premye lannen Sik 1 (lakres), zanfan i devlop bann konpetans pre-lektir ek pre-

lekritir an Kreol. Trwazyenm ek katriyenm lannen Sik 1 (P1 ek P2) zanfan i pas lo laprantisaz

formel lektir ek lekritir. Apre prremye sik, lansennyman ek laprantisaz ivize lo laprofondisman

ek lizaz Kreol ekri (lektir ek lekritir) an menm tan ki lanrisisman lalang oral.

Lansennyman ek laprantisaz Kreol parey dan lede lezot lalang nasyonnal, i santre lo lapros

konminikativ / enteraktiv. Anvi ki Kreol i lalang maternel bann zelev, I osi en resours ki permet

son leksplwatasyon maksimonm dan bann sityasyon konminikasyon. Bann konpetans aki dan

salalang i permet transfer dan laprantisaz lezot de lalang ensi ki lezot size.

5

Bann sipor pedagozik pour lansennyman Kreol i varye ; sipor ekri tel ki teks, liv,zournal, sipor

odyo ek vizyel e zot enkli bann materyo debaz ensi ki bann siplemanter kid an lanvironnman

toule zour bann zelev.

Levalyasyon laprantisaz i fer lo en baz kontinyel ; par ansennyan, par lekol alafen sak trimes e lo

baz pli formel alafen sak sik an fonksyon bann lobzektif ki’n etabli.

Sa dokiman i prezant zistifikasyon ek bann bi lansennyman ek laprantisaz Kreol. I osi detay

bann lobzektif zeneral, terminal ek entermedyer pour le trwa sik primer. Sa i pou permet bann

ansennyan pour planifye zot travay, prepar bann leson e evalye laprantisaz ensi ki evalye

lansennyman.

Zistifikasyon

Vi ki Kreol i lalang maternel Seselwa, i annan en stati tre enportan da, Kreol lavi nou nasyon lo

nivo sosyal, ekonomik, politik e kiltirel. Annefe, Kreol i annan en stati ofisyel konman en

lalang.

Aprann Kreol e aprann an Kreol i form parti Politik Ledikasyon Sesel. Dan konteks devlopman

langaz, sa politik i sinifye ki zanfan i ganny sans devlop son lentelizans par aprann son lalang

maternel e ititliz li pour devlop bann konpetans debaz.

Depi 1982, Kreol in pran son plas konman lalang lansennyman e en size pour bann zanfan dan

premye sik (Lakres – P2). Dan Sik 2 ek 3, Kreol i kontinnyen konman en size e osi konman en

lalang sipor pour lezot size.

Aprann lir e ekrir an Kreol dan bann premye lannen skoler I fasilit transfer bann mekanizm

debaz langaz lezot lalang nasyonnal – Angle ek Franse; de lalang li neseser pour li fonksyonn

konman en sitwayen Sesel e sitwayen lemon.

Aprann Kreol e aprann an Kreol i enportan pour devlopman sa lalang limenm dan tou son lapse.

Dan konteks nasyonnal i ava pran son plas ansanm avek Angle ek Franse pour lekspresyon ek

konminikasyonn dan nenport ki domenn, ki swa ekonomik, politik, syantifik , kiltirel… e dan

nenport ki laform – ekri ek oral. Dan konteks rezyonnal ek enternasyonnal Kreol Seselwa avek

6

son bann spesifisite lengwistik prop, pe deplizanpli okip en plas enportan dan promosyon ek

devlopman sa lalang pei kreolofonn.

Lot gran prensip ki zistifye laprantisaz Kreol i ‘Developman e lanrisisman Kiltirel’. Laprantisaz

son lalang maternel I kontribye pour lepanwisman personnel sa zanfan, pour devlopman son

kreativite ek lestetism. Deplis sa laprantisaz i ed en zanfan pour devlop en lapresyasyon pour

son lidantite kiltirel e respe pour lezot kiltir.

Bi Laprantisaz Kreol

Bann bi laprantisaz Kreol i:

Rekonnet lenportans Kreol konman en lalang maternel e konman parti entegral lidantite

ek patrimwàn kiltirel nasyonal

Servi lalang Kreol konman en mwayen efikas pour anrisi son konnesans (savwar), son

bann kapasite (savwar fer) son konportman (savwar et) swa pour kontinyasyon letid ou /

e pour permet li pli byen entegre dan lasosyete.

Reenvesti bann konpetans langaz ki in devlope pour prodwir e reitiliz bann prodiksyon

oral ek ekri an Kreol pour rezon kreativ ou / e konvenyans personnel e osi konman sipor

dan devlopman lezot lalang.

Konminike e eksprim li oralman e par ekri avek efikasite an Kreol dan diferan sityasyon.

Devlop gou pour lir Kreol e servi li konman en mwayen pour devlop lekritir dan son

laspe literer ek fonksyonnel.

Lobzektif Zeneral

Bann lobzektif zeneral i reflekte bann lentansyon ki ganny eksprimen dan bi laprantisaz Kreol e

osi dan zistifikasyon lansennyman sa lalang.

Pour sak sik bann lobzektif zeeneral i ganny striktire otour sa trwa domenn laprantisaz, savedir

konnesans, kapasite ek latitid.

7

Pour domenn konpetans lanfaz i lo devlopman konpetans lengwistik – gramer, fonolozi ek

latitid.

Pour (kann) bann kapasite, lozektif i ganny striktire otour bann konpetans konminikasyon –

konpreansyon ek lekspresyon oral (ekoute ek koze),e Konpreansyon ek prodiksyon ekri (lir ek

ekri).

Bann lobzektif latitid i kouver pa selman bann latitid ek konportman vizavi laprantisaz an zeneral

me osi latitid vizavi laprantisaz Kreol konman lalang maternel. I osi annan lanfaz lo devlopman

latitid enterkiltirel sirtou dan konteks laprantisaz le trwa lalang nasyonal.

8

LOBZEKTIF ZENERAL

DOMENN : KONNESANS

SIK 1 SIK 2 SIK 3

KO 101. Metriz sistenm fonolozik,

lentonasyon ritm ek bann son an Kreol.

KO 102. Konpran e prodwi bann enonse

ki koresponn avek bann formil sosyal.

KO 103. Sezi striktir lengwistik diferan

kalite teks :

Naratif

Enformatif

Deskriptif

Preskriptif

Ekspresif

KO 104. Rekonnet otomatikman bann mo

ki i servi toulezour konman mo izole e dan

fraz (vokabiler debaz).

KO 201. Ranforsi metriz sistenm

fonolozik Kreol.

KO 202. Metriz striktir ek karakteristik

bann enonse ki koresponn avek bann formil

sosyal

KO 203. Metriz striktir diferan kalite teks :

Naratif

Enformatif

Deskriptif

Preskriptif

Ekspresif

KO 204. Rekonnet otomatikman bann mo

pli konplike ki i servi toule zour koman mo

izole e dan fraz

KO 301. Demontre metriz sistenm

fonolozik Kreol.

KO 302. Idantifye e presiz karakteristik

lengwistik diferan kalite teks :

Naratif

Enformatif

Deskriptif

Preskriptif

Ekspresif

KO 303. Anrisir son repertwar vokabiler

ki i servi dan diferan konteks (formel,

enformel e teknik).

KO 304. Konsolid e metriz fonksyon bann

mo dan fraz - sinonim, omonim, mo menm

fanmir, kontrer…

9

SIK 1 SIK 2 SIK 3

KO 105. Idantifye bann eleman ki fer en

fraz.

KO 106. Metriz kapasite debaz lo

fonksyon vokabiler, gramer, verb, marker

letan…

KO 107. Servi bann lareg debaz pour

metriz fonksyonnman lalang Kreol.

KO 108. Konsyan bann diferans ek

similarite ant vokabiler Kreol, Angle ek

Franse.

KO 109. Konsyan rol bann eleman

konminikasyon non verbal dan sitiasyon

konminikasyon verbal

KO 205. Ranforsi metriz lo fonksyon

vokabiler, gramer, verb, marker letan…

dan konteks fraz.

KO 206. Servi bann lareg korekteman

pour montre metriz fonksyonnman

lalang Kreol.

KO 207. Konpran diferans ek similarite

dan detrwa karakteristik gramatikal Kreol,

Angle ek Franse.

KO 208. Konpran nesesite servi bann

eleman konminikasyo non verbal pour

transmet sans dan bann sitiasyon

konminikasyon verbal.

KO 301. Demontre metriz sistenm fonolozik

Kreol.

KO 302. Idantifye e presiz karakteristik

lengwistik diferan kalite teks:

Naratif

Enformatif

Deskriptif

Preskriptif

Ekspresif

KO 303. Anrisir son repertwar vokabiler ki i

servi dan diferan konteks (formel, enforme lek

teknik).

KO 304. Konsolid metriz fonksyon bann

modan fraz – sinonim, omonim, mo menm

fanmir, kontrer.

10

SIK 1 SIK 2 SIK 3

KO 305. Servi bann lareg esansyel

korekteman pour montre metriz fonksyonnman

lalang Kreol.

KO 306. Servi konnekter apropriye pour

prowir fraz avek lekspansyon

KO 307. Servi dan son travay ekri e oral bann

lekspresyon Kreol (proverb, lekspresyon

imaze…)

KO 308. Etablir konparezon dan bann

karakteristik gramatikal, sentaks Kreol, Angle

ek Franse.

KO 309. Konpran fonksyonnman bann

eleman non verbal dan sitiasyon

konminikasyon verbal

KO 310. Apresyon e reponn dapre diferan

kalite teks lo en nivo personnel.

11

KONPREANSYON EK LEKSPRESYON ORAL

KAPASITE KAPASITE KAPASITE

SIK 1 SIK 2 SIK 3

KL 101. Apresye e kapab servi le trwa

lalang nasyonnal dapre konteks

konminikasyon.

KL 102. Konpran e prodwi langaz

apropriye dan bann sitiasyon relasyon

sosyal.

KL. 103. Konpran e pran laparol pour

eksprim li dan en fason konpreansib dan

diferan sitiasyon konminikasyon

apropriye :

- naratif

- enformatif

- ekspresif

- preskriptif

KL 104. Reprodwi bann eleman langaz

koze

KL 201. Konpran e reponn oralman par

bann enonse apropriye dan bann sitiasyon

relasyon sosyal.

KL 202. Konpran e pran laparol pour



apropriye :

- naratif

- enformatif

- ekspresif

- preskriptif


koze.

KL 301. Konpran e reponn oralman par

bann enonse apropriye dan bann sitiasyon

sosyal formel/enformel.

KL 302. Konpran e pran laparol pour



apropriye ki koresponn avek son

leksperyans ek kapasite:

- naratif

- enformatif

- ekspresif

- preskriptif

- argimantatif


koze

12

KONPREANSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

A lafen sa sik en zelev i devret kapab : A lafen sa sik en zelev i devret kapab : A lafen sa sik en zelev i devret kapab :

KE 101. Rekonnet lyen ki annan ant

lalang oral ek lalang ekri.

KE 102. Eksplor lemonn ekri

KE 103. Eksplwat fonksyon lekritir.

KE 104. Rekonnet partikilarite kod ekrile

trwa lalang nasyonnal.

KE 105. Dekouver lenportans liv dan

kwen lektir ek son lanvironnman.

KE 106. Lir avek konpreansyon diferan

kalite teks :

- naratif

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

KE 201. Servi bann konsep ki in deza aki

pour konpran relasyon ant oral ek ekri

KE 202. Lir en teks endepandaman e

kouraman avek konpreansyon pour diferan

bezwen :

- naratif

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

KE 203. Aplik teknik desifraz dan nouvo

sityayon lektir.

KE 204. Lir bann teks enpe pli konplike

(aotvwa oubyen silansyezman)

KE 205. Rekonnet rol diferan parti en

teks

KE 301. Servi diferan karakteristik en

teks (en latab konteni, kouvertir,

ilistrasyon…) pour gid son lektir

KE 302. Antre dan en liv an servan

diferan pwen reper (en latab konteni,

kouvertir,bann ilistrasyon…).

KE 303. Lir silansyezman avek

konpreansyon kontinyel.

KE 304. Lir en teks endepandamane

kouraman en varyete teks avek

konpreansyon pour diferan bezwen :

- naratif

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

13

KONPREANSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

A lafen sa sik en zelev i devret kapab : A lafen sa sik en zelev i devret kapab : A lafen sa sik en zelev i devret kapab :

KE 107. Dekouver litilite diferan kalite

liv pour diferan sitiasyon konminikasyon.

KE 206. Lir e eksplwat diferan dokiman

grafik/non literer (map, plan, latab, graf)

KE 207. Servi biblioteks pour diferan

bezewn

- preskriptif

- argimantatif

KE 305. Idantifye e servi diferan sipor

ekri pour diferan bezwen (diksyonner,

magazin, zournal, brosir…)

KE 306. Lir e eksplwat diferan dokiman

grafik / non lliter (map, plan, latab, graf)

KE 307. Konpran e servi diferan form

langaz figiratif (lekspresyon imaze,

proverb, zedmo…)

PRODIKSYON EKRI

Note : Alafen dezyenm lannen lakres ban zelev in devlop bann konpetans debaz dan pre-lektir. Dezyenm faz Sik 1 pou permet

konsolidasyon ek devlopman en bon lekritir.

14

KAPASITE

SIK 1 SIK 2 SIK 3

Lekritir Lekritir Lekritir

LEK 101. Familyariz avek diferan

tipografi

LEK 102. Ekri dan en fason lizib an

respektan norm lekritir skript.

LEK 202. Ekri dan en fason lizib, byen

prezante avek lekritir byen formen an

respektan norm lekritir anpaye.

LEK 203. Relir son teks pour verifye e

korize an servan bann senbol apropriye.

LEK 202. Ekri dan en fason lizib, avek

konsistans dan son lekritir (stil personne)

an respektan norm lekritir anpaye.

PRODIKSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

PE 101. Kapab prodwi en varyete teks

kourt e senp : naratif

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

PE 102. Servi bann siny ponktyasyon

PE 201. Kapab prodwi en varyete teks en

pti pe pli konplike an servan langaz :

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

- naratif


pour diferan bezwen :

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

- naratif

15

PRODIKSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

de baz pour klarifye sinifikasyon bann fraz. PE 202. Servi siny ponktyasyon pli

avansepour klarifye sinifikasyon bann fraz

ekri.

PE 203. Prodwi diferan kalite teks en pe

pli konplike an respektan bann

karakteristik prop sa teks.

PE 204. Prodwi zistwar kourt an servan

langaz en pli konplike.

PE 205. Pran not apartir diferan sipor

(literer e non-literer).

PE 206. Ekri an Kreol en pti teks ki in lir

oubyen antann an Angle e an Franse


pour diferan bezwen :

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

- naratif

- argimantatif

PE 302. Prodwi diskour, ‘interview’ pour

bezwen spesifik.

PE 303. Prodwi let enformel pour

bezwen spesifik.

PE 304. Ekri an Kreol en pti teks an

Franse oubyen Angle ki ou’n lir oubyen

antann.

16

PRODIKSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

PE 305. Ekri diferan kalite teks pour

diferan sityasyon konminikasyon

PE 306. Ekri en rezimenapartir sa ki in

antann, vwar oubyen lir.

PE 307. Pran not baze lo sa ki in vwar,

antann e lir

SIK 1 SIK 2 SIK 3

LATITID LATITID LATITID

L101. Annan en latitid pozitiv

anver laprantisaz son lalang

maternel.

L102. Annan lentere pour

konminik an Kreol

L201. Rekonnet ki Kreol i en

lalang nasyonnal avek son prop rol

ek fonksyon.

L202. Evey son kiryozite lo lemonn

reolofonn.

L203. Annan lentere pour servi son

lalang maternel dan laprantisaz le de

L301. Partisip avek lentere dan

bann aktivite ki fer an Kreol.

L302. Montre en lespri toleran

anver lezot lalang maternel dan

difersn sityasyon konminikasyon.

L303. Rekonnet bezwen

konminikasyon lezot dimoun kip a

koz Kreol.

L304. Montre lentere pour servi

17

PRODIKSYON EKRI

SIK 1 SIK 2 SIK 3

lalang nasyonnal.

L204. Annan en latitid pozitiv

anver lalang Kreol konman parti son

kiltir.

son lalang maternel dan laprantisaz

lezot size.

LOBZEKTIF LATITID ZENERAL

Sa bann latitid pou antre dan tou size e pou kontribye dan devlopman personalitie, depandans personnel e laprantisaz lavi sosyal.

Tenm

Sik -3 Primer

Sik 4-5

Latitid ek valer pour devlope

atraver tou sik pour atenn bann

lobzektif.

Anver limenm ek

lezot

Etidyan i devret

LP 1. Annan kapasite pour idantifye,

prosede e transmet zot panse, santiman

ek lemosyon.

LP 2. Akse zefor e montre tolerans

anver santiman lopinyon ek krwayans

lezot.

Etidyan i devret

LS 1. Annan lanvi pour aprofondi

plis li zot menm e lezot

lenterdepandans avek lezot dimoun

ek lemonn.

LS 2. Apresye travay lezot e bann

bezwen, drwa, krwayans,

Konfyans, labonte, lasazes, lonnekte,

lespri ouver, kouraz, laverite,

limour, lestim personnel, depandans

lo limenm, disiplin, senserite, respe

pour limenm, responsabilit,

konsiderasyon, kourtwazi,

konpasyon, senpati, gratitid, partaz,

rekonsilyasyon, solidarite, met zot

18

Tenm

Sik -3 Primer

Sik 4-5



lobzektif.

Anver

Lanvironman

LP 3. Pare pour devlope e partaz zot

bann lentere kreatif e montre

lapresyasyon pour lezot laform lare k

kiltir.

LP 4. Konpran zot drwa ek drwa lezot e

annan langazman pour pran zot

responsabilite.

LP 5. Annan respe ek lapresyasyon

pour tou et vivan ek zot plas ek fonksyon

dan lanvironnman an zeneral.

LP 6. Konsyan e apresye relasyon ant

lanvironnman natirel e fabrike e pare

pour angaz li e enplik li avek bann

konsern lanvironnman.

laspirasyon, konportman ek talan

komen ki ini laras imen.

LS 3. Pare pour eksplor nouvo

form lenteraksyon e pour servi e

valoriz zot kapasite pour refleksyon

kreatif e konstriktif.

LS 4. Annan en langazman pour

defann zot drwa, respekte drwa

lezot e annan langazman pour pran

responsabilite.

LS 5. Apresye, respekte e valoriz

diferan lanvironnman fizik e imen e

antreprann zot plas pozitiv ladan.

LS 6. Apresye ki dan en sitenm

mondyal enterdepandan, byennet

imen ek planet i devret lenflians kle

zot bann aksyon ek desizyon.

dan plas lezot (anpati), senplisite,

ladrwatir, akeyan, kreativite, respe

mityel pour krwayans ek pratik

larelizyon lezot.

Lapresyasyon kiltir lezot, respe

norm lafanmir, lanmour ek respe sa

ki aze, lapresyasyonleritaz kiltirel

lemonn, sansibilite anver sanzman

sosyal e kiltirel.

Legalite, lazistis, lanmour ek swen,

proteksyon drwa zanfan, drwa bann

madanm, drwa travay, drwa

lekspresyon, krwayans ek pratik

spiriyel.

Proteksyon lanvironnman.

Langazman ek konsyans

pourmentenir lanvironnman pour ki

limanite i sirviv, lanmour ek swen

19

Tenm

Sik -3 Primer

Sik 4-5



lobzektif.

pour lanatir.

Larmonini ant dimoun ek

lanvironnman, linite ant dimoun ek

lanatir, viv ansanm anpe,, lanmour

ek larmoni, non vyolans,

lenterdepandans, rezolisyon konfli

atraverbann mezir pasifik, lantant

mityel, korperasyon, respe parmi

bann nasyon, lespri globalizasyon.

20

P1-P2(Faz 2 Sik 1)

Lobzektif Zeneral Lobzektif Terminal

KONNESANS

KO 101. Metriz sistenm fonolozik, lentonasyon, ritm ek bann

son an Kreol.

Rekonnet melodi lalang kreol

Pronons korekteman bann son langaz Kreol

Respekte lentonasyon ek ritm bann fraz an Kreol

KO 102. Konpran e prodwi bann enonse ki koresponn avek

bann formil sosyal

Servi langaz apropriye pour prezant son lekor/ en lot

dimoun, pour remersye / fer en demann, pour salye, pour

kit en dimoun, pour pas en swe pour en lokazyon spesyal.

KO 103. Sezir striktir diferan kalite teks

- enformatif

- deskriptif

- ekspresif

- preskriptif

- naratif

Rekonnet sa trwa faz prensispal en teks- konmansman,

milye lafen.

Etablir koerans ek lozik dan en teks.

Servi marker letan apropriye dan en teks - prezan, pase ek

fitir.

Servi bann konnekter apropriye (e, epi, apre,…)

Prodwi fraz afirmatif, negatif, eksklamatif, deklatif.

Servi lazektif dan deskripsyon

Fer konparezon senp

21


KONNESANS

KO 104. Rekonnet otomatikman bann mo ki i servi toulezour

konman mo izole/fraz (vokabiler de baz)

Servi bann mo familye ki an relasyon avek son

lanvironnman imedyat.

KO 105. Idantifye bann eleman ki fer en fraz Manipil bann fraz an servan langaz senp (Group nominal,

group verbal, group konpleman)

Manipil bann fraz enterogativ, afirmativ, negativ,

eksklamativ.

Servi bann mo ki servi toulezour pour nonm bann lobze,

bann santiman, sansasyon, aksyon, sitiasyon lavi otour li.

KO 106. Metriz kapasite debaz pour metriz fonksyon vokabiler,

gramer, verb, marker letan an Kreol.

Respekte korespondans ant grafi ek son

Ekri san lerer bann mo toulezour

Servi marker letan prezan, pase ek fitir

Idantifye langaz ki servi dan en teks (oral, ekri)

KO 107. Konpran diferans ek similarite dan detrwa karakteristik

gramatikal kreol, Angle ek Franse.

Tradwi en fraz kourt an Angle ek Franse an Kreol

KO 108. Konsyan rol bann eleman konminikasyon non verbal

dan sityasyon konminikasyon verbal.

Servi bann zes, siny apropriye dan sityasyon


22

SIK 1


KAPASITE

Konpreansyon ek Lekspresyon Oral

KL102. Apresye e kapab servi le trwa lalang nasyonnal dapre

konteks konminikasyon

Fer diferans ant Kreol ek le de lot lalang dan sitiasyon


KL103. Konpran e prodwi langaz apropriye dan bann sitiasyon

relasyon sosyal.

Salye e reponn selon stati sa dimoun e letan lazournen

Enform en lot son nouvel

Demann en lot son nouvel

Salye en dimoun kip e kit li ou kip e kite

Ofer en dimoun en keksoz

Remersye e reponn en remersiman

Prezant e aksepte en leskiz.

Felisite e reponn en felisitasyon

Demann leskiz pour deranz en lot

Demann e ofer en led.

Appel e reponn en lapel

Eksprim son swe e reponn a bann swe dan bann lokazyon

spesyal.

23


KAPASITE

Konpreansyon ek Lekspresyon Oral

KL103. Konpran e pran laparol pour eksprim li dan en fason

konpreansib dan diferan sitiasyon konminikasyon apropriye ki

demann teks :

naratif

Rakont zistwar ki i’n antann oubyen lir

Rakont sa ki in fer oubyen ki en lot dimoun in fer

Idantifye lenformasyon esansyel dan en teks ki in atann

Sitye bann diferan moman dan en rakontaz

enformatif Prezant son lekor

Prezant en lot dimoun, en zannimo, en keksoz

Dekrir lyen familyal oubyen sosyal ant de dimoun dan son

lanvironnman

Dekrir dimoun ki i konnen dan son lanvironnman toulezour

Dekrir lobze ek dimoun an relasyon avek letan ek lespas

Demann kestyon pour plis lenformasyon lo en zannimo ek

dimoun

Azir swivan en lareg protokol dan konminikasyon oral (esper

son tour pour koze, pa enteronp koze en lot, lev lanmen).

24

Preskriptif Eksprim posesyon en keksoz

Donnen e egzekit bann direktiv ek konsiy senp an relasyon

avek son lavi toulezour

Demann kestyon pour klarifye konsiy ek direktiv ki i pa

konpran.

Demann kestyon apropriye ki klarifye bann eleman neseser

dan en rakontaz.

Ekspresif Eksprim son gou ek preferans

Eksprim son lemosyon ek son santiman

Eksprim lemosyon, santiman en dimoun ki in vwar

Eksprim son lentere, bann bezwen ek nesesite

Prodwi en poenm dapre model

Deskriptif Dekrir en dimoun, lobze, zannimo, landrwa.

Prodwi bann langaz apropriyeki koresponn avek ler, mezir,

pwa ek larzan.

Fer konparezon ant bann bann dimoun, lobze ek zannimo

daprekriter kouler, groser ek grander.

KL104. Reprodwir bann eleman lalang koze. Konpran e prodwi bann mo kle langaz toulezour.

Reprodwi bann fraz senp

25

SIK 1


KAPASITE

Konpreansyon Ekri

KE 101. Rekonnet lyen ki i annan ant lalang oral ek lalang ekri.

Note ki dan lalang maternel zanfan i deza annan dan laform oral

oral en bon repertwar mo.

Asosye en let / son avek en en grafi

Asosye silab oral ek ekri

Endik plas en mo dan en fraz oral oubyen ekri

KE 102. Eksplor lemonn ekri Rekonnet lorganizasyon en paz / en liv.

Idantifye itilite diferan sipor ekri dan son lanvironnman.

KE 103. Eksplwat fonksyon lekritir Rekonnet ki lekritir i sibstitisyon laparol.

Rekonnet ki lekritir i reprodiksyon memwar / lanrezistreman

lenformasyon

Idantifye diferan bi lekritir, enformen distrer, averti…

KE 104. Rekonnet partikilarite kod ekri le trwa lalang nasyonnal Idantifye sak lalang par son kod ekri

Idantifye ladiferans dan kod orla ek ekri pour serten mo

toulezour ant sa trwa lalang.

KE 105. Dekouver lenportans liv dan kwen lektir e son

lanvironnman

Idantifye diferan sipor ekri (diksyonnaer zournal, lafis, bann

desinen, kalandriye let kart…)

Rekonnet diferan fonksyon lekritir (rekreatif, enformatif,

ensitatif…)

26


KAPASITE

Konpreansyon Ekri

KE 106. Lir diferan kalite teks (naratif, enformatif, deskriptif,

preskriptif, ekspresif).

Redonn par en langaz senp lenformasyon en teks ki in lir.

Lir en teks kourt aotvwa avek artikilasyon, lekspresyon e ritm

Servi mark ponktyasyon debaz pour ganny sinifikasyon en

teks.

KE 107. Dekouver litilite diferan kalite liv pour diferan

sitiasyon konminikasyon.

Servi en diksyonner senp (ilistre), en zournal, lafis, kalandriye,

kart, let, graf, latab…

SIK 1


KAPASITE

Lekritir (Aplikab pour tou le trwa lalang)

LEK101. Familyariz avek diferan tipografi

(kalite lekritir)

Diferans ant lekritir skript, anpaye.

Rekonnet e konpar diferan sistenm grafik : lekritir lanmen ek lenprimri

(masin).

LEK102. Ekrir dan en fason lizib an respektan

norm lekritir skript.

Tenir en kreyon, en bolpenn korekteman e an gardan postir konvenab

(gose ek drwate)

Ekri lo laliny

27

Form bann let maziskil ek miniskil an lekritir skript

Reprodwir bann siny ponktyasyon ek bann siny grafik

Etabli valer lespas ant bann let dan en mo ek dan fraz

Idantifye bann siny ponktyasyon dan en fraz (pwen, virgil, pwen

lenterogasyon, maziskil…)

Prodiksyon Ekri

PE101. Prodwi en varyete teks kourt e senp :

Naratif

Prodwi en zistwar kourt apartir diferan sipor (vizyel, odyo ek odyo-

vizyel).

Rakont son leksperyans oubyen en lot dimoun

Presiz bann eleman esansyel dan son rakontaz

Presiz konteks letan ek lespas dan son rakontaz

Asire ki i annnan koerans dan son rakontaz.

Enformatif Donn lenformasyon presi pour prezant son lekor oubyen en lot dimoun

Dekrir limenm, en lobze, en zannimo, dimoun, en landrwa dan son

lanvironnman familye

Dekrir mannyer letan i ete, son bann aksyon

Determin lord prezantasyon lenformasyon ki i oule transmet

Preskriptif

Donnen e reponn diferan konsiny senp

Respekte striktir konvansyonnel en teks preskriptif

Respekte sekans en lenstriksyon oubyen preskripsyon…

28

Eskpresif

Deskriptif

Formil bann swe pour diferan lokazyon

Eksprim son gou ek santiman

Prodwi en deskripsyon kourt en dimoun, lobze, zanninmo ek

lanvironnman.

SIK 1

Note ki bann Latitid Zeneral lo paz 17 – 19 I antre anba tou size e tou konpetans


LATITID (spesifik pour Kreol)

L101 : Annan en latid pozitiv anver laprantisaz

son lalang maternel

L102 : Annan lentere pour konminik an Kreol.

Partisip avek lentere dan bann aktivite ki fer an Kreol

Montre son lantouzyasm pour eksprim li verbalman ou non verbalman

an Kreol avek son bann kanmarad oubyen adilt.

SIK 2


KONNESANS

KO201. Ranforsi metriz sistenm fonolozik

Kreol.

Konpran e servi korekteman bann son spesifik pour Kreol (lentonasyon, ritm,

prononsyasyon).

KO202. Metriz striktir ek karakteristik bann Servi diferan konteks striktir ki koresponn avek bann sityasyon sosyal pour

prezant son lekor / en lot dimoun, pour remersye / ofer en demann, pour salye,

29

enonse ki koresponn avek bann formil sosyal pour kit en dimoun, pour pas en swe.

KO203. Metriz striktir diferan kalite teks :

naratif

enformatif

preskriptif

ekspresif

deskriptif

Ranforsi son kapasite eksplwat ssa trwa fraz prensipal en teks –

konmansman, milye ek lafen/ konklizyon.

Etabli koerans ek lozik dan en teks.

Servi bann konnekter apropriye (e, epi, apre, …)

Prodwi fraz afirmatif, negatif, eksklamtif, deklaratif, konparatif

Konpran striktir teks poetik (tit, loter, vers, …)

Servi azektif en pe pli konplike (kalifikatif, kantitatif)

Servi form konparatif.

KO204. Rekonnet otomatikman bann mo ki i

servi toulezour konman mo izole e dan fraz

Servi konteks fraz pour ganny sinifikasyon mo.

Servi bann mo familye ki eksprim gou, santiman, sansasyon dan lavi

toulezour

KO205. Ranforsi metriz lo fonksyon vokabiler,

gramer, verb, marker letan…dan konteks fraz

Manipil bann mo dapre diferan laform (sinonim, omonim, menm

fanmiy, kontrer)

Disteng ant adverbe k azektif dan fraz / tekss kourt.

Servi bann determinan spesifik pour Kreol (Kantite, posesyon,

negasyon…)

Eple bann mo plis ki de silab korekteman

Manipil bann fraz an servan bann langaz pli konplike (Group nominal,

group verbal, group konpleman)

30

KO206. Konpran diferans ek similarite dan

detrwa karakteristik gramatikal Kreol, Angle ek

Franse.

Tradwi en pti teks Kreol an Franse e an Angle e vis versa.

KO207. Konpran nesesite servi bann eleman

konminikasyon non verbal pour transmet sans dan

bann sityasyon konminikasyon verbal.

Servi zes, lekspresyon lo figir pour transmet mesaz dan sitiasyon

konminikasyon.

SIK 2


KAPASITE

KONPREANSYON EK LEKSPRESYON ORAL

KL 201. Konpran e reponn oralman par bann enonse apropriye

dan bann sitiasyon relasyon sosyal.

Kapab dan en sitiasyon konminikasyon fas a fas avek en

dimoun oubyen plizyer

Salye e reponn bann salitasyon dapre stati son

enterlokiter e letan lazournen

Demann en dimoun son nouvel e reponn en tel demann

Salye e reponn salitasyon ki koresponn avek letan en

dimoun pe kit li ou ki pe kit en dimoun.

Ofer e refiz en lof

Remersye e reponn en remersiman

Prezant en leskiz e aksepte en leskiz

Felisite e reponn en felisitasyon

31

Demann permisyon e donn permisyon

Demann e ofer en led

Apel en dimoun e reponn en lapel

Eksprim son swe e rponn a bann swe dan bann lokazyon

spesyal.

KL 202. Konpran e prodwi dan en fason konpreasib diferan

kalite teks pour diferan bezwen :

naratif

Idantifye bann diferan eleman / letap dan en zistwar.

Idantifye lenformasyon esansyel dan en zistwar

Rakont en zistwar oubyen leksperyans ki in viv e

respekte koerans ek kontinite dan saon rakontaz.

Rakont en zistwar ki in antann oubyen lir

Idantifye bann personaz dan en zistwar

enformatif Idantifye diferan kalite teks enformatif (zournal, lafis,

sirkiler…)

Demann e donn lenformasyon lo son lidantite, lo

lidantite en lot e dir bann lyen parante ant dimoun

Dekrir lobze, zannimo, dimoun dan son lanvironnman

familye

Donn klarifikasyon apartir en kestyon spesifik

Preskriptif Demande e donn lenformasyon lo letan

Demande e dir pour ki en keksoz i ete

32

Servi vokabiler apropriye pour eksprim lakantite

Donn direksyon ek pozisyon dan lespas

Demann kestyon pour klarifye konsiny ek direktiv

Formil bann demann korekteman

Formil bann direktiv / propozisyon

Konplet en aktivite an swivan bann konsiny

Dir ki i pa’n konpran ki i ganny demann pour fer

Eksplik en dimoun kimannyer pour fer en keksoz

Ekspresif (poetif) Eksprim son gou, preferans lentere anver en dimoun,

lobze, zannimo, levennman dan son lanvironnman.

Zistifye son gou, preferans dan nenport sitiasyon

Eksprim par langaz pli konplike son bann bezwen ek

bezwen lezot

Servi bann proverb ek lekspresyon imaze senp

Kree bann teks poetik (poenm, kontin) baze lo en model /

dapre son prop envansyon

Deskriptif Servi azektif en pe pli konplike

Fer konparezon dan bann sityasyo konminikasyon

apropriye

33

SIK 2


KAPASITE

KONPREANSYON EKRI

KE 201. Servi bann konsep ki in deza aki pour konpran

relasyon ant oral ek ekri.

KE 202. Lir en teks endepandaman e kouraman avek


Naratif

Idantifye diferan kalite teks naratif reoman, zistwar,

lezann, bann desinen…

Eksplik konportman en personaz dan en teks ki in lir.

Dekri sa ki’n arive, sa kip e arive e predir sa pou arive

dan en zistwar…

Dekri konportman sa personaz dan en teks ki’n lir.

Enformatif Idantifye diferan kalite teks enformatif :zournal,

magazin, liv lekol, brosir, rapor, lafis, sirkiler, notis…

Redonn lenformasyon esansyel en teks enformatif

Ekspresif Eksprim son gou ek preferans lo en teks ki in lir

Eksprim son santiman lo en teks ki in lir (tris, komik,

agasan, gou,…)

Idantifye diferan kalite teks ekspresif :poenm, pyes teat,

sennet…

Preskriptif Idantifye diferan kalite teks preskriptif :reset, regilasyon

zwe, preskripsyon dokter, lenvitasyon, progranm,

lenvitasyon.

34


KAPASITE

KONPREANSYON EKRI

Deskriptif Idantifye teks deskriptif

Idantifye lenformasyon enportan dan en teks deskriptif.

KE 203. Aplik teknik desifraz dan nouvo sitiasyon lektir.

Servi konteks fraz ek mo ki i deza konnen pour desifre

nouvo mo.

Servi teknik retourn lo konmansman fraz pour fasilit

konpreansyon

Servi sipor vizyel dan teks pour fasilit konpreansyon

KE 204. Lir bann teks en pe pli konplike aotvwa e

silansyezman.

Verbaliz an servan prononsyasyon ek lentonasyon

apropriye

Redonn lenformasyon lo en teks ki in lir silansyezman

KE 205. Rekonnet rol diferan parti en teks (tit, sou-tit pour

idantifye bann lide prensipal en teks.

Idantifye en liv atraver son tit / soutit

KE 206. Lir e eksplwat diferan dokiman grafik / non literer

(map, plan, latab, graf)

Enterpret map, graf, latab, desen,…

KE 207. Servi bibliotek pour diferan bezwen. Idantifye diferan kalite liv dapre son bezwen.

Servi bann pwen reperaz pour gid son lektir (latab

konteni, kouvertir, ilistrasyon)

35

SIK 2


KAPASITE

PRODIKSYON EKRI

PE 201. Kapab prodwi en varyete teks dapre diferan bezwen :

Naratif

Prodwi en zistwar san sipor oubyen led vizyel / odyo.

Asire ki i annan koerans ant bann diferan eleman son

rakontaz / zistwar.

Presiz konteks letan, lespas ek relasyon dan son rakontaz /

zistwar.

Respekte karakteristik en teks naratif.

Swiv progresyon kronolozik bann aksyon dan en zistwar /

rakontaz.

Enformatif Transmet en mesaz kourt an ekri.

Respekte karakteristik en teks enformatif

Respekte karakteristik diskour direk ek endirek.

Deskriptif Dekri diferan eleman dan son lanvironnman an servan

langaz pli konplike (ki dan Sik 1)

Redonn lenformasyon spesifik tire dan en teks enformatif

senp.

Pran not apartir diferan sipor literer e non literer.

36

SIK 2


KAPASITE

PRODIKSYON EKRI

Preskriptif Respekte karakteristik teks preskriptif

Donn lenstriksyon presi pour endik direksyon

Respekte sekans enpoze par laswit bann loperasyon

oubyen portre.

Ekspresif Respekte karakteristik teks preskriptif (kart swe, poenm,

konsey…)

Eksprim son gou, santiman lo diferan laspe dan son

lanvironman.

Formil let enformel.

Prezant lenformasyon, santiman dan diferan laform teks

ekspresif tel ki let, poenm, lenvitasyon, poster…

PE 202. Prodwi lo limenm teks kot i klarifye sinikasyon,

organiz striktir fraz an servan siny ponktyasyon tel ki virgil,

etabli diskour direk.

Servi tit, sou-tit, paragraf, striktir vers.

Servi virgil, girme, parentez

PE 203. Etabli kronolozi dan son teks an servan bann konnekter

apropriye.

Servi bann konnekter tel ki alors, apre, answit, me…

Prodwi en plan pour son teks

Pran not senp lo en aktivite

37

SIK 2


KAPASITE

PRODIKSYON EKRI

Fer en kont randi senp lo en aktivite, leksperyans, en

lanket, en vizit

PE 204. Diskit lorganizasyon son prop teks, revize redrafte

dapre sa ki in diskite.

Diskit lo bann laspe son teks ki asir ki son teks i kler e fer

sans.

Redrafte son teks avek modifikasyon neseser.

PE 205. Montre kapasite ekri rezimen en teks ki in lir oubyen

antann

Ekri en rezimen an swivan bann pwen spesifik.

SIK 2


LATITID

L201 : Rekonnet ki Kreol i en lalang nasyonnal avek son prop

rol ek fonksyon.

L202 : Evey son kiryozite lo lemonn Kreolofonn.

L203 : Annan lentere pour servi son lalang maternel dan

laprantisaz ek lapresyasyon lezot size.

L204 : Annan en latitid pozitiv anver lalng Kreol koman en

Servi lalang Kreol avek efikasite dan nenport sityasyon

konminikasyon dan e andeor lekol.

Demann kestyon apropriye pour ganny lenformasyon lo

pei Kreolofonn.

Servi diferan sipor dan son lanvironnman pour enform li

lo lemonn Kreol

38


LATITID

parti son kiltir. Servi diferan resours ekri,odyo, video, an Kreol dan son

lanvironnman konman sipor dan son laprantisaz.

Servi lalang Kreol pour li konn plis lo kiltir son pei son

pei, e lezot kiltir kreolofonn

SIK 3


KONNESANS

KO.301 : Demontre metriz sistenm fonolozik Kreol. Prodwi fraz afirmatif, negatif, eksklamatif, deklaratif

Servi bann konnekter apropriye (e, epi, apre, …)

Rekonnet groupman ek fonksyon bann mo ddan en fraz,

(sinonim, omonim, mo menm fanmir, kontrer,…)

Rekonnet verb laform long ek kourt

Rekonnet dan bann mo derive leksikal pli frekan. (gonfle

– degonfle)

Manipil bann fraz an servan langaz pli konplike (group

nominal, group verbal, group konpleman).

Manipil bann fraz diferan laform : enterogatif, afirmatif,

39

negatif, ekslamtif, enperatif

Servi marker letan prezan, pase, fitir ek kondisyonnel.

KO.302 : Idantifye e presiz karakteristik lengwistik diferan

kalite teks :

Naratif

Enformatif

Preskriptif

Ekspresif

Deskriptif

argimantatif

Servi strriktir naratif enkli diskour direk.

Diferansye karakteristik dan bann desinen avek en teks

an proz.

Ranforsi son kapasite eksplwat sa trwa faz prensipal en

teks – konmansman, milye ek lafen / konklizyon.

Etabli koerans ek lozik dan en teks

Servi tournir enpersonnel dan teks enformatif

Servi tournir direktiv (enperatif)

Servi bann mo familye ki eksprim gou, santiman,

sansasyon dan lavi toulezour

Idantifye fonksyonnman striktir bann teks poetik (bann

ver, strof), bann lekspresyon imaze…

Idantifye striktir en teks deskriptif e mannyer i devlope.

Idantifye bann pwen oubyen karakteristik en teks argirmantif.

40

Idantifye bann pwen levidans dan teks

Servi langaz apropriye pour diskit bann pwen pour e kont

SIK 3


KAPASITE

KONPREANSYON ek LEKSPRESYON ORAL

KO.301 : Konpran e pran laparol pour eksprim li dan en fason

konpreansib dan diferan sitiasyon konminikasyon apropriye ki

koresponn avek son leksperyans ek kapasite :

Naratif

Idantifye bann diferan eleman / letap dan en zistwar an

respektan lord / sekans kronolozik.

Idantifye relasyon ant bann personaz.

Asosye bann levennman dan en zistwar avek son

leksperyans personnel.

Predir laswit en zistwar

Antisip konmansman en zistwar

Enformatif Demann e donn lenformasyon lo en size spesifik

Donn lesplikasyon pour en sitiasyon

Donn en rapor lo en size spesifik an respektan lord lozik

Planifye e fer en entervyou dan konteks proze laklas.

Retenir lenformasyon esansyel dan en dokiman odyo

41

Demann e donn lenformasyon lo en size spesifik dan en

konversasyon teelefonn.

- Preskriptif Fromil bann direktiv/propozisyon an servan langaz en pli

konplike.

Swiv bann konsiny e konplet en aktivite pli konplike

Adapte demann ek repons dan en sitiasyon formel e

enformel.

- Deskriptif Fer konparezon pour idantifye laparey ek diferans.

- Eksprisif Eksprim son santiman, lopinyon, gou, lentere an

relasyon avek en fe fiktif oubyen reel…

Eksprim son pwen-d-vi an respektan laliny diskisyon

Prodwi e partisip dan bann aktivite lenprovizasyon

(sennet, zwe rol, mim…

Eksprim son lapresyasyon pour en dimoun, en travay.

Servi lapoezi pour eksprim son ssantiman, lemosyon an

servan lentonasyon ek prononsyasyon apropriye.

- Argirmantatif Prezant son largiman ek zistifikasyon dan en

konversasyon.

Prezant pwen pozitiv / negativ en sitiasyon pour siport

son largiman.

Servi lalang langaz pour kree son prop teks (avek latous

personnel pour bezwen kreatif ek rekreatif

Organiz son konversasyon lozik pour transmet son

42

lentansyon konminikasyon devan en piblik

- KO302. Devlop striktir pli konplike dan bann sitiasyon

an relasyon avek formil sosyal.

Servi striktir korek ki annan relasyon avek salitasyon,

remersiman leskiz dan sitiasyon konminikasyon formel ek

enformel.

SIK 3

LOBEKTIF ZENERAL LOBZEKTIF TERMINAL

KAPASITE

KONPREANSYON EKRI

KE 301. Servi diferan karakteristik en teks (latab, konteni,

kouvertir, ilistrasyon) pour gid son lektir

Nonm diferan kalite sipor ekri

Klasifye diferan kalite sipor

Idantifye sipor ekri apropriye tel ki zournal, rekey poenm,

liv zistwar) pour gid son lektir

Lir silansyezman avek en konsantrasyon kontinyel

Gard lenformasyon antet ziska lafen lektir en teks.

KE 302. Antre dan en liv an servan diferan pwen reper

(kouvertir, latab konteni, bann ilistrasyon)

Servi kouvertir en liv, latab konteni, bann ilistrasyon pour

idantifye en liv ki i bezwen.

Servi latab konteni pour idantifye parti en liv ki i bezwen.

KE 303. Lir endepandanman e kouraman en varyete teks avek


Idantifye bann eleman esansyel dan en teks ki in lir.

Retrouv vit bann lenformasyon enplisit ek eksplisit dan

43

naratif

enformatif

preskriptif

ekspresif

deskriptif

argimantatif

diferan kalite teks.

Fer en rezimen (oral/ekri) en teks ki in lir.

Prezant son pwennvi personnel e argimant lo sa ki in lir

Zistifye son pwen-d-vi avek rezon valab.

Idantifye lozik dan en teks argimantatif

Tir son prop konklizyon lo sa ki in lir

Fer dediksyon lo sa ki in lir

Parkour en teks e relev lenformasyon esansyel

KE 304. Idantifye e servi diferan sipor ekri pour diferan

bezwen.

Servi en diksyonner, magazin, zournal, brosir…kan

neseser.

KE 305. Lir e eksplwat diferan dokiman grafik /non literer

(map, plan, latab, graf)

Enterpret lenformasyon imaze, proverb an servan

konteks en teks.

KE 306. Idantifye serten langaz figiratif dan teks ki in lir. Desifre lekspresyon imaze, proverb an servan konteks en

teks.

KE 307. Rekonnet konteks letan dan en teks. Idantifye bann marker letan – pase, preza, fitir,

kondisyonnel.

44

SIK 3

LOBEKTIF ZENERAL LOBZEKTIF TERMINAL

LATITID

L 301. Partisip avek lentere dan bann aktivite ki fer an Kreol. Respekte langaz ekri enkli laksan, lentonasyon,

prononsyasyon ki lezot kip a koz Kreol i servi

Pare pour donn led en lot dimoun ki annan lentere pour

aprann Kreol.

L 302. Montre lentere pour servi son lalang maternel pour

laprantisaz lezot size.

Montre lentere pour servi Kreol konman lalang sipor dan

bann aktivite laprantisaz dan lezot size.

Pare pour servi vokabiler apropriye an kreol dan nenport

prodiksyon menm si son lekivalan pa aksesib / egziste

dan lezot lalang.

Evite melanz Kreol avek lezot langaz dan en diskour ki

sipoze Kreol.

Rekonnet lenportans ki Kreol i annan dan devlopman

lafyerte nasyonnal.

L 303. Montre en lespri tolerans anver lezot lalang ki pa son

lalang maternel dan diferan sitiasyon konminikasyon.

Aksepte e respekte swa langaz lezot dimoun dan nenport

sitiasyon konminikasyon.

Eksplor langaz pour devlop konsyans lo lekspresyon ki

annan lefe advers lo lezot (prezize, lensilt,

diskriminasyon…)

45

Stratezi lansennyman ek Laprantisaz

Kreol i lalang maternel zelev, donk tre boner dan son laprantisaz formel, i annan en bagaz langaz

minimonm ki permet li eksprim li. Sa i en lapse tre enportan dan lansennyman ek devlopman bann

konpetans langaz ki swa konpetans lengwistik ou konpetans konminikasyon, ki ansennyan i merit

konsidere.

Program Kreol parey pour lezot langaz dan Currilum Nasyonnal, i baze lo lapros konminikasyon, e

enteraktiv. Sa lapros I neserman egzize ki:

Bann sitiasyon ki pli pre avek larealite i ganny kree dan laklas pour permet konminikasyon oral

oubyen ekri.

Zelev I servi zot leksperyans pour aprofondi zot langaz, devlop /ranforsi bann konpetans neseser

pour konminikasyon.

Bann materyo / resours i devret reponn bezwen pour devlop konminikasyon

Diferan medyonm ki aksesib avek lavi zelev I devret ganny servi konman resours dan sitiasyon

laprantisaz: odyo, vizye loral.

Klima laklas i favoriz lenteraksyon ant zelev – ansennyan, ansennyan-zelev, zelev-zelev

Zelev i envesti lid an laprantisaz.

Bann lobzektif dan progranm i ganny prezante separeman, me dan sitiasyonlaprantisaz / lansennyman i

devret touzour fer en retour lo bann konpetans ki zelev in deza aki. Sa i permet ranforsman ek

laprofondisman bann konpetans e an menm tan i fer ki zelev i devlop konfyans pour eksprim li dan

diferan sitiasyon konminikasyon.

Devlopman lekout ek lekspresyon oral i tre enportan menm dan lalang maternel. Zot de konpetans ki

enportan pour lareisit dan konpreansyon ek prodiksyon ekri. I atraver lekout ek lekspresyon oral ki

zelev i devlop lapresyasyon oral ki zelev I devlop lapresyasyon ek konnesans lo fonksyon langaz.

Levalyasyon

Levalyasyonek lansennyman i relye trepre e i preski enposib pour annan lansennyman san levalyasyon.

Lobzektif levalyasyon i esansyelman:

Pour ranforsi laprantisaz e motiv zelev pour aprann. I osi en zouti pour ansennyan ganny

lenformasyon lo progre zelev e an menm tan ganny lenformasyon lo lefikasite son lansennyman

Permet li pour modifye son stratezi pour ki tou zelev i kapab benefisye.

46

Permet li ganny lenformasyon lo ki parti program zelev pe rankontre difikilte avek.

Bann fason evalye bann 4 konpetans langaz i kapab dan laform bann test alafen en younit, alafen

en / en seri leson, (formatif ek somatif).

Bann tes i kapab:

Konpreansyon oral kot zelev i eksprim zot lo sa ki zot antann.

Lekspresyon oral kot zelev i eksprim zot atraver pti entervyou, dialog

Konpreansyon ekri kot zelev i reponn kestyon oubyen eksprim li dan lezot laform tel ki

rezimen, desen pour montre son konpreansyon.

Ekri kot zelev i eksprim zot atraver let, rapor, mesaz, lenstriksyon, narasyon lo

levennman…

Devlopman bann konpetans langaz i en prosesis progresif, donk levalyasyon i devret kontinyel. Dan sa

menm laliny i tre enportan ki ansennyan I gard e mentenir rikord progre zelev dan sa bann diferan

konpetans.

Fodre note osi ki levalyasyonpa devret zanmen domin lansennyman / laprantisaz. Nenport ki zouti

levalyasyon ki ganny servi i devret premyerman dan fidbak lo progre zelev lo tou le 4 konpetans langaz,

e sa ffidbak I devret imdeyat pour ki aksyon neseser i kapab ganny pran.

Documents

MINISTER LEDIKASYON REPIBLIK SESEL Nasyonnal Kreol.pdf · enformel e teknik). KO 304. Konsolid e metriz fonksyon bann mo dan fraz - sinonim, omonim, mo menm fanmir, kontrer … 9